تارا فایل

مبانی نظری تیپ شخصیتی A


 تیپ شخصیتی A
مقدمه:
همهی افراد دارای شخصیت میباشند و شخصیت در تعیین میزان موفقیت، خشنودی و رضایت خاطر در زندگی به فرد کمک میکند. هر چیزی که فرد به دست آورد یا انتظار دارد به دست آورد (خواه شغل خوب،همسر دلخواه و حتی سلامت روح و جسم) تحت تاثیر شخصیت فرد و شخصیت کسانی که با آنها در تعامل هستند، میباشد. البته سعی در جمعبندی کردن مجموعهای از ویژگیهای شخصیت یک نفر با استفاده از واژههای مبهمی همچون عالی و وحشتناک کار چندان دشواری نیست، ولی شخصیت آنقدر پیچیده است که نمیتوان آن را به این سادگی توصیف کرد؛ چرا که انسانها در موقعیتهای مختلف و در ارتباط با افراد متفاوت، بسیار پیچیده و تغییر پذیرند و حتی عدهای معتقدند برای تعیین شخصیت نمیتوان از هیچ آزمونی استفاده کرد چرا که هر کسی خود را بهتر از دیگری میشناسد.
به منظور ارائهی تعریف دقیقتری از شخصیت میتوان به ریشهی این کلمه توجه کرد. شخصیت از واژهی لاتین پرسونا1 گرفته شده که به نقابی اشاره دارد که هنرپیشهها در نمایش استفاده میکردند. به راحتی میتوان درک کرد، چگونه پرسونا به ظاهر بیرونی که به اطرافیان خود نشان میدهیم اشاره دارد. بر این اساس ممکن است برداشت شود که شخصیت تنها به ویژگیهای بیرونی اشاره دارد، در حالی که قطعاً هنگامی که از شخصیت سخن میگوئیم، به چیزی بیش از ویژگیهای بیرونی اشاره داریم، در واقع این واژه تعداد زیادی از خصوصیات ذهنی، اجتماعی و هیجانی را در بر میگیرد. البته باید توجه داشت که شخصیت به ویژگیهای با دوام اشاره دارد. یعنی اگر چه شخصیت انعطافپذیر است ولی به طور کلی در مقابل تغییرات ناگهانی مقاوم است. به بیان دیگر، شخصیت مجموعهای از ویژگیها بادوام و منحصر به فرد است که امکان دارد در پاسخ به موقعیتهای مختلف تغییر کند (آلن2 و شولتز3، 2005).
طبق تعریف دیگری، شخصیت مجموعهای از ویژگیهای جسمی، روانی و رفتاری معرفی شده است، بنابراین عوامل به وجود آورنده این ویژگیها، عوامل به وجودآورندهی شخصیت نیز هستند. دستهی اول (ویژگیهای جسمی) ساختهی وراثت و دستهی دوم و سوم (ویژگیهای روانی و رفتاری) زاییدهی عوامل اجتماعی یا محیط است. تعیین اینکه کدام یک از این دو عامل نقش مهمتری در ایجاد شخصیت دارند کار غیرممکنی است، اما بدیهی است که شخصیت هر فرد حاصل تعامل و تاثیر متقابل هر دو عامل است (کریمی، 1385).
نظریهی تیپشناسی
پیش از آنکه بتوانیم شخصیت را شرح دهیم و یا اندازهگیری کنیم، لازم است الگویی بسازیم که بتوانیم به کمک آن شخصیت را نمایش دهیم؛ ضمناً نیاز به مفاهیمی داریم که بتوانیم جنبههای مختلف الگو را تشریح نمائیم. یونانیان باستان از نظریهی سرشت استفاده کرده و افراد را به چهار نوع مزاج دموی، بلغمی، سوداوی و زیادی صفرای سیاه باعث پیدایش خلق افسرده و مالیخولیایی میشود. همچنین زیادی سودا باعث پیدایش خلق عصبی و تندخو میشود. این آغازی برای طبقهبندی شخصیت انسان به تیپهای مختلف بوده است که در قرون بعد بسط و گسترش یافت و تاثیر فراوانی بر تفکر دانشمندان داشت.
یکی از مشهورترین انواع تیپشناسی، طبقهبندی یونگ4 است که افراد را به دو طبقه درونگرا و برونگرا تقسیم نموده است. به نظر یونگ، افراد درون گرا میل به گوشهگیری و انزوا و افراد برونگرا برعکس میل شدید به تماس با افراد اجتماع دارند، به نظر او افراد بیشتر میان دو قطب درونگرا و برونگرا قرار دارند. آیزنک5 و همکارانش پژوهشهایی در زمینهی خصوصیات روانی یا آن چه که در روانشناسی تحت عنوان صفات، تیپ، عادت و واژههایی از این قبیل توصیف میشود، انجام دادند (شولتز و شولتز، 1998، ترجمهی سید محمدی، 1387). آیزنک پس از تجربه و تحلیلهای آماری دقیق معتقد شد که برای شخصیت افراد میتوان دو بعد را در نظر گرفت، یکی بعد "درونگرایی- برونگرایی"6 و دیگری بعدی است که آن را با نامهای مختلفی چون "نوروتیسیم "7، هیجانپذیری8 و یا ناپایداری9 در قبال پایداری10یا ثبات (عادی بودن) میشناسند. او معتقد است که هر شخصی را که در نظر بگیریم در یکی از نقاط دایرهای که توسط این دو محور تقسیم شده جایی دارد. اگر دو بعد نظریه آیزنک را در نظر بگیریم، شباهتهایی با الگوی مزاجهای چهارگانه یونان باستان دارد. (شکل 2-1) را ملاحظه کنید (فیست و فیست، 2002، ترجمهی سیدمحمدی، 1386).

شکل 1-نمودار طبقهبندی نوعی و بعدی شخصیت
چنانچه ملاحظه میشود دو تا از این مزاجها یعنی صفراوی و سوداوی با دوتای دیگر یعنی دموی و بلغمی مخالف هستند. به این معنی که دو تای اول هیجانهای شدید دارند و نسبتا ناپایدار میباشند، در حالی که شدت هیجانها در دو تای دوم کمتر است و در سلوک و رفتار ثبات بیشتری دارند، به همین ترتیب صفراوی و دموی خصوصیات مشترکی دارند که میتوان آنها را "برونگرا" توصیف کرد، در حالی که سوداوی وبلغمی "درونگرا" هستند. از طرفی، بعضی از روانشناسان مثل کرچمر11 و شلدون12 الگوهای شخصیتی افراد را به تیپهای بدنی نسبت دادهاند و بین ساختار جسمانی از یک سو و الگوهای پایدار و عمیق روانی- رفتاری یا "منشی" افراد آدمی از سوی دیگر، ارتباط تنگاتنگی قایل شدهاند (فیست و فیست، 2002، سید محمدی، 1386).

تیپ A
یکی از مشهورترین الگوهای شخصیتی- رفتاری که از سال 1952 تاکنون در متون روانشناسی و روانپزشکی مطرح شده و مورد توجه فراوان قرار گرفته است، الگوی شخصیتی"A" میباشد. در سال 1959 دو متخصص قلب به نامهای فریدمن و روزنمن مشاهده کردند که مردان و زنانی که دارای ویژگیهایی از قبیل تکلم سریع، رقابت جویی، بیحوصلگی، سختکوشی، پرخاشگری و خشونت هستند، حدوداً هفت برابر بیشتر از افراد فاقد چنین ویژگیهایی، مستعد ابتلای به بیماریهای کرونر قلبی میباشند. آنها الگوی شخصیتی- رفتاری افراد دارای ویژگیهای یاد شده را "الگوی شخصیتی A " نامیدند (فریدمن و روزنمن، 1974). الگوی شخصیتی-رفتاری A، آمیزهای کنشی- هیجانی است که به تلاش افراطی جهت کسب امتیازات بالا و چه بسا نامحدود در زندگی در کوتاهترین زمان ممکن و در مخالفت و رقابت با افراد دیگر مشخص میشود (روزنمن، 1978، به نقل از سلیمانی، 1381). بدیهی است که جامعهی کنونی با تقویت مثبت افرادی که در روابط اجتماعی- اقتصادی با شتاب و تعجیل بیشتری عمل میکنند، میزان شیوع الگوی شخصیتی- رفتاری A را افزایش داده است (روزنمن، جنگیز13 و هریست،14 1978، به نقل از قربانی و دژکام، 1373).
یافتههای پژوهشهای مختلف در زمینهی این تیپ شخصیتی، ویژگیهای شخصیتی- رفتاری را در افراد الگوی A تائید میکنند که در ادامه به آنها اشاره میکنیم: تمایل به تنهایی کارکردن (دمبروسکی15و همکاران، 1989)، بلندپروازی و کمالگرایی افراطی (روزنمن، 1978، به نقل از سلیمانی، 1381)، گوش به زنگی و هوشیاری فراوان (بورتنر16، 1969)، تعجیل و شتاب در زندگی و رقابت جویی (فریدمن، هال و هریس، 1985)، پرخاشگری (روزنمن، 1978)، تنیدگی و ناآرامی، بی صبری، کم تحملی و تحریکپذیری و شدیداً غرق در کار شدن و ناتوانی در کنارهگیری از اشتغال به کار (یوئن و کیوپر،17 1992) و علاقهی افراطی به کار و حرفه (روزنمن، 1978، نقل از سلیمانی، 1381). با این حال، بسیاری از ویژگیهایی الگوی شخصیتی- رفتاری تیپ A به نقل از فریدمن و روزنمن (1974) در جدول 2-2 ذکر گردیده است.
جدول 2. رفتارهای ویژه شخصیت تیپ A
-دوکار را با هم انجام دادن یا همزمان به دو چیز فکر کردن.
-پیوسته فعالیت بیشتری را برای وقت کمتری تدارک دیدن.
-فرصتی برای توجه یا علاقهمندی به پیرامون خود یا چیزهای زیبا پیدا کردن.
– ازاینکه در صف انتظار بایستند یا به دنبال اتومبیلی رانندگی کنند که به نظر کند حرکت میکند، بسیار خشمگین میشوند.
-معتقدند که کار وقتی درست انجام میشود که فرد خودش آن را انجام دهد.
-در سخن گفتن سر و دست را تکان دادن.
-عادت به تکان دادن پا یا ضرب گرفتن با انگشتان دست.
-در گفتگو با دیگران از کوره در رفتن یا بسیاربددهن بودن.
-عاشق وقت شناسی بودن.
-ناراحت بودن از اینکه بنشینند و کاری را انجام ندهند.
-در همه بازیها هدفش آن است که برنده باشد، حتی وقتی که با بچهها بازی میکند.
-پیشرفتهای خود و دیگران را با اعداد و ارقام بیان کردن.
-هنگام سخن گفتن سرش راتکان دادن یا کوبیدن روی میز و نفس نفس زدن.
-پیوسته پلک میزند و بی اراده ابرو بالا میبرد.
-وقتی کس دیگری کاری دردست دارد که به گمان او خودش آنرا بهتر یا تندتر انجام میدهد، بیتاب میباشد.
-دارا بودن یک نوع احساس شدید فوریت یا اجبار.
-تند صحبت کردن و گاهی اوقات به طور انفجاری حرف زدن.
-سرعت در حرکت کردن و راه رفتن و غذا خوردن.
-تندخویی نامناسب به خاطر تاخیر (مثلاً انتظار در صف).
-تلاش برای برنامهریزی هر چه بیشتر در حداقل زمان ممکن.
-احساس گناه مبهم به هنگام استراحت.
-در رانندگی گرایش به رقابت، احساس داشتن یا فکر کردن به اینکه به هر قیمت جلوتر باشد.
-گرایش به سرزنش دیگران و مسئولیت خطا را خارج از خود قرار دادن.
-وقت فراغت را برای کار نکردن و به دست آوردن آرامش اختصاص نمیدهد.
-عدم برنامهریزی به شکل واقعی.
-تائید سرپرستان را دوست دارد نه هم ردیفهای خود را.
-کوشش کردن در جهت اینکه از نظر مادی فراتر از همه باشد.

رفتار نوع A و سلامت بدن
در پاسخ به این سوال که سلامت افراد با الگوهای رفتاری آنان چه ارتباطی دارد، دانشمندان از دو رویکرد استفاده کردهاند. اول، بعضی پژوهشها به بررسی این موضوع پرداختهاند که آیا افراد نوع A بیش از افراد نوع B در معرض خطر ابتلا به بیماریهای مختلف قرار دارند. برای مثال، نتایج پژوهشی نشان داد افراد نوع A مشکلات تنفسی مانند آسم و سرفههای مکرر، و نشانههای بیماریهای دستگاه گوارش مانند زخم، سوء هاضمه و تهوع را به میزان بیشتری گزارش کرده اند (وودز و برنز، 1984). اگرچه بعضی پژوهشهای دیگر نیز نتایج مشابهی را یافتهاند، به طورکلی شواهد موجود برای ارتباط دادن رفتار نوع A و B با بیماری، ضعیف و ناهماهنگ است (اورفوت، لاکروئیکس18، 1988؛ سالس و ساندرز، 1988). در دومین رویکرد، بر الگوی نوع A به عنوان عامل خطرزا برای بیماریهای عروق کرونر (CHD) تمرکز شده است. این بیماریهای در نتیجهی تنگی یا گرفتگی عروق کرونر که خون را به قلب میرسانند، ایجاد میشوند. این بیماریها، شامل آنژین، تصلب سرخرگی و سکته قلبی هستند.
از طرف دیگر، بسیاری از تحقیقات ویژگیهای تیپ A را تحت عنوان "خصوصیات غیرسمی" و "خصوصیات سمی" شناسایی و معرفی کردهاند. خصوصیات غیرسمی یا غیرمضر تحت عنوان گرایش به کسب موفقیت و سخت کوشی و ویژگیهای سمی معمولاً در قالب بیحوصلگی، تحریکپذیری و پرخاشگری قابل شناسایی هستند (برنر و بلون،19 1992، به نقل از نجاریان، 1374). ویژگیهای سمی تیپ A، بخشی از الگوی تیپ A هستند که به تنهایی نقش مهمی در افزایش احتمال وقوع حملههای قلبی دارند و با بسیاری از علائم و اختلال های روانی و روانتنی مرتبط هستند (روزنمن، 1989، میتوس،20 1988، فریدمن، 1987، به نقل از سلیمانی، 1381).
مطالعات دیگری که بر نقش دستگاه حسی سمپاتیک تاکید داشتهاند، نشان دادهاند که در موقعیتهای فشارزا، برانگیختگی افراد تیپ A بیش از حد افزایش مییابد. توضیح اینکه در شرایط فشارزا سطوح کاتکولامینها، به ویژه آدرنالین و نورآدرنالین در پلاسمای خون افزایش قابل ملاحظهای نشان میدهد که ممکن است در ایجاد بیماری کرونر قلبی (CHD) نقش مهم داشته باشد. جالب توجه است که افراد مبتلا به بیماری ایسامیک قلبی (سکته قلبی و آنژین صدری) معمولاً دچار افزایش پاسخهای عصبی- غددی و همودینامیکی شبیه افراد تیپ A در موقعیتهای فشارزا هستند. همچنین تعداد انسولین و عناصر تسهیل کننده انعقاد خونی در افراد تیپ A بیشتر از گروه کنترل میباشد (اسوباک و همکاران، 1992، بام و سنیگر، 1987، به نقل از سلیمانی، 1381).
پژوهشهای متعددی به منظور دست یافتن به رابطهای میان رفتار نوع A و بیماریهای عروق کرونر انجام گرفته و اکثر تحقیقات، موید چنین رابطهای بوده است (بوت کیولی21و فریدمن، 1987، هانیس و متیوز، 1988، متیوز، 1988). احتمال ابتلا به بیماریهای عروق کرونر در زنان و مردان نوع A، به ویژه در ردههای کارمندی و مدیریتی، بیش از بزرگسالان نوع B است. از پژوهشی وسیع و آیندهنگر درباره مردان سالم، شواهد متقاعدکنندهای در این مورد به دست آمد. در این پژوهش، وضعیت سلامت و الگوهای رفتاری بیش از 3000 کارمند مرد 39 تا 59 ساله مورد بررسی قرار گرفت (روزنمن و همکاران، 1975). تحقیق پیگیرانه بر وضعیت این مردان به مدت 5/8 سال نشان داد که افراد نوع A، بیش از دو برابر افراد نوع B، احتمال ابتلا به بیماری عروق کرونر و مرگ براثر آن را داشتند. به همین دلیل، رفتار نوع A را رفتار مستعدکننده بیماریهای قلبی عروقی نامیدهاند.
اما بعضی پژوهشها این ارتباط را تایید نکردهاند، دلیل این امر آن است که در این پژوهشها از افرادی استفاده شده بود که یا در معرض خطر بالای بیماریهای قلبی قرار داشتند یا آنکه به این بیماریها مبتلا بودند. تحقیقی با نام آزمون مداخلهای عوامل خطر چندگانه22(MRFIT) نمونهای از این نوع پژوهشها بود. در این پژوهش بیش از 12000 مرد میانسال که نشانههایی از بیماری عروق کرونر نداشتند، اما به دلیل سیگار کشیدن، فشار خون بالا و غیره در معرض خطر بودند، بررسی شدند (شکلی23 و همکاران، 1985). ظرف 7 سال، از نظر میزان بروز بیماریهای قلبی، تفاوتی میان افراد نوع A و نوع B مشاهده نشد.
در پژوهش دیگری، مردان مبتلا به بیماری عروق کرونر مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج پژوهش در مدت 12 سال نشان داد که میزان مرگ و میر در میان افراد نوع A، کمتراز افراد نوع B بود (راگلند24 و براند، 1988). در پاسخ به دلایل این نتایج کارن متیوز (1988) دلایل متعددی رابیان کرده است که در اینجا به ذکر دو نمونه از آنها بسنده می کنیم. افراد نوع A که در معرض خطر بالا یا مبتلا به این بیماری بوده اند، ممکن است به دلیل استفاده از داروهایی ویژه مانند بتابلوکرها یا به دلیل تغییرات رفتارهای مربوط به استرس، به غلط به عنوان افراد نوع B تقسیم بندی شده باشند. دلایل ابتلا به بیماری عروق کرونر در بیماران نوع A ممکن است با بیماران نوع B متفاوت باشد. اگر بیماری در افراد نوع B در نتیجهی آترواسکروزیس ایجاد شده باشد، امکان دارد خطر حملهی قلبی مجدد یا مرگ در آنها نسبتاً بالا باشد. آترواسکلروزیس به وضعیتی گفته میشود که رسوبات چربی روی دیوارههای سرخرگ تجمع کرده باشد. اگر بیماری عروق کرونر در افراد نوع A در نتیجهی عاملی حاد، مانند اسپاسم سرخرگی ایجاد شده باشد، خطر حمله مجدد ممکن است نسبتاً کم باشد.
در رابطه به این امر فرضیه که الگوی رفتاری نوع A با بیماریهای عروق کرونر ارتباط دارد، هنوز پاسخ کاملی دردست نیست، اما به نظر میرسد قسمتی از آن، به واکنشهای فیزیولوژیکی شدید افراد نوع A مربوط باشد (کارور، دیاموند و هامفریز، 1985؛ کرانتز، لاندبرگ و فرانکن هاورز، 1987؛ رایت، 1988). برانگیخته شدنهای شدید و پی در پی، باعث فرسایش سیستم قلبی عروقی میگردد. یکی از راههای بروز این حالت، از طریق تولید هورمون در طول مدت برانگیختگی است. تحقیقان نشان داده است که میزان زیاد و دایم بعضی هورمونها، مانند اپینفرین و نوراپی نفرین، میتواند به قلب و عروق خون آسیب برساند. راه دیگری که ممکن است به فرسایش بیماری عروق کرونر در افراد نوع A منجر شود، فشار خون است. بررسیها نشان داده است که افراد نوع A، به ویژه آنانی که در مقیاس عصبانیت و خصومت نمرهی بالایی میگیرند، در شرایط استرس زا، واکنش فشار خونی بالاتری از خود نشان میدهند تا افراد نوع B (دیاموند،1982، دیاموند و همکاران، 1984، به نقل از مهرابیزاده، صفی خانی و داودی، 1389، اسپیگا25، 1986).
خلاصه آنکه، افراد نوع A بیش از افراد نوع B امکان دارد نشانههای خستگی خود را پنهان سازند یا نادیده بگیرند و به رغم آسیب دیدن، تا آخرین حد توانایی شان از خود کار بکشند.شاید افراد نوع A هنگامی که باید از سرعت کار خود بکاهند، اغلب خود را به نقطهای فراتر از حد معمول میرسانند و فرسایش فیزیکی مکرر آنها، به بیماریهایی مانند عروق کرونر منجر میشود (کارور، دیاموند و هامفریز، 1985).

"هیجان کشنده"ی افراد نوع A
همان گونه که گفته شد، الگوی رفتاری نوع A شامل سه جزء است. در پاسخ به این سوال که کدام یک از این اجزاء بیش از دیگری آسیب رسان است، ویلیامز و برفوت(1988) معتقد هستند که جزء عصبانیت/ خصومت مهمترین عامل است. در یکی از چندین پژوهشی که از این نظریه حمایت کرده است، سابقه 255 مرد مورد بررسی قرار گرفتاین مردان پزشکانی بودند که در زمان دانشجویی، 25 سال پیش از آن تاریخ، آزمونی فیزیولوژیکی را که شامل سنجش خصومت نیز بود، انجام داده بودند. میزان ابتلا به بیماری عروق کرونر و به طور کلی، مرگ و میر در میان پزشکانی که نمرهی خصومت آنان بالا بود، چندین برابر پزشکان دارای نمرهی خصومت پایین بود. چندین پژوهش دیگر نیز به بررسی ارتباط میان بیماریهای عروق کرونر و خصومت پرداختهاند و اکثر آنها وجود این ارتباط را تایید کردهاند. به نظر میرسد که خصومت احساسی کشنده است که به ویژه اگر به صورت نمایان نشان داده شود، یا به صورت بدبینی و بیاعتمادی نسبت به دیگران درآید، ممکن است به سلامت فرد آسیب برساند(برفوت، دال استروم، و ویلیامز، 1983).
تمایل فرد به خصومت را میتوان از طریق آزمونهای مختلف، مانند مصاحبه ساختار یافته یا پرسشنامههایی مانند مقیاس "خصومت کوک – مدلی"26 بررسی کرد (کوک و مدلی، 1954). این آزمون عصبانیت، بدبینی، سوءظن و سایر ویژگیهای منفی فرد را میسنجد (فریدمن، تاکر27 و رایس28، 1995) محققان، با استفاده از چنین آزمونهایی، به تفاوتهای فیزیولوژیکی که ارتباط میان بیماریهای عروق کرونر و خصومت را روشنتر میسازد، پی بردهاند (ایرونسون29 و همکاران، 1992). اما این عوامل ممکن است تنها بخشی از دلایل رابطهی میان خصومت و بیماریهای عروق کرونر را نشان دهد. فردی که به دیگران با نگاه بدبینی و سوء ظن مینگرد، بیشتر احتمال دارد که بانی یا تشدیدکنندهی درگیریهای اجتماعی و در نتیجه از دست دادن حمایتهای اجتماعی باشد. بر اثر این وضعیت، چرخهای باطل ظهور میکند: هنگامی که محیط اجتماعی استرسزا باشد و از میزان حمایت آن کاسته شود، خصومت و واکنشپذیری فرد به شکل سابق باقی میماند یا افزایش مییابد. تحقیقات در مورد دانشجویان موید چنین وضعیتی بوده است. نتایج نشان داده است که افراد متخاصم در بسیاری از موقعیتها، بیشتر احساس عصبانیت میکنند و کمتر به دنبال حمایت اجتماعی میروند یا آن را میپذیرند (هاوستون و واواک30، 1991).

عوامل زیستی روانی اجتماعی در رفتار نوع A
در پاسخ به این سوال که آیا عوامل روانی و زیستی در ایجاد الگوی رفتار نوع A موثرند، نتایج پژوهشها دربارهی دوقلوهای یک تخمی و دوتخمی، نشان دهندهی نقش ارث در ایجاد خلق و خو و رفتار نوع A است. دوقلوهای یک تخمی از نظر خلق و خو، الگوهای رفتاری و واکنش در مقابل استرس، بیش از دوقلوهای دوتخمی به هم شباهت دارند(کارملی، روزنمن و چسنی، 1987؛ پدرسون31 و همکاران، 1989).
پژوهشگران همچنین تاثیر عوامل روانی اجتماعی را بر رفتار نوع A بررسی کردهاند. یکی از یافتههای این نوع از تحقیقات، وجود ارتباط میان الگوهای رفتاری کودکان با شیوهی پرورشی پدر و مادر است. برای مثال، در مقایسه با پسران نوع B، پسران نوع A کمتر مورد تحسین مادرانشان قرار میگیرند و بیشتر سخنانی مرتبط با تلاش برای بهتر شدن میشنوند، مانند: "کارت خوب بود، ولی دفعهی دیگر بیشتر تلاش کن" (کرانتز32، لاندبرگ و فرانکن هاورز، 1987). نتایج پژوهش دیگری نشان داد که افراد متخاصم، در دوران کودکی بیشتر از سوی والدین خود تنبیه شدهاند، کمتر مورد تصدیق قرار میگرفتهاند و با خواستههایشان بیشتر مخالفت میشده است (هاوستون و واواک، 1991). بعضی شواهد حاکی از آن است که حمایت اجتماعی میتواند باعث کاهش واکنشپذیری افراد شود، اما نه اگر آنان به گونهای بدبینانه متخاصم باشند (کامارک، مانوک33 و جنینگز، 1990، لیپور34، 1995).
نتایج تحقیقات دربارهی بزرگسالان شاغل نشان داد که کارهای پراسترس بر الگوی رفتاری افراد، اثر میگذارد. افراد نوع A بیش از افراد نوع B کار می کنند و روابط اجتماعی کمتری با همکارانشان دارند (سورنسن و همکاران، 1987). همچنین، پژوهشی طولی نشان داد که شاغلان، یک سال پس از بازنشستگی، در مقایسه با دورهی پیش از بازنشستگی، به میزان کمتری رفتارهای نوع A از خود نشان میدادند (هوارد، رچنیتزر، کانینگهام و دانر35، 1986). و سرانجام آن که به نظر میرسد تفاوتهای فرهنگی در میزان شیوع الگوهای رفتاری نوع A دخیل باشند. برای نمونه، نتایج پژوهشی نشان داد که درصد کمی از مردان آمریکایی-ژاپنی که در هاوایی زندگی میکردند، الگوی رفتاری نوع A داشتند (کوهن، سایم، جنکینز و کیگان36، 1975). تحقیقات در مورد عوامل روانی اجتماعی نشان داده است که عوامل محیطی متعددی در ایجاد رفتار نوع A تاثیر میگذارند. رابطهی میان عوامل روانی اجتماعی و رفتار نوع A، بسیار پیچیده است و به تجارب افراد بستگی پیدا میکند. برای تشریح این روابط میتوانیم از یک سیستم یا رویکرد "بوم شناختی37" در چهار سطح استفاده کنیم (مارگولیس38، مک لروی39، رانیان40 و کاپلان، 1983). سطح درون فردی41، رفتار نوع A با عوامل روان شناختی متعددی، مانند کنترل فردی ارتباط دارد. به نظر میرسد که رفتار نوع A تلاشی است از سوی فرد برای کنترل رخدادهای پراسترس زندگی (گلاس، 1977؛ متیوز، 1988).در سطح میان فردی42، فرایندهای اجتماعی و رفتار نوع A، بر یکدیگر تاثیر میگذارند (ساندرز، اسمیت و الکساندر، 1991). به طور کلی، افرادی که رفتار نوع A را از خود نشان میدهند، تمایل دارند باعث برانگیختن واکنشهایی در افراد شوند که سبب درخواستهای بیشتر از فرد و تحریک رفتار نوع A بیشتر در او شود (اسمیت و اندرسون43، 1986). سطح سازمانی، شامل تجارب افراد در محیطهای آموزشی و شغلی است. این تجارب از راههای مختلف (تحمیل ملزومات شغلی یا زمانی و ساختار پاداشی) میتوانند باعث تقویت رفتار تیپ A شوند (سورنسون و همکاران، 1987). سطح چهارم سطح فرهنگی است که بر تاکید بعضی فرهنگها بر اخلاق کار، جلو افتادن، دستیابی به موقعیت و تجملات دلالت دارد (اسمیت و اندرسون، 1986).

خصومت و تیپ A
نظریهپردازان روان پویشی معتقدند که جلوگیری از نشان دادن خصومت علت اصلی شخصیت پرتنش است. مطالعات نیز حاکی از آن هستند که افراد پرتنش به ویژه نسبت به خصومت حساساند و با افزایش فشارخون و خشم به تهدید پاسخ میدهند. همچنین فرصتهایی که خصومت را تخلیه میکنند، فشارخون را پایین میآورند و ناکامی در آزادکردن خصومت میتواند فشارخون را بالا نگه دارد. بررسی تیپ شخصیت A حاکی از آن است که در صورت وجود خصومت وخشم در افراد تیپ A و تخلیه نشدن آنها احتمال CHD و جملات قلبی بیشتر است (به نقش از روزنهان44وسلیگمن45، 1993، ترجمه سیدمحمدی، 1384).

درماندگی و تیپ A
درماندگی یکی از مولفههای شاخص تیپ A نیست، ولی میتواند ارتباط زیاد با آن داشته باشد. افراد کمی جاه طلب و رقابت جوهستند و احساس فوریت زمانی میکنند، ممکن است در موقعیتهای بیشتری که ناکامی، شکست و درماندگی را تولید میکنند. شکل 3-2 این رابطه را به خوبی نشان میدهد.
پاسخ افراد تیپ A به موقعیت کنترل ناپذیر و بسیار استرس زا دو گانه است:
1) آنها به تهدید چشم گیر و استرسزا، با حس کنترل همراه با تلاش ناامیدانه برای حفظ کنترل پاسخ میدهند.
2) وقتی که آنها مجبور میشوند، پی ببرند که درمانده هستند، رها کردن تکلیف برای آنها سنگین میباشد و بعداً نمیتوانند مسائل شناختی را در آزمایش حل کنند (به نقل از روزنهان و سلیگمن، 1193، ترجمه سیدمحمدی، 1374).

شکل 2-2. درماندگی و تیپ A
تیپ A و کنترل
افراد تیپ A از افراد نقطه مقابل شان، یعنی تیپ B نیاز بیشتری به کنترل محیطی دارند. افراد تیپ A انتظار کنترل بیشتری از افراد تیپ B ندارند (گلاس، 1977). الگوی رفتاری تیپ A به خاطر میل به کنترل بیشتر، اما نه انتظار بیشتر یا توهم کنترل، به صورت مجموعه پاسخهای کنار آمدن هیجان – عمل آموخته شده به عدم کنترل ادراک شده بهتر مفهوم شده است. پژوهشگران در جهت حمایت از این مفهوم، متوجه شدند که افراد تیپ A واکنش قلبی- عروقی بشتری به (1) تهدید، به عدم کنترل (2) عدم حق انتخاب و (3) استرسزاهای محیطی نشان میدهند. به خاطر اهمیت کنترل، این افراد معمولاً هنگام کنترل، تهدید خشم و خصومت بیشتری را نشان میدهند و عموماً مایل به تسلیم کردن کنترل به شخصی دیگر نیستند. در کل، این مجموعه یافتههای تجربی تاکید دارند که مفهوم کنترل و مخصوصاً واگذار کردن آن، برای درک الگوی تیپ A اساسی است (به نقل از روزنهان و سلیگمن، 1193، ترجمه سیدمحمدی، 1374). مایکل استروب46 و همکاران در این باره که افراد تیپ A چگونه به از دست دادن کنترل واکنش نشان میدهند، الگویی را معرفی کردهاند. شکل (4-2) الگوی کلیشهای پاسخهای کنار آمدن را که توسط تیپ A آشکار میشود با این فرض که دربارهی یک توانایی مهم تردیدی اساسی شده است، نشان میدهد.
با وجودی که این شکل زیاد پیچیده است، بخش مهم این الگو برای منظور ما به خانهی "واکنش به تردید" و چهار پاسخ کنار آمدن تولید شدهی آن مربوط میشود یعنی "پاسخ شناختی"، "واکنشهای هیجانی، اضطراب" "تلاشهای رفتاری" و "واکنشپذیری فیزیولوژیکی". با این فرض که دربارهی توانایی مهم احساس تردید شده است، افراد تیپ A با پاسخهای کنار آمدن کامل واکنش نشان میدهند، که همگی برای برقراری دوبارهی کنترل و بنابراین، تردید دوبارهی کنترل طراحی شده اند. به طوری که در شکل4-2 نشان داده شده است، پاسخهای کنار آمدن پاسخهای شناختی، واکنشهای هیجانی، تلاش رفتاری واکنش پذیری فیزیولوژیکی است. هدف از این مجموعهی واکنشپذیری شناختی، رفتاری، هیجانی و فیزیولوژیکی، حل کردن تردید احساس شده دربارهی توانایی افراد تیپ A در اعمال کنترل است. یک مثال برای روشن ساختن شکل، منتظر ماندن در صف برای مدت طولانی در هوای سرد برای خرید بلیط فیلمی است که شخص بسیار به دیدن آن علاقه دارد و در این حال شخص دیگری بدون اینکه منتظر بماند جلوی صف را قطع میکند و بلیط میخرد. با فرض این عدم کنترل، فرد تیپ A از خود میپرسد که چه کاری دربارهی آن میتواند انجام دهد؟ اگر توانایی شخصی برای حل کردن موفقیت آمیز این موقعیت زیر سوال برود، پس انتظار میرود که تیپ A به صورت شناختی، توجه معطوف به خود، "من در تمام این مدت اینجا منتظر ایستادهام"، به صورت رفتاری "سطح فعالیت افزایش یابد"، به صورت هیجانی "خشم و تحریک پذیری" و به صورت فیزیولوژیکی "افزایش ضربان قلب و فشار خون" پاسخ دهد. این تغییرات شناختی، رفتاری، هیجانی و فیزیولوژیکی احتمالا ولی نه لزوماً برخی از انواع پاسخ های کنار آمدن نظیر مجازات کردن متخلف یا قرار گرفتن در مقابل او را تولید میکند (به نقل از روزنهان و سلیگمن، 1193، ترجمه سیدمحمدی، 1374). علاوه بر درک الگوی رفتاری تیپ A به صورت یک پاسخ کنار آمدن به از دست رفتن کنترل، پژوهشگران دیگر برتلاش بیش از اندازهی پیشرفت به عنوان یک ویژگی توصیف کننده، تاکید دارند (مثل فریدمن و آلمر، 1984). البته برابر دانستن الگوی رفتاری تیپ A با سوگیری پیشرفت کلی اشتباه است. چنین مقایسهای به این علت اشتباه است که تلاشهای پیشرفت فرد تیپ A معمولاً درکی از تنش، اضطراب، خشم و احساس "هرگز نباید گیر افتاد"، صورت میگیرد. این افراد تلاشهای پیشرفت را دنبال میکنند، افراد تیپ A چنین تلاشهایی را به قصد کنترل، به این امید که تردید دربارهی تواناییشان را کاهش دهند، مورد توجه قرار میدهند (به نقل از روزنهان و سلیگمن، 1193، ترجمه سیدمحمدی، 1374).

شکل 3. مدل پاسخ کنار آمدن برای الگوی رفتار تیپ A

نظریه یادگیری اجتماعی – شناختی در رابطه با تیپ شخصیتی رفتاری A
کارهای مقدماتی که در مورد شخصیت صورت گرفته نشان میدهد که ساختهای شخصیت تیپ A تحت تاثیر روابط والدین با کودک است و در واقع والدین با رفتارهایی که از خودشان میدهند، کودکان خود را در جهت شخصیت تیپ A سوق میدهند. یکی از مواردی که در ساخت شخصیت افراد دخالت دارد، یادگیری اجتماعی و مشاهداتی است که آنها در طی دوران زندگی با آن مواجهه بودهاند. کارهای مقدماتی نشان میدهد والدینی که انتظار بالایی از بچههای خود دارند از آنها تیپ شخصیتی- رفتاری A میسازند. چنان که سیمپسون و بک گرین47 (1986، به نقل از کلانتر، 1377) گزارش کردهاند که والدین افراد تیپ شخصیتی- رفتاری تکیه زیادی بر پیشرفت دارند و از کودکان خود میخواهند که با دیگران رقابت کنند و هر آنچه را که از آنان انتظار دارند به بهترین نحو انجام دهند و از طرف دیگر چون والدین آنها از روشهای سختگیرانه در تربیت آنها استفاده میکنند، مانند استفاده از تنبیه و مورد حمایت قرار گرفتن از جانب والدین، زمانیکه با الگویی که از طرف آنان (والدین) ارائه میشود، همانندسازی میکنند و از طرف دیگر والدین بچه های تیپ A احتمالاً خودشان نیز تیپ A هستند و همچنین منجر به مشاهده و رفتار آنان و الگوبرداری از رفتار والدین میشود. به این جهت، یکی از نظریههایی که در ارتباط با تیپ شخصیتی مورد توجه قرار میگیرد، تئوری یادگیری اجتماعی- شناختی است.

منابع
ابراهیمی سرین دیزج، زهره، اسماعیل پور، خلیل و باباپورخیرالدین، جلیل (1389). رابطه ابعاد شخصیت هگزاکو با تیپ شخصیتی C در بین دانشجویان دختر و پسر دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز. فصلنامه زن و مطالعات خانواده، سال سوم، شماره 9، صفحات 26-13.
ابوالقاسمی، عباس و کیامرثی، آذر (1388). برسی رابطه نارساییهای شناختی و فراشناخت. فصلنامه تازه های علوم شناختی، 11(1): 15-8.
ابوالقاسمی، عباس، زاهد، فاطمه و نریمانی، محمد. (1388). بررسی ارتباط احساس پیوستگی و تیپ شخصیتی D با تندرستی در افراد مبتلا به بیماری عروق کرونری. مجله علمی پژوهشی بهداشت روانی، سال یازدهم، شماره 3، صفحات 222-213.
اتکینسون، ریتا ال، اتکینسون، ریچارد سی، اسمیت، ادوارد ای، بم، داریل ج و نولن-هوکسما (1983). زمینهی روانشناسی هیلگارد. ترجمه براهنی، محمدنقی، بیرشک، بهروز، بیک، مهرداد، زمانی، رضا، شاملو، سعید؛ شهرآرای، مهرناز، کریمی، یوسف، گاهان، نیسان، محی الدین، مهدی و هاشمیان، کیانوش (1385). تهران: انتشارات رشد.
اسلامی، محمد و عریضی، حمیدرضا (1386). بررسی ارتباط بینمتغیرهایمیزانآسیب شغلیقبل ازنیاز بهکمکهای اولیهو متغیر نزدیکی بهناتوانی در برونگراییدمپردریک شرکت صنعتیدرتهران اصفهان: کتاب اولین کنگره دوسالانه روان شناسی صنعتی و سازمانی.
آقاجانی، سیف الله. (1375). بررسی ارتباط بین تیپ شخصیتی مستعد سرطان با راهبردهای مقابله با استرس در دانشجویان اردبیل. پایان نامه کارشناسی ارشد روان شناسی، دانشکده علوم انسانی دانشگاه تربیت مدرس.
بدیع، محمد (1390). بررسی و مقایسهی عملکردهای شناختی و اجرایی در بیماران دیابتی نوع دو و بیماران پیش دیابتی. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم تربینی و روان شناسی دانشگاه اصفهان.
بشیرپور، خدیجه. (1386). بررسی مقایسه ای ویژگی های شخصیتی، میزان استرس و افسردگی در افراد مبتلا به سرطان و عادی. پایان نامه کارشناسی ارشد روان شناسی، دانشکده علوم تربیتی و روان شناسی دانشگاه تبریز.
بیرامی، منصور و نعمتی سوگلی تپه، فاطمه (1387). مقایسه ابعاد شخصیت، تیپ C و راهبردهای مقابله ای در افراد مبتلا به سرطان و عادی. فصلنامه علمی=پژوهشی روانشناسی دانشگاه تبریز، سال سوم، شماره 12، صفحات 45-23.
جعفری، عیسی، سهرابی، فرامرز، جمهری، فرهاد و نجفی، محمود (1388). رابطه تیپ شخصیتی C، منبع کنترل و سخت رویی در بیماران مبتلا به سرطان و افراد عادی. مجله روان شناسی بالینی، سال اول، شماره 1، صفحات 66-57.
خداپناهی، محمدکریم (1382). نوروسایکولوژی و سایکوفیزیولوژی. تهران: انتشارات سمت.
خدیوی، میثم، زرگر، یدالله و داودی، ایران (1391). اثربخشی آموزش مدیریت استرس به شیوه ی شناختی- رفتاری بر الگوی رفتاری تیپ A و استرس شغلی در کارکنان یک شرکت صنعتی. مجله دست آوردهای روان شناختی، دوره چهارم، شماره 1، صفحات 198-175.
داودی، ایران، صفی خانی، آرامه و مهرابی زاده هنرمند، مهناز (1388). بررسی سیستم های مغزی- رفتاری به عنوان پیش بین های تیپ های شخصیتی A، C و D. مجله دستاوردهای روان شناختی، سال 16، شماره 2، صفحات 112-87.
دلاور، علی (1385). پژوهش در علوم تربیتی و روان شناسی. تهران: نشر ویرایش.
رضوانفرد، مهرناز، اختیاری، حامد، مکری، آذرخش و کاویانی، حسین (1386). رابطه ویژگی های شخصیتی و تکانشگری با میزان وابستگی نیکوتین در افراد سیگاری. تازه های علوم شناختی، سال 9، شماره 4، صفحات 49-33.
روزنهان، دیوید ال و سلیگمن، مارتین ای پی (1995). آسیبشناسی روانی. ترجمهی یحیی سید محمدی (1379). تهران: نشر ساوالان.
سپهریان، فیروزه و جوکار، لیلا. (1391). ارتباط اعتیاد به اینترنت با اضطراب در تیپ های شخصیتی نوع A و B. مجله پژوهش های علوم شناختی و رفتاری، سال دوم، شماره دوم، 30-17.
سریع القدم، زهرا (1384). مقایسه ابعاد شخصیتی سه گانه معتادین مرد خودمعرف سازمان بهزیستی شهرستان تبریز و افراد بهنجار. پایان نامه کارشناسی ارشد روان شناسی عمومی، دانشگاه تبریز.
سلیمانی، حسین (1381). بررسی رابطه بین استرس و سلامت روان، با توجه به نقش تعدیل کننده تیپ شخصیتی الف و جایگه مهار در کارکنان مرد پتروشمی بندر امام شهرستان ماهشهر. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز.
السون، م اچ و هرگنهان، بی آر (1997). مقدمهای بر نظریهی یادگیری. ترجمهی سیف، علی اکبر (1389). تهران: انتشارات نیل.
شاکری نیا، ایرج. (1388). رابطه ی بین ویژگی های شخصیتی، سلامت روان و پرخاشگری با عادات رانندگی در رانندگان پرخطر، مجله علمی پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد، دوره 18، شماره 3، صفحات 235-233.
شفیعی، هانیه، جاویدی، حجت الله و کاظمی، سلطانعلی (1390). مقایسه ویژگی های شخصیتی با سلامت روان زنان و مردان دارای بیماری قلبی و کلیوی. فصنامه زن و جامعه، سال 2، شماره 2، صفحات 149-62.
شولتز، داون؛ شولتز، سیدنی الن (1998). نظریههای شخصیت. ترجمهی یحیی سیدمحمدی، (1387). تهران: موسسه نشر هما.
صالحی، مرتضی (1380). اعتیاد. تهران: انتشارات رشد.
صمدی نظری، مهسا، ابراهیمی دریانی، ناصر، یراقچی، آزاده، فرخی، نورعلی و رضائی، امید. (1392). پیش بینی کیفیت زندگی بر اساس تیپ شخصیتی D در بیماران مبتلا به سندرم روده تحریک پذیر. مجله گوارش، دوره 18، شماره 2، صفحات 87-80.
عسگری، پرویز، حیدری، علیرضا، نادری، فرح، مرعشیان، فاطمه، نقی پور، سیما و ضمیری، امین. (1389). راهنمای آزمون های روان شناختی. اهواز: انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی اهواز.
عسگری، پرویز، عنایتی، میرصلاح الدین، عسگری، مانا و روشنی، خدیجه (1390). رابطه مسئولیت پذیری، ریسک پذیری و هیجان خواهی با تیپ D. اندیشه و رفتار، دوره 5، شماره 20، صفحات 25-17.
عسگری، پرویز، عنایتی، میرصلاح الدین، عسگری، مانا و روشنی، خدیجه (1390). رابطه بین مسئولیت پذیری، ریسک پذیری و هیجان خواهی با تیپ D. اندیشه و رفتار، دوره پنجم، شماره 20، صفحات 24-17.
فیست، جس و فیست، گریگوری. جی (2002). نظریههای شخصیت. ترجمهی یحیی سیدمحمدی (1386). تهران: موسسه نشر هما.
قربانی، نیما و دژکام، محمود (1373). ارتباط سخترویی ، الگوی رفتاری تیپ و رفتار مستعد بیماریهای کرونری (تیپ2). مجله دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، سال 18، شماره3، 34-23.
جعفری، عیسی، سهرابی، فرامرز، جمهری، فرهاد و نجفی، محمود. (1388). رابطه بین تیپ شخصیتی C، منبع کنترل و سخت رویی در بیماران مبتلا به سرطان و افراد عادی. روان شناسی بالینی، شماره 1، صفحات 66-57.
قمری گیوی، حسین و رجبی، سوران (1389). میزان شیوع مصرف سیگار در دانشجویان و متغیرهای مرتبط با آن. پنجمین سمینار سراسری بهداشت روانی دانشجویان. تهران 22 و 23 اردیبهشت 1389.
کریمی، یوسف (1385). روانشناسی شخصیت. تهران: انتشارات ویرایش.
کلانتری، جهانگیر (1377). بررسی رابطه ساده و چند گانه متغیرهای سرسختی روانشناختی، تیپ شخصیتی الف و فشارزاهای روانی با بیماریهای دانشآموزان پسر سال سوم نظام جدید شهرستان اهواز. پایان نامه کارشناسی ارشد روانشناسی تربیتی. دانشگاه شهید چمران اهواز.
گرامی اصل، نسرین، بدری، رحیم و زینالی، شیرین (1388). مقایسه ویژگی های تیپ شخصیتی A و B و هیجان خواهی زنان و مردان متخلف رانندگی در شهر تبریز. مجله زن و مطالعات خانواده، سال دوم، شماره پنجم، صفحات 108-97.
گنجی، حمزه (1390). روان شناسی کار، تهران:نشر ساوالان.
محرابی،سعید، دلاور، علی، مرادی، قاسم، اسماعیل نسب، نیر، پولادی، آتیه و عالیخانی، سعید (1386). مصرفسیگاردر جمعیت15تا64 سالهایران درسال 1388.مجله تخصصی اپیدمیولوژی در ایران، 3(1و2): 9-1.
مقصودی، سوده و نخعی، مهدیه (1392). بررسی تیپ شخصیتی (A و B) بیماران قلبی بستری شده در بیمارستان های شهر کرمان. مجله اخلاق زیستی، سال سوم، شماره هشتم، صفحات 156-133.
مهرابی زاده هنرمند، مهناز، صفی خانی، آرامه و داودی، ایران (1389). مقایسه تیپ های شخصیتی A، C و D در بیماران قلبی- عروقی، سرطانی، دیابتی و افراد غیر بیمار در شهرستان اهواز. دومین همایش علمی دانشجویان روان شناسی. مجموعه مقالات، صفحات 114-113.
نجاریان، بهمن؛ مکوندی، بهنام؛ دباغ، بهرام و نیکفر، سارا (1374). ساخت و اعتبار یابی مقدماتی برای سنجش تیپ الف. مجله علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه شهید چمران اهواز. سال دوم، شماره اول و دوم، 50-24.
نعامی، عبدالزهرا. (1390). رابطه استعداد خستگی شغلی با عاطفه مربوط به شغل، نارسایی شناختی و قیود سازمانی. مجله علوم رفتاری، دوره 5، شماره 1، صفحات 82-75.
نوری فسالنچی، فاطمه، پورشهباز، عباس، دولتشاهی، بهروز، فرهودیان، علی و چمی کارپور، مهدی (1391). پیش بینی وابسگی به سیگار در مردان از طریق ابعاد شخصیت در الگوی هفت عاملی کلونینجر. دانش و پژوهش در روان شناسی کاربردی، سال سیزدهم، شماره 4، صفحات 102-94.

منابع لاتین
Abolfathi Momtaz, Y., Tengku Aizan, H., & Rahimah, I. (2014). Smoking and cognitive function. Alzheimer's & Dementia, 10(4): P748.
Acton, GS. (2008). Measurement of impulsivity in a hierarchical model of personality traits: Implications forsubstance use. Subst Use Misuse, 38(1): 67-83.
Allen, S., & Shultz, D. (2005).Theories of personality 8th edition. Duane.
Alnasir, F., & Rahman Alfulaij A.R. (2014). Type A and B personalities from a psychological perspective among medical students. International Journal of Psychophysiology, 94(2): 208.
Alvarez-Lopez, E., Gutierrez-Maldonado, J., & Andres-Pueyo, A. (2001). Smoking and schizotype. Psicothema, 13: 68-72.
Anderson, IR. (1995). Learning and memory. An integrated approach. New York: Wiley.
Ansari, N., Homapour, M., Azaditalab, H., Sadatmazloomi, SM., Shomali, AR., Vakilian, R. (2013). Reviewing Personality Types of A, B, C, D and its Effect on Performance of Managers of Organizations. INTERDISCIPLINARY JOURNAL OF CONTEMPORARY RESEARCH IN BUSINESS, 5(1): 1002-1006.
Anstey, K.J., Von Sanden, C., Salim, A., O'Kearney, R. (2007). Smoking as a risk factor for dementia and cognitive decline: a meta-analysis of prospective studies. Am J Epidemiol, 166(4): 367-78.
Asendorpf, JB. (1993). Social inhibition: A general-developmental perspective. Seattle WA, Hogrefe and Huber Publishers; 1993.
Ashare, R.L., Falcone, M., & Lerman, C. (2014). Cognitive function during nicotine withdrawal: Implications for nicotine dependence treatment. Neuropharmacology, 76: 581-591.
Baddely, AD. (2002). The psychology of memory. 2 nd. England: John wiley & sons, ltd.
Bagherian, R., & BahramiEhsan, H. (2011). Psycholometric properties of the Persian version of type D personality scale (DS14). Iran J Psychiaty Bahav Sci, 5: 12-7.
Bareefoot, I.C., dashlstrom, W.G., & williams, R.B. (1983). Hostility, CHD Incidence and total mortality: A 25-year follow-up study of 255 physicians. Psychosomatic medicine, 45: 559-563.
Berkman, LF., & Syme, AS. (1979). Social networks, host resistance, and mortality: A nine-year follow-up study of Alameda county residents. Am J Epidemiol, 109: 186-204.
Booth-kewley, s., friedman, H.S. (1987). Psychological predictors of heart disease: A quantitative review. Psychological bulletin, 101: 343-362.
Bortner, R. (1969) A short rating scale as a potential measure of pattern A behavior. Journal of Chronic Diseases, 22: 87-91.
Bricher, JB., Rajan, KB., Andersen, MR., & Peterson, AV. (2005). Does parental smoking cessation encourage their young adult children to quit smoking? A prospective study. Addiction, 100: 379-386.
Broadbent, DE., Cooper, PF., Fitzgerald, P., & Parkes, KR. (1982). The Cognitive Failures Questionnaire (CFQ) and its correlates. Br J Clin Psychol, 21: 1-16.
Byrne, D.C., & rosenman, R.H. (1986). The Type A behavior pattern as a precursor to stressful life-events. A confluence of coronary risk. British Journal of medical Psychology, 59: 75-82.
Carmelli. D., Rosenman. R. H., & Chesney, M. A. (1987). Stability of the Type AStructurcd Interview and related quesadult cohort of twins.Journal of Behavioral Medical, 10: 513-525.
Cartwright-Hatton, S., Wells, A. (1997). Beliefs about worry and intrusion: The metacognitions questionnaire. J Anxiety Disord, 11: 279-315.
Carver, CS., & Smith, J. (2013). The annual review of psychology is online at downloaded from psych.annualreviews.org. Personality and coping, 61: 679 704.
Chapman, B., Duberstein, P., Tindle, H.A., Sink, K., Robbins, J., Tancredi, D., et al. (2012). Personality Predicts Cognitive Function Over 7 Years in Older Persons. The American Journal of Geriatric Psychiatry, 20(7): 612-621.
Cloninger, C.R. (2006). Biology of personality dimensions. Current Opinions in Psychiatry, 13: 611-616.
Cohen, D.A., Farley, T.A., & Mason, K. (2003). Why is poverty unhealthy? Social and physical mediators. Journal of Social Science & Medicine, 57: 1631-1641.
Cohen, J. B., Syme, S. L., Jenkins. C. D., & Kacan, A. (1975). The cultural context of type A behavior and the risk of CHD. American Journal of Epidemiology, 102,434.
Condén, E., Ekselius, L., & Åslund, C. (2013). Type D personality is associated with sleep problems in adolescents. Results from a population-based cohort study of Swedish adolescents. Journal of Psychosomatic Research, 74(4): 290-295.
Contrada, R.J., Krantz, D.S., & Hili, D.R. (1988). Type A behavior. Emotion. And psychophysiologic reactivity: psychological and biological interactions. New York: Wiley.
Cook, W.W., & Medley, D.M. (1954). Proposed hostility and pharisaic – virtue scores for the MMPI. Journal of Applied Psychology, 38: 414-418.
Dembroski, T.M., MacDougall, J.M., Costa, P.T., & Grandits, G.A. (1989). Components of hostility as predictors of sudden death and myocardial infarction in the multiple risk factor intervention trial. Psychosomatic Medicine, 51: 514-522.
Denollet, J. (2000). Type D personality. A potential risk factor defined. J Psychosom Res, 49: 255-66.
Denollet, J. (2005). Standard assessment of negative affectivity, social inhibition, and type D personality. Psychosomatic Medicine, 67: 89-97.
Denollet, J., & Van Heck, GL. (2001). Psychological risk factors in heart disease. What type D personality is (not) about. J Psychosom Res, 51: 465-8.
Denollet, J., Conraads, VM., Brutsaert, DI., Clerck, LD., Stevens, WJ., & Vrints, CL. (2003). Cytokines and immune activation in systolic heart failure: The role of type-D personality. Brain Behav Immun, 17(4): 304-9.
Denollet, J., Schiffer, AA., & Spek, V. (2010). A general propensity to psychological distress affects cardiovascular outcomes: evidence from research on the type D (distressed) personality profile. Circ Cardiovasc Qual Outcomes, 3: 546-57.
Denollet, J., Sys, SU., Stroobant, N., Rombouts, H., Gillebert, TC., Brutsaert, DL. (1996). Personality as independent predictor of long-term mortality in patients with coronary heart disease. Lancet, 34: 417-21.
Eton, D.T., & Lepore, S.J. (2002). Prostate cancer and healthrelated quality of life: A review of the literature. Psycho-Oncology, 11: 307-326.
Fernández-Ballesteros, R. (2001). Cancer-prone Personality, Type C. International Encyclopedia of the Social & Behavioral Sciences, 1439-1443.
Friedman, H.S., Hall, J.A. & Harris, M.J. (1985). Type A behavior, nonverbal expressive style, and health. Journal of Personality and Social Psychology, 48: 1299-1315.
Friedman, H.S., Tucker, J. S., & Reise, S. P. (1995). Personality dimensions and measures potentially relevant to health: A focus on hostility. Annals of Behavioral Medicine, 17: 245-253.
Friedman, M., & Almer, R.H. (1985). Association of specific overt behavior pattern with blood and cardiovascular findings. Journal of the American Medical Association, 169: 1289-1296.
Friedman, m., & rosenman, R.H. (1974). Type A Behavior and Your Heart. New York: Knopf.
Garssen, B. (2004). Psychological Factors and Cancer Development: Evidence after 30 Years of Research. Journal of Clinical Psychology Review, 24: 315-338.
Garssen, B. (2007). Repression: Finding Our Way in the Maze of Concepts. Journal of Behavioral Medicine, 30(6): 471-81.
GhorbaniAmir, H.A., AhmadiGatab, T., & shayan, N. (2011). Relationship between Type A Personality and Mental Health. Procedia – Social and Behavioral Sciences, 30: 2010-2018.
Glass, D. C., karkoff, L. P., Contrado, R., Hilton,W. F., Kehoe, K., Mannucci, E. G., et al. (1980). Effect of harassment and competition upon cardiovascular and plasma catecholamine responses in type A and type B individuals. Psychophysiology, 17: 453-463.
Glass, D.C. (1977).Behavior Patterns, stress, and coronary heart disease. I lillsdale: NJ: Erlbaum.
Graham, E., & Lachman, M. (2014). Personality traits, facets and cognitive performance: Age differences in their relations. Personality and Individual Differences, 59: 89-95.
Grilli, MD., & Verfaellie, M. (2014). Personal semantic memory: Insights from neuropsychological research on amnesia. Neuropsychologia, 61: 56-64.
Habra, ME., Linden, W., Anderson, JC., Weinberg, J. (2003). Type D personality is related is related to cardiovascular and neuro endocrine reactivity to acute stress. J Psychosom Res, 55: 235-45.
Hamilton, JA. (2005). Attention, personality, and the self- regulation of mood: Absorbing interest and boredom. Progress in Exp Pers Res, 10: 281-315.
Hamilton, JA. (2010). Attention, personality, and the self- regulation of mood: Absorbing interest and boredom. Progress in Exp Pers Res, 10: 281-315.
Haynes, S. G., & Matthews, K. A. (1988). Review and methodological critique of recent studies on Type A behavior and cardiovascular disease. Annals of Behavioral Medicine, 10: 47-59.
Hill, RD., Nilsson, LG., & Nybery, L. (2003). Cigarette smoking and cognitive performance in healthy Swedish. Age and Ageing, 32(5): 548-550.
Hosaka, T., Fukunishi, I., Aoki, T., Rahe, R.H. & Solomon, G.E. (1999). Development of a "Type C" Iventory: Cross-Cultural Applications. Tokai J Exp Clin Med, 24(2): 73-76.
Houlihan, ME., Pritchard, WS., & Robinson, JH. (2001). Effects of smoking/nicotine on performance and event. related potentials during a short .term memory scanning task. Psychopharmacology, 156(4): 388-396.
Houston, B. K., &Vavak, C. R. (1991). Cynical hostility: Developmental factors, psychosocial correlates, and health behaviors. Health Psychology, 10: 9-17.
Houston, D.M. (1998). The relationship between cognitive failure and self-focused attention. British Journal of Clinical Psychology, 28(1): 85-86.
Howard. I. H., Rechnitzer, P. A., Cunningham , D.A., & Donner, A. P. (1986) . Change in Type A behavior a year after retirement. The Gerontologist, 26: 643-649.
Ilgaz, G., Altun, A., & Aşkar, P. (2014). The effect of sustained attention level and contextual cueing on implicit memory performance for e-learning environments. Computers in Human Behavior, 39: 1-7.
Ironson.G., Taylor, C. B., Boltwood, M., bartzokis, T., Dennis. C., Chesney, M., et al. (1992). Effects of anger on left ventricular ejection fraction in coronary artery dis ease. American Journal of cardiology, 70: 281-285.
Jonge, P., Denollet, J., Van Melle, J., Kuyper, A., Honig, A., Hschene, A., et al. (2007). Association of type-D personality and depression with somatic health in myocardial infarction patients. J Psychosom Res, 63(5): 477-89.
Kahn, HA. (1963). The relationship of repeated coronary heart disease mortality to physical activity of work. Am J Pub Health, 53: 1058-67.
Kamiya, M.Y., Magyari-Köpe, YB., & Shiraishi, NK. (2014). Modeling of resistive random access memory (RRAM) switching mechanisms and memory structures. Advances in Non-Volatile Memory and Storage Technology, 32: 262-287.
Kassel, J.D., Wardle, M., & Roberts, J.E. (2007). Adult attachment security and college student substance use. Addictive Behaviors, 32: 1164-1176.
Knoops, KT., De Groot, LC., Kromhout, D., Perrin, AE., Moreiras-Varela, O., Menotti, A., et al. (2004). Mediterranean diet, lifestyle factors, and 10 year mortality in elderly European mean and women: The HALE project. J Am Med Associat, 292: 1433-9.
Kokras, N., Kouzoupis, A.V., & Papadimitriou, G.N. (2013). 1705 – Prevalence of personality type D in Greece. European Psychiatry, 28(1): Page 1.
Kolliakou, A., & Joseph, S. (2000). Further evidence that tobacco smoking correlates with schizotypal and borderline personality traits. Personality and Individual Differences, 29: 191-194.
Krantz, D. C., Lundberg, U., Franken, A., & Haeuser, M. (1987). Stress and Type A behavior: Interactions between environmental and biological factors. In A. Baum J.E Singer (Eds), Handbook of Psychology and health (vol.5) Hillsdale, NJ: Erlbaum.
Krantz, D. S.., & durel, L. A. (1983). Psychobiological substrates of the Type A behavior pattern .Health Psychology, 2: 393-411.
Lee, M.S., & Jung, I.K. (2012). Comparisons of temperament and character between problematic internet users and problematic drug users in Korean adolescents. Open Journal of Psychiatry, 2: 228-234.
Li Wan, B.H., Friedman, N.N., & Crawford, BH. (2008). Smoking status affects men and women differently on schizotypal traits and cognitive failures. Personality and Individual Differences, 44: 425-435.
Libon, L., Delano-Wood, M.W., & Bondi, R.A. (2014). Mild Cognitive Impairment. Encyclopedia of the Neurological Sciences (Second Edition), 34(3): 72-75.
Little, H.J. (2000). Behavioral mechanisms underlying the link between smoking and drinking. Alcohol Research and Health, 24(4): 215-224.
Londen, F.A. (2008). Type D personality: Predictor of general psychological distress after military deployment? (Master's thesis, Utrecht University).
Lum, J., Conti-Ramsden, G., Page, D., & Ullman, MT. (2012). Working, declarative and procedural memory in specific language impairment. Cortex, 48(9): 1138-1154.
Mag Righi, S., & Rocchetti, G. (2006). Cognitive failures and circadian typology. Personality and Individual Differences, 37: 107-113.
Margolis, L. H., Mcleroy, K. R., Runyan. C. W., & Kaplan, B. H. (1983). Type A Behavior: An ecological approach of Behavioral medicine, 6: 245-258.
Mathews, K.A. (1988). Are socio demographic variables markers for psychological determinants of health? Health psychology, 8: 641-648.
Mathews, K.A., & Jennings, J.R. (1984). Cardiovascular responses of boys exhibiting the type A behavior pattern. Psychosomatic medicine, 46: 484-497.
Matthews, G., Coyle, K., & Craig, A. (1990). Multiple factors of cognitive failures and their relationship with stress vulnerability. Journal of Psychopathology and Behavioral Assessment, 12: 49-65.
Mcadoo, W.G., Weinberger, M.H., Miler, I.Z. Feinberg, N.S., & Grim, C.E. (1990). Race and gender influence hemodynamic responses to psychological and physical stimuli. Journal of Hypertension, 8: 961-967.
Mecacci, L., & Righi, S. (2006). Cognitive failures, Meta cognitive beliefs and aging. Pers Individ Dif, 40: 1453-9.
Michal, M., Wiltink, J., Till, Y., Wild, P., Münzel, T., Blankenberg, S., et al. (2010). Type-D personality and depersonalization are associated with suicidal ideation in the German general population aged 35-74: Results from the Gutenberg Heart Study. Journal of Affective Disorders, 125(1-3): 227-233.
Miller, S. B., Turner, J. R.., Sherwood, A., Brownley, K. A., Hinderliter, A I. Hinderliter , A .I., et al. (1995). Parental history of hypertension and cardiovascular response to stress in black and while men. International Journal of Behavioral Medicine, 2: 339-357.
Mitchell, S.H. (1999). Measurment of impulsivity in cigarette smokers and non-smokers. Psychopharmacology, 146: 455-464.
Mols, F., Denollet, J., Kaptein, A., Reemst, P., & Thong, M. (2012). The association between Type D personality and illness perceptions in colorectal cancer survivors: A study from the population-based PROFILES registry. Journal of Psychosomatic Research, 73(3): 232-239.
Mols, F., Holterhues, C., Nijsten, T., van de Poll-Franse, L. (2010). Personality is associated with health status and impact of cancer among melanoma survivors. European Journal of Cancer, 46(3): 573-580.
Mols, F., Thong, M., van de Poll-Franse, L., Roukema, A., & Denollet, J. (2012). Type D (distressed) personality is associated with poor quality of life and mental health among 3080 cancer survivors. Journal of Affective Disorders, 136(1-2): 26-34.
Mols, F., Thong, MS., van de Poll-Franse, LV., Roukema, JA., & Denollet, J. (2012). Type D (distressed) personality is associated with poor quality of life and mental health among 3080 cancer survivors. J Affect Disord, 136: 26-34.
Morten, VW., Hulstrup, AM., Hertz, J., & bonde, JP. (2010). Sleep and Cognitive Failures Improved by a Three-Month Stress Management Intervention .international journal of stress management, 17(3): 193-213.
Orfutt. C., Lacroix, J. M. (1988). Type A behavior pattern and symptom reports: A prospective investigation. Journal of Behavioral Medicine, 11: 227-237.
Pedersen, N. L., Lichtenstein, P., Plomin, R., Defaire, U., Mcclearn, G. E., & Matthews, K. A. (1989). Genetic and environmental influences for type A-like measures and related traits: A study of twins reared traits: A study of twins reared apart and twins reared together. Psychosomatic Medicine, 51: 428-440.
Pedersen, S.S., Denollet, J. (2006). Is Type D Personality Here to Stay? Emerging Evidence Across Cardiovascular Disease Patient Groups. Curr Cardiol Rev, 2: 205-13.
Perna, G., Citterio, A., Di Rosa, E., Motta, A., Grassi, M., & Caldirola, D. (2012). P-520 – Cognitive performance and cigarette smoking in patients with mood disorders. European Psychiatry, 27(1): Page 1.
Pocnet, C., Rossier, J., Antonietti, J., & Gunten, A. (2013). Personality features and cognitive level in patients at an early stage of Alzheimer's disease. Personality and Individual Differences, 54(2): 174-179.
Ragland, D.R., & Brand, R.J. (1988). Type A behavior and mortality from coronary heart disease. New England Journal of Medicine, 318: 65-69.
Reason, J. (1988). Stress and cognitive failure handbook of life stress, cognition, and health. New York: Wiley; P: 34-39.
Reason, J. (2010). Stress and cognitive failure handbook of life stress, cognition, and health. New York: Wiley.
Roberston, IH., Maniy, T., Andrade, J., Baddeley, BT., & Yiend, J. (2009). Performance correlates of everyday attention failures in traumatic brain injured and normal subjects. Neuro Psychol, 35: 747-58.
Robinson, SM., & Walsh, J. (2008). Cognitive factors affecting abstinence among adolescent poly substance abusers. Psychol Rep, 75(1 Pt 2): 579-89.
Rosenman, R. H. (1978). The interview method of assessment of the coronary-prone behaviors in the Western Collaborative Group Study. New York: Springer-Verlag.
Rosenman, R. H., Brand, R. J., Jenkins, C. D., Friedman, M., Straus, R., & Wurm, M. (1975). Coronary heart Disease in the Western collaborative Group study: Final follow – up experience of 81 1/2. Journal of the American Medical Association, 233: 872-877.
SanderS, J. D., Smith, T. W., & Alexander, J. F. (1991). Type A behavior and marital interaction. Hostile-dominant responses during conflate. Journal of Behavioral Medicine, 14: 567-580.
Segerstrom, S.C. (2003). Individual differences, immunity, and cancer: Lessons from personality Psychology, Brain Behavior and Immunity, 17: 92-97.
Shavers, V.L., Lawrence, D., Fagan, P., & Gibson, J.T. (2005). Racial/ethnic variation in cigarette smoking among the civilian US population by occupation and industry, YUS-CPS 1998-1999. Preventive Medicine, 41: 597-606.
Shaw, W.S., & Dimsdale, J.E. (2007). Type A Personality, Type B Personality. Encyclopedia of Stress (Second Edition), 782-786.
Shehata, G.A., & Bateh, A.M. (2009). Cognitive function, mood, behavioral aspects, and personality traits of adult males with idiopathic epilepsy. Epilepsy & Behavior, 14(1): 121-124.
Shekelle. R. B., Hulley, S. B., Neaton, J. D., Billings, I. H., Borhani, N. O., Gerace. T. A., et al. (1985). The MRFIT Behavior pattern study: ll. Type A behavior and incidence of coronary heart disease. American Journal of Epidemiology, 122: 559-570.
Skinner, M. D., Aubin, H. J., & Berlin, I. (2004). Impulsivity in smoking, nonsmoking, and ex-smoking alcoholics. Addictive Behaviors, 29(5): 973-978.
Smith, T.W., & ANDERSON, N. B. (1989). Models of personality and disease: An interactional approach to type A behavior and cardiovascular risk. Journal of Personality and Social Psychology, 50: 1166-1173.
Sorensen, G., Jacobs, D. R., Pirif, P., Folsom, A., Luepker, R., & Gillum, R. (1987). Relationships among type A behavior. Employment experiences, and gender: employment experiences. And gender: the Minnesota heart survey. Journal of behavioral medicine, 10: 323-336.
Spiga, R. (1986). Social interaction and cardiovascular response of boys exhibiting the coronary-prone behavior pattern. Journal of Pediatric Psychology, 11: 59-69.
Strauss, E., Sherman, EMS., & Spree, O. (2006). A compendium of Neuro psychological tests: Administration, Norms and commentary, 3 rd Ed. New York: oxford university Press.
Sullivan, B., & Payne, TW. (2007). Affective disorders and cognitive failures. Am J psychiat, 164: 1663-8.
Suls, J., & Sanders, G. S. (1988). TYPE A behavior as a general risk factor for physical disorder. Journal of Behavioral Medicine, 11: 210-226.
Thoresen, C. E.. Pattilo, J. R. (1988). Exploring the Type A behavior pattern in children and adolescents. New York: Wiley.
Wallace, JC., Popp, E., Mondore, S. (2006). Safety climate as a mediator between foundation climates and occupational accidents: A group level investigation. J Appl Psychol. 91(3): 681-8.
Wallace, JC., Vodanovich, SJ., & Restino, BM. (2003). Predicting cognitive failures from boredom proneness and daytime sleepiness scores: An investigation within military and undergraduate samples. Pers Individ Dif, 34: 635-44.
Wang, CH., Lu, T., Liao, W., Yuan, S., Kuo, P., Chuang, H., et al. (2010). Cigarette smoking and cognitive impairment: A 10-year cohort study in Taiwan. Archives of Gerontology and Geriatrics, 51(2): 143-148.
Wells, A., & Mathews, G. (1996). Modeling cognitive in emotional. Research and Therapy, 34: 881-888.
White, H.R.., Nagin, D., Replogle, E., & Stouthamer-Loeber, M. (2004). Racial differences in trajectories of cigarette use. Journal of Drug and Alcohol Dependence, 76: 219-227.
Williamas. R. B., & Barefoot, K. C. (1988). Coronary-prone behavior: The emerging role of the hostility complex. New York: Wiley.
Williams, L., O'Connor, R. C., Grubb, N. R., & O'Corroll, R. E. (2010). Type D personality and illness perceptions in myocardial infarction patients. Journal of Psychosomatic Research, 70(2): 141-144.
Williams. R. B., Haney T. L., Lee K. L., Kong, Y.H., Blumenthal, J.A., & Whalen. R. F. (1980) Type A behavior, hostility .and coronary atherosclerosis. Psychosomatic Medicine, 42: 539-549.
Woods, P. J., & Burns, J. (1984). Type A behavior and illness in general. Journal of Behavioral Medicine, 7: 411-415.
Woolfolk, AE. (2004). Educational psychology (9 th ed). Boston: Allyn and Bacon.
World Health Organization. (2008). WHO Report on the Global Tobacco Epidemic 2008: The MPOWER Package. Geneva: World Health Organization.
Wright, L. (1988). The Type A behavior pattern and coronary artery disease. American Psychologist, 43: 2-14.
Yu, X., Zhang, J., Liu, X. (2008). Application of the type-D scale (DS14) in Chinese coronary heart disease patients and healthy controls. J Psychosom Res, 65(6): 595-601.
Yuen, S., & Kuiper, N.A. (1992). Type A and self-evaluations: A social comparison perspective. Personality and Individual Differences, 13: 549-562.

1 – Persona
2 – Allen
3 – Schultz
4- Yung
5 – Eysenck
6 – introversion-extroversion
7 – Neurotism
8 – Emotionality
9 – Unstability
10- Staloility
11 – Ketschmer
12 – Sheldon
13 – Genckeze
14 – Harist
15 – Dembroski
16 – Bortner
17 – Yuen & kuiper
18- Orfutt & Lacroix
19 – Burns & bluen
20 – Meatos
21-Boothkeweley
22- Mutliple Risk Factor Intervention Trial
23- Shekelle
24-Ragland
25- Spiga
26-Cook-Medley Hostility Scale
27- Tucher
28- Reise
29- Ironson
30- Vavak
31-Pedersond
32- krantz
33-Manuck
34-Lepore
35-Howard, Rechnitzer, Cunningham & Donner
36-Kagan
37- ecological
38- Margolis
39- Mcleroy
40- Runyan
41-intrapersonal
42- interpersonal
43- Anderson
44- Rosenhan
45-Seligman
46 – Michael strube
47 – Sampsoon & backgrain
—————

————————————————————

—————

————————————————————

1


تعداد صفحات : 33 | فرمت فایل : word

بلافاصله بعد از پرداخت لینک دانلود فعال می شود