دانشگاه پیام نور "خدابنده"
پروژه تحقیقاتی یا سمینار جهت اخذ درجه کارشناسی
در رشته روان شناسی عمومی
موضوع:
علل گرایش جوانان به مُد و مُدپرستی
استاد راهنما :
جناب آقای منصور سلیمانی
پژوهشگر :
سودابه ترکی
پاییز 88 – 87
تقدیر و تشکر :
زبو سیر ینهای این روزگار یکی هم بود دست آموزگار
با تشکر از :
استاد گرامی جناب آقای منصور سلیمانی که در تکمیل این پروژه ها ما را راهنمائی کردند.
تقدیم به :
فاطمه زهرا (س)، ام ابی ها، کسی که همیشه بر مشکلات غلبه کرد.
تقدیم به پدر و مادر مهربانم :
امید ماندم، چشم به راه شرفم، و بهانه هستی ام که در فراز و نشیب این راه ناهموار یاریم نموده تا باور داشته باشم هستیم را، هدفم را، و خویشتن را.
تقدیم به :
خواهران و برادران عزیزم؛ آنان که همراهان همیشگی و مشوقین راهم بودند.
فهرست مطالب
عنوان صفحه
فصل اول : کلیات تحقیق 1
چکیده 2
مقدمه 3
طرح مساله 4
اهمیت مساله 6
اهداف تحقیق 9
فرضیه ها 10
فصل دوم 13
ادبیات تحقیق 14
پیشینه تحقیق 21
پیشینه تحقیق در ایران 22
فصل سوم : جامعه آماری 24
ابزار تحقیق 25
روش نمونه گیری 26
روش آماری 26
فصل چهارم : بیان داده ها 27
فصل پنجم : ارتباط نتایج آزمونها با فرضیه ها 46
نتیجه گیری 52
پیشنهادات و تحقیق 54
محدودیت ها تحقیق 55
منابع و ماخذ 59
فصل اول :
کلیات تحقیق
چکیده :
سعی ما در این تحقیق بر آن است به بررسی علل گرایش جوانان به مد و مدپرستی بپردازیم. هدف ما از این تحقیق این است که بدانیم چه عواملی در کم و کیف این علل گرایش جوانان به مد و مدپرستی تاثیر دارد. جامعه آماری ما 60 نفر از جوانان منطقه ابهر می باشند. گروه نمونه 30 نفر شامل جوانان باشگاه توحید ابهر و 30 نفر شامل دانشجویان دانشگاه پیام نور ابهر بودند.
روش ما در این تحقیق :
براساس هدف کاربردی است و از آمار توصیفی استفاده شده است.
مقدمه :
در عصر ما کشورهای در حال توسعه، آگاهانه و ناخودآگاه تحت تاثیر شدید جهان غرب قرار گرفته و اغلب در مقابل سلطه علمی و قدرت صنعتی مغرب زمین خودباخته و مرعوب شده اند، استقلال فکری خویش را از دست داده اند و شخصیت معنوی خود را فراموش کرده اند مسائل را از دیدگاه غرب می بینند نیک و بد را با معیارهای غرب می سنجند و به رفتار غریبان چشم دوخته و به گفتارشان گوش فرا داشته و از اعمال و روشهای آنان پیروی می کنند.
کسانیکه الگوهای غربی برای آنها الگوهای مطلوب قرار می گیرد ابتدا به تقلید و همانندسازی با ظاهر و قیافه مشهود غربی می پردازند. در این حالت فراتر از تقلی ظواهر فردی که خود را همانند او می سازند و با او احساس یگانگی می کنند. به این هماهنگی و تقلید همه جانبه را نشانه روشنفکری و مایه سربلندی و افتخار خود می پندارند "غر بزرگی" در کشورهای جهان سوم و از جمله ایران نمونه ای از خود باختگی است. خود باختگان در برخورد با غرب چنان شیفته مزایای قدرت و ثروت آن می شوند که هویت خود را فراموش می کنند و فقط به این می اندیشند که همانند غربیها شوند بی آنکه به اقتضای جامعه خود توجه داشته باشند.
طرح مساله :
رفتار جمعی هنگامی اتفاق می افتد که شیوه های عمل سنتی در سعی دیگر کافی نباشد رفتار جمعی با الگوهای بدون ساختار خود انگیخته عاطفی و پیش بینی ناپذیر مشخص می شود.
در یکی از این رفتارهای جمعی می باشد. بسیاری از جوانان بر این باورند که با رفتارهای متفاوت و یا نو می توانند برای خودشان وجهه ای به دست آورند. "حد یا بدعت" به یک چنین رفتاری اطلاق می شود که در یک دوره نسبت کوتاه رواج می یابد. مدگر چه با بدعت همانند است. "ولی" به رسومی اطلاق می شود که به گونه ای دوره ای تغییر می یابند" شیوع بقهای؟ اجتماعی مانند هیپسیم و پانکسیم در غرب و نمونه های رفتار عمری خلاف عرف و یا تقلید از سبک زندگی شخصیتهای معروف و مردم پسند در بیشتر نقاط جهان مثالهای بدعت و حد به شمار می آیند و رواج حدهایی که هر چند سال یک بار عوض می شوند نمو و شیوع حد را در جامعه نشان می دهد و در مورد حد دیدگاههای مختلفی وجود دارد. یکی از این دیدگاهها می گوید بسیاری از مردم تصور می کنند که اگر به شویه متفاوت یا جدیدی رفتار کنند ممکن است جایگاه بهتری به دست آورند. هوس "یا رسم دروغین" به تغییر زودگذر در رفتار اجتماعی اطلاق می شود به تعبیر دیگر مد اجتماعی پر شور و زودگذر را هوس اجتماعی می نامند و دیدگاهی دیگر می گوید. مد عبارت است از : "هماهنگی خاص در لباس، نحوه صحبت کردن، آرایش ظاهری و آرایش مو و صورت. رفتارهایی مانند خندیدن و … که از ضروریات زندگی اجتماعی است و در یک جامعه مدنی به بهترین نحو و کاملترین شیوه ایجاد شود به ویژه برای جوانان که به دلیل تحیرها، هیجانات و کم تجربه گی ها بیش از دیگران به ابزار ثبات سکون روانی و فکری احتیاج دارند". و به تعبیر دیدگاهی دیگر از نکات بسیار آموزنده و عبرت آموز روزگار ما این است که به خاطر غلبه جهان نسبی انسان بر اذهان و عقول، تنها زیبایی که در جهان مورد توجه و علاقه است زیبایی بیرونی است و آنچه که به رواج بی سابقه و بیش از حد مد و مدپرستی کمک کرده همین است. انسانها تنها چشم ناظری که در این جهان دیده اند. چشمان انسانهای دیگر است که ناظر آنها است و این انسانها جز بیرون ما را نمی بیند و به همین خاطر همه همّت ما مصروف این شده است که خودمان را در چشم دیگران زیبا کنیم. مصرف بیش از حد و بی سابقه لوازم آرایش در دنیای کنونی و معاصر از علایم بسیار چشمگیر تفکر انسان مرکزی است.
یکی از دلایل گرایش جوانان به مد توجه قرار گرفتن و پاسخگویی به نیازهای روانی آنهاست. جوانان به دلیل داشتن روحیه ی تاثیر پذیر، آمادگی بیشتری برای پدیده های نو دارند. دلیل دیگر هم می تواند سرخوردگی ها و نداشتن اعتماد به نفس و چشم و همچشمی باشد که افراد را به سوی مدهای مختلف می کشاند. البته عده ای هم هستند که هیچ دلیلی خاصی برای تبعیّت از مد را ندارند و فقط به خاطر این که این پدیده در جامعه رواج پیدا کرده است. از آن استقبال می کنند. از طرف دیگر می توان گفت : افرادی که خرید کالاهای مد روز را انتخاب می کنند، می خواهند جای خود را در میان اطرافیان و همین سالهای خود باز کنند. بابت آن هزینه های بسیاری را تقبل می کنند حتی اگر برایشان مشکل باشد.
انسان مد زده خود ا از سایر افراد اجتماع جدا می بیند. قوانین اجتماعی را نمی فهمند و مشکل اجتماعی را درک نمی کنند، التهاب و فشار درونی به او مهلت نمی دهد که آرام بنشیند و آرامش گمشده ی او ابدی است آیا جوانان ما قادر به مقابله با این پدیده ناهنجار فرهنگی خواهند بود.
اهمیّت مساله :
دو نسل بعد از انقلاب همان گونه که شاهد آن هستیم کم کم به ارزش هایی خود را پایبند نشان می دهند که فاصله فکری و ذهنی آنها را روز به روز از خانواده و جامعه شان بیشتر می کند و از جمله ی آنها پایبند شدن به ارزشهای زودگذر و غیرمنطقی در اکثر موارد و از جمله در انتخاب نوع پوشش می باشد این ارزشهای غیر منطقی و زودگذر را در انتخاب و نوع پوشش طرز صحبت کردن و آرایش و تحت عنوان مدگرایی بررسی می کنیم که اگر همین گونه ادامه یابد فرهنگ اصیل ایرانی به فراموشی سپرده خواهد شد. البته نمی توان مدگرایی را به عنوان عمومی گذرایی که عیناً شاهد آن هستیم فی نفسه منفی ارزیابی کرد زیرا مدگرایی با بینش و خط مشی های جدید چه بسا عاملی برای ایجاد تفکر؟ جدید نیز می باشد.
امّا آنچه در جامعه شاهد آن هستیم پیروی و تقلید کورکورانه از ظواهر گاه در حد افراطی آن است این یعنی یک فاجعه برای جامعه زیرا که در این مسیر جامعه و فرهنگ عادی و معنوی خود را از دست می دهد و با از دست دادن آنها هر چه سریعتر راه هلاکت و نابودی خود را می پیماد و هیچ دیوار و سپاه و لشکری جلودار ورود مد نیستند فقط باید چشم و گوشمان را باز کنیم و مواظب باشیم تا هویّت فرهنگی، سیاسی، اجتماعی و اقتصادی ما را ویران نسازد و گذشته و اصالت را از جوانان ما نگیرد. و از آجائیکه ورود هر مد همراه با انبوهی از پیامها و محتوا است، فرد مدگرا ممکن است علاوه بر قبول مد محتوای فرهنگی و شرایط اجتماعی و شرایط اجتماعی آن را هم به عنوان یک ایده آل بپذیرد که این خطرناک ترین حالت مدگرایی است و جامعه را از درون تهی می کند و در قع جوانان و نوجوانان را از جامعه ربوده و در اختیار غرب می گذارد هر چند که به ظاهر در وطن خویش زندگی می کنند.
کارشناسان معتقدند که "مد" یک رفتار اجتماعی و نوظهور است؛ به یک باره به صورت تغییر سلیقه های ناگهانی در افراد شکل می گیرد. در حالی که با فرهنگ و رسوم جا افتاده ی آن جامعه که افراد بر حسب سابقه و قدمت از آن پیروی می کنند تناقض دارد. در یک تقسیم بندی می توان مدگرایی را به سه دسته؛ 1 ) فردی، 2 ) خانوادگی، 3 ) اجتماعی تقسیم کرد.
کارشناسان علوم اجتماعی مدگرایی؛ "پناه بردن به آرامش ظاهری" تعبیر کرده اند و برای آن عوامل مختلفی را بیان نموده اند وقتی که خود دار شرایطی باشد که نیازهایش برآورده نشود و الگویی مناسب برای تقلید نداشته باشد در این صورت این افراد جذب گروههایی می شوند که کشش به تولید؟! "الگوبرداری" در آن گروههای بیشتر باشد. امروزه افراد تلاش می کنند تا خواسته های کاذب خود را که ثمره مدگرایی است پوشش دهند این شیوه رفتار آنها را مدام بدهکار کرده و مرتّب آینده خویش را پیش فروش می نمایند به گونه ای که برای این رها و رد مدگایی به ناچار به امضای چک و سفته می پردازند. بنابراین باید این واقعیّت را پذیرفت که یک نوع آسیب اجتماعی به خود خواهد آمد.
از نظر فرهنگی معمولاً علیرغم اشتراکات زیاد در دو جنس زنان به لحاظ احساسی بودن واکنش هایشان نسبت به محیط عاطفی تر می باشد و بیشتر تحت تاثیر قرار می گیرند. بنابراین تقلید و گرایش به الگوهای برتر با طبیعت بیولوژیکی زمان متناسب بیشتر دارد.
لازم به ذکر است که مدگرایی محدود به قشر و یا سن و سال نیست امّا طبیعی است که جوانان بیشتر در معرض آسیب هستند "زیگموند برن فعلید" معتقد است؛ "تغییرات جسمی جوانان باعث می شود جوان به نظام ارزشی جدید حساس تر شد و در این اثنا بای تسکینِ دلواپسی های خود به ناچار ادامه می یابد و در دوره های مختلف این کار ادامه می یابد و محوریّت پیدا می کند. و به جای اینکه الگوی مناسبی برای جوانان و نوجوانان داشته باشیم این رفتار برای آنها الگو می شود به مسئله بعدی برای خود فرد است و آن انرژی و هزینه مالی است که این افراد برای مدل مو و لباس صرف می کنند این رفتار در بین اقشار مختلف مردم دارد و جوانانی که از وضعیّت مالی مناسبی برخوردار نیستند دچار ناهنجاری مالی می شوند و برای پاسخ به این ناهنجاری به دنبال دزدی و غیره می روند. و از طرفی از سوی جامعه و نگاه مردم ترد شده و دچار گوشه گیری می شوند که در نتیجه افراد انزوا طب شده و در نهایت اجتماع پذیری این افراد دچار مشکی می شود. "دکتر اقلیمای نیز در این باره می گوید : "باید از این افراد بپرسید که این آرایش و هزینه کردنها چه سوی دارد و آیا با فکر کردن دست به این کار می زنند یا نه و او در ادامه می گوید اگر دلیل آنها این بود که همه این کار را انجام می دهند و سپس ما هم انجام می دهیم نتیجه بی فکری و تقلید است و خانواده ها مسئول هستند زیرا که آنها را راهنمایی نکرده اند".
اهداف تحقیق :
هدف کلی :
هدف کلی ما از این پژوهش، بررسی علل گرایش جوانان به مد و مدپرستی و رواج مدگرایی در بین جوانان می باشد که به عنوان یک معضل اجتماعی در جامعه حیات فرهنگی جوانان ما را تهدید می کند.
اهداف ویژه (جزئی) :
1 ) تعیین رابطه بین جنسیت و میزان گرایش جوانان به مد و مدپرستی
2 ) رابطه بین سطح تحصیلات جوانان و میزان گرایش جوانان و به مد و مدپرستی
3 ) رابطه بین رواج و اشاعه مدلهای غربی و فرهنگ بیگانه و میزان گرایش جوانان به مد و مدپرستی
4 ) رابطه بین سطح اجتماعی والدین و خانواده جوانان و گرایش آنان به مد و مدپرستی.
الف ) جنسیت جوانان
ب ) سطح تحصیلات جوانان
ج ) تقلید تز مدلهای غرب یتوسط جوانان
د ) سطح اجتماعی والدین
فرضیه ها :
1 ) بین مدگرایی و بیکاری جوانان ارتباط معنی داری وجود دارد.
2 ) بین تهاجم فرهنگی و مدگرایی جوانان رابطه مسقیمی وجود دارد.
3 ) میان ابزارهای تبلیغاتی و مدگرایی رابطه معنی داری وجود دارد.
4 ) میان استقلال طلبی و نوگرایی جوانان با مدپرستی ارتباط معنی داری وجود دارد.
5 ) میان عدم اعتقادات مذهبی و مدگرایی ارتباط معنی داری وجود دارد.
تعاریف نظری :
1 ) مد : یک پدیده اجتماعی است که افراد را یکدیگر همرنگ می کند و موجب شادی، نشاط و نوگرایی زندگی انسانها است و از طرفی موجب متفاوت بودن و جوا بودن از سایر افراد است. (منبع مبانی جامعه شناسی، منصور وثوقی، علی اکبر نیک حق).
2 ) تهاجم فرهنگی : هجوم باورها و مجموعه سیاسی و اقتصادی و فرهنگی تازه ای را به زود به قصد جایگزینی با فرهنگ و باورهای محلی آن ملت وارد کشور می شود. (مبانی جامعه شناسی، منصور وثوقی، علی اکبر نیک حق).
3 ) ابزارهای تبلیغاتی : عبارت است از دستکاری کردن، کشاندن افکار عمومی در جهت یک هدف و نظر خاص ما به بکارگیری وسایلی مانند زبان، خط، تصویر و غیره. (منطق اجتماعی، ریمون بودن، عبدالحسین نیک گهر).
4 ) استقلال طلبی و نوگرایی : خصیصه ای است که انسان را همیشه به سمت نو شدن سوق می دهد. و از تغییرات اساسی در دوران بلوغ می باشد. (منبع جامعه شناسی عمومی، دکتر منوچهر محسنی).
5 ) بیکاری : فقدان کار برای جمعیّت دارای توان فعالیت و بنا بر تعریف دفتر بین المللی کار تمامی افراد که در یک زمان معین در پی به دست آوردن کارند و به رغم توان کار موفق به دست آورذن نمی شوند و بیکار به حساب می آید. مد (مدکاری اجتماعی، عزت الله سنام آرام).
6 ) باورها و اعتقادات دینی : پیروی از مذهب و دین مشخصی که پیروی از دین اسلام و شیعه و عمل به این اعتقادات. (تفسیر المیزان، محمّد حسین طباطبایی).
تعاری عملیاتی :
متغییرها تعریف متغییرها
1 ) بیکاری : نبود توان کارکردن، بیکار بودن بنابر اخراج شدن از کار، بیکاری به دلیل دقت کم کار
2 ) تهاجم فرهنگی : حمله به فرهنگ غنی جامعه، رسوخ یک قدرت در بین یک ملت دیگر
3 ) ابزارهای تبلیغاتی : رادیو، تلویزیون، ویدئو، سیدی، ماهواره، مطبوعات
4 ) استقلال طبی و نوگرایی : حس اعتماد به نفس، تمایل حس نوشدن، حس مورد توجه قرار گرفتن
5 ) باورها و اعتقادات مذهبی : اعتماد به مسائل دینی، عمل به فریضه های دینی، معتمد بودن، مفید بودن به سنت مذهبی.
فصل دوم :
الف ) ادبیات تحقیق
ب ) پیشینه تحقیق
ادبیات تحقیق :
جوان بودن خصوصیات خاص خود را دارد که هیچ گونه گریزی از آن نیست یکی از نیازهایی که به شکل مستقیم با سن همجوانی ارتباط دارد نیاز به آراستگی است. به طوری که کلیه جامعه شناسان و روان شناسان منطق القول هستند که جوانان درستی خاص نیاز به پوشیدن انواع خاصی از لباس و آرایش مو دارند که حس خودنمایی آن را تا حد زیادی مرتفع ساخته و از طرفی دارای رنگ های شاد و جذاب باشد.
از طرفی دین مبین اسلام همواره بر آراستگی تاکید کرده و به آن توجهات خاصی داشته است. امّا مرز بین آراستگی و آنچه به عنوان خودنمایی غیر معقول شناخته می شود چیست.
هر کدام از سال تمایل داریم تا ضمن آنکه از دیگران تقلید کنیم، وجوه و شاخصه های خود را نیز داشته باشیم و بر همین اساس است که مدّتها مدّتی مورد پذیرش قرار گرفته می شود و بعد از مدّتی دیگر با اقبال عمومی مواجه نشده را به اصطلاح دوره می شود و این اتفاق زمانی می افتد که یک مد بسیار فراگیر شود. بدین ترتیب که ابتدا طرح یک لباس و یک نوع آرایش به تبعات بالای جامعه نفوذ کرده و سپس به سرعت بدل های آن به طبقات پایین تر می آید آنگاه است که طبقه بالا برای حفظ برتری خود به یک مد جدید روی می آورد خوب یابد نمی توان انکار کرد که همواره یکی از امتیازهای افراد به شمار رفته است. "دکتر نسرین صالحی" جامعه شناس در این خصوص می گوید، همیشه مد را طبقه مرفه جامعه تعیین می کنند و آنها به دلیل داشتن منابع مالی و امکانات بیشتر می توانند از مدهای جدید استفاده کنند. طبقه دیگر جامعه نیز این گروه را برتر از خود دانسته و سعی دارد خود را با آن هماهنگ کند. جوانان نیز به دلیل حس تنوع طلبی و زیاده خواهی نسبت به گروه های سنی دیگر بیشتر سعی دارند خود را به این طبقه برسانند.
2 ) بیسوادی :
اشخاص درس نخوانده و بیسوارد در معرض تقلیدهای کورکورانه هستند و براساس فقدان معلومات زمینه مسائدی برای منابهه و محاکات دارند در جامعه درس خوانده منابهه و محاکات کمتر است و اغلب روش دیگران را تجزیه و تحلیل می کند و جهات خوب و بد را می سنجد و امّا پس از بررسی و تحقیق تایید جاهلانه فراوان دیده می شود اگر در آن محیط یک یا چند نفر عمل مهمی را انجام دهند دیگران به آسانی تحت تاثیر واقع می شوند و چشم بسته و ناآگاه از پی آنها می روند و بدون رویه و سنجش آن عمل را فرا می گیرند و همانند آنها رفتار می نمایند (فلسفی 1364).
3 ) خودباختگی روحی :
خودباختگی روحی نیز از جمله علمی است که می تواند آدمی را به پیروری ناآگاهانه و تقلدیهای کورکورانه وادار سازد. افراد بالغ و عاقل و تحصیل کرده آنچنان عظمت و بزرگی کسی معتقد می شوند و مسخّر و مقهور وی می گردند و با تمام وجود مجذوب و مسهورش می شوند و همواره به او می اندیشند و در گفتار و رفتارش دقّت می کنند تا جایی که بتوانند آگاهانه و با توجّه کارهایش را سرمشق خود قرار می دهند و از آنها تقلید می نمایند اینان مقتدا و محبوب خود را از جهتی که در نظر دارند موجودی کامل می دانند و آرزو دارند تا خود را همانند او سازند و به وی تشبیه کامل پیدا کنند و به همین جهت روش هایی را به کار می بندند و از اعمال وی پیروی می نمایند تا بدین وسیله مدارج تعالی را طی کنند و بر سر منزل بزرگیی و کمال قدم گذارند در اثر این خوباختگی روحی و محبّت شدید و عشق سوزان عقل تیره می شود و آدمی کور و کر می گردد و بدیها را نمی بینند و زشتیها توجّه نمی کند و محبوب و مدل خویش را از هر نقص و عیبی منزه و مبرّا می داند.
و امّا تقلید از الگوهای غربی و تسلیم محض در مقابل عظمت ظاهری غرب و اطاعت کورکورانه از آنان منجر به از دست دادن سرمایه های معنوی جامعه می شود و انسان را به اقتباس از کارهای مضر و خطرناک دیگران وادار ساخته و موحبات سقوط و بدرگی انسان را فراهم می آورد. خانواده و والدین، خودباختگی روحی "همانندی ناآگاه"، تلقین و رشد تکنولوژی غرب و بیسوادی هوس و مد و تبلیغات از عوامل عمده و موثر در گرایش جوانان به الگوهای غرب و مدهای بی پایه و اساس که از غرب رسیده است که در ذیل به آنها می پردازیم.
1 ) خانواده و والدین :
پدر و مادر از لحاظ و ارتباط عاطفی نزدیکترین رابطه را می توانند با فرزندان خویش داشته باشند و علاوه بر آن الگویی در دسترس اقتباس و زندان محسوب می شوند. (شرفی 1372).
خانواده های دو قطبی آن دسته از خانواده های متعارفی هستند که تضادها را بیرون می ریزند و اختلافات را به صحنه می آورند و در تصمیم گیری ها نیز به جایی نمی رسند و دو نوع تصمیم و تدبیر برای اداره خانواده به مرحله اجرا درمی آورند کودکان و نوجوانان در چنین خانواده های دو قطبی همانند سربازانی هستند که جبهه جنگ مصلح اند و از دو مرکز فرماندهی به آنان دستورهایی صادر می شود. دستورهایی که با یکدیگر متضادند و یکدیگر را تکذیب می کنند. لذا کمترین آسیبی که به این سربازان می رسد آشفتگی روان و بلاتکلیفی است. و در عظمت وضعیّت کودک و نوجوان به مرحله ای خواهد رسید که از هیچ قطبی پیروی و تبعیت نخواهد کرد و خانواده نیز در این صورت اساس بی ارزشی تضعیف نقش و پایگاه عاطفی خواهد بود. و اینجاست که میدان برای تبعیت از الگوهای کاذب غربی باز می شود و نوجوانان و جوانان گرایش به تقلید از بیگانگان پیدا می کنند و تصوّر می کنند تا با این عمل از حقارت و پستی رهایی می یابند.
4 ) تبلیغات :
تبلیغات عبارت است از دستکاری کردن و کشاندن افکار عمومی در جهت یک هدف و نظر خاص، با به کارگیری وسایلی مانند، زبان، خط، تصویر و غیره (بروس کوئن) تبلیغ و عظمت او چیزی نیست ججز اشاعه الگوهای مفهومی رفتار با استفاده از رسانه های گروهی (در روزنامه، رادیو، تلوزیون، ماهواره) با هدف قبولاندن این الگوها به مردمی که مخاطب قرار می دهد به عبارت دیگر هدف تبلیغ در اغلب موارد برانگیختن اشخاص یا گروهها به عمل است (نیک گهر 69).
در جامعه مدرن، تبلیغات به مکانیسم اصلی بازسازی افکار عمومی مبدل شده است. همین طور در دنیای صنعتی، (مد) را از تبلیغات بازرگانی به عنوان مکانیسم اصلی، ایجاد و هدایت، و برآوردن آرزوها استفاده می شود.
تبلیغات اغلب هنگامی به خوبی موثر واقع می شود تا با مسائلی که از اهمّیت ها دو آنی برخوردار است سروکار داشته باشند. کسانی که تحصیلات بالایی ندارند و یا جوانانی که حساس هستند در برابر تبلیغات آسیب پذیرند. بویژه وقتی که تبلیغات با ارزشهاء احساسها و یاورهایشان سازگار باشد. "دیوید رایزمن" استفاده از تبلیغات و از مختصات دوران پیدایی انسان "دگر راهبر" می داند که دوران ظهور وسایل ارتباط جمعی در تاریخ انسان است. پدیده هایی چون هدایت از راه دور، بتواره پرستی شئ سروری و همراه با آنان از خود بیگانگی در آن مطرح است.
در این دوران، عده ای با استفاده از وسایل ارتباط جمعی موفق می شوند توده ها را تحت تاثیر قرار دهند و از تنوع حیات انسانی بکاهند و الگوهای خاص فکری و مصرفی پدید می آورند. (ساره فلنی 1367).
در جامعه مدرن کنونی تبلیغات و وسایل ارتباط جمعی متنوعی رادیو، تلویزیون، ماهواره، سی دی، ویدئو و مطبوعات به عنوان ابزاری قوی و نیرومند در دست استکبار جهانی قرار دارند که از آنها به جای بهره برداری بهینه، جهت مسخ فرهنگ و تمدّن و سایر کشورها از خودبیگانگی جوانان استفاده می نمایند.
و با ارائه الگوهای میتذل و مستهجن موجبات بی هویتی جوانان را فراهم می سازند.
5 ) هوس و مد :
و هوس و مد نیز عامل دیگری در گرایش جوانان به الگوهای عربی و مدهای بیگانگان می باشند، بسیاری از جوانان تصوّر می کنند اگر به شیوه متفاوت یا جدیدی رفتار کنند. ممکن است پایگاه بهتری به دست آورند. هوس یا مد و یا (رسم دروغین) به تغییر زودگذر در رفتار اطلاق می شود. به تعبیری دیگر مد اجتماعی و پرشور و زودگذر را هوس یا مد اجتماعی می نامند. هوس یا مد به سرعت با می گیرد و به اوج خود می رسد و به سرعت افول می کند. مد هر چند شبیه هوس است، نماینده شیوه رفتاری است که تنها به طور دوره ای در معرض تغییر قرار دارد. تغییر در مد نسبت به تغییر در هوس مدت و سرعت کمتری دارد (بروس کوئن).
مد را نوعاً انعکاس سبک لباس، بلندی یا کوتاهی مو، یا دیگر جنبه های ظاهری فرد است. رواج یافتن کت بلند و شلوار گشاد و یا کت کوتاه و شلوار تنگ نمونه هایی از مد هستند که توسط تهاجم فرهنگی بیگانگان و وسایل ارتباط جمعی که در اختیار آنان قرار دارد ارائه گردد و برخی از جوانان که تحت تاثیر تلقین هستند بدون محاسبه و سنجش از آن پیروی می کنند و به خوب و بد الگوهای ارائه شده توجّه ندارند. این تلقین بد و مضّر آنان را به مسیر ناصیح سوق می دهد و در نتیجه بازیانهای سنگین و غیرقابل جبران مواجهشان می سازد.
و امّا یکی از مشکلاتی که باعث می شود انسان مدگرا باشد این است که انسان علاً آدمی می باشد که جلوگیر می شود و قدرت تصمیم گیری بالینی ندارد و این به خاطر نداشتن شجاعت است. متاسفانه او وزه در جامعه والدین خیلی از مسائل را به فرزندان خود یاد نمی دهند و شجاعت را به فرزندان آموزش نمی دهند، اگر ما قدری شجاع باشیم و هر چیزی را حق بدانیم و به آن عمل کنیم و او همه جامعه با آن مخالف باشد، هیچوقت جلوگیر نمی شویم. در این صورت مد نمی تواند ما به هر طرف بکشد. شجاعت نداشتن هم معمولاً برمی گردد و به این که در خانواده ها الگوی مناسبی برای این رفتار وجود ندارد و حتّی به خود فرزند هم فرصت داده نمی شود تا خود به شجاعت برسد.
پیشینه تحقیق :
"تورشتایم وبلن" مد را وسیله ای برای اینکه افراد نشان دهند ثروتمند و با شخصیت و یا دارای اندیشه های به خصوصی هستند می داند : لذا به محض اینکه مدی در جامعه گسترده باشد. اشراف زادگان و ثروتمندان به سراغ این مد جدید می روند چرا که مد قدیمی دیگر آنها را از طبقات دیگر جامعه متمایز نمی کند.
طبق نظر "مارکس" اگر خانه ای بزرگ یا کوچک، مشابه خانه های اطرافش باشد، اعضای خانه کوچک، خود را در یک کلبه تصور می کنند. گروه مرجع به عنوان ابزاری که ما را در تصمیم گیری یاری می کند. می تواند نقش مهمی در زندگی ما ایفا کند. بدیهی است که عموماً ما به مقایسه ابعاد مطلوب می پردازیم، از این رو تلاش می کنیم تا برای کسب پایگاه شبیه پایگاه مطلوب را در خود احیا کنیم و همیشه گروهی را به عنوان گروه مرجع در نظر داشته باشیم. این گروه مرجع معیار مقایسه ما می باشد. "مارکس" می گوید بسیاری از لباس هایی که ما می پوشیم در ابتدا توسط هنرپیشگان و ورزشکاران پوشیده شده، سپس به بازار عرضه می گردد و چون همین طرح توسط آنها پوشیده شده مردم آنها را خریداری می کنند.
"گئوری زیمل" جامعه شناس آلمانی مد و مدسازی را فرآیندی می داند که بر اثر کشمکش میان طباق متضاد و بر سر دستیابی به منابع بیشتر با تکیه بر فراگرد تمایز حاصل می شود. به اعتقاد وی مد صورتی از تقلید و بنابراین صورتی از تشخیص اجتماعی است. وی در عین حال ضمن دگرگونی مستمر خود یک زمان را از زمان دیگر و یک قشر اجتماعی را از یک قشر دیگر متمایز می کند. مواردی که مربوط به یک طبقه اجتماعی است متحد کرد. و آنها را از دیگران منیک می کند.
در نتیجه این انتخاب است که مد به وجود می آید و هنگامی که توده مردم در تلاش برای از میان بردن تفاوتهای ظاهری و بوط در طبقه اجتماعی از آن تقلید کنند. این مد را به خاطر یک شیوه مردم پسند جدید رها می سازند. خصوصیات واقعی مد ایجاب می کند که در یک موقع به وسیله بخشی از یک گروه معین، یعنی اکثریت عظیمی که صرفاً در مسیر پذیرش آنها هستند به مرحله اجرا درآید. به مجرد اینکه به یک نمونه از مد مورد قبول عام قرار گرفت دیگر از آن به صورت مد سخن نمی گوییم، هنگامی که مد گسترش یافته و عمومیت پیدا کند. به تدریج به پایان خود نزدیک شده و نابود می گردد.
"هوبرت اسپنر" خاطر نشان می سازد که مد یکی از خصایص همرنگی با جماعت است که سعی می کند مردم را با همدیگر همرنگ نماید. او معتقد است مد برعکس تشریفات، موجب شباهت به اشخاص طبقه بالاتر می شود، در واقع نوعی تقلید ناشی از رقابت است در برابر تقلید ناشی از پسند و ستایش.
پیشینه تحقیق در ایران :
"دکتر عبدلکریم سروش"خاطرنشان می سازد که مد همیشه پشتوانه ای از عقیده. سلیقه منکر یا منش وارد و همین سبب آمدها و پشتوانه هاست که ثبات فکری و سکون دوانی و جهت دهی اندیشه را به بار می آورد و به همین لحاظ باید بسایر حکیمانه انتخاب شود. مد مناسب ویژگیهایی دارد که می توان آنها را در دو بند توضیح داد.
1 ) برخلاف عبودیت الهی و پوشش اسلامی نباشد تا حریم آزاد محفوظ بماند چرا که اگر به عنوان مثال مدی که یک گروه از هنرمندان جوان پا دختران یک باشگاه برای خود برگزیده اند. مخالف این حدود نباشد، ترویج این مد برخلاف آزادی سایرین و خود آنان نخواهد بود و مسئولین مربوط حق جلوگیری آن را ندارند.
2 ) ابتدا اندیشه و منش و اصول و چارچوبهای آن مشخص شود و بعد با مد ظاهری همراه گردد اگر اصول و ارزشها به درستی مشخص شود، دیگر مانعی ندارد که صورت ظاهری آن شرقی، غربی و شمالی یا جنوبی باشد.
طبق نظر "حمیدرضا مظاهری سیف" جامعه شناس اگر ما هیچ اصول و چارچوبی نداشته باشیم، مد انتخاب شدهف بیشن و منش خود را همراه خود می آورد که ممکن است مطلوب ما نباشد و ما از مسیر عبودیت و آزادی دور کند، مسئولین رسانه ها، هنرمندان و نخبگان جامعه باید یا حکیمانه مدهای مناسب را طراحی کنند و یا از آنچه در خود جامعه در حال رواج یافتن است استفاده نموده. در انجمن هایی بینش و منش در مسیر انسانیت در پس این مدها قرار دهند و با آن همراه کنند و به صورتی جذاب عرضه نمایند و به این طریق نیاز فکری و روانی جوانان را ارضا نمایند که از این میان دو روش "طراحی مد و مناسب سازی مدهای موجود" بهتر است و کارایی بیشتری دارد.
فصل سوم:
جامعه آماری
گروه نمونه :
روش نمونه گیری:
ابزار تحقیق:
روش های جمع آوری داده ها:
تعریف جامعه آماری : روش انجام تحقیق در این بررسی پیمایش و کتابخانه ای می باشد و به این صورت که درابتدا در روش کتابخانه ای با استفاده از منابع کتابها و مقالات و نیز اطلاعات آمار مختلف اطلاعات مورد نیاز را کسب کرده مورد مطالعه قرار می دهیم. و پس باروش پیمایشی به منظور دستیابی به اطلاعات و روزتهیه پرش نامه با استفاده از روش نمونه گیری و جامعه آماری را.
الف ) محدوده جامعه آماری:
گروه نمونه" دانشگاه پیام نور ابهر، با دانشگاه جوانان مردانه توحید ابهر با شگاه جوانان زنانه توحید ابهر.
ب ) نمونه وروش نمونه گیری:
انتخاب نمونه بطور تصادفی است و تعداد نمونه آماری 60 نفر می باشد که 20 نفر آن برای باشگاه توحید مردانه ابهر بودند و 20 نفر آنان برای باشگاه زنانه توحید ابهر بودند و 15 نفر آنان در دانشگاه پیام نور ابهر8 نفر پسران بودند و 15 نفر آنان دختر بودند و 5 نفر آنان هم از اطرافیان جوان بودند.
روش نمونه گیری : در پژوهش حاضر از روش نمونه گیری تصادفی ساده استفاده گردیده است.
ابزار تحقیق : ابزار تحقیق براساس پرسشنامه ای می باشد که حاوی 18 سوال می باشد.
روش جمع آوری داده ها : در تجزیه و تحلیل داده ها از آمار توصیفی و استنباطی و فراوانی تجملی و درصد فراوانی با رسم جداول و نمودارها استفاده شده است. استخراج داده ها از آمار نیز به صورت دستی انجام گرفته است.
روش آماری : این پژوهش براساس هدف کاربردی است و از آمار توصیفی استفاده شده است.
فصل چهارم :
بیان داده ها
: (نمودارها و جدولها):
سوال 1 :
محل زندگی شما از نقطه نظر جغرافیایی در کدام قسمت شهر واقع شده است؟
برحسب نقطه جغرافیایی
فراوانی
درصد فراوانی
تجمعی
شمال
7
6/11
6/11
جنوب
9
15
6/26
مرکز
39
65
6/91
خارج و حومه
5
3/8
9/99
جمع کل
6
از 60 نفر جمعیّت نمونه مورد بررسی 70 نفر (6/11) درصد در شمال زندگی می کنند. 9 نفر (15 درصد) در جنوب زندگی می کنند و 39 نفر (65 درصد) در مرکز و 50 نفر و 3/8 درصد در خارج و حومه زندگی می کنند.
سوال 2 :
مشخصات فردی؟
بر حسب جنسیت
فراوانی
درصد فراوانی
فراوانی تجمعی
زن
26
3/43
3/43
مرد
34
6/56
9/69
مجرد
53
90
9/189
متاهل
6
10
9/199
جمع
60
از 60 نفر جمعیت نمونه مورد بررسی 26 نفر (31/43) درصد زن بودند و 34 نفر (6/56 درصد) مرد بودند و 54 نفر (90 درصد) مجرد و 6 نفر و 10 درصد متاهل بودند.
سوال 3 :
میزان تحصیلات والدین؟
بر حسب تحصیلات
فراوانی
درصد فراوانی
فراوانی تجمعی
بی سواد
11
3/18
3/18
ابتدایی
26
3/43
6/61
دیپلمه
6
10
6/71
بالاتر از دیپلم
2
3/3
9/74
جمع
60
از 60 نفر جمعیت نمونه مورد بررسی 1 نفر (3/18 درصد) بی سواد بودند و 26 نفر (3/43 درصد) ابتدایی بودند و 6 نفر (10 درصد) دیپلم بودند و 2 نفر (3/3 درصد) بالاتر از دیپلم تحصیلات داشتند.
سوال 4 :
به طور کلی درآمد متوسط خانواده شما چقدر است؟
درآمد کلی
فراوانی
درصد فراوانی
فراوانی تجمعی
50 هزار تومان
3
5
5
250 هزار تومان
10
6/16
6/21
300 هزار تومان
21
35
6/56
بالاتر از 300 هزار تومان
26
3/43
9/99
جمع
60
از 60 نفر جمعیّت نمونه بررسی 3 نفر (5 درصد) درآمد کلی آنان 150 هزار تومان و 10 نفر (6/16 درصد) درآمد آنان 250 هزار تومان بود و 21 نفر و 35 درصد و درآمد آنان 300 هزار تومان بود و 26 نفر (3/43 درصد) از آنان بالاتر از 300 هزار تومان بودند.
سوال 5 :
به نظر شما اشتغال جوانان در پیروی کردن از مد تاثیر گذار است؟
اشتغال جوانان
فراوانی
درصد فراوانی
فراوانی تجمعی
خیر
3
5
5
تاحدودی
31
6/51
6/56
زیاد
14
3/23
9/79
خیلی زیاد
19
6/31
5/111
جمع
60
از 60 نفر جمعیت نمونه مورد بررسی 3 نفر (5 درصد) معتقد بودند که تاثیر نوار (0/3 نفر ) (6/51) درصد معتقد بودند که تا حدودی تاثیر دارد و 14 نفر (3/23 درصد) معتقد بودند که تاثیر آن در حد زیادی است و 19 نفر (6/31) درصد اعتقاد داشتند که خیلی زیاد تاثیر دارد.
سوال 6 :
به نظر شما تقلید از دوستان و همسالا در گراش فرد به مد گرایی نقش دارد؟
نظریه تقلید از دوستان
فراوانی
درصد فراوانی
فراوانی تجمعی
خیر
2
3/3
3/3
تاحدودی
8
3/13
6/16
زیاد
26
3/43
9/59
خیلی زیاد
24
40
9/99
جمع
60
از 60 نفر جمعیت نمونه مورد بررسی 2 نفر یعنی (3/3 درصد) معتقد بودند که تقلید از دوستان و همسالان در گرایش فرد تاثیر ندارد و 8 نفر (3/13 درصد) معتقد بودند که تا حدودی تاثیر دارد و 26 نفر (3/43 درصد) معتقد بودند که تاثیر آن زیاد است و 24 نفر (40 درصد) معتقدند که خیلی زیاد تاثیر دارد.
سوال 7 :
به نظر شما تا چه حد ارتباط جوان با .سایل ارتباط جمعی غیر مجاز باعث گرایش جوانان به مد گرایی می شود؟
نظریه ارتباط جوانان با وسایل جمعی غیرمجاز
فراوانی
درصد فراوانی
فراوانی تجمعی
خیر
0
0
0
تاحدودی
11
3/18
3/18
زیاد
23
3/38
6/56
خیلی زیاد
26
3/43
9/99
جمع
60
از 60 نفر جمعیت نمونه مورد بررسی هیچ یک از آنها نظریه خیر را نداشته اند و از 11 نفر (3/18 درصد) آنها معتقد بودند که تا حدودی تاثیر دارد و 23 نفر 3/83 درصد معتقد بودند که زیاد تاثیر دارد و 26 نفر (3/43 درصد) اعتقاد داشتند که خیلی زیاد تاثیر دارد.
سوال 8 :
به نظر شما بی اعتقادی نسبت به مسائل دینی و اخلاقی تا چه حدی می تواند در گرایش به مد تاثیر داشته باشد؟
بی اعتقادی به مسائل دینی
فراوانی
درصد فراوانی
فراوانی تجمعی
خیر
3
5
5
تاحدودی
24
40
45
زیاد
17
3/28
3/73
خیلی زیاد
17
3/28
6/101
جمع
60
از 60 نفر جمعیت نمونه مورد بررسی 3 نفر و 5 درصد معتقد بودند که بی اعتقادی نسبت به مسائل دینی و اخلاقی در گرایش به مد تاثیر ندارد و 24 نفر (40 درصد) معتقد بودند که تا حدودی تاثیر دارد و 17 نفر (3/28) درصد معتقد بودند که زیاد و تاثیر دارد و 17 نفر (3/28 درصد) معتقد بودند که خیلی زیاد تاثیر دارد.
سوال 9 :
به نظر شما میزان تحصیلات جوانان می تواند در گرایش آنها به مدگرایی تاثیرگذار باشد؟
میزان تحصیلات
فراوانی
درصد فراوانی
فراوانی تجمعی
خیر
11
3/18
3/18
تاحدودی
24
40
3/58
زیاد
25
6/41
9/99
خیلی زیاد
0
0
9/99
جمع
60
از 60 نفر جمعین نمونه مورد بررسی 11 نفر (3/18) درصد معتقد بودند که میزان تحصیلات جوانان می تواند در گرایش آنها به مد تاثیر بگذارد. و حدود 24 نفر (40 درصد) معتقدند که تا حدودی تاثیر دارد و 25 نفر (6/41 درصد) معتقدند که تاثیر آن زیاد است و امّا تاثیر آن خیلی زیاد نیست.
سوال 10 :
به نظر شما تمایل به مد روز بیشتر در کدام گروه رایج است؟
گرایش گروه
فراوانی
درصد فراوانی
فراوانی تجمعی
مردان
0
0
0
زنان
4
6/6
6/6
پسران
24
40
6/46
دختران
32
3/53
9/99
جمع
60
از 60 نفر جمعیت نمونه مورد بررسی هیچ یک از افراد معتقد نبودند که مردان گرایش به مد روز دارند و در حدود 4 نفر (6/6 درصد) معتقد بودند که زنان گرایش به مد دارند و 24 نفر (40 درصد) معتقد بودند که پسران به مد گرایش دارند و در حدود 32 نفر (3/53 درصد) معتقد بودند که دختران به مد گرایش دارند.
سوال 11 :
به نظر شما نبودن یک الگوی ثابت و سالم در گرایش جوانان به مدهای روز تاثیر می دارد؟
داشتن یک الگوی ثابت و سالم
فراوانی
درصد فراوانی
فراوانی تجمعی
خیر
7
6/11
6/11
تاحدودی
21
35
6/46
زیاد
24
40
6/86
خیلی زیاد
8
3/13
9/99
جمع
60
از 60 نفر جمعیت نمونه مورد بررسی 75 نفر (6/11 درصد) معتقد بودند که الگوی ثابت و سالم در گرایش به جوانان به مد تاثیر ندارد و در حدود 21 نفر (35 درصد) معتقد بودند که تا حدودی تاثیر دارد و در حدود 24 نفر (40 درصد) معتقدند که تاثیر آن زیاد است و در حدود 8 نفر (3/13 درصد) معتقد بودند که خیلی زیاد تاثیر دارد.
سوال 12 :
به نظر شما رواج و اشاعه مد گرایی توسط قشر مرفه جامعه به وجود می آید؟
رواج اشاعه مدگرایی توس قشر مرفه جامعه
فراوانی
درصد فراوانی
فراوانی تجمعی
خیر
13
6/21
6/21
تاحدودی
20
3/33
9/54
زیاد
20
3/33
2/88
خیلی زیاد
7
6/11
8/99
جمع
60
از 60 نفر جمعیت نمونه بررسی در حدود 13 نفر (6/21 درصد) معتقد بودند که رواج و اشاعه مد گرایی توسط قشر مرفه جامعه به وجود نمی آید و در حدود 20 نفر (3/33) درثد معتقدند که تا حدودی قشر مرفه تاثیر دارند و در حدود 20 نفر در 3/33 درصد معتقدند که زیاد تاثیر دارد و 7 نفر (6/11 درصد) معتقدند که خیلی زیاد تاثیر دارد.
سوال 13 :
به نظر شما میان استقلال طلبی و نوگرایی جوانان با مد گرایی رابطه ای وجود دارد؟
استقلال طلبی و نوگرایی
فراوانی
درصد فراوانی
فراوانی تجمعی
خیر
10
6/16
6/16
تاحدودی
19
6/31
2/48
زیاد
28
6/46
8/94
خیلی زیاد
3
5
8/99
جمع
60
از 60 نفر جمعیت نمونه مورد بررسی 10 نفر (6/16 درصد) معتقد بودند که میان استقلال طلبی و نوگرایی جوانان با مد هیچ رابطه لی وجود ندارد و 19 نفر (6/31 درصد) معتقد بودند که تا حدودی تاثیر دارد و 28 نفر (6/46 درصد) معتقد بودند که زیاد تاثیر دارد و 3 نفر (5 درصد) معتقد بودند که تاثیر آن خیلی زیاد است.
سوال 14 :
به نظر شما مدگرایی و مدپرستی در قشر جوان کشور امری مطلوب است؟
مطلوب بودن در جامعه
فراوانی
درصد فراوانی
فراوانی تجمعی
خیر
24
40
40
تاحدودی
22
6/36
6/76
زیاد
10
6/16
2/93
خیلی زیاد
4
6/6
8/99
جمع
60
از 60 نفر جمعیت نمونه مورد بررسی 24 نفر (40 درصد) معتقد بودند که 0 عدد در قشر جوان امری مطلوب نیست و 22 نفر (6/36 درصد) معتقد بودند که تا حدودی تاثیر دارد و 10 نفر (6/16 درصد) معتقد بودند که تاثیر آن زیاد است و 4 نفر (6/6 درصد) معتقدند که تاثیر آن خیلی زیاد است.
سوال 15 :
به نظر شما آیا تابع مد شدن جوان به او شخصیت و هویت می بخشد؟
هویت بخشیدن به جوان به وسیله مد
فراوانی
درصد فراوانی
فراوانی تجمعی
خیر
32
3/53
3/53
تاحدودی
15
25
3/78
زیاد
13
9/21
9/99
خیلی زیاد
1
6/1
5/101
جمع
60
از 60 نفر جمعیت نمونه مورد برسی 32 نفر (3/53 درصد) معتقد بودند که تابع مد شدن جوانان به او هویت و شخصیت نمی بخشد و 15 نفر (25 درصد) معتقد بودند که تا حدودی تاثیر دارد و 13 نفر (6/21 درصد) معتقد بودند که تاثیر آن زیاد است و 1 نفر (6/1 درصد) معتقد بودند که خیلی زیاد تاثیر دارد.
سوال 16 :
به نظر شما نقش صدا و سیما و مطبوعات و ماهواره در گرایش جوانان به فرهنگ غربی تا چه حد تاثیر گذار است؟
نقش صدا و سیما در گرایش به مد
فراوانی
درصد فراوانی
فراوانی تجمعی
خیر
3
5
5
تاحدودی
10
6/16
6/21
زیاد
23
3/38
9/59
خیلی زیاد
24
40
9/99
جمع
60
از 60 نفر جمعیت نمونه مورد بررسی 3 نفر (5 درصد) معتقد بودند که صدا و سیما و مطبوعات در گرایش جوان به مد تاثیر ندارد و 10 نفر (6/16 درصد) معتقد بودند که تا حدودی تاثیر دارد و 23 نفر (3/38 درصد) معتقدند که تاثیر آن زیاد است و 24 نفر (40 درصد) معتقد بودند که تاثیر آن خیلی زیاد است.
سوال 17 :
به نظر شما میان مد گرایی خانواده و مدپرستی جوانان رابطه ای وجود دارد؟
رابطه مدگرایی خانواده و مدپرستی جوان
فراوانی
درصد فراوانی
فراوانی تجمعی
خیر
8
3/13
3/13
تاحدودی
20
3/33
6/46
زیاد
20
3/33
9/79
خیلی زیاد
12
20
9/99
جمع
60
از 60 نفر جمعیت نمونه مورد بررسی 8 نفر (3/13 درصد) معتقد بودند که میان مدگرایی خانواده و مدپرستی جوانان رابطه ای وجود ندارد و 20 نفر (3/33 درصد) معتقد بودند که تا حدودی تاثیر دارد و 20 نفر (3/33 درصد) معتقد بودند که تاثیر آن زیاد است و 12 نفر (20 درصد) معتقد بودند که تاثیر آن خیلی زیاد است.
سوال 18 :
به نظر شما میان تهاجم فرهنگی با مدگرایی و مدپرستی جوانان راطه ای وجود دارد؟
رابطه تهاجم فرهنگی با مدگرایی
فراوانی
درصد فراوانی
فراوانی تجمعی
خیر
4
6/6
6/6
تاحدودی
18
30
6/46
زیاد
22
6/36
2/73
خیلی زیاد
16
6/26
8/99
جمع
60
از 60 نفر جمعیت نمونه مورد بررسی 4 نفر (6/6 درصد) معتقد بودند که میان تهاجم فرهنگی با مدگرایی و مدپرستی رابطه ای وجود ندارد و 18 نفر (30 درصد) معتقد بودند که تا حدودی رابطه وجود دارد و 22 نفر (6/36 درصد) معتقدند که رابطه آن زیاد است و 16 نفر (6/26 درصد) معتقدند که رابطه ای آن خیلی زیاد است.
فصل پنجم :
ارتباط نتایج آزمونها با فرضیه ها
براساس یافته های تحقیق و جداول x2 یا (کا اسکور) به ارائه نتایج نهائی می پردازیم :
فرض : H0 بین فرضیه ارائه شده و پیروی اتز مد رابطه وجود ندارد.
فرض : H1 بین فرضیه ارائه شده و پیروی از مد رابطه وجود دارد.
فرضیه شماره یک :
گرایش جوانان
خیلی زیاد
زیاد
تاحدودی
کم
جمع
فراوانی مشاهده شده
O
19
14
31
3
60
مد گرایی E
15
15
15
15
60
فراوانی موردانتظار
E
O
6/17
256
16
15
31
06/1
16
4
15
19
06/0
1
1-
15
14
6/9
144
12-
15
3
3 = 1 – 4 = dh
بین بیکاری و پیروی کردن از مد رابطه وجود دارد؟
H0 = بین بیکاری و پیروی کردن جوانان از مد رابطه وجود ندارد.
H1 = بین بیکاری و پیروی کردن جوانان از مد رابطه وجود دارد.
چون فی 2 به دست آمده با سطح معنی دار 5% درصد و درجه آزادی 3 برابر با 32/28 می باشد چون فی 2 جدول 81/7 به دست آمده با اطمینان 99 درصد نشان می دهد که رابطه ای معناداری بین بیکاری و گرایش جوانان به مد رابطه وجود دارد. پس H0 رد می شود و فرض H1 تایید می شود.
فرضیه شماره دو :
میان استقلال طلبی و نوگرایی جوانان به مد پرستی ارتباط معنی داری وجود دارد؟
استقلال طلبی و نوگرایی
خیلی زیاد
زیاد
تاحدودی
کم
جمع
فراوانی مشاهده شده
O
3
28
19
10
60
مد گرایی E
15
15
15
15
60
فراوانی موردانتظار
E
O
2/11
169
13
15
28
06/1
16
4
15
19
6/1
25
5-
15
10
6/9
144
12-
15
3
3 = 1 – 4 = dh
H0 = بین استقلال طلبی و نوگرایی جوانان و پیروی کردن از مد رابطه ای وجود ندارد.
H1 = بین استقلال طلبی و نوگرایی جوانان و پیروی کردن از مد رابطه ای وجود دارد.
چون فی 2 به دست آمده با سطح معنا دار 5% درصد و درجه آزادی 3 برابر با 4/23 می باشد چون از فی 2 جدول 81/7 بزرگتر است با اطمینان 95% درصد نشان می دهد رابطه ای معناداری بین استقلال طلبی و نوگرایی جوانان با مد رابطه ای وجود دارد پس فرض H0 رد می شود و فرض H1 تایید می شود.
فرضیه شماره سه :
در بی اعتقادی نسبت به مسائل دینی و اخلاقی در پیروری کردن جوانان از مد رابطه وجود دارد؟
بی اعتقادی نسبت به مسائل دینی
خیلی زیاد
زیاد
تاحدودی
کم
جمع
فراوانی مشاهده شده
O
17
17
24
3
60
مد گرایی E
15
15
15
15
60
فراوانی موردانتظار
E
O
4/5
81
9
15
24
26/0
4
2
15
17
26/0
4
2
15
17
6/9
144
12-
15
3
3 = 1 – 4 = dh
H0 = بین بی اعتقادی نسبت به مسائل دینی و اخلاقی در پیروری کردن از مد رابطه وجود ندارد.
H1 = بین بی اعتقادی نسبت به مسائل دینی و اخلاقی و در پیروی کردن از مد رابطه وجود دارد.
چون فی 2 به دست آمده با سطح معنا دار 5% درصد درجه آزادی 3 برابر با 52/15 می باشد چون از فی 2 جدول 81/7 بزرگتر است با اطمینان 95% نشان می دهد رابطه ای معناداری بین بی اعتقادی نسبت به مسائل دینی و پیروی کردن از مد رابطه وجود دارد پس فرض H0 رد می شود و فرض H1 تایید می شود.
فرضیه شماره چهار :
بین تهاجم فرهنگی و مد گرایی جوانان رابطه مستقیمی وجود دارد؟
تهاجم فرهنگی
خیلی زیاد
زیاد
تاحدودی
کم
جمع
فراوانی مشاهده شده
O
16
22
18
4
60
مد گرایی E
15
15
15
15
60
فراوانی موردانتظار
E
O
2/3
49
7
15
22
6/0
9
3
15
18
06/0
1
1
15
16
06/8
121
11-
15
4
3 = 1 – 4 = dh
H0 = بین تهاجم فرهنگی و پیروی کردن از مد رابطه ای وجود ندارد.
H1 = بین تهاجم فرهنگی و پیروی کردن از مد رابطه ای وجود دارد.
چون فی 2 به دست آمده با سطح معنادار 5% درصد و درجه آزادی 3 براب با 92/11 می باشد و چون از فی 2 جدول 81/7 بزرگتر است با اطمینان نشان می دهد که رابطه ای مهناداری بین تهاجم فرهنگی و مد رابطه وجود دارد و پس فرض H0 رد می شود و فرض H1 تایید می شود.
فرضیه شماره پنج :
میان ابزار تبلیغاتی و مدگرایی رابطه معنی داری وجود دارد؟
ابزار تبلیغاتی
خیلی زیاد
زیاد
تاحدودی
کم
جمع
فراوانی مشاهده شده
O
24
23
10
3
60
مد گرایی E
15
15
15
15
60
فراوانی موردانتظار
E
O
4/5
81
9
15
24
2/4
64
8
15
23
6/1
25
5-
15
10
6/9
144
12-
15
3
3 = 1 – 4 = dh
H0 = بین ابزار تبلیغاتی و پیروی کردن از مد رابطه وجود ندارد.
H1 = بین ابزار تبلیغاتی و پیروی کردن از مد رابطه وجود دارد.
چون فی 2 دست آمده با سطح معنا دار 5% درصد و درجه آزادی 3 برابر با 8/20 می باشد چون از فی 2 جدول 81/7 بزرگتر است با اطمینان 95% نشان می دهد رابطه معنا داری بین ابزار تبلیغاتی و پیروی از مد رابطه وجود دارد.
پس فرض H0 رد می شود و فرض H1 تایید می شود.
نتیجه گیری :
طبق بررسی و جمع آوری آمار در باشگاههای توحید ابهر و دانشگاه پیام نور ابهر و بعد از تجزیه و تحلیل اطلاعات به دست آمده از جامعه مورد بررسی در مورد علل گرایش جوانان به مد و مدپرستی به دست آمد.
1 ) فرضیه یک : این نتایج حاصل شد که چون فی 2 به دست آمد از جذری x با سطح معناداری 5% درصد و درجه آزادی 3 برابر با 8/20 می باشد چون از مجذوری x2 جدول 81/7 بزرگتر است با اطمینان 95% درصد نشان داد که ارتباط معنی داری بین پیروی از مد رابطه وجود دارد با ابزار تبلیغاتی.
2 ) فرضیه 2 : بین تهاجم فرهنگی و مدگرایی جوانان رابطه مستقیمی وجود دارد.
چون از مجذورر کا x2 یا فی 2 به دست آمده با سطح معنادار 5% درصد و درجه آزادی 3 برابر با 92/11 می باشد و چون از فی 2 جدول 81/7 بزرگتر است با اطمینان 92% نشان می دهد که رابطه معناداری بین تهاجم فرهنگی مد رابطه وجود دارد.
3 ) فرضیه 3 : میان مد گرایی و بیذکاری جوانان رابطه معنی داری وجود دارد.
در این فرضیه فی 2 یا مجذور کا x2 به دست آمده نشان می دهد که با سطح معناداری 5% درصد درجه آزادی 3 برابر 33/28 می باشد و چون فی 2 جدول 81/7 به دست آمده با اطمینان 99% درصد نشان می دهد که رابطه معناداری بین بیکاری و گرایش جوانان به مد رابطه وجود دارد.
4 ) بیان استقلال طلبی و نوگرایی جوانان با مدپرستی ارتباط معنی داری وجود دارد.
چون فی 2 یا مجذور کا x2 به دست آمده با سطح معنادار 5% درصد و درجه آزادی 3 می باشد و چون فی 2 جدول 81/7 بزرگتر است با اطمینان 95% نشان می دهد رابطه معناداری بین استقلال طلبی و نوگرایی جوانان با مد رابطه وجود دارد.
5 ) میان عدم اعتقادت مذهبی و مدگرایی ارتباط معنی داری وجود دارد.
چون فی 2 یا مجذور کا x2 به دست آمده با سطح معنادار 5% درصد و درجه آزادی 3 برابر 52/15 می باسد چون از فی 2 جدول 81/7 بزرگتر است با اطمینان 95% درصد نشان می دهد رابطه ای معناداری بین بی اعتقادی نسبت به مسائل دینی و پیروی کردن از مد رابطه وجود دارد.
پیشنهادات و تحقیق :
به نظر می رسد اطلاع رسانی رادیو و تلویزیون تاثیرگذاری بالایی بر روی مردم ارد با توجه به این امر مهم مسئولین صدا و سیما باید تلاش بیشتری جهت اطلاع رسانی مردم در مورد مد و سنت کشور خودمان داشته باشند.
2 ) پیشنهاد می شود که روزنامه ها و مجله ها و مقالات بیشتری در مورد مد و سنت های قدیمی مد در کشورمان در اختیار جوانان ما قرار گیرد.
3 ) و امّا اینکه وظیفه والدین و بزرگسالان که کوله بار تجربی بیشتری دارند و همچنین روان شناسان و مددکاران اجتماعی که بیشترین ارتباط را با جوانان دارا هستند می باشد که با ارائه الگوهای مناسب و عینی جوانان نوجونان کشورمان را در این بحران مد و مدگرایی و تقلید یاری دهند و با ارائه برنامه های برتر هویّت اصلی جامعه را در جوانان و نوجوانان مان زنده نگه دارند تا جامعه آینده از درون تهی نشود.
محدودیت ها تحقیق :
معمولاً در هر تهی محدودیتهای برای پژوهش وی در تحقیق ایجاد می شود در ذیل به چند مورد از محدودیتهایی که برای انجام تحقیق فوق بر سرانجام پژوهش وجود داشتند اشاره می شود.
1 ) محدودیت و عدم همکاری بعضی از افراد در پاسخ دادن به سوالات؛
2 ) جا نیفتادن فرهنگ پژوهش در کشور؛
3 ) به علت نداشتن سواد به اندازه درک و فهم سوالات در بعضی از جوانان در پاسخ دادن به سوالات؛
4 ) محدودیت مالی و و محدودیت زمانی برای بیشتر افراد که یک تحقیق خوب مستلزم داشتن دقت بیشتر و هزینه بیشتر می باشد؛
5 ) کمبود زمان و کمبود پیشینه های موجود در مورد تحقیق مذبور؛
6 ) ناآشنا بودن برخی اصطلاحات برای برخی از افراد؛
7 ) مشکل بودن پخش و جمع آوری پرسشنامه ها و تحلیل اده ها با توجه به شاخص مناسب آماری؛
با سلام جوانان محترم تحقیقی در رابطه با علل گرایش جوانان به مد و مدپرستی در دست اجرا است.
خواهشمند است با پاسخ صبح خود ما را در اجرای این طرح یاری فرماید. لطفاً با مدارد پر کنید.
1 ) محل زندگی شما از نقطه نظر جغرافیایی در کدام منطقه شهر واقع می شود.
شمال ( جنوب ( مرکز ( خارج و حومه (
2 ) مشخصات فردی :
جنسیت : زن ( مرد ( وضعیت تاهل : مجرد ( متاهل (
3 ) میزان تحصیلات والدین :
بی سواد ( ابتدایی ( دیپلمه ( بالاتر از دیپلم (
4 ) به طور کلی درآمد متوسط خانواده شما چقدر است.
150 هزار تومان ( 300 هزار تومان (
250 هزار تومان ( بالاتر از 300 هزار تومان (
5 ) به نظر شما استقلال جوانان در پیروی کردن از مد تاثیر گذار است؟
خیر ( تا حدودی ( زیاد ( خیلی زیاد (
6 ) به نظر شما تقلید از دوستان و همسالان در گرایش فرد به مدگرای نقش دارد.
خیر ( تا حدودی ( زیاد ( خیلی زیاد (
7 ) به نظر شما تا چه حد ارتباط جوان با .سایل ارتباط جمعی غیر مجاز باعث گرایش جوانان به مدگرایی می شود؟
خیر ( تا حدودی ( زیاد ( خیلی زیاد (
8 ) به نظر شما بی اعتقادی نسبت به مسائل دینی و اخلاقی تا چه حدی می تواند در گرایش به مد تاثیر داشته باشد؟
خیر ( تا حدودی ( زیاد ( خیلی زیاد (
9 ) به نظر شما میزان تحصیلات جوانان می تواند در گرایش آنها به مدگرایی تاثیر گذار باشد؟
خیر ( تا حدودی ( زیاد ( خیلی زیاد (
10 ) به نظر شما تمایل به مد روز بیشتر در کدام گروه رایج می باشد.
مردان ( زنان ( پسران ( دختران (
11 ) به نظر شما نبودن یک الگوی ثابت و سالم در گرایش جوانان به مدهای روز تاثیری دارد؟
خیر ( تا حدودی ( زیاد ( خیلی زیاد (
12 ) به نظر شما رواج و اشاعه مدگرایی توسط قشر مرفه جامعه به وجود می آید.
خیر ( تا حدودی ( زیاد ( خیلی زیاد (
13 ) به نظر شما میان استقلال طلبی و نوگرایی جوانان با مدگرایی رابطه ای وجود دارد.
خیر ( تا حدودی ( زیاد ( خیلی زیاد (
14 ) به نظر شما مدگرایی و مدپرستی در قشر جوان کشور امری مطلوب است.
خیر ( تا حدودی ( زیاد ( خیلی زیاد (
15 ) به نظر شما آیا تابع مد شدن جوان به او شخصیت و هویت می بخشد.
خیر ( تا حدودی ( زیاد ( خیلی زیاد (
16 ) به نظر شما نقش صدا و سیما و مطبوعات و ماهواره در گرایش جوانان به فرهنگ غربی تا چه حد تاثیرگذار است.
خیر ( تا حدودی ( زیاد ( خیلی زیاد (
17 ) به نظر شما میان مدگرایی خانواده و مدپرستی جوانان رابطه ای وجود دارد.
خیر ( تا حدودی ( زیاد ( خیلی زیاد (
18 ) به نظر شما میان تهاجم فرهنگی با مدگرایی و مدپرستی جوانان رابطه ای وجود دارد.
خیر ( تا حدودی ( زیاد ( خیلی زیاد (
منابع و ماخذ :
1 ) ثلاثی محسن (1381) درآمدی به جامعه شناسی بروس کوئن، انتشارات توتیا، تهران؛
2 ) مظاهری سیف، حمیدرضا (1379) تحقیق جامعه مدنی و راههای آن و انتشارات جوانان موفق؛
3 ) سروش دکتر عبدالکریم، (1376)، جهانی که در آن زندگی می کنیم، انتشارات صراط؛
4 ) طالقانی محمود (1377) روند تحقیق نظری، انتشارات از دانشگاه پیام نور؛
5 ) آلن مارت جی (1377) روان شناسی تقلید، ترجمه سیامک مهجور، انتشارات راهگشا، تهران؛
6 ) بیلر، رابرت (1373)، کاربرد روان شناسی در آموزش، ترجمه پریون کدیور، انتشارات مرکز دانشگاهی، تهران؛
7 ) کوئن، پروس (1372)، مبانی جامعه شناسی، ترجمه غلامعباس توسلی، رضا فاضل، انتشارات سمت، تهران؛
8 ) سادات، محمدعلی (1372)، تربیت دینی جوانان، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، تهران؛
9 ) ناصر، نقلی بو، 1383، پایان نامه مد و جوانان تحصیلکرده، دانشگاه پیام نور قیدار؛
10 ) دکتر دلاور، علی (1370) روشهای آماری در روان شناسی آمار توصیفی، آمار استنباطی، دانشگاه پیام نور (تهران)؛
11 ) عبدالامیر، سیامک (1377)، نوجوانان و الگوپذیری، مجله تربیت تابستان؛
12 ) نشریه جمهوری اسلامی ایران، (1377)، مدگرایی فرهنگ ایران را تهدید می کند؛
13 ) نشریه خراسان، (1378)، مدگرایی در نوجوانان هنجارها یا ناهنجارها؛
10