طرح توجیهی بسته بندی مواد غذایی و خشکبار



طرح توجیه فنی، مالی و اقتصادی

فرآوری و بسته بندی مواد غذایی
وخشکبار

مقدمــه :
کشاورزی در کشورمان یکی از شاخه ها ی بسیار مهم اقتصادی محسوب می گردد. لذا توسعه آن از جوانب مختلف می تواند سبب گسترش رشد اقتصادی کشاورزان و در نهایت کشور گردد. مواد غذائی بصورت مستقیم و یا غیر مستقیم از محصولات کشاورزی حاصل می گردند، از اینرو ایجاد شرایط بازار پسند در آنها می تواند بعنوان یکی از محورهای بسیار مهم توسعه کشاورزی محسوب گردد. از طرف دیگر بسته بندی سبب کاهش ضایعات شده و از این طریق ارزش افزوده این محصولات افزایش پیدا می نماید.
بسته بندی به عنوان یک ابزار کارآمد سالهاست که مورد نظر کارشناسان علم بازاریابی قرار گرفته است. استفاده از انواع مختلف بسته بندی ضمن اینکه قابلیت نگهداری بهتری را به کالا می بخشد در کسب سهم بالاتری از بازار برای کالای مورد نظر نیز موثر است
نظریه پردازان بازاریابی، دو نقش مهم برای بسته بندی متصور هستند که عبارتند از نقش Protective و نقش Promotive . چنانکه از واژه به کار گرفته شده برای این نقش ها نیز برمی اید نقش نخست به وجه نگهداری و دوام حاصل از بسته بندی و نقش دوم به جنبه آگاهی دهنده و پیش برنده بسته بندی اشاره دارد.
همچنین با نگاهی به میزان و کشورهای مقصد صادرات، مشاهده می گردد که محصولات غذائی ایران به کشورهای مختلف جهان صادر می شود.
از دیگر سو توجه ناکافی به موازین بسته بندی بهداشتی موجب گشته است که محصولات مختلف غذایی کشور و خصوصا خشکبار تولیدی ایران علیرغم دارا بودن کیفیت بسیار خوب در بدو تولید، به دلیل پیدایش پاره ای آلودگی های ثانویه نتوانند به بازارهای جهانی راه یافته و راه را برای افزایش سطح تولید داخلی هموار نمایند. بدیهی است با اجرای طرح های فرآوری و بسته بندی بهداشتی، محصولات غذایی تولیدی کشور، قابلیت رقابت با محصولات مشابه خارجی را در بازارهای جهانی خواهند داشت.
همچنین با توجه به بازار تقاضای مطلوب داخلی برای انواع خشکبار و آجیل، لزوم توجه بیشتر به بسته بندی این مواد به منظور افزایش سهولت دسترسی ( عرضه ) و نگهداری مشخص تر می شود. ضمن اینکه پرداختن به این موضوع دارای توجیه مناسب اقتصادی بوده و با اجرای این طرح، می توان بستر مناسبی را برای اشتغال نیروهای ماهر و نیمه ماهر فراهم آورد که با توجه به ماهیت صنایع غذایی، بانوان می توانند سهم بسزایی در آن داشته باشند.
بنابراین با جمع بندی مطالب فوق می توان گفت که محصولات کشاورزی ایران در جهان از مزیت نسبی خوبی برخوردار است و لذا می توان با توسعه بسته بندی مرغوب، صادرات غیر نفتی را افزایش داده و بدینوسیله علاوه بر افزایش توسعه اقتصادی کشور، اقتصاد کشاورزی را نیز در کشور گسترش داد.

تغییر روش زندگی افراد جامعه و گرایش به زندگی ماشینی از یکسو و اشتغال بانوان در خارج از خانه از دیگر سو موجب پیدایش نیازهای جدیدی گشته است که پیش از این توسط خود خانواده تامین می شد. استفاده از کالاهای آماده طبخ از جمله این نیازهای نو است. با توجه به وجود سبزی در پخت بسیاری از غذاهای ایرانی تمایل به استفاده از سبزیجات فرآوری و بسته بندی شده نیز در زمره این نیازها قرار می گیرد که با ارضای آن استفاده از سبزیجات تازه یا سبزیجات خشک مورد مصرف در طبخ غذاها نیازی به صرف وقت برای شستشو، آماده سازی یا خشک کردن و نگهداری و ضدعفونی در محل مصرف نخواهد داشت.
با توجه به بازار تقاضای گسترده داخلی برای انواع سبزیجات، خصوصا نحوه عرضه آنها در مراکز خرید بزرگ و سوپر مارکتها، لزوم توجه بیشتر به بسته بندی این مواد به منظور افزایش سهولت دسترسی (عرضه) و نگهداری مشخص تر می شود. چرا که بسته بندی بهداشتی سبزیجات خشک موجب کاهش ضایعات و آلودگی های آن خواهد شد.
آلودگی و فساد مواد پروتئینی حیوانی و فراورده های دامی موجب افت قابل توجه ارزش غذایی و نهایتا خروج مواد با ارزش غذایی از چرخه مصرف میگردد. گوشت قرمز اعم از گوشت گاو، گوساله و گوسفند به عنوان یکی از اقلام عمده غذایی مردم به اشکال مختلف مورد استفاده قرار می گیرد و لذا رعایت بهداشت در تهیه و عرضه آن باعث افزایش سطح بهداشت عمومی جامعه می گردد.

مقدمه ای بر نقش صنعت بسته بندی در توسعه اقتصاد پایدار کشور
کلمات اختصاری زیر در متن ترجمه شده استفاده شده اند:
ASTM جامعه ی آزمون و مواد آمریکا
CA سلولز استات
EAN شماره گذاری مقاله ی اروپا
HACCP تحلیل خطر و نقطه ی کنترل بحرانی
ISO سازمان بین المللی استاندارد
ITC مرکز تجارت بین المللی
OPP پروپیلن جهت دهی شده
OPS پلی استیرن جهت دهی شده
PE پلی اتیلن
PE-LD پلی اتیلن با چگالی بالا
PE-LD پلی اتیلن با چگالی پائین
PET پلی استر
PP پلی پروپیلن
PS پلی استیرن
PS-E پلی استیرن گسترش شده
PU پلی ارتان
PVAc پلی وینیل استات
PVC پلی وینیل کلراید
UPC کد جهانی محصول
WTO سازمان تجارت جهانی
طراحی بسته بندی چیست؟
یک محصول هزینه ی ساخت را پوشش نمی دهد یا سودی بدست نمی دهد تا وقتی که آن در یک شرایط خوب به دست مصرف کننده ی نهایی برسد: فاسد نشده، صدمه ندیده و در یک حالت مناسب برای هدف مورد نظر آن. کاربرد اولیه ی بسته، تضمین رسیدن سالم است. کاربرد دوم آن عمل کردن به عنوان یک فروشنده ی خاموش (بی صدا) برای محصول است. این مخصوصاً در مورد کالاهایی که در سوپرمارکتها و دیگر مجاری خرده فروشی فروخته می شوند، صدق می کند. اما حتی محصولات صنعتی، برای مثال پمپهای برقی، بهتر فروخته می شوند اگر به طور جذابی بسته بندی شوند. " طراحی بسته بندی" یک روش نظام مند برای دستیابی به این دو هدف است: رسیدن سالم و ارتقا محصول.
ساختار و گرافیک طراحی مباحث طراحی بسته بندی معمولاً بین طراحی ساختار (ساختمان فنی بسته از نظر عملکرد) و طراحی گرافیکی (یا بصری) (ظاهر بسته و ارزش ترویجی آن) تمایز قائل می شود. طراحی گرافیکی و ساختار دست به دست می شود: یک روش خوب بسته بندی هر دو این موارد را هماهنگ می کند. متاسفانه بسیاری از بسته ها با یک طراحی بصری جذاب با وضعیت بدی به نقطه فروش می رسند زیرا طراحی ساختاری ناقص است. وقتی این اتفاق می افتد، ظاهر محصول صدمه می بیند و فروش زیان می بیند. بر عکس این ممکن است محصول با وضعیت فیزیکی خوب به مقصد می رسد اما هیچ کس حتی به آن نگاه نمی کند زیرا بسته غیر جذاب است.
بنابراین اگر چه طراحی بصری و ساختاری به جای خود مهم هستند اما اگر به هر کدام از دو جنبه توجه ناکافی نشان داده شود، بسته بندی باعث ارتقا محصول نمی شود.
هیچ طراحی فنی یا بصری ایده آلی وجود ندارد. طراحی موفق تقریباً به طور انحصاری به تقاضای بازار هدف بستگی دارد.
انتخاب بازارهای هدف
قبل از سعی به ورود به یک بازار هدف شما باید کامل و به طور واقع بینانه شانس محصولتان را در آن بازار بررسی کنید. انتخاب یک بازار هدف شامل از جمله: خط مشی تجارت سیاسی و بازرگانی، سنتها، زبان، ابزار در دسترس برای حمل و نقل و فواصل می شود. اگر منابع شما برای تبلیغات و دیگر ترویجات محدود است، پس یک بازار در جایی انتخاب کنید که رقابت چندان خصمانه نیست.
برای مثال ممکن است شروع صادرات یک عنوان تجاری چای به یک بازار (مانند بریتانیای کبیر) مشکل باشد جایی که شرکتهای بزرگ چای هم اراده و هم ابزار دفاع سهام بازارشان را دارند. قهوه ی خام و برشته شده که کمتر رایج است و مانند چای جا نیافتاده ممکن است برای فروش در چنین بازاری ساده تر باشد. متقابلاً بازار قهوه در اسکاندیناوی به طور بی رحمانه ای رقابتی است خصوصاً بازار انواع خام به طور مختصر برشته شده. اهالی اسکناندیناوی بزرگترین سرانه ی مصرف قهوه در جهان را دارند. معرفی یک عنوان تجاری جدید چای در این بازار با موفقیت ممکن است، از آن جایی که چای یک محصول کم اهمیت تر است و سهام بازار چندان حمایت نشده است. در انتخاب یک بازار هدف یک بررسی از محصول و رقابت، اساسی است. بسته بندی باید یک تمرکز کلیدی در این مطالعه باشد.
در تحلیل جنبه های بسته بندی برای یک بازار شما نیاز دارید به اطلاعاتی درباره ی شیوه های تجارت، جمعیت، قیمتها، احتیاجات مشتری و شرایط محیطی و قانونی.
هنگامی که اطلاعات پایه ای در مورد بازار هدف به دست آمد شما باید محصول را در نقشه ی بازاریابی موقعیت یابی کند.
موقعیت یابی محصول
برای موقعیت یابی محصول، شما نیاز دارید که به این سئوال ها پاسخ دهید: چه کسی می فروشد؟ چه چیزی؟ به چه کسی؟
موقعیت یابی محصول از شما تولید کننده، می پرسد می خواهید مصرف کننده محصول شما را چگونه ببیند در رابطه شرکت شما و محصولات تجاری دیگرتان(همه ی محصولات دیگر در بازار که نیازهای مشابه را پاسخ می دهد). در پاسخ به این سئوالات شما محصولتان را موقعیت یابی خواهید کرد. با ملاحظه ی نوع تجارت، محصول و هدف. هر کدام از این سه جنبه بعداً در این متن مورد بحث واقع شده است.
بدیهی است که موقعیت یابی پاسخ هایی ایجاد می کند نه تنها برای بسته بندی بلکه به طور کلی برای هر جنبه از تبلیغات و ترویج. موضوع اصلی یافتن ترکیب دقیق متغیرهایی است که فروش و سود را به حداکثر خواهد رساند.
کارکردهای یک بسته بندی
اجازه دهید برای لحظه ای فرض کنیم که بازار انتخاب شده و کار موقعیت یابی کامل شده است. متخصص بسته بندی اکنون شروع به کار می کند. قبل از این که درباره ی انتخاب مواد و ساختارها برای بسته بندی بحث کنیم اجازه بدهید دقیقا چیزی را که یک بسته بندی باید به آن دست یابد بررسی کنیم.
هر بسته و هر قسمتی از ترکیب بسته باید چهار کار کرد را تا حد ممکن اقتصادی تامین کند. سه کارکرد اول مربوط به طراحی ساختاری هستند؛ کارکرد آخر مربوط به طراحی گرافیکی است.
کارکرد اول: نگهداری
بسته باید یک مقدار معین از محصول را تا حد ممکن به طور کارآمد نگهداری کند. این مقدار ممکن است بر حسب حجم، وزن یا تعداد واحدها اندازه گیری شود.
کادربندی محکم بسته برای هر دو منظور صرفه جویی و دوام معمولاً مهم است.
یک بسته ی محکم با کوچکترین فضای خالی ممکن، فشار و ضربه های جابه جایی را بهتر از یک بسته ی گشاد تاب می آورد: خود محصول یک منبع دوام می شود. یک بسته ی گشاد پر شده مجبور است ضربه ها را به تنهایی تحمل کند.
یک بسته ی خیلی بزرگ به معنی هدر دادن مواد بسته بندی و هزینه های حمل و نقل غیر ضروری است. در بسیاری کشورها موسسات حمایت از مصرف کننده و محیط زیست به بسته بندی هایی که بسیار بزرگ هستند برای محتویاتشان، اعتراض می کنند. مسئولیت های بازیافت که در بسیاری کشورها اجباری است معمولاً بر حسب وزن و نوع مواد محاسبه می شود. بنابراین حداقل بسته بندی هزینه های مواد دور ریختنی را به حداقل می رساند. به حداقل رساندن به معنای کاهش بسته بندی تا جایی که ایمنی و یکپارچگی محصول را به خطر بیافتد نیست.
کارکرد دوم: حفاظت
بسته باید از محتویاتش محافظت کند در مقابل:
فاسد شدن
شکستگی
رطوبت
دستبرد و دزدی
بسته باید چنان طراحی شود که محصول در شرایط مناسب باقی بماند تا وقتی به دست آخرین مصرف کننده برسد. بسته بندی بیش از حد یک اشتباه است، چنانچه قبلاً گفتیم. اما بسته بندی کمتر از حد نیز چنین است. بسته بندی باید قوی و به اندازه ی کافی با دوام باشد تا محصول را با حد ایمنی قابل قبولی محافظت کند.
شعار بسته بندی: تا حد نیاز قوی، تا حد ممکن اقتصادی!
کارکرد سوم: تسهیل جابه جایی
بسته باید جابه جایی محصول را تسهیل کند تا به دست استفاده کننده ی نهایی برسد.
برای صادر کننده نقل و انتقال و توزیع به مقدار قابل توجهی در میزان هزینه ی کلی محصول نقش دارد. و اینها هزینه های مرده هستند: آنها به قیمت محصول اضافه می شوند بدون افزایش ارزش یا کیفیت آن. (البته با در نظر گرفتن اینکه محصول در بازار جدیدش همتا نخواهد بود). طراحی بسته بندی باید هزینه های نقل و انتقال و توزیع را به حداقل برساند. در برخی کشورهای در حال توسعه جابه جایی دستی گران است. جابه جایی همچنین بازیافت و از بین بردن بسته بندی مصرف شده را پوشش می دهد.
بسته بندی باید چنان طرح ریزی شود که هر قسمت در سیستم به آسانی جابه جا شود تا در بازار هدف قرار گیرد، چه به صورت ماشینی یا غیر ماشینی.
کارکرد چهارم: ارتقاء فروش
بسته بندی باید فروش محصول را در کوتاه مدت و بلند مدت ارتقاء دهد.
هنگامی که یک بسته شرایط نگهداری، حفاظت و تسهیل جابه جایی را برآورده کرد، سپس باید یک فروشنده ی خوب برای محصول باشد. طراحی گرافیکی و بصری می توانند به هدف خود برسند تنها اگر طراحی ساختاری و فنی بسته بندی از آنها پشتیبانی کند. در واقع بسته بندی دو نوع است: بسته بندی نقل و انتقال و بسته بندی جزئی، تمایزی که بعداً با جزئیات بررسی می شود.
تحت عملکرد ارتقاء فروش مواردی مانند صحت اطلاعات روی بر چسب و هم نوایی با شرایط محیطی و قانونی بازار هدف در نظر گرفته می شود. علاوه بر این فروش در دو مقوله جای می گیرد: فروش بار اول و فروشهای تکراری. بسته بندی باید خریداران بار اول را جدب کند و وفاداری به برچسب تجاری ایجاد کند.
چهار شرط پایه ای (نگهداری، حفاظت، تسهیل جابه جایی و ارتقاء فروش) چارچوبی شکل می دهد که در آن یک بسته طراحی می شود. گام اول در برآورده کردن شرایط جمع آوری اطلاعات است. بنابراین پژوهش یک جزء اساسی فرآیند طراحی بسته بندی است.
طراحی بسته بندی و پژوهش
برای طراحی یک بسته، اطلاعاتی درباره ی حوزه های بسیار متفاوتی نیاز است.
محصول
شخص مسئول طراحی بسته بندی باید خصوصیات مکانیکی شیمیایی و فیزیکی محصولی که بسته بندی می شود را بداند.
برای محافظت محصول در برابر فاسد شدن و شکستگی شخص باید بداند چگونه محصول ضایع می شود یا به چه آسانی می تواند شکسته شود. محصولات مختلف ممکن است به تغییرات دما یا رطوبت حساس باشند، ممکن است جذب کننده میکروب (باکتری، کپک ها) یا حشرات باشند. یا آنها ممکن است به آسانی طی واکنش شیمیایی مانند اکسیداسیون ضایع شود.
یک شخص می تواند مشخص کند خصوصیاتی را که ماده ی بسته بندی باید داشته باشد و نوع ترکیبی که باید استفاده شود تا حفاظت به مقدار ایجاد شود تنها اگر آن شخص بداند که چطور ضایع شدن و شکستگی می تواند اتفاق بیافتد. اگر بسته بندی محصول مشکل است باید فکری در مورد امکان تغییر ساختار محصول یا ابعاد آن برای آسان سازی محصول کرد. با این وجود تغییرات نباید کیفیت محصول را به هیچ وجه کاهش دهد. برای نمونه، تغییر ابعاد یک بیسکوئیت، یا تحویل مبلمان به صورت قطعات، ممکن است بسته بندی آنها را آسانتر کند بدون تاثیر در کیفیت یا قابلیت استفاده آنها.
تولید
اطلاعات در مورد سرعت و میزان تولید، تغییرات فصلی حجم، و روشهای تولید برای طراحی بسته بندی مورد نیاز است. در تولید خودکار یا ماشینی، ماشینهای بسته بندی باید انتخاب شوند به طوری که برای هر دو مورد سرعت تولید و طرح بندی کارخانه مناسب باشند.

عملیات بسته بندی
اگر ماشینهای بسته بندی یا تجهیزات قبلاً در کارخانه بسته بندی کننده وجود داشته باشد، شرایط ماشین آلات برای مواد بسته بندی و ابعاد آنها باید چک شود.
عملیات بسته بندی خودکار شرایط دقیق تری برای صحت ابعاد و ثبات کیفیت مواد بسته بندی و بسته ها، نسبت به بسته بندی دستی ایجاد می کند.
اگر بسته بندی باید دستی انجام شود، انواع بسته ها و مواد باید انتخاب شوند به طوری که با سرعت مورد نیاز ممکن باشد.
اگر ماشین آلات موجود باید برای بسته بندی استفاده شود، در دسترس بودن گنجایش و فضا باید چک شود. در دسترس بودن و شرایط مهارتی کارکنان همچنین مهم است.
مواد بسته بندی
طراحان بسته بندی باید با خواص مواد بسته بندی مختلف آشنا باشند. به منظور انتخاب مواد مناسب برای هر دو مورد تولید و عملیات بسته بندی. این شامل قدرت تحمل مورد نیاز برای ابعاد مواد بسته ها می شود. مواد انتخاب شده همچنین باید برای بازار هدف مناسب و قابل قبول باشد. با توجه به، برای مثال، بازیافت و دفع مواد.
اطلاعاتی در مورد در دسترس بودن مواد، تهیه کنندگان جانشین و پایانی آنها، همچنین قیمتهای خرید و دفعات تحویل مورد نیاز است.
همکاری با واحد خرید شرکت برای انتخاب اقتصادی مواد مورد نیاز است. با این وجود باید در ذهن داشت، که شرایط کیفیت همیشه قبل از ملاحظات هزینه است. ارزانترین مواد همیشه اقتصادی ترین نیست.
مواد بسته بندی مختلف شرایط انبار کردن متفاوتی دارند. اگر شرایط انبار رضایت بخش نتواند تهیه شود، این واقعیت باید در میزان سفارش منعکس شود.
نقل و انتقال و زنجیره ی توزیع
هر شیوه ی نقل و انتقال شرایط خودش را برای قدرت کالاهای بسته بندی شده که باید جابه جا شوند دارد. اگر در زنجیره ی صادرات چندین شیوه ی نقل و انتقال مورد استفاده قرار گیرد، که اغلب اینگونه است، ترکیب بسته باید به گونه ای طراحی شود که سخت ترین مراحل سفر را تحمل کند.
اطلاعات در مورد تعداد بارگیری ها و عملیات جابه جایی انبار کردن در طی نقل و انتقال مورد نیاز است. اگر در نقاط بارگیری معمولاً کالاها را به طور مکانیکی جابه جا می کنند، محصولات باید به صورت یک واحد در آیند تا این مورد ممکن شود. با این وجود یک مقایسه ی دقیق هزینه ها برای مشخص کردن چیزی که اقتصادی تر است باید انجام شود: پرداخت برای جابه جایی دستی یا پرداخت برای فیش هایی که کفه های بارگیری در نقل و انتقال می گیرند.
ابعاد واحدی که بارگیری می شود باید طوری انتخاب شود که هم برای شیوه ی نقل و انتقال و هم برای تجهیزات جابه جایی در بازار هدف مناسب باشد.
هر شیوه ی نقل و انتقال شرایط خودش را برای برچسب زنی بسته های منتقل شده دارد چنانچه آنها بتوانند به درستی جابه جا شوند و به راحتی و به موقع تحویل داده شوند. همچنین شرایطی برای بر چسب زنی گروه های تولید خاص وجود دارد، مانند میوه ها و سبزیجات تازه، سایر تولیدات فاسد شدنی، و کالاهای خطرناک. علاوه بر شیوه های مورد توافق بین المللی بر چسب زنی، کشورها به طور جداگانه ممکن است برخی شرایط خاص داشته باشند.
همچنین، وارد کننده ممکن است به برخی برچسب های اطلاعاتی نیاز داشته باشد، که به انبار کردن یا توزیع کالاها کمک می کند.
قانون گذاری
علاوه بر شرایط محیطی، طراح بسته بندی باید قوانین کاربردی در بازارهای در نظر گرفته شده برای مواد بسته بندی، شرایط خلوص، اندازه و برچسب بسته را بداند. آنها از بازار تا بازار متفاوت هستند و ممکن است پیچیده باشد.
اولویت های مصرف کننده در بازارهای هدف
نو احی جهان، کشورها و گروههای نژادی، نگرشهای متفاوتی نسبت به اشکال، شماره ها، رنگ ها و نمادها دارند. اگر بسته بندی قرار است یک 'فروشنده ی' کارآمد برای محصول صادر شده باشد، اهمیتی بنیادی دارد که اولویتهای فرهنگی مصرف کنندگان هدف در نظر گرفته شود. به ویژه، ترکیب رنگ بسته بندی ممکن است در یک کشور جذاب باشد، اما در کشور دیگر خیلی توهین آمیز یا مقابله آمیز باشد.
بسته بندی و محیط
در برنامه ریزی و طراحی بسته بندی، جنبه های محیطی باید مد نظر قرار گیرند. هر کاری که ما انجام می دهیم برخی اثرات را بر محیط دارد- قابل قبول، بد یا بدتر. ارتباطات بین تولید و محیط پیچیده است و اندازه گیری آن مشکل.
بازاریابی محیطی به شکل برچسب های اکولیبل یک مفهوم نسبتاً جدید و همچنین یک ابزار برای ارتقاء محصولات یا نام های تجاری است. بیانات و اعلامیه های محیطی به طور فزاینده ای هر روزه مورد استفاده قرار می گیرند تا توجه مصرف کننده را به محصولات جلب کنند. هر کشوری طرح ها و نظام های خود را دارد، اگر چه استاندارهای بین المللی گسترش یافته است برای کاهش ابهام ناشی از قوانین و راهنمایی های تعریف شده ی ناکافی بازاریابی محیطی و بیش از 20 طرح متفاوت برچسب زنی (زیست محیطی) در سطح جهان.
تحلیل دوره ی عمر محصول و سنجش
تحلیل دوره ی عمر محصول و سنجش (همچنین نام برده می شود با عنوان توازن حیاتی، نیمرخ حیاتی و تحلیل توازن محیطی). مطالعه ی تاثیر محیطی بسته بندی است، برای مثال، ' از گهواره تا گور' . در حالی که چندین الگوی ارزشیابی و اندازه گیری مورد استفاده است، ارزشیابی و سنجش همیشه آسان انجام نمی گیرد.

خلاصه
ملاکهای بالا نیاز برای طراحی دقیق و تولید بسته بندی برای خرده فروشی و صادر کردن یک محصول را نشان می دهد. تحقیق، گسترش، کنترل کیفیت و مطالعات بازاریابی که برای طراحی و تولید یک محصول به کار می رود همچنین باید طراحی و تولید بسته ای را که محصول را در بازار هدف قرار خواهد داد و آن را به مصرف کننده تحویل می دهد در نظر گرفته شود.
وقتی محصول آماده ی صدور است، یک بسته ی انتخاب شده، به ویژه اگر جعبه ای از مقوای نازک چین دار (UCC) باشد، دعوتی است برای مشکلات، برای از دست دادن یک سرمایه و برای از بین بردن یک تصویر. طراحی یک محصول و طراحی بسته بندی آن باید با هم پیش برود.
برنامه ریزی بسته بندی
وقتی همه ی اطلاعات جمع آوری شد، می توان برنامه ریزی را آغاز کرد. چندین گزینه مطابق با شرایط اغلب در دسترس است. نکات اصلی در انتخاب بسته بندی در زیر آمده است.
* مواد
مواد یا ترکیبی از مواد که بسته بندی را می سازد باید طوری انتخاب شود که محافظت بهینه از محصول را در مقابل عوامل ایجادکننده ی فساد و آسیب فراهم کند. توجه ویژه ای باید به شکاف ها و بست های بسته داده شود. شکاف هایی که چکه می کنند و بست های نا مناسب حتی بهترین مواد را بی استفاده می کنند.
ساختار بسته و هر دیواره یا مواد زیرساز باید طوری طراحی شود که از محصول در مقابل شکستن در طول تمام زنجیره ی توزیع محافظت کند. مهم است بدانیم محصول چگونه در طی حمل و نقل جا به جا خواهد شد و فشارهایی که به طور واقعی و عادی رخ می دهند، چیستند.
علامت گذاری بسته های نقل و انتقال باید اجازه ی جا به جایی صحیح کالا را بدهد. اطلاعات درباره ی محتویات باید به شکل رمزگذاری شده بر روی بسته و اسناد نقل و انتقال داده شود، به ویژه برای محصولاتی که مستعد دزدی هستند مانند وسایل الکترونیکی، وسایل کوچک با ارزش و پوشاک.
علامات مورد نیاز برای زنجیره ای حمل و نقل، مانند مقصد و وزن، باید واضح و غیرقابل اشتباه باشد. آنها نباید با رطوبت یا لکه دار شدن در طی سفر ناپدید شوند.
حمل و نقل محصولات در واحدهای بارگیری یا قالب های کرایه ای همچنین به جلوگیری از شکستن و دزدی کمک خواهد کرد.
* ابعاد
ابعاد بسته باید طوری انتخاب شود که بسته محکم، فضای خالی حداقل و هیچ ماده ای از دست رفته نباشد. تمام ترکیب بسته باید به همین شیوه اندازه گیری شود: بسته های خرده فروشی باید متناسب با بسته های نقل و انتقال باشد و این ها باید متناسب با کفه ی بارگیری باشند بدون هدر دادن فضا یا مواد. حتی اگر کفه های بارگیری در نقل و انتقال استفاده نمی شوند، ابعاد بسته باید طوری انتخاب شود که متناسب با اندازه ی کفه ی بارگیری استفاده شده در بازار هدف باشد. از آنجا که کالاها ممکن است در مقصد روی کفه ی بارگیری بروند، برای آسان سازی جا به جایی و انبارگیری ماشینی، بسته هایی که متناسب با کفه ی بارگیری هستند برای دریافت کننده اقتصادی تر و بنابراین رقابتی تر خواهند بود.
اغلب ممکن است که یک بسته برای حمل و نقل انتخاب کرد، برای مثال یک جعبه ی کارتونی موج دار، با ابعادی که برای چندین محصول متفاوت مناسب باشد که هم هزینه ی تهیه کردن و هم هزینه‏ی انبار کردن را پایین نگه خواهد داشت.
* جا به جایی
جا به جایی آسان در طی نقل و انتقال با استفاده از ابعاد استاندارد، واحد کردن بارها و کفه های بارگیری به دست می آید، هنگامی که به طور اقتصادی امکان پذیر است.
یک استاندارد بین المللی(ISO 3394) حداکثر ابعاد بیرونی یک بسته ی حمل و نقل را که اصطلاحا واحد پایه ای نامیده می شود، 600 در 400 میلی متر قرار می دهد. بسته هایی بر اساس این واحد، یا اندازه های بزرگ تر یا کوچکتر بر اساس آن، بدون از دست دادن فضا برای اندازه های کفه های بارگیری استاندارد پیشنهاد شده توسط ISO(سازمان بین المللی استانداردسازی) مناسب است.
واحد اصلی 600 در 400 میلی متر اساس توزیع است، به ویژه در اروپا. این واحد تمام زنجیره را به یکدیگر متصل می کند: وسایل نقل و انتقال، کفه های بارگیری، قفسه های انبار، بسته های حمل و نقل و بسته های خرده فروشی، تا حد زیادی قفسه های فروشگاه ها بر اساس این ابعاد است. بنابراین اگر ممکن است، بسته ها باید با ابعاد واحد پایه ای مطابقت کنند، چنان چه این مساله جابه جایی کالاها را در طی زنجیره ی توزیع راحت خواهد کرد، و به جنبه ی رقابتی بسته بندی خواهد افزود.
علامت های تصویری واضح باید برای دادن دستورالعمل ها برای شرایط خاص جا به جایی استفاده شود(مانند "این سمت بالاست" و" از چنگک استفاده نکنید"). با این وجود، باید از استفاده ی غیر ضروری از علامت های جا به جایی، مانند"شکستنی" اکیدا خودداری شود. اگر علامت ها هنگامی که نیازی به آنها نیست استفاده شوند، جا به جا کننده ها نسبت به همه ی علامت ها بی تفاوت خواهند شد، حتی آنهایی که لازم است مراقب باشند. علامت های لازم یا ترجیحی برای بازیافت یا انهدام آسان تر باید روی بسته ها چاپ شود.
بسته های مصرف کننده باید در مغازه های خرده فروشی به آسانی جا به جا شود با توجه به، برای مثال، علامت قیمت، قرار دادن در قفسه ها و جابه جایی مواد دور ریختنی بسته های نقل و انتقال. آنها همچنین باید برای مصرف کننده ها راحت باشند، یعنی آنها باید اندازه ی درستی داشته باشند، آنها باید آسان باز و بسته شوند، و اطلاعات محصول باید به طور قانونی صحیح، واضح و خوانا باشد.

* تاثیر بصری
درگزینه های پیشنهادی، طراحی ساختاری و گرافیکی به طور مساوی برای ارتقا فروش همکاری می‏کنند. بسته بندی باید تصویر درستی از محصول ارائه دهد، که یعنی، نباید خیلی گران یا خیلی ارزان در مقایسه با محتویات به نظر برسد. رنگ ها، نام تجاری و مایه های تزیینی نباید به سلیقه ها، مذهب یا سنت های بازار هدف توهین کند. کالاهای صنعتی درست همان مقدار توجه تولیدات برای مصرف کننده را نیاز دارند. در انتخاب بسته بندی و برنامه ریزی، حفاظت مناسب و محتویات باید مورد تاکید قرار گیرند. مهم است که کالاها به آسانی جابه جا شوند و بسته ها حرفه ای، تمیز و جذاب به نظر برسند حتی بعد از نقل و انتقال و بارگیری.
* نگرانی های محیطی
امنیت، سلامت و حفاظت محیطی سه باید در بسته بندی مناسب هستند. این ملاحظات به طراحی سبز یا Eco-packaging ترجمه می شود.
* قیمت و کیفیت
از آنجایی که وظیفه ی اصلی برآورده کردن شرایط تا حدممکن به طور اقتصادی است، راه کارهای بسته بندی گوناگون باید بر اساس هزینه هایشان ارزش یابی شوند. هزینه های بسته بندی همیشه به معنای هزینه های کلی است- نه تنها هزینه بسته ها یا مواد بسته بندی. هزینه های کلی شامل هزینه‏ی طراحی بسته بندی، خرید و انبار کردن بسته ها، مواد و تجهیزات، عملیات بسته بندی شامل پرسنل، نقل و انتقال و توزیع و بیمه می شود.
باید به خاطر سپرده شود که ارزان ترین همیشه اقتصادی ترین نیست. ارزان ترین بسته های در دسترس اغلب کیفیت پایینی دارند و باعث توقف در عملیات بسته بندی، شکستن و از بین بردن در نقل و انتقال می شود. نتیجه ی نهایی بالا رفتن هزینه های کلی خواهد بود.
اولین ملاحظه در انتخاب مواد بسته بندی باید همیشه کیفیت باشد. در دسترس بودن مداوم مواد انتخاب شده یک عامل هزینه ای مهم است. برای اجتناب از اتفاقات ناخوشایند و گران قیمت در تحویل دادن ها، قابلیت اطمنیان تهیه کنندگان قبل از گرفتن سفارشات باید بررسی شود.
علاوه بر ارزش یابی اقتصادی، همچنین بسته های گوناگون باید از نقطه نظر شرایط فنی مورد بررسی قرار گیرند. وقتی بهترین مورد انتخاب شد – این اغلب یک توافق است اما همیشه باید شرایط پایه ای را برآورده کند- برنامه ریزی برای بسته بندی صادرات انجام گرفته و اجرای طرح می تواند شروع شود.
با برنامه ریزی دقیق، از اتفاقات ناخوشایند و هزینه های غیر ضروری می توان اجتناب کرد. با این وجود اجرا نیز باید با همین دقت انجام شود، اگر نتایج خوب برای صادرات مورد نظر است.

جایگاه صنعت بسته بندی در جهان و ایران
اهمیت صنایع بسته بندی در دنیای امروز و نقش تعیین کننده آن در حفظ و نگهداری، شکیل شدن کالا، سهولت حمل ونقل، طول عمر، استحکام، قیمت تمام شده، و… در حدیست که گاهاً اهمیت آن در جلب مشتری بیش از کیفیت محتوی است. بدین جهت به آن بها داده شده و درنتیجه به پیشرفتهای بسیار نائل گردیده به نحوی که سیستم بسته بندی در حال حاضر، حتی با ده سال گذشته نیز قابل مقایسه نیست. اما متاسفانه در کشور ما این رشته علاوه بر مشکلات عام صنعت همانند عدم ثبات و قانونمندی اقتصادی، تاثیرپذیری از نرخ ارز، مدیریت ناکارآمد، کمبود نیروی متخصص، افزایش بی رویه دستمزدها، قانون کار، تورم نیروی کار غیر متخصص، کثرت عوارض، مالیاتها و … در سالهای اول انقلاب یعنی در دوران ارزهای ارزان با نامهربانی مسئولین وقت روبرو بوده به نحوی که ارز تخصیص یافته به آن اساساً صرف ورود مواد اولیه و قطعات یدکی گردید و سهم چندانی جهت بازسازی، نوسازی و جایگزینی ماشین آلات اختصاص نیافت و در نتیجه از کاروان پیشرفت تکنولوژی بسیار عقب ماند. البته باید اذعان داشت که صنعت بسته بندی نیز همانند سایر رشته های صنعت در دوران سازندگی به پیشرفت هائی نائل آمده، از جمله استفاده از ماشین آلات مدرن، ولی متاسفانه دارای حلقه های مفقوده ایست که باعث ناکارا شدن آن گردیده که مهمترین آن شاید عدم توجه لازم به آموزش، تحقیقات و نوآوری باشد.
برای تصاحب بازار بیش تر، جنگ جنگ بسته بندی است
به دلیل نزدیک شدن فرمولاسیون محصولات غذایی فرآوری شده توسط شرکتهای غذایی در دنیا و تبعیت آنها از استانداردهای خاص، در حال حاضر برای تصاحب بازار بیش تر، جنگ جنگ بسته بندی است. رنگ بندی و طراحی بسته بندی محصولات در جذب مشتری بسیار موثر است، بطوری که براساس یک تحقیق انجام شده در اتحادیه اروپا، 38 درصد انتخاب اولیه مصرف کنندگان، تحت تاثیر بسته بندی محصولات است.
در کشورهای پیشرفته به دلیل درآمد سرانه بالا، مصرف کنندگان هزینه طراحی و بسته بندی را به راحتی پرداخت می کنند. در این کشورها در برخی مواقع ارزش و هزینه بسته بندی از ارزش خود محصول بیشتر است و این موضوع از بعد روانی به مشتری این اطمینان را می دهد که وقتی شرکتی برای بسته بندی محصولش هزینه کرده است، پس حتماً نیز از کیفیت بالایی برخوردار است.
دلیل توجه نکردن برخی مدیران صنایع داخلی به بسته بندی مناسب به پیشینه کشور و این که صنایع تبدیلی و تکمیلی کشور با زمان پیش نرفته است، مربوط می شود و کشورهای پیشرفته به این نتیجه رسیده اند که با بسته بندی زیبا، ارزش افزوده محصول خود را چندبرابر کنند.
عدم رشد صنعت بسته بندی در کشور ما وجهه دیگری نیز دارد که شامل قدرت خرید پایین مصرف کنندگان می شود، چون هزینه بسته بندی معمولاً بالاست، عموم مصرف کنندگان داخلی نمی توانند هزینه بسته بندی مناسب را بپردازند. لذا ترجیح می دهند از محصولات فله ای استفاده کنند.
بسته بندی و طراحی به یک علم تبدیل شده است، و داشتن تنوع در بسته بندی، تکنولوژی خاص خود را دارد و از آن جا که بازار رقابتی تولید از قبل تشکیل شده است، بسته بندی حرف اول را در تصاحب بازارهای مصرف می زند.
بسته بندی و کیفیت را وجه تمایز محصولات برای تصاحب بازار مصرف دانسته اند و گفته اند که با بسته بندی مناسب ابتدا می توانیم بازار را گرفته و وارد سبد مصرفی مشتریان شویم و در نهایت با افزایش کیفیت محصول، می توان این بازار را حفظ کرد.
مشکلات صنعت بسته بندی در کشور: از یک سو تکنولوژی مناسب بسته بندی در کشور نداریم و از سوی دیگر به دلیل این که این صنعت در کشور ما اقتصادی نبوده است، متخصصان این صنعت نیز کم تر پرورش یافته اند.
برای وارد شدن به بازارهای صادراتی باید هزینه اولیه بسته بندی را متقبل شویم، زیرا با واردات تکنولوژی مناسب به سرعت می توانیم این تکنولوژی را بومی کرده و هزینه های بسته بندی را کاهش دهیم. در پایان جهت گیری دولت برای توسعه صنعت بسته بندی نیز بسیار مهم است.
ماشین آلات صنایع بسته بندی
نوع بشر از بدو آفرینش، آنگاه که موفق به ساخت ادوات و تجهیزات جهت بهبود وضعیت زندگی خود شد، جهت نقل مکان آنها نیازمند بسته بندی گردید.
بسته بندی به لحاظ دارابودن ویژگیهای خاص در زمینه های مختلف و فراهم نمودن امکان ذخیره سازی فرآورده های گوناگون از جمله مواد غذائی بخصوص پس از دسترسی به فنون پاستوریزاسیون از اهمیت ویژه ای برخوردار شد.
صنعت بسته بندی به عنوان یکی از مهمترین و تعیین کننده ترین عوامل موثر عرضه کالا و موفقیت در کسب بازار، هم اکنون تمامی فعالیتهای تولیدی و بازرگانی را در جهان متوجه خود کرده به نحوی که اگرچه مقوله جدیدی در صنعت و اقتصاد نیست ولی با تحولاتی که یافته توجه بسیاری را به خود جلب نموده و به عاملی تعیین کننده در موفقیت عرضه کالا و خدمات تبدیل شده است.
بسته بندی و خدمات آن به جوامع بشری
با شهرنشین شدن بشر، فاصله میان نقاط تولید با مراکز مصرف افزایش یافته است و این بسته بندی که محصولات غذایی را سالم و قابل مصرف نگه داشتند و آن را در اختیار آحاد بشر قرار می دهد. بدون بسته بندی هیچ خبری از محصولات پودری، ژله ای و یا مایع نبود. شاید 50 سال پیش، پرتقال تنها در بهار و هندوانه تنها در تابستان یافت می شد اما به لطف بسته بندی ما تمامی محصولات باغی را در تمامی فصول در اختیار داریم. علاوه بر آن مجبور به صرف وقت زیاد برای خرید روزانه این محصولات نیستیم و با هفته ای یکبار خرید، نیازهای منزل را مرتفع می سازیم. با افزایش جمعیت کشورها، نیاز به مواد غذایی نیز افزایش یافته است که بدون کمک گرفتن از بسته بندی، میزان ضایعات این محصولات غیرقابل تصور است. در حالی که فعالان محیط زیست دم از مضر بودن بسته بندی های مصرف شده برای محیط زیست می زنند. قدرت تخریب محیط زیست از ضایعات غذایی، حداقل 10 برابر بیشتر از مواد بسته بندی است و تازه در این میان، از اثر گاز متان که انتشار آن ناشی از فساد مواد غذایی است، نمی توان به سادگی گذشت. تنها 10 درصد از انرژی مورد استفاده برای تولید محصولات غذایی به بسته بندی آنها اختصاص دارد. حال آن را مقایسه کنید: 50 درصد انرژی برای تولید غذا، 10 درصد برای حمل و نقل و 30 درصد برای خریداران محصولات و وقت و انرژی که آنها صرف رفتن از منزل به فروشگاه ها و پخت غذا می کنند.
در بریتانیا سالانه در حدود 100 میلیارد انواع محصولات تولید می شود که برای محافظت و عرضه بهینه آنها، تنها 7/4 میلیون تن بسته بندی احتیاج است. در بسیاری از مواقع بسته بندی نقشی بسیار فراتر از آنچه ما می بینیم بر عهده دارد که از آن جمله می توان به تسهیل در استفاده از محصول و استفاده تا آخرین قطره از محصول، اشاره کرد. جالب اینجاست که در بسیاری از موارد، استفاده از بسته بندی به موجب قوانین مختلف ضروری می شود. به عنوان مثال، بسته بندی های خاص برای محصولاتی که نباید توسط کودکان مصرف شوند، دارای نوار پلمپ است و یا به شکلی با فشار زیاد باز می شود که از عهده یک کودک خارج است. بسته بندی های دیگری نیز برای اطلاع رسانی و یا هشدار در مورد جنبه های مختلف یک محصول ابداع شده اند.

یک خیار را در نظر بگیرید. خیار پس از 3 روز در شرایط عادی رطوبت خود را از دست داده و غیر قابل مصرف و به اصطلاح پلاسیده می شود. ولی با 5/1 گرم بسته بندی می توان آن را تا 14 روز تازه و قابل مصرف نگه داشت. با استفاده از بسته بندی، ضایعات انگور تا 20 درصد کاهش یافته است. هم اکنون تنها 1 درصد از سیب زمینی تا عرضه به مصرف کننده تبدیل به ضایعات می گردد. آیا می توان محصولی را یافت که به بسته بندی احتیاج نداشته باشد؟
بدنیست بدانید که بسته بندی تنها 3 درصد از زباله های دفن شده را تشکیل می دهد و هر منزل مسکونی هرهفته 23 کیلوگرم انواع زباله تولید می کند که از این میزان تنها 4 کیلوگرم مربوط به بسته بندی است. از این 4 کیلوگرم نیز حداقل 60 درصد بازیافت می شود. زباله های منازل تنها 9 درصد از کل زباله های تولیدی کشور را تسکیل می دهد و از این مقدار تنها 2 درصد مربوط به بسته بندی است.
مشکل اینجاست که ما همواره به سطل های زباله پر از بطری های نوشیدنی، لیوان ها و قوطی های، تیوب ها و کارتن ها می نگریم و آنها را دشمن خود قلمداد می کنیم در حالی که تمامی آشامیدنی های گوارا در همین بسته بندی ها عرضه می شوند و عدم وجود بسته بندی به معنی عدم وجود محصول و محروم بودن ما از یک نوشیدنی گواراست. بسته بندی پیش از این که یک فرآورده لوکس باشد، یک ضرورت است و تا میزان بسیار زیادی قابلیت بازیافت دارد. حتی در صورت بازیافت نشدن نیز به راحتی قابلیت فشرده شدن و اشتغال حداقل فضای ممکن را داراست. هم اکنون در بسیاری از کشورها، برنامه های جامع جمع آوری و تفکیک زباله ها در حال اجراست و این امر بازیافت را بسیار تسهیل می کند. در برخی کشورهای توسعه یافته، با سوزاندن زباله ها، انرژی برق حرارتی تولید می شود که در این صورت بسیاری از قطعات کوچک بسته بندی های قابل اشتعال را می توان درون زباله ها رها کرد تا با سوختن موجب تولید انرژی شوند. ذکر این نکته حاکی از ماهیت انرژی زایی بسته بندی است.

صنایع و چالش های خاموش بسته بندی
مدنیت یا شهرنشینی، دلیل پدیدار شدن دولت ها و قوانین، اهرم های اجرایی و نظارتی دولت ها شناخته می شوند. با افزایش نگرانی های زیست محیطی، استفاده از این اهرم ها در جهت رهایی از این نگرانی های جدید، شدت گرفته است. تا جایی که دغدغه اصلی بسیاری از طراحان بسته بندی و بخش های تحقیقات و توسعه کارخانجات صنعتی، یافتن راه حل های نو برای کاهش استفاده از انرژی و البته استفاده بهینه از بسته بندی است. طراحی بسته های مواد غذایی در اندازه های متفاوت و بسته بندی های قابل استفاده پس از اتمام محصول، گام هایی در همین زمینه هستند. صنایع پتروشیمی را می توان از اصلی ترین تامین کنندگان ملزومات بسته بندی به شمار آورد و تقریبا در تمامی محصولات تولیدی دارای بسته بندی، ردپایی از آن را می توان یافت. این صنایع نیز با درک نیازهای جوامع امروزی و در جهت پاسخ گویی به نیازهای قانونی، دست به کار شده و مواد اولیه را به گونه ای طراحی می کنند که در مرحله بازیافت حداکثر بازده را داشته باشند. از این دست مواد می توان به PET اشاره داشت که شاهکار پتروشیمی بوده و 100 درصد قابل بازیافت است.

اطلاع رسانی
بسیاری از مردم از نقش بسته بندی در زندگی خود بی اطلاع هستند. همین عدم آگاهی می تواند پیامدهای زیست محیطی منفی بسیاری در پی داشته باشد. همان گونه که تا کنون داشته است. آمار رسمی دولت انگلستان حاکی از ضایعات 30 درصدی مواد غذایی در این کشور است. این در حالی است که با استفاده بیش تر از بسته بندی های بهینه، این رقم را تا میزان قابل توجهی می توان کاهش داد.
به هرحال به منظور بررسی این صنعت بعلت گستردگی دامنه و تنوع مواد اولیه مصرفی و به تبع آن تفاوت تکنولوژی، می بایست ابتدا آن را به گروههائی تقسیم نمود.
1- بسته بندی با فلز
2- بسته بندی با چوب، کاغذ یا مقوا
3- بسته بندی با مواد شیمیائی همچون نایلون، پلاستیک و…
4- بسته بندی با شیشه و سرامیک
5- بسته بندی با الیاف و پارچه
ماشین آلات بسته بندی صنایع غذائی به گروه های مختلف تقسیم بندی می گردند که ذیلا به آنها اشاره شده است .
* ماشین های شرینک پک
* ماشین های بسته بندی واکیوم اسکین
* ماشین بسته بندی ترموفرمینگ
* ماشین بسته بندی دوی پک
* ماشین بسته بندی تترا پک
* ماشین بسته بندی کارتن
* ماشین بسته بندی کیسه پلاستیک
* ماشین بسته بندی لفاف های کاغذ
* ماشین بسته بندی فویل ها
* ماشین بسته بندی استرچ
* ماشین بسته بندی فویل آلومینیوم
* ماشین های پرکن (انواع پرکن شیشه، بطری و. . .)
* ماشین بسته بندی حبوبات
* ماشین بسته بندی قند

نمونه هایی از دستگاههای مورد استفاده در این صنعت:

دستگاه شرینک پک

ماشین بسته بندی انواع خشکبار

دستگاه بسته بندی وکیوم تمام اتوماتیک
جهت بسته بندی خشکبار ( پسته ، برنج، آجیل،کشمش ،…) ، حبوبات ( لوبیا، عدس ، لپه، باقلا ، نخود ،.) ، کلیه محصولات گرانولی و پودری

خط کامل بسته بندی وکیوم تمام اتوماتیک
جهت بسته بندی خشکبار ( پسته ، برنج، آجیل،کشمش ،…) ، حبوبات ( لوبیا، عدس ، لپه، باقلا ، نخود ،.) ، کلیه محصولات گرانولی و پودری

دستگاه وزن کن مواد گرانولی کوچک، حبوبات، ادویه جات و غیره
دستگاه وزن کن مدل S2000S
مزایا:
این دستگاه متشکل از قیف اشتراک، فیدر ویبراتوری، سیستم توزین، قیف های توزین، مکانیسم باز شدن درب و غیره، برای وزن کردن مواد مختلف مناسب است. شخص باید سلفون را زیر لوله توزین قراردهد سپس با فشار دادن اندوکسیون یا همان پدال کنترل باعث هدایت مواد مربوطه بداخل سلفون شود. قابل توجه مشتریان، این دستگاه دارای خطای خیلی کمی در عمل توزین است. با بدنه مقاوم و تمام استیل که از خوردگی و گرد و غبار ممانعت می کند . به طور گسترده کاربردش برای وزن کردن موادی از جمله ادویه جات ، حبوبات ،مواد گرانولی کوچک ، و مواد پودری شیمیایی
پارامترهای فنی :
ظرفیت اندازه گیری: 5 ~ 200 گرم ، 50 ~ 1000 گرم ، 500 ~ 5000 گرم
سرعت اندازه گیری: 15 ~ 30 بار در دقیقه
دقت توزین : ± 0.2 ٪
وزن دستگاه : 300 کیلوگرم
برق مصرفی : 220 ولت ، 50 هرتز ، 0.5 کیلو وات
اندازه دستگاه: 940 × 700 × 1580 میلیمتر (طول × عرض × ارتفاع)

دستگاه بوجاری
• دستگاه بوجاری (Grains Sifter Machine )
مخصوص بوجاری انواع حبوبات و خشکبار
با ابعاد کوچک، صدای کم، کاربری آسان، دارای تابلوی برق کامل و پنچ سرند ویبره، سیستم کنترل دیجیتال محصول و میزان هوا دهی
جدا کننده گرد و غبار از حبوبات توسط فن
جدا کننده اجسام سبک تر مانند دو لپه و کاه توسط فن
جدا کننده ناخالصی های درشت توسط سرند فوقانی
جدا کننده ناخالصی های ریز مانند شن و حبوبات شکسته توسط سرند تحتانی
جدا کننده حبوبات در سه سایز مختلف

دستگاه بسته بندی پودری
مخصوص بسته بندی انواع محصولات پودری شامل ادویه‏جات، آرد و پودرهای شمیایی و دارویی
عملکرد: الکترومکانیک
ابعاد (سانتی متر ) : طول 180، عرض 132،ارتفاع290
برق موردنیاز:سه فاز (380ولت)
توان برق مصرفی:3کیلو وات در ساعت
سیستم توزین: اوگر حلزونی با کانتر پیش تنظیم
وزن دستگاه :1800کیلو گرم
سرعت بسته بندی در دقیقه:15الی 35بسته
وزن بسته :10 تا 1100 گرم
عرض بسته :50 الی 245 میلیمتر
طول بسته : 50 الی 300 میلیمتر
لفاف بسته بندی :سلفون صدفی، پلی استر، فویل آلومینیوم
دستگاه بسته بندی وکیوم دری Z-7002
با بدته کامل استیل
اندازه وکیوم (میلی متر) : 820×750×100
طول دوخت : 700*10 میلی متر *2bar
ظرفیت : 2 تا 4 بسته در دقیقه
وزن : 400کیلو

دستگاه وکیوم ل:SKM7010
جهت بسته بندی انواع میوه و سبزی جات خشک و تازه

نام محصول :دستگاه بوجاری
کد محصول: SKM1400
مشخصات محصول: مناسب برای جدا کردن گرد و غبار و اجسام سبک و جداسازی سنگ ودرجه بندی حبوبات دارای 3 سرند و سیستم فن مرکزی و تابلو برق دیجیتال

نام محصول: دستگاه بسته بندی پودری
کد محصول :SKM1200
مشخصات محصول: دارای سیستم PLC با تاچ اسکرین فارسی دارای سیستم عیب یاب و کنترل دور موتور مناسب برای بسته بندی مواد پودری مانند ، آرد ، پودر کاکائو ،شیر خشک ، ادویه جات و غیره.

نام محصول: دستگاه بسته بندی چهار توزین (گرانولی)
کد محصول : SKM1004
مشخصات محصول: دارای سیستم PLC با تاچ اسکرین فارسی دارای سیستم عیب یاب و کنترل دور موتور و ترازوی دیجتال مناسب برای بسته بندی کشمش، برنج، شکر، قند خرد شده، چای، تافی و حبوبات و خشکبار

نام محصول: دستگاه شرینگ پک
کد محصول : SKM6400
مشخصات محصول: جهت بسته بندی محصولات در ابعاد مختلف مانند جعبه ها و …

IA-10 IA-10a
مشخصات کلی دستگاه بسته بندی یقه ای
ابعاد پاکت 40 * 30 میلیمتر الی 400* 300 میلیمتر از انواع سلفون و یا رول های چند لایه با فتوسل جهت تنظیم کادر چاپی با دوخت بالا و پایین و پشت پاکت بدون لبه و یا با لبه ( کاست شده ) طبق سفارش با سیستم کنترل قطع پاکت سازی در صورت عدم وجود مواد .
دستگاه شامل :کلید، فیوز، کنتاکتور و بیمتال، میکروسوییچ های فرمان، چراغ های سیگنال، رله، الکتروموتور، زنجیر و چرخ زنجیر، پولی و تسمه، شستی های استارت و استوپ، کنترل کننده های الکتریکی و الکترونیکی و محافظ های مورد نیاز، ترمومتر و ترموستات با ترموکوپل می باشد .
دستگاه می تواند به سیستم چاپ شماره و یا تاریخ و یا حروف ( بچ نامبر ) با روش استامپ اتومات مجهز شود .
دستگاه قابل طراحی برای کیسه های نایلونی و پلی اتیلن دار جهت وزن های بیش از یک کیلوگرم برای استحکام هر چه بیشتر بسته خواهد بود .
موارد مصرف این گونه بسته ها عمدتا برای نمک و برنج و انواع پودر و گرانول های صنعتی می باشد. برای وزن های قابل تنظیم از یک گرم الی 5000 گرم با سیستم های پرکن شامل :
1- ترازو
برای انواع مواد خشک دانه ای و قطعات قابل توزین که به دو صورت زیر می باشد .
1-1 ترازو با کنترل کننده الکتریکی و سیستم ویبراتور اتومات.
1-2 ترازو با کنترل کننده تمام الکترونیکی و لودسل دار با تنظیم کنترل توزین و سیستم ویبراتور تمام اتوماتیک .
ضمنا هر دستگاه می تواند یک الی چهار دستگاه ترازو به صورت پاراله و با هم را داشته باشد که در این صورت پس از آماده شدن اتومات هر یک از ترازوها مواد توزین شده بسته بندی خواهد شد. افزایش ترازوها روی هر دستگاه سبب افزایش تعداد بسته بندی در واحد زمان و نیز امکان توزین با دقت بالا را میسر می سازد .
2- آگر: برای انواع پودر و گرانول با ماردون های مختلف جهت وزن و یا حجم های مختلف .
3- پیمانه: جهت گرانول و مواد دانه بندی شده .
توضیح اینکه تنظیم حجم پیمانه ها به راحتی انجام می شود و مقدار تغییر حجم از یک مقدار معین تا 8/1 برابر امکان پذیر است. به طور مثال پیمانه یک کیلویی برای یک نوع مواد خاص از 800 الی 1440 گرم قابل تنظیم می باشد .
4- سیلندر پیستون: جهت مایعات .

ویژگیهای فرآیند، نکات فنی و شرایط عملیاتی
– بسته بندی ادویه جات
انواع تولیدات:

ردیف
تولیدات
مشخصات فنی
1
بسته بندی ادویه جات
شامل:
دارچین دربسته بندی 100 گرمی
زرچوبه در بسته بندی 100 گرمی
فلفل سیاه در بسته بندی 100 گرمی
فلفل قرمز در بسته بندی 100 گرمی
زنجبیل در بسته بندی 100 گرمی
هل در بسته بندی 100 گرمی
فلفل سفید در بسته بندی 100 گرمی
فرآیند تولید:
1. سورتینگ و تمیزکاری
2. خشک کردن
3. آسیاب
4. بسته بندی در سلفون
5. بسته بندی درکارتن
مراحل تولید محصول بشرح ذیل می باشد:
تمیز کردن: مواد اولیه در روی میز قرار گرفته و کارگران در دو سوی میز بر روی کاناپه هایی مستقر خواهند شد و عملیات پاک کردن مواد اولیه از خار و خاشاک را بصورت دستی انجام خواهند داد.
خشک کردن: چنانچه مواد اولیه ورودی به واحد از رطوبتی بیش از استاندارد برخوردار باشند لازم است که پس از تمیز شدن به دستگاه خشک کن سینی دار منتقل گردند. در این دستگاه ادویه جات بر روی سینی ها قرار گرفته و توسط هوای داغ که از روی سینی ها عبور می نماید خشک می گردد. هوا با سرعتی حدود 5- 2.5 متر بر ثانیه (500 تا 1000 فوت بر دقیقه) از روی طبقات جریان می یابد. درجه رطوبت حباب خشک(dry bulb) 92 درجه سانتی گراد ( 200 درجه فارنهایت ) می باشد .با این روش ادویه جات درعرض یک الی 2 ساعت کاملاً خشک شده و رطوبت آنها به حد استاندارد خواهد رسید.
آسیاب: پس از خشک شدن، ادویه جات به دستگاه آسیاب منتقل تا تبدیل به پودر گردد. مواد از قسمت بالا به درون آسیاب ریخته شده و در 20 دقیقه پودر می شود.
بسته بندی: پودر ادویه جات توسط نوارنقاله به دستگاه بسته بندی منتقل و در سیلوی تزریق دستگاه بسته بندی ریخته می شود .
دستگاه دارای میکسرگردان می باشد که باعث می شود ادویه پودر شده بطرف جلو هل داده شده و ترسبافان جای گرفته و سپس توسط هیتر داغ، بسته ها دوخته شده و در انتهای دستگاه بسته ها از یکدیگر قطع می گردند. وزن هر بسته یکصد گرم می باشد. بسته های ادویه جات به میز بسته بندی منتقل و توسط کارگران 50 عدد بسته ادویه در هر کارتن قرار گرفته و بدین ترتیب بسته بندی نهایی به انبار محصول منتقل میگردد.
مواد اولیه اصلی
ردیف
مواد اولیه اصلی
مشخصات فنی
1
دارچین
میزان حداکثرآب مجاز 13 درصد خردشده با دانه بندی درتست نهائی استاندارد شماره 799
2
زردچوبه
10 درصد رطوبت، دانه کامل با دانه بندی درشت مطابق استاندارد شماره 252
3
فلفل قرمز
13 درصد رطوبت به شکل فلفل خشک شده مطابق استاندارد شماره 144
4
فلفل سیاه
گرد زبر با 12 درصد رطوبت، مطابق استاندارد شماره 1378
5
زنجبیل
12.5 درصد رطوبت مطابق استاندارد شماره 14
6
هل
13 درصد رطوبت با دانه بندی تقریبا درشت
7
فلفل سفید
15 درصد رطوبت به صورت کامل مطابق استاندارد شماره 1378
8
ترسبافان
دولایه وزن مترمربع 40 گرم
ماشین آلات و تجهیزات اصلی (فرآیند تولید، آزمایشگاه و تعمیرگاه):
ردیف
ماشین آلات و تجهیزات
مشخصات فنی
تعداد
1
خشک کن
با نمای استیل، کوره نسوز و قابل تنظیم تا 500 درجه
1
2
آسیاب
آسیاب چکشی و پره ای با ظرفیت 30 کیلوگرم در ساعت
1
3
بسته بندی
دستگاه بسته بندی پودری با ظرفیت 15 الی 22 بسته در دقیقه
1
4
لوازم آزمایشگاهی
شامل وسایل و ملزومات شیشه ای، اجاق الکتریکی
1
5
میز
با روکش استیل
1
6
میز بسته بندی
با روکش استیل
1
7
سینی
–
30
8
سبد
پلاستیکی
25

تعداد کارکنان
مدیریت
کارشناسی
تکنسین
کارگر ماهر
کارگرساده
کل کارکنان
1
0
2
5
5
13

کل انرژی مورد نیاز
توا ن برق (کیلو وات)
آب روزانه (متر مکعب)
سوخت روزانه
64
4
6
زمین و ساختمانها (مترمربع)

زمین
سالن تولید
کل انبارها
کل زیربنا
1700
392
165
495

بسته بندی پسته و مشتقات آن

انواع تولیدات:
ردیف
مواد اولیه اصلی
مشخصات فنی
1
پسته
طبق استاندارد ملی 15، بسته بندی صادراتی در 2 نوع وکیوم و غیروکیوم در ظروف 25 تا 250 گرمی
2
مغز پسته
طبق استاندارد ملی 218 و بسته بندی ظروف 25 تا 250 گرمی جهت صادرات
3
خلال پسته
طبق استاندارد ملی 218 مغز پسته که خلال شده است
4
پودر پسته
طبق استاندارد ملی 218 مغز پسته که پودر شده است

فرآیند تولید:
1. چیدن پسته 9. کیسه گیری و بسته بندی
2. حمل به واحد 10. تفت دادن
3. پوست گیری 11. بسته بندی
4. پوک گیری 12. خندان کردن پست ههای دهان بسته
5. جداکردن پسته دهان بسته 13. مغزکردن
6. شستشو 14. خلال کردن
7. آب گیری 15. بسته بندی
8. خشک کردن 16. پودر کردن
فرآیند تولید و بسته بندی پسته و مشتقات آن به شرح زیر است:
چیدن پسته:
جمع آوری و چیدن پسته در حال حاضر بوسیله دست انجام می گیرد. با توجه به اینکه زمان رسیدن دانه پسته بر روی درخت همزمان انجام نمی گیرد برداشت و چیدن آن نیز طی حداقل سه مرحله انجام می گیرد. چیدن پسته از درخت به صورت دست چین انجام می گیرد و دانه هایی که از نظر رسیدگی به حد مطلوب رسیده باشد از درخت جدا می گردد. تشخیص رسیدن دانه از روی تغییر رنگ پوست نرم آن انجام می گیرد. دانه های چیده شده در داخل سبد پلاستیکی جهت حمل به واحد مالی ضبط جمع آوری می گردد.
حمل پسته به واحدهای ضبط و بسته بندی :
سبدهای حاوی پسته چیده شده با توجه به فاصله و وزن و حجم توسط وسایل مختلف به واحدهای ضبط منتقل می گردد آنچه که در این مرحله حائز اهمیت می باشد تسریع در انتقال سبدهای حاوی بسته بعلت جلوگیری از تغییر رنگ پوسته و تخمیر و آسیب پذیری بعدی پسته می باشد .
پوست گیری:
در این مرحله پوست سبز پسته توسط ماشین پوست گیری جدا می گردد عملیات پوست گیری پسته نیز باید در حداقل زمان ممکن انجام گیرد تا خسارت وارد به پوست شاخی پسته انجام نگیرد و کیفیت محصول نهایی درحد مطلوب باشد.
پوک گیری:
با توجه به اینکه میزان رسیدگی پسته های برداشت شده یکسان نمی باشد در طی مرحله پوست گیری، پسته های نارس و پوک پوست گیری نشده و یا بطور ناقص پوست گیری شده دراین مرحله نیز این پسته ها جدا می گردد.
جدا کردن پسته های دهان بسته:
از آنجایی که حدود 20- 15 درصد بسته ها به طور طبیعی دهن بسته می باشند واین پسته ها نیز باید جدا گردند، در این مرحله توسط دستگاه مخصوص که اساس کار آن سوزن زدن دانه های پسته می باشد پسته های دهان بسته را از دانه های دهان باز جدا می نماید
در این مرحله پسته ها در داخل وان دستگاه ضبط هدایت می گردد و عملیات شستشو انجام می گیرد.
مرحله آب گیری:
در این مرحله توسط یک سیستم هوادهی با فشار هوا آب اضافی همراه پسته از مرحله قبلی جدا می گردد.
مرحله خشک کردن:
در این مرحله با توجه به میزان رطوبت محصول از حدود 25- 20 درصد به حدود 15-13 تقلیل می یابد. عملیات خشک کردن توسط سیستم هوای داغ انجام می گیرد. هوای گرم با درجه حرارت حدود 75 -60 درجه سانتیگراد به مدت حداقل 2 ساعت در تماس با پسته قرار می گیرد. در واحدهایی که از دستگاه خشک کن و یا تونل خشک کننده استفاده نمی نمایند جهت عملیات خشک کردن از روش آفتا بی استفاده می نمایند جهت این منظور پسته را با ضخامت 5 سانتیمتر بر روی زمین وسیعی به نام میدان در معرض آفتاب پهن می نمایند طول مدت خشک کردن
آفتابی حداقل 4 شبانه روز به طول می انجامد.
مرحله سورتینگ و درجه بندی:
در این مرحله پسته ها بر اساس درشتی و استاندارد مربوطه بوسیله دستگاه، درجه بندی می گردند . ماشین درجه بندی حاوی الک هایی با درجه ریزی و درشتی متفاوتی می باشد که ازجنس فولاد ضد رنگ می باشد که با حرکت لرزشی و رفت و برگشت عملیات درجه بندی پسته را انجام میدهد.
مرحله کیسه گیری بسته بندی:
در این مرحله پسته های درجه بندی شده به طور دستی در گونی های کنفی 70 کیلوگرمی بسته بندی می گردد معمولا جهت حفظ کیفیت محصول و جلوگیری از رشد قارچ آسپرجیلوس فلاووس که تولید سم خطرناک افلا توکسین رادر پسته می نمایند و هم چنین جلوگیری از صدمات وخسارات آفات انباری از قرص برمید متیل استفاده می نمایند و در درون هر کیسه حداکثر تا 4 قرص قرار میدهند.
عملیات تفت دادن ( بودادن):
پس از عملیات سورت کردن پسته، در صورت تمایل عملیات بو دادن پسته انجام می گیرد در عملیات بودادن از مواد افزودنی مجازجهت بهبود طعم و مزه استفاده می گردد مواد افزودنی مختلفی جهت بودادن مورد استفاده قرارمی گیرد که قبلاً فرموله می گردد از مهمترین مواد افزودنی مورد استفاده نمک، آب لیمو، نشاسته، ادویه و انواع رنگهای مجاز خوراکی استفاده می گردد معمولاً در فرآیند تفت دادن رطوبت پسته نیز به میزان 5-4 درصد کاهش می یابد مکانیسم تفت دادن معمولاً توسط یک مخزن دوجداره همزن دارکه منبع حرارتی آن یا توسط سیستم بخاریا آب گرم و یا سیستم حرارت مستقیم توسط یک مشعل گازوئیلی می باشد، انجام می گیرد .
بسته بندی:
پس از عملیات تفت دادن، پسته تفت داده شده به داخل دستگاه بسته بندی هدایت می گردد و با توجه به سفارش مربوط در بسته های 500 – 50 گرمی درفیلمهای ترموپلاستیکی بسته بندی میگردد در صورتی که جهت بسته بندی از قوطی فلزی استفاده گردد معمولاً از سیستم واکیوم جهت افزایش طول نگاهداری محصول استفاده میشود .
خندان کردن پسته های دهان بسته:
پسته های دهان بسته جدا شده از عملیات مرحله 5 توسط عملیات دستی خندان می گردند عملیات خندان کردن این نوع پسته ها معمولاً به روش خیساندن آن در آب سرد به مدت 3-2 روز و ضربه زدن مکانیکی توسط انبر وغیره به آن انجام می گیرد که به این روش آب خندان کردن پسته میگویند.
مغزکردن:
از آنجایی که پسته هایی که به روش آب خندان، خندان شده اند دارای کیفیت مطلوب جهت عرضه به بازار نمی باشند عملیات مغزکردن بر روی آنها انجام می شود و پوست شاخی آن جدا میشود.
خلال کردن و پودر کردن:
پسته های پوست گیری شده از مرحله قبل را می توان درصورت سفارش و تمایل خلال کرد عملیات خلال کردن می تواند توسط ماشین و یا دستی انجام گیرد.
در صورتی که از دستگاه جهت عملیات خلال کردن استفاده گردد مغز پسته از محفظه حاوی تیغ های مربوطه عبور داده می شود تا خلال گردد. درحین خلال کردن یا درهنگام مغز کردن چنانچه مغز پسته به صورت خرده و یا خاکه پسته در آمده باشد از آن در جهت تولید پودر پسته استفاده می گردد جهت تولید پودر پسته، وارد دستگاه آسیاب تیغه ای می گردد ریزی و درشتی پودر تولیدی نیز می تواند بر حسب در خواست مشتری و سفارش دهنده انجام می گیرد .
فراورده های تولید شده پسته خلال و پودر پسته را جهت حفظ کیفیت محصول، رعایت اصول بهداشتی و افزایش طول مدت نگاهداری باید بسته بندی گردد. جهت بسته بندی از فیلم های ترموپلاستیکی استفاده می گردد در صورتی که ماشین بسته بندی مربوطه مجهز به سیستم واکیوم باشد کیفیت وطول مدت ماند گاری محصول را می توان تا دو برابر افزایش داد.

مواد اولیه اصلی:
ردیف
مواد اولیه اصلی
مشخصات فنی
1
پسته خام
فاقد پسته های پوک و نارس
2
نمک
خوراکی با درجه خلوص 99.21 درصد در کیسه های 36 کیلوگرمی ماده افزودنی که بصورت محلول آ ب نمک مصرف میگردد 31 درصد وزن پسته
3
نشاسته
ماده افزودنی، جهت جلای ظاهری 1 درصد وزن پسته
4
اسید سیتریک
ماده افزودنی بهبود دهنده طعم و بو2 درصد وزن پسته
5
سلوفان
جهت بسته بندی 25، 50، 100 و 250 گرمی 4 سانتیمترمربع برای هرگرم پسته
6
گاز نیتروژن
متعادل کننده فشار داخل پوشش و فشار خارجی، 1 درصد وزن
7
کارتن مقوایی
جهت بسته بندی
8
چسب بسته یندی
جهت اتصال لبه کارتنهای بسته بندی
9
برمید متیل
جلوگیری از کپک و آفات دیگر در پسته های خام انبار

ماشین آلات و تجهیزات اصلی (فرآیند تولید، آزمایشگاه و تعمیرگاه):
ردیف
ماشین آلات و تجهیزات
مشخصات فنی
تعداد
1
دستگاه جداکننده
جهت جداسازی پسته های دهان باز و بسته بطور اتوماتیک سوزنی، ظرفیت 0.5 تن درساعت
1
2
دستگاه سورت
غربالی، دوطبقه، ظرفیت 0.5 تن درساعت
2
3
مغزکن
جهت خندان کردن از نو ع فشاری،
فولاد ضدزنگ kg/h×200
1
4
جداکننده پوست سخت از مغز
از نوع موتور گیربکس 1 kg/h
1
5
دوپوسته کردن
از نوع بخارو غلطکی kg/h 350
جهت جداکردن نرمه مغز
1
6
خلال کن
با دستگاه برش مدور فولاد ضدزنگ
1
7
آسیاب
ازنوع چرخ گوشت، فولاد ضدزنگ
1
8
برشته کن
جهت بودادن مشعلی، فولاد ضدزنگ با فن هوا
1
9
نوار انتقال ماشین بسته بندی
وکیوم با تزریق گاز نیتروژن
1
10
نوار انتقال پسته خام
ظرفیت 1 تن در ساعت، فولاد ضد زنگ
1
11
نوار بازرسی وکنترل
ظرفیت 1 تن در ساعت، فولاد ضد زنگ
1
12
مخزن حاوی محلول نمک
حجم دو مترمکعب، فولاد ضدزنگ
1
13
کمپرسورهوا
فشار 7 اتمسفر، دبی 3 مترمکعب در دقیقه با متعلقات مربوطه
1
14
کپسو لهای گاز ازت
تحت فشار به گنجایش 40 لیتر
1
15
تجهیزات آزمایشگاهی
درحد لزوم مناسب با ماهیت غذایی و صادرات کالا
1
تعدا دکارکنان
مدیریت
کارشناسی
تکنسین
کارگر ماهر
کارگرساده
کل کارکنان
1
1
0
1
18
29
کل انرژی مورد نیاز
توا ن برق (کیلو وات)
آب روزانه (متر مکعب)
سوخت روزانه
77
8
4
زمین و ساختمانها (مترمربع)
زمین
سالن تولید
کل انبارها
کل زیربنا
2700
375
190
770

بسته بندی حبوبات و پوست گیری جو
انواع تولیدات:
ردیف
تولیدات
مشخصات فنی
1
حبوبات
انواع حبوبات شامل عدس لوبیا قرمز، لوبیا چیتی، لوبیا چشم بلبلی، لپه، نخود، ماش
2
جو
پوست کنده و بسته بندی شده
فرآیند تولید:
1. بوجاری 4. بسته بندی
2. برس زنی 5. پوست گیری (سیاهدانه گیر)
3. سورت 6. سبوس گیری
ویژگیهای فرآیند، نکات فنی و شرایط عملیاتی:
خط تولید بوجاری و بسته بندی حبوبات شامل دستگاه شن گیر، بوجاری، برس زدن سیلوها والواتورها و ملحقات آن می باشد و در انتهای خط نیز دستگاه بسته بندی حبوبات قرار دارد که محصول را بسته بندی می نماید. تمامی این دستگاهها ساخت ایران می باشد. اساس فرآیند بسته بندی حبوبات در واقع جداسازی ناخالصی ها و ذرات خارجی و تمیز کردن و بسته بندی آنهاست و دستگاههای ذکر شده جوابگوی نیاز این فرآیند می باشند. بزرگترین دستگاههای بوجاری در کاخانجات تولید آرد و سیلو استفاده می گردد و بالاترین ظرفیت را دارد که از انواع الک ها درچند نوبت و شن گیر و سیاهدانه گیر و آهن گیر و … استفاده می شود. دستگاههای به کار رفته در واحد بسته بندی حبوبات در واقع همان کار بوجاری انجام می دهند منتها در ظرفیت و سایز پایین تر دستگاهها و ماشین آلات مورد نیاز را برای حمل محصول از انبار به سالن تولید یا برای حمل محصول (جو) بعد از بوجاری به قسمت سبوس گیری و یا برای حمل حبوبات بوجاری شده به داخل بسته بندی نیاز به الواتوراست.
بوجاری:
این دستگاهها در واقع الک های لرزان و پنوماتیک می باشند که ضمن عمل بوجاری گرد وخاک آنرا نیز میگیرند. الک های لرزان بطور موازی و روی هم با فاصله قرار گرفته اند. در اثر لرزش عمل بوجاری را انجام می دهد و دانه های درشت و کاه و کلش و سنگهای بزرگ را نیز می گیرد. طول 1.8 : عرض 1.5: تعداد الک ها با سه مش متفاوت بوده و ظرفیت آن یک تن در ساعت می باشد. الک ها بصورت کشویی بوده و میتوان آنها را عوض کرد. لذا درجه بندی محصول از نظر اندازه و یکنواختی بوسیله الک های مورد نظر تامین می گردد. در الک اول سیخ و چوب و کلوخه های درشت و دانه های بزرگتر از لوبیا درالک دوم نیم لپه یا دانه های شکسته ولی هم سایز لوبیا و در الک سوم ذرات ریز که از لوبیا ریزتر است مثل شن، علف هرز و غیره جدا میگردد.
پوست گیر (سیاهدانه گیر، شن گیر):
این دستگاه استوانه ای است که جو از آن عبور نمی کند و لی دانه های ریز ازجمله سیاهدانه، تخم علف های هرز و دانه های شکسته و کوچک و کلیه ذرات ریز از آن عبور می نمایند. استوانه توسط الکتروموتور حرکت دورانی نموده و دانه های ریز را از خود عبور و دارای طول 160 و عرض 120 می‏باشد.
برس زنی:
عمل برس زنی بر روی حبوبات را انجام می دهد. این دستگاه استوانه ای است که در قسمت مرکزی آن تعدادی برس تعبیه شده و استوانه خارجی آن دارای سوراخ های ریزی است که با حرکت دورانی به برسهای حرکت و عمل برس زنی را انجام می دهند و در صورت وجود دانه های ریز، این دانه ها از سوراخها عبور کرده و جدا می گردند. درصورتی که واحد بخواهد پارافین زده شود در قسمت بالای این دستگاه می توان منبع کوچکی قرار داد تا پارافین بصورت کم به داخل محصول ریخته شود.
(عمل پارافین زدن برای ایجاد شفافیت در حبوبات است). عمل برس زنی نوع تمیز کردن تکمیلی است چرا که دانه های دارای شکستیگی و گرد و خاک و حشرات و ذرات خارجی در این عمل از دانه جدا شده و محصول کاملاً تمیز می گردد. این دستگاه دارای طول 2.5 و عرض 1.5 می باشد.
سورت:
نوارسورت 4 متری با عرض 60 سانتی متر تعبیه گردیده که در دو طرف نوار سورت کارگران قرار می گیرند و عمل جداسازی و سورت و درجه بندی را انجام میدهند.
سبوس گیر:
برای جدا کردن پوست جو از این دستگاه استفاده میشود. محصول درداخل این دستگاه حرکت دورانی پیدا کرده و به جداره آن برخورد کرده و پوست جدا می شود. دستگاه سبوس گیر یک تن در ساعت ظرفیت دارد.
دستگاه بسته بندی:
یک دستگاه بسته بندی برای بسته بندی حبوبات و یک دستگاه بمنظور بسته بندی جو درنظر گرفته می شود. در کنار این دستگاهها درخط تولید نیاز به 3 سیلو، 2 عدد درابتدای ورود محصول به بوجاری ها و یکی روی دستگاه بسته بندی جو می بایستی تعبیه گردد. بمنظور تامین نیروی محرکه خط تولید به تعدادی الکتروموتور نیاز است. همچنین دو عدد سیکلون برای گرفتن گرد و خاک و ضایعات حاصل از بوجاری جو و حبوبات مورد نیاز می باشد.

مواد اولیه اصلی:
ردیف
مواد اولیه اصلی
مشخصات فنی
1
حبوبات
از انواع عدس و لوبیا
2
جو
همراه با پوسته
3
سلوفان
به منظور بسته بندی
4
کارتن
برای بسته بندی
5
قرص
برای ضد عفونی
ماشین آلات و تجهیزات اصلی (فرآیندتولید، آزمایشگاه و تعمیرگاه):
ردیف
ماشین آلات و تجهیزات
مشخصات فنی
تعداد
1
بوجاری
سه طبقه شامل الک های لرزان و پنوماتیک
1
2
برس زنی و پارافین زنی
بصورت استوانه ای و پارافین برای ایجاد شفافیت در حبوبات
1
3
الواتورها
2 متری
1
4
سیکلون ها
برای گرفتن خاک و ضایعات
1
5
سیلوها
برای نگهداری
1
6
بسته بندی
برای بسته بندی حبوبات و جو
1
7
پوست گیری
برای گرفتن پوست اضافی حبوبات
1
8
برس زنی
بطول 2.5 و عرض 1.5 متر
1
9
سبوس گیری
برای جداسازی پوست در یک دستگاه با حرکت دورانی
1
10
نوارسورت
4 متری عرض60Cm برای درجه بندی نمودن
1
11
نوارنقاله
عرض30 Cm
1
تعدا دکارکنان:
مدیریت
کارشناسی
تکنسین
کارگر ماهر
کارگرساده
کل کارکنان
1
0
2
3
7
13
کل انرژی مورد نیاز:
توا ن برق (کیلو وات)
آب روزانه (متر مکعب)
سوخت روزانه
91
5
2
زمین و ساختمانها (مترمربع):
زمین
سالن تولید
کل انبارها
کل زیربنا
2900
115
520
815

سورت و بسته بندی کشمش
انواع تولیدات:

ردیف
تولیدات
مشخصات فنی
ظرفیت اسمی
1
کشمش
سبز و پلویی حداکثر رطوبت18% ، یکدست با مشخصات و ویژگیهای مندرج در استاندارد ملی ایران به شماره 2339
500 تن

فرآیند تولید:
1. بوجاری 5. دم گیری
2. شستشو 6. بوجاری
3. گوگرد زنی 7. سورت
4. خشک کردن 8. بسته بندی
روش فرآیند سورت و بسته بندی کشمش در تمامی واحدهای یکسان می باشد و اختلافهای موجود بین واحدهای مختلف تولیدی فقط به میزان اتوماسیون دستگاههای درخط تولید مربوط می گردد.
اساس فر آیند بر عملیات بوجاری – شستشو – و سورت و درجه بندی کشمش استوار است. انگور به یکی از روشهایی که دربخش کشاورزی یا کارگاههای سنتی مرسوم می باشد خشک شده تبدیل به کشمش می گردد و کشمش به این واحدهای صنعتی تحویل داده می شود .در بوجاری مقدماتی ساقه های بزرگ و چوب خشک خوشه های و نظایر آن که قابل تفکیک است توسط دستگاه جدا می گردد. شن و سنگریزه و نظایر آن نیز توسط دستگاههای مخصوص جدا می گردد.
کشمش بوجاری شده باید در مراحل بعدی شستشو گردد چرا که ممکن است درمراحل مختلف عملیات مقدماتی از جمله برداشت – تیزابی کردن – خشک کردن و حمل نقل آلوده به گرد وخاک شده و این آلودگیها مقدار زیادی از کیفیت محصول کم می نماید و باعث پایین آمدن درجه محصول می‏شود. در دستگاه شستشو، کشمش شسته شده و آب گیری می شود بعد ازشست و شو برای روشن شدن رنگ کشمش و تا اندازه ای برای جلوگیری از فعالیت حشرات، قارچها، عمل گوگرد زدن را انجام می دهند.
در واحد تولیدی می بایستی اطاقک مخصوص گوگرد زنی تعبیه شده باشد. طبق های حاوی کشمش را روی چرخهای دستی گذاشته و به داخل اطاق گوگرد زنی هدایت می نمایند. معمولاً ابعاد اطاقکها طوری ساخته می شود کمی بیشتر از حجم کلی طبق های حاوی کالا باشد و فاصله هر طبق از طبق دیگر حدود 15سانتیمتر باشد. طبق های حاوی کشمش در اطاق بنحوی روی هم چیده می شود که گاز و هوا بتواند از لابه لا طبق ها براحتی عبور کرده و به کلیه محصول داخل طبق ها برسد و پس از آن گوگرد را می سوزانند.گوگرد را میتوان هم در خارج از اطاق دود سوزاند و دود آن را بداخل اطاق هدایت نمود و هم می توان عمل سوزاندن را در داخل اطاق انجام داد در هر دو حالت گوگرد را در داخل گودالی کوچک و یا درمنقل و سینی و نظایر آن ریخته و آتش می زنند در صورتی که گوگرد درخارج از اطاق سوزانده شود گاز انیدرید سولفورو تولید شده به قسمت بالای اطاق دود گوگرد زنی وارد شده و از آنجا بوسیله منافذی وارد اطاق می گردد. و هوای مورد احتیاج برای احتراق از قسمت پایین اطاق وارد می شود انیدرید سولفورو تولید شده از لابه لای طبق های میوه عبور نموده و بعلت سنگینی آن بسمت پایین اطاق حرکت می کند. مقدار گوگرد مورد احتیاج برای هر مترمکعب اطاق گوگرد زنی 80 -40 گرم بوده و طول مدت دود دادن 3 الی 6 ساعت است مطابق استاندارد ملی ایران مقدار انیدرید سولفور غیر مجاز می باشد.
بعد ازشست و شو و دود دادن محصول باید بلافاصله خشک گردد و آبی که درنتیجه شستشو جذب کشمش شده است گرفته شود تا از فساد و تخمیر جلوگیری گردد. دراین مرحله برای خشک کردن کشمش از گرمخانه و یا دستگاه خشک کن استفاده می کنند. درجه حرارت مناسب برای خشک کردن کشمش حدود 60 درجه سانتیگراد است. و مدت زمان لازم جهت خشک کردن محصول تابعی ا ست از نوع و رقم محصول و میزان آبی که دراثر شست و شو جذب کرده است بهر حال باید درنهایت رطوبت کشمش از 17% تجاوز ننماید.
بعد از اینکه کشمش خشک شد خنک می گردد و وارد دستگاه دم گیری می شود تا عمل دم گیری انجام گیرد. درحین عمل دم گیری روغنهای مایع مخصوصی (این روغنها می بایستی از نوع گرید خوراکی باشند) اضافه می شود تا هم از چسبندگی کشمش جلوگیری شود و هم باعث جلا ودرخشندگی کشمش می گردد. درموقع دم گیری باید رطوبت کشمش مناسب بوده و درحد استاندارد باشد چون اگر خیلی خشک باشد پوسته نیز همراه دم کنده میشود و باعث پایین آمدن کیفیت خواهد شده و بالا بودن رطوبت نیز مانع عمل دم گیری می شود.
پس از دم گیری کشمش های روی غربالهای مخصوص با درجات مختلف قرار داده شده و طی آن کشمش های ریز و درشت ساقه های و سایر مواد خارجی که در کشمش باقی مانده است جدا می گردد و بعبارت دیگر ناخالصی های کشمش گرفته میشود و بدنبال آن جهت کنترل نهایی کشمش های غربال شده وارد ریلهای مخصوص یا نوارنقاله شده و از دو طرف نوار انواع مواد خارجی دیگر همچنین دانه های نارس آسیب دیده صدمه دیده و آفت زده و نظایر آن تفکیک می شود. بطوریکه درخاتمه کشمش های تهیه شده از نظر نوع-و اندازه یکدست و یکنواخت می گردد.
بعد از تمامی این عملیات انواع کشمش بسته به نوع و درجه آنها آماده بسته بندی می گردد. بعد از بسته بندی محصول به انبار هدایت می گردد.
روش دیگری نیز برای تولید می باشد و آن ا ستفاده از دستگاه اتوماتیک سولفور زنی بجای اطاقک دود و دستگاه درایر اتوماتیک بجای اطاقک خشک کن، مسلماً محصول بوجود آمده از چنین روشی کیفیت بالاتری نیز دارد ولی هزینه ساخت چنین ماشین آلاتی نیز بالا خواهد بود. مظافاً برای اینکه درصورتی که دقت بیشتری را در امر تولید با ستگاههای روش اول مبذول گردد می توان محصولی با کیفیت خوب درحد روش دوم بدست آورد.
مواد اولیه اصلی:
ردیف
مواد اولیه اصلی
مشخصات فنی
1
کشمش
از نوع کشمش پلویی وکشمش سبز
2
کارتن
بصورت فله و بسته بندی
3
گوگرد
جهت ضدعفونی و روشن کردن رنگ کشمش
4
نوارچسب کاغذی
جهت بسته بندی
5
روغن مخصوص
جهت پوشش و جلاء و جلوگیری از چسبندگی
6
کاغذ مومی
جهت جلوگیری از نفوذ رطوبت در کارتن
7
سلوفان
جهت بسته بندی 250 گرمی
ماشین آلات وتجهیزات اصلی (فرآیندتولید، آزمایشگاه و تعمیرگاه):
ردیف
ماشین آلات و تجهیزات
مشخصات فنی
تعداد
1
بوجاری
بصور ت الکهای لرزان همراه با الکترو موتور
2
2
شستشو
برای جداسازی گل و لای چسبیده به کشمش، استوانه توری شکل
1
3
شن گیر
استوانه ایکه با جریان آب کارمیکند
1
4
سانتریفوژ
استوانه ای مشبک برای گرفتن آب اضافی کشمش
1
5
ریزگیر
جداکننده کشمشها
1
6
دم گیر
مانند سانتریفوژ دوجداره استوانه مشبک و بدون سوراخ
1
7
پوش گیر

2
8
مکنده

2
9
سورت
6 متری به عرض 80 متر
1
10
نوارنقاله
جهت حمل و نقل
10
11
اطاقک خشک کن
مشعل 280 هزارکیلو کالری پنکه کولر و دودخانه
4
12
ماشین بسته بندی
برای بسته بندی در نایلون و سلوفان
1
تعداد کارکنان:
مدیریت
کارشناسی
تکنسین
کارگر ماهر
کارگ رساده
کل کارکنان
1
0
4
4
16
25
کل انرژی مورد نیاز:
توا ن برق (کیلو وات)
آب روزانه (متر مکعب)
سوخت روزانه (گیگا ژول)
107
15
8
زمین و ساختمانها (مترمربع):
زمین
سالن تولید
کل انبارها
کل زیربنا
7600
882
1055
2162

زعفران

زعفران از گیاهی با نام علمی CROCUS SATIVUS LINNAEUS بدست می آید و پس از خشک شدن به کالای تجاری زعفران تبدیل میشود.
زعفران که به گل سلامتی، سلطان ادویه ها و طلای سرخ معروف است ارزشمندترین رستنی ایران و نشات گرفته از دامنه های الوند می باشد.
کشت زعفران در ایران به سالهای قبل از میلاد بر می گردد و در مناطق بسیار کم باران ایران که دارای زمستان سرد و تابستان گرم هستند گسترش دارد. علاوه بر این در کشورهای باستانی دنیا مانند یونان و ایتالیا و … کم و بیش رواج دارد.
تولید زعفران در جهان در حدود 270 تا 280 تن است که ایران با حدود 220 تا 230 تن تولید در رتبه اول جهانی قرار دارد و پس از آن یونان با هفت تن، مراکش با سه تن، اسپانیا با یک تن و ایتالیا کمتر از یک تن در رتبه های بعدی قرار دارند. که در این میان سهم ایران از این مقدار زعفران تولیدی در دنیا حدود 90% میباشد (که حدود 96% تولید آن در خراسان مرکزی می باشد) و بخاطر رنگدهی، عطر، طعم و بوی بهتر و همچنین قیمت بسیار رقابتی آن نسبت به سایر کشور های تولید کننده، زعفران ایرانی از از محبوب ترین زعفرانهای دنیا میباشد.
استان خراسان رضوی با در اختیار داشتن 78 درصد از کل عرصه های زعفرانکاری(45 هزار هکتار) در رتبه اول، خراسان جنوبی با 19 درصد و استان های یزد، فارس، خراسان شمالی، اصفهان و کرمان مجموعا با سه درصد به ترتیب در رتبه های دوم تا هفتم کشور را در اختیار دارند.
هر پیاز گیاه زعفران سالی یک بار گل میدهد و در یک سال خوب ممکن است در زمان گل دهی تا چندین عدد گل بدهد. طی یکماه در فصل چیدن گلهای زعفران که معمولا در اوایل آبانماه آغاز میشود گلهای شکفته شده در طول شب، صبح زود قبل از طلوع آفتاب برای جلوگیری از آسیب به زعفران چیده میشوند. زعفران شرایط دشواری برای تولید و تهیه دارد و تعداد زیادی نیروی انسانی را بخود اختصاص میدهد. (از حدود 170 هزار گل زعفران فقط یک کیلو گرم زعفران تجاری استحصال میشود).
بعد از چیدن گلها و جدا سازی کلاله گل، زعفران جهت آزمایش بهداشتی و آنالیز رنگ دهی، عطر و بو و طعم به آزمایشکاه فرستاده میشود و در صورتیکه زعفران درمراحل آزمایش بهداشتی و شیمیائی موفق بشود و مطابق با استانداردهای تعیین شده در رابطه با مواد غذائی باشد جهت سورتینگ و بسته بندی برای صادرات به واحد دیگر فرستاده میشود.
بسته بندی مناسب علاوه بر حفظ کیفیت (عطر- طعم- رنگ) و ارزش غذایی محصول، درماندگاری و نگهداری آن نبز مصرف کنندگان محترم را یاری می رساند.
مصارف عمده زعفران شامل غذایی و دارویی و شیمیایی (صنعتی) می باشند.
مصارف غذایی:
بر اساس قانون سازمان نظارت بر مواد غذایی و دارویی آمریکا (FDA) زعفران به عنوان رنگ دهنده طبیعی مجاز می باشد و مقدار مصرف آن به عنوان عطر و طعم دهنده طبیعی محدودیتی ندارد. در تهیه مواد خوراکی مانند سوسیس و مارگارین -کره و پنیر و صنایع لبنی – کیک و دسر و زله ونوشابه – شکلات و نوشیدنی ها – سوپ و برنج و مرغ استفاده می شود.
مصارف درمانی:
زعفران به علت دارا بودن مواد تلخ موجب سهولت هضم غذا می شود. تحقیقات اخیر نشان می دهد که ترکیبات فعالی چون Crocin , Crocetin و انواع دیگری از کارتنوئیدها در زعفران وجود دارند که می توانند حالت توموری بافتها را کاهش دهند و خاصیت ضد سرطانی دارند و نیز می توانند میزان چربی سرم خون را کاهش داده و از ایجاد حالت هیپولیفمیک (hypolipemic) در سرم خون جلوگیری کند، اکسیزناسیون بافتها را افزایش داده و نیز می تواند از اختلالاتی نظیر آلزایمر و پارکنیسون بطور قابل ملاحظه ای جلوگیری کند.
همچنین از زعفران در درمان دامنه وسیعی از اختلالات جسمی مانند زکام، نقح، سوء هاضمه، یرقان، هپاتیت، اسپاسم و دیابت و … و نیز به عنوان یک ماده اشتها آور، نشاط آور، محرک معده و … می توان استفاده کرد.
مصارف صنعتی :
از زعفران در صنعت برای رنگ آمیزی ابریشم و نخ … استفاده می شود.
رئیس کل سازمان توسعه و تجارت ایران در چهارمین جشنواره ملی زعفران در مشهد گفت: بیشترین میزان تولید زعفران در سال 1384، 235 تن بود و کمترین آن با 37 تن به سال 1387 تعلق دارد، اما پیش بینی تولید امسال 159 تن است.
به گزارش خبرگزاری اقتصادی ایران(econews.ir)، وی با اشاره به میزان تولید زعفران در سال 2009 میلادی، سهم ایران از تولید جهانی این محصول را 6/95 درصد، اسپانیا 32/0 درصد، یونان 2/1 درصد، هند 95/0 درصد و سایر کشورها (مراکش، افغانستان، سوییس، چین) 93/1 درصد اعلام کرد.
برای ایجاد ارزش افزوده به وسیله صادرات زعفران در کشور باید هنر بازاریابی و بازارسازی داشته باشیم و نمی توان یک شبه به جایگاه 150 ساله شرکت های صادراتی زعفران اسپانیایی دست یابیم.
وی با بیان اینکه برای بازاریابی باید مدیریت علمی داشته باشیم، بیان کرد: با مدیریت درست بر مکان های مناسب توزیع، بسته بندی، تبلیغات و ترغیب مشتریان برای خرید زعفران می توانیم به جایگاه واقعی ایران در بازاریابی و بازار سازی زعفران دست یابیم.

بسته بندی گوشت قرمز

گوشت قرمز اعم از گوشت گاو، گوساله و گوسفند بعنوان یکی از اقلام عمده غذایی مردم به اشکال مختلف مورد استفاده قرار می گیرد و لذا رعایت بهداشت در تهیه و عرضه آن باعث افزایش سطح بهداشت عمومی جامعه می گردد. با عنایت به این موارد فراوری و بسته بندی گوشت قرمز به ظرفیت 1300 تن. در سال مد نظر است. انجام این امر به صورت دریافت اجرت برای بسته بندی گوشت قرمز از صاحبان کالا بوده و طی آن افت وزنی حدود 3 درصدی ناشی از خروج خونابه از لاشه محاسبه می گردد و ضایعات لاشه و استخوان که حدود 20 درصد از وزن آنرا شامل می شوند و در تهیه پودر استخوان به کار می رود نیز به صاحبان کالا عودت داده می شود.
بسته بندی سبزیجات خشک

عرضه میوه و سبزیجات به صورت بسته بندی به دلیل ضایعات فراوان
عرضه میوه و سبزیجات به صورت بسته بندی ضمن افزایش کیفیت محصولات ارائه شده به شهروندان، به میزان زیادی از هزینه ها در زمینه جمع آوری ضایعات ناشی از آنها، جلوگیری می کند.
با عرضه محصولات کشاورزی به صورت بسته بندی، میوه ها و سبزیجات با کیفیت بهتر در اختیار شهروندان قرار می گیرد.
بررسی ها نشان داده که حدود 20 درصد میوه جات و 50 درصد سبزیجات ضایعات دارد بنابراین در صورت نظارت بر نوع عرضه محصولات کشاورزی و بسته بندی کردن آنها به طور حتم بسیاری از این ضایعات وارد منازل و در سطح شهر پراکنده نمی شود.
عرضه میوه و سبزیجات بدون بسته بندی موجب می شود که شهروندان هزینه ای را بابت میوه و یا سبزیجات مورد نیاز خود پرداخت کنند اما بخشی از آنها قابل استفاده نباشد، در صورت بسته بندی این محصولات با کاهش ضایعات، شهروندان می توانند از تمامی آنچه خریداری کرده اند، استفاده کنند. همچنین میلیون ها تومان هزینه ای که صرف حمل و نقل برای جمع آوری این ضایعات از نقاط مختلف شهر می شود نیز کاهش خواهد یافت.
لیست واحدهای بسته بندی سبزیجات خشک و تازه
ردیف
نام شرکت
شهرستان
1
کارخانه خشک پونه
مشهد
2
شرکت تولیدی سیمین فراور توس پاژ
مشهد
3
شرکت طراوت نسیم شرق
مشهد
4
شرکت تولیدی و بازرگانی
مشهد
5
نارگل خراسان
مشهد
6
شرکت تولیدی صنایع غذایی هدیه
مشهد
7
میوه شهر فیروزه
نیشابور

بزرگترین مشکل صنایع غذایی، ضعف در بسته بندی مناسب و مرغوب محصولات غذایی است.
ایجاد و احداث واحدهای صنایع غذایی مزایای متعددی از جمله اشتغالزایی، کاهش ضایعات محصولات کشاورزی، دسترسی به این محصولات در غیر فصل تولید، ارزش افزوده در محصول و ارزآوری را به دنبال دارد.
گسترش صنایع غذایی؛ تثبیت سطح درآمد و افزایش سود کشاورزان
گسترش این صنایع باعث تثبیت سطح درآمد و افزایش سود کشاورزان می شود و همچنین شرایطی فراهم خواهد شد که در زمان افزایش تولید محصولات و کاهش تقاضا برای تولیدات خام، مانع از ضایع شدن آن و نوسانات منفی قیمت می شود.
بالا رفتن ارزش افزوده علاوه بر توانمندی کشور، به طور غیرمستقیم کشاورزان را در جهت توسعه بخش کشاورزی بهره مند می کند و در درازمدت منافع آن ها را تثبیت و تداوم می بخشد.
صنایع تبدیلی و تکمیلی کشاورزی به دلایلی از جمله امنیت غذایی، تامین نیازهای عمده معیشتی جامعه و مواد خام بسیاری از صنایع، کاهش ضایعات محصولات کشاورزی، افزایش درآمد کشاورزان و افزایش صادرات غیرنفتی از اهمیت ویژه ای برخوردار است.
شتاب کم رشد ارزش افزوده صنایع غذایی
به اعتقاد کارشناسان صنایع غذایی به رغم اینکه صنایع غذایی در مقایسه با سایر فعالیت های صنعتی همچنان از توجیه اقتصادی لازم جهت توسعه سرمایه گذاری در این بخش برخوردار است اما رشد ارزش افزوده صنایع غذایی در کشور به نسبت سایر صنایع دارای شتاب لازم نیست.
درحال حاضر محصولات کشاورزی به صورت خام و فرآوری نشده صادر می شود که با رونق و توسعه این صنایع و مطابقت تولید با استاندارد های جهانی می توان بازار های صادراتی بهتر و ارزش افزوده بیشتری را به دست آورد. برای رسیدن به این هدف نیازمند ارائه تسهیلات اعتباری بیشتر و هماهنگی آن با نیاز های موجود در بازار، رعایت نکات بهداشتی و استفاده از فناوری های تولید برای تطابق تولیدات با استاندارد های جهانی هستیم و ضرورت دارد دولت تسهیلات بیشتری برای سرمایه گذاری و ایجاد انگیزه فعالیت در این عرصه اختصاص دهد.
از دست دادن بازارهای هدف در صادرات، مشکل عمده صنعت غذا
بسته بندی نامرغوب، عدم تنوع در تولید، افزایش قیمت تمام شده صنایع غذایی به دلیل افزایش قیمت محصولات کشاورزی، از دست دادن بازارهای هدف در صادرات محصولات غذایی و وجود فعالیت های زیرزمینی از عمده مشکلات صنایع غذایی کشور است.
سالانه حدود 30 درصد از محصولات کشاورزی در قالب ضایعات از بین می رود که ارزش آن حدود پنج تا 10 میلیارد دلار است. در سال های اخیر با وجود رشد صنایع تبدیلی و تکمیلی روند کاهش ضایعات مطابق پیش بینی های برنامه چهارم نبوده و معادل 25 درصد درآمد نفتی هر سال از محل ضایعات کشاورزی از دست می رود.
ضعف در بسته بندی بزرگترین مشکل صنایع غذایی کشور
اگرچه ایجاد واحدهای صنایع غذایی باعث اشتغالزایی می شود، ولی توسعه کمی بیش از حد این واحدها به دلیل نبود مواد اولیه و نبود بازار مصرف، سنتی بودن تولید و کاهش کیفیت محصول، سبب تولید کمتر از ظرفیت موجود می شود.
همانطور که اشاره شد ایجاد و توسعه کمی واحدهای صنایع غذایی سبب کاهش ضایعات می شود اما متاسفانه به دلیل عدم برنامه ریزی و سرمایه گذاری مناسب، براساس برآوردهای کارشناسی انجام شده، میزان ضایعات محصولات کشاورزی از سال 1368، 30 درصد بوده که در حال حاضر نیز با گذشت 20 سال کارشناسان میزان ضایعات را همچنان 30 درصد برآورد می کنند.
به اعتقاد کارشناسان بخش کشاورزی از نظر اقتصادی 30 درصد ضایعات سال 1368 مبلغ بالایی را به خود اختصاص نمی داده اما در حال حاضر با برآوردهای اقتصادی صورت گرفته، این میزان ضایعات قریب هفت میلیارد دلار خسارت را در برمی گیرد، بنابراین توسعه و گسترش واحدهای صنایع غذایی متاسفانه توجیه قابل قبولی در کشورمان نداشته است.
افزایش قیمت تمام شده تولیدات صنایع غذایی یکی دیگر از عمده مشکلات این صنعت مهم برای کشور است به طوری که براساس نظر صاحب نظران، افزایش قیمت تضمینی محصولات کشاورزی عاملی برای افزایش قیمت مواد اولیه است و در نهایت قیمت مواد اولیه باعث افزایش قیمت تمام شده محصول می شود.
تاثیر فرسودگی دستگاه های کارخانه ها بر افزایش قیمت تمام شده محصولات غذایی
فرسوده بودن دستگاه های کارخانجات صنایع غذایی نیز یکی دیگر از علل افزایش قیمت تمام شده تولیدات صنایع غذایی است که این موضوع نیز باعث شده است تا تولیدات این صنعت به لحاظ کیفیت در مقایسه با نمونه های مشابه خارجی از کیفیت پایین تری برخوردار باشد.
عدم تنوع تولید محصولات صنایع غذایی در کشور باعث شده است که نسبت به رقبای خارجی در بازارهای هدف عقب بمانیم چراکه هرچه تنوع تولید افزایش یابد جذب مشتری نیز در واحدهای صنایع غذایی بیشتر می شود و طبیعتا فروش آن ها نیز افزایش می یابد، اما در تنوع تولید بعضا به دلیل اینکه یک کار تحقیقاتی به عنوان سربار در واحدهای صنایع غذایی تلقی می شود برخی واحدها نمی توانند هزینه های سربار را تقبل کنند.
کارشناسان صنایع غذایی تاکید می کنند که وقتی تنوع تولید ایجاد شود، باعث افزایش روزکاری در سال و در نتیجه افزایش نیروی بیشتر و اشتغالزایی می شود.
در همین خصوص یک عضو هیات علمی دانشگاه می گوید: صنعت غذا در کشور تحت تاثیر مسایل سیاسی قرار گرفته است به طوری که کارخانجات صنعت غذا در برخی موارد اقدام به واردات تولیدات غذایی چینی و بسته بندی و توزیع آن در ایران می کنند.
وی با اشاره به اینکه محصولات کشاوری را نمی توان به مدت زیادی نگه داشت، اظهار میدارد: در صورت نبود صنایع غذایی در کشور، 70 درصد تولیدات کشاورزی و نه 30 درصد به ضایعات تبدیل می شد.
بیشترین ضایعات محصولات کشاورزی؛ ضایعات بعد از برداشت تا کارخانه
بیشترین ضایعات محصولات کشاورزی را ضایعات بعد از برداشت تا کارخانه باید دانست و یادآور شد که حمل و نقل، نگهداری، کمبود سردخانه و گرانی نگهداری محصولات کشاورزی در کشور باعث شده است که ضایعات در محصولات کشاورزی افزایش یابد. صنایع غذایی باید در مکان هایی احداث شوند که بتوان به آن ها خدمات ارایه دهند به طوری که باید دسترسی این صنایع به جاده اصلی، راه آهن، لوازم یدکی و نیروی کار تسهیل شود. با تاکید بر اینکه نمی توان صنایع غذایی را در کنار مزرعه ایجاد کرد، و صنایع غذایی کشور در سیستم حمل و نقل و سیتم بعد از برداشت دارای مشکلات زیادی هستند.
وی افزود: صنایع غذایی ارزش افزوده زیادی دارند به عنوان مثال تولید یک بشکه رب گوجه فرنگی منجر به کارآفرینی در کشور می شود ولی یک بشکه نفت ثروت ملی را به خارج منتقل می کند.
صنایع غذایی کشور نیازمند فعالیت با تمام ظرفیت
در حال حاضر شاهد واردات بی‎رویه محصولات کشاورزی هستیم، و این موضوع کاهش تولید محصولات کشاورزی در کشور را به دنبال داشته است و این عمل مسبب آن شده که صنایع غذایی کشور با تمام ظرفیت فعالیت نکنند.
هم اکنون صنایع غذایی کاملا پیشرفته، نیمه‎صنعتی و سنتی در کشور فعال می باشند، که صنعت باید از داخل خودش توسعه یابد ولی جای این پرسش باقی است که صنعتی که با تمام ظرفیت فعالیت نمی کند چطور می تواند خودش را با استانداردهای روز دنیا تطبیق کند؟
واحدهای زیرزمینی صنایع غذایی، آسیب این بخش
واحدهای زیرزمینی صنایع غذایی از سال های گذشته فعال بوده اند و فعالیت هم می کنند و اداره نظارت و استاندارد نیز در تعقیب آن ها می باشند ولی این واحدها به دلیل عدم رعایت استانداردهای کیفی و بهداشتی به صنایع غذایی کشور آسیب وارد می کنند.
درباره تنوع تولیدات صنایع غذایی، تنوع مساله ای فرهنگی است که اول باید فرهنگ بوجود آید تا در ادامه به سمت تنوع در تولیدات صنایع غذایی رفت.
غذای آماده در ایران جایگاه خود را پیدا نکرده است
به دلیل استفاده بی‎رویه از سموم و کودهای شیمایی در محصولات کشاورزی بسیاری از تولیدات صنایع غذایی کشور در صادرات با مشکل مواجه شده اند و بازارها را از دست دادیم، چراکه روز به روز میزان مجاز سموم شیمایی در دنیا کاهش می یابد. و این امر باعث شده که غذاهای آماده در ایران جایگاه خودش را پیدا نکرده است،
دلیل از دست دادن بازارهای هدف صنایع غذایی کشور را می توان عدم استفاده علم و دانش در صادرات ذکر عنوان کرد که صادرات یک علم است و متاسفانه در قسمت بازاریابی و صادرات کار نشده و ضروری است که در صادرات کارهای زیربنایی انجام شود.
در مساله بسته بندی صنایع غدایی مشکل داریم، تا حدی که در حال حاضر بسیاری از تولیدات صنایع غذایی کشور به صورت فله صادر و در سایر کشورها بسته بندی می ‎شود.
بسیاری از مشتریان با چشم خریداری می کنند، و همچنین در حال حاضر در کشور اقداماتی برای استفاده از بسته بندی ها نانو در صنایع غذایی شده است تا کیفیت مواد غذایی بسیار خوب نگهداری شود.
صنایع غذایی از ابتدای پایه ریزی در دست قشر تحصیلکرده نبوده، به طوری که عدم استفاده از فارغ التحصیلان صنایع غذایی باعث شده است که نوآوری در این صنعت نداشته باشیم.
منبع: خبرگزاری اقتصادی ایران(econews.ir)، مرتضوی – عضو هیات علمی دانشگاه فردوسی مشهد

محاسبات

مالی و اقتصادی

الف – سرمایه گذاری ثابت :
الف – 1) زمیـن :
متـراژ ( متر مربع )
هزینه واحد ( هزارریال )
هزینه کل ( میلیون ریال )
3000
55
165
الف – 2) محوطه سازی :
ردیف
شــرح
مقدار
هزینه واحد (هزار ریال)
هزینه کل (م. ریال )
1
2
3
4
تسطیح و خاکبرداری
دیوارکشی
خیابان کشی و پیاده رو
پارکینگ و فضای سبز
1000مترمکعب
175مترمربع
600 مترمربع
750مترمربع
12
640
300
200
12
112
180
150
جـــمـــع
454
الف – 3) ساختمانها :
ردیف
شــرح
زیربنا (m2)
هزینه واحد (هزار ریال)
هزینه کل (م. ریال )
1
2
3
4
5
6
انبار مواد اولیه
انبار محصول
سالن تولید
ساختمان اداری و سرویس ها
نگهبانی
سایر (پارکینگ)
300
300
300
100
10
100
2000
2500
2000
1700
1200
300
600
750
600
170
12
30
جــــــمـــع
2162
الف – 4) ماشین آلات :
ردیف
شـــــرح
تـعداد
هزینه کل(م. ریال)
1
2
3
4
ماشین بسته بندی گرانول 250تا1000گرمی (25بسته در دقیقه)
دستگاه بوجاری
میز سورت
نوار نقاله
1
1
1
1
230
260
20
5
هزینه حمل
هزینه نصب و راه اندازی
0
20
جــــــمـــــــع
535
الف – 5) تاسیسات و تجهیزات:
ردیف
شــرح
هزینه کل(م. ریال)
1
2
3
4
5
حق انشعاب برق
سوخت رسانی
حق انشعاب آب و لوله کشی
سیستم سرمایش و گرمایش
سایر (تانکر 5000 لیتری سوخت و 5000 لیتری آب)
6
30
15
9
10
جــــمــــع
70
الف – 6) وسایل نقلیه :
ردیف
شــرح
تعداد
هزینه واحد
هزینه کل(م. ریال)
1
2
وانت مزدا دو کابین
خودرو کاروان (ون)
1
1
130
150
130
150
جــــــمـــع
280
الف – 7 ) تاسیسات اداری:
ردیف
شـــرح
هزینه کل ( م. ریال )
1
2
3
4
خط تلفـن و دستگاه فاکس
میز و صندلی اداری
وسایل آشپزخانه
وسایل رفاهی کارکنان
1
2
1
1
جــــــمـــــع
5
الف – 8) هزینه های قبل از بهره برداری :
ردیف
شـــرح
هزینه کل ( م. ریال )
1
2
3
هزینه تهیه طرح، مشاوره، اخذ مجوزها و ثبت تسهیلات
آمــوزش پرسنل
هزینه های راه اندازی و تولید آزمایشی
465
12.6
388
جــــــمـــــع
865.6

جمع کل سرمایه گذاری ثابت
شـــرح
هزینه ( م. ریال )
زمـین
محوطه سازی
ساختمان ها
ماشین آلات
وسایل نقلیه
تاسیسات
وسایل اداری
165
454
2162
535
280
70
5
جــــمــــع
3671
پیش بینی نشــده ( معادل 10 % اقلام فوق )
367
جمـــــع کل
4038

جمع کل هزینه ثابت = 4038 + 865.6 = 4903.6 میلیون ریال

ب- هزینه های جاری :
ب – 1) مواد اولیه و نهاده های تولید :
ردیف
شـرح
مصرف سالانه
هزینه واحد (هزار ریال)
هزینه کل(م. ریال)
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
نخود
انواع لوبیا
عدس
ماش
لپه
جو پرک
گندم بلغور
زعفران
ادویه جات
کشمش
سلفون ( و چاپ )
پلاستیک 10 کیلویی
50 تن
200 تن
50 تن
50 تن
50 تن
30 تن
30 تن
50 کیلو
1 تن
2 تن
5 تن
100000عدد
11400
15000
16800
8400
16200
9000
6600
48000
60000
48000
0.2
–
570
3000
840
420
810
270
198
2400
60
96
1
5
جــــمــــع
8670

ب – 2) حقوق و دستمزد :
ردیف
شــرح
تخصص
تعداد
حقوق ماهانه
حقوق کل( م. ریال )
1
2
3
4
5
6
مسئول فنی – بهداشت صنعتی
حسابدار
کارمند اداری و راننده
کارگر ماهر
کارگر ساده
نگهبان و سرایدار
لیسانس
لیسانس
فوق دیپلم
دیپلم
دیپلم
باسواد
1
1
1
2
3
4
4
4
3
3
2.8
2.5
72
72
54
108
151.2
180
23% سهم حـق بـیمه کارفرما، عیدی و پاداش و … (در محاسبه حقوق ماهیانه در نظر گرفته شده)

0
جـــمــــع کل
12
–
637.2
ب – 3) هزینه نگهداری و تعمیرات :
ردیف
شـــرح
ارزش دارایی
نرخ
هزینه کل ( م. ریال )
1
2
3
4
5
محوطه سازی
ساختمان
تاسیسات
ماشین آلات
وسایل نقلیه
454
2162
70
535
280
2%
2%
10%
5%
10%
9.08
43.24
7
26.75
28
جــــــمـــــــع
114.07
ب – 4) هزینه استهلاک :
ردیف
شـــرح
ارزش دارایی
نرخ
هزینه کل ( م. ریال )
1
2
3
4
5
6
7
ساختمان
محوطه سازی
تاسیسات
ماشین آلات
وسایل نقلیه
تاسیسات اداری
پیش بینی نشده
2162
454
70
535
280
5
367
5%
5%
10%
10%
10%
20%
10%
108.1
22.7
7
53.5
28
1
36.7
جــــــمـــــــع
257

ب – 5) سوخت و انرژی :
شرح
واحد
مصرف سالانه
هزینه واحد(ریال)
هزینه کل(م. ریال)
آب مصرفی
مترمکعب
6750
2700
18.22
برق مصرفی
کیلووات
8563
300
2.6
سوخت مصرفی
گازوئیل
لیتر
0
165
0

گاز
مترمکعب
0
900
0

بنزین
لیتر
6000
1000
6
جــــــمـــــــع
26.82

جمـع هزینه های جاری طرح
شـــرح
هزینه ( میلیون ریال )
مواد اولیه و نهاده های تولید
حقوق و دستمزد
نگهداری و تعمیرات
استهلاک
سوخت و انرژی
8670
637.2
114.07
257
26.82
جــــمــــع
9705.09
پیش بینی نشــده ( معادل 5 % اقلام فوق )
485.25
جمـــــع کل
10190.34
سرمایه در گردش
ردیف
شرح
مدت ( روز )
مبلغ (م. ریال)
1
مواد اولیه و بسته بندی داخلی
30
722.5
2
لوازم یدکی
90
0.54
2
حقوق و دستمزد
60
106.2
4
سوخت و انرژی
60
4.47
5
تعمیر و نگهداری
60
19
6
سایر اقلام
60
8.52
جمع
861.23
جمع کل سرمایه گذاری طرح
شـــرح
هزینه ( میلیون ریال )
سرمایه ثابت
سرمایه در گردش
4903.6
861.23
جمـــــع کل
5764.83
ج – فروش:
ردیف
شرح
ارزش واحد (ریال)
میزان تولید (تن)
ارزش کل(م. ریال)
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
نخود در بسته های700 گرمی
انواع لوبیا در بسته های700 گرمی
ماش در بسته های700 گرمی
لپه در بسته های700 گرمی
عدس در بسته های700 گرمی
جو پرک در بسته های250 گرمی
گندم بلغور در بسته های700 گرمی
ادویه جات در بسته های50 گرمی
زعفران در بسته های 0.5 گرمی
کشمش در بسته های700 گرمی
9000
14000
10500
14000
12500
5000
6000
3400
30000
44000
50
200
50
50
50
30
30
1
50 کیلو
2
643
4000
750
1000
893
600
257
68
3000
126
جــــــمـــع
463.05
11337
هزینه های تولید سالیانه
شرح
مبلغ(م. ریال)
هزینه مواد اولیه و بسته بندی
8670
هزینه حقوق و دستمزد
637.2
هزینه انرژی (آب ، برق، سوخت)
26.82
هزینه نگهداری و تعمیرات
114.07
هزینه پیش بینی نشده تولید (5 درصد اقلام بالا)
472.4
هزینه اداری فروش(1% اقلام بالا)
94.5
هزینه تسهیلات مالی (5% مقدار وام سرمایه ثابت)
245.18
هزینه بیمه کارخانه (دو هزارم سرمایه ثابت)
9.8
هزینه استهلاک
257
هزینه استهلاک قبل از بهره برداری (20% هزینه های قبل از بهره برداری)
173.12
جمع کل
10700.09
قیمت تمام شده 23.11 هزار ریال

محاسبه نقطه سر به سر ( در 100% تولید )
شــرح
هزینه متغیر
هزینه ثابت
هزینه کــل ( م. ریال )

مبلغ
درصد
مبلغ
درصد

مواداولیه
8670
100
0
–
8670
حقوق و دستمزد
223.02
35
414.18
65
637.2
سوخت و انرژی
21.456
80
5.364
20
26.82
تعمیر و نگهداری
91.256
80
22.814
20
114.07
پیش بینی نشده
401.54
85
70.86
15
472.4
توزیع و فروش
94.5
100
0
–
94.5
هزینه تسهیلات مالی
0
–
245.18
100
245.18
بیمه کارخانه
0
–
9.8
100
9.8
استـهلاک
0
–
257
100
257
استهلاک قبل ازبهره برداری
0
–
173.12
100
173.12
جمـــع
9501.772
–
1198.318
–
10700.09

فروش کل معادل 11337 میلیون ریال می باشد که بر اساس آن:
درصد فروش در نقطه سر به سر تولید 65.3 % خواهد شد.
65.3% = هزینه های ثابت = درصد در نقطه سر به سر
هزینه های متغیر- فروش
هزینه های تولید و مقدار تولید بر اساس میزان تولید 100% محاسبه گردیده است در حالیکه معمولا در
3 سال اول ظرفیت کامل به دست نمی آید.
– سود ناویژه (م. ریال)
10700 – 11337 = هزینه های تولید سالیانه – فروش = سود ناویژه
636.912 =

– ارزش ا فزوده نا خالص (م. ریال)
( هزینه تعمیرات ونگهداری + هزینه انرژی + هزینه مواد اولیه ) – فروش = ارزش افزوده ناخالص
2526.11 =
– ارزش ا فزوده خا لص (هزار ریال)
هزینه های قبل از بهره برداری – هزینه استهلاک – ارزش ا فزوده نا خالص = ارزش افزوده خالص
2096 =
– نسبت افزوده ناخالص به فروش 0.22
– نسبت افزوده خالص به فروش 0.18
– نسبت افزوده خالص به سرمایه گذاری کل 0.43
( سرمایه گذاری کل= سرمایه گذاری ثابت + سرمایه در گردش )
– سرمایه ثابت سرانه (م. ریال) 336.5
( اشتغال % سرمایه گذاری ثابت = سرمایه ثابت سرانه )
– کل سرمایه گذاری سرانه (م. ریال) 891.7
( اشتغال % سرمایه گذاری کل = سرمایه گذاری سرانه کل )
– نرخ بازدهی سرمایه 18 %

( 100 ( سرمایه گذاری کل % سود ویژه = نرخ بازدهی سرمایه )
17.99 % =
– دوره برگشت سرمایه 3.74
( سود ویژه % سرمایه گذاری کل = دوره برگشت سرمایه)
یا به عبارتی 3 سال و 9 ماه
برآورد هزینه های سرمایه گذاری طرح
ردیف
شرح هزینه های سرمایه گذاری
انجام شده
هزینه های باقی مانده
جمع کل(م. ریال)

شرکت(م. ریال)
بانک(م. ریال)
شرکت(م. ریال)
بانک(م. ریال)

1
زمین
0
0
165
0
165
2
محوطه سازی
0
0
454
0
454
3
ساختمان
0
0
0
2162
2162
4
ماشین آلات و تجهیزات آزمایشگاهی
0
0
0
535
535
5
تاسیسات
0
0
0
70
70
6
ابزار و تجهیزات دفتری
0
0
5
0
5
9
وسائط نقلیه
0
0
280
0
280
11
هزینه های قبل از بهره برداری
0
0
865.6
0
865.6
12
هزینه های پیش بینی نشده
0
0
367.1
0
367.1
جمع هزینه های ثابت
0
0
2136.7
2767
4903.7
سرمایه در گردش
0
0
172.25
689
861.24
جمع کل هزینه های سرمایه گذاری
0
0
2309
3456
5765

جدول زمانبندی طرح
ماه
شرح عملیات
سال اول
سال دوم

1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
1
2
3
4
5
6
7
8
9
0
0
اخذ مجوز های مربوطه و تهیه زمین
*
*
*
*

اجرای عملیات ساختمان سازی

*
*
*
*
*
*

نصب تاسیسات

*
*
*

خرید و نصب ماشین آلات

*
*
*
*
*
*

محوطه سازی

*
*

خرید مواد اولیه و راه‏اندازی آزمایشی

*

56