سازمان فنی و حرفه ای

باسمه تعالی

اداره کل آموزش فنی و حرفه ای استان خراسان شمالی

عنوان تحقیق :

بررسی و مطالعه برنامه های آموزشی فنی و حرفه ای استان خراسان شمالی

محقق :
علی جوینی

ناظر :
جناب آقای دکتر شاهین فر

زمستان 86

تقدیر و تشکر
خدا را شاکریم که صحت و سلامتی را عنایت فرمود، تا این تحقیق را به پایان برسانیم، در ابتدا، بر خود فرض می دانیم که از کلیه عزیزانی که در هر یک از مراحل فرآیند این پژوهش ما را یاری کردند قدردانی نمائیم بخصوص جا دارد از استاد ناظر و راهنما، استاد ارجمند و گرانمایه جناب آقای دکتر رضا شاهین فر به خاطر راهنمایی های ارزنده خود در کلیه مراحل تحقیق اعم از مرحله تهیه و تنظیم پرسشنامه، تدوین و طرح تحقیق، صورت بندی فرضیه ها، تجزیه و تحلیل آماری و … سپاسگزاری ویژه داشته باشیم.
از مسئولین محترم سازمان فنی و حرفه ای خراسان شمالی (آقایان بابایان مدیر محترم سازمان، مهندس جلیل شریعتی معاونت محترم تحقیقات و سرکار خانم لنگری کارشناس محترم تحقیقات و آموزش و آقای علی قهرمانی مسئول تحقیقات و کلیه اعضای شورای محترم تحقیقات سازمان فنی و حرفه ای خراسان شمالی) نیز صمیمانه تشکر نمائیم.
از مدیران محترم، آموزشگران و کارآموزان مراکز آموزشی شهرهای بجنورد، اسفراین، شیروان، جاجرم و بام صفی آباد که در پاسخگویی صادقانه به پرسشنامه های پژوهش ما را کمک نموده اند تقدیر بعمل می آوریم.
در خاتمه از کلیه سرورانی که به نحوی در به ثمر رساندن این پژوهش ما را یاری کردند سپساگزاریم و برای همه عزیزان دعای خیر نموده و برایشان صحت و سلامتی را از خداوند متعال خواستاریم. مجری و گروه همکاران – بهار 1378

چکیده :
تحقیق حاضر که تحت عنوان " بررسی و مطالعه برنامه های آموزشی فنی و حرفه ای استان خراسان شمالی" و به سفارش سازمان فنی و حرفه ای و به منظور کسب اطلاعات جامع پیرامون کم و کیف وضعیت مهارتی کارآموزان شرکت کننده در برنامه های آموزشی فنی و حرفه ای انجام گرفته است به دنبال یافتن پاسخ های علمی و منطقی سوال های طرح شده ی ذیل بوده است :
1- آیا مهارت های ایجاد شده در کارآموزان در دوره های آموزشی فنی و حرفه ای پاسخگوی نیازهای بازار کار (صاحبان کار) بوده است؟
2- آیا روش های تدریس بکار گرفته مربیان (آموزشگران) از نظر کارآموزان برای تحقق اهداف دوره مناسب بوده است؟
3- آیا محتوای آموزشی دوره ها با پیش دانسته های کارآموزان سازگار بوده است؟
4- آیا مهارت های ایجاد شده در کارآموزان پس از گذراندن دوره های آموزشی، انتظارات صاحبان کار را برآورده ساخته است؟
و …
در این پژوهش 7 فرضیه صورت بندی گردیده است که جهت بررسی رابطه احتمالی بین متغیرهای موجود در آنها از فرمول های معتبر آماری (از روش آمار استنباطی) استفاده شده است.
جامعه آماری این پژوهش متشکل از 800 نفر کارآموز(زن و مرد)، کلیه مدیران و آموزشگرانی می باشند که در کلیه مراکز آموزشی که در شهرهای بزرگ و کوچک استان خراسان شمالی مستقر بوده اند از جامعه آماری مذکور تعداد 258 نفر کارآموز بر اساس فرمول مورگان و تعداد 29 مربی و 42 تن از صاحبان کار به روش تصادفی ساده به عنوان آزمودنی گزینش و با ابزار پرسشنامه محقق ساخته (پرسشنامه مخصوص مدیران، پرسشنامه مخصوص مربیان، پرسشنامه مخصوص کارآموزان، پرسشنامه مخصوص صاحبان کار) مورد مطالعه و پرسش قرار گرفته اند.
هر یک از پرسش های پرسشنامه مذکور طوری تهیه و تدوین گردیده است که بتواند اطلاعات جامع و کامل پیرامون هر یک از فرضیه های مورد نظر تحقیق را فراهم سازد.
داده های مکتسبه از آزمودنی ها به وسیله روش های آماری توصیفی و استنباطی مورد بهره برداری قرار گرفته است.

تحلیل آماری داده ها برای پاسخ دادن به سوال ها و فرضیه های پژوهشی به نتایجی که در پی می آید، منتهی شده است که به اهم یافته ها اشاره می گردد :
* به احتمال 99 درصد مهارت های بدست آمده کارآموزان در دوره های آموزشی فنی و حرفه ای توانسته است انتظارت صاحبان کار را برآورده سازد.
* به احتمال 95 درصد بین محتوای آموزش ارائه شده در دوره های آموزشی فنی و حرفه ای و پیش دانسته های کارآموزان سازگاری وجود ندارد.
* به احتمال 99 درصد برنامه های آموزشی فنی و حرفه ای استان خراسان شمالی توانسته است حداقل 50 درصد از انتظارات کارآموزان را برآورده سازد.
* بین کیفیت مهارت های بدست آمده در کارآموزانی که در مراکز آموزشی مستقر در شهرهای بزرگ و یا کوچک استان دوره های آموزشی را گذرانده اند تفاوت معناداری به چشم نمی خورد.
* روش های تدریس بکار گفته شده توسط آموزشگران و مربیان مراکز فنی و حرفه ای در سطح استان از نظر کارآموزان نامناسب بوده است.
* به احتمال 99 درصد امکانات و تجهیزات مورد استفاده در مراکز آموزشی متناسب با نیازهای هر دوره آموزشی فراهم نشده است به عبارت دیگر امکانات و تجهیزات موجود در مراکز پاسخگوی نیازهای مورد انتظار هر دوره نبوده است.

فهرست مطالب
عنوان صفحه

فصل اول : کلیات
– مقدمه
– بیان مسئله
– اهمیت و ضرورت تحقیق
– سوالات و فرضیه های تحقیق
– معرفی متغیرهای تحقیق
– هدف تحقیق
– تعریف عملیاتی واژه ها و مفاهیم اساسی
فصل دوم : ادبیات و پیشینه تحقیق
– مقدمه
– طرح مسئله
– پیشینه مهارت در تاریخ ایران
– جایگاه مهارت در ادیان توحیدی
– جایگاه مهارت در اسلام و سیره معصومین(ع)
– جایگاه مهارت در دیدگاه امام خمینی(ره) و مقام معظم رهبری(مدظله العالی)
– تاریخچه آموزشی فنی و حرفه ای
عنوان صفحه

– اهداف و ماموریت های آموزش فنی و حرفه ای
– آموزش فنی و حرفه ای و نگرش سیستمی
– مشکلات و راهکارهای مربوط به در آموزش فنی و حرفه ای
– واژه شناسی آموزش فنی و حرفه ای
– وظایف سازمان فنی و حرفه ای کشور و فعالیت های مربوط
– جایگاه فرآیند آموزش های مهارتی در استاندارد بین المللی
– اعتبار بخشی موسسات و برنامه های آموزشی فنی و حرفه ای
– نقش محوری مربیان آموزش فنی و حرفه ای در کارآفرینی
– نقش آموزش های فنی و حرفه ای در تربیت نیروهای مورد نیاز نظام تولید
– آموزش های فنی و حرفه ای در کشورهای مختلف
– آموزش فنی و حرفه ای در کشور اتریش
– آموزش فنی و حرفه ای در کشور بلژیک
– آموزش فنی و حرفه ای در استرالیا
– آموزش فنی و حرفه ای در ایران
– کاربرد نتایج اصطلاحات آموزش فنی و حرفه ای در استرالیا و ایران
– آموزش فنی و حرفه ای در آموزش و پرورش
– اهم یافته های تحقیقات انجام شده
عنوان صفحه

فصل سوم : شیوه اجرای تحقیق
– مقدمه
– جامعه آماری
– نمونه آماری و روش نمونه گیری
– مراحل انجام کار
– ابزار جمع آوری اطلاعات
– روش های آماری مورد استفاده
فصل چهارم : تجزیه و تحلیل و توصیف آماری
– تجزیه و تحلیل داده های تحقیق
– آزمون فرضیه های تحقیق
– یافته های مهم و اساسی تحقیق
فصل پنجم : خلاصه و نتیجه گیری
– خلاصه و نتیجه گیری
– محدودیت های تحقیق
– پیشنهادات و کاربرد
– فهرست منابع
– ضمائم و پیوست ها
فهرست جداول
عنوان صفحه

– جدول (4-1) : توزیع فراوانی نظرات مربیان مراکز آموزش فنی و حرفه ای در خصوص استقبال جوانان جامعه از آموزش های فنی و حرفه ای
– جدول (4-2) : توزیع فراوانی نظرات مربیان مراکز در خصوص علاقه و رغبت فراگیری در بدو ورود به مراکز
– جدول (4-3) : توزیع فراوانی نظرات مربیان مراکز در خصوص هماهنگی محتوای برنامه آموزشی با سطح دانش کارآموزان
– جدول (4-4) : توزیع فراوانی نظرات مربیان مراکز در خصوص هماهنگی محتوای برنامه های آموزشی با سطح تجربیات کارآموزی
– جدول (4-5) : توزیع فراوانی نظرات مربیان مراکز در خصوص دانش و توانایی ذهنی داوطلبینی که به مراکز وارد می شوند
– جدول (4-6) : توزیع فراوانی نظرات مربیان مراکز در خصوص تدوین سر فصل ها نیاز بازار کار
– جدول (4-7) : توزیع فراوانی نظرات مربیان مراکز در خصوص رضایت آنان از فضای کلاس ها
عنوان صفحه

– جدول (4-8) : توزیع فراوانی نظرات مربیان مراکز در خصوص کفایت فضای کارگاهی
– جدول (4-9) : توزیع فراوانی نظرات مربیان مراکز در خصوص تجهیزات آموزشی
– جدول (4-10) : توزیع فراوانی نظرات مربیان مراکز در خصوص کیفیت تجهیزات کارگاهی
– جدول (4-11) : توزیع فراوانی نظرات مربیان مراکز در خصوص نحوه تعامل کارآموزان با مربیان
– جدول (4-12) : توزیع فراوانی نظرات مربیان مراکز در خصوص تعامل بین مسئولین و مربیان
– جدول (4-13) : توزیع فراوانی نظرات مربیان مراکز در خصوص منابع مطالعاتی موجود در مراکز
– جدول (4-14) : توزیع فراوانی نظرات مربیان مراکز در خصوص استفاده از امکانات کمک آموزشی
– جدول (4-15) : توزیع فراوانی نظرات مربیان مراکز در خصوص چگونگی تعامل کارآموزان با مسئولین
– جدول (4-16) : توزیع فراوانی نظرات مربیان مراکز در خصوص

عنوان صفحه

– جدول (4-17) : توزیع فراوانی نظرات مربیان مراکز در خصوص نحوه ارزیابی مهارت کار کارآموزان به کار در پایان دوره
– جدول (4-18) : توزیع فراوانی نظرات مربیان مراکز در خصوص علاقه پیدا کردن کارآموزان به کار در پایان دوره
– جدول (4-19) : نظرات مربیان مراکز در خصوص علمی بودن ارزشیابی پایان دوره
– جدول (4-20) : نظرات مربیان مراکز در خصوص رضایت کارآموزان در پایان دوره
– جدول (4-21) : نظرات مربیان مراکز در خصوص روحیه تلاش و امید به آینده آنان
– جدول (4-22) : نظرات مربیان مراکز در خصوص اطلاع مربیان از اشتغال کارآموزان
– جدول (4-23) : نظرات مربیان مراکز در خصوص آگاهی کارفرمایان از توانمندی کارآموزان
– جدول (4-24) : توزیع فراوانی نظرات کارآموزان مراکز در خصوص رابطه مهارت های ایجاد شده با نیاز کارفرمایان
– جدول (4-25) : توزیع فراوانی نظرات کارآموزان مراکز در خصوص انطباق آموزش های ارائه شده
– جدول (4-26) : توزیع فراوانی نظرات کارآموزان مراکز در خصوص آموزش سایر مهارت ها در مرکز
عنوان صفحه

– جدول (4-27) : توزیع فراوانی نظرات کارآموزان مراکز در خصوص فضای آموزشی مراکز
– جدول (4-28) : توزیع فراوانی نظرات کارآموزان مراکز در خصوص فضای کارگاهی مراکز
– جدول (4-29) : توزیع فراوانی نظرات کارآموزان مراکز در خصوص نحوه تعامل کارکنان مراکز با کارآموزان
– جدول (4-30) : توزیع فراوانی نظرات کارآموزان مراکز در خصوص توانایی مراکز در افزایش امید به آینده در کارآموزان
– جدول (4-31) : توزیع فراوانی نظرات کارآموزان مراکز در خصوص رضایت کارآموزان از تدریس مدرسان
– جدول (4-32) : توزیع فراوانی نظرات کارآموزان مراکز در خصوص امکانات و تجهیزات کارگاهی
– جدول (4-33) : توزیع فراوانی نظرات کارآموزان مراکز در خصوص علاقه مربیان مراکز به کار و حرفه آموزش
– جدول (4-34) : توزیع فراوانی نظرات کارآموزان مراکز در خصوص نحوه بیان ملاک های نمره گذاری توسط مربیان مراکز
عنوان صفحه

– جدول (4-35) : توزیع فراوانی نظرات کارآموزان مراکز در خصوص میزان آگاهی مربیان مراکز از روش های جدید آموزشی
– جدول (4-36) : توزیع فراوانی نظرات کارآموزان مراکز در خصوص چگونگی رعایت سرفصل ها توسط مربیان مراکز
– جدول (4-37) : توزیع فراوانی نظرات کارآموزان مراکز در خصوص چگونگی ایجاد زمینه خلاقیت در کارآموزان
– جدول (4-38) : توزیع فراوانی نظرات کارآموزان مراکز در خصوص چگونگی تسلط مربیان به کار و تجهیزات کارگاهی
– جدول (4-39) : توزیع فراوانی نظرات کارآموزان مراکز در خصوص حضور به موقع مربیان در کارگاه و کلاس درس
– جدول (4-40) : توزیع فراوانی نظرات کارآموزان مراکز در خصوص اهمیت دادن حضور به موقع کارآموزان در کارگاه توسط مربی
– جدول (4-41) : توزیع فراوانی نظرات کارآموزان مراکز در خصوص نحوه نظارت مربیان بر فعالیت های کارآموزان
– جدول (4-42) : توزیع فراوانی نظرات کارآموزان مراکز در خصوص میزان تسلط مربیان به مبانی نظری و علمی
عنوان صفحه

– جدول (4-43) : توزیع فراوانی نظرات کارآموزان مراکز در خصوص چگونگی بیان اهداف توسط مربیان
– جدول (4-44) : توزیع فراوانی نظرات کارآموزان مراکز در خصوص نحوه علاقمند ساختن مربیان کارآموزان به مهارت آموزشی توسط مربیان
– جدول (4-45) : توزیع فراوانی نظرات کارآموزان مراکز در خصوص نحوه رفع اشکال کارآموزان توسط مربیان
– جدول (4-46) : توزیع فراوانی نظرات کارآموزان مراکز در خصوص نحوه رفتار مربیان با کارآموزان
– جدول (4-47) : توزیع فراوانی نظرات کارآموزان مراکز در خصوص نحوه بیان مربیان در انتقال اطلاعات و مهارت ها
– جدول (4-48) : توزیع فراوانی نظرات کارآموزان مراکز در خصوص نحوه مدیریت مربیان در فضای کارگاهی
– جدول (4-49) : توزیع فراوانی نظرات کارآموزان مراکز در خصوص نحوه مرتب کردن ابزار کارگاهی توسط مربیان قبل از آموزش
– جدول (4-50) : توزیع فراوانی نظرات کارآموزان مراکز در خصوص نحوه مرتب کردن ابزار کارگاهی توسط مربیان پس از آموزش
عنوان صفحه

– جدول (4-51) : توزیع فراوانی نظرات کارآموزان مراکز در خصوص نحوه تاکید مربیان بر رعایت نکات ایمنی در کارگاه
– جدول (4-52) : توزیع فراوانی نظرات کارآموزان مراکز در خصوص رعایت بهداشت محیط کار توسط مربیان
– جدول (4-53) : توزیع فراوانی نظرات کارآموزان مراکز در خصوص چگونگی ارزشیابی مستمر توسط مربیان
– جدول (4-54) : توزیع فراوانی نظرات کارآموزان مراکز در خصوص چگونگی آموزش مجدد توسط مربیان پس از ارزیابی
– جدول (4-55) : توزیع فراوانی نظرات کارآموزان مراکز در خصوص رعایت آداب اجتماعی و اخلاق توسط مربیان
– جدول (4-56) : توزیع فراوانی نظرات کارآموزان مراکز در خصوص چگونگی ترغیب کارآموزان به خلاقیت توسط مربیان
– جدول (4-57) : توزیع فراوانی نظرات کارآموزان مراکز در خصوص نحوه تسلط مربیان به رشته عملی تخصصی خود
– جدول (4-58) : توزیع فراوانی نظرات کارآموزان مراکز در خصوص نحوه ترغیب مربیان به ایجاد مهارت عملی در کارآموزان
عنوان صفحه

– جدول (4-59) : توزیع فراوانی نظرات کارآموزان مراکز در خصوص نحوه رعایت اخلاق اسلامی توسط مربی
– جدول (4-60) : توزیع فراوانی نظرات صاحبان کار مراکز در خصوص میزان مهارت حرفه ای کارآموزان
– جدول (4-61) : توزیع فراوانی نظرات صاحبان کار مراکز در خصوص میزان علاقه کارآموزان
– جدول (4-62) : توزیع فراوانی نظرات صاحبان کار مراکز در خصوص میزان اعتماد به نفس کارآموزان
– جدول (4-63) : توزیع فراوانی نظرات صاحبان کار مراکز در خصوص میزان تلاش و پشتکار کارآموزان
– جدول (4-64) : توزیع فراوانی نظرات صاحبان کار مراکز در خصوص میزان دقت و توجه کارآموزان
– جدول (4-65) : توزیع فراوانی نظرات صاحبان کار مراکز در خصوص میزان صرفه جویی مواد اولیه توسط کارآموزان
– جدول (4-66) : توزیع فراوانی نظرات صاحبان کار مراکز در خصوص میزان
– جدول (4-67) : توزیع فراوانی نظرات صاحبان کار مراکز در خصوص میزان
عنوان صفحه

– جدول (4-68) : توزیع فراوانی نظرات صاحبان کار مراکز در خصوص میزان
– جدول (4-69) : توزیع فراوانی نظرات صاحبان کار مراکز در خصوص میزان
– جدول (4-70) : توزیع فراوانی نظرات صاحبان کار مراکز در خصوص میزان
– جدول (4-71) : توزیع فراوانی نظرات صاحبان کار مراکز در خصوص میزان
– جدول (4-72) : توزیع فراوانی نظرات صاحبان کار مراکز در خصوص میزان
– جدول (4-73) : توزیع فراوانی نظرات صاحبان کار مراکز در خصوص میزان
– جدول (4-74) : توزیع فراوانی نظرات صاحبان کار مراکز در خصوص میزان رضایت مشتریان از کارآموزان
– جدول (4-75) : توزیع فراوانی نظرات صاحبان کار مراکز در خصوص میزان تاکید کارآموزان بر کیفیت کار
– جدول (4-76) : توزیع فراوانی نظرات صاحبان کار مراکز در خصوص میزان وقت شناسی کارآموزان