نیاز ذینفعان، توجه به مسئولیت اجتماعی سازمان ها و شرکت ها
و
حسابداری اجتماعی
حسابداری مسئولیت های اجتماعی (یا به عنوان دیگر حسابداری و حسابرسی مسئولیت اجتماعی) عبارتست از حسابداری اجتماعی و زیست محیطی، ارائه گزارش نسبت به مسئولیت اجتماعی شرکت ها می باشد. به تعبیری دیگر گزارش مسئولیت اجتماعی شرکت شامل یک گزارش با ابعاد مالی و غیرمالی موضوعات حسابداری می باشد که در آن گزارشی از فرآیند انتقال اثرات اجتماعی و زیست محیطی ناشی از مجموعه اقدامات اقتصادی سازمان را به صورت ویژه مورد توجه قرار می دهد. این گزارش ممکن است برای گروهی از آحاد جامعه و یا کل جامعه ای است که سازمان های بزرگ در آن حوزه در تعامل با آنها فعالیت می نمایند.
حسابداری مسئولیت اجتماعی موضوعی است که معمولاً در زمینه کسب و کار و یا ارائه و جمع بندی اطلاعات نسبت به مسئولیت اجتماعی شرکت ها (CSR) می باشد. اگرچه صرفاً انتظار می رفته است که همه این ابعاد و موضوعات در گروهی خاص از سازمان ها از جمله سازمان های غیردولتی، سازمان های خیریه و سازمان های دولتی به صورتی بسیار موثرتر و یا به تعبیری دیگربه عنوان رسالت ویژه این سازمان ها مطرح و برای آنها مهم تر باشد به گونه ای که آنها ممکن است در حسابداری مسئولیت اجتماعی در قیاس با سایر شرکت ها از مسئولیت بیشتری برخوردار باشند.
به تعبیری دیگر حسابداری مسئولیت اجتماعی دارای این تصور از شرکت های بزرگ است که آنها می بایست دارای مسئولیت پذیری و تعهد و مسئول در قبال جامعه متناسب با فعالیت های خود باشند به تعبیر D. Crowther حسابداری اجتماعی در این مفهوم به عنوان رویکردی به گزارش فعالیت های یک شرکت که براساس نیاز به اقدام شناسایی رفتار اجتماعی مرتبط به خود را نموده و تعیین می نماید کسانی را که عملکرد اجتماعی و توسعه اقدامات شرکت برای آنها موثر است و اینکه آیا عملکرد شرکت و اقدامات اجتماعی شرکت در قبال جامعه مطابق با روش های گزارشدهی مربوط مناسب می باشد.
ابعاد حسابداری اجتماعی اغلب به عنوان یک اصطلاح جمعی برای توصیف یک حوزه و میدان گسترده ای از پژوهش ها یا حوزه و عمل مورد استفاده قرار می گیرد. استفاده از واژه های ظریف تر در این خصوص برای ابراز علاقه نسبت به یک گروه خاص می باشد. بنابراین می توان گفت که این موضوع معمولی نیست که سازمان نسبت به یک گروه و یا جامعه خاص توجه خاصی داشته باشد بلکه سازمان در قبال آحاد جامعه دارای مسئولیت می باشد اگرچه درخصوص حسابداری زیست محیطی می توان گفت که ممکن است به طور خاص این بخش از حسابداری گروه خاصی از جامعه را در بر گیرد. به عنوان مثال اقدام به تحقیق و بررسی عمل واقعی سازمان از منظر حسابداری برای محاسبه و ارائه تاثیرگذاری سازمان بر محیط زیست طبیعی اشاره نمود که این موضوع را در جامعه حرفه ای تحت عنوان حسابداری توسعه پایدار می نامند که اغلب برای بیان اندازه گیری و تجزیه و تحلیل کمی از پایداری اجتماعی و اقتصادی استفاده می باشد.
هدف حسابداری مسئولیت اجتماعی:
حسابداری مسئولیت اجتماعی، این موضوع حسابداری مرسوم فعلی به ویژه حسابداری مالی را به چالش می کشد و این چالش برای دادن یک تصویر محدود از تعامل بین جامعه و سازمان که در نتیجه به طور مصنوعی محدود به موضوعات حسابداری است.
حسابداری مسئولیت اجتماعی تا حد زیادی دارای یک مفهوم هنجاری است که به دنبال گسترش دامنه حسابداری به این معنا است که می بایست:
الف) سازمان می بایست نگرانی خود را صرفاً به ابعاد اقتصادی خود معطوف ندارد چرا که این موضوعی صرفاً اقتصادی نمی باشد.
ب) مسئولیت های سازمان به طور انحصاری صرفاً در موضوعات مالی بیان نمی شود.
ج) سازمان باید پاسخگو به یک گروه گسترده تر از سهامداران فعلی خود باشد.
د) گستره و حوزه هدف آن فراتر از ارائه گزارش موفقیت مالی سازمان می باشد.
این موضوع به دنبال این واقعیت است که شرکت محیط خارجی خود را (برخی از بار مثبت و بسیاری از زمان های منفی) با عملکرد خود تحت تاثیر قرار داده و باید به همین دلیل برای اندازه گیری این تاثیرات حساب های مالی و غیرمالی را به عنوان بخشی از فرآیندهای گزارشگری در قالب شیوه ها و واژه نامه و تعاریف حسابداری تعریف نموده و مطابق با آن استانداردهای حسابداری مربوطه را تبیین نماید. بنابراین حسابداری مسئولیت اجتماعی در این معنا عملاً نزدیک به مفهوم اقتصادی مرتبط با آن است.
حسابداری مسئولیت اجتماعی یک حساب کاربری جایگزین از عملکرد و حوزه عمل نهادهای اقتصادی سازمان ها را به صورت قابل توجه با در نظر گرفتن معیارهای مد نظر ذینفعان ارائه نماید. این چالش از این بابت است که سهامداران و سازمان های بالقوه در معرض تنش میان دو موضوع کاملاً متفاوت در ارتباط با 1) به دنبال سود اقتصادی بودن و 2) دستیابی به اهداف اجتماعی و زیست محیطی قرارداد داده است. بر همین اساس هدف از حسابداری مسئولیت اجتماعی را می توان از دو زاویه و منظر مختلف، یعنی الف) برای اهداف کنترل مدیریت و ب) یا نزدیک شدن سازمان به سطح به پاسخگویی مدیران خود نسبت به اهداف سازمان در قبال جامعه.
پاسخگویی در مقابل اقتدار برخوردار
بنابراین حسب تعاریف فوق می توان اشاره نمود که حسابداری مسئولیت اجتماعی به دنبال تبیین و گزارشگری اطلاعات مالی مسئولیت های احتمالی با هدف ارائه گزارش عملکرد نسبت به سطح پاسخگویی سازمان ها در قبال جامعه طراحی شده است و این اهداف به دنبال اندازه گیری، دسته بندی و گزارشگری اطلاعات عملکرد در جهت حمایت و تسهیل در دستیابی به اهداف مد نظر جامعه می باشند. این اهداف می تواند به طور معمول از نظر مطلوبیت اجتماعی و زیست محیطی تحت عنوان پایداری سازمان توصیف شوند. لذا به منظور انتخاب آگاهانه این اهداف، جریان اطلاعات در جامعه به طور کلی و در حسابداری به طور خاص، نیازمند تهیه اطلاعات مربوط برای اتخاذ یک تصمیم دموکراتیک می باشد چرا که در سیستم های دموکراتیک عملاً تصمیم به صورت و در حاشیه خاکستری اتخاذ می شود (فی مابین سفید و سیاه) و استدلال می شود این یک تصمیم همه جانبه خواهد بود. پس از آن باید جریان اطلاعات صورت پذیرد که در آن کسانی که کنترل منابع را در اختیار دارند اقدام به حساب دهی و پاسخگویی در قبال جامعه در استفاده از منابع در اختیار باشند و این به عنوان یک سیستم پاسخگویی برای شرکت ها تعریف می گردد.
آنچه در این ارتباط حسب نتایج عملکردی سازمان در جامعه مورد مشاهده می باشد عملاً سود حاصل از اجرای یک رویکرد اجتماعی و زیست محیطی است که براساس روش های پارامتریک در حسابداری حسب عملکرد سازمان ها براساس فعالیت های ارائه شده خود اندازه گیری و گزارش می گردد. به عنوان مثال:
* اطلاعات مربوط به عوامل افزایش در حقوق سهامداران
* متعادل نمودن توان شرکت با مسئولیت های سازمانی
* افزایش شفافیت نسبت به حوزه عملکرد و فعالیت های شرکت های بزرگ
* شناسایی و تفکیک هزینه های اجتماعی و زیست محیطی ناشی از تحصیل و دستیابی به موفقیت های اقتصادی
کنترل مدیریت
حسابداری مسئولیت های اجتماعی به منظور اعمال کنترل های مدیریت در سطح سازمان ها طراحی شده است به گونه ای که او را برای تسهیل در دستیابی به اهداف سازمان حمایت نماید. از آنجا که حسابداری مسئولیت اجتماعی به طور قابل توجهی به گزارش دهی در سطح سیستماتیک مربوط می شود گزارشات فردی ارائه شده در این بخش اغلب به عنوان ممیزی های اجتماعی تعبیر می شوند. در این ارتباط می توان اشاره نمود که اولین مدل کامل ارائه شده برای حسابداری مسئولیت های اجتماعی و حسابرسی آن مربوط به سال 1981 برای شرکت های اجتماعی جهت کمک به برنامه ریزی و اندازه گیری پیشرفت اجتماعی، زیست محیطی و مالی آنها و در جهت دستیابی به اهداف برنامه ریزی شده آنها طراحی شده است.
شیوه های عملی اجرای حسابداری مسئولیت های اجتماعی در سازمان ها شیوه های متعدد می باشند در حال بخشی از این شیوه ها که سازمان ها از آن بهره می برند عبارتند از:
* افزایش حجم اطلاعات برای تصمیم گیری
* دقت در ارائه محصول و یا خدمت و هزینه آنها
* افزایش بهبود از تصویر مدیریت با توجه به روابط عمومی سازمان
* شناسایی مسئولیت های اجتماعی سازمان
* شناسایی فرصت های توسعه بازار
* حفظ مشروعیت سازمان
با استناد به نظریه مطروحه توسط بیتک(BITC) روند گزارشگری در مورد فرآیندهای کسب و کار و مسئول عملکرد به سهامداران در قبال جامعه (به عنوان مثال حسابداری اجتماعی) به یکپارچه سازی چنین شیوه و یا شیوه های کسب و کار و همچنین شناسایی خطرات و فرصت های آینده کمک می نماید.
در نتیجه با توجه به نگرش موجود، دیدگاه های کنترل مدیریت در سازمان فردی یک دیدگاه فردی تلقی می شود. منتقدان این رویکرد اشاره می کنند که این یک نگرش خوش خیم بودن از شرکت فرض می شود. این در حالی است که در شرایط فعلی مسئولیت و پاسخگویی به طور عمده به سازمان واگذار شده در حالیکه سهامداران اصلی به عنوان مالکین سازمان به صورت کامل در سازمان مستقر نیستند و آنها سازمان مربوطه را ترک کرده و اداره مدیریت سازمان را به هیات مدیره منتخب خود واگذار نموده اند.
محدوده و دامنه پاسخگویی رسمی
در حسابداری اجتماعی تمرکز بیشتر بر سازمان های بزرگ مطرح می باشد از جمله این سازمان ها شرکت های چندملیتی می باشند که جامعه و ذینفعان از آنها انتظار ایفای مسئولیت های اجتماعی آنها می باشد چرا که آنها حساب های خارجی خود را به حساب های رسمی و کلی شرکت مادر منتقل می نمایند و در نهایت از حساب های سازمان برای استفاده های داخلی در راستای اهداف مدیریت مورد استفاده قرار می دهند.
تشریفات لازم در ساخت نگرش پاسخگویی شرکت ها با وجود مسافت های زمینی طولانی، تفاوت های ارزش های مالی و ابعاد فرهنگی با توجه به ابعاد مختلف این سازمان ها در قبال کسانی که از عملکرد سازمان ها تحت تاثیر قرار می گیرند و یا اینکه تاثیر بر سازمان دارند را شامل می شود.
حسابداری اجتماعی نیز سوال در کاهش تمام اطلاعات معنی دار نسبت به اطلاعات موجود در سطح صورت مالی است و اطلاعات مالی به عنوان تنها یک عنصر از زبان حسابداری در سازمان ها دیده می شود.
گزارش شخصی و ممیزی شخص ثالث
در بیشتر کشورها قوانین موجود تنها قادر به تنظیم بخشی از ابعاد حسابداری برای موضوعات و فعالیت های اجتماعی مربوط به شرکت های بزرگ هستند در نتیجه بسیاری از گزارش های اجتماعی، زیست محیطی و پایداری که از سازمان ها در دسترس هستند و یا به طور دواطلبانه در سازمان ها تولید می شود با این معنا که اغلب آنها شبیه به صورت های مالی هستند تعبیر می شوند در حالی که تلاش های شرکت ها در این زمینه معمولاً قابل تقدیر به نظر می رسد، لیکن تنش میان دو موضوع متفاوت بین گزارش های داوطلبانه و ماهیت مسئولیت پذیری با توجه به تفاوت اساسی آنها برای شرکت به احتمال زیاد منجر به تولید گزارش های مورد علاقه منافع سازمان ها و نه نیازهای واقعی و اختصاصی ذینفعان خواهد شد و این چالش اصلی در فرآیندهای ممیزی/ گزارشگری و طبقه بندی اطلاعات است.
بدین ترتیب داده ها مربوط به مسئولیت های اجتماعی و زیست محیطی شرکت ها در حال حاضر به عنوان بخشی از عمل گزارشگری عادی سازمان ها که توسط خود و با سلیقه آنها تولید می شود به عنوان یک موضوع که به ممیزی های اجتماعی مستقل به عنوان یک حساب خاموش و یا سایه یا حتی صورت های مالی بی اثر نامیده می شود.
پدیده های جایگزین برای انجام حسابرسی های مستقل از مسئولیت های اجتماعی، توسط گروه ها و افراد مستقل به گونه ای است که عملاً از این سازمان ها به دنبال پاسخگویی باشند، خواهد بود. این فرآیندها می بایست به طور معمول و در قالب چارچوب های اداری و انضباطی و بدون تشویق سازمان ها صورت پذیرد. حسابرسی مستقل مسئولیت های اجتماعی در نتیجه به دنبال تلاش برای از بین بردن مرزهای بین سازمان و جامعه و ایجاد حسابداری اجتماعی به عنوان یک فرآیند ارتباط دو طرفه سیال بین این 2 عامل می باشد. به طوریکه در آن شرکت ها به دنبال پاسخگویی باشند بدون توجه به اینکه آنها نسبت به این موضوع موافق هستید یا خیر؟ این موضوع به این معنا است که بخش حسابرسی مستقل، مسئولیت های اجتماعی با تلاش برای ایجاد حسابداری اجتماعی به عنوان ویژگی ذاتی رفتار سازمانی عمل می نماید. توضیحاً اینکه ارائه گزارش از حسابرسی اجتماعی سازمان ها با هدف مسئولیت خواهی صرفاً محدود به سرمایه گذاری های انجام شده در طول سال 1970 در شرکت هایی همانند شرکت لوله، آون لاستیک و Coalite و صنایع شیمیایی امریکا بوده است که پای ای برای بسیاری از کارهای بعد از آن در ارتباط با اینکه حسابرسی مسئولیت های اجتماعی گذاشته است که بالتبع سازمان ها می توانند از آن بهره گیرند.
حوزه های گزارشگری
برخلاف حوزه عمل حسابداری مالی، این موضوع بایدکاملاًمورد توجه قرار گیرد که حوزه و مفاهیم مطروحه در حسابداری مسئولیت های اجتماعی دارای تعاریف کم تر و غیرروشن تر در قیاس با مفاهیم و ابعاد حسابداری مالی می باشد. بدین ترتیب با توجه به رویکرد مذکور می توان ادعا نمود که به صورت همه جانبه همه جامعه ذینفعان در آرزوی انجام و ارائه فعالیت های شرکت های بزرگ نسبت به اعمال حسابداری مسئولیت اجتماعی در سازمان های خود می باشند و آنها به طور کلی توافق کرده اند که حسابداری مسئولیت اجتماعی رابطه سازمان با پوشش محیط زیست طبیعی، کارکنان آن و مسائل اخلاقی تمرکز بر مصرف کنندگان و محصولات و همچنین جوامع محلی و بین المللی مورد توجه قرار گیرد. توضیح اینکه مسائل دیگری در این بخش شامل اقدام شرکت های بزرگ در ارتباط با مسائل مربوط به قومیت و جنسیت افراد در سازمان ها نیز می باشد.
ناظران
شاید بتوان گفت که حسابداری مسئولیت اجتماعی در آینده ای نزدیک جایگزین مخاطبان حسابرسی سنتی می شود زیرا که در این حوزه یک شرکت با تشکل سهامداران و جامعه مالی تشکیل می شود و آنها به دنبال ارائه اطلاعات نسبت به تمام ذینفعان سازمان هستند. ذینفعان یک سازمان به هر کسی گفته می شود که می تواند تحت تاثیر قرار گیرد و یا توسط او سازمان را تحت تاثیر قرار داد، خواهد بود. این موضوع اغلب شامل تامین کنندگان نهاده ها، کارکنان و اتحادیه های کارگری، مصرف کنندگان، اعضای جوامع مدنی، جامعه و دولت می باشند. از طرفی دیگر نیز می توان اشاره نمود که ذینفعان مختلف نیز دارای حقوق های مختلف نسبت به اطلاعات سازمان می باشند. این حقوق را می توان با تصریح قانون بلکه با کدهای غیرقانونی، ارزش شرکت ها، بیانیه های ماموریت و حقوق معنوی، حقوق از اطلاعات در نتیجه توسط جامعه، سازمان و سهامداران آن تعیین نمود.
حسابداری زیست محیطی
حسابداری زیست محیطی به عنوان زیرمجموعه ای از حسابداری اجتماعی و به ساختار هزینه و عملکرد زیست محیطی یک شرکت در قبال محیط زیست تمرکز دارد. این اساساً توصیف آماده سازی، ارائه و انتقال اطلاعات مربوط به تعامل سازمان با محیط زیست طبیعی می باشد. اگرچه حسابداری زیست محیطی اغلب به صورت داوطلبانه توسط شرکت ها گزارشات آن منتشر می شود ولیکن گزارش های شخص ثالث توسط سازمان های دولتی، سازمان های غیردولتی و دیگر نهادهای فرض به فشار برای پاسخگویی سازمان ها در قبال محیط زیست حسب عملکرد آنها می باشد.
حسابداری اثرات و تبعات ایجاد شده سازمان ها بر محیط زیست ممکن است در صورت های مالی یک شرکت در قالب بدهی ها، تعهدات و احتمالات برای بازسازی اثرات وارده بر زمین های آلوده و یا دیگر نگرانی های مالی ناشی از آلودگی ایجاد شده توسط شرکت ها در قالب اعداد و ارقام مالی نمایش داده می شود. این گزارش در اصل مسائل مالی ناشی از قوانین زیست محیطی را بیان می دارد و بیشتر و به طور معمول، حسابداری زیست محیطی توصیف کننده گزارش داده های زیست محیطی به صورت کمی و دقیق در بخش های غیرمالی از گزارش سالانه و یا در گزارش های زیست محیطی جداگانه (از جمله آنلاین) می باشد. این گزارش ممکن است برای انتشار آلودگی، منابع مورد استفاده و یا حساب زیستگاه حیات وحش آسیب دیده و یا دوباره تاسیس شده می باشد.
در گزارش آنها شرکت های بزرگ معمولاً تاکید اصلی خود را بر روی بهره وری از محیط زیست با اشاره به کاهش منابع و مصرف انرژی و تولید زباله در هر واحد از محصول و یا خدمات دارند که در آنها به دنبال ارائه یک تصویر کامل از یک حساب مالی برای تمامی ورودی ها، خروجی ها و ضایعات از سازمان می باشد که می باید لزوماً از آن به صورت شفاف پدیدار شود. این در حالی است که شرکت ها اغلب می توانند با این ترتیب به موفقیت های بزرگ دست یابند که از جمله می توان به افزایش راندمان در کشورهای عضو پیمان "اکو"اشاره نمود تا آنها بتوانند به صورت شفاف رد پای زیست محیطی خود را که برآوردی از تاثیر کلی آنها بر محیط زیست است را به نمایش بگذارند و این موضوع می تواند و یا ممکن است که به طور مستقل منجر به ایجاد تغییر در خروجی های یک مجموعه متناسب با حرکت های سازمان باشد.
قانون برای انجام فرآیند گزارش دهی اجباری زیست محیطی در بعضی از فرم ها و مدل ها اقداماتی را ارائه نموده است که از جمله آنها به عنوان مثال در کشور دانمارک، هلند، استرالیا و کره جنوبی مطابق با استانداردهای تعریف شده توسط سازمان ملل متحد اشاره نمود که آنها به شدت در اتخاذ شیوه های حسابداری محیط زیست به ویژه در بخش سازمان ملل متحد برای انتشار توسعه پایداری مطرح گردیده است و براساس آن جهت مدیریت محیط زیست روش های حسابداری و اصول حسابداری مربوطه تدوین گردیده است.
برنامه های کاربردی
حسابداری مسئولیت های اجتماعی به عنوان یک عمل گسترده در تعدادی از سازمان های بزرگ مطرح می باشد از جمله کشورهایی با مجموعه پادشاهی همانند هلند،انگلستان، ایرلند و … مانند شرکت هلندی رویال داچ شل، شرکت نفت انگلستانBP، شرکت مخابرات بریتانیا، بانک تعاونی انگلستان و فروشگاه ها … همه این موارد در قالب حسابرسی حساب های مسئولیت اجتماعی و پایداری سازمان ها صورت پذیرفته است و در بسیاری از موارد، گزارش ها در انطباق (نسبی) با دستورالعمل های گزارش دهی توسعه پایداری تعیین شده توسط طرح سازمان جهانی سلامت محیط زیست (GRI) می باشند.
از طرفی دیگر سازمان تجارت عادلانه (PLC Tradecraft) ادعا می کند که اولین شرکتی که نه به صورت عمومی و بلکه به صورت محدود اقدام به انتشار حساب های خود نسبت به مسئولیت های اجتماعی حسابرسی شده نمود شرکتی در کشور انگلستان و در سال 1993 بوده است.
شیوه و نحوه گزارشگری
شرکت ها و سازما ن ها (مانند سازمان های غیردولتی) ممکن است گزارش های مسئولیت شرکت های بزرگ خود را به صورت سالانه چاپ و منتشر نمایند و یا به صورت آنلاین در وبگاه ها خود منتشر نمایند که در آن فرمت گزارشگری مربوط می تواند شامل خلاصه ای از اسناد و مدارک کلی در مسئولیت اجتماعی شرکت های بزرگ برای برخی از سهامداران خود به هدف یا پایداری آنها می باشد که عملاً این موضوع غالباً در بخش وب سایت شرکت ها اعلام می شود و یا اینکه آنها اقدام به ادغام حسابداری اجتماعی خود با گزارش حساب های مالی سالانه شرکت می نمایند که این موضوع می تواند مفید تر و اثربخش تر جهت استفاده کنندگان به نظر برسد اگرچه این دیدگاه نیز طرفداران و مخالفان مربوط به خود را دارد.
و اینکه شرکت ها ممکن است به دنبال اتخاذ یک فرمت حسابداری اجتماعی خاصی باشند که برای مخاطبان خاص مناسب باشد. به عنوان مثال شرکت پوشاک HOM از سهامداران خود درخصوص فرمت و نحوه و میزان اطلاعات و محل نشر اطلاعات مربوط سازمان خود را در ارتباط با مسئولیت های اجتماعی شرکت در وب سایت شرکت از سهامداران درخواست ارائه پیشنهاد و اظهار نظر می نمایند و ودافون گزارش جداگانه برای 11 شرکت از شرکت های عامل خود و همچنین انتشار یک گزارش داخلی در سال 2005را درخصوص مسئولیت اجتماعی گروه خود منتشر نمود و شرکت Weyerheauserبا تولید و تلخیص در اندازه گزارش خود آن را در چهار صفحه خلاصه نمود بگونه ای که در گزارش مذکور علاوه بر گزارش پایداری حوزه عمل سازمان در بخش مسئولیت های اجتماعی به صورت کامل ارائه گردید.
تاریخچه گزارشگری حسابداری مسئولیت های اجتماعی
اشکال مدرن حسابداری مسئولیت های اجتماعی مربوط به توجه گسترده جامعه به این موضوع از سال 1970 برمی گردد که در آن در تعریف مفاهیم مربوطه توجه جدی به نهادهای حسابداری حرفه ای و دانشگاهی صورت پذیرفت. به عنوان مثال هیات استانداردهای حسابداری انجمن حسابداری آمریکا و موسسه آمریکایی حسابداری رسمی، انجمن نمایندگی های کسب و کار به عنوان مثال کنفدراسیون صنایع انگلیس نیز این موضوع را از نزدیک مورد بررسی قرار دادند.
در سال 1981 فریر اسپریکلی اقدام به چاپ یک کتاب کوتاه با عنوان حسابرسی مسئولیت های اجتماعی به عنوان ابزار مدیریت برای کار تعاونی نمود کتاب تدوین شده به عنوان یک کتاب حسابداری اجتماعی و مدل های حسابرسی داخلی در سازمان هایی که به طور خاص خواستار اندازه گیری عملکرد اجتماعی، زیست محیطی و مالی می باشند نموده است. پایه و اساس این کتاب گزارش، عملکرد اجتماعی تهیه شده شرکت ها ،بانک تعاونی و شرکت شل در کشور انگلستان و همچنین بسیاری از شرکت های فعال در بخش خصوصی در ارتباط با فرآیند گزارشگری مسئولیت اجتماعی می باشد و این فرآیند مبنایی برای گزارشگری شرکت های فعال در بخش خصوصی شده است.
همکاران موسسه ABT (شرکت مشاوره مالی آمریکا) یکی از نمونه های اولیه ای حسابداری و گزارشگری مسئولیت اجتماعی را برای شرکت هایی که غالباً در بخش های مختلف کسب و کار فعالیت دارند را ارائه نموده است. همکاران این موسسهABR در سال 1970 یک سری دیگر از مفاهیم و روش های حسابرسی مسئولیت اجتماعی را در این مفاهیم گنجانیدهتا براساس آن گزارش سالانه مسئولیت اجتماعی تهیه شود. نگرانی های اجتماعی موضوعه در این بخش شامل بهره وری، کمک به دانش، امنیت شغلی، مساوات و برابری در فرصت های شغلی، بهداشت، آموزش و پرورش و خود توسعه، امنیت فیزیکی، حمل و نقل، تفریح و سرگرمی و محیط زیست از این ابعاد بودند. بنابراین حسابرسی های مسئولیت اجتماعی بیان کننده عملکرد موسسهABT و همکاران در این حوزه های مالی براساس اطلاعات مالی ارائه شده بوده است و در نتیجه آرزو برای تعیین تاثیر اجتماعی عملکرد این شرکت ها در قالب اطلاعات مندرج در ترازنامه شرکت بودند. نمونه ای دیگر از برنامه های کاربردی اولیه دیگر شامل برنامه های اجرایی توسط شرکت هایLaventhol و Horwath، و پس از آن بانک ملی و مینیاپولیس (در حال حاضر جزء ایالات متحده) می باشند.
با این وجود و با توجه به مزایای بسیار زیاد حسابداری با مسئولیت اجتماعی در سطح جامعه مدنی شیوه های حسابداری اجتماعی تا به حال به ندرت در قوانین مدون درج و به اجرای آن تکلیف شده است و در مواردی این موضوع صرفاً در کشورهای فرانسه و انگلستان به صورت قابل توجهی از جمله در کشور فرانسه تحت قانون bilanو به عنوان مسئولیت اجتماعی شرکت ها و سازمان هادر کشور بریتانیا در سال 2006 این قانون تصویب گردیده است. فرآیند اجرایی مذکور نیز به قانون مذکور مربوط می شود و شاید بتوان گفت که بر همین اساس است که در سطح بین الملل علاقه به انجام حسابداری مسئولیت اجتماعی در 1980 سرد و تنها در اواسط سال 1990 به صورت مجدد دوباره احیا گردیده است و تا حدودی با رشد آگاهی های زیست محیطی و پرورش در سطح جامعه این فرآیند توسعه یافته است.
مـنـابـع:
1. D. Crowtherمسئولیت اجتماعی و حسابداری محیط زیست (لندن: فاینشال تایمز شاگردی هال، 2000) ص 20
2. گری اوون و آدامز (1996) حسابداری و پاسخگویی: تغییراات و چالش ها در مسئولیت اجتماعی شرکت و گزارشگری نسبت به محیط زیست
3. فریر Spreckley، جعبه ابزار حسابرسی اجتماعی- فایناشیال تایمز- 2012
4. تحولات و ورند جاری در حسابداری اجتماعی و محیط زیست، گزارش و شهادت، مجله بین المللی حسابرسی- گری هاچ- 2013 صفحه 17
5. نسبت مگا تئوری های مگای حسابداری در حسابداری اجتماعی، مگا حسابداری و فراتر از آن مجموعه مقالاتی برای بزرگداشت و به افتخار MR Mathewsدر سال 2013- کمیسیون محیط زیست اروپا
6. حسابداری مسئولیت اجتماعی در مبارزه برای مفهوم تجارت منصفانه، مجله حسابداری و حسابرسی پاسخگویی (2007)
7. انجمن حسابداری آمریکا، گزارش کمیته منابع حسابداری منابع انسانی، مکمل چکیده حسابداری مسئولیت اجتماعی
8. موسسه آمریکایی حسابداران رسمی، اندازه گیری عملکرد اجتماعی شرکت (نیویورک 1977)
9. کنفدراسیون صنایع انگلیس مسئولیت شرکت های عمومی بریتانیا (لندن 1971)
10. ABT همکاران گزارش سالانه و حسابرسی اجتماعی سال 1974، به نقل از بلیک، فردریک، مایرز، حسابرسی اجتماعی (نیویورک 1976)
11. RA بائر و Fenn DH، حسابرسی اجتماعی شرکت ها چیست؟ "کسب و کار نقد و برررسی دانشگاه هاروارد 1973"
12. The Economic jonal , (March 2013)- Printed in Great Britain by Jocques Defoaurny and Erik Thorbeeke.
13. Practical M. Dechow an Lia D. Dichev (2012). The Quality of Accruals Earning S: The Role of Accrual Estimation Error by RABAYER. University Harvard 2011.
15