موضوع :
تقویم تاریخ و حوادث هر روز سال
استاد گرامی:
دانشجو:
درس: تاریخ و فرهنگ تمدن اسلامی
فهرست مطالب
مقدمه 2
اول محرم، آغاز سال ۱۴۴۲ 4
به آتش کشیده شدن مسجد الاقصی 6
( برگزاری کنفرانس دمبارتن اوکس) 7
تظاهرات سیاه پوستان در آمریکا برای حق رای 8
قتل ترورتسکی، یکی از بنیانگذاران مارکسیسم 9
مقدمه
هزاران سال از زندگی انسان بر روی کره زمین می گذرد. در این مدت وقایع بسیاری بر جوامع انسانی گذشته و تغییرات فراوانی در زندگی اجتماعی او به وجود آمده است. وقایع تلخ و شیرین و تغییراتی که در زندگی انسان رخ داده، به دلایلی نظیر علاقه مندی، دانش اندوزی، کنجکاوی، تمایل به پیشرفت و غیره مورد توجه او بوده است. بنابراین انسان ها از روزگاران دور به مطالعه و بررسی دربارهٔ گذشت ههای خود پرداخته و همواره تلاش کرده اند که سرگذشت خود و پیشینیان خویش را حفظ کرده و مانع از فراموش شدن آنها گردند. اما باید توجه داشت که این کار هآسانی صورت نگرفته است؛ زیرا گذشته در چشم همهٔ انسان ها یکسان جلوه نمی کند و همهٔ آنها نیز از مطالعه گذشته درپی دست یابی به هدفی واحد نیستند. روش ها و شیوه های مطالعه درباره گذشته (تاریخ) نیز یکسان و آسان نیست و با روش های مطالعه در سایر علوم متفاوت است.
دانشمندان در بسیاری از علوم، این امکان را دارند که مطالعات خود را بارها تکرار نمایند تا به شناسایی بهتر پدیده ها دست یابند. به عبارت دیگر می توانند تجربه را تکرار کنند. مثلاً فیزیکدانی که دربارهٔ چگونگی عبور نور از منشور مطالعه م یکند، م یتواند بارها آزمایش خود را تکرار نماید. او با انجام آزمایش های پی درپی، اشتباهات خود را تصحیح می کند، مشاهدهٔ خود را دقیق تر می سازد و با جمع بندی مشاهدات خود، از آنها نتیج هگیری م ینماید. در علو متجربی تکرار تجربه فرصت مناسبی را برای مطالعه و بررسی به وجود می آورد.پدید ههای تاریخی از نوع تجربه تکرارناپذیر هستند.
به این معنی که پدیده های تاریخی در زمان گذشته یک بار اتفاق افتاده اند و دیگر امکان تکرار آنها به همان شکل نخستین وجود ندارد. مثلاً در سال ۹۲۰ ق. شاه اسماعیل یکم، پادشاه صفوی، در محلی به نام چالدران، با سلطان سلیم یکم، پادشاه عثمانی، جنگید و به دلایل گوناگون شکست خورد. این واقعه (جنگ چالدران) دیگر قابل تکرار نیست.
اول محرم، آغاز سال ۱۴۴۲
( امروز اول محرم، اولین روز سال ۱۴۴۲ هجری شمسی است)
گاه شماری هجری قمری، گاه شماری براساس چرخش ماه است که توسط مسلمانان و نیز در بسیاری از کشور های اسلامی به عنوان سالنمای مذهبی یا در مواردی سالنمای مدنی استفاده می شود. از این سالنما در بسیاری از آیین های اسلامی، از قبیل روزه، حج، تعیین ماه های حرام، و عزاداری استفاده می شود. در زمان خلافت عمر بن خطاب خلیفه دوم مسلمین به توصیه علی بن ابی طالب (ع) هجرت پیامبر اسلام از مکه به مدینه مبدا این تقویم قرار گرفت و مدون شد. قبل از جهانی شدن گاهشماری میلادی در بسیاری از کشور های اسلامی و رسمی شدن گاهشماری هجری خورشیدی در ایران و افغانستان، سالنمای هجری قمری سالنمای اصلی سرزمین های اسلامی بود و وقایع تاریخی در اکثر قریب به اتفاق موارد با این گاهشماری ثبت می شد. مبدا گاهشماری هجری قمری مانند گاهشماری هجری خورشیدی، سال هجرت پیامبر اسلام، حضرت محمد (ص) است که در سال ۶۲۲ میلادی از مکه به مدینه رخ داد.
روز جهانی مسجد
سی و یکم مرداد برابر با بیست و یکم اوت روز جهانی مسجد است. از سال ۱۳۸۲ شمسی (۲۰۰۳)، به پیشنهاد سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی ایران و با تصویب وزرای امور خارجه کشور های اسلامی در اجلاس تهران، هفته جهانی مسجد از سی ام مرداد ماه برابر با ۲۱ اوت همزمان با سالگرد آتش زدن مسجدالاقصی توسط رژیم صهیونیستی ، برگزار می شود.در این اجلاس از کشور های عضو خواسته شد با هدف ارج نهادن به نقش مساجد و صیانت از آن ها به عنوان اماکن مقدسه، در احیاء و تجلیل از این روز تلاش کنند. ارایه الگوی مناسب برای بزرگداشت هفته مسجد، تبیین مطالبات و نیاز های مساجد، بررسی وضعیت گذشته و حال مساجد، بررسی نقش مساجد در تعامل بین دین و دولت و معرفی و قدردانی از ائمه جماعات موفق از جمله موضوعاتی است که در این هفته مطرح می گردد. تبیین قداست و عظمت مسجد، تکریم نیرو های فعال در مساجد، توجه به عمران و آبادانی معنوی و فیزیکی مساجد، تلاش برای بهبود محتوای برنامه های فرهنگی مساجد و ایجاد هماهنگی بین متولیان این اماکن شریف نیز باید در این هفته مورد توجه قرار گیرند.
به آتش کشیده شدن مسجد الاقصی
( ۵۱ سال پیش، در روز بیست و یکم اوت سال ۱۹۶۹ میلادی)
مسجدالاقصی قبله اول مسلمانان جهان، توسط صهیونیست ها به آتش کشیده شد. در اثر این آتش سوزی، به این مکان مقدس و تاریخی، آسیب های فراوان وارد شد. رژیم صهیونیستی آتش سوزی مسجد الاقصی را به یک جهانگرد استرالیایی نسبت داد و وی را دستگیر کرد. اما یک دادگاه نمایشی در تل آویو، این صهیونیست را بیمار روانی خواند و او را آزاد کرد. درعین حال، مردم در کشور های اسلامی – بدون توجه به تبلیغات رژیم اشغالگر قدس و حامیان غربی آن، تظاهرات گسترده ای علیه این رژیم برپا کردند. علاوه بر این، آتش زدن مسجدالاقصی توسط صهیونیست ها موجب شد دولت های اسلامی برای مقابله با خطر هایی که جهان اسلام و مقدسات اسلامی را تهدید می کند، "سازمان کنفرانس اسلامی" را تشکیل دهند.
( برگزاری کنفرانس دمبارتن اوکس)
( ۷۶ سال پیش در چنین روزی ۲۱ اوت سال ۱۹۴۴ میلادی)
کنفرانس "دِمْبارْتِنْ اوکْسْ" (Dumbarton Oaks Conference)، که زمینه ساز تشکیل سازمان ملل متحد بود، تشکیل شد. با آشکار شدن نشانه های پیروزی متفقین و شکست متحدین در جریان جنگ جهانی دوم، کنفرانس های متعددی با حضور سران کشور های پیروز برای بررسی اوضاع نظامی و آینده سیاسی جهان برگزار گردید که یکی از این نشست ها، کنفرانس دمْبارتن اوکْسْ بود که در ۲۱ اوت ۱۹۴۴ م با حضور سران امریکا، شوروی، چین و انگلستان در ایالت کلمبیای امریکا آغاز به کار کرد. هدف از برپایی این کنفرانس، مذاکره پیرامون تاسیس یک سازمان بین المللی بود که بتواند راه حل هایی برای رفع مشکلات پس از جنگ ارائه دهد. در این جلسات در خصوص اساسنامه سازمان ملل متحد، مذاکراتی انجام گرفت و طرح مقدماتی منشور که بعداً منشور ملل متحد نامیده شد، تهیه گردید. با این حال، سازمان ملل متحد گرچه ناکارآمدی و عدم توانایی جامعه ملل را به چالش کشانید و در حقیقت، اجماع بین المللی برای پیشگیری از جنگ را به دنبال داشت، اما در مقام عمل، از ایفای نقش واقعی خود دور مانده و با ارائه حق وتو به کشور های بزرگ، کارایی و استقلال عمل خود را زیر سوال برده است.
تظاهرات سیاه پوستان در آمریکا برای حق رای
( ۵۵ سال پیش در چنین روزی ۲۱ اوت سال ۱۹۶۵ میلادی )
تظاهرات سیاهپوستان "آلاباما" برای اجرای قانون حق رای آغاز شد. این تظاهرات موجب تحرک بیشتر جنبش حقوق مدنی آمریکا شد. این جنبش از سال ۱۹۵۵ با هدف کسب برابری میان سیاهپوستان و سفید پوستان در ایالات متحده آمریکا شکل گرفت و در سال ۱۹۶۸ با تصویب قانون مدنی به سرانجام رسید.
در این دوره، مبارزاتظاهرا ت بدون خشونت و نافرمانی های مدنی باعث ایجاد بحران های متعدد مابین فعالان و دولت محلی، ایالتی و فدرال در ایالات متحده آمریکا شد که دولت، جامعه و اصناف را وادار به جبهه گیری در برابر بی عدالتی هایی که سیاهپوستان آمریکایی با آن مواجه بودند می نمود.
قتل ترورتسکی، یکی از بنیانگذاران مارکسیسم
( ۸۰ سال پیش در چنین روزی ۲۱ اوت سال ۱۹۴۰ میلادی)
"لئون تروتسکی" (Leon Trotsky) یار و همرزم لنین و سیاستمدار مشهور شوروی سابق به قتل رسید. لئون تروتِسْکی از رهبران شاخص بلشویک و از یاران نزدیک لنین در جریان انقلاب کمونیستی روسیه در سال ۱۹۱۷ بود. او در نهم آوریل ۱۸۷۹ میلادی در اوکراین در جنوب غربی روسیه به دنیا آمد. وی در سال ۱۹۰۲ میلادی در لندن با لنین آشنا شد و پس از گرایش به مارکْسیسم، در سایر مراحل اقدامات لنین، یار و همرزم او بود. تروتسکی پس از پیروزی انقلاب کمونیستی به مدارج بالایى رسید و ارتش سرخ شوروی را ایجاد کرد.
او با سازماندهی این ارتش، بالاترین نقش را در تثبیت پیروزی انقلاب روسیه پس از رهبری لنین بر عهده داشت. هدف وی از تشکیل ارتش سرخ شوروی که در آغاز، یک نیروی غیر منظم از داوطلبان بلشویک بود. ایجاد یک نیروی مستقل از ارتش تزاری برای مقابله با قیام احتمالی بعضی از فرماندهان و واحد های ارتش تزاری در برابر رژیم جدید بود. تروتسکی مبتکر نظریه "انقلاب مداوم" است و بر این اساس، معتقد به صدور انقلاب مارکسیستی شوروی به خارج از روسیه بود و تقویت حرکت های انقلابی را در سراسر جهان از طرف دولت شوروی ضروری می دانست.
در این راستا، شهرت تروتسکی در تاریخ سیاسی شوروی سابق به خاطر اختلافات ایدئولوژیکی وی با استالین است. تروتسکی پس از مرگ لنین، رهبری جناح مخالف استالین را در درون حزب کمونیست بر عهده گرفت و طرفداران او از تندروترین مارکسیست ها به شمار می رفتند. تروتسکی و استالین که هر دو از همرزمان لنین و از مهمترین چهره های انقلاب روسیه بودند، پس از مدتی چنان دشمن یکدیگر شدند که تروتسکیسم و استالینیسم، دو واژه کاملا متضاد شده بود. تروتسکی در سال ۱۹۲۷، قبل از اجرای برنامه ۵ ساله اقتصادی استالین، همراه با ۷۵ نفر از اعضای موثر و بلندپایه حزب کمونیست، از کمیته مرکزی و سپس از عضویت در این حزب اخراج شد و به جمهوری قزاقستان تبعید گردید. تروتسکی در سال ۱۹۳۷ به رهبری شبکه توطئه علیه استالین متهم گشت و پس از محاکمه، به طور غیابی به مرگ محکوم شد. تروتسکی در همین سال به مکزیک رفت تا اینکه در ۲۱ اوت ۱۹۴۰ میلادی در آن کشور توسط یکی ازعوامل استالین با ضربات تبر در ۶۱ سالگی به قتل رسید.