تقویم
Calendar
گاهنامه یا سالنما (سالنامه) یا تقویم بیشتر به محاسبه و نمایش یک دوره یا یک سال گفته می شود.
تقویم ها در انواع دیجیتالی ، رومیزی و دیواری وجود دارند.
نوعی تقویم رومیزی
نوعی تقویم دیواری
انواع تقویم های دیجیتال
سال، ماه و روز از جمله اجزای گاهشماری اند. مهم ترین جزء گاهشماری و واحد آن سال می باشد. سال عرفی در گاهشمار خورشیدی با تطبیق و تعدیل سال اعتدالی به صورت ۳۶۵ روزه عادی یا ۳۶۶ روزه (کبیسه) خواهد بود؛ و ماه از تقسیم دوازده گانه سال به صورت معمول ۲۹ تا ۳۱ روزه خواهد بود که در مواردی ۲۸ روزه (تقویم میلادی) یا ۳۲ روزه (تقویم هجری شمسی برجی) نیز دیده می شود.
*نام دیگر تقویم گاهشمار است.
اجزای تقویم
مشهورترین تقویم ها
1- تقویم هجری شمسی(خورشیدی)
مثال :1387/09/04
2- تقویم هجری قمری
مثال : 1440/04/29
3- تقویم میلادی
مثال : 2019/06/01
تاریخچه تقویم هجری شمسی (خورشیدی)
گاه شماری هجری خورشیدی، تکامل یافته گاه شماری ایرانی در دوره اسلامی با مبدا هجری است. گاه شماری ایرانی برگرفته از گاهشماری بابلی با سال ۱۲ماه سی روزه بوده که هر ۶سال یکبار ۱۳ماهه می شده است. همه اینگونه تقویم های ۳۶۵روزه برگرفته از تقویم مصری اند. این تقویم در دوره هخامنشیان تغییراتی کرده و بصورت تقویم زرتشتی درآمد. در زمان اردشیر اول پادشاه ساسانی تقویم ایرانی متاثر از تقویم جولیانی به سال ۳۶۵روزه درآمد و به آخر سال ۵ روز اضافه شد و در دوره یزدگرد سوم هم تغییراتی کرد. پس از شکست ایرانیان و تسلط اعراب گاه شماری هجری قمری جایگزین تقویم خورشیدی ایرانی شد. اما بجهت ضرورت تعیین سال فصلی و مالی جهت زمان پرداخت مالیات کشاورزان، تقویم خورشیدی (ازجمله: گاه شماری خراجی) کاربرد داشت اما از مبدا حقیقی آن گاه تا دوماه عقب می افتاد. در ۳ رمضان ۴۷۱ هجری قمری، گاه شماری جلالی که شکل کاملتر گاه شماری ایرانی بود ایجاد شد. این تقویم ضمن تغییراتی درقالب گاه شمار هجری خورشیدی (برجی) درآمده، در ۲ اسفند ۱۲۸۹ به عنوان گاه شماری مالی کشور رسمیت یافت. پس از آن با تغییراتی در عناوین ماه ها و تعدیل آن ها درقالب تقویم هجری خورشیدی، در تاریخ ۱۱ فروردین ۱۳۰۴ تقویم رسمی ایران اعلام شد.
ماه های تقویم هجری شمسی
ماه های تقویم هجری شمسی از ابتدا سال به ترتیب عبارتند از : فروردین-اردیبهشت-خرداد-تیر-مرداد-شهریور-مهر-آبان-آذر-دی-بهمن-اسفند