ترجمه سوره مبارکه یونس

ردیف
موضوع
صفحه
1
آیات 1 تا 10 سوره مبارکه یونس به همراه ترجمه آیات.
10-9
2
نزول این سوره در اوایل بعثت بوده و به هم پیوستگی آیات آن نشان از یک جا نازل شدن آن است.
11
3
غرض از نزول سوره بیان توحید با تاکید بیشتر از طریق امیدوار ساختن و بیم دادن مردم است.
11
4
قرآن کتابی است مشتمل بر معارف توحیدی از جمله وحدانیت و علم و قدرت خدا.
11
5
قرآن وحی خداست که به طور پیوسته از سوی مشرکین تکذیب و انکار شده است.
12
6
تلک در آیه اول بلندی و علو مقام را بیان می کند.
13
7
بیان معانی مختلف لفظ آیه و اینکه کلمه آیات در آیه الر تلک… قطعا به معانی اجزای کلام الهی است.
13
8
مرا از کتاب حکیم کتابی است که در آن حکمت قرار داده شده است یعنی قرآن.
14
9
دلیل استفهام انکاری در آیه اکان للناس عجبا… تعجب مردم از وحی خدا به یک مرد عادی است.
15
10
وحی خدا بر پیغمبر نسبت به عامه مردم جنبه بیم دادن و نسبت به کسانی که ایمان دارند بشارت و مژده است.
15
11
مومنین دارای منزلت راستین هستند چون دارای ایمان راستین بوده اند.
15
12
قدم صدق از بین نمی رود.
16
13
مقصود از هذا در قال الکافرون ان… پیامبر است و چون کافران قرآن را از نوع کلام خودشان ندیدند پیغمبر را ساحر مبین نامیدند.
16
14
آیه: ان ربکم الله… معارف قرآن حق است و هیچ شکی در آن نیست.
17
15
مسبب اصلی منحصرا خداست و در تدبیر خدا هیچ چیز نمی تواند وساطت کند مگر خدا اجازه دهد.
17
16
آیه: الیه مرجعکم جمیعا… مردم رامتذکر معاد می کند.
17
17
همه چیز به سوی خدا در حرکت است.
18
18
هستی و زندگی و بهره وری هر موجودی از ناحیه خداست و این افاضه وجود وجه خداست که وجه خدا از بین رفتنی نیست بلکه به سوی او باز می گردد.
19
19
آیه: لیجزی الذین… مردم در پیشگاه خدا دو دسته می شوند مومنین و کافران و به سبب عدل الهی با آنها رفتار می شود.
20
20
آیه: هو الذی جعل… خداوند همه چیز را با اهداف منظمی برای شما خلق کرده و شما را تدبیر می کند.
21
21
آیه: ان فی اختلاف اللیل… منظور ازاختلاف در این جا پشت سرهم آمدن شب و روز است.
22
22
معنی دیگر اختلاف بلندی و کوتاهی شب و روز است که به وجود آورنده فصول است.
23
23
اختلاف موجودات حامل نظام مقتضی است که دلیل اثبات وحدانیت خداست.
24
24
آیه: ان الذین لا یرجون… توصیف کافران.
25-24
25
انکار لقای الهی و فراموشی روز حساب موجب می شود آدمی به زندگی دنیوی راضی شود.
26
26
اعتقاد به معاد اساس و قوام دین است.
26
27
آیه ان الذین آمنوا و عملو الصالحات… وصف مومنین و بیان عاقبت کار مومنین.
27
28
برای بالا رفتن درجه تنها علم و ایمان ملاک است.
27
29
معنای نعیم در قرآن کریم ولایت الهی است.
28
30
آیه: دعواهم فیها سبحانک… اولیاء خدا تنها خدا را دوست می دارند و او را از هر عیب و نقصی پاک
می شمارند.
29
31
هر مرحله ای که پائین تر از مرحله ایمان باشد شائیه ای از شرک دارد.
29
32
توصیف اولیای خدا.
30
33
لقای الهی در بهشت همراه با امنیت مطلق است.
31-30
34
معنای حمد توصیف الهی است که تنها از عهده بندگان مخلص بر می آید.
32-31
35
نظر تفاسیر مختلف درباره قدم صدق در آیه و بشر الذین آمنوا… از قول امام علی(ع) و امام صادق(ع)
33
36
پاداش گفتن سبحان ا… و الحمدا…
34
37
از سخنان در دنیا تنها حمد و ثنای الهی باقی می ماند.
34
38
روز قیامت روز سلام مطلق است یعنی چیز با اراده آدمی سازگار است.
34
(
آیات 11 الی 14 سوره مبارکه یونس به همراه ترجمه آیات
35
39
خداوند بلافاصله گناهکاران را مجازات نمی کند بلکه به آنها مهلت آزمایش می دهد.
36
40
آیه: و لو یجعل الله الناس… انسان طبعا عجول است ومی خواهد آنچه به نفع است به سرعت تحقق الیهم اجلهم متضمن معنای فرو فرستادن است.
37
41
جمله القضی الیهم اجلهم متضمن معنای فرو فرستادن است.
37
42
جمله فنذر الذین یعنی خداوند در کارهای خود اسباب را واسطه می کند.
38
43
آیه: واذا مس الانسان الضر… وقتی آسیبی به انسان می رسد خداوند را می خواند.
39
44
دلیل اینکه اشخاص پس از یاد خدا خدا را فراموش می کنند این است که اعمال در مقابلشان زینت داده شده است.
40
45
کیفر مردم مجرم سنت الهی است.
40
46
آیه: و لقد امکنا القرون من قبلکم… می خواهد مردم را به شدت بیشتری بیم دهد.
40
47
در جمله کذلک نجزی القوم المجرمین پیامبر مورد خطاب است چون تنها پیامبر اهل فهم این حقیقت است نه دیگران.
40
(
آیات 15 الی 25 سوره مبارکه یونس به همراه ترجمه آیات 44-43-42
41
49
آیات فوق استدلالاتی است از ناحیه خدا به پیغمبر برای جواب دادن به کافران
45
50
آیه: و اذا تتلی علیهم آیاتنا… مخاطب بت پرستان هستند که به پرستش خدا دعوت می شوند.
45
51
کافران و بت پرستان چون قرآن را با هوای نفس خود سازگار نمی بینند از پیغمبر تقاضای آوردن قرآن دیگر یا تبدیل قرآن را می کنند.
46-45
52
منظور کافران از درخواست آوردن قرآن دیگر امتحان پیامبر بود که البته این نظر صحیح
نمی باشد.
47-46
53
آیه: قل مایکون لی ام ابدله من تلقاء… خداوند درخواست کافران برای آوردن قرآن دیگر را با کلمه بینات جواب داده است.
48-47
54
تغییر قرآن در اختیار پیامبر نیست یعنی نفی حق و سلب اختیار از پیامبر در تغییر قرآن.
48
55
علت رفتار کافران با پیامبر امید نداشتن به لقاء خدا و انکار معاد است.
49-48
56
آیه: قل لو شاء الله ماتلوته علیکم… تغییر قرآن دست پیامبر نیست، قبل از وحی نیز پیامبر در بین مردم بوده آیه: فمن اظلم ممن افتری علی الله کذبا… هر قدر متعلق ظلم بزرگتر باشد ظلم هم بزرگتر است.
49
57
پس ظالم ترین عبارتند از: 1- کسانی که بر خدا دروغ می بندند. 2- کسامی که آیات خدا را تکذیب می کنند.
50
58
مشرکان ظالم ترین ها هستند به دلیل تکذیب آیات خدا
51
59
آیه: و یعبدون من دون الله مالا یضرهم… بت پرستان بت ها را به عنوان واسطه تقرب به خدا و شفیع در نزد خدا محسوب می کردند.
51
60
لا یضرهم و لا ینفعهم یعنی بت ها که بی جان هستند و کاری از دستشان بر نمی آید.
51
61
بت پرستان می خواهند خدا را از وجود شفیعان(بت ها) آگاه سازند که این افترا برخداست چون خدا بر همه چیز آگاه است.
52
62
آیه: و ما کان الناس الامه… اختلاف بین مردم دو نوع است: اختلاف در امور زندگی که از طریق پیامبران و کتب آنها حل می شود. 2- اختلاف در خود دین و معارف حقه که راه را به ضلالت و هدایت تقسیم می کند.
53
63
در ابتدا همه خداپرست بوده اند و بعد به مشرک و یکتاپرست تقسیم شده اند.
54
64
مردم برخلاف فطرت خود دچار اختلاف شده اند.
55
65
"کلمه سبقت من ربک" سبق بر قضای الهی را بیان می کند.
57
66
آیه: و یقولون لولا انزل علیه آیه… قرآن بین مشرکان و پیامبر حکم می کند.
58
67
آیه: و اذا ازقنا الناس… چشاندن رحمت به مردم تا مردم در برابر آن خضوع کنند.
59
68
مکر خدا بالاترین مکرهاست و مکر مشرکان بر خداوند پوشیده نیست.
60-59
69
آیه: هوالذی یسیرکم فی البر و البحر… سختی و شدت عذاب.
61
70
آیه: فلما انجاهم اذا هم یبغون… مثال است برای آیه قبل.
62
71
آیه: یا ایها الناس انما بغیکم… خدا بر مردم احاطه کامل دارد.
63
72
" متاع الحیوه الدنیا" ستمگری مردم در دنیا به ضرر خودشان است.
63
73
آیه: انما مثل الحیوه الدنیا کماء… زندگی دنیوی مانند آب است.
64
74
آیه: والله یدعو الی دارالسلام و یهدی… دعوت در مورد خدا دو نوع است: 1- تکوینی یعنی فرا خواندن بندگان به زندگی اخروی 2- تشریعی ینی تکلنو مردم به دین
65-64
75
دعای بنده یعنی بنده خود را مملوک و خدا را مالک می داند.
65
76
دارالسلام یعنی بهشت که هیچ شری در آن نیست.
66
77
بحث روایتی آیات 15 الی 25 سوره مبارکه یونس.
68
78
سه چیز به صاحب خود بر می گردد: پیمان شکنی، مکر و سرکشی.
69
(
آیات 36 الی 30 سوره مبارکه یونس به همراه ترجمه آیات
71
79
آیه: للذین احسنوا الحسنی و زیاده… پاداش نیکوکاران چند برابر کار نیک آنهاست.
72
80
آیه: والذین کسبوا السیئات جزاء… بدکاران به همان اندازه که بدی می کنند کیفر می بینند.
74
81
آیه: و یوم یحشرهم جمیعا ثم تقول… همه در قیامت محشور می شوند: مومنین- مشرکان و شریکانیکه آنها برای خدا گرفتند.
75
82
ظاهر شدن حقیقت عبادت مشرکین در روز قیامت و جدایی بین آنها و خدایانشان در روز قیامت همه ناچار به ترک کار بد هستند.
76-75
83
پرستش های باطل سه جهت دارد: 1- شیطان 2- هوا و هوس 3- بت های بی سود و زیاد.
78
84
پرستشی نسبت به غیر خدا از سوی مشرکین صورت نپذیرفته است.
79
85
آیه: فکفی بالله شهیدا بیننا و بینکم" گواه بودن خدا بر اعمال بندگان.
79
86
آیه: هنالک تبلو کل نفس ما اسلفت." سرپرست حقیقی و مولای حق تنها خداست و این ولایت در روز قیامت ظاهر می شود.
80
87
بحث روایتی آیات 26 الی 30 سوره مبارکه یونس.
83-82
(
آیات 31 الی 36 سوره مبارکه یونس به همراه ترجمه آیات.
84
88
دلایل توحید ربوبی.
85
89
بت پرستان به مقام ربوبی خداوند اعتراف دارند.
86-85
90
مومنان با دلیل عقلی معاد را قبول دارند پس لازمه آن پرستش خدای یگانه است.
86
91
قلوب مومنان خالص و خاص به سوی حق کشش دارد و حق همان خدای سبحان است.
86
92
آیه: قل یرزقکم من السماء و الارض… انسانها از طریق حواس گوناگون خود را از نعمت های خدا بهره مند می شوند و خداوند مالک این حواس است.
87-86
93
حیات برآورده شدن آمار یک موجود و حیوان و ثبات دارای حیات می باشند.
88-87
94
مواد از خروج حی از میت و بالعکس خروج چیزهای مفید از چیزهای غیرمفید است.
88
95
استدلال مشرکان خدا را به عنوان رب اثبات می کند.
89
96
آیه: فذلکم الله ربکم الحق فماذا بعد الحق… تنها خدا حق است و هدایت کننده و غیر او همه گمراهی است.
91-90
97
آیه: کذلک حقت کلمه ربک… از حق منصرف شدگان(فاسقان) دیگر به راه راست هدایت نمی شوند.
91
98
احکام و قوانین در نظام عالم همه قضای الهی است.
92
99
دلیل عذاب بت پرستان این است که با وجود اقرار به وجود خداوند یکتا باز هم هدایت
نمی شوند.
93-92
100
آیه: قل هل من شرکاء کم من بیدء… خطاب به پیامبر که از طریق مبدا و معاد بر پرستش خدا احتجاج کند.
93
101
فطرت آدمی حق پرست است و تنها خداست که حق است و شایسته پرستش.
95-94
102
تنها کسی که خود به خود و بدون واسط هدایت شده است می تواند دیگران را به حق هدایت کند یعنی خدا و کسی که از طریق خدا هدایت شده است.
98-97-96
103
مراد از هدایت به حق ایصال الی المطلوب است نه ارائه طریق برای رسیدن به حق.
99
104
مراد از" من لا یهدی الا ان یهدی" کسی است که خود به خود هدایت نشده باشد یا اصلا هدایت نشده باشد
99
105
فرق است بین کسی که توسط دیگران هدایت شده است و کسی که اصلا هدایت نشده است.
100-99
106
کسی که خود حق را ندیده باشد نمی تواند دیگی را به حق هدایت کند.
101
107
هدایت به حق به معنی ایصال به حق فقط شان پیامبران و اوصیاء آنهاست.
103
108
آیه: و ما یتبع اکثرهم الاظنا… پیروی از ظن و گمان به اکثر مشرکان نسبت داده شده است. زیرا قل آنها(پیشوایان آنها) یقین به حق دارند و بر اثر سرکشی به باطل دعوت می کنند.
104
(
آیات 137 الی 45 سوره مبارکه یونس به همراه ترجمه آیات
107-106
109
آیه و ما کان هذاالقرآن… یعنی در شان قرآن افتراء نیست.
109-108
110
و لکن تصدیق الذی بین یدیه تصدیق در کتاب انجیل و تورات
109
111
دین در نزد خدا تنها یکی است و قرآن هم جامع همه کتب آسمانی است و شکی در آن نیست.
110
112
آیه ام یقولون افتراه قل فاتوا… قرآن همه صفات زیرا را داراست و کسی نمی تواند همانند آن بیاورد.
112-111
113
آیه: بل کذبوا بما لم یحیطوا مشرکام دعوت انبیاء و قرآن را به طور کامل نمی فهمیدند.
114-113
114
آیه و منهم من یومن به و… عده ای به قرآن ایمان می آورند و عده ای ایمان نمی آورند که مفسدند.
115-114
115
آیه و ان کذبوک فقل لی… باید از مفسدان تبری جست.
115
116
آیه: و منهم من یستمعون الیک… مفسدان به واسطه ستمی که برخود روا داشته اند کر و کور شده اند و قرآن را نمی فهمند.
116-115
117
و یوم یحشرهم کان لم… زندگی دنیوی زودگذر است و قیامت که روز تاویل حقایق است فرا می رسد و مفسدان زیان خواهند کرد.
117-116
(
آیات 46 الی 56 سوره مبارکه یونس به همراه ترجمه آیات
118-117
118
برای امت هایی که دعوت خدا را نپذیرند عذاب در نظر گرفته شده است.
119
119
آیه: و اما نرینک بعضی الذی نعدهم او نتوفینک فالینا… عذاب بر کافران نازل خواهد شد.
120
120
آیه: و لکل امه رسول فاذا جاء رسولهم… خداوند اختلاف بین مردم و پیامبر را بدون هیچ ستمی حل می کند.
121
121
آیه: و یقولون متی هذا الوعدان کنتم صادقین. کافران از وقت عذاب الهی سوال می کنند.
121
122
آیه: قل لا املک لنفسی ضرا… مشرکان برای وقوع وعده عذاب شتابزدگی می کنند.
122
123
هر امتی اجلی دارد که از لحاظ محل نزول نه اما از لحاظ ساعت وقوع تخطی نمی کند.
123
124
مجرمان یعنی بدکاران اهل قبله نیز گرفتار عذاب الهی خواهند شد.
124
125
آیه: قل ارایتم ان اتاکم عذابه… عجله در وقوع عذاب از سوی کافران بی فایده است چون زمان وقوع عذاب غیرقابل تغییر است.
125
126
کافران زمانی ایمان می آورند که دیگر سودی ندارد بعضی وقت نزول عذاب
126
127
آیه: ثم قبل للذین ظلموا… عاب محققا نازل خواهد شد.
127-126
128
زمین امت و وعده او حق است و هیچ چیز نمی تواند مانع او شود.
129-128
129
آیه هو یحیی و یمیت و الیه ترجعون. همه امور بندگان مربوط به خداست.

130
(
آیات 57 الی 70 سوره مبارکه یونس به همراه ترجمه آیات
132-131
130
آیه: یا ایها الناس قد… چهار صنعت برای قرآن. موعظه اشفای دردهای درونی، هدایت و رحمت
36-35-34-133
131
آیه: قل فضل الله و برحمته… فضل و رحمت خداست که باعث شادمانی بندگان می شود.
138-137
132
آیه: قل ارایتم ما انزل الله لکم… خداوند روزی دهنده تمام بندگان است.
139
133
مردم در نزد خود روزی را به حلال و حرام تقسیم کرده اند.
140
134
حکم منحصر به خداست.
141
135
خلقت مردم برای اغراض الهی و اهداف کمالی است و این در همه افراد فطری است.
142
136
حکمی که در بین مردم رواج دارد یا حکم خداست و یا افترای بر خدا
143
137
آیه: و ما ظن الذین یفترون علی الله…
افترا بستم بر خدا کفران نعمت اوست و کفران نعمت خدا روزی را حرام می کند.
144
138
آیه و ما تکون فی شان و لا تتلو… خداوند شاهد و ناظر بر اعمال ماست.
146-145
139
آیه: الا ان اولیاء الله لا خوف… خدا ولی بنده مومن خویش است و مومن حقیقی نیز ولی پروردگار خویش است.
147
140
درجات ایمان و اسلام
149-148
141
مومنین دارای دو صفت هستند: عدم خوف، عدم حزن در دنیا و آخرت.
154-153-152-151-154
142
آیه: لهم البشری فی الحیوه الدنیا… چیزیکه خدا به آن بشارت داده باشد هم در دنیا و هم در آخرت به وقوع می پیوندد.
155-154
143
آیه: و لا یحزنک قولهم ان العزه… عزت تنها از آن خداست.
155
144
آیه: الا ان الله من فی السموات… مالکیت همه انسانهایی که در آسمانها و زمین هستند از آن خداست.
156
145
آیه: هو الذی جعل لکم اللیل… ربوبیت عبارت است از مالکیت و تدبیر که شب و روز یکی از موارد آن است.
157-156
146
آیه: قالوا تخذوا الله ولدا… نفی زاد و ولد از خدا و اینکه او مثل و مانندی ندارد چون بی نیاز است.
158-157
147
آیه: قل ان الذین یفترون… انذار مردم.
159-158
148
آیه: متاع فی الدنیا ثم الینا… دلیل رستگار نشدن کافران، کفر به خداوند است.
159
149
بحث روایتی آیات 57 الی 70 سوره مبارکه یونس
166-159
(
آیات 71 تا 74 سوره مبارکه یونس به همراه ترجمه آیات
167
150
آیه: واتل علیهم بنا نوح… خداوند شروری که از ناحیه مردم متوجه پیامبر است را دفع
می کند.
169-168
151
آیه: فان تولیتم فمت سالتکم علیه من اجر کسانی که در برابر خدا خضوع می کنند.
170
152
آیه: فکذبوه فنجیناه … نجات یافتگان جانشینان خدا در زمین هستند.
170
153
آیه: ثم بعثنا من بعده و… عناد ورزان پیامبران را تکذیب می کردند.
171-170
154
بحث روایتی آیات 71 تا 74 سوره مبارکه یونس.
174-171
155
آیات 75 الی 93 سوره مبارکه یونس به همراه ترجمه آیات.
177-176 175
156
داستان شبیه به هم موسی و هارون و قوم بنی اسرائیل با پیامبر اکرم(ص) و قومش.
178-177
157
آیه: ثم بعثنا من بعدهم موسی و هارون آمدن موسی بعد از پیامبران دیگر به همراه معجزه و انکار او از جانب فرعون و فرعونیان و ساحر نامیدن او.
179-178 180
158
آیه: فلما القوا قال سهم موسی… سنت الهی جریان حق در عالم تکوین است و باطل را از بین می برد.
181-180
159
آیه: و یحق الله الحق بکلماته… قضای الهی قطعی است و سنت او جاری بر آن است که حق و باطل در مقابل هم قرار گیرند.
181
160
باطل همانند کف روی آب است و از بین رفتنی و تنها ماندنی است این حرف موسی به ساحران و فرعونیان است.
182
161
آیه: فمت آمن لموسی الاذریه… تنها ضعفای بنی اسرائیل ایمان آورند و فرعون و بزرگان همچنان کبر ورزید.
184-183
162
آیه: و قال موسی یا قوم ان کنتم… ایمان به خدا و تسلیم در برابر او باید توکل به خدا را به دنبال داشته باشد.
185
163
آیه: فقالوا علی الله توکلنا ربنا… ضعیفان از خدا می خواهند که فتنه قوم ظالم نشوند.
186
164
آیه: و اوحینا الی موسی و اخیه ان تبوء… خدا موسی و قومش می خواهد به هم پیوسته باشند و نماز را به پا دارند.
187
165
آیه: و قال موسی ربنا انک… کسانی که از راه خدا گمراه شوند و در گمراهی خود اصرار ورزند خدا هم شرایط گمراهی بیشتر را برای آنان فراهم می کند و در نهایت آنها را به عذاب سخت هلاک می کند.
189-188 187
166
آیه: قال قد اجیبت دعوتکما… موسی و هارون از خدا ثبات قدم و عذاب فرعونیان را
می خواهند.
190-189
167
آیه: و جاوزنابینی اسرائیل البحر… فرعون در لحظه درماندگی حاضر به تبعیت از موسی و بنی اسرائیل شد که ایمان وقتی عذاب فراگیر شود و مرگ فرا رسد فایده ای ندارد.
191
168
آیه: فالیوم ننجیک ببدنک لتکون… بین بدن و روح آدمی اتحاد وجود دارد و فرعون بعد از عذاب بدنش نجات داده شد تا مایه عبرت دیگران باشد.
193-192 191
169
آیه و لقد بوانا بنی اسرائیل مبدا صدق… بنی اسرائیل سرانجام در جایگاههای صدق یعنی منزل گاهی که همه منظورهای انسان از یک مسکن خوب را دارا باشد منزل داده شدند که این جایگاه نواحی بیت المقدس و شام بود. بعدها بنی اسرائیل از روی علم با هم اختلاف پیدا کردند که خدا بینشان حکم خواهد کرد.
195-194
(
آیات 91 الی 103 سوره مبارکه یونس به همراه ترجمه آیات.
197-196
170
ایمان به خدا تنها منوط به اجازه خداست و این اجازه تنها به کسی که پلید نشده داده
می شود.
197
171
سنتی که در خلقت جاری است این است که مردم با هم اختلاف داشته باشند و سرانجام مومنان نجات می یابند و دیگران ملاک می شوند.
198
172
آیه: فان کنت فی ریب مما انزلنا الیک… آنچه از طرف پروردگار آمده حق است و نباید در آن شک کرد.
199-198
173
خدا در این سوره داستانهایی را بیان کرده که همه اهل کتاب آنها را قبول دارند و جایی برای امتناع نیست.
200
174
آیه: و لا تکونن من الذین کذبوا… منع تکذیب آیات خدا.
201
175
آیه: ان الذین حقت علیهم کلمه… سرمایه سعادت ایمان است و مکذبان آیات خدا زیانکارند.
202-201
176
عناد با حق عذاب جاودان را به دنبال خواهد داشت و هر انسانی به ناچار ایمان خواهد آورد که این یا اختیاری است که پذیرفته می شود و یا اضطراری که پذیرفته نمی شود.
202
177
آیه: فلولا کانت قریه آمنت فنفعها… تنها قوم یونس پیامبر بودند که پیش از نزول عذاب و به طور اختیاری ایمان آوردند.
203
178
آیه: و لوشاء ربک لامن من فی الارض… خدا نخواسته که همه مردم ایمان بیاورند و اکراه در ایمان آوردن روا نمی باشد.
204-203
179
آیه: و ما کان لنفس ان تومن الا باذن الله… همه چیز تحت تصرف خداست و هیچ کس
نمی تواند با او در کاری شرکت جوید مگر آنکه خود خدا اجازه دهد و اهل عناد را راهی به سوی سعادت نیست.
205-204
180
آیه: قل انظروا ماذا فی السموات و الارض. هر مخلوقی به عنوان آیه ای از آیات خدا مردم را به ایمان فرا می خواند.
205
181
آیه: فهل ینظرون الا مثل ایام… کسانی که ایمان نمی آورند باید منتظر عذاب باشند و مومنین و پیغمبر نجات پیدا می کنند.
208-207 206
182
بحث روایتی آیات 94 الی 103 سوره مبارکه یونس.
210-209
(
آیات 104 الی 109 سوره مبارکه یونس به همراه ترجمه آیات
211
183
آیه: قل یا ایها الناس ان کنتم… توضیح پیامبر از دین در جواب شک مشرکین.
212
184
بیان صفت توفی برای خدا برای تهدید مشرکان به عذاب است.
213
185
آیه: و لا تدع دون الله… نهی از شرک به خدا.
214
186
آیه: و ان یمسسک الله بضر فلا کاشف… دعوت به راه حق که به مردم سود می رساند.
215
187
آیه: واتبع ما یوحی الیک واصبر… بشارت دادن به پیغمبر بر صبر در پیروی از حق.
216-215
(
آیات 1 الی 4 سوره مبارکه هود به همراه ترجمه آیات.
217
188
توضیحات پیرامون اهداف و مطالب مورد بحث در سوره مبارکه هود.
220-219 218
189
آیه: الر کتاب احکمت آیاته ثم… آیات قرآن همگی به یک معنای واحد و بسیط که تکثر و تشتت در آن راه ندارد بر می گردد.
221-220
190
مراد از کتاب لوح محفوظ یا همین قرآن است.
222
191
تفاسیر مختلف از احکام و توصیل در آیه فوق و اینکه آیات قرآن همانطورکه وحدت دارند در جهتی دیگر دارای کثرت هستند.
224-223
192
آیه: ان لا تعبدوا الا الله اننی لکم منه… کتاب خدا یک روی خطاب به پیغمبر دارد و یک روی خطاب به مردم. انذار و بشارت را به پیغمبر و معناهایی را که پیغمبر در ضمن تلاوت قرآن بعنوان رسالت به مردم می گوید را خطاب به مردم روا داشته است.
225
193
حصر عبادت به خدا و دور افکندن همه خدایان دیگر.
226
194
توحید اصل و استغفار و توبه نتیجه و فرع است.
226
195
ایمان به خدا انسان را به سعادت ممکن و آرمانهایش می رساند و عدم ایمان زندگی را بر او تنگ خواهد کرد.
228-227
196
هر کس اعمالش بر دیگران فزونی داشته باشد خدا اجر زیاد به او خواهد داد.
229
197
بشریت همواره به دو دسته تقسیم می شود: طایفه برتری طلب و طایفه ذلیل و مقهور این اختلاف را تنها دین توحید تسویه می کند.
229
198
همه مردم از فضل بهره مند می شوند. بهره عام که شامل همه افراد اجتماع می شود و دیگر مزایایی که در قبال برتری های اختصاصی که افراد دارند به آنها داده می شود.
230
199
پیامبر بر همه مردم دنیا مبعوث شده بود که همه مردم ایمان نیاوردند و آنهایی که ایمان آوردند نیز ایمان همه شان خالص و بی نفاق نبود و خدا تنها مومنین را یاری می کند.
232-231
200
آیه" الی الله مرجعکم و هو علی کل شیئی قدیر" بازگشت همه به سوی خداست و روی گردانان از خدا به سختی در قیامت عذاب خواهند شد.
233-232
(
آیات 5 الی 16 سوره مبارکه هود به همراه ترجمه آیات.
235-234
201
آیه: الا انهم یثنون صدورهم… مشرکان از شنیدن آیات قرآن امتناع می کردند تا مبادا حجت و دلیل دست و پا گیر آنها شود.
237-236
202
آیه: و ما من دابه فی الارض الا… خداوند روزی دهنده تمام موجودات زنده است.
240-239 238
203
آیه: و هو الذی خلق السموات و الارض… خداوند آسمان را در دو روز(دوره) و زمین را نیز درد و روز(دوره) خلق کرد و دو روز هم برای کارهای دیگر.
243-242 241
204
آیه: لیبلوکم ایکم احسن عملا. هدف خدا از خلقت آسمانها و زمین آزمایش بندگان و ستیز نیکوکاران از بدکاران می باشد.
245-244 243
205
خدا محکوم کسی قرار نمی گیرد و دیگری در او اثر نمی کند.
245
206
خدا خیر است و هیچ شری در آن راه ندارد و حسن است و هیچ زشتی در او یافت نمی شود.
246
207
آیه: و لئن قلت انکم… کافران قرآن کریم و برانگیخته شدن بعد از مرگ را سحر می نامیدند.
247
208
آیه: و لئن احرنا عنهم العذاب الی امه… خداوند مافران را به عذاب دنیوی گرفتار خواهد کرد و آنان که ایمان آورده اند جانشینان در روی زمین خواهند بود.
249-248
209
آیه: و لئن اذقنا الانسان… طبیعت آدمی این است که نعمتی را که دارد حق خود می داند و اگر این نعمت را از او بگیرند مایوس و کافر می شود.
250
210
آیه: و لئن اذقناه نعماء بعد… مصائب و بلاهایی که از انسان رفع می شود موقتی است و جایی برای شادمانی ندارد.
251
211
آیه: الا الذین صبروا و… آدمی مخلوقی کوتاه بین و تنگ نظر است به جز عده ای که آنان نجات یافتگان هستند.
253-252
212
آیه: فلعلک تارک بعض ما… دعوت خدا را هیچ عقل سلیمی رد نمی کند مگر به دو دلیل: 1- پیغمبر وحی را بدست به مردم ابلاغ نکرده باشد. 2- مردم دستورات وحی به پیغمبر را دروغ بپندارند.
255-254 253
213
پیغمبر تنها مامور ابلاغ وحی خداست و مانند سایر افراد عادی است و از خود اختیاری ندارد.
257-256
214
آیه: ام یقولون افتراه قل فاتوا بعشر سوره کافران که قرآن را دروغ می پنداشتند از طرف پیغمبر به آوردن سوره ای مثل قرآن دعوت شدند که نتوانستند این کار را انجام دهند.
260-259 258
215
اعجاز قرآن همه جانبه است در تمام صفاتی که مختص به آن است مثل: بلاغت، فصاحت معارف حقیقت، اخلاق کریمه، شرایع الهی پند و عبرت و…
267-261
216
قرآن به هیچ وجه نمی تواند کار یک بشر باشد وگرنه می توان مانندی برایش آورد.
269-268
219
آیه: فان لم یستجیبوا لکم ما عملوا…
270
220
معارضه با قرآن بی فایده است چون قرآن بر علم مطلق خدا استوار است.
271
221
خدایان مشرکان دروغین است و تنها خدا یکی است و قرآن هم کلام حق اوست.
275-272
222
آیه من کان یرید الحیوه… تهدید دنیا دوستان.
276
223
هدف از انجام عمل هر چه که باشد همان محقق می شود خواه دنیوی باشد یا اخروی
278-277
224
بحث روایتی آیات 5 الی 16 سوره مبارکه هود.
285-278
(
آیات 17 الی 24 سوره مبارکه هود به همراه ترجمه آیات.
287-286
225
آیه: افمن کان علی بینه من ربه… بینه بصیرت الهی است که به پیغمبر داده شده است، البته قرآن نیز می تواند بینه ای از طرف خدا باشد.
292-288
226
آیه:"و من قبله کتاب موسی اماما و رحمه" تورات کتابی است از جانب خدا مشتمل بر معارف حقه و شریعت الهی و قرآن هم مثل تورات است که آن را تصدیق می کند.
294-293
227
آیه: اولئک یومنون به و من… بشارت به مومنان و انذار کافران.
295-294
228
آیه: فلاتک فی مریه انه الحق… با وجود قراین نباید در قرآن شک کرد.
295
229
آیه: و من اظلم ممن اختری… دروغ بستن بر خدا از بزرگترین ظلم هاست.
296
230
روز قیامت حجابها برداشته می شود و کافران به گناه خود اعتراف می کنند.
298-294
231
آیه: الا لعنه الله علی الظالمین… توصیف وضع ظالمان در روز قیامت.
298
232
دین در عرف قرآن سنت اجتماعی است در بین مردم که یا حق است یعنی اسلام یا از دین حق منحرف شده است.
299
233
آیه: اولئک لم یکونوا معجزین فی الارض… کافران تحت سرپرستی و سیطره قدرت خدا هستند و به عذاب خود خواهند رسید.
300-299
234
فسق و لجاجت باعث مضاعف شدن عذاب است.
300
235
کافران آیات خدا را نه می بینند و نه می شوند و نه می فهمند.
302-301
236
آیه: اولئک الذین خسرو… کافران به دست خود به هلاکت کشیده می شوند و هم در دنیا هم در آخرت زیانکار هستد البته در آخرین زیانکارترین هستند.
304-303
235
آیه: ان الذین آمنوا و عملوا الصالحات… مومنین به خدا اطمینان کامل دارند و شک به دل راه نمی دهند برخلاف کافران.
305

بحث روایتی آیات 7 الی 24 سوره مبارکه هود.
308 الی 305

ردیف
موضوع
صفحه
(
آیات 25 الی 35 سوره مبارکه هود به همراه ترجمه آیات.
10-9
1
نوح نخستین پیغمبری است که برای توحید علیه بت پرستی قیام کرد.
11
2
آیه: و لقد ارسلنا نوحا… نوح بیم دهنده آشکار از جانب خدا.
11
3
آیه: الا تعبدوا الا الله… نوح خود را به پرستش خدا دعوت کرد و از عذاب الیم بیم می داد.
13-12
4
هر موجودی می بایست در خط معین خود حرکت کند وگرنه نابود می شود و این از نوامیس کلی طبیعت است.
14
5
خط معین برای انسان اسلام است.
15-14
6
آیه: فقال الملاء الذین کفروا… منکران رسالت نوح با توحید مشکلی نداشتند بلکه آنها به دلیل نوح هم مثل آنها بشری بیش نبود حاضر به پیروی از او نبودند دلیل کافران مبنی بر حس بود و نفی ماروای حس.
17-16-15
7
اشراف و بزرگان قوم نوح به دلیل اینکه پیروان او همه ضعفان و فقرا بودند از قبول دعوت او سرباز می زدند.
19-18
8
دلیل سوم انکار دعوت نوح از سوی قومش این بود که آنها می گفتند نوح با خود نشانه ای برای اثبات دعوتش ندارد.
21-20
9
آیه: قال یا قوم ارایتم ان… نوح پیامبری خود را اثبات می کند با دلایل به هم آمیخته
22
10
پاسخ اول نوح داشتن معجزه یعنی کتاب و علم از طرف خداوند است.
24-23
11
این آیه اجبار و اکراه در دین را نفی می کند.
25
12
آیه: یا قوم لا اسئلکم علیه… نوح در عوض دعوت خود پاداش نمی خواهد.
25
13
آیه: و ما انا بطارد الذین آمنوا… همه در برابر خدا یک منذ و پاسخگوی اعمال خود اعم از فقیر و غنی
26-25
14
آیه: و یا قوم من ینصرنی من الله… ظالم و مظلوم در برابر خدا یکسان نیستند.
27
15
آیه: و لا اقول لکم عندی خزائن الله… پیغمبر چیزی جز رسالت ندارد.
29-28-27
16
مراد از خزائن الله کلیه ذخائر و کنوز غیبی است.
28
(
بحثی فلسفی و قرآنی پیرامون قدت انبیاء و اولیاء
31
17
مردم نسبت به مقام پروردگار خود در جهل به سر می برند.
31
18
مردم عالم ربوبی را با این نظام مقایسه کرده اند.
32
19
تنها خدا در ذات و صفات خود استقلال دارد و بقیه موجودات به خدا هستند.
35-37-33
20
آیه: و لا قول للذین تزدری… اشراف قوم نوح ضعیفان را پست تر از خو می شمردند و حاضر به همراهی آنها نبودند و نوح(ع) هم در جواب آنها می گوید اینها ظاهر کار است اما از لحاظ درونی و باطنی وضع به گونه ای دیگر است.
37-36-35
21
آیه: قالوا یا نوح قدجا دلتنا… قوم نوح ایمان نمی آوردند و از او می خواستند عذابی را که به آنها وعده داده محقق سازد.
39-38
22
آیه: قال انما یاتیکم به الله… نوع(ع) اختیار آوردن عذاب را از خود سلب می کند و تنها به خدا نسبت می دهد.
40-39
23
آیه: و لا یتفعکم نصحی ان اردت…
40
24
تفاوت بین انموا و اضلال
40
25
موجودات براساس اراده و مشیت خدا به وجود می آیند.
41-40
26
قوم نوح اغوا شده بودند تا عذابی سخت بر آنان نازل شود.
41
27
نوح(ع) خطاب به قومش آنها را تحت اراده خدا می داند که هیچ چیز هم نمی تواند اراده خدا را بگیرد.
42
28
آیه: ام یقولون افتراه…
شباهت فراوان بین احتجاجات نوح(ع) در قبال قومش با احتجاجات پیغمبر(ص) علیه بت پرستی خود وجود دارد.
44-43
29
کافران به طور قطع مجرم هستند ولی پیغمبر(ص) به طور قطع مجرم نیست.
46-45
30
بحث روایتی آیات 25 الی 35 سوره مبارکه هود.

(
آیات 36 الی 49 سوره مبارکه هود به همراه ترجمه آیات.
50-49-48
31
آیه: و اوحی الی نوح… خدا به نوح به خاطر سرکشی قومش تسلیت می گوید.
51
32
کافران تا به ایمان آنها امید است عذاب نمی شوند ولی وقتی کفر در آنها ثابت شد سزاوار عذاب می شوند.
52
33
آیه: واصنع الفلک باعیننا… حتمی شدن عذاب برای قوم نوح و خطاب به او از طرف خدا برای ساختن کشتی.
53
34
آیه: و یصنع الفلک و کلما… قوم نوح او و همراهانش که در حال ساختن کشتی بودند را مسخره می کردند.
55-54
35
آیه: فسوف تعلمون من یاتیه… نوح نیز قوم خود را به خاطر عذاب و درس مسخره می کرد.
55
36
عذاب اول عذاب دنیا با خاصیت رسواکنندگی و عذاب دوم عذاب آخرت است با صفت دائمی بودن.
56
37
آیه: حتی اذا جاء امرنا… وقوع عذاب و سوار شدن نوح و یارانش برگشتی.
58-57-56
38
نوح(ع) برای راه انداختن و متوقف کردن کشتی نام خدا را می برد.
60-59-58
39
آیه: و هی تجری بهم فی موج کالجبال. کشتی بر روی امواج و در حرکت.
60
40
آیه: و نادی نوح ابنه و… دعوت نوح از پسرش برای بیرون آمدن از کفر و امتناع از ناحیه پسرش.
61
41
آیه: و قیل یا ارض ابلعی مائک… عذاب به دستور خداوند متعال انجام شد و به پایان رسید.
64-63-62
42
آیه: و نادی نوح و به… صحبت نوح و پرودگار در مورد پسرش
67-66-65
43
آیه: قال یا نوح اندلیس… خدا خطاب به نوح(ع) پسرش را از او نمی داند و زن نوح را خائن معرفی می کند.
70-67
44
نوح نمی دانست که پسرش در شمار بستگان او نیست.
71
45
خطا پیوسته پیغمبران را به راه صواب آگاه و دعوت می کند.
74-73-72-71
46
آیه: قال رب انی اعوذ بک… نوع(ع) به خدا پناه می برد و او را در قبال هدایتش شکر می کند.
75-74
47
آیه: قیل یا نوح اهبط بسلام منا… خطای به هبوط به نوح و همراهیانش همراه با سلام و برکات که خطاب به عموم افراد بشر تا روز قیامت است.
77-76
48
کشتی نشینان همگی سعادتمند بودند که از بوته آزمایش الهی خالص و سربلند بیرون آمده بودند.
78
49
آیه:"تلک من انباء الغیب نوحیها الیک." خطاب به پیغمبر(ص) که با توجه به داستان نوح عاقبت از آن متقین دانسته شده است.
79
50
بحث روایتی آیات 36 الی 49 سوره مبارکه هود.
86-80
(
پیرامون قصه نوح
87
51
اشاره به به داستان نوح
87
52
داستان نوح در قرآن
88
53
دین و شریعت نوح(ع)
88
54
کوشش نوح در دعوت
89
55
مدت توقف او در بین قوم خود و کشتی ساختن او
89
56
نزول عذاب و آمدن طوفان
90
57
پایان عذاب و نجات نوح و همراهان
90
58
داستان پسر نوع که غرق شد
91-90
59
خصوصیات نوح(ع)
92
60
قصه نوح در تورات حاضر
97الی94
61
اختلافات بین قصه نوح در تورات و قرآن
98
62
داستان طوفان در تواریخ و افسانه های ملل
101-100-99
63
آیا نبوت نوح عمومی و مربوط به تمام بشر بوده
101
64
برطبق عقیده شیعه انبیاء اولوالعزم برای همه مردم مبعوث شده اند.
101
65
اهل سنت دسته ای نوح(ع) را برای همه مردم و دسته ای دیگر تنها رسالت او را مختص قوم خودش می دانند.
102
66
خلقت هر موجودی دارای هدفی است که در زندگی جمعی او با دیگر انواع خودش محقق خواهد شد.
103
67
انسان هنگامی که خود را بی نیاز ببیند طغیان می کند.
104
68
اجتماع تعاونی در بین افراد مستلزم وجود قوانینی در بین آنهاست.
104
69
لازمه عنایت الهی این است که آدمی را به سعادت حیات و کمال وجودیش رهبری کند و چنین هدایتی از طریق وحی صورت می گیرد.
105-104
70
یکی از لوازم عنایت الهی این است که برای اجتماع انسانی دینی نازل کند و این نباید اختصاص بقوم خاصی داشته باشد.
107
71
اولین شریعتی که برای اجتماع انسانی نازل شده است می بایست عمومی باشد یعنی همان شریعت نوح(ع)
108-107
72
آیا طوفان در همه جای زمین رود داد؟
108
73
عمومی بودن دعوت نوح نشانگر عمومیت عذاب او نیز می باشد.
110-109-108
74
مقاله دکتر سجامی استاد زمین شناس در مورد قصه حضرت نوح(ع)
119الی111
75
هر هلاکتی ولو همه جانبه جنبه عقوبت ندارد.
120
(
سخنی پیرامون بت پرستی در چند فصل
121
76
انسان و اطمینان به حس
121
77
انسان در جستجوی علت اصلی عالم مشهود
121
78
انسان چون محدود است خدا را به صورت جسمانی تصور می کند.
123-122
79
انسان با پرستش رو به خدا می برد.
123
80
انسان به حکم فطرت خود در برابر خدا خضوع کرده و او را پرستش می کند.
124
81
خضوع در برابر غیر خدا انحراف است و تنها خدا شایسته پرستش است.
126-125
82
بت پرستی چگونه و چرا پیدا شد؟
126
83
احترام و گرامی داشتن یاد مردگان و بزرگان در ابتدا منجر به پرستش مجسمه ها شد.
127-126
84
هر دسته از مردم با توجه به شرایط خود خدای خاصی را پرستش می کردند.
128
85
همه بت پرستان، بت ها را به عنوان شفیع در نزد خدا می دانستند.
130-129
86
بت پرستی صابعی
130
87
صائبان اجرام آسمانی را واسطه بین خود و خدا می دانستند.
131-130
88
بت پرستی برهمائی مذهبی در بین هندی ها
136الی131
89
بت پرستی بودائی
136
90
آداب بودائیان اجتناب از چیزهای ناپسند و انجام کارهای شایسته و تهذیب عقل است.
138-137
91
بت پرستی عرب
139
92
اعراب نخستین قوم معارض با اسلام
139