کندو ( Hive ) :
هر شانه ( Comb )در یک کندو ، عبارت از یک ورقه عمودی مومی است که به قسمت بالا و کناره های یک حفره بطور
محکم چسبیده است . حجره های کارگر ( Worker cells ) که در آنها کارگران پرورش می یابند و عسل یا گرده در آنها ذخیره می شود ، عرض این حجره ها تقریباً 5 میلیمتر است و عرض حجره های نر ( Drone cells ) 6 میلیمتر می باشد و به کار پرورش زنبورهای نر و ذخیره کردن عسل می آید ، حجره های ملکه ( Queen cells ) بزرگ و عمودی است و شبیه بادام زمینی می باشد و بطرف پایین باز می شود و در طول حاشیه قسمتهای تحتانی ساخته شده و محلی است که برای پرورش ملکه می باشد . موم ( Wax ) به صورت ورقه های کوچکی توسط غده های موجود در جیبهای ( Pockets ) زیر شکم زنبورهای کارگر ترشح می گردد . شانه یکبار که تشکیل شد برای سالها مورد استفاده قرار می گیرد . حجره ها به منظور استفاده همیشگی نظیف و آراسته نگاهداشته اند.
زنبوران عسل تقریباً تنها جانورانی هستند که تهویه مطبوع را انجام می دهند . در تابستان زنبورها برای تهویه کندو با بالهایشان شدید باد می زنند تا حرارت داخلی را به منظور پرورش نسل در حدود 33 درجه نگاهدارند و آب اضافی عسل را در حجره های باز تبخیر سازنند . در هوای گرم و خشک ، زنبورها برای مرطوب ساختن محیط و یا در صورت لزوم رقیق کردن عسل آب به داخل کندو حمل می کنند . در زمستان که ذخیره های عسل به مصرف غذا می رسد ، زنبور تشکیل دسته های با هم فشرده و متراکمی داده و در اثر حرکات بدن و بالها تولید گرما می کنند . این دسته ها در حرارت 14 درجه یا پایین تر تشکیل می شوند و می توانند حرارت کندو را حتی هنگامیکه هوای خارج در صفر درجه یا پایین تر باشد تا 24 یا 30 درجه بالا ببرند . اجتماع ( کولونیهای ) زنبوران در نتیجه کمیابی شهد یا گرده و تخلیه ذخیره های عسل در زمستان تقلیل می یابد . زنبورهای بالغ توسط وزغها ( Toads ) ، راسوها (Skunks ) و خرسها خورده می شوند ، علاقه خرس به عسل همیشه ضرب المثل است . دو بیماری خطرناک و منهدم کننده نسل ، در زنبوران عسل وجود دارد که در صورت عدم مقابله و مبارزه با آنها تلفات سنگین به اجتماعات آنها وارد می شود .
حشرات دیگر :
شکل وعمل اندامها در حشرات بجز تعدادی از حشرات اولیه در بقیه حشرات مشابه است . حیوان بالغ دارای یک جفت شاخک و چشمهای ساده و مرکب می باشد .
قسمتهای مختلف سرباهم جوش خورده است . سینه حشرات دارای سه قطعه می باشد ، و همگی دارای شش پا هستند و بنام شش پایان ( Hexapoda ) نیزنامیده می شوند . شکم این جانوران مشخص و بند بندی است .اعضای راسته ها ( Orders ) ، خانواده ها ( Families ) و گونه های ( Species ) گوناگون حشرات از نظر جزئیات ساختمانی و عادات ، اختلافات زیادی با یکدیگر دارند . بسیاری از مشخصاتو کیفیفت ساختمانی آنها مربوط به تغییرات سازگار شدن (Adaptive modifications ) حیوان نسبت به شرایط خاص زندگی است که ذیلا شرح داده می شود .
رنگ آمیزی :
رنگ حشرات در نتیجه رنگدانه ها (شیمیایی) یا ساختمان سطحی (فیزکی) . یا ترکیبی از اینها حاصل می شود . بعضی از رنگدانه ها دراسکلت خارجی و بقیه در برون پوست یا قسمتهای عمیق تر ، جای گرفته . رنگهای قوس و قزحی بعضی سوسکها ، پروانه ها و غیره از طرز مخصوص تابش نور روی برجستگیها یا ستیغهای میکروسکوپی سطح یا صفا متوازی کیتینی پدید می آید . بسیاری از حشرات رنگ حفاظی دارند به طوری که با محیطهای مجاور خود شباهت پیدا می کنند به عبارت دیگر همرنگی با طبیعت دارند . بعض از حشرات سیار بد طعم است . این حشرات دارای رنگهای مخصوصی هستند به نام رنگ خطر . برخی گونه های بی آزار که دارای طعم زننده نمی باشند رنگ یا شکل ظاهری حشرت دیگر را که مزه یا سمی هستند تقید می نماین . کوتیکول (Cuticle ) خارجی غالبا مومی است و به سهولت مرطوب نمی شود . این کیفیت به سود حرات است به همین جهت در مورد مبارزه با گونه های موذی با بعضی مواد شیمیای اشکلتی ایجاد می کند . در بعضی حشرات آبی و سوسکها شکل حیوان متناسب با سنا در آب شده است در سوس حمام (Cockroaches ) و غیره که در شکافها زندگی می کنند دارای شکل مخصوص متناسب با محل زندگی آنها ست و در سنجاقکهای (Dragon-fies ) تند پرواز به شکل تفنگ می باشد . بدن در بسیاری از حرات دیگر از نظر عادات و روشهای زندگی تواق و سازگاری آشکاری نشان نمی دهد . پوشش مومی بید هی شبانه (Nocturnal moths ) ممکن است آنها را در برابر سرما تا اندازه ای محافظت کند و موهای موجود در بسیاری مگسها و زنبور ها جهت جمع آوری گرده می باشد .
شاخکها (Antennae ) معمولا بارک بوده و دراز یا کوتاهند . در پشه ها معمولی و پروانه های شب شاخکها پردار (Plumed ) است و در انواع سوسکها دارای اشکال مختلفی است . تمام حشرات دارای چشم می باشند وی عض لاروها که به حالت پنهان از نور زندگی می کنند فاقد چشمند و نیز بعضی بالغ ها که در حفره ها یا لانه های موریانه ها و مورچه ها به سر می برند . بع شپشها ی گزنده و سته های غیر جنسی بعضی مورچه ها و اغل موریانه ها نیز فاقد چشم می باشند . قطعات دهانی حشرات دو نوع است یا برخی خرد کردن و جویدن به کار می رود مانند ملخها و یا جهت مکیدن بکار می رود مانند زنبور عسل و در نو مکنده ، عده ای از حشرات که ازخون جانوران دیگر تغذیه می کنند ، مانند ککهای نیش زننده )Bie ) و شته ها که نباتات را سوراخ می کنند ، سوراخ کننده(Puncture ) می باشد .
پاهای شرات برسب عملی که انجام می دهد ، تغییرات پیدا می کنند مثلا در سوسک مخطط یا سوسک ببر (Tiger beetles ) پاها برای دویدن بکار می رود این سوسک زمین را سوراخ می کنند و از شرات دیگر تغذیه می نمایند . پاها در ککها برای جهیدن است و در حشرات آبی جهت شنا کردن می باشد . آبدزد کها به کمک پاها زمین را سوراخ می کنند . در بعضی حشرات مانند آبروها (water striders ) پا ، جهت سرخوردن می باشد این شرت بدنی باریک دارند و پاهای آنها به طوی است و در آبهای شیرین زندگی می کنند و در سط آب شنا می نمایند .
بالها ، معمولا نازک و غشایی است . بالهای پیشین در قاب باان خت شده و به صورت غلافهایی (Elytra ) در آمده است در راست بالان (Orthoptera ) چرم مانند شده و در نیم بالان (Hemiptera ) نیمه قدام بالها ضخیم شده است . در مگسها بالها عقبی تدی به عضوهالتر مانند گردیده است که اندام تعادلی (Balancing organs ) حیوان می باشد بالهای قدامی در بعضی از حشرات تقلیل یافته کوچک شده است . حشرات اولیه (Thysanura,Protura ) ، شپشها ، ککها و بعضی اشکال انگی دیگر فاقد با می باشند در موریانه ها و مورچه ها جز دسته های جنسی بال وجود ندارد . رگبالها نیز در انواع شرات بسیار مختف است . تعداد رگبالها در بعضی شرات بسیار زیاد و در عده ای تقلیل یافته ست .
در جنین بسیاری از شرات ضمایم شکمی موجود است ولی در بالغها دنباله های شکمی (Cerci ) و اندامهای جفتگیری موجود است و ضمایمی دیگر وجود ندارد .
عکس
عضلات در حشرات ، متعدد و مرکب است در لارو کرمی شکل حشرات
( Caterpillar ) مخصوصاً لاروکرمی شکل پروانه ها تقریباً 2000 عظله وجود دارد . اغلب حشرات از نظر قدرت در مقایسه با جانوران بزرگتر خیلی نیرومندتر هستند . مثلاً زنبور عسل می تواند 20 برابر وزنش را بکشد و می تواند هنگام پرواز باری برابر وزنش را بلند کند و این امر در باره مورچه ها نیز صادق است . در ناحیه سر حشرات عضلات کوچکی وجود دارد که در حرکت شاخکها آرواره های زبرین و زیرین بکار می رود . در سینه عضلات بزرگ قوی وجود دارد که برای حرکت بالها و پاهاست . عظلات ناحیه شکم کوچکتر از عضلات سینه است .
دستگاه گوارش نسبت به عادات و روش های غذایی تغییرات گوناگون نشان می دهد . غده های بزاقی حشرات خون مکنده مواد ضد انعقادی ترشح می کند که مایع خون را در موقع بلعیدن و گوارش به صورت طبیعی حفظ می نماید .
تنفس در بیشتر حشرات توسط یک دستگاه نایی انجام می گیرد ولی در فنرتمان
( Collembola ) و بعضی بی شاخکان ( Protura ) و برخی لاروهای انگل داخلی از راه پوشش نازک بدن تنفس صورت می گیرد . حشرات ابزی بالغ که در آب فرو رفته و غوطه می خورند روی سطح خارجی بدنشان که غیر قابل نفوذ است یا یزر بالهایشان ورقه ای از هوا حمل می کنند که برای تنفس آنها بکار می رود . بعضی لاروهای آبزی از قبیل لارو پشه ها منفذی های تنفسی ( Spiracles ) خود را تا بالای سطح آب امتداد می دهند و از اکسیژن هوا تنفس می نمایند ولی لاروهای مگسهای ابریشم ( Caddis – flies ) که لارو آن در پیله های مسطور از شن در آب شیرین وجود دارد دارای آبششهای ( Gills ) نازکی هستند که بنام آبششهای نایی مخرجی موسوم است و اکسیژن محلول در اب را می گیرد ولی هیچکدام از آبششهای آنها با آبششهای سخت پوستان شباهت ندارد . بعضی لاروها که در زیر کودها و زباله های کم اکسیژن زندگی می کنند احتمالاً احتیاجات تنفسی خود را بوسیله اکسیژن حاصله از سوخت و ساز ( متابولیسم ) مواد غذایی می نمایند .
دستاه عصبی در حشرات پست و بسیاری از لاروهای حشرات تکامل یافته تر، شبیه دستگاه عصبی کرمهای حلقوی است و در هر قطعه بدن عقده های ( Ganqlia ) زوج وجود دارد ولی در بالغ های بعضی مگسها و غیر عقده های خلفی در قسمت جلو بدن متمرکز شده است .
تولید صدا در بسیاری از راست بالان ( Orthoptera ) ، نیم بالان ( Mosquitones ) مانند جیرجیرکها ( Cicadas ) ، بعضی بیدها ( Moths ) ، برخی پشه ها ( Mosquitoes ) ، بعضی مگسها ، سوسکها و زنبوران عسل امکان پذیر است . چگونگی تولید صدا مختلف است و در عده ای ممکن است صرفاً در اثر طرز پروازشان باشد .
گاهی صدا به علت مالش قسمتی از پا روی رگبالها یا روی برآمدگیهای کناری بدن و یا ارتعاش بالها هنگام پرواز و غیره باشد .
توانای تولید نور در کرم شب تاب ( Glow-worm ) ، مگس شب تاب ( Fire-fly ) و غیره وجود دارد .
انتشار : بعضی حشرات در یک قاره یا بیشتر وجود دارند و تعداد آنها نیز فوق العاده زیاد است . در حالی که سایر گونه ها فقط در نواحی محدودی زندگی می نمایند .حشرات از سطح دریا تا 6100 متر در مرتفع ترین کوها وجود دارند . حشرات طبیعتاً محدود به نواحی و اماکنی هستند که در آنجا گیاهان غذایی آنها می روید . با برسیهای که انجام شده معلوم گردیده است که بسیاری از حشرات، در تمام مواقع در هوا زندگی می کنند . اکث این حشرات در ارتفاع پایین تر از 300 متر وجود دارند ولی بعضی را تا ارتفاع 4260 متر نیز پیدا کرده اند . عده ای از حشرات با وسایل نقلیه از محلی به محل دیگر انتقال پیدا می کنند . بعضی از حشرات در سواحل میان خطوط جزر و مد زندگی می نمایند . تعدادی در سطح اقیانوسها زندگی می کنند و بالاخره عده ای حشرات دریایی غوطه ور نیز وجود دارند .
وجود فصلی :
زندگی در خشکی حشرات را در معرض شرایط محیطی زیادتری نسبت به حشرات ساکن دریاها و آبهای شیرین قرار می دهد . حشرات مخصوصاً نسبت به تغییرات فصلی از لحاظ حرارت و منبع غذا مثلاً در فاصله میان تابستان و زمستان و وفور یا گمیابی گیاهان مقاومت نشان می دهند . گونه های مختلف ، به طریق گوناگون با این مسائل و مشکلات تطابق و سازگاری یافته اند . بسیاری گونه ها در فصول گرم فراوانند و در مواقع دیگر خیلی تقلیل می یابند . بعضی از زنبورهای بالغ در سراسر زمستان در پناهگاههای خود مخفی می شوند و سوخت وساز ( متابولیسم ) بدنشان بسیار تقلیل می یابد و زمستان را به حالت خواب می گذرانند ( Hibernate ) . بقیه به شکل لارو یا شفیره ( Pupae ) زنده می مانند . در بسیاری از گونه ها ، همه افراد در پایان فصل گرما می میرند و فقط تخمهای آنهاست که به سیر تکامل خود ادامه می دهد و در بهار آینده از تخم خارج می شوند .
ادراکات حسی و رفتار :
حشرات به بسیاری از محرکات که حواس انسان را تحریک می کند از قبیل نور ، تحریکات شیمیایی ( بویایی ، چشایی ) بساوایی و صدا جواب می دهند ، ولی ادراکشان از لحاظ نوع و اندازه و اهمیت متفاوت است . این جانوران نسبت به محرکات شیمیایی بسیار حساسند . بعضی نسبت به اشعه ماورای بنفش عکس العمل نشان می دهند ولی نسبت به اشعه قرمز و زیر قرمز بی تفتوت می مانند . این عکس العملها ، به حشرات دریافتن غذا ، جفت و پناهگاه برای خود و تخمها و بچه هایشان کمک می کند .
ساده ترین جوابها ، انعکاسهاست ( Reflexes ) ، مانند نیش زنبور که در صورت تماس بطور انعکاسی عمل می کند ، با اینکه پس از عمل از بدن جدا می گردد . نوع تغییر ناپذیر جواب که به وسیله آن جانور به عامل محرک نزدیک و یا از آن دور می گردد تاکسیس ( Taxis ) نام دارد .
مگس سرکه ( Drosophila ) به وسیله اندامهای بویایی خود به میوه زیاد رسیده که دارای مخمراست هدایت می شود . مگس به توسط یک تاکسیس شیمیای مثبت
( Positive chemotaxis )نسبت به بعضی الکلها و اسیدهای آلی موجود در میوه در حال تخمیر ، تغذیه می کند . بسیاری از حشرات ، کشش شیمیایی مثبت نسبت به بوهای مطبوع ناشی از حنس مخالف جفت خود را پیدا می کنند و پروانه ها که مستقیماً بطرف شعله حتی داخل آن پرواز می کنند تاکسیس نوری مثبت ( Positive phototaxis ) نشان می دهند . سوسک حمام که در هنکام قرار گرفتن ناگهانی در برابر نور چراغ به اطراف فرار می کند تا خود را پنهان سازد یک کشش نوری منفی ( Neqative phototaxis ) ظاهرمی سازد. اصطلاح کنیزی ( Kinesis ) برای بیان عکس العملهای حرکتی هدایت نشده ای که سرعت حرکت یا تواتر چرخش به شدت تحریک بستگی داشته باشد بکار می رود و مثلاُ سوسک حمام علاوه بر گریز از نور در شکافها ، پناهگاهی می جوید که بدنش با آن تماس داشته باشد این کیفیت را کنیزی بساوای ( Thiqmckinesis ) اصطلاح می کنند . تاکسیسها و کنیزیها و بعضی انواع دیگر راعکس العملها حشرات و بسیاری جانوران دیگر را قادر می سازد که وضعیت و مکان محیطی کوچک ( Microclimate ) و مناسب خود را بیابند و در آن ساکن گردیده ، با حداکثر موفقیت زندگی کنند . بسیاری از اعمال و رفتار دیگر حشرات بر مبنای غرایز ( ) است که خود از رشته ها یا زنجیرهای انعکاسات موزون تشکیل می گردند . اعمال پیچیده که در نتیجهآنها یک زنبور به تنهایی لانه می سازد ، تخمی در آن جای می دهد ، آنگاه از حشرات فلج شده غذای تخم را تدارک می بیند و سپس با مهارت حجره را مسدود می کند،مثلی از زنجیر غرایز محسوب می گردد . از موارد دیگر رفتار حشره می توان شکل پذیری و سازندگی با تغییر پذیری و عملی کردن بعضی تجربیات فردی که تظاهر حافظه عضوی ( Orqanic memory ) محسوب می شود نام برد ، مانند زنبور عسل که از نظر ارتباط دادن رنگ با یک منبع غذایی تربیت می گردد .
پرواز :
حشرات ، پرندگان و خفاشان تنها جانورانی هستندکه می توانند پرواز حقیقی کنند . بالهای حشرات از این نظر که از امتداد پوست بدن مشتق گردیده است دارای ساختمانی مخصوص خود می باشد و اصلاً شباهتی با بالهای اندامی مهره داران ندارد . توانایی حشرات به پرواز ، آنها را قادر می سازد که از دشمنان بگریزند . غذا و جفت خود را به آسانی پیدا کنند ، تخمشانرا در جاهایی بگذارند که به سهولت در دسترس جانوران دیگر قرار نگیرد ، حدود منطقه تغذیه خود را از هر طرف امتداد دهند و زمینهای تازه ای را اشغال کرده پراکنده شوند .
نگهداری آب :
هنگامی که اجداد حشرات آبرا ترک گفته بطرف خشکی و هوا حرکت کردند دچار تغیراتی که دو زیستان و خزندگان تحمل می نمودند گردیدند .
اندامهای حسی برای کار کردن در هوا تطابق یافت . پوشش کیتینی روی بدن در برابر اتلاف مایعات داخل بدن در نتیجه تبخیر مقاومت پیدا کرد ، و نایها برای تنفس در هوا دارای وسایلی شدند . تمام حشرات بجز آنهایی که در محیط مرطوب زندگی می کنند از نظر نگهداری آب بدن با مشکل بزرگی روبرو هستند که در مورد جانوران آبزی وجود ندارد چون رطوبت ممکن است در نتیجه تنفس و تخلیه مواد زاید از دست برود . دریچه ها و منافذ بدن ( Valves in the spircles ) می تواند تحت شرایطی میزان خروج تبخیر رطوبت را محدود سازد ولی حرکات قوی تنفس در جریان پرواز به تخلیه مقدار مایعات کمک می کند . حشرات در موقعیتهای خشک از مواد زاید موجود در روده راست آب بیرون می کنند و احتمالاً ممکن است از اکسیداسیون مواد غذایی داخل بدن مقداری داخل بدن مقداری آب به صورت یک محصول فرعی به دست آورند .
غذا :
بطور کامل نصف گونه های شناخته شده حشرات، گیاه خوارند ( Phytophagous ) و از بافتها یا شیره های گیاهان تغذیه می کنند .
ملخ انواع زیادی از گیاهن را می خورد، قاب بال سیب زمینی فقط از نباتات خانواده سیب زمینی ( Solanaceae ) استفاده می کند . بیشتر موریانه ها و بعضی قاب بالها از چوب تغذیه می کنند ولی بعضی از مورچه ها منحصراً قارچها را می خورند . حشرات گند خوار
( Saprophagous ) از قبیل بعضی از قاب بالان لاروهای مگس و غیره از جانوران غیره تغذیه می کنند و گونه های گوش خوار ( Carnivorous ) حشرات یا سایر جانوران زنده را شکار کرده می خورند .
دشمنان حشرات :
حشرات بعلت وفورشان طعمه انواع زیادی از حشرات دیگر و مهعره داران زمینی و مهره داران آبهای شیرین قرار می گیرند . حشرات در معرض بسیاری بیماریها واقع می شوند و از تعدادشان کاسته می شود . انسان بسیاری از حشرات مضر را با وسایل مختلف از بین می برد . لاروهای بسیاری از حشرات، انگل حشرات دیگرند .
تکثیر :
لقاح یا باروری در حشرات همیشه داخلی است . بیشتر گونه ها تخمگذارند
( Oviparous ) و تخمهایشان را به صورت تک تک یا دسته دسته روی زمین یا داخل خاک، روی گیاهان، در روی بدن جانوران و بافتهای گیاهی می گذارند . حشراتی که لاروهای آبزی دارند در داخل یا مجاور آب تخم می گذارند . تخمهای بعضی حشرات ظرف چندین ساعت لارو بیرون می دهد ولی تخمهای برخی از راست بالان و فلس بالان برای لارو بیرون دادن چند ماه وقت لازم دارد . رشته ها ( Aphids ) و عده ای از دوبالان
( Diptera ) بچه گذارند " تخمگذار بچه زا " ( Viviparous ) که روی حشرات دیگر گذاشته می شود فوراً لارو بیرون می دهد . بچه زنده مگس تسه تسه ( TSETSE ) و هیپوبوسید ( Hippoboscid ) در داخل رحم حیوان ماده بزرگ شده در انجا از ترشحات مخصوص تغذیه می کنند .
بکرزایی ( Parthenogenesis ) :
تکثیر از تخمو بدون لقاح، در شته و کرم چوبها ( Thrips )، زنبور مازوها ( Gall wasps ) و بعضی حشرات دیگر ( مقایسه با زنبور عسل نر وجود دارد . تولید نسل شته ها در بهار و تابستان فقط شامل ماده هاست که بوسیله بکرزایی تکثیر می شوند ولی بعداً دو جنس نر و ماده به همین طریق تولید می شوند . نر و ماده ها باهم جفت گیری می کنند و سپس تخمهایی می گذارند که در مدت زمستان غیر فعال و بی حرکت مانده در بهار آینده ماده ها را تولید می نمایند . یک نوع بکر زایی خاصی وجود دارد بنام پدوژنز
( Paedogenesis ) در مگس میاستور ( Miastor ) از راسته سسیدومیده
( Cecidomyidae ) و چند حشره دیگر که از هر لارو 7 تا 30 لارو تولید می شوند . این لاروها به نوبه خود لاروهای دیگری تولید می کنند . بعضی لاروهای بعدی به شفیره (Pupate ) و سپس به مگسهای نر و ماده تبدیل می شوند . زنبورهای کالسید ( Chalcid wasps ) که انگل تخمهای فلس بالان می شوند چند جنینی ( Polyembryony ) نشان می دهند تخم کالسید ( Chalcid ) شروع به رشد و نمو می نماید سپس به توده هایی مرکب از 100 یا بیشتر تقسیم می گردد، که هر یک به صورت یک لارو و بعداً به شکل یک زنبور در می آیند .
حالت انگلی و فوق انگلی با انگلی ثانوی :
لاروهای مگسهای تاکینید ( Tachinid ) از دوبالان ، ایکنومونید ( Ichnemonid ) براکونید ( Braconid ) و زنبورهای کالسید ( Chalcid wasps ) از نازک بالان انگلهای سایر حشرات می باشند .اسسلیونیدها ( Scelionids ) از نازک بالان انگلهای تخم حشرات می باشند . انگلها میزبانهایشان را ضعیف و سست کرده یا می کشند و یا تخمها را خراب و فاسد می سازند . به این ترتیب در تنظیم اجتماعات حشرات میزبان مفیدند ولی همینکه ذخیره افراد میزبان روبه کاهش نهاد انگلها نیز تقلیل می یابند و تعداد میزبان تغییر و نوسان می کند . این موضوع در انگلی ثانوی یا فوق انگلی ( Hyerparasitism ) پیچیده تر است زیرا در اینجا انگلها به نوبه خود توسط گونه های دیگر انگل زده می شوند . لارو پروانه هیمرو کامپالکوستیگما ( Hemerocampa ) . ( Leucostiqma که به توسط هوارد ( L.O.Howard ) مورد بررسی قرار گرفت مشاهده شده است که 23 انگل اولیه دارد ( 6دو بال 17 نازک بال ) که اینها نیز به نوبه خود 13 انگل ثانوی با فوق انگل دارند . فوق انگها نیز در معرض 2یا 5 انگل ثالث هستند ، چنین است پیچیدگیهای توازن طبیعت ( Balance of nature ) .
حشراتی که در گیاهان ایجاد بر آمدگی می کنند :
زنبورهای سینی پید ( Cynipid ) یا زنبور مازوها ( Gall wasps ) از نازک بالان ( Hymenoptera ) و سیدومیدها ( Gyecidomyids ) یا مگس مازوها( Gall flies )از دو بالان ( Diptera ) حشرات کوچکی هستند که در بافتهای گیاهی تخم می گذارند . سپس در نتیجه تزریق یا تولید ماده ای که از رشد و نمو لاروها تولید می شود تورم یا برآمدگی ( Gall ) خاص در گیاه مشاهده می شود . این برآمدگیها همچنین به توسط بعضی شته ها ( Aphids ) و بعضی حشرات دیگر و حتی بعضی کنه ها تولید می شود .
تعداد نسل :
این موضوع در حشرات گوناگون فرق می کند از لاروهای واحدی که در یک زمان یا در یک نوبت به توسط بعضی مگسهای بچه گذار بیرون می آید تا یک میلیون یا بیشتر و یا کمتر تخم که به وسیله یک زنبور عسل ماده گذارده می شود اختلاف وجود دارد . اهمیت تعداد تولد در هر دفعه به توسط یک ماده کمتر از میزان افزایش واقعی همان حشره می باشد دز بعضی گونه ها که دوره زندگی کوتاهی دارند میزان افزایش خیلی سریع است . مگس سر که ماده ( Drosophila ) تا 200 تخم می گذارد و دوره کامل آن در حرارت 6 ر26درجه درجه فقط 10 روز وقت لازم دارد . مگس خانگی ممکن است دوره خود را در 8 تا 10 روز در هوای بسیار گرم طی کند . در شته ها و غیره بکر زایی تحت شرایط بسیار مناسب حرارت، رطوبت و منبع غذایی به افزایش جمعیت فوق العاده سریع منجر می گردد . نسل یک شته در صورت زنده ماندن به تنهایی می تواند ظرف یک فصل در سراسر زمین منتشر گردد .
رشد و نمو و دگردیسی :
چون حشره در یک اسکلت خارجی زندگی می کند، فقط پس از یک پوست اندازی می تواند شکل خود را تغییر دهد و یا بزرگتر شود و پس از فرا رسیدن مرحله بلوغ دیگر مرحله پوست اندازی وجود نخواهد داشت . راسته های بی شاخکان اولیه ( PROTURA ) تا دم چنگالان ( Thysanura ) ز طریق تغییرات منظم و اهسته شکل و اندازه بالغ را بدست می آورند و به همین جهت این حشرات را بی دگردیسان ( Ametabola ) می نامند. شکل ( 17 الف ) . به یونانی A ـ نه یابی؛ Metabola ـ تغییر ) . راست بالان ( Orthoptera ) و حاشیه بالان ( Thysanootera ) دگر دیسی تدریجی ناقص را می گذرانند و به نام حشرات با دگردیسی ناقص یا گردیسیان ( Hemimetabola ) نامیده می شوند . نوزاد جوان یا پوره های کوچک دارای چشمهای مرکب بوده و تا اندازه ای بهع بالغ ها شباهت دارند . بالها در مراحل متوالی در خارج بدن به صورت برآمدگیهای بزرگ می شود تا انکه عملاً به اندزه بال حشره کامل برسد .
شکل
در حشراتی که دگردیسی ناقص دارند در دوره زندگی به دو شکل دیده می شوند . لاروها بدون بال و بالغ بالدار ( ش 17 ب و ج ) .
در حشراتی که دگردیسی کامل دارند به عبارت دیگر حشرات با دگردیسی کامل یا دگردیسیان ( Holometabola ) شکل لارو هیچگونه شباهتی با حیوان بالغ ندارد و برای تبدیل شدن به حیوان بالغ تغییرات زیادی چه از حیث شکل وجه از نظر قد و اندزه پیدا می کند . نوزادان به صورت لاروهای کرمی شکل بند بند ظاهر می شوند که دارای سرسینه، شکم و پاهای کوتاه می باشند عده ای از لاروها فاقد پا هستند و بالها و چشمهای مرکب ندارند . اندازه لاروها بوسیله چندین پوست اندازی افزایش می یابد و لارو مرتب با حرص و ولع زیادی غذا می خورد پس از انکه به حد کافی تغذیه نمود بی حرکت می شود و این مرحله بی حرکتی را به صورتهای مختلف طی می نماید . اغلب فلس بارلان این دوره را که دوره پردگی ( Nymphs ) نامیده می شود داخل پیله هایی ( Cocoons ) می گذرانند که این پیله ها بوسیله غده بزاقی انها تولید می شود یا زمانی از شن ریزه ها یا تکه های چوب کوچک برای گذراندن دوره پردگی محفظه های می سازند یا برگها را لوله یم کنند بعضی از حشرات روی بدن عنکبوتهایی که انها را قبلاً بی حرکتت کرده ان تخم می گذارند ، لاروها از محتویات بدن عنکوبتها تغذیه می نمایند و پوشش کیتینی عکبوتها را برای گذراندن دوره پردگی بکار می برند . گاهی برگها را لوله می نمایند و درون آن بی حرکت می شوند . حتی در آخرین دوره لارو کرمی شکل گاهی تغییر محیط می دهد مثلاً اگر لارو در اب باشد به خشکی می رود . هر گاه انگل باشد بدن میزبان را ترک می نماید . بعضی ها در زمین فرو می روند در همین موقع است که تغییرات زیادی رد اعضای آنها پیش می آید . اغلب بافتهای داخلی بدن خراب می شود و در اثر عمل بیگانه خواری گلبولهای سفید خورده می شود . در تمام حشرات تعضایی که از بین می رود، یکسان نیست ولی به طور کلی قسمتهایی از بین می رود که باعث مرگ حیوان نگردد . مثلاً دستگاه عصبی و جریان خون از این انهدام مصون می ماند قلب با سرعت کار می کند تا گلبولهای سفید را به اعضایی که در حال از بین رفتن است برساند سپس یاخته های مولد، اعضاء از بین رفته را دذر اثر تقسیم یاخته ها و تغییرات آنها مجدداً می سازد . از بین رفتن و تولید اندامهای داخلی تدریجی است حشراتی که دارای دگردیسی کاملند در دوره زندگی به سه شکل ظاهر می شوند لارو کرمی جسم متجرک شفیره ( غنج ) (Pupa یا Nymph ) بی حرکت و حشره بالغ بالدار ( Imago ) ( ش 18 ) . شواهد تجربی موید انند که پوست اندازی و دگر دیسی تحت اثر عمل هورمونها ( Hormones ) است و هورمونها نیز محتملاً از غده هایی بنام کرپوس آلتوم ( Corpus allatum ) تولید می شود . این غده از برون پوست واقع در پشت آرواره زیرین ( Mandibles ) منشاء گرفته است و عقب مغز قرار می گیرد . حذف این غده در بعضی مراحل اولیه در شفیره های ( Nymphs ) حشره رود نیوس ( Rhodnius ) از پوست اندازی آنها جلوگیری خواهد نمود . از طرف دیگر حذف غده در شفیره های کاملتر و در مواقع خاص دیگر موجب آن خواهد شد که بعضی صفات بلوغ با پوست اندازی حاصل گردد . چنین معتقدند که در پوست اندازی وجود هورمونی ضروری است و از قرار معلوم برداشتن غده و فقدان ماده ای خاص از بروز صفات بالغ جلوگیری خواهد شد . این ماده مانند هورمونهای مهره داران غیر اختصاصی است و چنانچه در حشرات جنسها و راسته های دیگر انتقال یابد تاثیر خواهد داشت .
عکس
بیشتر حشرات منفرد هستند و هر فرد آنها وابسته و قایم به خودشان زندگی می کنند . جنسهای نر و ماده فقط در موقع جفت گیری باهم تماس و همکاری پیدا می کنند و حیوان ماده تخممی گذارد و می رود و یا آنکه پس از تخم گذاری می میرد گونه های دسته جمعی به صورت دسته های بزرگ گرد هم جمع می شوند مانند دسته های ملخها ( Locusts )، کفشدوزهای زمستان خواب ( Hibernating ladybird beetles ) از انواع قاب بالان که در این گونه حشرات پدر و مادر معمولاً هیچ وقت زاده ها یا نسلهای خود را نمی بینند . در حدود 6000 گونه از حشرات غرایز اجتماعی از خود نشان می دهند . ماده و نر یا پدر و مادر در بازده های خود در یک پناهگاه مشترک و با اشتراک مساعی زندگی می کنند . این حالات با روابط نیمه اجتماعی آغاز می گردد . مانند ماده گوش خیزک ( Earwig ) از راسته پوست بالان ( Dermaptera ) که از تخمها و بعداً از بچه های خود نگهداری می کند . سوسکهای حمام ( Cockroaches ) زنجره ها و بسیاری از حشرات راسته پیش سران یا شاخک مفصلیها ( Enibioptera ) و نابالان ( Zoraptera ) نیز چنین هستند. یک زنبور منفرد در حجره های انفرادی تخم حشرات دیگر را جای می دهد تا لاروهایش که بعداً از تخم بیرون می آیند و مستقلاً رشد می نمایند بعنوان غذا از آنها استفاده کنند . همه موریانه ها، مورچه ها و بعضی زنبورها و زنبوران عسل زندگی اجتماعی دارند . حیوان ماده بر حسب گونه های مختلف درون خاک در حفره های داخل چوب یا در یک لانه ساخته شده و غالباً در تاریکی تحت یک حرارت پایین و رطوبت تنظیم شده که در آن حرکات عضلانی و کاتابولیسم ( Catabilism ) جانور تقلیل می یابد ، زندگی می کند . حیوان ماده زندگی طولانی دارد که شاید به علت همین شرایط مناسب باشد که ملکه های بعضی موریانه و مورچه ها ممکن است چندین سال زندگی کنند .
نزد گونه های ابتدائی تر، حیوان ماده فقط با چندین نسل متوالی زنده باقی می ماند . در زندگی پیچیده و دسته جمعی موریانه ها، مورجچه ها و زنبوران عسل ترتیب منظمی وجود دارد که در آن تقسیم کار میان دسته های گوناگون دیده می شود .
همکاری همیشگی بسیاری از افراد در یک اجتماع از قرار معلوم به تشکیل انعکاسات و غرایز مفید و تازه منجر می گردد . طرز تغذیه در انواع حشرات اجتماعی بسیار مختلف است . مورچه ها ممکن است در عادات و روشهای غذایی پیشرفت و ترقی نشان دهند . پست ترین آنها حشرات را شکار می کنند و می خورند . عده ای از مورچه های دشت و نواحی مرتع از شهد نباتی که به توسط شته ها تولید می شود تغذیه می نمایند . مورچه های خرمن در تابستان دانه جمع آوری و ذخیره می نمایند تا برای زمستان آذوقه داشته باشند . بالاخره مورچه های قارچی از قارچ تغذیه می نمایند . این مورچه ها در باغهایی که محل رویش قارچهای مخصوص تغذیه آنهاست لانه می سازند و هر ملکه جوان در موقع رهسپار شدن جهت تشکیل اجتماع جدید مقداری میسلیومهای قارچی حامل هاک لازم در داخل کیسه زیر دهانی با خود حمل می نماید .
روابط حشرات با انسان :
هر کس عملاً با بعضی حشرات سر و کار دارد . مثلاً انسان عسل می خورد، لباس ابریشم طبیعی می پوشد، مگسها و پشه ها را از بین می برد حتی عده ای از اشخاص به ناراحتیهایی که نتیجه آزار شپشها، ککها و مگسها باشد، گرفتار می شوند عده ای در هنگام مضیقه غذایی و سختی ملخها را می خورند همه به نحوی با حشرات ارتباط دارند حشره شناسی اقتصادی ( ECONOMIC ENTOMOLOGY ) در باره مسائلی که در کشاورزی و پرورش جنگل و صنایع غذایی اهمیت دارد، بحث می کند . حشره شناسی پزشکی (Medical entomoligy ) مربوط به حشراتی است که در پزشکی مورد بحث قرار می گیرد . حشرات مفید بسیاری وجود دارند، مانند زنبوران عسل و کرم ابریشم و سایر حشراتی که از گلی به گل دیگر می پرند و در عمل گرده افشانی شکوفه های گیاهان مفیدند، مانند شکوفه های سیب، آلبالو، توت، شبدر و سایر گیاهان دیگر . کندوهای زنبوران عسل را در باغهای میوه قرار می دهند تا عمل لقاح گیاهان به خوبی انجام گیرد .
در عده ای از گیاهان برای آنکه تولید میوه و دانه نمایند وجود حشرات مخصوص لازم می باشد مثلاً در انجیر از میر ( Smyrna ) که در کالیفرنیا می رویند این درخت فقط گل ماده تولید می نماید و تا گرده های گل انجیر وحشی مخصوص Ninedibl – capri – fig که میوه آن غیر قابل خوردن است بوسیله زنبور کوچکی بنام بلاستوفاگا (Blastophaga) روی گلهای ماده آن قرار نگیرد، انجیر تولید نمی کند محل رشد زنبور بر روی درخت وحشی است که پس از بلوغ باعث انتقال دانه گرده از گل انجیر وحشی است که بر روی گلهای ماده انجیر ازمیر می گردد . از کندوهای زنبوران عسل در ممالک مختلف سالیانه مقدار زیادی عسل حاصل می شود که به مصرف تغذیه می رسد ضمناً مومی که از کندوی زنبوران عسل تهیه می شود در ساختن شمع های کلیسا و قالب ریزی و برای ریسمانهای مومی مصرف دارد . ابریشم طبیعی از کرم ابریشم تولید می گردد . لاروهای پروانه ابریشم از برگ توت سفید تغذیه می کنند . هر لارو پیله ای ( Cocoon ) از ابریشم که ناشی از ترشحات بزاقی حیوان می باشد به دور خود می تند . یک پیله در حدود 300 متر ابریشم بسیار نازک می دهد . لاک شیشه ای تجارتی از ترشحات مومی بعضی حشرات لاکدار یا فلسدار ( Ciccidae ) هند به دست می آید و رنگهایی بنام قرمزدانه ( Cochineal ) و ( لاک جگری سرخ پررنگ) از بدنهای خشک شده بعضی حشرات فلسدار انجیر هندی( Cactus ) در نواحی گرمسیر ( Tropical ) مشتق می گردند . بسیاری از حشرات موذی گیاهخوار به توسط دسته هایی از حشرات شکاری خورده می شوند . حشرات فلسدار که از مرکبات و سایر درختان تغذیه می کنند و به آنها صدمه می زنند طعمه لاروهای کفشدوزکها ( Coccinellidae ) قرار می گیرند و لاروهای کفشدوزکها خود عامل مهمی در از بین بردن این آفتها هستند . بعضی از انواع کفشدوزکها را در بعضی نواحی پرورشس می دهند و برای از بین بردن حشرات فلسدار از آنها استفاده می نمایند و نیز آنها را در باغهای میوه آزاد می سازند و حتی توده های زمستان خواب این سوسکها را در خمره هایی جمع آوری می کنند و برای همین منظرو می فروشند . حشرات انگل که در تخمها یا بچه های حشرات گیاهخوار تخم می گذارند لاروهای آنها حشرات گیاهخوار را از بین می برند . گروه دیگری از حشرات مفید هستند که بعضی از آنها را مصنوعاً پرورش می دهند و به منظور از بین بردن حشرات موذی رها می کنند متاسفانه بعضی از این حشرات خودشان دستخوش انگلهای ثانوی می گردند و از فواید آنها کاسته می شود . از حشرات مفید دیگر سوسکهای لاشه خور می باشد که فضولات و اجسام مرده جانوران را از بین می برند و به زودی لاروهای حریص و پر خور آنها فقط پوست و استخوان حیوان مرده را باقی می گذارند . مورچه ها، موریانه ها و سوسکها به آهستگی بقایای درختان و سایر گیاهان خشک شده را از بین می برند . موریانه ها به ساختمانهاو سایر بناهای چوبی نیز صدمات فراوان وارد می آورند، بالاخره بسیاری از حشرات بطور غیر مستقیم مفیدند . مثلاً بعنوان غذا برای ماهیها، پرندگان و ماکیان و بوقلموها مورد استفاده قرار می گیرند . گونه های بسیاری از حشرات موذی به محصولات زراعی، جنگلها، گلها، باغها، غذاهای نگهداری شده یا دانه های انبار شده و سایر کالاها صدمه می زنند . حشرات دیگری هستند که آسایش و سلامت جانوران وحشی و اهلی و انسان را به مخاطه می اندازند . جمع زیانهای وارد از ناحیه این حشرات را در آمریکا سالانه به 000/000/225/1 دلار تخمین زده اند .
هر گیاه مزروعی بیش از یک حشره آفت دارد و هر محصول مهم از قبیل ذرت، پنبه، گندم و تنباکو دارای صد آفت یا بیشتر می باشد . این آفتها هزینه مداومی از لحاظ صدمه یا اتلاف محصولات و مخارج سمپاشی ها و انتشار انگلهای لازم تحمیل می کنند .
برخی آفتهای بومی عظیم عبارتند از آفت سیب زمینی ( Potato beetle )، ملخها، مگس گندم خوار ( Hessian fly of wheat )، حشره اروپایی که غلات را سوراخ می کند ( European corn borer )، شپشه غوزه پنبه ( Cotton boll weevil ) ، بید سیب و به ( Codling moth ) و غیره . مسئولان وزارت کشاورزی موظفند که از انتشار این حشرات جلوگیری کرده، آنها را محدود سازند . بسیاری از خوراکهای انسان به توسط مورچه ها ، سوسکها و شپشه ها ضایع می شود و توسط مگسهای خانگی کثیف و آلوده می شود . شپشه ها و بیدها و پروانه های غلات و حبوبات در انبارها صدمات زیادی وارد می سازند . لباسها، پارچه های پشمی، قالیها، خزها، و پرها، به توسط بیدهای لباس و سوسکهای قالی خورده و سوراخ سوراخ می شود . کتاب نیز به توسط ماهی خشکی