تحقیق طراحی و ساخت بیمارستان های سیار

بسم الله الرحمن الرحیم

طراحی و ساخت بیمارستان های سیار با قابلیت مونتاژ

تهیه کننده:

فهرست مطالب

مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………صفحه4

تاریخچه بیمارستان سیار………………………………………………………………………………………….صفحه6

بیمارستان سیار یا بیمارستان صحرایی……………………………………………………………………..صفحه 8
ساختار بخش های مختلف بیمارستان سیار………………………………………………………………..صفحه 9
دپارتمان ها و بخش های مختلف بیمارستان سیار………………………………………………………صفحه11
الزامات و نیازمندیها……………………………………………………………………………………………….صفحه13
بیمارستان های سیار در حوزه های شهری در مواقع عادی………………………………………..صفحه14
کاربردهای خاص بیمارستان سیار……………………………………………………………………………صفحه14
ویژگیهای کاربردی بیمارستان سیار………………………………………………………………………..صفحه16
انواع واحدها و ساختارهای ایجادکننده بیمارستان سیار………………………………………….صفحه 18
تله مدیسین…………………………………………………………………………………………………………صفحه26

هنگام بلایا یا پس از آن، یکی از بزرگ ترین مشکلات مدیریت بحران، ایجاد و تامین امکاناتی است که تهیه آنها در زمان وقوع بلایا تقریباً ناممکن است و باید پیش از وقوع بحران در مورد آنها چاره اندیشی شود، لذا با توجه به اینکه کشور ما جز ده کشور حادثه خیز جهان محسوب می شود و از چهل و یک نوع از انواع بلایای شناخته شده در دنیا، حدود سی و یک مورد آن در ایران اتفاق افتاده یا می افتد و با توجه به وقوع مکرر زمین لرزه، سیل،انواع توفانها و کولاک ها، و شدت وقوع و وسعت تخریب ناشی از آنها، پیش بینی شرایط مواجه با بلایا و حوادث غیرمترقبه ضروری است که یکی از مهمترین این موارد در عرصه بهداشت و درمان، تمهید سازه های درمانی سیار است که با توجه به تخریب و ازبین رفتن ساختارهای ثابت در بحران ها، حضور بیمارستان های سیار با تاسیسات، تجهیزات، منابع انسانی و پروتکل های تجربه شده ضروری و بسیار مفید خواهد بود و با توجه به اینکه یکی از اساسی ترین نیازها در زمان بحران، ارائه خدمات به مجروحان و مصدومان در زمان طلایی یا Golden time است، لازم است که این خدمات به کامل ترین نحو ارائه شود.
لازم است قبل از ورود به این مبحث به موارد زیرکه از اهمیت زیادی برخوردارند با دقت ویژه ای پرداخته شود:

مدیریت بحران
الگو و روش هایی که می تواند برحسب تجارب جهانی، منطقه ای و بومی مورد بهره برداری قرار گیرد.
مدیریت هماهنگی وب هره گیریا ز منابعا نسانی
فوق تخصص، متخصص و سایر منابعا نسانی
ساختارها، فضاها و تاسیسات مورد نیاز
تجهیزات مرتبط
منابع مالی
مواد و اقلام مورد نیاز مصرفی اعم از دارویی، پزشکی، فنی، خوراکی و…
وجود سازمان های مسئول و آشنا به بحران
آموزش، تمرین های ادواری و شبیه سازی وقایع برای اقدام به موقع در بحران های واقعی
شناخت انواع بحران های محتمل

مقدمه
بیمارستان سیار، یک مرکز درمانی یا یک بیمارستان کوچک با تجهیزات پزشکی لازم است که می توان آن را در زمان کوتاهی به مکان مورد نظر حمل و راه اندازی و شروع به بهره برداری کرد. بیمارستان سیار بایستی بتواند حداقل خدمات پزشکی و درمانی را برای بیماران یا زخمی ها در شرایط بحرانی همچون جنگ و بلایای طبیعی فراهم نماید.
طراحی بیمارستان سیار به صورت ماجولار انجام می شود و هر ماجول بر روی یک تریلر یا کامیون یا اتوبوس نصب می گردد و نهایتاً بیمارستان سیار از کنار هم قرار گرفتن ماجول های مختلف تشکیل می شود. بعضی از ماجول ها طوری طراحی می شوند که به صورت مستقل نیز می توانند خدمات لازم را ارائه دهند. در بیمارستان سیار همه ماجول ها روی چرخ قرار دارند و می توانند روی جاده حرکت نمایند و به آسانی به جایی دیگر منتقل شوند. در این ماجول ها، فضای درمانی لازم و تجهیزات مورد نیاز، برای ارائه خدمات پزشکی، درمانی و حتی جراحی های حیاتی، لحاظ شده است و امکان انتقال مجموعه، برپایی سریع و آغاز به بهره برداری در کمترین زمان، برای چنین بیمارستانی متصور می باشد.
بیمارستان سیار ارائه خدمات درمانی و پزشکی حیاتی را برای بیماران و زخمی ها در شرایط بحرانی، و در نزدیکی محل حادثه و پیش از انتقال آنان به یک بیمارستان دائمی را فراهم می آورد. در بیمارستان سیار، با توجه به وضعیت مجروح و درجه وخامت بیمار، می توان روند درمان را در بیمارستان سیار کامل نمود یا بر حسب ضرورت، فقط به تثبیت وضعیت بیمار اقدام نموده و سپس آن را به مرکز درمانی دیگر اعزام کرد.
در طی صدها سال، نیاز ارتش ها به نجات جان سربازان زخمی در میدان جنگ، به پیدایش و توسعه پزشکی نظامی منجر شده است.
در واقع جنگ همیشه به طور مستقیم یا غیر مستقیم موجب پیشرفت در علم پزشکی شده است. در این راستا، بیمارستان های سیار و بیمارستان های صحرایی برای کمک به ارائه خدمات سریع تر و مطلوب تر پزشکی و درمانی در جبهه های جنگ به وجود آمده و توسعه یافته اند.
می توان "بیمارستان سیار" را نمونه مدرن تر و به روز تر "بیمارستان صحرایی" و همچنین نمونه بزرگتر و جامع تر " واحدهای نظامی و سیار جراحی " (Mobile army surgical hospital) موسوم به MASH در نظر گرفت که به نجات جان انسان ها و بهبود انجام فرایند درمان در بلایای طبیعی و جنگ می کنند.
از آنجایی که بیمارستان سیار بایستی بسیاری از تجهیزات پزشکی و فضاهای درمانی را شامل بوده و بتواند آن فضاها و تجهیزات را بسادگی به جای دیگر منتقل کند احتیاج به پلت فرم های خاصی دارد.
پلت فرم میزبان بیمارستان سیار، می تواند باکس عقب یک کامیون یا اتاق روی یک تریلی یا فضای داخلی یک اتوبوس باشد.

از آنجا که پروتکل های درمانی بیمارستان های سیار مشابه با بیمارستان های دائمی بوده و قوانین و معیارهایی یکسان و مشابهی با آن ها دارند، بنابراین پلت فرم بیمارستان سیار باید بسیار انعطاف پذیر و کارآمد و مناسب برای طراحی یک مرکز بهداشتی و درمانی و جراحی باشد که در نهایت بتواند کارکرد و فضاها و تجهیزات شبیه به یک مرکز بیمارستان دایمی را داشته باشد.
از نظر تنوع انجام خدمات پزشکی یا ظرفیت تخت های بستری، بیمارستان سیار و بیمارستان صحرایی شبیه به هم می باشند و به طور کلی می توان گفت که یک بیمارستان سیار بزرگتر از واحدهای ارائه کمک های اولیه (واحدهای امدادرسانی و کمک های اولیه که ممکن است در یک ایستگاه یا در یک یا چند آمبولانس ارائه شود) و کوچکتر از یک بیمارستان دائمی است.
همچنین، در شرایط اضطراری بیمارستان سیار را می توان به یک بیمارستان صحرایی دیگر متصل کرد و ظرفیت تخت های بستری را افزایش داد یا برای بیماران و مجروحان بدحال، خدمات درمانی بهتری را فرآهم آورد.
با توجه به قوانین بین المللی حقوق بشر از جمله کنوانسیون ژنو مبنی بر ممنوعیت حمله به پزشکان و آمبولانس ها و بیمارستان ها نشان گذاری شده با علامت صلیب سرخ یا هلال احمر، بیمارستان های سیار هم بایستی از هر حمله ای مصون باشند.

تاریخچه بیمارستان سیار
برای بررسی تاریخچه بیمارستان سیار، بایستی ابتدا نگاهی به تاریخچه بیمارستان صحرایی و همچنین واحدهای سیار نظامی جراحی (MASH) بیاندازیم؛ چرا که بیمارستان سیار نمونه جامع تر و بزرگتر MASH و نمونه کارآمدتر و مدرن تر یک بیمارستان صحرایی می باشد.
بیمارستان صحرایی
اوایل بیمارستان های موقت جراحی یا بیمارستان های صحرایی کیلومترها در پشت جبهه ایجاد می شدند در آن زمان ها، واحدهای پزشکی و درمانی نزدیک میدان جنگ، جهت انجام جراحی های ضروری و حساس توسعه نیافته بودند لذا با ناتوانی واحدهای پزشکی نظامی در ایفای نقش خود در پشتبانی یگان های خط مقدم، و نارسایی در تخلیه و انتقال مجروحان از میدان جنگ به بیمارستان های پشت جبهه، میزان تلفات نیروی انسانی بالا می رفت. پس می بایستی که راه حل مناسبی پیدا گردد تا به جراحی و درمان سربازان مجروح، مستقیماً در نزدیکی میدان جنگ بپردازد. درغیر اینصورت، عده زیادی از سربازان با توجه به نبود خدمات لازم پزشکی و جراحی و همچنین حین انتقال به نزدیک ترین واحد درمانی تلف می شدند. بیمارستان های صحرایی قابل جابجایی، با پزشکان و جراحان توانمند، و مستقر شده نزدیک میدان جنگ، امکان ارائه خدمات پزشکی حیاتی و نجات جان سربازان را فراهم می آورد. بیمارستان های صحرایی با توجه به قابلیت جابجایی، توسط خود پرسنل بیمارستان، همراه با یگان های نظامی پیشروی می کردند و به فعالیت خود ادامه می داد و به این ترتیب بیمارستان های صحرایی به جزو لاینفک یگان های پزشکی نظامی تبدیل شدند.
واحدهای MASH
مفهوم بیمارستان سیار نظامی جراحی (MASH) توسط ارتش ایالات متحده ابداع شد. بر اساس تعریف، "MASH " یک بیمارستان جراحی و کاربردی در میدان جنگ است که به انجام اعمال جراحی حیاتی می پردازد. اولین بار در ماه اوت سال ۱۹۴۵ به وجود آمد و بعد از آن در جنگ کره و در بسیاری از مناقشه های بعدی استفاده شد.
جنگ کره به دلیل افزایش تعداد مجروحان نقش بسزایی در شکل گیری مفهوم MASH داشته است، چراکه نیاز به راه حلی درمانی موثرتر از واحدهای سنتی پزشکی ارتش یا انتقال به بیمارستان های دائمی احساس می شد. MASH این راه حل بود، که در نزدیک میدان جنگ مستقر می شد وعلاوه بر فراهم آوردن امکانات گسترده تر پزشکی، برای اهداف دیگری چون ذخیره خون و توزیع آن نیز استفاده می شد.

ایده اولیه برای MASH صرفاً ارائه خدمات جراحی بود، اما وظایف آن با توجه به نیازهای میدان جنگ گسترش یافت. طرح های اولیه MASH، یک بیمارستان مجهز به یک یا دو اتاق عمل و چند تخت بستری بوده که کل مجموعه روی یک یا چند کامیون نصب می شد و مجموعه را تا نزدیکی میدان جنگ، و تا بیرون برد توپخانه دشمن منتقل می نمود تا در آنجا بتواند اقدامات اولیه را در نجات جان سربازان یا انجام اعمال جراحی حیاتی انجام داده یا اقدام به تثبیت وضعیت مجروحان قبل از اعزام آنان به یک بیمارستان مجهز تر بنماید.
در جنگ کره، و در نبود امکانات حمل و نقل و تخلیه مناسب مجروحان، گاهی تعداد بیماران یک واحد MASH در طول یک روز تا دو برابر ظرفیت واقعی آن افزایش می یافت اما از اواخر سال ۱۹۵۱، و با استقرار امنیت نسبی، واحدهای MASH توانستند به میدان جنگ (تا حدود ۳۰ کیلومتری محل نبرد) نزدیک تر شوند و واحدهای MASH توانستند هرچه بهتر و کارآمد تر به ارائه خدمات خود بپردازند.
بر اساس استانداردهای نظامی، زمان قابل قبول برای راه اندازی یک واحد MASH از زمان رسیدن به محل، ۴ ساعت و زمان جمع کردن آن و آماده سازی برای انتقال دوباره، ۶ ساعت می باشد.
در اوایل هر MASH، قابلیت انجام ۵ جراحی در هر شیفت را دارا بود و از سیستم کارآمدی برای طبقه بندی بیماران و طبقه بندی وخامت حال آن ها بهره می برد در این واحدها مجروحان ورودی از لحاظ وخامت حال و امکان نجات جان درجه بندی می شدند و در صورت امکان مجروحان پس از تثبیت وضعیت، یا انجام عمل جراحی ضروری حیاتی (مثلاً برای جلوگیری از خون ریزی) به سایر بیمارستان ها و مراکز درمانی اعزام می شدند. هر واحد MASH به وسیله ی یک دسته از خودروهای آمبولانس و همچنین هلی کوپترها (بعنوان آمبولانی هوایی)، جهت تسهیل تخلیه مداوا شدگان و مجروحان، و همچنین یک گروه هلی کوپتر به عنوان واحدهای تدارکات، پشتیبانی می شدند.
این سیستم کارایی فوقالعاده خود را اثبات کرد؛ نرخ تلفات مجروحان ارتش آمریکا از ۴٫۵ درصد در جنگ جهانی دوم به ۲٫۵ درصد در جنگ کره کاهش یافت.
پس از اثبات ارزش MASH در جنگ کره چنین مجموعه هایی به بخش کلیدی ارتش ها مبدل گردید. پیشرفت های تکنولوژی و پزشکی، "MASH" را در نجات جان بسیاری نه تنها در جنگ، بلکه به هنگام حوادث نامترقبه یا مناطق دورافتاده و توسعه نیافته یاری رسانده است.

بیمارستان سیار یا بیمارستان صحرایی

پلت فرم اولیه بیمارستان های سیار اتاق یک تریلر، باکس پشت کامیون، یا فضای آمبولانس یا اتوبوس می باشد که همه آن ها قابلیت حرکت در جاده را دارا می باشند، در حالیکه ساختار اصلی یک بیمارستان صحرایی چادر و کانتینر است. در بیمارستان صحرایی، چادر و تمام تجهیزات لازم پزشکی در کانتینر قرار داده شده و در نهایت این کانتینرها از طریق، هواپیما، قطار، کشتی، کامیون یا تریلر قابل انتقال خواهند بود.
بنابراین بیمارستان سیار یک واحد متحرک است و می تواند با نیروی محرکه داخلی (مشابه کامیون، اتوبوس یا آمبولانس) یا به کمک نیروی محرک یک کشنده (مشابه تریلر) در جاده حرکت نماید؛ اما بیمارستان صحرایی صرفاً یک واحد قابل جابجایی است.
جنس بدنه در بیمارستان سیار، یک لایه عایق حرارتی به همراه دو لایه ورق فولادی یا فایبرگلاس است، اما چادرهای بیمارستان صحرایی از پارچه یا برزنت ساخته شده اند لذا گندزدیایی یا ضدعفونی کردن محیط داخلی بیمارستان سیار بسیار راحت تر از بیمارستان صحرایی قابل انجام است به همین خاطر در رعایت پروتکل های بهداشتی بیمارستان های سیار نسبت به بیمارستانهای صحرایی دارای ارجهیت می باشند.
به علت ایزولاسیون بهتر دیواره های بیماستان سیار انجام سرمایش و گرمایش در بیمارستان های سیار راحت تر و با صرف انرژی کمتر صورت می پذیرد.
و در نهایت در برپایی یک بیمارستان صحرایی معمولاً احتیاج به جرثقیل و لیفتراک نیز می باشد در حالیکه در راه انداری و استقرار یک بیمارستان سیار احتیاج به چنین ادواتی بسیار کمتر می باشد.

بخش ها و ساختارهای بیمارستان سیار
در بیمارستان های سیار پیشرفته تر، از تریلرهای ویژه با فضای درمانی کارآمد تر و بزرگتر استفاده می شود که برخی از این تریلرها، تریلرهای قابل گسترش (تریلر باز شو) می باشند.
تریلرهای قابل گسترش (تریلرهای باز شو) حین حرکت و تردد در جاده ها از لحاظ سایز و اندازه و نمای ظاهری مشابه تریلرهای استاندارد می باشند اما به هنگام توقف و در حین بهره برداری فضای آن می تواند گسترش یابد. برای مثال مساحت یک تریلر باشو (با چهار باکس باز شو) می تواند به بیش از ۸۰ متر مربع برسد، در صورتی که اندازه یک تریلر با اتاق استاندارد حدود ۳۵ متر مربع است.

ساختار بخش های مختلف یک بیمارستان

ساختار بخش های مختلف یک بیمارستان سیار می تواند با توجه به کاربرد آن متفاوت باشد.
با توجه به پلت فرم ها و ساختار بدنه و مکانیزم های برپایی ماجول های مختلف، می توان یک بیمارستان سیار را به سه قسمت ذیل تقسیم بندی کرد.
* راهر روها
* فضاهای کمکی (رفاهی و خدماتی و تجهیزات جانبی)
* فضاهای درمانی

ساختار راهروها
در یک بیمارستان سیار، برای ایجاد سالن ها یا راهروها، می توان از تریلرها یا کانتینرهای استاندارد استفاده کرد. این تریلرها دارای چندین درب برای اتصال به فضاها یا راهروهای دیگر خواهند بود. اتصال بین درب های راهروها از طریق کانکتورهای ویژه ای انجام خواهد گرفت.
کانکتور ویژه می تواندترکیبی از یک پل با یک چادر، یا یک سازه بادی یا یک اتصال آکاردئونی باشد.
برای استفاده بهینه از فضای راهرو، می توان در داخل راهرو اتاقک فنی، میز پذیرش، کابینت یا کمد نیز در نظر گرفت.
ساختار فضاهای کمکی (رفاهی، خدماتی، تجهیزات جانبی)
هر بیمارستان به غیر از بخش های پزشکی، نیازمند تاسیسات مکانیکی و برق، فضای تعمیر و نگهداری، واحد ایمنی و بهداشت، بخش های اداری، دفاتر خدمات ارتباطی، انبار، اتاق تجهیزات خاص، فضای مدیریت و فرماندهی، توالت، حمام، سرویس بهداشتی، آشپزخانه، تامین، و آماده سازی و توزیع مواد غذایی، خوابگاه کارکنان و پزشکان، تولید و توزیع انرژی الکتریکی، تصفیه آب و مخازن ذخیره سازی آب می باشد.
این تجهیزات و فضاها را می توان بر روی اتاق تریلرهای استاندارد تعبیه نمود.
فضاهای درمانی
بیشتر بخش های پزشکی بیمارستان های سیار را می توان در تریلرهای پزشکی ویژه یا تریلرهای قابل گسترش (بازشو) اجرا نمود.

دپارتمان ها و بخش های مختلف بیمارستان سیار

یک بیمارستان سیار می تواند عمده بخش های یک بیمارستان دائمی را شامل باشد، بنابراین تمام یا برخی از بخش های زیر می تواند بخشی از یک بیمارستان سیار در نظر گرفته شود.
* تصادف و اورژانس (A&E)
* تریاژ
* تروما
* استریل و ضدعفونی
* بخش بستری
* تصویربرداری پزشکی (بخش سونوگرافی x-ray , MRI , CT scan, )
* جراحی عمومی
* ICU ,CCU و بازیابی
* بیهوشی
* داروخانه
* آزمایشگاه
* درمانگاه و کلینک های عمومی و تخصصی
* سلامت زنان
* پذیرش
* آسیب شناس
* خدمات عمومی (خدمات پشتیبانی): مانند حمل و نقل، پذیرایی، خانه داری و نظافت عمومی، بازرسی و حراست، بهداشت و ایمنی، مخابرات، شستشو و ضد عفونی لباس ها و مدیریت داخلی بیمارستان، مدیریت پارکینگ ها، ثبت و کنترل هویت نوزادان متولد شده، کنترل دسترسی ها و مدیریت آن ها، دوربین مدار بسته و غیره.

بخش های زیر ممکن است جزو بخش های ضروری یک بیمارستان سیار تلقی نشوند اما با توجه به شرایط حادثه، زمان یا مکان آن، برخی از این بخش ها می تواند به بیمارستان سیار اضافه شود:
* ماموگرافی
* قلب و عروق
* مشاوره و خدمات روانشناسی به بیماران یا اطرافیان آنها
* خدمات سالمندان
* گوارش
* زنان
* هماتولوژی
* بهداشت و ایمنی
* مدیریت اطلاعات
* بخش زنان و زایمان
* میکروبیولوژی
* نوزادان
* نفرولوژی
* تغذیه و رژیم های غذایی
* انکولوژی
* چشم پزشکی
* ارتوپدی
* مدیریت درد
* بایگانی پزشکی
* مددکاری اجتماعی
* فیزیوتراپی
* خرید و تامین اقلام کاربردی
* پرتودرمانی
* روماتولوژی
* سلامت جنسی و اورولوژی
* گوش ، حلق ، بینی
الزامات و نیازمندیها
1. محل استقرار یک بیمارستان سیار بایستی براحتی قابل شناسایی و دسترسی باشد از این رو توصیه می شود که بیمارستان در نزدیکی ساختمانی نسبتاً بلند یا شناخته شده (مانند مدرسه یا مرکز خرید و غیره) که دارای جاده دسترسی خوبی نیز باشد، برپا گردد، تا بیماران و مردم محلی مشکلی در پیدا کردن آدرس و دسترسی بدان نداشته باشند.
2. بیمارستان سیار، باید در محلی بر پا گردد که دسترسی مناسب به جاده های ارتباطی با قابلیت تردد ماشین های سنگین، داشته باشد.
3. محوطه بیمارستان سیار باید به اندازه ای باشد که فضای لازم برای حرکت و چرخش کامیون ها و تریلرها را فراهم آورد.
4. محوطه بیمارستان سیار باید محصور شده با دیوار و نرده ها یا سایر موانع فیزیکی مناسب باشد.
5. محیط بیمارستان سیار باید به تعداد و اندازه کافی با نشان های هلال احمر و صلیب سرخ علامت گذاری گردد، به طوری که این علایم و همچنین بیمارستان سیار، امکان شناسایی آسان از تپه های مشرف، زمین یا هوا را داشته باشند.
6. محوطه بیمارستان سیار باید شامل حداقل دو هلی پد استاندارد (محل فرود هلیکوپتر) باشد.
7. منطقه بیمارستان سیار باید دسترسی به آب آشامیدنی و مواد غذایی و دارو و تجهیزات پزشکی و سوخت داشته باشد؛ همچنین مخازن آب آشامیدنی، انبار غذا، انبار دارو، انبار تجهیزات پزشکی، مخزن سوخت، محل مدیریت پسماندهای بیمارستانی، محل دپو زباله تر و زباله خشک و مخازن فاضلاب در محوطه آن باید در نظر گرفته شود.
8. پس از مستقر شدن بیمارستان سیار می توان تعدادی چادر پزشکی در فضاهای خالی بین سازه (به همراه امکانات گرمایشی و سیستم های خنک کننده برای چادرهای بیمارستانی) در نظر گرفت. در شرایط اضطراری این چادرها می توانند برای افزایش ظرفیت بخش بستری بیمارستان سیار استفاده شوند.
9. در داخل بیمارستان سیار بایستی محل عبور و تردد تریلرها و کامیون ها و خودروهای آمبولانس باید شناسایی و علامت گذاری شوند تا این مناطق همیشه آماده تردد و در دسترس نگاه داشته شوند.
10. قبل از استقرار نهایی بیمارستان سیار، محل نهایی توقف تریلرها باید مشخص شده و براساس نقشه، خط کشی گردند.
11. تدابیر لازم برای نورپردازی و روشنایی داخل و خارج محوطه بیمارستان در روز و شب باید انجام شود.
12. برای تعداد کافی آمبولانس، پارکینگ باید در نظر گرفته شود.

بیمارستان های سیار در حوزه های شهری در مواقع عادی

بیمارستانهای سیار مجموعه ای از مراکز درمانی هستند که به راحتی قابل نقل و انتقال، چینش، اتصال و راه اندازی بوده، در مدت کوتاهی قابل بهره برداری شده و آماده ارائه خدمات در حوزه درمان می گردند.
بدیهی است که در مواقع عادی نیز در برخی موارد بیماران دسترسی کامل و راحت به بیمارستان یا پزشک را ندارند لذا بیمارستان سیار و پرسنل آن با تمامی تجهیزات در مکان هایی که چنین بیمارانی وجود دارند مستقر شده و کار مداوای آنها را انجام می دهند. یکی از ویژگی های این بیمارستانها، سرعت جابه جایی و استقرار سریع آنهاست. یعنی همان طور که اگر بیمار دیر به بیمارستان برسد، ممکن است دچار عوارض بعدی شود، استقرار با تاخیر بیمارستان نیز پیامدهای ناگواری خواهد داشت. از این رو در ساخت این بیمارستان ها
از سازه های مختلف با اندازه ها و ویژگی های متفاوت مانند کانتینرها، چادرها، تریلرها، کامیونها، کامیونت ها و… استفاده میشود که در ادامه به این موارد پرداخته خواهد شد.

کاربردهای خاص بیمارستان سیار

برخی از موارد کاربرد بیمارستانهای سیار به قرار زیرند:

هنگامی که تعداد مصدومان و مجروحان بالا بوده و گستره وسیعی از مناطق مورد نظر، آسیب دیده باشد.

امکان جابه جایی مصدومان و انتقال آنها به بیمارستانها و مراکز درمانی دیگر در کوتاه مدت عملی نباشد.

مراکز بهداشتی درمانی منطقه آسیب جدی دیده باشند یا مجددا در معرض خطر باشند.

تعداد مصدومان و مجروحان، بیش از ظرفیت مراکز بهداشتی درمانی و بیمارستانهای منطقه حادثه دیده باشد.
زیرساخت های بهداشتی درمانی منطقه آسیب کلی و جدی دیده باشند.

به هنگام وقوع همه گیری ها و شیوع بیماری های مجهول یا واگیردار، که عاملی درجهت جلوگیری از گسترش همه گیری هاست.

ارائه خدمات دوره ای به مناطقی که از دریافت خدمات بهداشتی درمانی مستمر محرومند یا ارائه خدمات به آنها دشوار است.

به هنگام وقوع جنگها و اجرای مانورهای نظامی.

ارائه خدمات بشردوستانه به کشورهای نیازمند خدمات بهداشتی در هنگام وقوع بلایا و بحران ها.

به عنوان واحد ذخیره، پشتیبان یا جایگزین برای فضاها، تاسیسات بهداشتی و درمانی ثابت، زمانی که بهره برداری از این امکانات ثابت با حداکثر ظرفیت صورت نمی پذیرد و نیاز است تا به صورت کمکی یا پشتیبان از واحدهای سیار بهره برداری شود.

یک بیمارستان سیار ایده آل معمولاً از چندین کانتینر و چادر، تریلر یا کامیون تشکیل شده که طبق الگوی خاصی که مرتبط با معماری و نیازهای آن است، به هم وصل می شوند. این ساختارها و اتصالات علاوه بر آنکه باید تمام ویژگی های یک بیمارستان عادی را دارا باشند می بایست نیازهای ویژە دیگری را نیز پاسخ گویند لذا باید خصوصیات متفاوت و متعدد دیگری نیز داشته باشند، به عنوان مثال چون از این بیمارستانها معمولاً در جنگ ها و بلایای طبیعی استفاده می شود، پس ضمن دارا بودن ویژگی های یک بیمارستان معمولی، در جنگ ها نیز به عنوان یک واحد درمانی نظامی به شمار می آیند لذا، به عنوان ساده ترین مثال برای ایجاد تمایز، رنگ بیمارستان به عنوان یک مولفه شناسایی قابل ذکر است، مثلاً در بیمارستان های ثابت و
شهری معمولا با رنگ های سفید و روشن روبه رو می شویم؛ اما در زمان جنگ و یا شرایط اضطراری، بیمارستان های سیار دارای رنگ های خاکستری و سبز تیره به منظور استتار و انطباق محیطی بوده و از علائم خوانایی همچون هلال احمر و صلیب سرخ بهره مند هستند یا در سطوح بالاتر به عنوان نمونه از پیچیده ترین موارد برای درک حساسیت در ساخت این ساختارها می توان به دقت در انتخاب مواد گوناگون برای ساخت کانتینرها، چادرها یا سایر واحدها برای محافظت بیماران در هنگام جنگ در مقابل بمبارانها، مواد و سلاح های میکروبی، شیمیایی و یا هسته ای اشاره کرد. لذا با توجه به اهمیت بیمارستان سیار، طراحی، ساخت و اجرای آن برای نیل به تمامی مطالبات، کاری بس دشوار، پرهزینه و زمان بر است که بدون شک به تفکری جامع نیازمند است.

ویژگی های کاربردی بیمارستان های سیار

با توجه به توقعات مورد انتظار از بیمارستان سیار که در کوتاه ترین زمان ممکن، برحسب شدت و محل وقوع حادثه بتواند بهترین خدمات مورد نیاز را ارائه دهد، لازم است بیمارستان سیار را واحدی چابک تعریف کرد، لذا زمان نقل و انتقال و سهولت حمل، از موضوعات مهمی است که در بحرانها و در هنگام از بین رفتن زیر ساخت های بهداشتی درمانی ثابت، در بیمارستان های ثابت از اهمیت ویژه ای برخوردار است.

زمان نصب و راه اندازی از عمده مسائلی است که برحسب شدت حوادث و بلایا و یا نوع بحران در بیمارستان سیار حائز اهمیت است، زمان چیدمان، نصب، راه اندازی و بهره برداری پس از مرحله انتقال یک بیمارستان سیار متعارف، در حد 4 تا 8 ساعت برحسب ظرفیت بیمارستان می تواند قابل تعریف باشد که به طور میانگین برای برپایی واحدهای چادری به ازای هر واحد 3تا 10 دقیقه و برای کانتینرها 7 تا 15 دقیقه در نظر گرفته می شود. بدیهی است که حجم و گستردگی بیمارستان و نوع سطح خدمات قابل ارائه در زمان
چیدمان، برپایی، استقرار و بهره برداری می تواند بسیار موثر باشد؛ زیرا این بیمارستان ها می توانند از سطح 25 تخت بستری، یک اتاق عمل، یک واحد ICU ، رادیولوژی، داروخانه، آزمایشگاه و بانک خون، سی اس آر و تاسیسات مرتبط عمومی تا سیصد تخت بیمارستان تخصصی یا بیشتر متفاوت باشند.

از ویژگی های مهم این بیمارستانها آن است که در کلیه اقلیم ها، شرایط و موقعیت های جغرافیایی و آب و هوایی متفاوت، قابلیت نصب، راه اندازی و بهره برداری داشته و شرایطی همچون گرما، سرما، باران، برف، کولاک، آفتاب، ارتفاع، خنکی یا رطوبت زمین و محیط، به عنوان متغیرهای محیطی، نقشی در عدم بهره برداری از این امکانات را ندارند.

بیمارستان باید به طور خودکفا تمامی نیازهای خود را از بُعد فنی، تاسیساتی و بالینی برای بخش هایش فراهم آورد، از این رو می توان به مواردی همچون تامین انرژی و تبدیل آن به صور مختلف، سرمایش و گرمایش، تامین آب، فیلتراسیون، ذخیره سازی، دفع پسابها و خونابه ها، تامین هوای تازه بدون گرد و خاک و تمیزی هوا در کلاس های متفاوت، سیستم های نگهداشت، دفع و امحای زباله ها و در یک جمله تامین کلیه نیازهای تاسیساتی، تجهیزاتی و خدماتی مورد نیاز توسط بیمارستان در داخل بیمارستان سیار اشاره کرد.
بیمارستان سیار باید دارای واحدهای مورد نیاز بهداشتی برای پرسنل و بیماران به منظور حفظ بهداشت و ارتقای سطح خدمات قابل ارائه توسط کادر درمانی باشد، به ویژه برای زمانی که با توجه به حجم بالای آلودگی های فیزیکی یا میکروبی موجود می بایست در محیط بحرانی ضمن بهره گیری از امکاناتی مانند حمام ها، توالتها و سرویس های بهداشتی همراه با حفظ بهداشت و نظافت فردی، شرایط بهتری را برای بیماران فراهم کنند.

پیش بینی انبارهای دارو، غذا، سوخت، گازهای طبی، منابع آب، از جمله مواردی هستند که بر حسب گستردگی، عمق و شدت بحران باید به دقت در بیمارستان های سیار مورد توجه قرار گیرند.
همانطور که پیشتر هم اشاره شد در بیمارستان سیار امکان ارائه خدمات در سطوح مختلف شهری و غیرشهری وجود دارد و بیمارستان باید آمادگی مواجهه با انواع آلودگی ها را داشته باشد، از موارد دیگری که باید در مورد بیمارستان سیار منظور شود می توان به آلودگی محیط با گازها، سموم و بخارهای سمی، گرد و غبارها، آلاینده های میکروبی، شیمیایی و بیولوژیک اشاره کرد. بیمارستان سیار بهتر است توانایی های لازم را برای ارائه سرویس جهت موارد احتمالی قابل پیش بینی به ویژه بحران ها و بلایای چندوجهی داشته باشد که از آن جمله می توان به زمین لرزه، متعاقب آن سیل و… اشاره کرد.
لازم است بیمارستان سیار این توانایی را داشته باشد که بتواند با دو قالب حداکثری یا حداقلی واحدهای خود برحسب شدت، گستردگی و حجم حوادث و بلایا کنترل کند. به عنوان مثال در یک حادثه کوچک با یک اتاق عمل و آی سی یو و 20 تخت بستری وارد عملیات شود و در یک حادثه بزرگ به صورت کامل با کلیه ساختارها، تاسیسات، تجهیزات پزشکی و امکانات پشتیبانی به محل انتقال یافته، برپا گردیده، نصب و راه اندازی شده و مورد بهره برداری قرار گیرد، به نحوی که از بعُد اقتصاد درمان و امکانات، برحسب نیاز، توانایی ها، استطاعت موجود وبرمبنای ضرورت واقعی، این نقل و انتقال صورت پذیرفته، واحدها استقرار یافته، انرژی تامین گردیده و پرسنل مشغول به کار گردند و به صورت کاملا عملیاتی از کلیه واحدها به موقع استفاده شده و از بیمارستان بهره برداری کیفی، با توجه جدی به کمیت واحدها صورت پذیرد، به نحوی که در صورت ضرورت بلافاصله سطوح خدمات قابل ارائه و واحدهای مورد نیاز، افزایش و گسترش یافته و واحدهای اصلی، پشتیبان و سطوح بستری به واحد اصلی اضافه گردند و پس از کاهش آستانه نیاز، برای حفظ منابع انسانی، فیزیکی و انرژی، واحدها جمع آوری شوند تا در نیاز آتی مورد بهره برداری قرار گیرند.در این راستا واحدهای چندمنظوره یا قابل تبدیل به یکدیگر از مواردی هستند که جزء ویژگی های ارزشمند طراحی و اجرای این
سازه ها می باشند که از این گروه می توان به تبدیل اتاق های عمل به آی سی یوها در مواقع رفع نیاز از اتاق عمل اشاره کرد.
از دیگر موارد قابل ذکر در بیمارستان سیار، ادغام واحدهای مختلف مشابه در یکدیگر است که میتوان به عنوان مثال به ادغام آزمایشگاه و بانک خون اشاره کرد، که این امر از بعد کاهش فضا بسیار مفید است.

نحوە برپایی و چیدمان بیمارستان سیار نیز ویژگی دیگری است که بیمارستان ضمن آمادگی برای تطابق با الگوهای مختلف چیدمان ها و رعایت استانداردها باید بتواند برحسب خواسته متقاضیان علی رغم وجود محدودیت های فیزیکی نبود فضای مناسب در دسترس، موقعیت نامناسب جغرافیایی منطقه، امکان نصب برپایی و راه اندازی را در کوتاه ترین زمان داشته و در صورت امکان طبق نقشه ها و الگوهای ارائه شده توسط بهره برداران، نصب و راه اندازی شود.

انواع واحدها و ساختارهای ایجاد کننده بیمارستان سیار

برای کاهش زمان نصب و راه اندازی، افزایش کارایی و بهره گیری از تمامی توانایی های فنی و بالینی موجود در بیمارستان سیار، کلیه سازه های به کار رفته در آن تماماً سیار، مدولار و ترکیبی، پیش ساخته و با قابلیت نصب، اتصال گسترش و یا کاهش در محل عملیات در کوتاه ترین زمان می باشند، که برحسب نوع، شدت، محل وقوع، موانع و محدودیت های فیزیکی و زمانی به صورت مجزا یا کامل مورد بهره برداری قرار می گیرند.
کانتینرها
کانتینرها طبق استانداردهای ISO طراحی می شوند و در تمامی شبکه های جاده ای قابل حمل و نقل است و با توجه به اینکه می توانند به صورت 20 فوت ساده، 1×2 ) دو بخش یا دولتی( یا 1×3 (سه بخش یا سه- لتی( باشند تفاوتی در حمل و نقل و جابه جایی با کانتینر ساده ندارند.
از کانتینرها برای اتاق های عمل، آی سی یو، آزمایشگاه، داروخانه، رادیولوژی، سی تی اسکن، بانک خون و … که نیازمند تجهیزات ثابت بوده و ساختار مستحکم و سطح بهداشتی بالایی را می طلبند استفاده می شود.
کانتینرها بازشو بوده و فضای قابل بهره برداری آنها تا دو، سه یا حتی پنج برابر ظرفیت، با همان کارآیی، قوام و ظاهر قابل افزایش است
با توجه به قابلیت تنظیم ارتفاع نقاط مختلف کانتینرها از سطح زمین، استفاده از کانتینرها در زمین های
شیب دار، سنگلاخ یا زمین هایی که هنگام مواجهه با سیلابها امکان نفوذ آب وجود دارد، تعبیه بسیاری از تاسیسات و تجهیزات در داخل آنها بسیار توجیه پذیر بوده و سهولت استفاده از آنها از امتیازات کانتینرها
محسوب می شود.
درمجموع با رعایت بحث وزن و محدودیت های حمل و نقل که امروزه کمتر از پیش مطرح است، این سازه ها برای فضاهای اختصاصی و مهم یک بیمارستان سیار، به ویژه برای اتاق عمل، آی سی یو، تریاژ، سی تی اسکن و آزمایشگاه مناسب ترین ساختار می باشند. فارغ از بحث حمل و نقل، بحث برپایی، نصب و راه اندازی کانتینرها تفاوت چندانی با چادرها ندارند.
زمان برپایی معمولی کانتینرها حدوداً هفت تا پانزده دقیقه با سه نیروی انسانی است

چادرها به دو دسته عمومی فریم بادی و فریم فلزی قابل طبقه بندی است.

چادر های فریم بادی
مواد به کار رفته در چادرها عمدتاً ترکیبات پلیمری و شیمیایی مانند پی وی سی است که قابل شست و شو بوده، از انعطاف لازم برخوردارند و در برابر شعله و نفوذ آب مقاوم می باشند. این مواد به گونه ای هستند
که در مقابل دمای محیط، نور آفتاب، UV و عوامل فیزیکی محیطی به ویژه گرما و سرما تا حد زیادی مقاوم اند. وزن این چادرها نسبت به چادرهای معمولی سبکتر بوده، حمل و نقل آسانتری دارند و به سهولت و
با سرعت، در مدت زمان 3 تا 10 دقیقه برپا و آماده بهره برداری می گردند. این چادرها دارای ستون های هوای فشرده هستند که با توجه به ساختار ویژە خود به سرعت در هنگام نیاز، قابلیت بهره برداری و برپایی
دارند. از چادرهای فریم بادی می توان برای بخش های بستری، اورژانس و استراحت پرسنل بهره برداری کرد.

چادرهای فریم فلزی
جنس مواد به کار رفته در بافت چادرهای فریم فلزی، همچون چادرهای فریم بادی است و از پلیمرهای قابل شستشو و منعطف در آنها نیز استفاده می شود که در برابر شعله مقاوم هستند و توانایی جلوگیری از نفوذ آب را دارند. مواد به کار رفته در چادرهای فریم فلزی نیز، نسبت به نور آفتاب، UV ، گرما، سرما، انبساط و انقباض مقاوم اند.
چادرهای فریم فلزی، وزن بیشتری نسبت به چادرهای فریم بادی دارند، اما به همان نسبت از ثبات بیشتری در مقابل باد و عوامل محیطی برخوردارند و فضای داخلی بیشتری را برای بهره برداران فراهم می کنند. طول عمر آنها بیشتر بوده، در برابر عوامل فیزیکی مقاوم ترند و نگهداشت و ارائه خدمات به آنها آسان تر است.
از چادرهای فریم فلزی میتوان به عنوان کریدورها و رابط ها نیز بهره گرفت.
برای ساخت اکثر کریدورها از الگوی چادرهای فریم فلزی استفاده می شود. چادرهای فریم فلزی برای بخشهای درمانی و بستری، پذیرش و واحد رفع آلودگی مناسب بوده و در یک جمله حد فاصل بین سازه های کانتینری و فریم بادی هستند.

تریلرها و کِشنده ها
در برخی مواقع ساختارهای سیار مدولار روی تریلرها نصب می شود که یک کشنده، تریلر را به محل مورد نیاز حمل می کند، این واحدها پس از حمل به محل مورد نظر با تریلرها، به واحدهای دیگر متصل گردیده و عملا یک ساختار بهداشتی و درمانی بیمارستانی قابل بهره برداری را فراهم می کنند.

اتوبوس ها

از اتوبوس ها با توجه به نوع ساختار آنها، در مواردی به عنوان واحدهای سیار معاینات، آمبولانس یا واحدهای مدولار سبک درمانی استفاده می شود به نوعی که هر اتوبوس به عنوان یک واحد مستقل عمل کرده که این واحدها قابلیت اتصال به یکدیگر را داشته و می توانند به عنوان واحدهای مختلف بهداشتی و درمانی سبک
به صورت مختلف در قالب یک چیدمان مشخص در کنار هم قرار گیرند.
در این حالت اتوبوس ها توسط کریدورهای مختلف به یکدیگر متصل می شوند و عملا شرایطی فراهم می شود که توانایی یک واحد درمانی کوچک در آنها ایجاد شود البته میتوان از اتوبوسها بیشتر به عنوان آمبولانس سیار، واحد بستری و سایر واحدهای مرتبط مانند داروخانه، آزمایشگاه، بانک خون، رادیولوژی و حتی در
صورت ضرورت به عنوان واحد درمانی و معاینات ادواری استفاده کرد

اتاق های عمل سیار
اتاق عمل سیار واحدی مجزا ست که تا حد امکان و برحسب نوع و ابعاد ساختار در حال بهره برداری است

می تواند دارای قسمت ها، تاسیسات و تجهیزات اتاق عمل عمومی باشد، بهتر است این اتاق عمل یک کانتینر دوبل اکسپند 1×3 لت است که دارای رختکن، فضا و تاسیسات اسکراب بوده و به ریکاوری و آی سی یو متصل می شود. در این واحد، تبادل هوایی به گونه ای است که جریان هوا، مانع از ورود میکروارگانیسم ها
به داخل گردیده و بهتر است دما و رطوبت این واحد زیر نظر باشد. این واحد باید قابلیت حمل و نقل زمینی، ریلی، هوایی و دریایی را داشته باشد. در این خصوص توجه به نکات زیر ضروری است.
جلوگیری از انتقال میکروارگانیسم ها، تامین هوای تازه، دسترسی به نور کافی به هنگام باز کردن دربها و ایجاد فضای کافی از مهمترین مواردی است که در اتاق عمل بیمارستان سیار باید مورد توجه قرار گیرند.
فضا و تجهیزات گچ گیری )از جمله سینک مربوطه( در اتاق عمل باید در نظر گرفته شود.
برق اضطراری جزء مواردی است که در اتاق عمل باید در هنگام نیاز وجود داشته باشد.
در یک نگاه، اتاق عمل جراحی سیار، ترجیحاً باید کلیه گازهای طبی مورد نیاز برای اعمال جراحی را دارا بوده و ضمن بهره گیری از سیلندرهای تحت فشار یا مولدهای تولید کننده، از طریق یک شبکه توزیع مناسب با لوله کشی مطلوب در داخل یک کانال ترجیحا سقفی، این گازها را از طریق خروجی، در دسترس کادر درمانی قرار دهد که طبعاً سنسورهای مرتبط با افت فشار یا آسیب ها، اختلالات آنها را از طریق دادن اخطارهای صوتی یا نوری مشخص می کنند.
در اتاق های عمل، درجه حرارت مطلوب در محدوده 2 ± 23 درجه سانتیگراد و رطوبت بین 45 تا 60 درصد است.
در سر راه جریان توزیع آب، بهتر است مخزن آب برای اتاق عمل وجود داشته باشد که هیچ گاه آب آن قطع نگردد و پیش بینی تصفیه آب نیز صورت گیرد. سایر اقلام و تجهیزاتی که باید در اتاق عمل بیمارستان سیار نصب گردیده و یا وجود داشته باشند عبارتند از:
چراغ اتاق عمل، تخت عمل جراحی، الکتروشوک، لارنکسکوپ، دستگاه بیهوشی، ونتیلاتور، تورنیکت، ترالی، الکتروکوتر، اتوکلاو، مانیتورینگ برای ثبت علایم حیاتی، پالس اکسیمتر پرتابل. اقلام مصرفی، نیمه مصرفی و به ویژه ابزار جراحی ماژور و مینور و پایه برای جراحی های عمومی و ارتوپدی نیز جزء مواردی هستند که باید در اتاق عمل وجود داشته باشند

فیلترهای هپا

این فیلترها که در اصل High Efficiency Particular Air Filter هستند توانایی جذب ذرات 0.3 میکرون را با دقت 99.97 درصد دارند، با این فیلترها در صورت بهره برداری و طراحی درست با حجم و مقدار کافی، می توان تمامی ذرات زنده و غیرزنده موجود در هوا را جذب کرد که شامل قارچها، اسپورها، باکتریها، ویروس ها و موارد مشابه است که تا ابعاد 0.3 میکرون را پوشش می دهند. در بیان کاربردی، از 10000 ذره 0.3 میکرون در حال گذر از فیلتر هپای با کارآیی 99.97درصد فقط 3 ذره با اندازه 0.3 میکرون امکان دارد که از فیلتر، گذر و به محیط نفوذ کنند. مزید بر این موارد، فیلترهای هپا به جزجلوگیری از ورود ذرات ریز به اتاق عمل، وظیفه یکنواخت سازی جریان هوا را نیز برعهده دارند

بخش مراقبت های ویژه

این واژە حیاتی در بیمارستان سیار به تمامی فعالیت ها و اقداماتی در بخش ویژه اطلاق می شود که نهایتاً موجب بازگشت بیماران بدحال به شرایط قابل کنترل و تحت درمان می شود که این اقدامات در بخش مراقبتهای ویژه بیمارستان سیار باید با نظارت دقیق، کامل و دائمی صورت پذیرد. فعالیت بخش ویژه در بیمارستان سیار شامل یک واحد بسیار فشرده در قالب ارائه خدمات برای گروه های Post-ICU ،NICU ، سی سی یو، آی سی یو و غیره است که واحدی است متشکل از نیرو و منابع انسانی کارآزموده شامل پزشکان متخصص، عمومی و پرستاران ، فضا، تاسیسات و تجهیزات مرتبط و داروها که هر یک در نوع خود از اهمیت
ویژه ای برخوردارند. بخش مراقبت های ویژه باید دارای شرایط ذیل باشند:

با توجه به اضطراب شدید و واکنش های مختلف روانی و روحی متعاقب بلایا در مصدومان و بیماران اعزام شده به آی سی یو، این افراد اکثراً دارای شرایط بحرانی روحی، مزید بر مشکل اصلی خود هستند که می توان از جمله به افزایش فشار خون، تنفس نامرتب و سریع، افزایش ضربان قلب و شرایط ایسکمی اشاره کرد که باید حتماً محیط بخش مراقبتهای ویژه آرام باشد و از سر و صدای زیاد در نزدیک آن اجتناب شود.
بهتر است بخش مراقبتهای ویژه، نزدیک اتاق عمل و اورژانس بوده و دسترسی بخشهای بستری به آن آسان باشد؛ لذا استقرار آن در مرکز بیمارستان بسیار مهم است.
امکان احیای بیمار وجود داشته باشد و فضای کافی برای دستگاه هایی مانند ای سی جی، الکتروشوک و واحدهای مانیتورینگ پیش بینی شود و امکان گردش حول محور تخت فراهم باشد.
دیوارها، کف، سقف، درها، رنگ فضا، تهویه و فیلتراسیون از اهمیت بالایی برخوردار است، لذا باید بتوان به راحتی آنها را شست و شو، گندزدایی و ضدعفونی کرد.
وجود امکانات آب، برق، کلید و پریز کافی به نحوی که تجهیزات پزشکی دچار اختلال در عملکرد الکتریکی نشوند، بسیار مهم است.
تجهیزات مانیتورینگ به گونه ای نصب شوند که رفت وآمد افراد یا حرکات مصدومان و افراد بستری، باعث افتادن آنها نشود.
در کنار تخت ها، پیش بینی آویزهای مختلف برای آویزان کردن سرمها، کیسه های خون و وسایل تزریق وریدی صورت گرفته باشد.
در بخش مراقبت های ویژه، ای سی جی، پالس اکسیمتر، دستگاه ABG و پیس میکر نیز پیش بینی شود.
برخی از تجهیزات مورد نیاز در بخش مراقبت ویژه به قرار زیرند:

تخت آی سی یو – ساکشن موتوردار و در صورت امکان همراه با سانترال -مانیتورینگ – کاپنوگراف -ونتیلاتور – تشک مواج – ترالی اورژانس – ایسی جی -پیس میکر – سرنگ پمپ – نگاتسکوب -گلوکومتر – نبولایزر –
فشارسنج – ترالی دارو -ست معاینه – الکتروشوک – ست لارنگوسکوپ با تیغه های مرتبط – آمبوبگ – ترالی حمل وسایل – پایه سرم -اقلام مصرفی به حد کافی مانند ملحفه، لباس بیمار، پتو، بالش، رو بالشی، شان، گان، ماسک، روکفشی- پالس اکسیمتر و پروبهای مربوطه-اسپیرومتر و ..
در بیمارستان سیار این قاعده کلی وجود دارد که ساختار اتاق عمل جراحی و آی سی یو از ابعاد طراحی، سازه و تاسیسات بسیار نزدیک به هم باشند تا در صورت ضرورت و برحسب نوع بحران و حوادث پیش آمده بتوان این دو را در ساعات اولیه و ساعات آتی به یکدیگر تبدیل کرد، لذا مواردی همچون کلاس تمیزی ، نوع و میزان فیلتراسیون و توزیع گازهای طبی تقریباً مشابه بوده و در سایر موارد به جزء تغییرات تجهیزاتی، همچون سینک جراحی و اسکراپ، تخت اتاق عمل و تخت های آی سی یو و همچنین مانیتورینگ، تغییر چندانی
در معماری فضا، سازه و تاسیسات رخ نمی دهد.

تله مدیسین

امروزه انتقال اطلاعات پزشکی از مرکزی به مرکز دیگر بسیار مهم بوده و این اقدام در زمان وقوع بحران به ویژه در بیمارستان سیار اهمیت فوق العاده پیدا می کند. از این میان میتوان به تله رادیولوژی، تله درماتولوژی، تله کاردیولوژی، تله سرجری و تله پاتولوژی اشاره کرد. از کاربردهای ویژه تله مدیسین می توان
به بهره برداری از آن در هنگام وقوع حوادث و بلایا به ویژه در نقاط دور افتاده اشاره کرد که با توجه به پیشرفت های روزافزون این رشته، این خدمات در حال افزایش است. از تله مدیسین می توان در ارائه گزارشهای پزشکی، مشاوره، تشخیص، مراقبت و مواجهه با بیمار و آموزش استفاده برد. این اقدام و ارسال
اطلاعات از طرق مختلف مانند ماهواره یا ارتباطات دیگر بی سیم، مانند استفاده از مادون قرمز، رادیو و یا خطوط خاص ارسال داده ها و تلفن صورت می پذیرد.
زمانی که دسترسی و ارتباط افراد دست اندرکار درمان در بحران، با مراکز مادر قطع شده باشد، کاربرد تله مدیسین بیشتر تاثیر خود را نشان خواهد داد.
با بهره گیری از تله مدیسین شرایطی فراهم آمده است که ارسال اطلاعات تصاویر پزشکی، قبل و پس از پردازش صورت گیرد، تا ارسال و دریافت آزمایش های مختلف به راحتی انجام شود، همچنین امکان دریافت و ارسال اصوات مختلف و … به ویژه مشاوره های چند جانبه همزمان در چند منطقه مختلف فراهم آید. امروزه در بحران های نظامی و شرایط مختلف جغرافیایی، اقلیمی و بحرانهای شهری نیز تله مدیسین کارآیی خود را نشان داده است،
به نحوی که تصاویر x- ray تصاویر CT و… از طریق شبکه های تلفن و ماهواره قابل انتقال بوده و بسیاری از گزارش های خام، در محل بحران تهیه و در مرکز تخصصی مورد بررسی و تحلیل قرار می گیرند. بدیهی است روز به روز با گسترش توانایی های ارسال تصاویر رنگی، افزایش وضوح و ارتقای کیفیت، شرایطی فراهم می آید که بر کاربرد این اقدامات به خصوص در تصویربرداری، سونوگرافی، اکوکاردیوگرافی قلب و عروق، جراحی، بیماریهای عفونی، و… افزوده شود.

از تله مدیسین در حال حاضر برای موارد زیر در بحران استفاده می شود:
مدیریت امور درمانی و پزشکی از راه دور در بلایا و حوادث که شامل
همراهی در امداد و ارائه خدمات متناسب مشاوره ای به درمانگران اعم از کنترل پروتکلها، همراهی در جراحیها و فرایند تشخیص های افتراقی و احتمالی

کمک به عادی سازی شرایط محیطی پس از بحران اعم از مشاوره، کنترل فرایندها، بازنگری و بازبینی اقدامات انجام شده

انتقال اطلاعات پزشکی به صورت تصاویر، صوت و گزارش های بالینی بیماران به شرح زیر:

به صورت مستقیم و ارتباط تصویری و صوتی و ارسال گزارش های تفصیلی بیمار که البته نیازمند تمهیدات لازم از جمله تسهیلات مخابراتی است

دریافت، پردازش، ذخیره سازی و انتقال اطلاعات توسط سیستم پکس در زمان بحران با توجه به کمبود
متخصصان و حتی پزشکان، از این فناوری که شامل ارسال اطلاعات و دریافت پاسخ برای دسترسی راحت به افراد ذیربط و یا افراد دارای مهارتهای تخصصی است، در کوتاه ترین زمان با در نظر گرفتن محدودیت ها و شرایط جغرافیایی بهره گیری می شود.

برخی از منابع

– ضوابط و معیارهای انتخاب سامانه های متحرک درمانی اضطراری
– معاونت توسعه مدیریت و منابع
– دفترمدیریت منابع فیزیکی و مجری طرح های عمرانی وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی
– طراحی بناهای درمانی
– راهنمای برنامه ریزی و طراحی معماری بخشهای مراقبت ویژه آی سی یو
– سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور

– Guide lines for Design&Construction Health care Facilities(AIA)2006

– Australian Health Facility

Guideline(AHIA)2009-

– برپایی بیمارستان صحرایی گزارشی از یک مانور آمادگی مواجهه با بلایا
– مجله طب اورژانس ایران. دوره 3، شماره 3، تابستان