توسعه صنعت توریسم و نقش امنیت ملی و فراملی
چکیده
بحث امنیت و صنعت گردشگری دارای اثرگذاری متقابلی است به گونه ای که از یک سو تامین امنیت باعث رونق بازار گردشگری و از سوی دیگر رونقاین صنعت باعث ایجاد شناخت کشور و منطقه با ضرایب امنیتی بالا تر در جهان میگردد و میتواند ساختار سیاسی و اجتماعی کشور را در رسیدن بهاهدافش یاری کند.جمهوری اسلامی ایران با قرار گرفتن در منطقه غرب آسیاو در میان کشورهایی با بحران های سیاسی و اقتصادی، تا اندازه ایفرصت استفاده بهینه خود از تمام ظرفیت های موجود گردشگریش را در گرو نا امنی های منطقه ای از دست داده است.با نگاهی دیگر،عدم اتخاذ استراتژی های جدید در استفاده از سهم اقتصاد گردشگری جهانی توسط کشور وضعیت را مبهم تر نموده است.امنیت را می توان در گستره داخلی نیز مهم دانست و با نگاهی وسیع به تامین امنیت درون مرزی،شناخت مثبتی از کشوررا به بحث فرامنطقه ای کشاند و با طرح شاخصه های اصلی امنیت فردی و بکارگیری اصول استاندارد،تبلیغات سوء و نگرشهای منفی را پاسخ داد.از آنجایی که بحث امنیت ملی یکی از گسترده ترین عوامل موفقیت در عرصه صنعت گردشگری می باشدتوجه ویژه به این موضوع و سعی در بهبود آن با اصول روانشناسانه و نظری و استفاده بالفعل از ظرفیت های بالقوه کشور،می تواند راه را برای رسیدن ایران به سهم بیشتری از این صنعت هموار نماید.روش اجرا در این تحقیق کتابخانه ای و استفاده از آمارهای تحلیلی می باشد.در این تحقیق سعی بر آن است تا با ارائه چارچوب نظریدر بخش هایی نظیر اهمیت امنیت ملی و فراملی در صنعت توریسم،بررسی امنیت منطقه و کشور،تحلیل عوامل ناامنی،طرح دیدگاههای مختلف،نتیجه گیری،ارائه پیشنهادات و راهکارهای میان مدت و بلند مدت،واقعیت وجود امنیت و تفکیک مسائل پیرامون امنیتی تاثیر گذار را مورد بررسی قرار دهیم.
واژه های کلیدی:امنیت ملی،صنعت توریسم،گردشگری،ناامنی
1-مقدمه
امنیت را میتوان در ابعاد گوناگون زندگی انسان مورد تحلیل و بررسی قرار داد.این موضوع به تنهایی ادامه حیات جوامع عصر حاضر بلکه از دیر باز به آن از منظر یک نیاز فردی از سلسله نیازهای مازلو توجه شده است و رسیدن به آن ، آدمی را برای تحقق اهدافش یاری می نماید.امنیت نه تنها در زندگی فردی انسانها بلکه پس از تشکیل اجتماعات انسانی و مقابله آنها با ساز و کارهای جدید مدیریت جوامع و تلاش در پی یافتن راه حل های رهبری اهمیتی دوچندان یافت.امنیت یک نیاز غریزی است و تامین آن باعث آرامش درونی می گردد.چه بسا نیازهای دیگر آدمی همچونرشد استعدادها و نیاز به احترام و شان و شخصیت فراهم شود ولی آدمی به احساس امنیت و وجود در یک اجتماع امن نرسیده باشد.همواره با یک تردید خاص نسبت به آنچه دارد و آنچه در پی آنست روبروست.امنیت را در نگاهی ساده تر می توان در دو بعد مرتبط بیان نمود.یکی وجود امنیت و دیگری احساس امنیت.وجود امنیت را می توان فقدان تهدیدات نسبت به ارزش ها ، منافع و اهداف فرد و جامعه بیان کرد و وجود آن قابل بررسی و تحقیق است.اما بعد دیگر آن احساس امنیت است.احساس امنیت،آرامش،اطمینان و ااعتماد فرد و جامعه نسبت به آنچه ایمن بیان شده می باشد.تفاوت این دو بعد در این است که گاهی با وجود امنیت ما شاهد وجود احساس عدم امنیت هستیم به طوریکه در اذهان عمومی وجود امنیت به اثبات نرسیده است.به بیان ساده تر، اطمینان از وجود امنیت در تفکر اجتماع ایجاد نشده است با آنکه وجود امنیت تضمین شده باشد.چنانچه از تعاریف بر می آید وجود امنیت به معنای کاربردی بودن آن در میان افراد نیست بلکه پس از برقراری امنیت باید تلاش در پی تثبیت آن و تغییر نگرش افراد با هدف احساس امنیت درونی نمود.پس مرحله اول ایجاد امنیت در یک وضع موجود ، مرحله دوم تثبیت در ادامه آن و مرحله سوم تلاش در جهت تغییر نگرش مردم نسبت به کاهش ناامنی و افزایش ضریب امنیت است.
امنیت در ابعاد مختلف زندگی عصر حاضر مورد اهمیت است.برای هر پیشرفتی روی آوردن به راهکارهای ایمن و سرمایه گذاری های کم خطر و افزایش استفاده ار سیاستهای مدیریتی با ضریب خطرپذیری کمتر و اطمینان بیشتر نسبت به موفقیت آن مورد توجه می باشد.پیشرفت و توسعه جوامع،وابسته به گستره عوامل مختلفی نیر اقتصاد،شخصیت اجتماعی،فرهنگ،علم،بهداشت،اشتغالو… می باشد.با بهبود شرایط شاخص های ذکر شده می توان انتظار داشت که یک جامعه در مسیر توسعه،گامهای روبه جلو برداشته و آینده خوبی در پیش رو دارد.شاخص های ذکر شده در قبل و حین پیشرفت جوامع در گرو امنیت وضع موجود جامعه و فضای بیرونی آن قرار دارد.به طوری که با افزایش امنیت شاهد اثرگذاری بیشتر آنها در بحث توسعه اقتصادی،فرهنگی،علمی و انسانی می باشیم.در اینجا بحث ما در مورد امنیت و توسعه صنعت گردشگری در محـدوده هـای منطقه ای، ملی و فراملی می باشد،صنعت توریسم صنعت وابسته به حوزه های مختلف توسعه مثل اقتصاد و فرهنگ و ارزش های جغرافیایی و اجتماعی است.تلاش در جهت بهبود و بهره برداری از صنعت توریسم خواهان توجه به تمام زیر بخش های مرتبط با آن می باشد.برای پیشبرد اهداف جامعه در رسیدن به سهمی شایسته از سبد ارزی صنعت گردشگری جهان، باید به تهیه برنامه های میان مدت و بلند مدت تطبیقی با وضع جامعه پرداخت.این مهم آنچنان به دست می آید که ما بتوانیم تغییر در نگرش اقتصادی ایجاد کنیم و مشخص کنیم اقتصاد تک بخشی و وابسته به نوعی خاص از تولید و استخراج روزی با نزول مواجه خواهد شد و رفاه بیشتر اقتصادی جامعه با تحول در استفاده از روش های متداول کسب ارز در جهان میسر خواهد بود.با ایجاد این نگرش نیاز به تامین زیرساختهای این صنعت داریم که به نحوی بخش اعظمی از صنایع را درگیرخواهد کرد.تهیه برنامه های مدیریتی و مشخص کردن سیاست های مرتبط با توسعه گردشگری چه در بخش داخلی و چه در بخش برون مرزی نیاز به ایجاد امنیت در دو بخش دارد.
1- ایجاد امنیت و اعتماد زایی نسبت به سرمایه گذاری و ایجاد زیرساخت
ایجاد امنیت و افزایش ضریب آن با هدف اعتماد زایی در بخش دولتی و خصوصی در جهت افزایش سرمایه گذاری و ایجاد زیرساختهاست.این ایجاد امنیت میتواند راه را برای سرمایه گذاریهای خارجی نیز ایجاد کند.
2- ایجاد امنیت و آرامش روانی در بین مصرف گنندگان این صنعت
با ایجاد زیرساختها تلاش بعدی در جهت شناساندن سرزمین مقصد چه در بخش خصوصی و چه در بخش خارجی به عنوان یک جاذبه امن و قرار گرفتن آن در امنیت قابل اطمینان می باشد.
2- امنیت فراملی- ملی
1- امنیت فرا ملی
جمهوری اسلامی ایران در منطقه غرب آسیا همجوار کشورهایی همچون افغانستان،پاکستان و عراق قرار گرفته است.اوضاع سیاسی این کشورها حاکی از آن است که ایران را منطقه ای بحران زده احاطه کرده است و آینده مبهم همسایگان جنگ زده جمهوری اسلامی ایران،روند توسعه و رشد این کشور را در بسیاری از مسائل تحت الشعاع قرار داده است.نه تنها وجود امنیت داخلی لازمه پیشبرد اهداف یک کشور است بلکه اوضاع و شرایط برون مرزی آن هم به همان میزان در این پیشرفت مهم است.وجود نیروهای خارجی با ادعای تثبیت موقعیت های اجتماعی و سیاسی کشورهای همسایه در این مناطق از یک سو و رشد سریع گروه ها و احزاب تندرو سیاسی و دینی از سوی دیگر،وضع این همسایگان را بحرانی تر نموده است.وجود نیرو های امنیتی جهان دوردست و کشورهای پیشرفته البته در صنایع جنگ افزار و گاها ناآرامنی های شدید حاصل از برخورد این نیروها با گروههای تندرو،اوضاع را روز به روز وخیم تر نموده و پیش بینی های منطقی از آینده این گستره جغرافیایی را در هاله از ابهام فرو برده است.وقوع این ناامنی های بون مرزی باعث شده است تا ایران در گوشه هایی از توصیفات رسانه ای و در نتیجه اذهان عمومی جهان،کشوری با ضریب امنیتی پایین،حداقل در بحث منطقه ای شناخته شود.از آن گذشته تنش های اخیر داخلی و کشمکش های ایران با برخی کشورهها در بحث های بین المللی عرصه را فراهم نموده است تا این عوامل خارجی با توسل به گروهای تندرو و افراطی فراسوی مرزهای ایران،این کشور را هر ازگاهی صحنه به بار نشاندن این کشمکش ها کنند و ایران را با مسئله تروریسم درگیر نمایند.بروز ناامنی های اخیر در مسائل داخلی و بویژه استفاده دشمنان برون مرزی از این وقایع و ترور اشخاص حقیق و حقوقی کشور در سالهای اخیر،موضوع امنیت این کشور را بیشتر خدشه دار نموده است.
حال با تصویرساخته شده از توضیحات ذکر شده به بند پنجم بیانیه دفتر کشورهای مشترک المنافع با انگلستان در توصیه به گردشگران خارجی که قصد سفر و بازدید از ایران را دارند نگاهی گذرا می اندازیم.
حال به گردشگران قویا توصیه می شود که فاصله صد کیلومتری خود را با مرز ایران و افغانستان و ده کیلومتری مرز ایران و عراق حفظ کنند،مرز ایران و پاکستان هم نا امن است.1
با نگرشی عادلانه به این توصیه ذکر شده،می توان دریافت که درصدی از تامین امنیت داخلی ایران در گرو تامین مناسب امنیت مرزی است که به علت تراکم پایین جمعیت و وجود فضاهای وسیع خالی از سکنه و همچنین عدم توجه کافی به شهرهای مرزی،گاها مکانی جهت تشکیل گروههای مخرب گردیده است.البته قابل ذکر است این مسائل نه به خاطر وجود ابهام در کار مدیریت امنیت کشور حادث می شود بلکه در اثر ازدیاد و تغییر شکل عوامل ناامنی است و ذکر آن در اینجا صرفا با هدف ریشه یابی و سعی در پیشبرد اهداف رشد و توسعه کشور در فضای ایمن و خالی از ترس و ارعاب می باشد.
2- امنیت ملی
موضوع امنیت در تمام حوزه های آن اعم از فردی و،اجتماعی و ملی می تواند رضایت خاطر مردم را سرزمین هدف را به دنبال داشته باشد.در هرحال مسئله امنیت را شاید بتوان با مرزبندی های جغرافیایی تفکیک کرد اما نمی توان مانع از تاثیرگذاری عوامل برون مرزی بر امنیت ملی شد.همانطور که در بخش قبل ذکر گردید ایران در منطقه ای حساس از لحاظ مسائل امنیتی قرار گرفته است و این عوامل تاثیرگذاریهای سوء بر اوضاع داخلی خواهند گذاشت.
3- تاثیرات امنیت بر صنعت گردشگری
آنچه تاکنون مورد بحث قرار گرفت مفهوم امنیت و بررسی آن در حوزه ملی و فراملی بود.اینک با شناختی بیشتر به مقوله تاثیر موضوع امنیت بر صنعت توریسم پرداخته خواهد شد.
امنیت در معنای گسترده یکی از مهمترین مسائلی است که در میزان تقاضای گردشگران خارجی برای سفر به هر مقصد توریستی تاثیرگذار است.امنیت و گردشگری رابطه تنگاتنگی با یکدیگر دارند.وجود امنیت باعث توسعه توریسم ملی و فراملی یک کشور میگردد و در مقابل،پیشرفت صنعت توریسم و استقبال متقاضیان خارجی و داخلی از سرزمین مقصد،باعث قرارگرفتن آن کشور در بین کشورهای امن و مناطق باثبات در زمینه های سیاسی،اجتماعی و اقتصادی می شود و باتوجه به این نگرش،جامعه میزبان میتواند چهره ای مثبت از خود در نزد افکار عمومی ایجاد کرده و موجبات پیشبرد اهدافش را فراهم آورد.امروزه امنیت زیربنایی ترین اصول صنعت توریسم است.از آنجایی که گردشگران در انتخاب یک مقصد ایده آل،ایمن بودن از هر حیث را سرلوحه رضایت مندی خود قرار میدهند و ذره ای تردید در این مقوله میتواند انتخاب افراد را تحت ثاثیر قرار دهد.
امنیت در گردشگری حوزه وسیعی را به خود اختصاص داده است.خارج از عوامل و مناسبات سیاسی کشور در جوامع بین المللی،این موضوع نه فقط در زمینه حفاظت و مصونیت گردشگران در برابر جرائم ملی همچون ترور،بمب گذاری و آشوبهای سیاسی و جرائم محلی مثل سرقت و تبهکاری بلکه به ایجاد زیرساختهای لازم در جهت تامین امنیت جانی و روانی آنها در حوزه های مختلف همانند حمل و نقل(جاده ای- هوایی- ریلی – دریایی)،بوروکراسی اداری در تشریفات صدور روادید و بیمه گردشگران،فرهنگ سازی جامعه محلی با بازدیدکنندگان،نحوه برخورد عوامل انتظامی با افراد خارجی،اطمینان گردشگران در تجارت و خریدهای حین سغر،سلامتی و عواملی از این دست مربوط می شود.
4- عوامل تاثیرگذار بر امنیت صنعت گردشگری
عوامل موثر بر امنیت گردشگران را میتوان به دو دسته سیاسی واجتماعی(طبیعی)تقسیم بندی نمود.
عوامل اثرگذار سیاسی عوامل اثرگذار اجتماعی(طبیعی)
0حملات تروریستی 0 حوادث حمل و نقل
0ترور افراد 0 بیماریها
0بمب گذاری 0 جرائم محلی
0سوء قصد به جان 0 بلایای طبیعی
0هواپیما ربایی
0بی ثباتی جریان های سیاسی ملی
0آشوبهای داخلی
1- عوامل اثرگذار سیاسی
با ورود جوامع توسعه یافته و در حال توسعه به عرصه رقابت اقتصادی و نزدیک شدن کشورها به یکدیگر در مواردی باعث تنش های سیاسی داخلی و بین المللی برای رسیدن به اهدافی خاص می گردد.این مسئله در دهه های گذشته به رشد پدیده تروریسم هم منجر شده است.از این جهت این مسئله در چنین مقطعی بیان می شود که این ناامنی های زاده قدرت شدیدا بر صنعت توریسم تاثیر منفی گذاشته و می تواند تلاشهای پررونق یک جامعه مقصد را به رکودی فراگیر در همه صنایع مرتبط به آن تبدیل نماید.گریز از این ناامنی ها در گرو دارا بودن یک ساختار امنیتی منسجم و استفاده از سیاستهای مبتنی بر حفظ آرامش درونی کشور می باشد.به هر حا کاهش آنها تا حد محو کاملشان کاری غیر ممکن به نظر می رسد.
این عوامل بر امنیت ایران تاثیرات قابل توجهی گذاشته است بطوریکه استفاده تبلیغاتی رسانه مخالف و بیگانه بازتاب حوادث اتفاق افتاده را چندبرابر نموده است و از آن بعنوان ابزاری در جهت ناامن جلو دادن منطقه و به خصوص ایران به نحو عالی سود جسته است.شاید حوادث مشابه نظیر اینها در کشورهای دیگر اتفاق بیفتد اما بازتاب کم رنگ و حتی مثبت به سرعت آنها را به دست فراموشی خواهد سپرد.اکنون با فرضیات بالا، ما برای رشد و توسعه صنعت توریسم با دو معضل در حوزه امنیتی مواجه خواهیم شد.اولا امکان بروز حملات تروریستی و مثالهای مشابه آن و ثانیا تبلیغات منفی علیه کشور که به بزرگنمایی و گاهی به نشر اکاذیب و مطالب خلاف واقع در مورد مسئله امنیت دامن می زند و موجبات تخریب چهره بین المللی و ملی سرزمین ایران را فراهم می آورد.اینگونه رفتارها باعث می شود تا کشوری کهن همچون ایران با تمام جاذبه های تاریخی و طبیعیش از گزینه های انتخابی گردشگران کنار گذاشته شود و این کشور را در راه توسعه صنعت گردشگریش ناکام گذارد.
2- عوامل اثرگذار اجتماعی
این گروه را میتوان تحت عنوان عوامل طبیعی،انسانی و بیماری ها مورد بحث قرار داد.
1- بلایای طبیعی
هنوز زلزله دلخراش بم از ذهن مردمان این سرزمین پاک نشده است.حادثه ای که که ارگ کهن شهر بم،این یادگار سالهای دور با همه ارزشهای فرهنگی و بومی که در خود داشت درچند ثانیه به تلی از خاک مبدل گشت و به همراه هزاران جان باخته این حادثه به یادگارها پیوستند.
رخدادهای طبیعی سالانه در جای جای دنیا به وقوع می پیوندد.از حوادثی که تاثیر به سزایی بر صنعت گردشگری دنیا گذاشته است می توان به سونامی سال 2004 میلادی در جنوب شرق آسیا، طوفان کاترینا در سال 2005 در ایالت لویسیانا آمریکا و سیل اخیر در استرالیا و ایتالیا نام برد که حواث قبل هنوز هم تاثیرات خود را در کاهش جذب گردشگران این مناطق گذاشته است و بای منتظر تاثیرات وقایع اخیر نیز بود.
کشور ایران با قرار گرفتن در منطقه ای زلزله خیز،تاکنون آسیبهای زیادی از این رخدادها متحمل شده است.ناامنی های وابسته به عوامل جغرافیایی یکی از معدود خطراتی است که ابتکار برای مهار یا کاهش تاثیرگذاری آن بر صنعت گردشگری هر کشور را غیر قابل دست یابی یا بسیار مشکل نموده است.از دیگر نمونه های این عوامل می توان به ریزش بهمن،رانش زمین،ریزش کوه و فوران آتشفشان اشاره کرد.
2- بیماریها
روزنامه همشهری: بر اساس اطلاعات منتشره از سوی شورای اقتصاد ملی کشور مـالزی،گردشگران ورودی به این کشور بر اثر شیوع بیماری سارس 30درصد کاهش یافته اند.
با نگاهی به این خبر که در سال 2002 یکی از مهتمرین اخبار حوزه گردشگری به شمار می رفت می توان دریافت که صنعت گردشگری علاوه بر عوامل سیاسی و بلایای طبیعی دستخوش تغییرات حوزه سلامت جامعه مقصد نیز می باشد.شیوع بیمار های گوناگون در دهه های اخیر و گسترش آنها به بخش های مختلف یک منطقه وسیع،حاکی از آن است که سلامت جزو مهمترین بخش های تامین امنیت گردشگران به حساب می آید.شیوع سارس،آنفلونزای خوکی،جنون گاوی و دیگر بیماری های مشابه آن باعث شده است تا صدمات جبران ناپذیر و هزینه های هنگفتی بر دست مسئولان بهداشتی و مدیریتی کشورهای گردشگرپذیر گذارد و علاوه بر آن بازگشت گردشگران از سرزمین های آلوده به کشورشان،زمینه های نگرانی مقام دولتی و محلی را فراهم می سازد.از نمونه های اخیر آن می توان به شیوع بیماری واگیردار در آستانه مراسم حج در کشور عربستان و سعی در کاهش اعزام افراد به مراسم توسط کشورهای اسلامی منجمله ایران و برقراری تدابیر شدید امنیت سلامت زائران هنگام بازگشت به کشورهایشان،میتوان عنوان کرد.بدینگونه است که می توان بحث سلامت را یکی از پرهزینه ترین و تاثیرگذارترین عوامل تامین امنیت برای جامعه مقصد برشمرد.
3- عوامل انسانی
عوامل وابسته به عملکرد انسانی و توسعه جوامع،را می توان به بخش های زیادی تقسیم بندی کرد که مهمترین آنها در بحث امنیت را می توان حمل و نقل و جرائم محلی دانست.
1- حمل و نقل
1- حمل و نقل هوایی
با گسترش پیشرفت های صنعت هوایی در قرن بیستم و ساخت هواپیمایی مسافربری،امکان سفر در کوتاهترین زمان و استفاده بهینه از اوقات سفر،باعث شد تا نگاهی ویژه به این صنعت در حوزه گردشگری ایجاد شود.رقابت روز افزون شرکتهای ملی و بین المللی صنعت هواپیمایی کشورها در ارائه کیفیت بهتر،فراگیر شدن این طریقه حمل و نقل را موجب شده است.با وجود این پیشرفتها،خطرات قابل پیش بینی در عرصه حمل و نقل هوایی تاثیرات غیرقابل انتظاری را بر میزان مسافرت گردشگران و استفاده از این حمل و نقل می گذارد.سقو هواپیمای یک شرک هواپیمایی نه تنها افت شدید تقاضای محصولات آن شرکت را به دنبال دارد بلکه باعث تاثیرگذاری متقابل در جابجای مسافران به منظور سفر می گردد.از این رو اهمیت صنعت حمل و نقل هواپیمایی و امنیت خدمات مسافربری آن در حوزه داخلی و بین المللی شکوفا می گردد.استفاده از هواپیماها با درجه کیفی پایین،کمبود تکنولوژی پرواز و امکانات فرودگاهی جهت ارائه خدمات ایمن از عمده دلایل ناامنی بخش حمل و نقل هوایی است.گذشته از بحث امنیت،کمبود نظارت بر شرکتهای پروازی،وابستگی دولتی شرکتهای هواپیمایی و عدم رقابت کافی در زمینه عرضه خدمات،مدیریت ناکارامد و عدم استفاده بهینه از امکانات و بروز نتایج این مدیریت های بحث برانگیز در قالب تاخیرات چندساعته،کیفیت پایین و قرارگرفتن صنعت هواپیمایی کشور در رتبه پایین چه در بحث ضریب امنیتی و چه در مقوله ارائه خدمات می تواند اثر طولانی مدتی بر صنعت گردشگری و سایر زمینه های مربوطه گذارد.
2- حمل و نقل جاده ای
فراگیر شدن صنعت خودرو و استفاده از تکنولوژیهای مدرن در ساخت این وسیله نقلیه،موجب شد تا مکمل اساسی این فناوری یعنی جاده سازی و ایجاد زیرساختهای مربوط به آن در برنامه دولتها قرار گیرد.با گسترش راهها،به سرعت حمل و نقل جاده ای جای خود را در میان صنعت گردشگری باز کرد.ارزان بودن این نوع حمل و نقل،سهم بیشتری از انتخاب گردشگران داخلی در استفاده از خودروهای شخصی و مسافربران جاده ای را موجب شده است.با مروری کوتاه در این زمینه می توان خطرات قابل وقوع در بحث حمل و نقل جاده ای را مورد بررسی قرار داد.افزایش فزاینده استفاده از خودروها در مسیرهای کوتاه و داخلی و در مقابل،کمبود ظرفیت راهها و ایجاد زیرساختها در مقوله راهسازی با شتاب کم و رعایت نکردن اصول استاندارد جاده سازی در سالهای اخیر حوادث ناگواری را به ثمر نشانده است.رشد روزافزون این حمل و نقل نیازمند گسترش زیرساخت های مطابق با ظرفیت استفاده توسط متقاضیان است.در نگاهی دیگر می توان به کیفیت پایین خودروها،عدم استفاده از فناوری ایمن سازی در بحث خودرو،تعدد نقاط حادثه خیز،کثرت نقاط پرخطر فصلی،وجود راههای دوطرفه پرتردد بین شهری،فاصله داشتن از استانداردهای جهانی در زمینه راهسازی،رشد حلزونی فرهنگ رانندگی عمومی و فاصله داشتن از ایمنی جاده ای اصولی از عوامل کاهش امنیت حمل و نقل جاده ای و در نتیجه اثرگذاری منفی بر صنعت گردشگریست.
3- حمل و نقل ریلی
یکی دیگر از امکانات موجود جهت حمل و نقل مسیرهای طولانی،حمل و نقل ریلی است.ارزان بودن نسبت یه حمل و نقل هوایی و راحتی بیشتر نسبت به حمل و نقل جاده ای باعث رونق این صنعت شده است.با گسترش مسیرهای ریلی تقاضا نیز برای آن افزایش پیدا خواهد کرد اما عدم گسترش آن در تمام مسیرهای کشور امکان استفاده از این نوع حمل و نقل را در راستای کاهش ترفیک جاده و استفاده بیشتر متقاضیان محدود نموده است.حوادث مربوطه به امنیت قطارهای بین شهری کمتر اتفاق خواهد افتاد اما با رقم خوردن یک حادثه تلفات این وسیله نقلیه،زیاد و خسارات آن سنگین خواهد بود.استفاده از قطارها با ایمنی کمتر،فرسودگی مسیرهای ریلی و عوامل حادثه خیز راههای عبوری قطار مثل ریزش کوه در مسیر آن از جمله عوامل مخاطره آمیز امنیت این نوع حمل و نقل می باشد.
4- حمل و نقل دریایی
دوسوم کره خاکی را آب فراگرفته است و این مسئله آدمی را بر آن داشته است تا بخشی از جابجایی های خود را به موجب استفاده از این موهبت الهی انجام دهد.اما خطرات وابسته و هزینه زیاد آن از یک سو و گسترش صنایع حمل و نقلی گوناگون از سوی دیگر به زودی روند رشد تقاضای این صنعت را به رکود نسبی کشاند و باعث شد تا آز آن جهت حمل بار و یا گذران اوقات و تفریحات فصلی مورد استفاده قرار گیرد.وجود دو گستر آبی در شمال و جنوب کشورمان و ارتباط جمهوری اسلامی ایران با کشورهای منطقه از طریق مرزهای آبی موجبات استفاده از حمل و نقل دریایی را فراهم آورده است.انتخاب جزایر ایرانی در خلیج فارس به عنوان یکی از گزینه های سفرهای گردشگری ایرانیان و تورهای خارجی،صنعت حمل و نقل دریایی را به عرصه صنایع مرتبط با گردشگری داخلی و خارجی کشور کشانده است.علاوه بر آن،سفرهای بین المللی به کشورهای دیگر با استفاده از دریا باعث شد تا در آخرین مورد از صنایع حمل و نقل به مسئله امنیت و عوامل مرتبط با آن در حوزه حمل و نقل دریایی پرداخته شود.مهمترین عامل بروز حادثه و به خطر افتادن امنیت این نوع حمل و نقل را میتوان به عوامل و رخدادهای طبیعی نسبت داد.چنانکه وقوع طوفانی در میانه مسیر می تواند به سرعت امنیت تمامی مسافران را به خطر اندازد.از دیگر عوامل مرتبط می توان به استفاده از ناوگان های فرسوده دریایی و عدم مدیریت کافی در حوزه پیش بینی شرایط طبیعی اثرگذار نام برد.
2- جرائم محلی
روزانه صدها مورد سرقت،کیف قاپی،زورگیری،آدم ربایی و اذیت و آزار در جوامع انسانی بوقوع می پیوندد.تحلیل و شناسایی ریشه بروز این ناهنجاریهای اجتماعی کاری بس دشوار است.تردیدی نیست که اساس اینگونه رفتارها می توان تشدید کافی بر ارتقاء سطح فرهنگ انسانی بیان کرد.به هرحال ریشه این گونه ناهنجاریها هرچه که هست تاثیر به سزایی بر صنعت مورد بحث می گذارد.گردشگران دوست دارند وقتی به مقصد مورد انتخابشان وارد می شوند تعاملی پسندیده با جامعه محلی داشته باشند.پذیرس شایسته توریست ها توسط جامه محلی میزبان می تواند نیمی از رضایت خاطر متقاضیان گردشگری این محل را تامین کند.اما گاه شرایط آنگونه که انتظار می رود رقم نمی خورد.همانطور که اشاره شد تامین امنیت گردشگران از مهمترین وظایف جامعه میزبان است.حادثه ای ناگوار در جهت سلب آسایش و راحتی بازدیدکنندگان یا صحنه ای دلخراش از وقوع جرائم خیابانی که موجب شود امنیت روانی آنها را برهم بزند به سرعت می تواند تاثیرات منفی زیادی بر رونق جامعه میزبان گذارد.دولتهای گردشگرپذیر باید بتوانند از هر بعدی این مسائل را کنترل کنند.وقوع برخوردی که منجر به اینگونه جرائم شود بازتابی چند برابر دارد.گاهی اگر این رفتارها بر توریست هم اعمال نشود و فقط خبر بروز آن در چنین جوامعی از رسانه ها بازتاب پیدا کند زمینه لازم جهت تشویش اذهان و عدم آسایش روانی برای افراد پیش خواهد آمد.نهادهای مربوطه در وهله اول باید به فکر تامین امنیت جامعه خود باشند و سپس پا به عرصه بازار گردشگری بگذارند زیرا با فرض اعمال هزینه های زیاد جهت تبلیغات،خبر ناامنی ناشی از جرائم مذکور باعث کم شدن اثر این تبلیغات شده و رونق این بازار را به رکود خواهد کشاند.بازتاب زیاد از رسانه های ملی و بین المللی عامل اصلی تشدید کننده اثرگذاری منفی این نوع جرائم است.نمایش تصاویر مربوط به ارتکاب جرم در حدی که باعث رعب و وحشت جامعه محلی شود نه تنها اثر مثبتی در زمینه اطلاع رسانی ندارد بلکه اثر سوء آن امنیت روانی جامعه را به سمت نا امنی سوق می دهد.
با دیدی وسیع می توان دریافت که آنچه گفت شد سهم عمده ای در امنیت گردشگران دارا بود اما عواملی دیگر نظیر حمل حیوانات وحشی،حادثه ای بر اثر فسودگی بافت های قدیمی،نبود راههای مطمئن در گذر از رودخانه ها و کوهها و امنیت غذایی گردشگران حین سفر را هم میتوان بر موارد فوق افزود.
5- نتیجه گیری
صنعت گردشگری فعالیت چتری و حساس می باشد و ادامه رونق آن منوط به تقویت شاخص های مذکور می باشد.امنیت در هر زمینه ای لازم است.بقای زندگی بشر به وجود مکانی امن وابسته است.آنچه گفته شد تاثیرات کلی عوامل ملی و فراملی یک مقصد گردشگری بر سیاست های اتخاذ شده آن در عرصه صنعت توریسم می باشد.گاهی با مرور زمان جوامع مذکور با این گونه مسائل روبرو می شوند.بهره گیری از تصمیمات به موقع و جامع عملی بس دشوار است اما می توان با پیش بینی موقعیت های آینده های نزدیک به نتایج خوبی دست یافت.در ادامه برای ناهنجاریهای منجر به ایجاد ناامنی که در طول این نگرش به آنها اشاره شد راهکارهایی ارائه گردیده است که امید است با توجه به اینکه متکی بر واقعیت است و مطابق با شرایط محیطی می باشد در عمل هم بازده لازم را نشان دهد.
1. اجرای سیاست های صلح طلبانه و دوری از ایجاد تنش های بین المللی
2. تفکیک مسائل سیاسی از مسائل فرهنگی کشور و سعی در پیشبرد این هدف با رایزنی های فرهنگی با کشورهای تنش زا
3. کنترل دقیق تر ورود و خروج مسافران در جهت تامین امنیت ملی
4. برگزاری کنفرانس های بین المللی و منطقه ای با سران کشورهای گردشگرفرست برای معرفی شاخص های امنیتی ایران
5. تشدید مقابله با عوامل خرابکار و مخل امنیت داخلی
6. تلاش در جهت پاکسازی افکار آلوده به وجود ناامنی در ایران با از بین بردن سنت ها و بدعتهای اشتباه
7. گسترش آبادانی مرزهای همجوار با کشورهای ناامن منطقه و مدیریت صحیح برای ایجاد مراکزی درمقابله با عوامل منجر به ناامنی مثل پایگاههای گروه های تندرو و شبه دینی و همچنین تلاش در جهت بازگشت امنیت و استقلال بر منطقه
8. برپایی نشست های گروهها و سازمان های فعال گردشگری دنیا به طور متوالی در ایران و منطقه
9. همکاری با کشورهای منطقه در جهت ایجاد یک منطقه گردشگری جدید با مدیریت فعال چند کشور
10. تهیه و نمایش گزارشهایی از تورهای خارجی که از ایران بازدید نموده اند در راستای تکذیب وجود فضای ناامن در کشور
11. تشدید عقوانین برخورد با عناصر خرابکار داخلی و خارجی
12. موضع گیری های به موقع و کارامد در مقابل بیانیه های سازمان غیرمرتبط گردشگری علیه امنیت صنعت گردشگری ایران با ارائه مستندات و عدله کافی
13. جمع آوری و ارائه آمارهای حقیقی از وضعیت گردشگری کشور برای استفاده در برنامه ریزی های بلندمدت
14. انتخاب سرزمینهای نزدیک از لحاظ فرهنگی،اجتماعی و دینی به ایران برای اجاد بازار گردشگری
15. تجهیز ناوگان هوایی کشور با استفاده از هواپیماهای به روز و مطمئن و خوشنام دنیا
16. ارتقاء تکنولوژی پروازی و بهبود کیفیت خدمات فرودگاهی و پروازی
17. ورود بخش خصوصی به صنعت هواپیمایی با حمایتهای دولتی جهت ایجاد رقابت در عرضه خدمات بهتر
18. مقابله جدی با خرید و ورود هواپیماهای بی کیفیت و فرسوده به ناوگان هوایی کشور
19. رعایت استانداردهای روز دنیا در راهسازی
20. الزام شرکتهای خودروساز داخلی و نظارت بیشتر بر خودروهای وارداتی در زمینه رعایت استاندارهای ایمنی خودرو
20. کاهش نقاط حادثه خیز و تلاش در راستای حذف زودهنگام جاده های دوطرفه پر تردد وتبدیل آنها به راههای ایمن
21. افزایش فرهنگ رانندگی و رعایت قوانین با استفاده از برنامه های آموزشی بلندمدت و پر بازده
22. نظارت بیشتر در بحث حمل و نقل جاده ای(مسافربرهای عمومی)
23. تشدید قوانین با هدف حذف رانندگان پرخطر از جاده ها
24. حفظ و تقویت مستمر شبکه ریلی کشور در راستای سفرهای ایمن قطارها
25. کاهش خطرات مسیرهای ناامن ریلی
26. صدور بیمه های مناسب برای مسافران در استفاده از انواع حمل و نقل
27. ایمن سازی ساختمان ها و مراکز اقامتی- تفریحی به استانداردهای ضدزلزله
28. پرورش نیروهای فعال در مواجه با بحران های طبیعی و حوادث غیر مترقبه برای مدیریت صحیح حوادث غیرقابل پیش بینی در فصول گردشگری
29. الگو برداری از روشهای مدیریت سلامت جامعه اروپا در مقابله با شیوع بیماری های واگیردار
30. افزایش سطح آمادگی مدیریت سلامت جامعه برای رویارویی با بحران های تهدید کننده
31. تشدید قوانین ورود و خروج در مبادی ورودی هنگام ورود مسافران از سرزمین های آلوده
32. جلوگیری از ورود اتباع و پناهندگان کشورهای همجوار در راستای پاکسازی فضای اجتماعی
33. استفاده از تکنولوژی های سلامت در فرودگاهها،ترمینالها،بنادر و سایر مکانهای مورد استفاده توسط مسافرین برای کنترل شیوع بیماریها
34. افزایش اشتغالرایی و ارتقاء سطح فرهنگی مردم در جهت کاهش جرائم خیابانی
35. فرهنگ سازی صحیح و اجرای برنامه های آموزشی با استفاده از رسانه ملی و کتابهای درسی در نهادهای مسئول در راستای اصلاح برخورد با میهمانان خارجی
36. تقویت نقش و گسترش حوزه فعالیت پلیس گردشگری
37. حفاظت قانونمند و تحت نظارت از آثار تارخی و جاذبه های گردشگری
38. ایجاد نهادهایی با هدف ارتباط آسان و و سریع و به دور از بوروکراسی اداری گردشگران در جهت حل مشکلات گوناگون از قبیل امنیت
39. بازنگری در قوانین اجتماعی با هدف افزایش ساعات کار امکان تفریحی – گردشگری در شب در فضایی امن
40. آموزش و تربیت نیروهای انتظامی مرتبط(پلیس اتباع – پلیس گردشگری) به زبانهای خارجی و نحوه صحیح برخورد با این افراد
41. نظارت مستمر و کارآمد بر عوامل و مراکز مرتبط با گردشگران با هدف استانداردسازی خدمات قابل ارائه
42. عدم نمایش و پخش تصاویر جرائم خیابانی که دارای اثرگذاری معکوس هستند و آزردگی خاطر مردم را به دنبال دارد و احساس امنیت را کاهش می دهد.
43. تعامل بیشتر مسئولین قانونگذار و برنامه ریز در صنعت گردشگری با دانشگاهها و مراکز آموزشی مربوطه در راستای اجرای مدیریت مبتنی بر علم نه آزمون و خطا
44. گسترش مکانهای تفریحی مدرن البته با رعایت ایمنی های لازم
45. معرفی اوضاع و قوانین کشور در تبلیغات بازاریابی گردشگری با هدف انتخاب درست و با شناخت بهتر توسط گردشگران(مسائل دینی مثل حجاب و…)
46. برگزاری رویدادهای گردشگری – تفریحی مختلف متناسب با فرهنگهای دیگر کشورها مثل فراهم نمودن امکانات لازم برای جشن کریسمس و میزبانی رویدادهای ورزشی
امید است با همت عزیزان دلسوز ، سرزمین پارسی هرچه زودتر به جایگاه واقی خود در این صنعت پاک برسد.
1-www.worldtravelguide.net
—————
————————————————————
—————
————————————————————