تای چی یا مدیتیشن پویا :
تای چی یا یوگای چینی به معنی نهایت برتر و نحوه جاری کردن چی یا نیروی حیاتی در روان و جسم و به هنرجو آموزش میدهد . تای چی حاصل ترکیب سه فلسفه بودیسم ، تائوئیسم ، و کنفسیوس میباشد . تای چی هنر مراقبه فعال که در عصر حاضر یکی از موثرترین راههای رهایی از تنش و بازسازی روان و جسم انسان امروز میباشد . چون در عصر حاضر انسانها عادت به فعالیت و حرکت کرده اند و برای آن بسیار مشکل میباشد که در گوشه ای ، ساکت و ساکن بنشیند و به خود بنگرند . ولی تای چی به عنوان ، هنر مراقبه فعال به هنرجو یاد میدهد که چگونه در حین و شدت فعالیت بتواند به نیروی درونی و جوهر ابدی خود آگاه شده و بتواند در ژرفای وجود خود، تحقیق کند و گوهر وجودی خویش را که همانا آگاهی و روشنایی است صید کند . تای چی از یک سری حرکات موزون و مواج ، رقص گونه ، حرکات تنفسی ، تمرکزی ، تجسمی و مدیتیشن های خاص خود تشکیل شده ، که به وسیله آنها هنرجو با شعور و هشیاری درونی خود ارتباط برقرار کرده و میتواند کیفیتی برتر و متعالی تر را در زندگی عادی و روزمره خود نمایان کند . چاکراها یا مراکز انرژی که در تای چی مورد بررسی قرار می گیرد تمام چاکراهای اصلی به خصوص چاکرای تاج و چشم سوم . چاکراها دست و پا و دریای یا سرچشمه انرژی ، تانتین می باشد . تای چی از بخشی طب سنتی چینی و سوزنی است . در اصل نقاط درمانی طب سوزنی به گونه ای در حرکات تای چی گنجانده شده اند که یک فرد به طور مستقل بتواند آنها را تحریک کرده و فعالانه باعث شفای روان و بدن خود شود . تای چی هنر شفای کل نگری مانند یوگا ، هومیوپاتی ، انرژی درمانی و …… میباشد که در برخی موارد مزایای بیشتری نسبت به هر کدام دارا میباشد مثلاً : در یوگا تنها به چاکراهای اصلی پرداخته میشود و توجه زیادی به چاکرای کف پا میشود و یا به جریان انرژی حیات "پرانا " و حس و تجربه آن نمیشود ولی در تای چی هنرجو چی یا انرژی حیاتی را میتواند کاملاً لمس کرده و با چاکراهای کف دست و کف پا آشنا میشود ومی تواند برای تخلیه انرژی و نامتعادلی ها به زمین ، شفا و ….. استفاده کند، بدون زحمات و تلاشهای فراوان و طولانی . در ضمن تای چی برای عصر حاضر که بسیار سریع و پرجنب وجوش است بسیار مناسب تر است و فرد حتی در زندگی عادی روزمره مثلاً : جارو زدن ، رانندگی و … میتواند از آن استفاده کند . تای چی کلاً بر چند اصلی مانند : قانون یین و یانگ ، قانون انرژی هوشمند حیات "چی " ، قانون تعادل ، قانون اتحاد ، قانون طبیعت ، "غلبه نرمی بر سختی ، همه چیز در حرکت است ، دایره " ، قانون عدد 3 "تثلیث " ، قانون ارتعاشات ، قانون خود هشیاری ، خویش انضباطی ، خود شناسی ، قانون تسلیم ، قانون عدد 7 یا اکتاو ، قانون برتری ذهن و رابطه متقابل آن با بدن ، تئوری وای دن و قانون روح و ….. استوار است .
اکنون به بررسی چند اصل بنیادین تای چی میپردازیم :
1 – چی ، جوهر واحد هستی "Spirit , Vital force"
چی به معنای هوا ، نیرو ، حرکت و انرژی حیاتی است که در اصل منظور همان انرژی ذاتی یا انرژی اولیه و مطلق و یا جوهره ی حیات میباشد . این انرژی حیاتی از مبدایی واحد به بیرون انتشار می یابد و باعث زندگی و جان بخشیدن به هر چیزی میشود . هستی هر چیز وهر کس وابسته به این انرژی حیاتی و واحد است که در زبانهای مختلف با نامهای مختلفی مانند ، کی یاریکی در ژاپن ، نا یا جان یا نیرو در پارسی ، روح الهی یا عشق الهی یا حی یا نور و …. در عرفان اسلامی ، روح القدس یا کلمه در مسیحیت ، تائو در تائوئیزیسم ، پرانادر ودا ، داما در بودیسم ، شی یا چی در چین ، انرژی هوشمند در علم ، ATP در فیزیولوژی ، ناشناختی در عرفان سرخپوستی ، قانون جاذبه در فیزیک ، کلمه درکا بالا "عرفان یهود " ، نیروی اهورایی در زرتشت ، انرژی حیاتی و هخا در هخامنشی ، مهر در آئین میترایی ، اک در اکنکار ، آگاهی در TA "روانکاوی "، در مصر باستان KA ، در بابل باستان Pneuma در یهود Jesod ، در قبایل آفریقایی Megobe ، در میان اسکیموها Elima ، در بین سرخپوشان برزیلی Hasina ، در بین شمن ها WaKAN ، در بین صوفیان برکت ، بین جادوگران طلسم ، بین کیمیاگران اکسیر یا مایع حیاتی ، از نظر دکتر رایشن باخ orgon ، دکتر تانسلی odice مینامند .
این جریان هوشمند از چاکرای تاج وارد بدن میشود و از میان 7 چاکرای اصلی عبور میکند و باعث حیان انسان و هر موجود زنده دیگری میشود پس هر چه این جریان متعادل تر و قویتر باشد موجود سرحال تر و زنده تر و قوی تر میشود و در تای چی هنرجو نحوه تعادل ، بیشتر کردن و هدایت این جریان را یاد میگیرد . در واقع میتوان گفت : اصل چی همان و شاید جنبه ای دیگر از اصل توحید و وحدت عالم در حین کثرت میباشد اما در شکلی کاربردی تر چون که این جریان در همه چیز و همه کس جریان دارد و همه را به همدیگر وصل کرده مانند مرواریدهای یک گردنبند . چی بی شکل است اما شکل میدهد ، ثابت اما در جریان است ، نرم اما قدرتمند ومانند طبیعت است . چی سر منشا حیات و انرژی حیات بخش انسان است . به عبارت دیگر ، چی در زنده و سالم بودن ما نقشی اساسی ایفا میکند . در نتیجه افزایش متعادل چی به افزایش انرژی حیاتی ، سرزندگی و سلامت منجر میشود ، اعتقاد چینیان چنین است که جریان چی از سه طریق دریافت میشود : 1- آسمان "هوا و …" 2- زمین "غذا " 3- انرژی جنسی و به طور مستمر در مسیرهای انرژی بدن انسان جاری است و هر گاه در این جریان اختلالی به وجود آید یا مسیر آن مسدود شده و کلاً نا متعادل شود بیماری به وجود میآید . تای چی و چی کونگ تکنولوژی شفاگری این فلسفه می باشند که به هنرجو آموزش می دهند که چگونه چی را لمس کرده ، آنرا متعادل کند از اصل چی میتوان به مسائلی همچون هستی هوشمند
"INTelligence of univers" ، انسان به عنوان عالم اصغر در عالم اکبر و عالم اکبر در عالم اصغر، جریان ویا چرخه انرژی ، انرژی پدر یا آسمان "هوا و …" و انرژی مادر یا زمین "غذا و آب و …" که انسان می بایست برای موفقیت به هر دو آنها احترام گذاشته و در راستای و هماهنگ با جریان هوشمند حیات عمل کند که اگر غیر آن باشد مقاومت به وجود آمده و نامتعادلی شکل میگیرد .
کاربرد اصل چی :
فردی که چی را در وجود همه شناخته باشد دیگر در مورد کسی خشونت ، نفرت نمی ورزد و جز عشق نمی تواند بکند چون هر چه میکند با آن جریان هوشمند حیات برخورد میکند و دیگر صورت آدمیان را نمی بیند بلکه جوهره واحد آنها را می بیند وبه آن احترام می گذارد و در جهت خدمت بر میآید . فردی که خود را با جریان هستی هماهنگ نکرده، مقاومت میکند و شکست می خورد ، مثلاً" با آلوده کردن زمین و آسمان " و بعد داد سر میدهد که این چه زندگی است و با این کار هر لحظه خود را به نابودی نزدیکتر میکند ولی کسی که به جریان هستی اعتماد میکند هرلحظه از زندگی اش سرشار از سرور و موفقیت است .
کاربردهای شفاگری :
پاکسازی و نیرودهی به جسم و روان ، متعادل کردن انرژی ها ، تغییر کیفیت زندگی و نگرش ، سالمسازی جسم و روان ، بهره وری بالاتر و بیشتر از قابلیت های ذهن و بدن و ….
تمرین : در یک حالت راحت بنشینید مثلاً : روی راحتی ، ترجیحاً پشت بدون هیچ فشاری صاف ، کف دستها رو به آسمان و کف پاها روی زمین . چند لحظه با چشمان بسته به تنفس عادی خود توجه کنید بدون اینکه تغییر درآن دهید . سپس سه نفس عمیق ، کند و طولانی بکشید . یکبار از نوک سر تا پاهایتان را نگاه کنید و کل اعضا را شل کنید . چند لحظه در این حالت بمانید و بعد ذکری را مثلاً هو ، ام ، الله و … را ترجیحاً بلند و یا ذهنی بیان کنید سپس 3 بار ذهنی نیت کنید که می خواهم با جریان هوشمند حیات ارتباطی آگاهانه برقرار کنم و آن را در درون خودم تشخیص دهم . در همین حال تجسم کنید که یک نور سفید شفاف از نقطه ای در بالای سرتان "چاکرای تاج" وارد بدنتان میشود از پشت سر و ستون فقراتتان عبور کرده بدن را پر میکند و بعد از مدتی به صورتی خاکستری از کف پایتان خارج میشود ، بعد از مدتی حس کنید که هم نوری که وارد میشود و هم کل بدنتان و هم نوری که خارج میشود سفید شفاف شد . به حالات بدن و احساسات خود توجه کنید اگر احساس گرما یا سرما یا جزجز یا مور مور و … کردید بدانید اولین ارتباط آگاهانه خود را با این جریان هوشمند برقرار کرده اید . درطی روز توجه تان را به همین جریان بدهید که از فرق سرتان وارد و از کف پایتان خارج میشود . از او بخواهید که شما را راهنمایی کند و به شما سرزندگی و شادی اعطا کند .
ین و یانگ "منطق فازی " و تغییر و دگرگونی : ین + یانگ = ووچی
فلسفه چین باستان آفرینش را زائیده دونیروی متضاد ولی مکمل هم می داند . یکی ین ، مونث ، منفعل ، پذیرنده ، نرم ، تاریکی و منفی و …. و دیگری یانگ ، مذکر ، فاعل ، دهنده ، روشنایی و مثبت و ….. می باشند . اصل ین و یانگ که به آن اصل و الاصول یا اصل تضادین هم می گویند مطابق با همان فلسفه اهورا و مزدا در ایران باستان و منطق فازی یا نسبی گرایی در عصر حاضر میتواند باشد . طبق این اصل هیچ چیزی در این جهان به صورت مطلق خوب یا بد نمی باشد و کلاًً احوال جهان همیشه در حال تغییر و چرخش از سیاه به سفید و از سفید به سیاه میباشد این چرخ فلک که ما در او حیرانیم …. وقتی که ین و یانگ به تعادل برسند به ماهیتی دیگر به نام تای کیه تغییر شکل پیدا می کنند که همان اهورا مزدا یا خدای ایران باستان است . طبق این اصل هر هستی از عدم به وجود آمده پس ما چگونه انتظار داریم دوباره به عدم بازنگردد و به آن چسبیده ایم و هر عدمی ؟ روزی به هست تبدیل میشود این چرخه تغییر و دگرگونی همیشه وجود دارد که اگر هر کدام از آنها را "هست و نیست " را جدا بنگریم حقیقت را ندیده ایم اما گر هر دو را با هم و در تعادل نظاره کنیم واقعیت را می بینیم .
با چنان قادر خدایی کز عدم
بازفرمان آید از سالار ده
ای برادر عقل یکدم با خود آر
صد چو عالم هست گرداند به دم
هر عدم را آنچه خوردی بازده
دم به دم در تو خزان است و بهار
کاربرد : فردی که این اصل را درک کرده مبنای شناخت خود را از این جهان بر پایه نیستی قرار داده و دیگری بر پایه هستی . هر دو چیزی یا کسی را از دست می دهند فرد اولی برخوردی بسیار سنجیده تر و متعادل تر با موضوع دارد و دیگر احتمال اینکه زیر این بار شکسته و نابود شود بیشتر است . مثلاً : دو جوان هر دو در عشق شکست می خورند یکی با دیدگاهی پویا مانند آب به دنبال راه دیگری می گردد و دیگری زانو غم بغل کرده و افسرده میشود یا همین طور در مورد دو تاجر هر دو شکست می خورند یکی چون می داند این جهان در چرخش است با آرامش منتظر می ماند تا چرخه عوض شود و خلاقانه به دنبال راه حل تازه ای می گردد و دیگری ناامید شده ، حرص می خورد و اوضاع خود را بدتر میکند و حتی در مسیر پیشرفت خودش اختلال ایجاد میکند .
تمرین : در یک حالت راحت بنشینید تصور کنید یک مایع شفاف آبی از فرق سرتان وارد بدنتان میشود و بدنتان باد میکند دستهایتان را به حالت خوش آمد گویی باز کنید "شما در حال تجربه حالت ین هستید " حال احساس و تجسم کنید که آن مایع شفاف ، تیره شده و از کف دستهایتان خارج میشود و هر عدم تعادلی را که دارید به خارج میبرد و بعد دستها را در هم گره کرده و فشار دهید و بعد خود را گود کنید "شما در حال تجربه حالت یانگ " هستید حالا دراز بکشید "به پشت ترجیحاً " تمام بدن را برای چند دقیقه منقبض کنید "پاها ، دستها و سر را بالا بیاورید " و ناگهان همه را شل کنید به نقطه ای ما بین دو ابروتان توجه کنید زندگی خود را از اول ببینید چه فراز و نشیب های داشتید حالا کل زندگیتان را در یک گوی سفید تجسم کنید . درطی روز به چرخه ین و یانگ در همه چیز توجه کنید و راجع به آن فکر کنید و نیت کنید و بخواهید دریچهای تازه از آن برایتان باز شود .
تبدیل کردن انرژی منفی و فشار به انرژی مثبت "قانون نوعی دیگر "
در تای چی که تکنولوژی و فن آوری حکمت چین باستان است ، قاعده ای وجود دارد که میگوید : هر چه فشار بیشتری وجود داشته باشد شما بیشتر می توانید در جهت منافع خود از آن استفاده کنید . اما چگونه ؟ طبق قاعده غلبه نرمی بر سختی . مثلاً : آب را بنگرید چگونه سنگها را می شکافد و به جلو می رود و راه خود را ادامه میدهد . در هنرهای رزمی شرق مانند جودو ، آیکیدو ، هاپکیدو و …. هم از این قاعده به شکل دیگری استفاده می کنند . این اصل برای استفاده در زندگی روزمره است . طبق این اصل انرژی منفی یا فشار همان انرژی مثبت است "طبق فلسفه ین و یانگ " که میتوان با یک برخورد درست و متعادل آنرا تغییر داد و اینجاست که شکست پلی میشود برای پیروزی . بر اساس قانون نوعی دیگر یعنی نوعی دیگر برخورد کردن و نوعی دیگر دیدن و .. میتوان وقایع را تغییر داد "مساله مهم نیست ،طرز برخورد ما با مسئله مهم است"
کاربرد : روزگاری آب و باران به سیل بدل می شد و خانه ها و مزارع را ویران می کرد ولی امروز سد بر آن زده اند آنرا برای آباد کردن مزارع و … استفاده می کنند . یک موج برای یک قایق کوچک میتواند ویران کننده باشد ولی برای یک کشتی میتواند عاملی برای حرکت باشد . یک مساله و نیازمندی برای یک جوان میتواند عامل توقف باشد وبرای دیگری میتواند باعث پیدا کردن راه های خلاقانه جدید باشد ویا اختراع نوعی باشد . یک غم میتواند برای یکی دیوان شعر شود و برای دیگری مایع افسردگی .
تمرین : در یک وضعیت راحت دراز بکشید . سه نفس عمیق بکشید و بدن خود را شل کنید . به نقطه مابین ابروان خود توجه کنید . حادثه ای که اخیراً برای شما پیش آمده و باعث نگرانی و ناراحتی شما شده را به یاد آورید و حال از خود بپرسید آیا در برخورد با آن می توانستم نوعی دیگر رفتار کنم ؟ حداقل 5 مورد را روی کاغذ بنویسید . آیا نگرش من به مساله غلط است و آیا می توانم نگرش دیگری به آن داشته باشم ؟ حداقل 5 مورد را روی کاغذ بنویسید و حال فکر کنید که اگر نوعی دیگر برخورد می کردید آیا به خود فشار می آوردید و ناراحت می شدید یا نه . در طی روز هر اتفاقی که برایتان می افتد لحظه ای مکث کنید و با خود فکر کنید آیا نوعی دیگر میتوانم برخورد کنم ، آیا نگرش من درست است و آیا می توانم نگرش خود را تغییر دهم ؟ اگر نگرش شما درست بود آیا ناراحت می شدید ؟ آیا شکست می خوردید یا نه ؟
برای تغییر در نگرش ، شناخت و درک والاتری نیاز است که با توجه مستقیم در زندگی بدست میآید پس به جریان و وقایع روزمره دقت کنید راجع به آنها ، نگرش خود ، طرز برخورد خود ، قانون نوعی دیگر اندیشه کنید . اگر برای زندگی و خودتان ارزش قائل هستید .
توضیح اصول بعدی را به مقالات بعدی موکول میکنیم . در مقالات بعدی که به طور مستمر داده خواهد شد ما با هم به یادگیری تای چی و چی کونگ هم از لحاظ تئوری و هم از لحاظ عملی خواهیم پرداخت .
منابع فارسی :
1- تای چی چوان ، استوارت مک فارلین ، منوچهر البرزی ، مرضیه ذاکر ، انتشارات کلام شیدا
2- واژه نامه اکنکار ، پال توئیچل ، یحیی فقیه ، انتشارات سی گل .
3- ناگفته های و نگفتنیهای انرژی درمانی ، رضا علیزاده ، انتشارات سحر.
4- سری کتابهای دانشگاهی پیام نور
5- تکنیکهای بین المللی تای چی چوان ، شکوفه دیوانی ، انتشارات سهاره .
6- پرورش انرژی حیاتی از طریق چی کونگ ، دکتر یانگ ، برگردان دکتر علیرضا بشارتی ، انتشارات فراروان .
منابع خارجی :
1- Shaolin Chin Na . unique Publications , Inc .1980
2- Chinese Qgong Massage, YMAAPublication center
3- The Root of chinese Qgong , Longevity & Enlightement YMAAPblication center .
موضوع:
تای چی
(یوگای چینی)
22