دانشگاه آزاد اسلامی
واحد ……………..
پروژه مالی برای دریافت درجه کارشناسی در رشته حسابداری
عنوان:
بررسی عملیات حسابداری در شهرداری ها
استاد راهنما:
………………….
پژوهشگر:
………………
شماره دانشجویی:
……………
سال…..
تادییه پروژه مالی
نام و نام خانوادگی دانشجو : ……………………… در تاریخ ……………………… رشته : حسابداری پروژه مالی خود را با عنوان : "بررسی عملیات حسابداری در شهرداری ها" تحویل دانشگاه نموده است.
نام و نام خانوادگی تاییدکنندگان پروژه مالی سمت امضاء تاییدکنندگان
1 – ……………………………………. استاد راهنما
2 – …………………………………………… مدیر گروه
تقدیم به :
همه کسانی که لحظه ای بعد انسانی و وجدانی خود را فراموش نمی کنند و بر آستان گران سنگ انسانیت سر فرود می آورند و انسان را با همه تفاوت هایش ارج می نهند.
تقدیم به:
پدرم به استواری کوه
مادرم به زلالی چشمه
سپاس و ستایش مرا خدای را جل و جلاله که آثار قدرت او بر چهره روز روشن، تابان است و انوار حکمت او در دل شب تار، درخشان. آفریدگاری که خویشتن را به ما شناساند و درهای علم را بر ما گشود و عمری و فرصتی عطا فرمود تا بدان، بنده ضعیف خویش را در طریق علم و معرفت بیازمایم.
نمی توانم معنایی بالاتر از تقدیر و تشکر بر زبانم جاری سازم و سپاس خود را در وصف مسئولین دانشگاه و استادان خویش آشکار نمایم، که هر چه گویم و سرایم ، کم گفته ام.
با تشکر
فهرست مطالب
عنوان صفحه
چکیده 1
فصل اول:کلیات تحقیق
1-1- شهرداری 2
1-1-1- معاون اداری و مالی 3
2-1-1- معاون عمرانی 4
1-1-1-1-مدیر امور مالی 4
2-1-1-1-1-واحد حسابداری 4
3-1-1-1-1- واحد درآمد 4
2-1-1-1- مدیر امور اداری 5
1-2-1-1-1-دایره کارگزینی 5
2-2-1-1-1- دبیر خانه 6
3-2-1-1-1- روابط عمومی 7
4-2-1-1-1- بایگانی 7
5-2-1-1-1-طرح و برنامه 7
1-2-1- واحد ذیحسابی 8
2-2-1-واحد رایانه 8
3-2-1- حراست 8
4-2-1- املاک 9
3-1-مراحل واگذاری یک پروژه به پیمانکار 9
2-3-1-نحوه نظارت مرکز بر مناطق 10
فصل دوم-سازمان مالی شهرداری ها
1-2- بودجه و اعتبارات 11
2-2- درآمد 11
3-2- حسابداری 12
4-2- خزانه 13
5-2- تدارکات یا کارپردازی 13
6-2- حسابرسی داخلی 14
7-2- اموال 14
8-2- شعب و تعداد کارکنان امور مالی 14
فصل سوم-سرفصل حسابهای دفتر کل و دفتر معین
1-3-بانک 15
2-3-تنخواه گردان 15
3-3-بدهکاران 16
4-3-درآمدهای پیش بینی شده 16
5-3-پیش پرداختها 16
6-3-اسناد دریافتی 16
7-3-مازاد بودجه 16
8-3-درآمدها 17
9-3-پیش دریافتها 17
10-3-بستانکاران 17
11-3-حسابهای انتظامی دارایی های ثابت 17
1-8-3-دفتر معین درآمد 18
2-8-3-دفتر معین هزینه 19
فصل چهارم-حسابداری اموال
1-4-اداره امور اموال شهرداری 21
2-4-ثبت اموال در دفاتر 22
3-4-تهیه گزارش سالانه اموال و ثبت آنها در دفاتر 22
4-4-استهلاک اموال 23
فصل پنجم-سازمان و طرز گردش کار حسابرسی در شهرداریها
1-5- انتخاب مدیر مالی یا رئیس حسابداری 24
2-5- انتخاب حسابرس داخلی 24
3-5-تشکیل گروه حسابداران متخصص 25
4-5- واحد حسابرسی شهرداریها در وزارت کشور 25
5-5-حسابرسی داخلی 26
6-5-برنامه حسابرسی 26
7-5-پرسشنامه حسابرسی 27
1-7-5-در مورد اموال و ماشین آلات 28
2-7-5-در موارد اوراق بهادار وسایر سرمایه گذاریها 29
3-7-5-در مورد وجوه نقدی و حساب جاری 29
4-7-5-در مورد حسابهای دریافتی ( بدهکاران ) و اسناد دریافتی 30
5-7-5-در مورد موجودیها 31
6-7-5-درمورد خریدها 32
7-7-5-در مورد پیش پرداخت بیمه 32
8-7-5-در مورد اسناد پرداختی 33
9-7-5-در مورد حسابهای پرداختی ( بستانکاران ) 34
10-7-5-در مورد درآمد ها 34
11-7-5-درمورد حقوق و دستمزد 34
12-7-5-در مورد هزینه ها 35
فصل ششم -برنامه و فعالیتها
1-6-وظایف، برنامه، فعالیت و طرح 37
2-6-طبقه بندی درامد شهرداری ها و شماره قرارداری آنها 38
3-6-لزوم رعایت فهرستهای طبقه بندی و شماره های قراردادی آنها 38
4-6-مبنا قرار دادن برنامه در تنظیم بودجه 39
5-6-حقوق 40
1-5-6-طریقه پرداخت مساعده 41
2-5-6-اضافه کار 41
6-6-محدودیتهای تراز عملیات 42
7-6-مراحل کشف اشتباهات 42
8-6-چگونگی اصلاح اشتباهات در دفاتر 43
9-6-عملیات حسابداری پرداخت حقوق بازنشستگان و موظفین 43
1-9-6-نحوه پرداخت 43
10-6-عملیات حسابداری سپرده ها (حسابهای مستقل برای وجوه سپرده) 44
11-6-عملیات حسابداری درآمد و هزینه اختصاصی (حسابهای مستقل برای درآمد و هزینه اختصاصی) 44
12-6-عملیات حسابداری بانک و تهیه صورت مغایرت بانکی 44
1-12-6-صورت مغایرت بانکی 45
2-12-6-تعریف صورت مغایرت 45
چکیده:
حسابداری یکی از خرده نظام هایی هست که در ارتباط و تعامل با سایر سیستم ها نظیر، بودجه ریزی، حسابرسی، ارزیابی عملکرد، و جریان آزاد اطلاعات، برای تحقق اهداف و ارتقای سطح مسوولیت پاسخگویی مالی و عملیاتی نهادهای بزرگ بخش عمومی که شهرداری نیز از جمله آنها است به فعالیت می پردازد.
بنابراین در تحلیل و طراحی سیستم حسابداری این قبیل نهادها، اگرچه تمرکز اصلی بر روی عناصر تشکیل دهنده سیستم حسابداری است، اما نه تنها تعامل و ارتباط این سیستم با سایر سیستم های فعال درون نظام پاسخگویی عمومی را باید مورد توجه قرار داد بلکه تعامل همه این سیستم ها را با نظام پاسخگویی به عنوان یک فراسیستم باید لحاظ نمود.
حسـابداری شهـرداریها در مقام مقایسـه با حسـابداری بازرگانی جزئی از حسابداری دولتی میبـاشد وکلـیه خصوصیـات قائل شده در کتـب و منابـع مخـتلف حسـابـداری دولتی در مورد حسابداری شهـرداریها نیز صـادق است ولی حسـابداری شهرداریهـا در مقایسـه با حسـابداری دولتـی دارای ویژگی خاص میباشد . دستگاه های اجرائی دولتی که اعتبار بودجه برنامه ای آنان از محـل اعتبار کل کشور تامین و پرداخت میگردد ایجاد کننده تعهدات و پرداخت کننده هزینـه های انجـام شـده خـواهنـد بود و هزینـه های انجـام شده را در دفاتر خود ثبت مینماید و درآمد دولت در دستـگاه دیگـری متمـرکـز میگـردد. در صورتیکـه در شهـرداریها حسابداری درآمـد و هزینـه در یک واحد مالـی مجتـمع و در دفـاتر منعـکس خواهـد شد و میتـوان حسـاب های درآمد شهـرداری را توام یـا غیـرمتمـرکز و به طور جداگانه عمل نمـود.
فصل اول
کلیات تحقیق
1-1-شهرداری:
یکی از سازمانهای مذکور سازمانی، شهرداری نام دارد. قبل از اینکه سراین بحث را بشکافیم یاد آوری نکته ای لازم می باشد.3نوع شرکت از لحاظ نوع و ماهیت وجود دارد:
1) شرکتهای خدماتی:که باارائه خدمات به مشتریان خود ادامه حیات می دهند.
2) شرکتهای بازرگانی:کالای تولید شده و آماده را به فروش می رساند.
3) شرکتهای تولیدی:که از مواداولیه وخام٬ کالای ساخته شده را به تولید وبه بازار عرضه می کند.
شهرداری بر خلاف سازمانی مانند استاندارد که ماهیتی کاملا دولتی دارد موسسه ای نیمه دولتی محسوب می گردد(هم دولتی وهم خدماتی). این سازمان بخشی از بودجه خود را از طریق ارائه خدمات به ارباب رجوع تامین می نماید مجری اکثر پروژه های در حال احداث یا احداث شده در سطح شهرها ٬ شهرداری است که این سازمان با نظارت مستقیم خود اجرای این طرحها را به پیمانکاران خصوصی واگذار می کند.
همانطور که می دانیم هرموسسه ای صاحب یا مدیرمسئولی دارد که اهداف کلی و خط مشی های اساسی آن سازمان را تعیین می کنند. مدیر شهرداری هم شخصی است که شهردار نامیده می شود. در گذشته شهرداری از سوی رئیس اداره استانداری یعنی استاندار تعیین می شد ولی چند سالی است که شهرداران در هر شهر توسط اعضای (شورای اسلامی شهر) تعیین می گردندکه افرادنامبرده هم با رای مردم انتخاب می شوند.این افرادپس ازبرسی های لازم وتعیین صلا حیت های آنها در زمینه های مختلف (علمی٬عقیدتی٬شهامت و پشتکار و اتکا به نفس)مبادرت به تعیین شهردار می ورزند.که وظیفه ای بس دشوار است وحتی فراتر از مدیر یک موسسه بودن می باشد.چون جدا از اینکه وظایف یک مدیر آشنایی به کار٬ رسیدگی به امور مالی واداری و امور پرسنل آن موسسه می باشد٬ رسیدگی به وضع شهر نیز از دیگر وظایف شهردار و سازمان شهرداری است.پاکسازی خیابانها و کوچه ها و معابر از زباله٬ برف روبی شهر در زمستانها٬ تامین فضای سبز مورد نیاز برای شهر و آسایش شهروندان-ایجادمعابر مناسب جهت ترددخودروها و شهروندان-رسیدگی به ظاهر شهر که آراسته و زیبا به نظر آید-ایجاد امکانات تفریحی و رفاهی مناسب جهت استفاده شهروندان و بازدیدکنندگان خارجی(شامل جهانگردان و توریستهای داخلی)-آسفالت خیابانها -جدول کشی-نظارت بر کارساختمان سازی و معماری شهرکه از حالت هنجار وخوشایندروبه ناهنجاری و بی نظمی نرود و بسیاری وظایف دیگر که ازحوصله بحث خارج است.
طبقه بندی افراد و مسئولیتهای آنها در این سازمان:
همانطور که قبلا نیز اشاره شد٬ مدیران سازمان شخصی است بانام شهردار که وظایف ایشان به اختصار توضیح داده شد. شهردار در زمینه های مختلف٬ معاونانی را برای خود برگزیده که از قبیل : معاونان اداری و مالی و معاون عمرانی می باشد.
1-1-1- معاون اداری و مالی
همانطور که از نامش پیداست ٬ هر امری که در ارتباط با اداره وسازمان و مسائل مالی مربوط به آن باشد به عهده این شخص است.از جمله استخدام وبکارگیری افراد٬ پرداختها و کنترل امور مالی سازمان٬ نظر دهی راجع به بودجه ٬ کنترل عملکرد مالی سازمان های تابعه و مناطق و هدایت آنها بر عهده این مرجع می باشد.در واقع ایشان نماینده شهردار در اموراداری ومالی سازمان محسوب می گردد.
2-1-1- معاون عمرانی
نظارت و هماهنگی بر تمام پروژه های شهرداری ناظر بر اجرای آن است از وظایف معاونت عمرانی است و ایشان هم نماینده شهردار در این امور است.
حال معاونت اداری و مالی برای خود دو نماینده دارد:
1-1-1-1-مدیر امور مالی
مسئول نظارت بر امور مالی و گزارش عملکرد و وضعیت مالی به معاونت اداری و مالی و همچنین شهردار است. بخش مالی سازمان حوزه ای دارد که زیر نظر مدیر امور مالی است و حوزه مالی نام دارد. حوزه مالی شامل چند واحد مجزا از هم در داخل سازمان (اعم از مرکز٬ مناطق و سازمانهای تابعه )است که شامل واحد حسابداری و واحد درآمد می باشد.
2-1-1-1-1-واحد حسابداری
وظیفه ثبت کلیه رویدادهای مالی (اعم از اینکه هزینه ها ٬ درآمدها و سایر وقایع مالی)که در داخل و خارج سازمان بوقوع می پیونددو بطور مستقیم یا غیر مستقیم با اداره مرتبط است بر عهده دارد و نیز وظیفه تعیین حقوق ودستمزد و مزایای کارکنان٬ کمکهای دریافتی و پرداختی ٬ ارائه گزارشات مالی و هر امری که به مسائل مالی مرتبط است بر عهده این واحد می باشد.
3-1-1-1-1- واحد درآمد
این واحد مسئول کسب درآمد برای سازمان است که خود شامل چند واحد است:
واحد ساختمانی و شهر سازی تمامی درآمدهایی که از راه ساخت و سازهاو بطور کلی ساختمان سازی ها و مسائل شهری که عاید شهرداری می گردد از طریق این واحد تحقق می یابد.مانند:جریمه های اضافه بنا٬ عقب نشینی ها ودرطرح واقع شدن منازل٬ نظارت بر کار ساخت بنا ها و عوارض حاصله ازآن ٬ ارائه طرح کلی بناها و عواید حاصل از آن و…
واحد درآمد که واحدهای ساختمانی٬ شهرسازی ٬ عوارض و نوسازی تمامی عواید خودرادر اسنادی به واحد درآمد گزارش می کنند.واحددرآمد هم باتوجه به موارد و ماده هایی که در بودجه پیش بینی شده عواید حاصله را ثبت کرده و به حسابداری ارسال می کنند. در حسابداری هم این اسناد را در سند حسابداری ثبت و به رایانه منتقل می کنند.
واحد عوارض و نوسازی تمامی عوارض هایی که شهرداری برای شهروندان تعیین کرده از طریق این واحد جمع آوری می گردد مانند عوارض جمع آوری زباله.
2-1-1-1- مدیر امور اداری
در واقع همکار معاون اداری و مالی شهرداری در زمینه مسائل مربوط به امور داخلی اداره است . مواردی مانند : تعدیل نیرو٬ به خدمت گرفتن نیرو٬ پاداش به نیروها٬ رسیدگی به اموری مانند :مرخصی ها٬ غیبتها و جرایم و تخلفات مربوط به پرسنل و… به عهده ایشان می باشد . در واقع نیاز پرسنل به غیر از موارد مالی ار طریق واحد اموراداری برطرف می گردد.
امور اداری هم از واحدهای مجزا بنام حوزه تشکیل شده که در راس آن مدیر امور اداری است.
واحدهای همانند:دایره کارگزینی٬دبیر خانه٬ روابط عمومی٬بایگانی٬طرح و برنامه
1-2-1-1-1-دایره کارگزینی
وقتی فردی می خواهد به خدمت سازمان درآید٬ پس از اینکه توافقات لازم از طریق شهردار و معاونت اداری مالی صورت گرفت٬ بایستی فرد به دایره کارگزینی جهت تکمیل پرونده معرفی شود.
تمامی پرونده های پرسنل افراد شاغل در سازمان در این دایره نگهداری می شود.
فرد پس از تهیه مدارک لازم و ارائه آن به این دایره٬ به خدمت سازمان درامده ومشغول به کار می شود.این سازمان فرد را باتوجه به تخصص و کارایی های که صاحب آن است به واحد مربوطه معرفی می کند که نامه ای تهیه می شود و در دبیر خانه تایپ شده و شماره می خورد و به امضای شهردار و معاونت اداری و مالی می رسد که ابلاغ نام دارد.
فرد به همراه ابلاغ به واحد که قرار است اعزام شده می رود.یک برگ از ابلاغ هم از طریق دبیر خانه به آن واحد ارسال می گردد. حتی سقف حقوق ومزایایی که فرد دریافت می کند نیز کارگزینی تعیین کند و به واحد حسابداری طی نامه ای گزارش می کند تا واحد حسابداری هم حقوق نامبرده را در هر ماه بر اساس معیارهاوسقفهای از پیش تعیین شده و ارائه شده از سوی کارگزینی پرداخت نماید.
سوابق مربوط به بیمه و بازنشستگی و تسویه حساب هم از مواردی است که به کارگزینی ارتباط می یابد.در این صورت فردی که در حال بازنشستگی یا تسویه حساب باشد٬ برگه ای در دست دارد که بخشی از آن باید به تائید این دایره برسد. ولی محاسبات حق سنوات و غیره در واحدحسابداری صورت می گیرد.
تعیین ساعات کار کردو رسیدگی و گزارش جرائم مربوط به غیبتها و مرخصی ها هم از طریق گزارش دبیر خانه به این واحد صورت می گیرد. بسیاری از امور دیگر در این دایره انجام می گیرد که از بیان آن خودداری می کنیم.
2-2-1-1-1- دبیر خانه
دبیرخانه مسئول تایپ کردن نامه هایی است که ازواحدهای دیگر سازمان به این واحد ارسال می گرددو همچنین تمام مرسولاتی که از سازمانهای دیگر و اشخاص حقیقی وحقوقی به شهرداری ارسال می گردد٬ ابتدابه دبیرخانه رسیده و پس از ثبت در دفاتر و مربوطه ارسال می شود.در کل امور مربوط به نامه نگاری ها و ثبت و نگهداری آنها به واحدها در سازمان به عهده این واحد می باشد.همچنین گزارش غیبتها٬ مرخصی های پرسنل به مدیر امور اداری و دایره کارگزینی از وظایف دیگر این واحد می باشد.
3-2-1-1-1- روابط عمومی
این واحد مسئول برقراری روابط شهروندان با سازمان٬ پرسنل باهم٬پرسنل با مدیران ارشدو تکریم ارباب رجوع می باشد.و همچنین برقراری دوره های آموزشی برای پرسنل در سازمان٬ مسئول اعلام آگهی ها و اعلامیه های مهم در سازمان و هر گونه برنامه رفاهی که سازمان برای پرسنل خود در نظر دارد٬ در این واحد صورت می پزیرد.ایجاد و برپایی مراسم های جشن یا تکریم پرسنل و فرزندان آنها از دیگر وظایف این واحد می باشد.رسیدگی به شکایات مردم و معرفی آنها به واحدهای دیگر جهت رفع مشکل٬ راهنمایی ارباب رجوع در رابطه باحل مسائل مربوطه٬ ایجاد بیانه ها و ارسال آنها به واحد ها جهت احترام وتکریم مراجعه کنندگان نیز از وظایف این واحد تلقی می شود.
4-2-1-1-1- بایگانی
بایگانی مستقیما با دبیر خانه در ارتباط است.وقتی نامه ای از سوی یک واحدنوشته می شود٬ زیر نامه با امضای مسئول واحد تائید می گردد. این نامه به دبیرخانه رفته در آنجا تایپ رایانه ای می شود.بعد از تایپ به دفتر شهردار رفته تا به تائید ایشان برسد.(امضای معاونان ایشان هم مورد قبول است)بعد از امضا نامه دوباره به دبیرخانه برگشته و از آنجادردفاتردبیر خانه شماره می خورد.این نامه شامل 3صفحه است.یک صفحه باید به واحدی برود که نامه از آن آمده است.صفحه دوم به شخص یامکانی که نامه باید به او یا آنجا ارسال شود٬ می رسد.صفحه سوم این نامه به واحد بایگانی سازمان ارسال می شود تا در آنجا سالها نگهداری شود.در بایگانی نامه ها و اسناد به اساس سال٬ ماه ویامضمون آنها طبقه بندی می شوند تا دسترسی به آنها آسانتر گردد.
5-2-1-1-1-طرح و برنامه
این واحد٬تشریفاتی و بلا استفاده می باشد.مسئول تعیین راهبردهاو تعیین خط مشی سازمان است که برنامه های آتی سازمان به صورت تخصصی طراحی می گردد. اما میدانیم که این کارچه بصورت تخصصی و چه بصورت عادی٬ توسط مدیران عالی سازمان صورت می پزیرد.
واحد های مربوطه به حوزه های اداری و مالی را به اختصار نام برده و توضیحاتی چند ارائه دادیم.اما در این میان واحدهای هم هستند که نمی توان آنها را مستقیما به حوزه خاصی(اداری یا مالی)نسبت داد.همانند واحد ذیحسابی ٬واحد رایانه٬ حراست و املاک.
1-2-1- واحد ذیحسابی
بدیهی است که واحد ذیحسابی زیر مجموعه ای از امور مالی است اما تابع مدیر امورمالی نمی باشدو مستقل است و در اصل ماهیت آن نیز باید اینگونه باشد. این واحد تمامی اسناد مربوط به امور مالی را بررسی کرده و درستی یا عدم درستی آنهارا اعلام می کند(از نظر ثبت و یا تخلف صورت گرفته)سندهایی که در واحد ذیحسابی بر آنها ایراد وارد است به امور مالی ارجاع داده می شود تا در آنجا اصلاح گرددو مجددا به ذیحسابی جهت بررسی دوباره فرستاده شود.وظیفه دیگر ذیحسابی اینست که از حیف و میل شدن بودجه جلوگیری کرده ونظارت کند که یک بودجه ابلاغ شده بر اساس موازین صمیمی مصرف می شود یا خیر واگر سازمان از لحاظ مالی از اهداف خود دورافتد دوباره آن را به مسیر اصلی هدایت کند.وظیفه دیگر کشف تخلفات مالی می باشد.در واقع ذیحساب حسابرس داخلی سازمان می باشد.
2-2-1-واحد رایانه
واحد رایانه از زمان مکانیزه و سیستماتیک شدن برنامه ها و فعالیتهای سازمان بوجود آمدکه در این واحد چند کاربرد متخصص در زمینه رایانه بکار گرفته شده اند تا کار نطارت بر سیستم های رایانه ای کل سازمان و پشتیبانی و راه اندازی آنها رابر عهده داشته باشند.
3-2-1- حراست
مسئول حراست تحت نظر شهردار وبه پیشنهاد سازمان حراست کل استان تعیین می گردد.واحد حراست برنام های سازمان را با موازین و خط مشی های ارائه شده از سوی نظام و مبانی اسلام همسو می سازد.وسعی می کند جلوی تخلفات مالی و اداری را تا حد ممکن گرفته ونظم را در داخل و خارج سازمان کنترل کرده و با افراد متخلف برخورد نماید.
4-2-1- املاک
این واحد بااملاک و زمین سروکار دارد.شهرداری زمینهای زیادی را در شهر و حومه آن در اختیار دارد.دایره املاک وظیفه نگه داشتن اسناد و سوابق مربوط به کلیه مایملک شهرداری را به عهده دارد.گاهی سازمان تصمیم می گیرد مثلا مقداری زمین به تعدادی از کارکنان خود با توجه به اولویت واگذار کند.در واقع بررسی اینکه چه زمینهایی و به چه مقادیری و به چه تعداد و چه مساحتی واگذار شود بر عهده این واحد است.گاهی شهرداری تصمیم می گیرد به ازای بدهیهای خود به بستانکارانش (پیمانکاران)زمین واگذار کند که این کار از این طریق صورت می پذیردو بسیاری وظایف دیگر که به عهده واحد املاک می باشد.
3-1-مراحل واگذاری یک پروژه به پیمانکار
1-3-1-مراحل که برای در اختیار گرفتن یک پروژه توسط پیمانکار صورت می گیرد به شرح زیر است:
که شهرداری از طریق آگهی در روزنامه های کثیرالانتشار، اعلام در تلویزیون یا درج و پخش اعلامیه، اعلام می دارد که شهرداری در نظرداردیک طرح، پروژه یافعالیت در سطح شهر از طریق مناقصه به پیمانکار بخش خصوصی واگذار کند که از پیمانکاران واجد شرایط دعوت بعمل می آید تا در مناقصه مزبور شرکت نمایند که از بین افراد شرکت کننده یکی از آنها (حقیقی یا حقوقی) مناقصه را می برد ودر این زمینه قرارداد لازم را با کارفرما که شهرداری می باشد، می بنددوتنظیم می کندوسپس شروع به کارمی نماید.واین امور مربوط به پیمانکار می شود که در فصل های بعدی به آن مفصلا خواهیم پرداخت .درواقع شهرداری فقط ناظر بر پروژه ها و فعالیت ها می باشد و خود عملا مجری طرح نمی باشد، شاید این کار برای شهرداری صرف بیشتری دارد. به خدمت گرفتن کارگر و صرف هزینه بالا و زمان از دلایل واگذاری این امور به پیمانکار خصوصی است.
2-3-1-نحوه نظارت مرکز بر مناطق
شهرداری مرکز اول هر سالی از هر واحد خود گزارشی را مبنی بر ارائه صورت و آماری از درآمدها و هزینه هایی که در سال گذشته کسب کرده اند ، طلب می کند وقتی این گزارشات به مرکز می رسددر مرکز کمیته ای تشکیل می شودتحت عنوان کمیته بودجه که درواقع مسئولیت تعیین بودجه برای کل سیستم شهرداری و تقسیم آن در بین مناطق شهرداری از وظایف این کمیته می باشد. با رسیدن گزارشات به مرکز و بدست کمیته، بودجه درآمدها و هزینه ها مقایسه می شوند.هزینه های جاری و عمرانی با هم مقایسه می گرند و برنامه ای که شهرداری برای سال جاری دارد مورد بررسی قرار می گیرد. نهایتا بودجه ای در نظر گرفته شده و درآن اقلامی را که ذکر شده، تفکیک می شودو این بودجه به مناطق شهرداری با تشریفات قانونی و اداری ابلاغ می گردد.مناطق هم موظفند طبق بودجه پیش بینی شده عمل نمایند.به طور مثال در یکسال ممکن است بودجه ای که پیش بینی شده شامل این باشد که 60%بودجه ای صرف هزینه های عمرانی و بقیه صرف هزینه های جاری گردد.یادر سال دیگر ممکن است عکس این واقع اتفاق بیفتد.این بستگی به خط مشی هایی دارد که شهرداری در سال مالی جاری پیش رو دارد.
تمام ترازهای افتتاحیه، تراز اختتامیه و تراز های آزمایشی که آخر هر ماه در واحد حسابداری تنظیم می گرددو صورت های مالی و گزارشات مختلف بایدجهت اطلاع و اعمال نظر به مرکز ارسال گردد.
هر تصمیمی که در مورد تغییرات حقوق ودستمزدها و یا خط مشی ها در مرکز و توسط روسای ارشدگرفته شود در تمام سازمانهای تابعه قابل اجرا است.
فصل دوم
سازمان مالی شهرداری ها
1-2- بودجه و اعتبارات
وظایف مسئول بودجه و اعتبارات شهرداری یا واحد سازمانی مربوط که عهده دار این وظیفه می باشد بترتیبی است که در دستورالعمل بودجه شهرداری مقرر شده است .
مسئولیت امور مربوط به بودجه طبق ماده 26 آئین نامه مالی شهرداریها اساساً بعهده شهردار و مسئول امور مالی شهرداری ( ذیحساب) است و نامبردگان باید در شهرداریهای کوچک و متوسط روسا اقدام نموده و در شهرداریهای بزرگ مراقبت بعمل آورند که مسئول بودجه واعتبارات وظایف خود را بموقع و بنحو احسن انجام دهد .
2-2- درآمد
وظایفی که در این قسمت انجام می شود بشرح زیر است :
الف ـ تهیه و جمع آوری اطلاعات مربوط به منابع مختلف درآمدهای شهرداری .
ب ـ تهیه پیشنهاد برای برقراری عوارض جدید و تعرفه های درآمد .
ج ـ نگهداری دفاتر جزء و جمع یا کارت مودیان عوارض و میزان عوارض مودیان .
د ـ صدور ابلاغ پیش آگهی های عوارض یا برگه های تشخیص و فیشهای بانکی عوارض .
ه ـ وصول درآمدها و صدور قبض وصول و تودیع آنها در حساب بانکی شهرداری . تحت نظارت شعبه خزانه و تسلیم مدارک مربوط به تشخیص فوق الذکر .
و ـ رسیدگی به عوارض معوقه و بقایا .
ن ـ رسیدگی به شکایات و اعتراضات مودیان عوارض و عنداللزوم طرح آنها در کمسیون های مقرر در قانون .
ر ـ تهیه گزارشها و آمارهای مربوط به درآمد .
ز ـ انجام اقدامات قانونی و تعقیب عملیات مربوط برای وصول درآمدها.
3-2- حسابداری
وظایفی که در این قسمت انجام می شود بقرار زیر است :
الف ـ تنظیم اسناد هزینه های جاری و اسناد خرید و لیست های حقوق کارکنان و لیست های دستمزد کارگران و رسیدگی قبل از پرداخت .
ب ـ نگهداری حساب پرداخت ها و هزینه های مربوط به تنخواهگردان واحدهای مختلف .
ج ـ رسیدگی به حسابها و صورت وضعیت های پیمانکاران و اشخاص طرف معامله با شهرداری و سایر صورتحسابها .
د ـ نظارت در مناقصه ها و مزایده ها و معاملات شهرداری در حدود مقررات و آئین نامه معاملات شهرداریها .
ه ـ نگهداری و نظارت در حساب انبارها .
و ـ نگهداری حساب درآمد و هزینه و تاسیسات و اموال شهرداری .
ت ـ صدور حواله برای پرداختهای عهده خزانه شهرداری .
پ ـ ثبت کلیه عملیات مالی در دفاتر روزنامه و معین و کل .
ث ـ تهیه گزارشها و صورتهای مالی و ترازنامه و گزارش تفریق بودجه.
بایگانی اسناد و مدارک مالی .
س ـ نظارت و مراقبت در حسن انجام فعالیتهای حسابداری که در سایر واحدهای تابعه امور مالی انجام می شود و تمرکز انعکاس و ثبت نتایج آنها در سیستم حسابداری شهرداری .
4-2- خزانه
وظایف واحد خزانه بقرار زیر است :
الف ـ وصول و تمرکز درآمدها و تنظیم حساب وصولی های روزانه و
مراقبت در توزیع بموقع درآمدها در حسابهای مربوطه بانکی .
ب ـ انجام کلیه پرداختها و ثبت آنها در دفاتر و گزارشهای دریافت و پرداخت روزانه .
ج ـ نگهداری حساب سپرده ها و استرداد آنها بر اساس حواله های صادره .
د ـ پرداخت مالیاتها و حق بیمه های مکسوره در اسناد هزینه بمراجع ذیربط .
ه ـ نگهداری کلیه اوراق بهادار و اسناد دریافتی شهرداری و حساب آنها.
و ـ نگهداری حساب اسناد پرداختی .
ی ـ تنظیم گزارشهای مربوط و ارسال آنها به حسابداری و سایر مراجع ذیربط که در دستورالعمل مقرر است .
5-2- تدارکات یا کارپردازی
وظایفی که در این قسمت انجام می شود بقرار زیر است :
الف ـ صدرو برگ سفارش و خرید .
ب ـ انجام تشریفات مناقصه و مزایده در معاملات شهرداری با رعایت آئین نامه معاملات شهرداریها .
ج ـ برآورد قیمت ها و هزینه در معاملات .
د ـ تهیه قراردادهای مربوط به معاملات .
ه ـ تحویل گرفتن کالاهای خریداری شده و صدور قبض انبار با تنظیم صورتجلسات تحویل .
و ـ نظارت در حسن اداره انبارهای شهرداری و نگهداری حساب آنها .
ن ـ صدور حواله انبار برای تحویل کالا به واحدها .
ی ـ نظارت و حفظ و نگهداری وسایل موتوری و انجام تعمیرات آنها .
پ ـ تنظیم صورت ها و گزارشهای مالی مربوط به خریدها و اموال و انبار .
6-2- حسابرسی داخلی
وظایف حسابرسی داخلی بترتیبی است که در دستورالعمل حسابرسی شهرداریها مقرر شده است .
در شهرداریهای کوچک و متوسط وظایف حسابرسی داخلی بعهده یک نفر حسابرس ( ممیز حسابها ) خواهد بود .
7-2- اموال
وظایف مربوط به واحد سازمانی در شهرداری که عهده دار اداره امور
اموال می باشد به ترتیبی است که در آئین نامه اموال شهرداریها مقرر است .
در شهرداریهای کوچک و متوسط انجام وظایف مربوط به تهیه اموال حسابداری است.
8-2- شعب و تعداد کارکنان امور مالی
در شهرداریهائی که جمعیت آنها از 10 هزار نفر تجاوز نکند کلیه کارهای مالی شهرداری توسط شهرداری و شخصی که در معیت شهردار ذیحساب شهرداری می باشد انجام می گردد و در صورت لزوم معدودی کارمند و کمک گمارده می شوند . شهرداریهای متوسط ممکن است یک یا چند شعبه از شعب امور مالی قرار گیرد یا یک نفر رئیس شعبه برای دو یا سه کار مختلف که یک شعبه تاسیس شده انجام وظیفه نماید .
فصل سوم
سرفصل حسابهای دفتر کل و دفتر معین
1-3-بانک
پس از تهیه صورت مغایرات بانکی در پایان هر ماه این حساب به مبلغ جمع دریافتی ها و به میزان چکهای صادره و هزینه های بانکی بستانکار می شود و در صورتیکه حسابهای متعدد از طرف شهرداری در بانک افتتاح شده باشد برای هر یک از آنها یک حساب جداگانه در دفتر کل به منظور و به ترتیب فوق عمل خواهد شد .
2-3-تنخواه گردان
چون ریز اقلام هزینه های پرداختی از محل تنخواه گردان در دفتر تنخواه گردان ثبت می شود فقط در ابتدای سال حساب تنخواه گردان دفتر کل نسبت به مبلغ کل تنخواه گردان بدهکار می شود و در موقع تجدید تنخواه گردان در پایان هر ماه وجه چک دریافتی به حساب هزینه ها در دفتر کل بدهکار و به حساب بانک بستانکار می شود .
3-3-بدهکاران
مطالبات تحقق یافته شهرداری از اشخاص و موسسات اعم از موسسات دولتی و غیر دولتی در بدهکار این حساب منظور می شود ( طرف این حساب از لحاظ عوارض در حسابهای بامانده بستانکار ذخیره مطالبات قابل وصول است ).
مطالبات از حساب مخصوص ـ در صورتیکه برای فعالیتهای اختصاصی یک گروه حساب جداگانه ایجاد گردد بدهی آن گروه حسابها به گروه حسابهای عمومی ، در این حساب ثبت می گردد .
4-3-درآمدهای پیش بینی شده
این حساب در ابتدای سال نسبت به جمع کلّ درآمدهای مصوب در بودجه بدهکار و حساب مازاد بودجه به همان میزان بستانکار میشود . در پایان هر ماه معادل جمع درآمدهای وصولی که در دفتر معّین درآمد ثبت گردیده این حساب بستانکار و طرف آن ( حساب مازاد بودجه ) بدهکار می شود .
5-3-پیش پرداختها
برای ثبت پیش پرداخت به فروشندگان یا پیمانکاران بر اساس قرار دادهای منعقده یا سفارشهایی که داده می شود به مبلغ پرداختی حساب پیش پرداخت بدهکار و به بستانکار حساب بانک منظور می گردد .
6-3-اسناد دریافتی
حسابهای عمومی ( با مانده بستانکار )
7-3-مازاد بودجه
طرف این حساب درآمدهای پیش بینی شده است .
ذخیره مطالبات قابل وصول
طرف این حساب در گروه حسابهای با مانده بدهکار حساب بدهکاران می باشد .
8-3-درآمدها
با وصول درآمدها که قاعدتاً از طرف بانک صورت می گیرد این حساب بستانکار می شود .
9-3-پیش دریافتها
این حساب در مقابل دریافتهای زودتر از موعد بستانکار می شود .
10-3-بستانکاران
اسناد پرداختی
ذخیره مطالبات مشکوک الوصول
آن قسمت از درآمدهای قابل وصول را که مشکوک قلمداد می گردد می توان از حساب ذخیره مطالبات قابل وصول خارج ساخته و دراین حساب منظور نمود . (در صورتیکه به طرق بازرگانی اداره گردد ).
11-3-حسابهای انتظامی دارایی های ثابت
زمین و ساختمان .
ماشین آلات و وسایل نقلیه .
اثاثه .
کار در جریان ساخت .
سرمایه گذاری برای دارایی ثابت .
حسابهای انتظامی دارایی های جاری
موجودی انبار .
سرمایه گذاری برای دارایی جاری .
1-8-3-دفتر معین درآمد
برای هر یک از منابع درآمد که در بودجه مصّوب شهرداری منظور گردیده است باید یک حساب در دفتر معین درآمد منظور گردد .
رعایت تفکیک عناوین منابع درآمد بر اساس فهرست طبقه بندی درآمدها که ضمیمه دستورالعمل بودجه شهرداری میباشد الزامی است .
بنا به پیشنهاد متخصصّان حسابداری و تایید مدیر امور مالی شهرداری و شهردار در صورتیکه در بعضی از شهرداریها ایجاب کند برای یک منبع درآمد ممکن است چند منبع فرعی در نظر گرفته شده و حسابهای جداگانه برای منابع فرعی مذکور در دفتر معین درآمد منظور شود .
حداقل سر فصل حساب درآمد در دفتر معین طبقات اصلی درآمد طبق فهرست طبقه بندی درآمد ها بشرح زیر است مگر اینکه بعضی از منابع مذکور مطلقاً در یک شهرداری وجود نداشته باشد .
سهمیه شهرداری از پرداختهای وزارت کشور .
عوارض توام با مالیات وصولی در محل .
عوارض بر ساختمانها و اراضی .
عوارض بر ارتباطات و حمل و نقل .
عوارض بر پروانه های کسب و فروش و تفریحات .
درآمدهای حاصل از فروش و درآمدهای وصولی در مقابل خدمات .
درآمد تاسیسات شهرداری و جرائم تخلفات .
درآمدهای حاصل از وجوه و اموال شهرداری .
کمکهای بلاعوض و هدایا و وامها و استفاده از موجودیهای نقدی دوره قبل .
2-8-3-دفتر معین هزینه
برای هر یک از قالبهای بودجه یک حساب انتظامی و برای هر یک از
فصول چهارگانه آنها( هزینه های پرسنلی ـ اداری ـ سرمایه ای ـ انتقالی ) یک حساب جداگانه در دفتر معین هزینه منظور می گردد و جمع اقلام ثبت شده در دفتر روزنامه در پایان هرماه در دفتر معین هزینه ثبت می شود .جمع اقلام هزینه های ثبت شده در دفتر معین ماهی یک بار رسیدگی و کنترل شده به دفتر کل منتقل و ثبت می گردد .
بنا به تشخیص متخصصان حسابداری و تایید مدیر امور مالی شهرداری و شهردار ممکن است علاوه بر سر فصل حسابهای فوق الذکر سر فصلهای دیگری نیز برای ثبت حساب هزینه ها بر اساس مواد هزینه داخل در هر یک از فصول چهارگانه هزینه برای مجموع هزینه های شهرداری یا مجموع هزینه های هر یک از وظائف یا برنامه ها با فعالیتها و یا قالبهای بودجه ای در دفتر معین هزینه منظور شود .
در شهرداریهای بزرگ و متوسط در صورتیکه از کامپیوتر در نگهداری حسابهای شهرداری استفاده شود این حسابها باید با تفکیک مواد هزینه و حتی اجزاء آن و بر اساس فصول چهارگانه هزینه ها در قالبهای بودجه ای هر یک از قالبهای وظایف ـ برنامه ها و فعالیتها تنظیم گردد .
تفکیک وظایف و برنامه ها و فعالیتها که مبنای نگهداری حساب هزینه بر اساس آنها خواهد بود تابع فهرست طبقه بندی ضمیمه دستورالعمل طرح و تنظیم برنامه 5 ساله عملیات نوسازی و عمران اصلاحات شهری در شهرداریها می باشد .
حداقل سرفصل حسابهای هزینه دردفتر معین فصول چهارگانه هزینه ها برای هر یک از قالبها بودجه ای که بر اساس تفکیک وظایف و برنامه ها و فعالیتها و طرحها تنظیم می گردد به شرح زیر خواهد بود :
فصل اول ـ هزینه های پرسنلی .
فصل دوم ـ هزینه های اداری .
فصل سوم ـ هزینه های سرمایه ای.
فصل چهارم ـ هزینه های انتقالی .
در اسناد و اوراق فرمها و دفاتر مالی مربوط به هزینه ها ذکر شماره قراردادی وظیفه و برنامه و فعالیت قبل از شماره قراردادی هزینه الزامی است و با این ترتیب که هزینه ها 7 رقمی خواهد بود که با سه رقم اول سمت چپ نماینده فعالیت و برنامه و وظیفه و چهار رقم سمت راست که با علامت ( ـ ) از سه رقم سمت چپ جدا می شود نشان دهنده فصول چهارگانه مواد هزینه و عنداللزوم مواد هزینه می باشد .
فصل چهارم
حسابداری اموال
با توجه به اینکه طبق ماده 45 آئین نامه مالی شهرداریها اموال شهرداری بر دو نوع اموال عمومی و اموال اختصاصی تقسیم گردیده و در مورد اموال عمومی شهر وظیفه شهرداری حفاظت و آماده و مهیا ساختن آن برای استفاده عموم و جلوگیری از تجاوز اشخاص نسبت به آنها است عمل حسابداری و ثبت در دفاتر حساب در مورد این دسته از اموال مصداق نخواهد داشت .
وظیفه واحدهای سازمانی تابعه شهرداری درمورد آمار گیری و صورت برداری از اموال عمومی شهر در دستوالعمل اموال شهرداریها مقرر شده است .
1-4-اداره امور اموال شهرداری
در مورد اداره امور اموال شهرداری ( منقول و غیر منقول ) و تهیه کارت اموال برای هر یک از دو نوع منقول و غیر منقول و صورت برداری و کنترل آنها و طرز عمل در دستوالعمل اموال شهرداری مقرر شده است .
در شهرداریهای کوچک و متوسط که برای اموال شعبه خاصی وجود ندارد وظائف مربوط به عهده حسابداری می باشد .
2-4-ثبت اموال در دفاتر
کلیه اموال منقول و غیر منقول شهرداری که در موقع تصویب این دستورالعمل در مالکیت هر شهرداری است باید صورت برداری شده برای هر یک از آنها کارت مشخصات تنظیم و در صورتی که قیمت خرید یا قیمت تمام شده آنها مشخص نباشد به قیمت روز ارزیابی و در کارتها درج و به ترتیب طبقه بندی ضمیمه دستوالعمل اموال در دفاتر معین اموال غیر منقول و دفتر معین اموال منقول که نمونه آنها ضمیمه دستورالعمل مربوط می باشد به ثبت برسد و خلاصه آن به حساب مربوط در دفتر کل منتقل شود .
در مورد اموالی که در آینده خریداری یا به هر ترتیب به مالکیت شهرداری در آید کارت اموال تهیه و به قیمت خرید یا قیمت تمام شده یا قیمت ارزیابی دردفاتر مربوطه ثبت شود .
پس از مشخص شدن قیمت کلیه اموال به طرق فوق و جمع کل آنها به حساب دارائی ثابت بدهکار و حساب سرمایه گذاری در دارائی ثابت معادل همان مبلغ بستانکار می شود و به تدریج که اموال جدیدی خریداری و یا به تصرف شهرداری در می آید به طریق فوق عمل می شود .
در صورتیکه در پایان دوره مالی و در موقع بستن حسابها تعدادی از دارائیهای ثابت در دست انجام و یا در شرف تکمیل باشد قیمت تمام شده تا آن تاریخ در حساب بدهکار کارهای دردست انجام و بستانکار حساب سرمایه گذاری در دارائیهای ثابت ثبت و منظور گردد .
پس از تکمیل کار حساب دارائی مربوط نسبت به قیمت تمام شده کل بدهکار و حساب کارهای در دست انجام به مانده خود بستانکار گردیده و این دو قلم در حساب سرمایه گذاری در دارائیهای ثابت ثبت میشود .
3-4-تهیه گزارش سالانه اموال و ثبت آنها در دفاتر
در پایان هر سال دو گزارش در مورد اموال تنظیم می شود :
الف ـ صورت کامل اموال موجود در پایان سال
ب ـ گزارش تغییرات اموال در طول سال شامل موجودیهای آغاز سال به اضافه اموال اضافه شده یا کسر اموالی که اسقاط یا فروخته و یا خارج شده است .
نتیجه صورتهای مذکور در حسابهای اموال دردفتر کل و دفاتر معین اموال به ثبت می رسد و ضمیمه گزارش سالانه وضع مالی شهرداری همراه با تفریق بودجه و ترازنامه جهت بررسی و تصویب انجمن شهر تسلیم میگردد.
4-4-استهلاک اموال
نگهداری و ثبت حساب استهلاک اموال در مورد شهرداریها جز در مورد واحدهای تابعه شهرداری که ممکن است به صورت انتفاعی عمل کنند و قیمت تمام شده برای آنها مورد پیدا کند ضرورت نخواهد داشت .
در مواردی که هزینه هائی در بعضی از عملیات ضرورت داشته باشد از حساب استهلاک اموال طبق آئین نامه استهلاک مورد عمل وزارت دارائی تنظیم و محاسبه می شود .
فصل پنجم
سازمان و طرز گردش کار حسابرسی در شهرداریها
1-5- انتخاب مدیر مالی یا رئیس حسابداری
چون طبق ماده 79 اصلاحی قانون شهرداری و ماده 26 آئین نامه مالی شهرداریها مدیر امور مالی یا رئیس حسابداری ( بر اساس تشکیلات شهرداری مربوط ) در معیت شهردار ذیحساب و مسئول حسن گردش کار مالی شهرداری می باشد شهردار مجاز نخواهد بود نامبرده را بدون جلب نظر و موافقت انجمن منصوب یا تغییر دهد .
2-5- انتخاب حسابرس داخلی
در شهرداریهایی که جمعیت شهری کمتر از یک صد هزار نفر می باشد تعیین حسابرس داخلی الزامی است . حسابرس داخلی با تصویب انجمن شهر و تایید شورای استخدامی شهرداریها انتخاب می گردد . در شهرداریهایی که جمعیت آنها بیش از یک صد هزار نفر باشد حسابرسی داخلی به صورت یک واحد سازمانی مرکب از تعداد کافی کارمند تشکیل می گردد .
3-5-تشکیل گروه حسابداران متخصص
در آن تعدادی از استانها و فرمانداریهای کل که وضع حوزه استان یا فرمانداری کل ایجاب کند وزارت کشور اقدام به تشکیل یک گروه حسابدار متخصص برای انجام حسابرسی های داخلی شهرداریها و سازمانهای تابعه و
وابسته در تمام یا تعدادی از شهرداریهای آن حوزه خواهد نمود .
4-5- واحد حسابرسی شهرداریها در وزارت کشور
در اجرای مواد 62 و 79 قانون شهرداری از تاریخ تصویب این دستورالعمل واحد حسابرسی وزارت کشور عهده دار وظایف زیر خواهد بود:
الف ـ راهنمائی شهرداریها در اجرای مفاد این دستورالعمل و کیفیت تعیین حسابرسیهای داخلی و طرز انجام وظایف مربوط توسط آنها .
ب ـ تامین تشکیل گروه های حسابرسی داخلی در استانها و فرمانداریهای کل و تقویت کادر گروههای مذکور .
ج ـ هماهنگ کردن فعالیتهای حسابرسی قبل از خرج و بعد از خرج در کلیه شهرداریهای کشور .
د ـ راهنمائی و مراقبت در جلوگیری از تخلفات حسابداری مالی و راهنماوی در تعقیب و مجازات متخلفین .
ه ـ جمع آوری آمارهای مالی شهرداریها و بررسی و تجزیه و تحلیل آنها و تنظیم جداول آماری مالی از شهرداریهای سراسر کشور .
و ـ انجام مطالعات و اقدامات لازم به منظور اصلاح و تکمیل کار حسابرسی در شهرداریها .
5-5-حسابرسی داخلی
حسابداری شهرداری مکلف است صورتحساب ماهانه شامل صورت کلیه درآمدها و هزینه ها و مدارک مثبته آنرا برابر نمونه ای که در دستورالعمل حسابداری تعیین شده است تنظیم و حداکثر تاپنجم ماه بعد برای رسیدگی به حسابرسی داخلی تسلیم نماید .
حسابرس مکلف است حسابهای ماهانه را برابر برنامه ای که قبلاً تنظیم کرده است رسیدگی و گزارش توجیهی خود را حداکثر تا 5 روز پس از وصول صورتحساب به شهرداری تسلیم نماید .
هرگاه سندی به نظر حسابرس به علت وجود نقص قابل گواهی نباشد باید واخواهی نموده به حسابداری برای رفع نقص عودت دهد و یک نسخه از واخواهی را برای شهردار یا امور مالی ارسال دارد .
واخواهی در 4 نسخه تنظیم 1 نسخه برای بایگانی نزد حسابرس ودو نسخه برای حسابداری که پس از پاسخ یک نسخه آنرا نگهداری و یک نسخه دیگر را برای حسابرس می فرستد و نسخه چهارم برای اطلاع شهردار یامدیر امور مالی فرستاده می شود .
در صورتیکه از سند واخواهی شده بلافاصله رفع نقص به عمل نیاید حسابداری مکلف است معادل رقم سند از حساب هزینه قطعی برگشت داده و به حساب انتظامی به نام اسناد هزینه واخواهی شده منظور دارد تا پس از رفع نقص و گواهی حسابرس از حساب انتظامی برگشت و به حساب هزینه قطعی محسوب می شود .
حدود و وظائف حسابرس داخلی محدود به رسیدگی صورتحساب درآمد و هزینه شهرداری نبوده و باید به کلیه امور مالی و فعالیتهای شهرداری برابر برنامه تنظیمی که به تصویب شهردار رسیده است رسیدگی و نتیجه را به طور منظم گزارش دهد .
6-5-برنامه حسابرسی
در برنامه زمانی حسابرسی رسیدگی به موارد زیر بایستی گنجانده شود :
الف ـ حساب اموال و ماشین آلات شهرداری و نحوه حفظ و نگهداری آن .
ب ـ حساب اوراق بهادار و سایر سرمایه گذاریهای شهرداری .
ج ـ حساب وجوه نقدی ؛ تنخواه گردانها ؛ وجوه بانکی ( حسابهای جاری ) .
چ ـ حسابهای دریافتی و اسناد دریافتی و بدهکاران و بررسی مانده آنها .
ح ـ حسابهای موجودی اموال و انبار .
ی ـ حسابهای خرید .
د ـ حسابهای پیش پرداختها و بیمه و دارائیهای غیر مشهود .
و ـ حسایهای اسناد پرداختنی و بستانکاران و بررسی مانده آنها .
ه ـ حسابهای درآمد .
د ـ حساب حقوق و دستمزد پرداختی و سایر هزینه ها .
ذ ـ بررسی برنامه ها و فعالیتهای شهرداری و تعیین نسبت پیشرفت آنها .
7-5-پرسشنامه حسابرسی
الف ـ حسابرس باید برای اطمینان از کنترل داخلی شهرداری پرسشنامه کنترل داخلی نسبت به موارد مندرج در بند 19 تهیه وبرای مسئولین امر ارسال و پاسخ آنرا به امضاء مسئول امر اخذ نماید و پس از بررسی نقاط ضعف را به شهردار گزارش دهد .
ب ـ مسئولین امر مکلفند پاسخ پرسشنامه های کنترل داخلی را حداکثر در ظرف 2 روز از تاریخ پاسخ داده و به حسابرس تسلیم نمایند .
ج ـ حسابرس با توجه به پاسخ پرسشنامه های کنترل داخلی برای جلوگیری از اتلاف وقت و تسریع در امر حسابرسی برنامه حسابرسی خود را معطوف به نکاتی که از لحاظ کنترل داخلی ضعیف است خواهد نمود. در هر حال این انعطاف رافع مسئولیت حسابرس در مواردی که کنترل داخلی شدید است نخواهد بود .
چ ـ برای راهنمائی حسابرس باید از پرسشنامه های کنترل داخلی که باتوجه به سازمان شهرداری تهیه شده استفاده گردد .
1-7-5-در مورد اموال و ماشین آلات
الف ـ موازنه حساب اموال و ماشین آلات دردفتر معین با حساب دفتر کل .
ب ـ رسیدگی به مالکیت قانونی اموال و تاسیسات و تجهیزات .
ج ـ رسیدگی به اموال و تاسیساتی که در طی سال کنار گذاشته شده اند .
ح ـ بررسی عین اموال و ماشین آلات مهمی که در طی دوره مالی افزوده شده است .
خ ـ تجزیه و تحلیل حساب هزینهتعمیرات و نگهداری و توجه به اقلام هزینه های غیر متداول
د ـ بررسی روشهای موجود در مورد ابزار و لوازم کار .
ذ ـ رسیدگی به وضعیت اموال که مورد استفاده نمی باشد .
ر ـ بررسی شرایط بیمه نامه ها .
ز ـ بررسی درآمد حاصله از اجاره زمین ؛ ساختمان و اموال .
ط ـ تجزیه و تحلیل روشهای استهلاک بر حسب گروه عمده دارائی با توجه به دستورالعمل حسابداری در مورد تنظیم حساب استهلاک .
ظ ـ مقایسه مانده اموال و تاسیسات با مانده سال قبل .
2-7-5-در موارد اوراق بهادار وسایر سرمایه گذاریها
الف ـ تهیه صورتی از اوراق بهادار .
ب ـ بررسی اوراق بهادار موجود .
ج ـ اخذ تایید در مورد اوراق بهادار نزد اشخاص و مسئولین واحدها و مشاغل مربوط.
چ ـ تجزیه و تحلیل حسابهای درآمد مربوط به اوراق بهادار .
ح ـ بررسی ارزش جاری اوراق بهادار در تاریخ حسابرسی .
3-7-5-در مورد وجوه نقدی و حساب جاری
الف ـ کنترل جمع ستونهای دفتر دریافتهای نقدی و همچنین انتقالات آن به دفتر کل .
ب ـ مقایسه وجوه نقدی و چکهای تودیعی به بانک با اسناد دریافت چک و وجوه نقدی .
ج ـ مطابقت عملیات بانکی برای یک یا چند ماه با عملیات نقدی در دفاتر.
د ـ شمارش و تهیه صورت جلسه کلیه وجوه نقدی موجود .
ذ ـ بررسی مقطع زمانی پایان دوره مالی از نظر دریافتها و پرداختها .
ر ـ استفسار کتبی از بانک در مورد وضعیت حسابهای بانکی و دریافت صورت حساب بانکی .
ز ـ تهیه صورت مغایرت بانکی .
ط ـ مقایسه چکهای پرداخت شده با صورت مغایرت بانکی قبلی و بادفاتر پرداختهای نقدی .
ظ ـ بررسی هر گونه چکی که مقدار آن قابل ملاحظه یا غیر عادی بوده و به کارکنان شهرداری پرداخت شده است .
ع ـ بررسی هر گونه چکی که احتمالاً در وجه حامل صادر شده است .
غ ـ بررسی چکهای بی محل و سایر مبالغی که توسط بانک از حساب سازمان برداشته شده است .
و ـ رسیدگی به چکهائی که بیش از 30 روز از موعد آن گذشته و برای دریافت به بانگ ارائه نشده است .
ی ـ رسیدگی به هر گونه وجه نقدی که احتمالاً ذخیره یا بلوکه شده است و نحوه انعکاس آنها درصورتهای مالی پایان سال .
4-7-5-در مورد حسابهای دریافتی ( بدهکاران ) و اسناد دریافتی
الف ـ تهیه صورت اقلام دریافتنی به حسب مدت برای انواع حسابهای دریافتی و اسناد دریافتنی در تاریخ حسابرسی ؛ بررسی اسناد دریافتنی موجود و اخذ تایید در مورد اسنادی که نزد اشخاص است .
ب ـ اخذ تایید در مورد حسابهای دریافتنی از بدهکاران با تماس مستقیم با آنها .
پ ـ تهیه صورتحسابهای دریافتنی از کارکنان شهرداری و تجزیه و تحلیل آن .
ت ـ حصول اطمینان از اینکه حذف اسناد دریافتی موکول شده قبلاً مورد تصویب مقامات ذیربط قرار گرفته است .
ث ـ رسیدگی به وثایق مربوط به اسناد دریافتنی و ارزیابی ارزشی آنها.
ج ـ بررسی این موضوع که آیا اسناد صادره توسط کارکنان یا مدیران شهرداری تا تاریخ حسابرسی تجدید شده است یا خیر ؟
چ ـ تعیین اینکه اسناد دریافتی بلند مدت و کوتاه مدت بطور صحیح گزارش شده است یا خیر ؟
ح ـ بررسی درآمد بهره تحقق و معوق ( درمورد اسناد دریافتی ) .
خ ـ تجزیه و تحلیل حسابها و اسناد دریافتی لاوصول .
ر ـ بررسی کفایت و صحت ذخیره مطالبات مشکوک الوصول درموسسات تابعه که بصورت بازرگانی اداره می شوند .
ز ـ بررسی نحوه گزارش حسابهای دریافتی درصورتهای مالی .
5-7-5-در مورد موجودیها
الف ـ شرکت در تنظیم برنامه موجودی برداری و طرح و بررسی فرم موجودی برداری و فرم صورت ریز موجودی ؛ بررسی دستورالعمل صادره به افراد شرکت کننده در موجودی برداری ؛ انتخاب زمان موجودی برداری .
ب ـ بازدید از نحوه موجودی برداری .
پ ـ شمارش بعضی از اقلام موجودیها به طور نمونه و مقایسه آن با نتایج موجودی برداری .
ت ـ وارسی نحوه نگهداری موجودی متعلق به پیمانکاران و سایرین .
ث ـ وارسی آن دسته از اقلام موجود در انبار که جزو سایر حسابهای دارائی محسوب می گردد .
ک ـ بررسی مقطع زمانی پایان دوره مالی خرید به کمک رسیدگی به صورتحسابها .
گ ـ بررسی روش قیمت گذاری موجودیها .
ج ـ بررسی دقت محاسبات به کمک جمع زدن بعضی از ستونها و کنترل جمعهای کل.
چ ـ مقایسه نتایج موجودی برداری عینی با دفتر جنسی و نقدی .
ح ـ مقایسه موجودیها سال جاری یا سال قبل .
خ ـ تعیین تعداد اقلام در هر گروه از موجودیها به ترتیب زیر :
موجودی اول دوره ×××
به اضافه خریدهای ضمن سال ×××
کل موجودی ×××
کسر می شود مصرفی ضمن سال ×××
موجودی پایان دوره ×××
د ـ بررسی خریدهای سفارش داده شده .
ذ ـ بررسی موجودی اول دوره ومقایسه آن با موجودی اول دوره قبل.
6-7-5-درمورد خریدها
الف ـ انتخاب نمونه ای از سفارشات خرید از بایگانی قسمت خرید .
ب ـ بررسی درخواست خرید و همچنین نحوه تصویب اجازه سفارش خرید در نمونه انتخابی .
پ ـ بررسی گزارش دریافت ( تحویل ) و سند پرداخت و صورتحساب مربوط به هر خرید .
ت ـ بررسی صورتحساب فروشندگان از نظر تصویب ؛ قیمت و شرایط و همچنین محاسبات آنها .
ج ـ مقایسه قیمتها و مقادیر در صورتحساب فروشنده ؛ سفارش خرید و گزارش دریافت ( تحویل )
چ ـ رسیدگی به انتقال از دفتر روزنامه به دفتر کل و یا انتقال از روی اسناد به دفاتر معین .
ح ـ بررسی مناقصه های مختلف و ذکر دلیل عدم قبول ارزانترین پیشنهادات در صورت وجود
خ ـ تطبیق خرید با مقررات معاملات شهرداری و صورت برداری از کلیه استثنائات برای رسیدگی بیشتر .
7-7-5-در مورد پیش پرداخت بیمه
الف ـ تهیه صورتی از پیش پرداختهای بیمه .
ب ـ بررسی بیمه نامه ها و تطبیق جزئیات آنها با صورت تهیه شده شامل :
1ـ نام موسسه بیمه گرو شماره بیمه نامه
2ـ اقلامی که در قرار دادها ذکر شده
3ـ ارزیابی اقلام مندرج در قرارداد
4ـ کل حق بیمه
5 ـ مدت بیمه
6ـ مبلغ بیمه ای که دوره قبل به حساب هزینه منظور شده
7ـ مبلغ بیمه ای که دردوره حسابرسی پرداخت شده
پ ـ مقایسه پیش پرداختها بادفتر کل
ت ـ تجزیه و تحلیل پیش پرداخت بیمه
مانده پیش پرداخت در تاریخ شروع استفاده از بیمه +×××
اضافه می شود: خرید بیمه درطی دوره مالی ×××
جمع کل پیش پرداخت بیمه ـ×××
کسر می شود هزینه بیمه درطی دوره ×××
مانده پیش پرداخت بیمه در پایان دوره ×××
ث ـ تشخیص اینکه آیا بیمه نامه ها برای حفاظت وسایل شهرداری کفایت می کند .
ج ـ در مورد سایر پیش پرداختهای هزینه حسابرس با توجه به نحوه وجود پیش پرداخت در شهرداری موارد مورد نیاز را که باید بررسی نماید به روال فوق در برنامه حسابرسی می گنجاند .
8-7-5-در مورد اسناد پرداختی
الف ـ تهیه صورتی از اسناد پرداختی شامل :
پرداخت کننده ـ مبلغ اسمی سند ـ نرخ بهره ـ تاریخ صدور ـ تاریخ سر رسید ؛ بهره پرداخت شده .
ب ـ مقایسه سوابق اسناد پرداختی با حساب اسناد پرداختی در دفتر کل .
پ ـ اخذ تایید برای اسناد موعد رسیده و وثائق مربوط از طریق ارتباط مستقیم بابانکها یا افرادی که اسناد بنام آنها صادر شده است .
ت ـ بررسی پرونده اسناد پرداخت شده در طول دوره مالی و مقایسه پرداخت با سوابق اولیه .
9-7-5-در مورد حسابهای پرداختی ( بستانکاران )
الف ـ رسیدگی به انتقالات از دفاتر ثبت اولیه به حسابهای دفتر کل ـ تهیه تراز آزمایشی از حسابهای پرداختی در تاریخ حسابرسی .
ب ـ تطبیق این تراز با حساب دفتر کل .
پ ـ بررسی مانده حسابهای بعضی از بستانکاران و مدارک مربوطه .
ت ـ تطبیق بدهی ها با صورتحسابهای ماهانه بستانکاران .
ث ـ مقایسه پرداختهای نقدی بعد از آخرین تراز با مانده حسابهای پرداختی .
ج ـ جستجو برای آن دسته از حسابهای پرداختی که ثبت نشده اند و صورتحسابهائی که مغایرت دارند .
چ ـ تهیه صورت کالاها یا وسایلی که هنوز صورتحساب آنها نرسیده است .
10-7-5-در مورد درآمد ها
الف ـ بررسی نمونه هائی از هر یک از انواع درآمدها و قبوض آنها .
ب ـ بررسی پیش آگهی و اعلامیه های درآمد .
پ ـ بررسی در تخلفات و بخشودگیها .
ت ـ تجزیه و تحلیل انواع درآمد ها و مقایسه آن با درآمد طی مدت 2 سال گذشته .
ج ـ تهیه صورتی ازسایر درآمد ها .
11-7-5-درمورد حقوق و دستمزد
الف ـ رسیدگی مفصل از سوابق پرداخت حقوق و دستمزد در یک دوره یا بیشتر شامل نکات زیر :
رسیدگی به نام ـ نرخ دستمزد یا حقوق و سوابق نگهداری شده توسط اداره کارگزینی.
ب ـ رسیدگی به گزارش زمان کارکرد منعکس در کارتهای ساعت و مقایسه آن با گزارشهائی که بوسیله سرپرستان امضاء شده است .
پ – تعیین اساس کسور از حقوق دستمزد و مقایسه آن با کسوری که عملاً کسر شده است .
ت ـ مقایسه حقوقهای پرداختی با آنچه به حسابهای کارکنان سپرده شده است .
ث ـ مقایسه خالص حقوقهای پرداختی باهزینه های توزیع شده بابت کار به سفارشات کار و مراکز هزینه .
ج ـ بررسی محاسبات لیست حقوقها و دستمزدها .
چ ـ بررسی در کلیه پرداختهای بعدی بابت حقوقهای تصفیه نشده .
ح ـ تعیین اینکه تعداد لیست حقوق و دستمزد پرداختی در طول سال از شماره دوره های پرداخت تجاوز نکند
خ ـ رسیدگی به نوسانات غیر عادی در حقوق و دستمزدها و حق کمیسیونها .
د ـ بررسی روش مورد عمل در کنترل حضورو غیاب کارکنان .
ذ ـ بررسی کسور بازنشستگی و مقایسه آن با خط مشی های مربوط به بازنشستگی .
ر ـ مقایسه ثبت پرداخت حقوق ودستمزد در دفتر کل با دفاتر ثبت اولیه.
ز ـ آیا دستوری بر منع استفاده از کسور بازنشستگی و سایر کسور مربوط به کارمندان برای احتیاجات دیگر وجود دارد ؟
12-7-5-در مورد هزینه ها
الف ـ تهیه صورتی شامل مقایسه هزینه های پیش بینی شده با هزینه های واقعی .
ب ـ مقایسه هزینه های ماهانه با هزینه های دوره قبل بر حسب کل مبلغ و درصد درآمد .
پ ـ تهیه صورتی از کلیه اختلافات مهم در هزینه های جاری باهزینه های دوره قبل .
ت ـ تهیه صورت مقایسه ای از کلیه هزینه های پیش پرداخت شده .
ث ـ بررسی انتقالات اقلام پیش پرداختها از حسابهای پایان سال به حسابهای هزینه .
ج ـ بررسی ثبتهای برگشتی در زمان بستن حسابها .
برنامه زمانی حسابرسی به نحوی تنظیم و اجرا می گردد که تا پایان اردیبهشت هرسال صورتحساب نهائی سالانه وتفریق بودجه شهرداری رسیدگی و تسلیم شهردار گردد .
فصل ششم
برنامه و فعالیتها
1-6-وظایف، برنامه، فعالیت و طرح:
وظایف ـمجموع کوششهای سازمان یافته شهرداری و واحدهای تابعه آن است که خدمات مشخصی را برای شهر در بر میگیرد . انجام هر وظیفه یک هدف اصلی برای شهرداری محسوب میشود . هر وظیفه شامل چند برنامه و هر برنامه مشتمل بر چند فعالیت می باشد .
برنامه ـ کارهای اجرائی شهرداری برای انجام مسئولیتهایی است که در داخل یک وظیفه به آن محول می شود .
فعالیت ـ قسمتی از کارهای همگن در یک برنامه است که معمولاً توسط یکی از واحدهای سازمانی تابعه شهرداری به منظور رسیدن به هدفها و مقاصد برنامه صورت می گیرد .
طرح ـ جزء مشخص از یک فعالیت که در دوره زمانمعینی به انجام برسد طرح نامیده می شود مانند ایجاد یک ساختمان ؛ احداث یک خیابان و یا اسفالت یک خیابان .
فهرست طبقه بندی وظایف ـ برنامه ها و فعالیتها که در بودجه شهرداری مورد عمل قرار می گیرد شماره های قراردادی آنها طبق فهرست شماره 1 پیوست می باشد .
در مورد تفاوت فعالیت وطرح توضیح لازم در فصل اول این دستورالعمل داده شده است .
2-6-طبقه بندی درامد شهرداری ها و شماره قرارداری آنها
درآمد و منابع مالی شهرداریهای کشور به9 طبقه بشرح این جدول تقسیم گردیده است که هر طبقه شامل چند منبع می باشند . شماره های قراردادی درآمد ها دو رقمی است که رقم اول ( سمت چپ ) نشان دهنده شماره طبقه و رقم دوم ( سمت راست) شماره منبع داخل در هر طبقه را مشخص می سازد .
3-6-لزوم رعایت فهرستهای طبقه بندی و شماره های قراردادی آنها
کلیه شهرداریهای کشور در موقع تنظیم بودجه و نگاهداری حساب اعتبارات بودجه موظف خواهند بود عناوین طبقه بندی و شماره های قراردادی آنها را رعایت کنند .
شهرداریهائی که فاقد بعضی وظایف ؛ برنامه ها وفعالیتها یا درآمدها و هزینه های مندرج در فهرستهای طبقه بندی باشند باید از ذکر شماره های قراردادی و عناوین مربوط در بودجه خودداری کنند .
در صورتیکه در هر شهرداری بر حسب مقتضیات محلی برنامه ها یا فعالیتها یا درآمدهائی وجود داشته باشد که در فهرست طبقه بندی صریحاً ذکر نشده است باید با رعایت طبقات مندرج در فهرست ردیف مناسبی برای آنها در نظر گرفته شماره قراردادی آنها مشخص نماید .
فرمها و صفحات بودجه باید طوری دنبال یکدیگر قرار گیرد که حتی الامکان ترتیب شماره طبقه بندی وظایف و برنامه ها و فعالیتها در آن رعایت شده باشدو سازمان شهرداری نیز باید حتی الامکان به نحوی برقرار گردیده به تصویب برسد که این ترتیب را تسهیل نماید .
باید از فرم شماره 5 پیوست برای برآورد مجموع هزینه ها و از فرم شماره 6 برای تعادل درآمد و هزینه و از شماره 8 پیوست برای استخراج خلاصه اعتبارات عمرانی مستخرجه از وظایف ؛ برنامه ها و فعالیتهای مختلف استفاده کرد .
4-6-مبنا قرار دادن برنامه در تنظیم بودجه
به رعایت مواد 23 و 25 آئین نامه مالی شهرداریها بودجه هر شهرداری باید بر اساس برنامه ها و وظایف و فعالیتهای مختلف و هزینه هریک از آنها تنظیم گردد .
هریک از شهرداریهای کشور مکلف خواهند بود برنامه 5 ساله عملیات نوسازی و عمران و اصلاحات شهری را در اجرا ماده 15 قانون نوسازی و عمران شهری و بر طبق دستورالعملی که از طرف وزارت کشور صادر گردیده است تهیه و به تصویب رسانده و آنرا مبنای تنظیم بودجه سالانه شهرداری قرار دهد .
رعایت مقررات مندرج در دستورالعمل طرح و تنظیم برنامه 5 ساله عملیات نوسازی و عمران شهری برنامه مذکور باید طوری تهیه گردد که بتوان بودجه سالانه شهرداری را بر مبنای آن قسمت از فعالیتها و طرحها که برای اولین سال در برنامه 5 ساله منظور گردیده برنامه تفضیلی آن تهیه می شود تنظیم نمود .
در صورتیکه تا 15 آبان هر سال برنامه 5 ساله عملیات نوسازی و عمران شهری قطعیت نیافته و به تصویب مراجع ذیربط نرسیده باشد اقدام در تهیه و تنظیم بودجه سال بعد نباید به همین علت به تعویق افتد و شهرداری و مسئولین واحدهای تابعه آن مکلف خواهند بود با تنظیم برنامه موقت سالانه اقدامات لازم را برای تنظیم بودجه بعمل آورند .
5-6-حقوق
حقوق پرسنل اعم از قراردادی و رسمی از طریق بودجه جاری پرداخت می شود تمام اطلاعات کسورات و اضافات در طول ماه بوسیله اپراتور به کامپیوتر داده می شودکسورات احکام و اضافات احکام محاسبه شده و توسط اپراتور به کامپیوتر داده می شود و بعد از وارد کردن میزان حقوق شخص تعیین و سند حسابداری زده می شود .
بعد از سند حسابداری تهیه کننده سند آن را امضاء می کند بعد از رسیدگی و طبق نظر مسئول حسابداری بررسی امضاء شده و اعتبارات را درج و مسئول اعتبارات نسبت به مبلغ سند حسابداری اقدام و امضاء نموده و بعد از آن رئیس امور مالی ( ذیحساب امور مالی ) تایید و بعد به ریاست سازمان جهاد نسبت به صدور چک اقدام می کند .
وقتی یک سند حسابداری تایید می شود صدور چکها آغاز می شود و بدین ترتیب برای هر یک از موارد مندرج در سند یک چک صادر می شود مانند بیمه ، بازنشستگی ، وام و…..
بعد از صدور چک ذیحساب آن را تایید می نماید و در دفاتر ثبت و در حسابهای مختلف خود نوشته می شود .
سازمان جهاد سازندگی استان قزوین در بعضی مواقع دستمزد کارگران موقت خود را توسط یک برگه بنام دستمزد کارگران موقت تهیه می کند ممکن است این کارگران مدت کوتاهی خدمت کنند به همین دلیل کارگرانی که کار کمتری انجام داده اند و نیاز به قرارداد ندارند کارت مربوطه را قسمت حسابداری تکمیل به طوری که کسورات قانونی را پس از کسر ، مبلغ باقی مانده را به شخص مورد نظر عودت می دهند .
1-5-6-طریقه پرداخت مساعده
به علت داشتن مشکلات پرسنل و پایین بودن حقوق کارمندان طبق توافق معاونت اداره امور مالی و ذیحسابی سازمان جهاد ، قرار بر این شده ماهانه از دهم هر ماه مبلغی را به عنوان مساعده که کارکنان درخواست می کنند پرداخت مبلغ مساعده 3/1 حقوق شخص می باشد که به صورت علی الحساب پرداخت و در پایان هر ماه پس از پرداخت حقوق اصلی شخص مبلغ فوق از حقوق کارمندان درخواست کننده مساعده کسر می شود .
2-5-6-اضافه کار
مسئول هر قسمت 25 هر ماه نسبت به کارکردی که از نیروی انسانی انجام شده است طبق سقف مجاز که به مسئول هر قسمت اعلام شده است بین اعضاء خود نسبت به کارکرد افراد خود اضافه کار داده می شود که طریقه محاسبه اضافه کار به شرح ذیل است :
اضافه کار = ساعات اضافه کار× 175 افزایش سنواتی + افزایش شغل+ حقوق مبنا
در سازمان جهاد سازندگی فرمی به نام گواهی انجام کار می باشد که این فرم مربوطه تایید می نماید ، که کار انجام شده در پروژه مورد نظر انجام شده است که باید در این فرم کارهای انجام شده نوشته شود اگر کارها به نحو احسن انجام شده باشد مقام مجاز بعد از دیدن کارهای انجام شده فرم مربوط را تایید می نماید .
به استناد تبصره ماده 29 قانون مقررات اداری و مالی و تشکیلاتی جهاد سازندگی اگر کالای خریداری شود به طوری که کالای مورد نظر واجب و لازم باشد و این خرید ما بدون فاکتور باشد ، فرم برگ خریدهای بدون فاکتور تهیه می شود
6-6-محدودیتهای تراز عملیات
اگر تراز عملیات دفتر کل توازن نداشته باشد ، مسلماً اشتباهی در جریان کار مالی رخ داده است و باید حسابدار در کشف و اصلاح آن بکوشد . لیکن چنانچه تراز موازنه باشد ، دلیل بر صحت کامل عملیات مالی نمی تواند باشد زیرا ممکن است اشتباهاتی رخ داده باشد که تاثیری در توازن تراز نداشته باشد . اشتباهات فوق الذکر عارتست از:
1ـ اشتباه در سر فصل حساب ، چنانچه در تشخصی و تعیین سر فصل حساب اشتاه شود ، مثلا بجای حسابهزینه برنامه بهداشتی اشتباهاً حساب هزینه برنامه درمانی بدهکار شود ، با اینکه دو حساب اشتباه است لیکن تراز عملیات موازنه می باشد .
2ـ حذف آرتیکل ، ممکن است یک چند و تیکل از قلم افتاده باشد .
3ـ تکرار آرتیکل ، د صورتی که یک یا چند آرتیکل بطور تکراری ثبت شده باشد .
4ـ اشتباهات متقابل در ارقام و یا بدهکار حسابها بطوریکه تاثیر یک اشتباه با اشتباه دیگر جبران شود .
7-6-مراحل کشف اشتباهات
اگر تراز عملیات موازنه نباشد ، باید با کنترل کارهای مالی اشتباه را کشف و اصلاح نمود . برای انجام این کار بهتر است عملیات را معکوس مراحل حسابداری ، کنترل نمود . یعنی به ترتیب زیر :
1ـ کنترل جمع بندی تراز عملیات
2ـ کنترل نقل جمع های بدهکار و بستانکار از دفتر کل بهتراز
3ـ کنترل جمع های دفتر کل
4ـ کنترل نقل ارقام روزنامه به دفتر کل
5ـ کنترل دفتر روزنامه با اسناد هزینه و حسابداری
بدیهی است با کنترل های فوق حتماً اشتباه معلوم خواهد شد و لازمست با توجه به اصول حسابداری اصلاحات لازم دردفاتر بعمل آید .
8-6-چگونگی اصلاح اشتباهات در دفاتر
هدف از اصلاح و رفع اشتباهات ، تحقق سه مطلب زیر است :
1ـ تعیین تاثیر اشتباه در حسابها و تعیین میزان آن
2ـ ازبین بردن آثار اشتباه از حسابها و دفاتر
3ـ ثبت آرتیکل صحیح در دفاتر
9-6-عملیات حسابداری پرداخت حقوق بازنشستگان و موظفین
عملیات حسابداری پرداخت حقوق بازنشستگان و موظفین با عملیات حسابداری پرداخت حقوق شاغلین متفاوت است . بدین ترتیب که اولاً از نظر نحوه پرداخت ، مشکلات بسیاری وجود دارد و نمی شود حقوق وظیفه را از طریق سیستم بانکی پرداخت نمود و ثانیاً حقوق بازنشستگی وظیفه خالص می باشد و مالیات بازنشستگی ندارد (بجز حق بیمه درمانی و یا بدهی) و ثالثا مبلغ تقریباً ثابت می باشد .
1-9-6-نحوه پرداخت
پرداخت حقوق بازنشستگی از طریق سیستم بانکی و با افتتاح حساب پس انداز صورت می گیرد . لیکن پرداخت حقوق وظیفه از طریق ادارات حسابداری انجام می شود .
10-6-عملیات حسابداری سپرده ها (حسابهای مستقل برای وجوه سپرده)
هر سازمان دولتی ممکن است مبالغی تحت عنوان "سپرده" از اشخاص حقیقی یا حقوقی دریافت کند . مانند سپرده شرکت در مناقصه یا مزایده . سپرده حسن انجام کار و غیره . این سپرده ها می بایست در حساب خاص بانکی واریز شده و طبق قانون مسترد یا نگهداری شود . عملیات حسابداری سپرده بشرح زیر می باشد :
1ـ واریز سپرده بحساب بانکی
2ـ استرداد سپرده
3ـ واریزسپرده به حساب شماره 3 خزانه
11-6-عملیات حسابداری درآمد و هزینه اختصاصی (حسابهای مستقل برای درآمد و هزینه اختصاصی)
در بودجه کل کشور ، علاوه بر در آمدها و هزینه های عمومی ، درآمدها و هزینه های اختصاصی مشخص می گردد . البته موارد هزینه های اختصاصی باید در قانون مربوطه ذکر شده باشد تا دستگاه وصول کننده درآمد مجاز به هزینه اشد بعد از انقلاب اسلامی محدودیتهای بسیاری برای مصرف درآمدهای اختصاصی ایجاد شده است باستثنای چند مورد بقیه درآمدهای اختصاصی می بایست به حسابهای دولت واریز گردد . چنانچه یک سازمان دولتی بموجب قانون مجاز به وصول درآمدها اختصاص و پرداخت و هزینه اختصاصی می باشد ، این وضع ممکن است برای سازمان مرکزی در تهران و واحدهای تابع آن در شهرستانها وجود داشته باشد .
12-6-عملیات حسابداری بانک و تهیه صورت مغایرت بانکی
سازمانهای دولتی ملزم هستند باستثنای موارد بسیارجزئی ، کلیه دریافتها و پرداختهای خود را با افتتاح حساب جاری از طریق شبکه بانکی انجام دهند . حسابهای بانکی مورد نیاز به شرح زیر می باشد :
1ـ بانک ـ حساب درآمد عمومی
2ـ بانک ـ حساب پرداخت عمومی
3ـ بانک ـ تمرکز درامد اختصاصی
4ـ بانک ـ حساب پرداخت هزینه اختصاصی
5ـ بانک پرداخت حقوق شاغلین
6ـ بانک پرداخت حقوق بازنشستگان و موظفین
7ـ بانک ـ حساب سپرده
بدیهی است در تهران حسابهای دستگاههای مالی توسط خزانه در بانک مرکزی ایران افتتاح می شود و در استانها و شهرستانها ، سایر بانکهای استان و ملی از طرف بانک مرکزی این موظیفه را بعهده دارد .
1-12-6-صورت مغایرت بانکی
به منظور کنترل عملیات بانکی ابتدا اقلام مندرج در ستون بدهکار صورتحساب بانک را با اقلام بستانکار دفتر سازمان مقایسه و جلوی اقلام مشابه علامت ( Ö ) گذاشته می شود . این دو ستون نمودار وجوهی است که بانک پرداخت نموده است . همچنین اقلام مندرج در ستون بستانکار صورتحساب با ستون بدهکار دفتر کنترل و علامت گذاری می شود . اقلامی که بدون علامت باقی مانده است در اصطلاح اقلام "باز" گفته شده و موید اختلافات می باشد .
2-12-6-تعریف صورت مغایرت
صورت مغایرت بانکی فرمی است که در آن موارد اختلاف صورتحساب بانک با دفتر سازمان و مانده هریک را طوری نشان می دهد که منجر به مانده واقعی گردد . بعضی از سازمانها موارد اختلاف را از یک مانده شروع می کنند تا مانده دیگر بدست آید . این روش مطلوب نمی باشد زیرا هر دو مانده غیر واقعی است و نمی تواند در برنامه ریزی بودجه نقدی سازمان ملاک عمل قرار گیرد .
و
6
2