تاریخچه مترو

تاریخچه مترو
در دهه 1840 میلادی شهر لندن یکی از انبوه ترین و آلوده ترین شهرهای جهان بود. همه ی پایانه های راه آهن اصلی شهر در پیرامون شهر قرار داشتند و حلقه ای را ساخته بودند که هزاران مسافر باید از آن جا به مرکز شهر جابه جا می شدند. در آن زمان شیوه ی کارآمد و آسایش بخشی برای جابه جایی آنان وجود نداشت و این دشواری باعث شد در سال 1855 کمیته ی ویژه ای برای بررسی دشواری رفت و آمد و پیدا کردن چاره ای برای آن بنیان گذاری شود.
در آن کمیته پیشنهادهای گوناگونی مطرح شد؛ از جمله، ادامه ی خط های راه آهن تا مرکز شهر و افزایش پهنای خیابان ها و جای گذر پیاده ها. بیش تر پیشنهاد ها بسیار هزینه بر بود و به ویرانی و بازسازی بخش های گسترده ای از مرکز شهر نیاز داشت. پیشنهادی که به نظر اغلب افراد عضو کمیته برای حل دشواری رفت و آمد در لندن آن روزگار مناسب آمد، راه آهن زیر زمینی بود که ایستگاه های اصلی را به یکدیگر پیوند می داد.
آن پیشنهاد توجه ی چالز پیرسون شهردار آن زمان لندن را به خود جلب کرد. او باور داشت با این کار به کارمندان و کارکنان امکان می دهیم برای کار به مرکز شهر بیایند و سپس به حومه شهر که سالم تر است و آب و هوای بهتری دارد، بازگردند. به این ترتیب، نخستین شرکت متروی جهان با پشتیبانی او در لندن پایه گذاری شد و سرانجام، نخستین راه آهن زیرزمینی جهان در سال 1863 بازگشایی شد. نزدیک 40 هزار نفر در روز نخست جابه جا شدند و در شش ماه نخست، روزانه 26500 مسافر از آن بهره می گرفتند.

مترو با دود اضافه
هر چند طرح راه آهن زیرزمینی در همان روزهای نخست کارآمدی خود را به همگان نشان داد، دو عامل از گسترش آن جلوگیری کرد. نخست، در آن زمان هنوز قطار برقی ساخته نشده بود و لوکوموتیوهای بخاری لندن با ذغال سنگ کار می کردند که از سوختن آن دود زیادی آزاد می شد. برای حل این دشواری، مخزن ویژه ای را زیر دیگ بخار کار گذاشتند تا دود آزاد شده در آن اندوخته شود . اما این طرح به خوبی کار نکرد و مسافران مجبور بودند دود را در شش های خود انباشته کنند!
دوم ، در آن زمان روش های کندن زمین ، به گونه ای که امروزه انجام می شود، ابداع نشده بود و تونل ها به شیوه ی "کندن و پوشاندن" ساخته می شدند. به این صورت که کانال بزرگی در مسیر مورد نظر می کندند و با ساختن دیواره و پوشاندن روی کانال، تونل می ساختند. روشن است که با این شیوه نمی شد مترو را به مرکز شهر نزدیک کرد؛ زیرا، بسیاری از ساختمان هایی که در راه کانال قرار داشتند، باید ویران و بازسازی می شدند.
متروی بادی و تونل چوبی
یک مخترع امریکایی به نام آلفرد بیچ راه حلی برای دشواری نخست پیشنهاد کرد:" یک لوله، یک ماشین و یک پنکه ی نیرومند، چیز دیگری لازم نیست !" بر اساس طرح او، می توان تونلی استوانه ای از چوب ساخت و اتاقکی چوبی را به کمک فشار هوایی که دو پنکه ی نیرومند موجود در دو انتهای تونل فراهم می کنند، بین دو سوی آن جابه جا کرد.
طرح آلفرد بیچ به پشتوانه مالی نیاز داشت. اما شهردار وقت نیویورک نه تنها از این طرح پشتیبانی نکرد بلکه هر گونه طرح جابه جایی زیرزمینی را برای این شهر نامناسب می دانست. چرا چیزی که برای لندن خوب بود، برای نیویورک نامناسب بود! به نظر می رسد، شهردار وقت نیویورک از راننده های تاکسی که تصور می کردند با طرح جابه جایی زیرزمینی کار خود را از دست می دهند، رشوه می گرفته است.
آن مخالفت ها باعث شد مخترع امریکایی طرح خود را پنهانی آزمایش کند. او تونل خود را بین دو خیابان نزدیک جای کارش ساخت و پس از اطمینان از موفقیت آمیز بودن نخستین " متروی بادی"، در سال 1867 همگان را به تماشای آن فراخواند. در نمایشگاه که به همین منظور تشکیل شد، قطعه ای از تونل را به سقف آویزان کرده بودند. دستگاه او می توانست فقط ده نفر را جابه جا کند. با وجود این، پیش از بسته شدن نمایشگاه، نزدیک 170 هزار نفر از آن سواری گرفتند.
هر چند فکر جالب آلفرد بیچ، جای آفرین دارد، اما روشن است جابه جایی انبوه جمعیت به جاهای گوناگون شهر بزرگی مانند نیویورک، کار نه تنها چند پنکه، بلکه هزاران پنکه هم نبود. از این رو، دشواری متروهای دودی تا اختراع لوکوموتیو برقی در سال 1905 هم چنان پابرجا بود.
متروی تهران به مجموعهٔ قطارهای شهری تهران و همچنین "سازمان قطار شهری تهران و حومه" گفته می شود. تا تابستان ۱۳۸۶ (ژوئیه ۲۰۰۷ م.) این قطارها در سه خط اصلی در حال تردد هستند و دو خط دیگر نیز در حال احداث است. یکی از خطوط فعال بین شهری (میان کرج و تهران) و بقیه درون شهری هستند. تا پایان سال ۱۳۸۵ مسافت خطوط متروی بهره برداری شده برابر ۹۰ کیلومتر بوده است.
اگرچه طرح های اولیه متروی تهران در پیش از انقلاب سال ۱۳۵۷ ریخته شد، اما بطور رسمی از سال ۱۳۷۷ (۱۹۹۹ م.) شروع به کار کرد[۵]. نخستین مسیر فعال، مسیر شماره ۵ مترو بود که بین تهران و کرج مسافر جابه جا می کرد.
از اواخر سال ۱۳۸۵، با افزایش مسافران و تعداد قطارها، بخشی جهت بهره برداری از بدنهٔ اصلی سازمان قطار شهری تهران و حومه جدا شده و با عنوان "شرکت بهره برداری راه آهن شهری تهران و حومه" به کار خود ادامه می دهد
پیشینه برنامه ریزی برای احداث قطار شهری در تهران به دوره ناصرالدین شاه قاجار (۱۳۱۳-۱۲۶۴) و قرارداد رویترز بازمی گردد، در همین سال ها یک خط آهن روزمینی بین دروازه شهرری و میدان باغ شاه ، احداث شد.
ولی اولین برنامه ریزی ها برای تاسیس مترو (قطار زیرزمینی) به سال ۱۳۵۰ بازمی گردد. مطالعات اولیه آن در سال ۱۳۵۳ به پایان می رسد و عملیات اجرایی به سال ۱۳۵۶ آغاز می گردد. طبق برنامه تهیه شده درآنزمان نخستین خط متروی تهران، می بایست در سال ۱۳۷۰ آغاز به کار می کرد.
در سال ۱۳۵۶، عملیات اجرایی ساخت مترو در تهران آغاز شد؛ اما پس از انقلاب ۱۳۵۷ و به دلیل آغاز جنگ ایران و عراق از سال ۱۳۵۹ به طور کامل متوقف گردید و این توقف تا سال ۱۳۶۵ ادامه داشت. در سال ۱۳۷۴ قرار دادی برای تامین تجهیزات مترو به امضا رسید.
اولین خط متروی تهران در سال ۱۳۷۷ افتتاح شد که تهران را به کرج متصل می کرد. دو سال بعد، نیمه غربی خط دو (حد فاصل ایستگاه صادقیه در میدان صادقیه تا ایستگاه امام خمینی در میدان امام خمینی نیز بهره برداری شد. بخشی از خط یک متروی تهران نیز که ایستگاه میرداماد را به ایستگاه علی آباد متصل می کرد در سال ۱۳۸۰ به بهره برداری رسید. این خط بعدا در سال ۱۳۸۱ تا ایستگاه حرم مطهر در بهشت زهرا ادامه یافت. همچنین بخش شرقی خط دو متروی تهران به تدریج در سال های ۱۳۸۲، ۱۳۸۴ و ۱۳۸۵ به بهره برداری رسید. با بهره برداری از این ایستگاه ها، خط دوی مترو از میدان صادقیه تا دانشگاه علم و صنعت امتداد یافت.
برنامه های توسعه
در حال حاضر توسعه هشت خط از متروی تهران به تصویب شورای شهر رسیده است.
همچنین عملیات احداث سه خط جدید از متروی تهران در جنوب غرب تهران آغاز شده است. این خط در مجموع به طول ۳۲ کیلومتر از ایستگاه مجیدیه آغاز می شود و از خیابان شهید بهشتی، خیابان ولی عصر و میدان راه آهن عبور می کند و در آینده دور نیز به اسلامشهر متصل خواهد شد. خط سه مترو در ایستگاه شهید بهشتی با خط یک و در ایستگاه امام خمینی با خط دو تقاطع خواهد داشت.
خط چهار متروی تهران نیز در حال احداث می باشد. این خط ۲۰ کیلومتر طول دارد و دارای ۲۰ ایستگاه می باشد و خیابان پیروزی را به شهرک اکباتان متصل می نماید. این خط در ایستگاه دروازه شمیران با خط دو و در ایستگاه دروازه دولت با خط یک تقاطع خواهد داشت و بخش عمده ای از آن در زیر خیابان انقلاب خواهد بود.
همچنین عملیات اجرایی امتداد خط دو تا خیابان جشنواره در حال حاضر در جریان است.

تجهیزات

فرم چینش واگن های قطارهای نوع ۱ در متروی تهران (خطوط ۱ و ۲) Mc نشانگر واگن موتوردار با کابین راننده ، Ms نشانگر واگن موتور دار با پانل راننده ، M نشانگر واگن موتوردار و Tc نشانگر واگن بدون نیروی محرک با کابین راننده
در خطوط درون شهری متروی تهران (خطوط ۱ و۲) از دو نوع قطار استفاده می شود ، هر دو نوع قطارهای جدید و قدیم از منبع تغذیه تماسی با ریل سوم ۷۵۰ ولت DC بهره می برند ، توان موتور نوع یک ۱۳۲ کیلو وات توان موتور نوع دو ۱۸۰ کیلو وات است.

فرم چینش واگن ها در متروی تهران (خط ۵) T نشانگر تریلر دو طبقه وL نشانگر لوکوموتیو
حداکثر ظرفیت اسمی حمل مسافر در هر واگن (نشسته و ایستاده) در هر دو نوع قطارها بین ۱۹۰-۱۸۰ نفر است ، همچنین هر دو نوع قطارها مجهز به سیستم های تهویه مطبوع ، گرمایش ، سیستم صوتی اعلام خبر و سیستم اعلام خطر و ایمنی است.[۱۱]
در خط ۵ مترو از قطارهای دو طبقه بهره گرفته شده است ، قطارهای خط ۵ به روش بالاسری (۲۵ کیلو ولت AC) تغذیه می شوند و حداکثر توان موتور ۸۰۰ کیلووات است ، حداکثر ظرفیت اسمی حمل مسافر در هر واگن (نشسته و ایستاده) در قطارهای خط پنج ۲۱۲ نفر است ،این قطارها نیز مجهز به سیستم های تهویه مطبوع ، گرمایش ، سیستم صوتی اعلام خبر و سیستم اعلام خطر و ایمنی است
مقایسه با متروی دیگر کشورها
متروی تهران با طول شبکهٔ ۹۰ کیلومتر رتبهٔ بیستم را در بین قطارهای شهری کشورهای جهان دارد و با وجود اینکه از نظر تعداد جابه جایی مسافر در روز در بین متروهای بالای یک میلیون جابه جایی در روز قرار دارد، وضعیت آن از نظر تعداد ایستگاه مطلوب نیست. از نظر فاصلهٔ زمانی بین قطارها هم در صورتی که طبق برنامه ریزی ها به زمان ۲ دقیقه دست یافته شود، متروی تهران جزو ده متروی اول جهان خواهد بود.[۱]
سفرهای درون شهری
طبق آمار منتشر شده توسط شرکت راه آهن شهری تهران و حومه، تعداد سفرهای صورت گرفته توسط متروی تهران در سال ۱۳۸۵ به بیش از ۳۱۰ میلیون سفر و از ابتدای راه اندازی تا تیر ۱۳۸۵ به ۱ میلیارد و ۴۰۰ میلیون سفر رسیده است[۱].
مشخصات کلی
ایستگاه ها
ایستگاه های متروی تهران

ایستگاه امام خمینی

بلیط
برای استفاده از مترو تهران از چهار نوع بلیط می توان بهره برد
* بلیط های مدت دار – این بلیط ها در انواع مختلف از یک روزه تا یک ساله وجود دارند و در مدت اعتبارشان می توان هر تعداد سفر با آن ها انجام داد؛
* بلیط های مبلغ دار – این بلیط ها که در مبالغ مختلف عرضه می شوند، مانند یک کارت اعتباری عمل می کنند. استفاده کنندگان از این نوع بلیط ها از تخفیف ۴۰ تا ۵۰ درصدی در هزینهٔ سفرها برخوردار می شوند؛
* بلیط های سفری – این بلیط ها در سه شکل تک سفره، دو سفره و ده سفره وجود دارند؛
* بلیط های اقشار خاص – این بلیط ها فقط برای افراد بالای ۶۵ سال، معلولان دائم و جانبازان بالای ۲۵ درصد صادر می شوند و استفاده کنندگان آن ها از تخفیف ۵۰ تا ۱۰۰ درصدی برخوردار می شوند.
طبق آمار اعلام شده در مرداد ۱۳۸۶، ۵۰ درصد از مسافران مترو از بلیط های مدت دار و مبلغ دار استفاده می کنند.
فاصله حرکت قطارها
فاصله حرکت قطارهای متروی خطوط یک و دو، از ابتدای راه اندای تا کنون روند کاهشی داشته و از ۷ دقیقه در بهار سال ۱۳۸۵[۱] به در سال ۱۳۸۶ به هر ۳ دقیقه یک بار رسیده است. پیش بینی می شود تا پایان سال ۱۳۸۷، فاصلهٔ حرکت قطارها در خطوط داخل شهر به ۲ دقیقه و در خط تهران-کرج به ۵ دقیقه برسد[۱]. در ماه های ابتدایی، فاصله حرکت قطارها نیم ساعت بود

تعداد صفحات : حجم فایل:212 کیلوبایت | فرمت فایل : word

بلافاصله بعد از پرداخت لینک دانلود فعال می شود