فصل اول
طرح تحقیق
بیان موضوع یا تعریف مساله:
کشور ایران به دلیل داشتن انواع پوست بز و گوسفند از تولید کنندگان عمده پوست و چرم سبک محسوب می شود و به علت آب و هوای نیمه خشک پوست گوسفند و بز ایران از مرغوبیت بالایی برخوردار است ولی متاسفانه دامداران کشور به دلیل کم ارزش قلمداد نمودن پوست و پشم و اینکه نوع تغذیه در ایران بیشتر به گوشت گوسفند اختصاص دارد و همچنین به علت نداشتن آگاهی و انگیزه لازم جهت حفظ و حراست از این ثروت ملی، توجه لازم را مبذول نمی دارند و از سالیان گذشته انواع پوست، سالامبور و محصولات نیمه ساخته چرمی از کشور ما با دیدگاه سنتی صادر گردیده است که عمده صادرات ایران بر حسب آمار موجود مختص به صدور سالامبور و کراست بوده است و این در حالی است که می توان ارزش افزوده زیادی را از طریق تولید محصولات ساخته شده چرمی به وجود آورده و به تبع آن درآمد ارزی بالایی را تحصیل نمود. بویژه اینکه محصولات چرمی از تنوع بالایی برخوردار بوده به نحوی که تنوع این محصولات بالغ بر 60 نوع می گردد و هر ساله در سطح ملی، منطقه ای و بین المللی نمایشگاههای محصولات چرمی به نمایش گذاشته می شود که متاسفانه نقش کشور ما علی رغم امکانات بالقوه و بالفعل در این نمایشگاهها بسیار کم رنگ می باشد، برای مثال در سال 1376 در نمایشگاههای جهانی چرم و البسه چرمی در پاریس و بولونیا ایتالیا و بارسلون اسپانیا و دوسلدورف آلمان در کنار کشورهای پیشرفته جهان، کشورهای ترکیه، هندوستان، پاکستان، بنگلادش، اتیوپی و بورکینافاسو دارای چندین غرفه بودند ولی هیچ اثری از محصولات و صنعتگران ایران و پرچم مقدس جمهوری اسلامی ایران نبود.
قطعاً وجود چنین نقیصه ای برایند عوامل متعددی است که شناخت آنها و بویژه حرکت در جهت رفع موانع، این امکان را فراهم خواهد ساخت تا به گونه ای شایسته استعداد و ظرفیت های خود را در صحنه بین الملل عرضه نماییم.
پژوهشگر در این تحقیق، به دنبال تبیین و تحلیل متغیرها و عواملی است که صادرات محصولات کشور را چه به صورت مثبت و چه منفی، تحت تاثیر قرار می دهند و از این طریق ضمن بیان این عوامل، راه کارهای مناسب جهت بهبود و ارتقاء صادرات محصولات چرمی را پیشنهاد خواهد کرد. در واقع مساله اصلی تحقیق این است که موانع موجود بر سر راه صادرات محصولات چرمی سبک شناسایی شده و گامهایی را که در جهت رفع این موانع می توان برداشت تعیین کرد.
هدف از مطالعه موضوع:
1- دستیابی به تصویر وضعیت موجود به ویژه ترسیم مسائل و مشکلات تولید کنندگان و صادر کنندگان محصولات چرمی سبک.
2- کمک به سیاست گذاران در امر صادرات و فروش محصولات چرمی و توجه بیشتر به ارزش افزوده ای که از این طریق بدست خواهد آمد.
3- فراهم آوردن مبنایی برای مراجعه استفاده کنندگان در زمینه صادرات و فروش محصولات چرمی به دلیل اطلاعات جمع آوری شده در این خصوص.
4- جلب توجه دست اندرکاران تولید و صادرات محصولات چرمی سبک به ضرورت تحول در بینش و شیوه های انجام کار.
ضرورت انجام تحقیق:
متاسفانه پوست به عنوان یک ماده اولیه ارزشمند مورد بی لطفی قرار گرفته است و قرنها توسط افراد خواص با دیدگاه سنتی و صرفاً برای منافع کوتاه مدت و بدون توجه به ارزش افزوده زیادی که می تواند ایجاد نماید صادر گردیده است و به تبع آن صنعت چرم ایران نیز علیرغم امکانات بالقوه و بالفعل نتوانسته است جایگاه خود را تثبیت نماید.
ایران با پرورش 48 میلیون راس گوسفند (84/3% گوسفند جهان) و 16 میلیون راس بز (3% بز جهان) سهم کمی از صادرات را عهده دار می باشد1. کشتار سالانه انواع دام سبک و سنگین در کشور ایران 30 میلیون راس می باشد که بعبارتی روزانه 82000 راس را شامل می شود که 70000 راس آن سبک می باشد و با احتساب روزهای کار در سال، معدل روزانه 92000 جلد پوست سبک می باشد2. همانطور که گفته شد عمده صادرات ایران بصورت سالامبور و چرم نیمه تکمیل شده می باشد و اکثراً مرغوبترین پوستها به خارج صادر می گردد. و تولید کننده چرم و البسه چرمی داخلی مجبور است از پوست و چرم با کیفیت پایین تر استفاده نماید.
صادرات سالانه 19-20 میلیون جلد سالامبور، حدود یکصد میلیون دلار ارزآوری را در بر خواهد داشت و اگر تبدیل به لباس و محصولات چرمی شود تا یک میلیاد و چهارصد میلیون دلار ارزآوری دارد. تحقق چنین دستاوردی جز با اعمال مدیریت صحیح و استفاده از تکنولوژی پیشرفته و در فضای تولید مناسب ممکن نمی باشد در حالیکه در صورت تغییر بینش و فعالیت علمی می توان محصولات متنوع و قابل رقابت در بازارهای جهانی تولید نمود و از طریق توسعه این صنعت علاوه بر ارزآوری فراوان، برای تعداد زیادی از افراد جامعه اشتغال نیز ایجاد نمود که این گام با سیاست های نظام جمهوری اسلامی در جهت توسعه صادرات غیر نفتی و اولویت ایجاد اشتغال در جامعه جوان کشور ایران هم راستا بوده و ضرورت پرداختن به آن از اولویت های اقتصادی-بازرگانی کشور قلمداد می گردد3.
پیشینه تحقیق:
جدید بودن موضوع تحقیق، یکی از ویژگی های این پژوهش می باشد. در خصوص صنعت چرم پژوهش های اندکی در دانشگاهها صورت گرفته است و تحقیقات قبلی نیز بصورت کلی و محض به صنعت چرم و صادرات و واردات آن نگریسته اند ولی هیچکدام با دید مدیریتی به این مساله نپرداخته اند. لازم به ذکر است که تنها دو عدد پایان نامه کارشناسی ارشد در زمینه صنعت چرم تدوین شده اند که اولی به نام "قیمت تمام شده محصولات چرمی"4 و با دید حسابداری به مسئله نگریسته است و دومی به نام "چرم، صادرات و واردات"5 بصورت کلی و صرفاً با دید اقتصادی و تراز بازرگانی به این مسئله پرداخته است که هر دو از لحاظ محتوایی با پژوهش حاضر تفاوت دارند – و در حدی که پژوهشگر تحقیق نموده است می توان گفت در خصوص صادرات محصولات چرمی سبک و با دید مدیریتی این اولین پژوهش دانشگاهی می باشد.
همچنین باید یادآور شد که بجز طرحهای تحقیقاتی بنام طرح مطالعاتی ارتقاء کیفیت، بهره وری و کاهش ضایعات در واحدهای تولیدی چرم که توسط مدیریت صنایع کوچک وزارت صنایع انجام شده است و نیز طرح مطالعاتی بنام بازار جهانی پوست، چرم و کفش چرمی که توسط مرکز پژوهش های بازرگانی وزارت بازرگانی صورت گرفته است و کتاب دوجلدی شیمی پوست و چرم که با کمک بانک صنعت و معدن به چاپ رسیده است کار قابل ملاحظه دیگری توسط وزارت خانه ها و ادارات تابعه آنها صورت نگرفته است و سایر اطلاعات موجود دریافتی از سازمانهای دولتی اکثراً به صورت جسته و گریخته و بی نظم بوده و تا حدی، مغایر با اطلاعات سازمان های دیگر می باشد.
فرضیات
با توجه به بررسی های مقدماتی، مطالعات کتابخانه ای، نقطه نظرات ارائه شده در گزارشات اقتصادی و بازرگانی و عوامل عمومی موثر بر صادرات محصولات چرمی فرضیات زیر ارائه می گردد:
1- قوانین و مقررات صادراتی موجود در کشور از صادرات محصولات چرمی سبک حمایت می کند.
2- صادرکنندگان محصولات چرمی سبک از دانش و فنون بازاریابی آگاهی لازم را دارند.
3- محصولات چرمی سبک از کیفیت مناسب برای صادرات برخوردار می باشند.
4- روشهای نوین تولید (فن آوری جدید) محصولات چرمی سبک از سوی تولید کنندگان مورد استفاده قرار می گیرد.
5- محصولات چرمی سبک تولید شده صادراتی، از قیمت رقابتی برخوردار می باشند.
6- محصولات چرمی سبک تولید شده از تنوع لازم برای صادرات برخوردار می باشند.
تعریف عملیات متغیرها:
متغیر تابع = f (متغیرهای مستقل)
متغیر تابع: فروش
نحوه عرضه: نحوه تولید، قیمت، کیفیت، نحوه عرضه، بازاریابی.
نوع تحقیق و دلایل آن:
در این تحقیق با استفاده از اسناد و منابع کتابخانه ای به جمع آوری اطلاعات آماری و تاریخی اقدام شده و نیز از طریق مصاحبه به بررسی فرضیه ها اقدام گردیده است.
ابزار گردآوری داده ها:
در این پژوهش اطلاعات از طریق مصاحبه های حضوری و در مواردی با استفاده از مکاتبات الکترونیکی (E-Mail) و از سوی دیگر منابع کتابخانه ای صورت گرفته است.
جامعه آماری:
شامل مراکزی می باشد که در زمینه تولید و صادرات محصولات چرمی سبک فعالیت می کنند و نیز تعدادی از فروشگاههای محصولات چرمی در سطح مشهد.
مراحل انجام تحقیق:
پس از انتخاب موضوع با استفاده از تجربیات و مشاوره های یکی از صادرکنندگان فرضیه ها را تنظیم نموده و با توجه به آنها اقدام به انجام مصاحبه گردید. در کنار آن به جمع آوری مطالب کتابخانه ای پرداخته شد.
تعریف مفاهیم:
محصولات چرمی سبک: در برگیرنده کلیه فرآورده هایی است که توسط عمل دباغی از پوست سبک بدست می آید و شامل پوست، سالامبور، وت بلو، کراست، دایکراست، چرم، جیر و نهایتاً کالاهای ساخته شده از چرم و جیر می باشد.
پوست6: پوست لایه یا جداره ای است که بین بدن موجودات زنده و دنیای اطراف آنها قرار گرفته و انجام وظیفه می کند یا پوشش خارجی سطح بدن کلیه موجودات زنده را پوست می نامند که در حقیقت مرزی بین دنیای خارجی و داخلی بدن آنها می باشد.
پوست سنگین7: پوست های گاو، گوساله، گاومیش و شتر را پوست های سنگین می گویند که با توجه به وزنشان به چهار دسته سبک، متوسط، سنگین و خیلی سنگین تقسیم می شوند.
پوست سبک8: پوست های گوسفند، بز، بزغاله و بره را پوستهای سبک می گویند و چرم تولید شده از این نوع پوستها را چرم سبک می نامند.
دباغی9: عبارت از مجموعه فرآیند شیمیایی است که جهت بهبود خواص پوست از قبیل نگهداری درازمدت همراه با افزایش مقاومت در برابر ضایعات ناشی از فعالیت باکتری های مضر برای پوست، رطوبت، دما، کشش و سایش انجام می گیرد.
سالامبور10: در این مرحله از ساخت چرم، پوست نمک زده را به حالت اسیدی در می آورند تا بتوانند آن را برای مدت طولانی تری نگهداری کنند. در حقیقت این عمل اولین مرحله از ساخت چرم می باشد.
وت بلو11: پوست دباغی شده با کرم می باشد. در صورتیکه به سالامبور کرم زده شود تبدیل به وت بلو می گردد.
کراست12: پوست دباغی شده ای را گویند که هنوز هیچگونه رنگ رویه یا استری بر روی آن پاشیده نشده باشد و به رنگ آبی لاجوری می باشد. و یا به چرمهایی گفته می شود که پس از مرحله دباغی، مراحل تکمیلی هنوز بر روی آن انجام نگرفته است.
دایکراست13: پوست دباغی شده ای را گویند که یک لایه رنگ آستری بر روی آن پاشیده شده است و پس از پاشیدن رنگ رویه اصلی تبدیل به چرم آماده نشده می گردد و بایستی برای تبدیل به چرم آماده شده بر روی آنها عمل فینیشینگ انجام شود.
فینیشینگ14: به کلیه مراحلی که به منظور بهتر ساختن خواص و ظاهر چرم، نظیر ضد آب شدن و دوام انجام می گیرد فینیشینگ اطلاق می شود. این مراحل شامل سفید کردن، سمباده زدن، غلطک کردن، برق انداختن، پرس صاف. چاپ و نرم کردن می باشد.
چرم15: عبارتست از پوست حیوانات و جانوران که بوسیله پاره ای مواد شیمیایی و اعمال فیزیکی و شیمیایی از حالت ابتدایی خارج شده و به صورت ثابت و فاسد نشدنی در آمده است که به کمک مواد دباغی و عملیات فیزیکی و شیمیایی تغییر شکل
داده است.
جیر16: از پوستی که دارای رخ بوده و از طرف داخلی سمباده شده باشد تهیه می گردد. جیر عاری از آثار وریدی بوده و در سطح داخلی سمباده شده است و رنگ آن یکنواخت و پرز آن به یک اندازه معین بلند و کوتاه می باشد. رنگ رویی جیر کاملاً ثابت است. ضخامت آن در حدود 8/0 الی 2/2 میلیمتر و حالتش نرم و پر (چاق یا نطع دار) می باشد.
قوانین و مقررات: مواد مصوب و لازم الاجرایی است که از طرف ادارات بازرگانی، صنایع، اتاق بازرگانی-صنایع و معادن، گمرک، بانک، دارایی، بیمه و … در امر صادرات وضع گردیده است و صادر کنندگان محصولات چرمی سبک با آنها سروکار دارند.
دانش و فنون بازاریابی: منظور از دانش و فنون بازاریابی در اینجا مجموعه اطلاعات تئوریک و فنون عملی در خصوص استراتژی ها و آمیخته های بازاریابی می باشد که مدیران مراکز تولید و صادرات محصولات چرمی سبک بایستی با آنها آشنا بوده و در عمل از آنها استفاده نمایند.
کیفیت محصولات چرمی: منظور از کیفیت محصولات چرمی خصوصیاتی نظیر دوام و استحکام (مقاومت در برابر کشش، ضخامت یا نطع دار بودن، مقاومت در برابر سایش رنگ، میزان جذب آب) درجه انعطاف (نرمی یا لطافت) اندازه (ابعاد چرم) کیفیت رنگ آمیزی و طراحی زیبا و معیوب نبودن می باشد.
فن آوری تولید: منظور از فن آوری در اینجا سخت افزار (ماشین آلات، تجهیزات و ابزار کار) نرم افزار (دانش استفاده از ماشین آلات، تجهیزات و روشهای تولید) و مغزافزار (منظور وظایف مدیریت و نحوه اداره نمودن مراکز مربوطه) می باشد.
قیمت رقابتی: قیمتی می باشد که یک شرکت برای محصولات و خدمات خود جهت مقابله با رقبا در بازار تعیین می کند.
تنوع محصولات چرمی: منظور انواع کالاهای چرمی می باشد که از لحاظ جنس چرم، نوع رنگ آمیزی تنوع اندازه و تنوع در طراحی تولید و عرضه می شوند.
محدودیت ها
موانع و مشکلات تحقیق
در راستای مراحل تهیه و تدوین تحقیق به عمل آمده تعدادی موانع و محدودیت وجود داشته است که مهمترین آنها عبارت بودند از:
1. عدم اعتماد و پرهیز از مصاحبه توسط برخی صاحبان مراکز تولید و صادرات محصولات چرمی سبک.
2. نبودن منابع جامع و کامل برای دستیابی آسان به اطلاعات.
فصل دوم
ادبیات تحقیق
تاریخچه استفاده از پوست، چرم و چرمسازی:
انسانهای نخستین به منظور بقاء نسل، اجباراً دست به شکار حیوانات می زدند. پوست نیز جایگاه ویژه ای داشته است. چراکه این فرآورده دامی بهترین وسیله پوشش انسانها برای جلوگیری از خطرات گوناگون بوده است. این نوع استفاده از پوست را می توان منصوب به عصر یخبندان (پانصد هزار سال قبل) دانست17. در ابتدا بشراولیه از استخوان و سنگهای تیز به منظور از بین بردن گوشتهای اضافی و ضایعات پوست استفاده می کرد. ولی بزودی به فساد پذیری سریع این نوع پوستها در مقابل انواع میکروبها و باکتری ها پی برد. بعدها مبادرت به خشک کردن پوست در برابر آفتاب یا آتش کرد. که بازهم پوستی شکننده و غیر قابل استفاده بدست می آورد. تا اینکه سرانجام متوجه فوائد عصاره های گیاهی برای جلوگیری از فساد پوست گردید.
مصریان قدیم از حدود 2500 سال قبل از میلاد، از ترکیبات معدنی آرد شده مانند املاح آلومینیوم و دانه های مازو18 برای ساخت چرم استفاده می کردند. یونانیان و رومیها، از پوست و برگ درختان کاج و صنوبر استفاده می کردند19. با توجه به این نکته بسیار مهم که صنعت چرمسازی در طی زمانی بسیار طولانی به تکامل خود رسیده و تجربیات فراوانی را پشت سر گذارده است. از زمانهای قدیم پوست به عنوان یکی از صنایع دستی حاصل از مهارت بشر هم مورد استفاده و هم مورد توجه و ستایش بوده است.
مواد اولیه پوست برای افراد شکارچی آن زمین که هنوز دوره کشاورزی را آغاز نکرده بودند و از نظر شرایط محیطی نیازمند به اسب بودند، به راحتی قابل تهیه بود. احتیاجات شدید آنها باعث گردید تا پوست را به گونه ای نرم نمایند که علاوه بر خشکی، در مقابل فساد نیز پس از بارها خیس شدن از مقاومت کافی برخوردار باشد. اطلاعات باستانشناسان هنوز به درستی نتوانسته اند قدم های ابتدایی را که انسان های اولیه در تبدیل پوست برداشته اند، بجز شواهدی مبنی بر دود دادن همراه با مالیدن روغن و مغز حیوان به داخل پوست و ساخت چرمهای بسیار خام را ارائه دهند. البته عملیات و کارهای مختلفی که روی پوست به صورتهای مختلف انجام می گرفت و باعث اصلاح نرمی و کاربرد بهتر آن می گردید نیز می توانست از جنبه های تکمیلی محسوب شود. مردم غارنشین در رابطه با اعتقادات مذهبی خود برای حیوانات و پوست آنها و همچنین شکل نهایی محصول ساخته شده از پوست اهمیت خاصی قائل بودند.
قرنهای 12-10 میلادی را باید قرون تحولات چرم سازی دانست. زیرا در این دوره صنعت چرمسازی با توجه به پیشرفت تکنیک در کشورهای اروپائی (از جمله انگلستان) توانسته بود منابع تجاری بسیاری را به همراه داشته باشد، در قرون وسطی که بتدریج دستجات صنعتی تشکیل می گردید، جامعه دباغان نیز بوجود آمد و انواع چرم برای مصارف گوناگون طبقه بندی گردید. از قرن هفدهم میلادی بعلت احتیاج شدید مردم به فرآورده های چرمی، این صنعت به شکل نو و پراهمیت و گسترده به مردم شناسانده شد و عملیات فراوانی برای تسریع کار در صنعت چرمسازی پدید آمد و مواد شیمیایی کوناگون و کامل تر، ماشین آلات پیچیده تر و از همه مهمتر افراد باتجربه و مطلع پا به عرصه این صنعت گذاردند و امروزه دانشگاهها با فارغ التحصیلان در رشته صنعت چرم در اقصی نقاط جهان در پیشبرد این صنعت فعالیت دارند20و اطلاعات و گزارش های متنوع از طرف سازمانها و موسسات مختلف جهت ارائه آخرین اطلاعات تکنیکی، آماری و … منتشر می شود که خود بیانگر اهمیت و پیشرفت این صنعت در قرون اخیر می باشد.
در ایران نیز از دیرباز استفاده از انواع مختلف پوست و چرم مرسوم بوده و برای مصارف مختلف مورد استفاده قرار می گرفته است. در کشور ما نیز بتدریج روشهای ابتدائی برای تبدیل پوست به ماده ای که مقاومت بیشتری را در برابر عوامل مختلف دارا باشد کشف و از این طریق ماده ای مقاومتر از پوست معمولی بدست آمد. از جمله روشهای ابتدایی در این مورد می توان دود دادن پوست، روغن مالیدن و استفاده از زاج21 و نظایر اینها را نام برد. پس از اینکه امکان تبدیل پوست به چرم حاصل گردید مورد استفاده آن نیز گسترش یافت و چرم علاوه بر مصارف قبلی نظیر پوشش بدن، زیرانداز، تهیه چادر، حمل و نقل آب و مایعات دیگری نظیر شیر و دو در مشکهایی که از پوست حیوانات تهیه می شد، برای تهیه انواع کتیبه ها، پرچم، لوازم و البسه رزمی مورد استفاده قرار گرفت.
پیدا شدن روشهای تبدیل پوست به چرم در واقع تحولی عظیم بود که از این طریق امکان استفاده از پوست بعنوان ماده ای غیر قابل فساد و تجزیه ناپذیر بوجود آمد و با توجه به مصارف مختلفی که در مورد پوست وجود داشته و روزبروز نیز میزان این مصارف افزایش می یافت پوست بعنوان ماده ای ارزشمند خرید و فروش گردید. و از زمان صفویه صدور پوست به کشورهایی نظیر روسیه و عثمانی در سطح وسیعی شروع شده و همه ساله پوست درصد قابل توجهی از اجناس صادراتی کشورمان را تشکیل می داده است22.
چند سال پس از سقوط سلسله قاجاریه شهر تبریز شاهد نمایش پیشرفت تکنولوژی غرب در زمینه چرمسازی بود. اولین کارخانه بصورت ماشینی با روشهای نو و بکارگیری علوم مختلف در سال 1308 هجری شمسی در تبریز بنام "چرمسازی ایران" تاسیس و بعداً "چرم خسروی" بصورت واحدی مدرن در سال 1310 ه.ش در تبریز با 600 نفر کارگر شروع به کار نمود. و با تاسیس چرم سازی "اردشیر یگانگی" در همدان و شرکت سهامی میشن در تهران، سایر کارخانجات صنعتی در تهران و تبریز شروع به کار نمودند23.
اولین کارخانه سالامبور سازی ایران در تبریز با نام کارخانه "سالامبور سازی وهاب زاده" در سال 1315 (قبل از جنگ جهانی) توسط آقای "وهاب زاده" و با کارشناسی یک متخصص یونانی با نام "گالیف رولی" تاسیس شد24. عدم نیاز به دستگاههای پیچیده و گران قیمت و فراوانی و ارزانی مهمترین ماده اولیه سالامبور سازی یعنی پوست سبک باعث پیدایش کارخانه های سالامبور سازی بیشماری گردید. هرکس قطعه زمینی می یافت و یک چهاردیواری می ساخت، با کندن یک حوضچه و بکارگیری یک درام25 شروع به ساخت سالامبور می نمود. به مرور زمان و طی سالهای 1330 تا 1350 کارخانجات متعدد دیگری در ایران ساخته شد که اکثراً سنتی و بدون تخصص کافی و فقط بر اساس یادداشتها و دستورالعمل های خارجی و با استفاده از تجربه موروثی بکار ادامه می دادند و فکر ایجاد کارخانجات چرم سبک بدلیل پوشش نوینی که در سال 1315 به پوست سبک داده شده بود (سالامبور) در افکار عمومی بوجود نمی آمد و شکل نمی گرفت تا اینکه در سال 1350 اولین کارخانه مستقل چرم سبک به نام چرم ملی ایجاد و شروع به کار نمود.
دو سال بعد یعنی در سال 1352 سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران ماموریت یافت تا طرحهایی را در زمینه چرم سبک در نقاط مختلف کشور پیاده نماید. سازمان مذکور با ایجاد شرکتی بنام شرکت صنایع پوست و چرم ایران و با همکاری گروهی از مهندسین مشاور مبادرت به احداث چند کارخانه در نواحی مختلف کشور از جمله خراسان و لرستان نمود و در حالیکه تلاش داشت طرحهای دیگری را در این زمینه پیاده نماید از حرکت بازماند. همچنین بعد از سال 1352 و به توسط بانک توسعه کشاورزی دو طرح چرم سبک در شیراز (چرمینه) و اردبیل (چرم مغان) اجرا گردید و نیز در جوار همین طرحها کارخانه ویژه ای برای ساخت خز و پوشاک حاصله از آن در استان مازندران به نام خزرخز بوجود آمد که توانستند مقداری از پوست های داخلی را به چرم تبدیل نمایند. بعد از پیروزی انقلاب اسلامی و از سال 1358 تاکنون فکر ایجاد کارخانجات چرم از پوست سبک بیشتر شکل گرفت و طرحهای زیادی توسط وزارت صنایع مورد بررسی قرار گرفت. شایان ذکر است با پیشرفت صنعت چرم، نحوه تبدیل پوست به چرم نیز در ایران تغییر کرده و چرم سازی در قالبی پیشرفته و صنعتی مطرح گردید و کارخانه های مدرنیزه و پیشرفته نیز در این زمینه احداث گردید. اما شکل دهی به کارخانه های مدرن و تازه تاسیس شده اکثراً بر اساس استفاده از پوست های سنگین به عنوان ماده اولیه و تهیه چرمهای رویه گاوی و زیره طرح ریزی شده است که با توجه به چنین طرح ریزی هایی امروزه ماده خام اکثر کارخانه های چرم سازی کشور را پوست های سنگین تشکیل داده و این کارخانه ها در تولید چرمهای سنگین فعالیت داشته و در این طرح ریزی ها توجه بسیار کمی به پوست های موجود کشور بوده و به ویژه میزان پوستهای سبک کشور اصلاً مدنظر نبوده است. باید توجه داشت که تعداد دامهای سبک کشور به مراتب بیشتر از دامهای سنگین بوده و نهایتاً تعداد پوست های سبک حاصل از کشتار سالانه خیلی بیشتر از پوست های سنگین داخلی بوده و پوست های سبک نسبت به پوست های سنگین از رقم بالایی برخوردار می باشند.
پوست سبک در بسیاری از کشورها تولید می شود ولی آنچه که در کشورهای مختلف با یکدیگر متفاوت است مرغوبیت پوست است و همین امر یعنی بالا بودن مرغوبیت پوست گوسفندی کشورمان یکی از دلایل شهرت آن در سطح جهانی می باشد. چرم بدست آمده از پوست گوسفندی در ایران از کیفیت بسیار بالایی برخوردار می باشد و دارای انسجام و استحکام بالایی است. این نوع پوست عمدتاً در زمینه تهیه چرم لباس مورد استفاده قرار می گیرد. ولی فقط مراحل اولیه لش گیری آن یعنی کثیف ترین و پرزحمت ترین مرحله آن در ایران انجام می شود و پس از این مرحله سالامبور (سالانبور) حاصل می گردد که از نظر مرغوبیت توسط متخصصین (سورت چی) درجه بندی می گردد و به خارج از کشور صادر می شود.
لازم به ذکر است که بعلت آب و هوای نیمه خشک و شرایط اقلیمی ایران پوست گوسفند و بز کشور ما از مرغوبیت بالایی برخوردار است ولی متاسفانه دامداران ایران به دلیل کم ارزش بودن پوست و پشم و اینکه نوع تغذیه در ایران بیشتر به گوشت گوسفند و بز اختصاص دارد و همچنین بعلت نداشتن انگیزه و آگاهی لازم در حفظ و حراست این ثروت ملی توجه کافی نمی نمایند و نیز لازم است که بدانیم از لحاظ آگاهی لحاظ نرخ بازده پوست به دام در جهان، نرخ بازده پوست به دام در ایران برای پوست گوسفندی و بره ای برابر 88 درصد و برای پوست بزی و بزغاله برابر 74 درصد می باشد که بالاترین نرخ بازده در جهان است. باید یادآور شد که نرخ بازده پوست به دام در جهان برای پوست گوسفندی و بره ای 40 درصد و برای پوست بزی و بزغاله ای 41 درصد می باشد که در این زمینه می توان به آمار منتشره از طریق FAO به جداول (1) و (2) مراجعه نمود.
با توجه به مطالب مطروحه ملاحظه می شود که بی توجهی به تولید چرمهای سبک از پوستهای سبک داخلی موجب شده تا این پوست ها همه ساله در سطح وسیعی به کشورهایی چون ایتالیا، آلمان، فرانسه، ترکیه و اسپانیا صادر گردد و با توجه به کمبود وسیعی که در زمینه پوستهای سنگین داخلی در مقایسه با ظرفیت واحد های تولید چرم سنگین وجود دارد همه ساله مقادیر قابل توجهی پوست سنگین از کشورهای افریقایی خریداری و به کشورمان وارد می گردد.
بدین منظور سالانه حدود یک میلیون جلد پوست سنگین از کشورهای کنیا، بتسوانا، زیمباوه به ایران وارد می شود. به عبارتی سالیانه با فرآوری حدود 6/2 میلیون جلد پوست سنگین در کارخانجات و کارگاههای چرم سازی که به چرم تبدیل می شود، تنها قریب به 60 درصد آن از تولید پوست داخلی است 26.
امروزه مشکل تهیه پوست خام سنگین برای واحدهای تولید چرم سنگین به حدی است که مشکلات زیادی برای واحدهای مصرف کننده این پوست ها بوجود آورده است. البته مشکل تهیه پوست خام سنگین بصورت موقتی و مقطعی نبوده و روزبروز بیشتر می شود و در صورتی که اقدامی اساسی در این مورد صورت نگیرد براحتی می توان پیش بینی نمود که چنین حالتی در آینده ای نزدیک موجب نیمه فعال و تعطیل شدن واحد های تولیدی چرم سنگین و رکود این صنعت خواهد شد.
تکنولوژی (فن آوری) در صنعت چرم
توسعه جامعه تنها با ارتقای سطح تکنولوژی امکان پذیر است. تکنولوژی مجموعه ای از عوامل سخت افزاری یا تجهیزات، توانایی ها و مهارتهای انسانی، دانش فنی و توانایی های مدیریتی و سازماندهی است.
افزایش سطح تکنولوژی مستلزم رشد و ارتقای هماهنگ و سازگار تمام اجزای آن است که از طریق انتقال و توسعه داخلی تکنولوژی اتفاق می افتد.
در ادبیات مدیریت، تکنولوژی را مجموعه ای از ابزار روشها، مهارت و دانش فنی می دانند که برای تولید و عرضه محصول یا خدمت خاصی به بازار مورد استفاده قرار می گیرد. مثلاً در یکی از مراجع، تکنولوژی به این صورت تعریف شده است که تکنولوژی ابزار، مکانیزم، دانش یا فرایندی است که برای تبدیل ورودی ها به خروجی ها به منظور ارتقای توان افراد، گروههای کاری و سازمانها به کار می رود 27.
آقایان نوری و رادفر تکنولوژی را متشکل از حداقل سه جزء ذیل تعریف می کنند:
– سخت افزار (Hard ware) شامل ماشین آلات و توالی آنها برای تولید کالا و خدمات می باشد.
– نرم افزار (Soft ware) شامل مجموعه دستور العمل ها، قواعد و رویه ها برای بکارگیری ماشین الات، دانش فنی و چگونگی انجام وظایف برای تحقق یک هدف است.
– مغز افزار (Brain ware) شامل هدفها، کاربرد و توجیه به کارگیری سخت افزار و نرم افزار و یا چگونه، چرا و چه وقت بکارگیری تکنولوژی می باشد.
پس بطور ساده تر می توان گفت که در زمینه تکنولوژی یا فن آوری توسط صاحبنظران تقسیم بندی های گوناگونی از جمله تقسیم بندی به شکل زیر صورت گرفته است 28.
1-بعد سخت افزاری فن آوری 2- بعد نرم افزاری فن آوری 3-بعد مغز افزاری فن آوری.
سخت افزار، شامل ماشین آلات و ابزار و وسایلی می باشد که در جهت بهبود و تسهیل انجام کارها استفاده می شود.
نرم افزار، شامل دانش و اطلاعات استفاده از ماشین آلات و ابزار و وسایل می باشد و برای همین ویژگی است که گفته می شود:
صرف داشتن سخت افزار کافی نمی باشد بلکه بایستی نحوه استفاده مطلوب و بهینه از تجهیزات را نیز یاد داشته باشیم.
مغزافزار، شامل مدیریت صحیح و نحوه اداره مطلوب امکانات نظیر ماشین آلات و نیروی انسانی سازمان می باشد. به عبارت دیگر بیانگر مدیریت تکنولوژی و دانش مربوط به آن است. بنابراین برای بهبود و بالابردن سطح کیفی صنعت به طور اعم و صنعت چرم بطور اخص بایستی مغز افزار مورد توجه قرار گیرد. بعبارت دیگر تحقق اهداف یک موسسه اعم از تولیدی-خدماتی زمانی میسر می باشد که هر سه بعد به طور سیستمی و همراه با یکپارچگی مورد توجه قرار گیرد.
در واقع شکل سوم فن آوری یا تکنولوژی راهنما و هدایت کننده دو شکل قبلی فن آوری می باشد و این مطلب اهمیت و حساسیت بعد سوم تکنولوژی که همان مدیریت یا مغز افزار می باشد را نشان می دهد. نمونه عملی این مطلب حداقل به عنوان یک فرضیه اولیه وضعیت فعلی صنعت چرم کشور ما می باشد که بدلیل عدم برنامه ریزی صحیح و تخصیص بهینه امکانات و مدیریت موثر به سمت تولید و سرمایه گذاری چرم سنگین هدایت شده است. در حالی که در این زمینه با توجه به مطالب ارائه شده قبلی دارای نقطه ضعف هستیم و سرمایه گذاری و برنامه ریزی در خصوص چرم سبک بیشتر با امکانات ما هماهنگی دارد.
حال چنانچه به تاریخچه فن آوری در صنعت چرم مراجعه شود مراحلی را که جهت مدرنیزه کردن این صنعت طی شده است می توان پی گیری نمود.
در طلیعه قرن اخیر، تحولاتی که از ابتدا بی سابقه بود در صنعت دباغی به تجربه گذاشته شد. صنعت جوان و نوپای آمریکا از آداب و رسوم سنتی میراث کهن نداشت و ماشین آلات در همه جا باعث تحولاتی تازه می شدند. بعلاوه گروه جدیدی از مواد دباغی که خود از فرآورده های جنبی حاصل از پیشرفت های سایر رشته های علمی دیگر محسوب می شدند آماده کاربرد شدند. این مواد نمک های کرمی بودند که مواد معدنی دباغی را تشکیل می دادند، بدون آنکه ایجاد مشکلات کم دوامی که از مشخصات روش قدیمی دباغی با آلومینیوم بود را ایجاد نمایند، این مواد توانستند به زودی رقیبی برای مواد دباغی گیاهی محسوب شده و تولید چرم سبک را به میزان قابل توجهی تغییر دهند.
پیشرفت های بیشتر در چرمسازی ناشی از استفاده از فرآورده های صنایع شیمیائی بود، رنگینه ها، پلی مرهای فیلم سازی به عنوان تکمیل کننده سطح روی چرم، مواد دباغی مصنوعی، تهیه آنزیم برای آنزیم دادن پوست و مواد دیگری که در برگرفته می شدند. عمدتاً تحقیقات ابتدائی و اندکی که زیربنایی باشد بر روی چرم در آزمایشگاه های کارخانه های شیمیائی تولید و عرضه کننده مواد مورد نیاز صنایع چرمسازی صورت می گرفت که البته این آزمایشات تنها برروی محصولات صنعتی خود آنها و به منظور رسیدن به اهداف مشخص انجام می پذیرفت. صرف نظر از معرفی مواد جدید، دستاوردهای مهم علم در صنعت چرم سازی، کنترل هایی بود که روی مواد خام اولیه، روش ساخت و اندکی نیز روی محصول نهایی اعمال می گردید، تحولات ذکر شده خارج از محدوده تجربیات قبلی یک چرمساز تجربی (سنتی) بود. به همین جهت کمکهای ارائه شده از سوی علم شیمی در بیشتر چرمسازی های پیشرفته و در حال توسعه با استقبال فراوانی مواجه شد. بعلاوه کارهای پرزحمت و نامطلوب در چرمسازیها عمدتاً توسط دست انجام می گرفت احتمالاً تنوع زیاد کارها کاربرد ماشین را غیر عملی می ساخت. همچنین این صنعت آنچنان در سراسر کشورها پراکنده بود که هیچگونه تمایلی را در مهندسین و ماشین سازان در جهت کمک و رفع نیازهای آن بوجود نمی آورد. حتی زمانی که در پایان قرن 19 ماشین برای صنایع مختلف شروع به ساختن شد، برای این رشته عمدتاً ماشین های دستی طراحی گردید. البته به غیر از نفع اقتصادی ناشی از کاربرد ماشین، عدم علاقمندی کارگران دباغخانه ها و چرمسازی ها در انجام بعضی از کارهای دستی باعث تسریع در تغییر و استفاده از ماشین گردید. ورود ماشین آلات به داخل چرمسازی ها باعث یکنواختی بیشتری در نحوه کار و امر تولید گردیده و کاهشی را در انواع مختلف چرم تولید شده توسط دباغ خانه های متعدد در نقاط مختلف بوجود آورد و به راستی بدون نفوذ ماشین آلات بداخل چرمسازیها قدمهای مهم اولیه علم برای تغییرات اساسی و علمی نمودن این رشته از صنعت بسیار سخت و شاید غیر ممکن بود.
در اینجا برای نمونه نام برخی ماشین آلات که جهت تولید محصولات چرمی سبک از مرحله پوست تا مرحله محصول ساخته شده و نهایی در شرکت چرم مشهد مورد استفاده قرار می گیرد ذکر می گردد.
1- لیست ماشین آلات ساخت داخل کشور
درام معمولی دستگاه مژرینگ کامپیوتری دستگاه کمپرسور
درام دسشاژ دستگاه مژرینگ الکترونیکی تهویه حرارت مرکزی
درام میلینگ دستگاه فلشینگ پدل چوبی
دستگاه پشم زنی دستگاه لایمینگ دستگاه آب گیر
پدل فایبر گلاس دستگاه اطوی غلطکی دستگاه ریلایمینگ
درام آزمایشگاهی دستگاه اطوی پرسی دستگاه پرس
دستگاه کانوایر هوایی دستگاه نم زنی دستگاه گیره زنی
دستگاه سختی گیر دسگ بخار مشعل
2- لیست ماشین آلات چرم سازی ساخت خارج کشور
ماشین دراشیوینگ ماشین استیکینگ
ماشین پولیش ماشین فنی فلکس
ماشین آبگیر ماشین بافینگ
ماشین اسپیرینگ ماشین چروک گیر
3- لیست ماشین آلات شرلینگ
ماشین شانه زنی ماشین پرداخت خام
ماشین فنی فلکس برقی ماشین پرداخت خشک
ماشین فنی فلکس هیدرولیک ماشین نرم کننده عمودی
ماشین بافینگ خشک ماشین چربی گیری چرم و خز
ماشین بافینگ تر ماشین خاشاک گیر ماشین آبگیر
4- لیست ماشین آلات دوزندگی چرم
ماشین آلات راسته دوزی ماشین آلات زیگزاگ
ماشین دو سوزنه ماشین زیر برش
ماشین زیگزال دوزی ماشین قیچی برقی برش
ماشین نوار دوزی ماشین اطو بخار
ماشین پایه بطر یک سوزنه ماشین مارک زنی
ماشین نازک کن لبه ماشین یک سوزنه
امروزه نیز در زمینه های مختلف این صنعت فن آوری تاثیر فراوانی دارد که روز بروز به میزان آن افزوده می شود. در حال حاضر برای بدست آوردن تولیداتی با کیفیت بالا و مطلوب نیاز به دانش و عمل مربوط به صنعت فوق می باشد و بدون داشتن علم و تکنولوژی پیشرفته، تولید چرمی مرغوب غیر عملی خواهد بود و این صنعت جهت ادامه حیات خود نیاز به آموزش کارشناس در زمینه طراحی و ساخت ماشین آلات چرم سازی دارد.
همانطوریکه قبلاً نیز اشاره شده چرم سازی از دیرباز در قالبی سنتی در کشور ما وجود داشته و کارگاههایی بطور پراکنده در قسمتهای مختلف شهرها در زمینه تولید چرم به روشهای ابتدایی و ساده فعالیت داشته اند. این کارگاهها بدون هیچگونه طراحی در زمینه ساخت کارگاه و بدون در نظر گرفتن امکانات لازم برای واحد های تولید چرم احداث شده و فاقد هرگونه امکانات بهداشتی و رفاهی و اصول صحیح بوده اند و پسآب این واحدها معمولاً از طریق نهری به نزدیکترین رودخانه یا آبرو منطقه هدایت می شده و مسئله ای بعنوان آلودگی محیط از طریق پسآب کارخانه ها و ضایعات حاصل نظیر لش مطرح نبوده و از طریق مسئولین نیز توجهی به این امر نگردیده است. بهرحال کارگاهها با امکاناتی ابتدائی فعالیت می نمودند.
بتدریج با رشد و توسعه ساخت چرم به شکل صنعتی شدن چرم سازی ها، مکانیزم کار و ترکیب درونی کارگاهها از نظر فاضلاب کارخانه یا سیستم جمع آوری ضایعات ثابت مانده و در حل حاضر نیز تقریباً به همان وضعیت سابق ادامه دارد و امروزه این آلودگی حاصل منجر به آلودگی رودخانه ها، حیوانان و محیط گردیده و بیماری های فراوانی را به ارمغان می آورد. در حال حاضر تکنولوژی تصفیه انواع پسآب کارخانه رشد نموده و روز بروز نیز به میزان فن آوری در این زمینه افزوده می گردد و از این طریق به پاک سازی محیط اطراف و اکوسیستم کمک می شود و هرگاه سخن از ساخت کارخانه ای برای صنعت چرم به میان می آید بلافاصله بحث تاسیسات تصفیه پسآب و آلوده کننده های مواد شیمیائی نیز مطرح می شود و فن آوری تصفیه مواد آلوده کننده از طریق این کارخانجات از عمده موضوعات مطروحه در این صنعت می باشد. بطوری که در آینده نزدیک چرم بدون برچسب اکو (برچسب عدم استفاده از مواد آلوده کننده محیط زیست) در بازارهای جهانی مشکل فروش خواهد داشت.
مراحل ساخت چرم
تنها تفاوت عمده بین روشهای سنتی و روش جدید چرمسازی، کاربرد ماشین آلات پیشرفته در روش جدید می باشد ولی از لحاظ بکارگیری مواد مورد استفاده و مراحل عملیات تفاوت عمده با یکدیگر ندارند.
حال برای آشنا شدن با این حرفه مراحل ساخت چرم به روش سنتی توضیح داده می شود.
1- خیساندن- پوستهای خشک را برای سه الی شش روز در آب می خیسانند.
2- آهک زنی و لش گیری- پوستهای خیس خورده، نرم و به حالت طبیعی در آمده را به مدت چهار تا شش روز در آب آهک می گذارند. سپس موها، پشمها و مواد زاید را بوسیله کاردک از آن جدا می سازند.
3- آرد جو کردن و تراش مجدد- در این مرحله بمدت پانزده تا بیست روز پوست ها را در ظرفهای مخصوص که حاوی آرد جو می باشند می گذارند سپس توسط کاردک اضافات و لشهای آن را می تراشند (این عمل به مدت سه الی چهار روز مجدداً تکرار می شود).
4- نمک پاشیدن- پس از بعمل آوردن مجدد، پوست را نک زنی می کنند و به مدت سه الی چهار روز در این حالت می گذارند.
5- دباغی (مازوکاری) برای این منظور پوستها را داخل چاله ای مخصوص گذارده و به آن مازو می پاشند. چهار تا پنج روز پوست ها به همین حالت باقی می مانند و هر روز آنها را لگد مال می کنند تا مواد دباغی و گیاهی به خوبی وارد پوست شوند.
6- کاشی کاری- پس از اتمام عملیات دباغی پوست ها را در آفتاب خشک کرده و سپس بوسیله سنگ پا سطح پوست را به آرامی می مالند تا کاملاً صاف و نرم گردد.
7- رنگ ریختن- از رنگهایی مانند گل ورز، جوهر گلی و یا صابون سفید در رنگ آمیزی رخ چرم استفاده می شود.
8- صیقل زنی- آخرین مرحله عملیات چرمسازی است. در این مرحله پوست دباغی شده را باز کرده و بوسیله مهره، صیقل داده می شود. مالیدن روغن بمنظور نرمی و لطافت بیشتر پوست در این مرحله صورت می گیرد.
9- در نهایت نیز چرمها اندازه گیری شده و بسته بندی می گردند.
حال برای نمونه فلوچارت مراحل تولید چرم به روش پیشرفته و صنعتی در شرکت چرم مشهد ارائه می گردد.
عوامل موثر بر کیفیت پوست و چرم 29
الف- پوست:
1-عوامل محیطی یا اقلیمی- جغرافیایی، پوست دام کاملا تابع شرایط محیطی است و تغییرات آب و هوا در کیفیت آن تاثیر مستقیم دارد. در مواقع خشکسالی یا شرایط اقلیمی نامناسب به دلیل عدم وجود مراتع مناسب، دام برای تغذیه باید مسافات طولانی را طی نماید که طبعاً در بین راه بر اثر برخورد با انوع موانع و خارو خاشاک و نیز راه طولانی و آب شدن چربی زیر پوست حیوان، به پوست آن لطمه وارد می شود.
2-ضایعات وارده بر پوست- بر اثر عوامل خارجی:
1-2-ضایعات قبل از کشتار دام- نظیر ضربه و خراش در اثر برخورد دام با چوب، عدم دقت در چیدن پشم و جراحات ناشی از قیچی و داغ کردن دام جهت شناسایی آن.
2-2-ضایعات کشتارگاهی- نظیر عدم دقت در کندن پوست و فقدان روشهای دیگر پوست کنی، بدی چاقوی سلاخی که خود علتی در کارد مال شدن، پاره شدن و ایجاد سوراخ بر روی پوست می باشد. کشتار دامهای خسته، بدی چربی گیری و … .
3-2-ضایعات حاصل از ناقص خشک کردن و بد نگهداشتن پوست- پوستهای کنده شده در اثر عدم تسریع در جمع آوری، شستشو، نک زدن، خشک کردن کامل در سایه و یا در اثر بدی روشهای انبار کردن و … فاسد می شوند.
3-عیوب وارده بر پوست توسط انگلها و بیماری های عفونی- این عیوب عمدتاً بواسطه عدم بهداشت کافی در محل نگهداری دام، رطوبت زیاد، کمبود نور و بدی تغذیه و … بوجود می آیند.
4-پوست هایی که از حیوانات مرده بدست می آید. این پوست ها اغلب خشن و زبر بوده و بواسطه انبوهی از جراحات که در رخ پوست وارد شده، صدمه خورده هستند.
5-کشتار خانگی و غیر صنعتی- در بعضی از مواقع گوسفند و بز خریداری شده در منزل ذبح می شوند و همین امر منجر به وارد آمدن جراحات می گردد و نیز بدلیل عدم آگاهی کامل واسطه ها در هنگام حمل تا کارخانجات چرمسازی صدمات زیادی به پوست وارد می شود (نظیر فساد پوست).
6-عوامل اجتماعی و فرهنگی- در کشورهای جهان سوم، بواسطه پاره ای اصلاحات و توسعه ها نظیر توسعه شهرها، جاده ها، کارخانجات، زمینهای زیر کشت و …، مراتع (بویژه مراتع درجه یک) که عمده ترین منبع غذایی دام می باشند تخریب شده و از بین رفته اند. بدین لحاظ این امر تاثیرات منفی از لحاظ کمی و کیفی بر تولید پوست می گذارد.
7-عوامل تکنیکی و فنی- پروژه های گسترش و توسعه دام زنده در بسیاری از نقاط جهان تاثیر مثبتی در کمیت و کیفیت پوست می گذارد. در بسیاری از کشورهای در حال توسعه سیستم پرورش دام ضعیف است و این امر موجب تولید پوستهای کوچک که اغلب آسیب دیده نیز هستند می شود.
عدم آگاهی های فنی دامداران در امر استفاده صحیح از مراتع، اصلاح نژاد دام، تغذیه با علوفه دستی، بهداشت دام، کمبود متخصصین مربوط به دام و دامپروری در بخش دولتی و مدیریت های غیر اصولی و غیر فنی، اعمال و اجرای نظریات و سلیقه های شخصی- عدم وجود مراکز تحقیقات گسترده دامی و صنایع وابسته با توجه به آب و هوا و نژادهای متنوع هر کشور از جمله عوامل موثر در این زمینه می باشند.
8-عوامل مالی و برنامه ریزی- رشد همه جانبه بخش چرمسازی مستلزم اقدامات هماهنگ در جهت تامین مالی برای سیستم توسعه و بازیابی پوستهای خام بزرگ و کوچک و بسط ظرفیت های تولید چرم و محصولات چرمی می باشد. دولت ها بوسیله سرمایه گذاری صنعتی و سیاست های بازرگانی خود نقش موثری در توسعه صنعت چرمسازی ایفا می کنند معهذا فقدان تلاشهای متناظر برای سرمایه گذاری های اساسی در زمینه بهبود عرضه پوست خام کاملاً به چشم می خورد.
9-قیمت- یکی از عوامل در عرضه بسیاری از کالاها قیمت آنها می باشد. ولی در مورد پوست این امر به همان شدت مشاهده نمی شود. علت عمده این است که تولید کنندگان پوست را بعنوان یک فرآورده فرعی از فعالیت اصلی خود (تولید گوشت) تلقی می کنند. در حقیقت ارزش پوست حدود 5 درصد از درآمد کشتارگاهها را شامل می شود. البته طرح این مسئله که پوست با کیفیت بالاتر، درآمد بیشتری را برای دامدار در برخواهد داشت. تاثیر کافی در امر بهبود پرورش و کشتار دام و … نخواهد داشت. البته ممکن است تا حدی نواقص و عیوب در کشتارهای انبوه کاهش یابد ولی در مورد کشتارهای غیر انبوه این امر بی تاثیر است و خود مستلزم فرهنگ جامع اندیشی و نفع جمعی تا نفع فردی است.
10-عوامل طبیعی – نحوه پرورش و تغذیه، شرایط اقلیمی، مراتع، خشکسالی، بهداشت کشتار دام و … از جمله عوامل طبیعی موثر بر کمیت و کیفیت پوست هستند. کیفیت پایین مراتع (بویژه در کشورهای در حال توسعه) خشکسالی های طولانی مدت (بویژه در قاره افریقا) وجود تلفات در تولید دام، عدم تغذیه صحیح در فصول سرد (بویژه بواسطه کمبود علوفه خشک، عدم اصلاح نژاد دام و …) تاثیر بسزایی در پایین آوردن باروری دام زنده از لحاظ تولید پوست دارد.
عدم وجود علوفه کافی در مراتع که منبع اصلی تغذیه دام می باشند و فقر غذایی مستمر و فزاینده در طول سالها علاوه بر کاهش فرآورده های دامی سبب ایجاد محیط نامناسب فیزیکو شیمیائی برای ژنها (عوامل انتقال دهنده خصوصیات توارثی) گشته و سبب می گردد که کاهش بازده دامها در طول سالها بصورت ارث به نتایج (نسل بعدی) منتقل گردد.
11-فقدان تسهیلات خطوط ارتباطی مناسب به ویژه در کشورهای در حال توسعه بین شهر و روستا موجب می گردد که مقداری از پوستها تا رسیدن به مراکز فروش دچار پوسیدگی شوند. در اغلب کشورهای در حال توسعه در اثر استفاده از وسایل حمل و نقل نامناسب از قبیل شتر، قاطر، ارابه گاوی و قایقهای روستایی، خسارتهای زیادی به پوست وارد می گردد که این عوامل نیز تاثیر فعالیت های زیر بنایی را در سرعت بخشیدن به فعالیت های توسعه ای بویژه اقتصادی-تجاری نشان می دهد.
ب- چرم:
در زمینه افزایش کیفیت محصولات چرمی عواملی محسوس می باشند که می توان به پاره ای از آنها اشاره نمود.
1. وجود استراتژی، همراه با سیاست گذاری و برنامه ریزی مشخص جهت استفاده مطلوب از کلیه منابع اعم از انسانی، مادی، اطلاعاتی و مالی که تضمین کننده هر نوع فعالیت چه در بعد تولیدی یا خدماتی است. زیرا مشخص بودن اهداف و برنامه ها، یادگیری دقت و جلوگیری از اتلاف انرژی ها را به همراه دارد.
2. تربیت نیروهای ماهر و متخصص اعم از دوره های مدیریتی، کارشناسی و عملیاتی. بالطبع برای بدست آوردن تولیداتی با کیفیت بالا و مطلوب نیاز به آگاهی و علم مربوط به آن صنعت می باشد و بدون داشتن افرادی واجد این شرایط، پیشرفت در تولید چرم مرغوب غیر عملی خواهد بود.
3. دسترسی به مواد اولیه با کیفیت مطلوب- مسلم است که کیفیت چرم تولیدی بستگی به نوع و کیفیت ماده اولیه مورد استفاده دارد و در صورتی در تولید کالای مرغوب از جمله چرم با کیفیت بالا موفقیت حاصل می گردد که مواد اولیه مناسب در اختیار تولید کنندگان چرم قرار گیرد. در غیر اینصورت در مورد پیشرفت صنعت چرمسازی و تولید محصولی با کیفیت بالا موفقیت چندانی حاصل نخواهد شد.
4. استفاده از ماشین آلات جدید و روشهای به کارگیری آنها- روز بروز نیاز کارخانه ها به دقت بیشتر در تولید افزایش می یابد و این مراکز بایستی جهت تامین خواسته های مصرف کنندگان نهایت دقت را در تولید بعمل آورند. البته صرف دقت به تنهایی و دسترسی به ماشین آلات دقیق و پیشرفته قادر به جوابگویی چنین خواسته هایی نخواهد بود. بلکه جمع بین این دو است که می تواند کارساز بوده و پیشرفت فن آوری را نیز به همراه داشته باشد.
انواع چرم و موارد استفاده از آن:
چرم از جمله محصولات با ارزشی است که از تنوع پذیری بالایی در ایجاد ارزش افزوده در قالب محصولات متنوع چرمی برخوردار است لذا آشنایی با انواع چرم و موارد استفاده آنها می تواند راهنمای مناسبی جهت عطف توجه به آن به عنوان یک محصول ارز آور تلقی گردد که به اختصار و به شرح زیر ارائه می گردد:
1- چرم رویه- چرمی است که از پوست بز، گوساله، گاو و گاومیش جهت تهیه کفش تولید می شود.
2- چرم ناپا- چرم ظریف می باشد که معمولاً برای ساخت لباس و جیر و کیف استفاده می شود.
3- چرم لباسی- چرمی است که دارای رخ می باشد.
4- چرم دستکش- چرمی نرم و دارای قابلیت کشش می باشد و از پوستکهای کوچک تهیه می شود.
5- چرم آستری- برای داخل کفش استفاده می شود و از سالامبور درجه چهار تهیه می شود.
6- چرم جیر- چرمی است که بایستی از طرف گوشتی پوست سالم باشد و رخ مطرح نیست.
7- چرم نبوک- همان چرم لباسی است ولی با استفاده از سمباده زدن از طرف رخ آماده شده است.
8- چرم یوف- از پوست گاو و گاومیش تهیه می شود و محکم و مقاوم می باشد. برای تسمه و کمربند استفاده می شود.
9- چرم اشپالت- در چرمهای گاوی بعلت ضخامت زیاد این چرم قابل دسترسی است و بدون رخ است و برای ساخت پیش بند و دستکشهای صنعتی و کفش های معمولی ورزشی استفاده می شود.
10- چرم شامور (خاص)- چرم هایی هستند که دباغی روغنی شده اند. قابل شستشو بوده و آب را در خود نگهداری می کنند. توسط روغن ماهی خام تهیه می شوند و برای تمیز کردن عینک و شیشه هواپیما و … استفاده می شود و به رنگ کرم می باشد.
11- چرم زیره- چرمی است که کاملاً دباغی گیاهی می شود و قابلیت تبادل هوایی خوبی دارد و برای ساخت تخت کفش و چمدان استفاده می شود.
12- چرم ناپلان- از پوست تومور (تودئی) بدست می آید. استفاده از پوست به همراه پشم ظریف (از داخل) که با رزین های مخصوص دباغی شده و بسیار گران بوده، در مناطق سردسیر، اروپا، شوروی و کانادا مورد استفاده قرار می گیرد.
13- چرم کیفی- جزو چرم رویه است. برای کفش مصرفی ندارد ولی از آستری آن استفاده می شود. از پوست بز و گوساله تهیه می شود و در کفشهای ارزان قیمت بکار می رود، حالتی بین چرم رویه و لباسی دارد. از ضخامت بالایی برخوردار است و دارای نقش مصنوعی می باشد و در تولید کیف مقرون به صرفه است.
14- چرم ناگو- از چرم گوساله برای رویه کفش تولید می شود.
15- چرم مبلی- از چرم لباسی خشن تر است و از کیفی مقاومتر (بزی-گوساله ای- گاوی و …)
16- چرم چاپی- روی این چرم توسط پرس ایجاد نقش می شود (چرم گاوی و گوساله ای)
17- چرم دورویه- این چرم مانند چرم ناپلان است با این تفاوت که از یک طرف مانند جیر است.
انواع محصولات چرمی:
کت تک شلوار تک دوپیس دامن پیراهن زنانه یا لباس
پالتو بلوز تاپ بادی کاپشن
بارانی جلیقه مینی شورت لباس موتور سواری سارافون
دستکش کلاه شال گردن بند و سگک سه شاخه کمربند
بندکفش لباس غواصی لباس ورزشی کت و دامن کت و شلوار
دسته برس و سشوار زیر بشقابی و زیر لیوانی کوسن
جای خودکار و تقویم و سایر لوازم میزکار چرم برای میز و کاور و دیوار
صندلی ظریف چرمی روکش مبل و صندلی جامدادی
جای پیچ و ابزار چرم کنار قالی دستباف روکش صندلی اتومبیل و فرمان
روکش صندلی هواپیما و سایر لوازم قسمت های چرمی اتومبیل
قسمتهای چرمی اتومبیل جلد پاسپورت و شناسنامه
پوست تزئین برای کف اتاق و … پوست نقاشی شده آویز
جعبه وسایل با ارزش چرمی جعبه وسایل با ارزش چرمی
قاب عکس کیف اداری کیف زنانه و مردانه
کیف پاسپورتی چمدان چرمی ساک چرمی
غلاف انواع کلت و اسلحه انواع تسمه های صنعتی
انواع تجهیزات نظامی نظیر جای خشاب انواع وسایل پزشکی و ارتوپدی
زین و یراق سوارکاری غلاف چاقو، سرنیزه، شمشیر قلاده انواع حیوانات
بند ساعت کیف پول زنانه و مردانه جاسوئیچی و جای کلیدی
بخش دوم
مباحثی در باب صادرات و ابعاد مدیریتی آن
تجارت بین الملل و کشورهای روبه توسعه 30
تجارت خارجی معمولاً به کل واردات و صادرات کشور اطلاق می شود که ارتباط متقابل با دنیای خارجی را اقتضا می کند، ارتباط با دنیای خارجی هم از لحاظ واردات و هم از لحاظ صادرات در بررسی احتمال ایجاد وابستگی اهمیت پیدا می کند. می دانیم که صادرات جزئی از تقاضای کل برای تولیدات داخلی به شمار می رود و حاصل آن کسب درآمد ارزی برای کشور است که پس از انتقال و تبدیل به ریال می تواند منشاء مخارج القایی و افزایش تکاثری درآمد ملی گردد. صادرات بویژه زمانی که با مزیت های نسبی کشور در تولید آنها مطابقت داشته باشد راهی برای افزایش رفاه اقتصادی داخلی و استفاده بهینه از منابع است. هدایت منابع اقتصادی به تولید کالاهای صادراتی از یک سو باعث تقسیم کار و تخصیص می شود و از سوی دیگر تولید کنندگان داخلی را به بازار خارجی وابسته می کند.
بنابراین در تجارت خارجی نوع ارتباط مهم است. اگر ارتباط به گونه ای ایجاد شود و نشو و نما یابد که با کمترین خواست و آگاهی یا قدرت کنترل به ادغام در اقتصاد و بازار جهانی منتهی شود تجارت خارجی کشور را وابسته می کند.
بسیاری از کشورهای روبه توسعه به تجارت با دنیای خارجی و بویژه تجارت با کشورهای پیشرفته صنعتی وابسته اند و علت پابرجایی این وابستگی از یک سو نیاز آنها به دانش فنی و امکانات عملی در بکارگیری آن در تولید داخلی و بخصوص تولید کالاهای صادراتی و از سوی دیگر استفاده از مزیت کشور در تولید کالاها و خدمات است که به صرفه جویی های مقیاس و بازار وسیع فروش وابسته می باشند.
لذا تک محصولی بودن از بارزترین اشکال وابستگی به تجارت خارجی است و در عوض کمترین وابستگی به کشورهایی بر می گردد که کالاهای متنوع، عمدتاً از نوع صنعتی و با ارزش افزوده بالا صادر می کنند.
در بیشتر کشورهای در حال توسعه، صادرات فاقد تنوع لازم می باشد و عموماً محدود به یک یا دو ماده عمده است و در اغلب موارد همین صادرات 70 تا 90 درصد درآمد ارزی کشور را تامین می کند. به عنوان نمونه صادرات پنبه مصر، قهوه برزیل، مس شیلی، کنف بنگلادش، نفت ایران و … را می توان نام برد. بطوری که تجربیات حاصله از بازرگانی بین الملل تا کنون نشان داده، با مختصر کاهش در بهای جهانی این مواد، یکباره تراز پرداختهای ممالک صادر کننده دچار چنان عدم موازنه ای می شود که حیات اقتصادی آنها را تهدید به نابودی می کند، معمولاً در کشورهایی که صادرات عموماً متکی به یک یا دو محصول کشاورزی یا مواد خام اولیه است درآمد ارزی از ثباتی برخوردار نیست که اولاً این بی ثباتی بسیار شدید است و ثانیاً هزینه های این بی ثباتی بسیار زیاد می باشد 31. بنابراین ملاحظه می گردد که عطف توجه به صادرات به طور اعم و صادرات محصولات غیر تک محصولی به عنوان یک ضرورت برای رهایی از وابستگی تلقی گردیده است.
جایگاه صادرات غیر نفتی در اقتصاد کشور32
اصولاً میزان تولید بر مبنای تقاضا شکل می گیرد، تقاضا ممکن است ناشی از عوامل داخلی یا خارجی باشد فقدان عوامل خارجی تقاضا (در اقتصاد بسته) سبب خواهد شد که تولید تنها بر مبنای عوامل داخلی شکل گرفته و بنابراین علی رغم امکان وجود ظرفیتهای تولیدی، میزان عرضه در میزان تقاضا متعادل خواهد شد. اما چنانچه تقاضای خارجی (صادرات) نیز وجود داشته باشد، طبیعی است که می توان ظرفیتهای بلااستفاده را به کار گرفت و اقدام به تامین تقاضای خارجی (صدور کالا به خارج) نمود. بنابراین بین ظرفیت های تولیدی و صادرات غیر تک محصولی یک رابطه متقابل وجود دارد.
مطالعات انجام شده در کشورهای مختلف نشان می دهد که کمی استفاده از ظرفیت های تولیدی مبتلا به تمام کشورهای در حال توسعه است. میزان استفاده از ظرفیت های تولیدی بستگی به سطح توسعه اقتصادی، اجتماعی دارد. بدین معنی که هرقدر سطح توسعه پایین تر باشد، میزان استفاده از تجهیزات و منابع موجود کمتر است. در کشورهای جهان سوم علل گوناگونی در عدم استفاده کامل از ظرفیت های تولیدی دخالت دارند که کمبود مواد خام و نیروی انسانی ماهر در صدر این علل قرار دارند.
آثار جانبی افزایش ظرفیت های تولیدی
افزایش ظرفیتهای تولیدی بمنظور صادرات غیر نفتی بر پدیده اشتغال، رکورد و تورم تاثیر می گذارد به بیانی دیگر، به حداکثر رسانیدن استفاده از ظرفیتهای تولیدی می تواند نقش قاطعی در از بین بردن بیکاری، رکود و تورم داشته باشد. فرض می کنیم میزان استفاده از ظرفیتهای تولیدی را از 60 درصد به 100 درصد برسانیم. در این صورت نه تنها تولید به مقدار 40 درصد افزایش می یابد بلکه حداقل 23 درصد بر تعداد شاغلان افزوده می شود (بالا نرفتن تعداد شاغلان درست به میزان 40 درصد ناشی از صرفه جویی های حاصل از مقیاس است) از طرف دیگر عدم استفاده از ظرفیتهای کامل باعث بالا رفتن نسبت سرمایه به نیروی کار و نسبت سرمایه به تولید است که اولی به معنی لزوم سرمایه گذاری بیشتر در مقابل هر نفر شاغل و دومی به معنی بالا رفتن غیر لازم هزینه های تولیدی و افزایش غیر ضروری قیمت کالاست که همراه با کمبود کالا نقش مهمی در ایجاد پدیده تورم رکودی دارد.
نقش صادرات غیر نفتی در ایجاد اشتغال
صادرات غیر نفتی کلیه اجزاء و عوامل اقتصادی به ویژه اشتغال را تحت تاثیر خود قرار می دهد. مصادیق اثر گذاری آن را بر اشتغال می توان در زمینه های تولید، گردآوری، بسته بندی، صدور و بازاریابی یافت. متاسفانه آمار و ارقام دقیق در جهت اثبات این قضیه وجود ندارد ولی با توجه بیشتر به جنبه های کیفی قضیه می توان این تاثیر گذاری را روشن ساخت.
در زمینه تولید، طبیعی است که صرفاً تقاضای داخلی در مقابل تولیدات با فرض وجود بیکاری، زمانی که بین عرضه و تقاضای داخلی تعادل برقرار شود، می تواند اشتغال را افزایش دهد.
از سوی دیگر چنانچه تولیدات مورد نظر به بازارهای خارجی نیز صادر گردد، در واقع افزایش تقاضا تلقی می گردد که امکان تولید و عرضه بیشتر کالاها و بنابراین زمینه اشتغال بیشتر را فراهم می کند. بنابراین صادرات غیر نفتی از جهت تولید می تواند مستقیماً از طریق نیروی کار فعال در فرآیند تولید و یا غیر مستقیم از جهت تامین مواد اولیه و ماشین آلات تولیدات مزبور، اشتغال را تحت تاثیر قرار دهد. البته هر مقدار کالاها یا تولیدات فوق کاربرتر بوده و به منابع داخلی وابستگی بیشتری داشته باشد تاثیر آن بر اشتغال بیشتر است.
کالاهای صادراتی برای صدور بایستی از مراکز تولید گرداوری و جهت صدور مهیا شوند. طبیعی است که این مساله بایستی توسط نیروی انسانی انجام پذیرد. به عبارت دیگر از این جنبه، نیروی انسانی در بخش حمل و نقل، تجار و صادر کنندگان، نیروهای دولتی مشغول در بخش گمرکات و … همه به دلیل وجود صادرات می باشد. که البته ارتباط صادرات غیر نفتی و اشتغال از این بابت به حجیم و وزین بودن کالا ارتباط بیشتر دارد یعنی هرقدر کالاهای صادراتی دارای حجم و وزن بیشتری باشد لاجرم باید افراد و نیروی انسانی بیشتری جهت حمل و صدور کالاها به کار گرفته شوند.
به هر حال بین صادرات غیر نفتی و اشتغال رابطه تنگاتنگی وجود دارد که علاوه بر موارد فوق الذکر، زمینه های اشتغال در مواردی چون تحقیقات و بازاریابی، برگذاری نمایشگاههای تجاری-صادراتی، سمینارهای مرتبط با صادرات و مهمتر از انها، ادارات و ارگانهای دولتی که جهت توسعه صادرات تشکیل می شوند (مانند مرکز توسعه صادرات) و … که به هر حال هریک بنابه مورد، تعدادی از نیروی انسانی کشور را به خود مشغول می کند.
تعریف استراتژی33
استراتژی عبارت است از الگو یا طرحی که هدف ها، سیاست ها و زنجیره های عملیاتی یک سازمان را در قالب یک کل به هم پیوسته با یکدیگر ترکیب می کند.
نقش و جایگاه صادرات غیر نفتی در استراتژی های توسعه اقتصادی34
اگر بخواهیم رشد و توسعه کشورها را که در نتیجه برنامه و الگوهای خاص صورت گرفته است مشخص و تفکیک کنیم، می توان کشورها را از زاویه تجارت خارجی به دو دسته کلی درون گرا و برون گرا تقسیم نمود.
کشورهای درون گرا به بیانی کشورهای طرفدار سیاست جایگزینی واردات می باشند.
کشورهای برون گرا، کشورهای قائل به صادرات هستند که سیاست بازرگانی خارجی آنها در جهت تشویق صادرات عمل می کند. سعی ما براین است که در اینجا هر یک از دو سیاست را جداگانه تبیین نماییم و نظراتی را که در توجیه و تفسیر هر سیاست بیان شده است معرفی کنیم.
الف- استراتژی جایگزینی واردات
تعریف- سیاست درون نگری اقتصادی و به بیانی استراتژی جایگزینی واردات مبتنی بر تامین احتیاجات بازار داخل کشور با تولیدات داخلی می باشد، به صورتی که این تولیدات به مرور جایگزین واردات گردند.
هدف- عمده ترین هدف از انتخاب این استراتژی رهایی از وابستگی وارداتی و رسیدن به خودکفائی است. وابستگی وارداتی به صورتی که کشور را آسیب پذیر کرده است یعنی به علت نیاز شدید به کالاهای وارداتی، چنانچه کاهش یا قطع واردات صورت گیرد، کشور مزبور در تنگنای اقتصادی قرار گرفته و عواقب ناگوار سیاسی، اقتصادی برای آن بوجود می آید.
از یک طرف انتخاب این روش در جهت کاهش یا قطع نیازهای ارزی و آسیب پذیری می باشد و از طرف دیگر باعث تشویق تولیدات داخلی می شود که این تشویق و حمایت از تولیدات داخلی معمولاً با روشهای کنترل ارزی، تعرفه و عوارض گمرکی، سهمیه بندی ها و دیگر سیاست های محدودکننده واردات انجام می گیرد. همچنین در مورد ایجاد صنایع جایگزینی واردات چنین مطرح می شود که این گونه صنایع بالاخره به مرحله سود آوری تولید به مقیاس وسیع و هزینه های کم خواهد رسید و یا اینکه تراز پرداخت ها با ورد مقدار کمتری از کالاهای مصرفی بهبود می یابد.
نقد و بررسی این استراتژی
عامل مهم در انتخاب استراتژی جایگزینی واردات، رهایی از وابستگی وارداتی و رسیدن به خودکفایی بود. یعنی جایگزین کردن واردات بوسیله محصولات داخلی، روش کلی در این سیاست تمایل به کاهش یا قطع روابط تجاری است که در صورت شدت این تمایل به صورت سیاست انزوای کامل و در صورت ضعف تمایل به شکل متعادل تر متوجه سیاست مبتنی بر خودکفائی می باشد.
ب- استراتژی توسعه صادرات:
تعریف- سیاست برون گرایی اقتصادی و به بیان دیگر سیاست توسعه اقتصادی بر اساس "توسعه بخش صادرات" مبتنی بر تشویق صادرات در کشور است. یعنی در جهت صادرات کالا و افزایش صادرات در کشور و با تاکید بر توسعه صنایعی که از مزیت نسبی برخوردارند و یا اینکه به گونه ای امکانات تولیدی دارند.
هدف- تامین منافع اقتصادی کشور از طریق توسعه و تنوع در صادرات و تحصیل هرچه بیشتر درآمد های ارزی به کمک آن می باشد. به عقیده چنری35 در کشورهای در حال توسعه صادرات محصولات صنعتی نه تنها منبع رشد اقتصادی برای آنها می باشد بلکه در برطرف کردن نیازهای ارزی آنها بسیار موثر است. وی معتقد است که در سیاست توسعه بخش صادرات اصول و مکانیسم بازار باید در نظر گرفته شود، چون در غیر این صورت صادرات در بازارهای بین المللی شکست خواهد خورد و در نتیجه رشد و توسعه اقتصادی هم حاصل نخواهد شد.
نقد و بررسی این استراتژی
روش کلی در سیاست توسعه بخش صادرات تمایل به تجارت آزاد دارد و در صورت عدم ایجاد هرگونه محدودیتی در اعمال این سیاست آن را می توان استراتژی درهای باز اقتصادی نامید که مبتنی بر اصل مزیت نسبی در اقتصاد کشور می باشد. نکته مهم این است که بدون در نظر گرفتن امکانات تولید کشور نمی توان از صادرات صحبتی کرد و این تولید می بایست کالاهای قابل عرضه در بازارهای بین المللی باشد و توجه به عواملی که امکانات رقابت را با ممالک دیگر فراهم می سازد، نیز از ضروریات است.
انواع استراتژی های رقابتی عام36
مساله اساسی در استراتژی رقابتی، عبارت است از موقعیت نسبی موسسه در درون صنعت مربوط به خود، موضع گیری نشانگر آن است که آیا سود آوری موسسه نسبت به میانگین صنعت ذیربط بالاست یا پایین. موسسه ای که بتواند به درستی موضع گیری کند، ممکن است میزان بازیافت در خور توجهی کسب کند. حتی اگر که ساختار صنعت، نامطلوب و سود آوری آن متوسط باشد. رکن اساسی عملکرد بالای میانگین در بلند مدت در واقع آن گونه برتری رقابتی است که بتوان حفظش کرد. اگرچه موسسه می تواند برابر با رقبایش دارای شمار فراوانی از نقاط ضعف و قوت باشد، اما دو گونه برتری اساسی هست که موسسه می تواند داشته باشد. هزینه کم و تمایز محصول، اهمیت هر توانایی یا ضعف موسسه در نهایت تابع اثر گذاری آن به هزینه یا تمایز نسبی است. برتری هزینه و تمایز به نوبه خود از ساختار صنعت مربوط سرچشمه می گیرد. آنها پی آمد توانمندی موسسه در برخوردی بهتر از رقبایش با پنج نیرو هستند.
دو مورد اساسی برتری رقابتی یعنی هزینه کمتر و تمایز محصول، همگام با دامنه فعالیت هایی که موسسه سعی دارد به کمک آنها به آن دو هدف دست یابد یعنی هدف گسترده و هدف کوچک، منجر به سه "استراتژی عام" برای دست یابی به عملکرد بالای میانگین در آن صنعت می شود که عبارتند از:
1-رهبری هزینه 2-تمایز محصول 3-تمرکز فرآورده.
استراتژی سوم یعنی تمرکز فرآورده به دو گونه می باشد:
الف- تمرکز در هزینه.
ب- تمرکز بر تمایز.
هریک از استراتژی های عام مسیر کاملاً مستقلی را به سوی برتری رقابتی طی می کند در حالیکه نوع برتری را با توجه به هدف استراتژیک مورد نظر بر می گزیند.
استراتژی های رهبری هزینه و تمایز محصول در پی برتری رقابتی در گستره وسیعی از موسسه های موجود در یک صنعت هستند در حالیکه استراتژی های تمرکز، نظر به برتری هزینه (تمرکز بر هزینه) و تمایز (تمرکز بر تمایز) در بخش کوچکی دارند. اقدامات ویژه ای که برای اجرای هر استراتژی عام مورد نیاز است در میان صنایع مختلف، متفاوتند. همچنانکه استراتژی های یک صنعت خاص مختلف اند. هرچند گزینش و اجرای یک استراتژی عام بسیار دشوار است ما این استراتژی ها مسیری منطقی هستند که به سوی برتری رقابتی در هر صنعت باید آنها را جستجو کرد.
مفهوم بنیادین که در پی استراتژی عام وجود دارد آن است که برتری رقابتی در کانون هر استراتژی قرار دارد و دستیابی به استراتژی رقابتی، موسسه را بر آن می دارد که انتخاب کند، یعنی اگر موسسه قرار است به برتری رقابتی دست پیدا کند، باید گزینش را درباره نوع برتری رقابتی مورد نظر و محدوده مربوط به آن را انجام دهد. شعار "همه چیز بودن برای همگان" حاکی از میانه روی استراتژیک و زیر میانگین بودن است زیرا این شعار اغلب بدان معناست که موسسه اصلاً هیچگونه برتری رقابتی ندارد.
رهبری در هزینه
از میان سه استراتژی عام، رهبری هزینه از همه روشن تر است، در این استراتژی موسسه می کوشد تا در رشته صنعتی خود تولید کننده ای کم هزینه باشد. منابع برتری هزینه متنوع بوده و به ساختار صنعت ذیربط بستگی دارد. این منابع ممکن است شامل صرفه جویی های حجم عملیات، مالکیت تکنولوژی، دست یابی ممتاز به مواد خام و عوامل دیگر باشد. دست یابی به موقعیت تولید کننده ای کم هزینه چیزی است فراتر از تنها کسب مهارت ها، بلکه باید تمامی منابع برتری هزینه را ردیابی کرد و به کار بست. تولید کنندگان کم هزینه به طور معمول یک محصول استاندارد یا غیر تجملی را می فروشند و بر حجم وسیع یا برتری های رقابتی مطلق هزینه از کلیه منابع تاکید می ورزند.
اگر موسسه ای بتواند رهبری هزینه را بدست آورد و آن را حفظ کند، آنگاه در رشته صنعتی خود در بالای میانگین قرار دارد، مشروط بر آنکه بتواند تسلط خود را بر قیمت ها در حد میانگین رشته صنعتی خود یا پایین تر از آن نگه دارد. موسسه پیشرو در هزینه، با ارائه سطح قیمتی معادل یا زیرمیانگین نسبت به رقبایش، موقعیتی دارد که منجر به بازیافت بیشتر می شود. با این وجود، پیشرو هزینه نمی تواند اصولی را که بر کالای متمایز حاکم است نادیده انگارد. اگر محصول وی از نظر مشتریان قابل قبول نباشد، مجبور خواهد بود برای ادامه فروش، قیمت های خود را خیلی کمتر از رقبا کاهش دهد و این امر موقعیت هزینه مطلوب وی را خنثی می کند. یک موسسه پیشرو در هزینه، باید از نظر مبانی تمایز کالا، نسبت به رقبایش یا برابر یا نزدیک به آنها باشد تا عملکردی بالای میانگین داشته باشد حتی اگر ناگزیر باشد برای حفظ برتری رقابتی خود بر رهبری هزینه تکیه کند. برابری در مبانی تمایز به پیشرو هزینه اجازه می دهد تا برتری هزینه خود را به طور مستقیم به سودی بیشتر از سود رقبا تبدیل کند. نزدیک بودن به کالای متمایز بدان معنی است که کاهش دادن قیمت برای دستیابی به سهم بازار قابل قبول، هزینه های موسسه کم هزینه را افزایش نمی دهد ولذا می تواند بازیافتی بالای میانگین داشته باشد.
منطق استراتژیک دررهبری هزینه، موسسه را ملزم می کند که پیشرو هزینه باشد و نه اینکه یکی از موسسه هایی که برای نیل به این پایه می کوشند. موسسات بسیاری با تشخیص ندادن این نکته، خطاهای جدی استراتژیک مرتکب شده اند. هنگامی که بیش از یک مدعی پیشتازی هزینه وجود داشته باشد، رقابت میان آنان بسیار شدید است زیرا هر میزان از سهم بازار برای همه جدی است. اگر یک موسسه نتواند رهبری هزینه را به دست گیرد و دیگران را به یک استراتژی های خود ترغیب کند، پی آمد های سوددهی (و ساختار بلند مدت صنعت) فاجعه آمیز خواهد بود. بدین ترتیب رهبری هزینه آن گونه استراتژی است که اختصاصاً بر پیشدستی در خرید مواد و کالا مبتنی باشد، مگر آنکه دگرگونی های تکنولوژیکی عمده، موسسه ای را بر آن دارد که تحولی بنیادی در موقعیت هزینه به وجود آورد.
تمایز محصول
دومین استراتژی عام وجه تمایز محصول است. در استراتژی تمایز محصول، موسسه می کوشد تا در زمینه ابعادی که به طور گسترده مورد توجه خریداران است در صنعت مربوط به خود بی همتا باشد و یک یا چند ویژگی را که خریداران موجود در یک صنعت مهم می دانند بر می گزینند و موقعیتی بی نظیر برای خود فراهم می کند تا آن نیازها را برطرف کند. در این صورت چنین موسسه ای با قیمت های بالایی که دارد پی آمد این بی همتایی را لمس می کند.
ابزار دست یابی به تمایز در هر صنعت وضع خاص خود را دارد. تمایز ممکن است بر خود محصول، نظام فروش و تحویل آن، شیوه بازاریابی، و عوامل بسیار دیگر مبتنی باشد.
سازمانی که بتواند ویژگی تمایز محصول را به دست آورد و آن را نگه دارد، در صنعت مربوط به خود عملکردی بالای میانگین دارد، به شرط آنکه اضافه قیمت آن از هزینه ای که برای بی همتا شدن صرف شده است فراتر رود. بنابراین، موسسه متمایز همواره باید تلاش کند راههایی برای متمایز شدن بیابد به نحوی که اضافه قیمت مربوط، فراتر از هزینه متعلق به تمایز باشد. چنین موسسه ای نمی تواند موقعیت هزینه خود را نادیده بگیرد. زیرا قیمت های زیاد آن نسبت به محصولات مشابه، به توسط موقعیت هزینه نامطلوبی که دارد خنثی می شود. از این رو، موسسه متمایز با کاهش هزینه درتمام ابعادی که بر تمایز تاثیر نمی گذارند به برابری یا نزدیکی هزینه اش با سطح مرسوم و متناسب با هزینه های رقبا نظر دارد.
منطق استراتژی تمایز محصول، ایجاب می کند که موسسه ویژگی هایی را برگزیند که بتواند بر پایه آن خود را جلوه گر کند و آنها جدا با ویژگی های رقبا متمایز باشند. اگر موسسه بخواهد با قیمتی بالاتر فروش کند، باید واقعا از جهتی بی همتا باشد یا دست کم در چشم مردم بی همتا جلوه کند. به هر صورت، در مقایسه با رهبری هزینه، اگر شماری از ویژگی هایی که به طور گسترده مورد پسند خریداران است وجود داشته باشد، می توان از بیش از یک استراتژی تمایز بهره برداری کرد.
تمرکز (محدودنگری)
سومین استراتژی عام، تمرکز بر محصول است. این استراتژی کاملاً با دو استراتژی دیگر فرق دارد، زیرا بر گزینش دامنه رقابت محدود، بر درون یک رشته صنعتی مبتنی است- موسسه محدود نگر عضو یا گروهی از اعضای صنعت مربوط به خود را بر می گزیند (پاره بازار) و استراتژی خود را برای خدمت به آنها و حذف دیگران به کار می برد چنین موسسه ای با بهبود استراتژی خود برای بازارهای انتخابی می کوشد به نوعی برتری رقابتی در آن بازارها دست یابد. حتی اگر که از یک برتری رقابتی فراگیر برخوردار نباشد.
استراتژی محدودنگر به دو گونه است:
الف: تمرکز بر هزینه
ب: تمرکز بر تمایز
در استراتژی تمرکز بر هزینه، موسسه در پی برتری هزینه در پاره بازار مورد نظرش می باشد. ولی در استراتژی تمرکز بر تمایز، موسسه می کوشد در پاره بازار خود به تمایز محصول دست یابد. هر دوگونه استراتژی تمرکز بر تمایز موسسه می کوشد در پاره بازار خود به تمایز محصول دست یابد. هر دو گونه استراتژی تمرکز بر تفاوتهای موجود میان پاره بازار مورد نظر موسسه و دیگر پاره بازارهای صنعت ذیربط استوار است.
پاره بازار مورد نظر یا باید در بردارنده خریدارانی با نیازهای غیر معمول باشد، یا در غیر اینصورت، نظام تولید و توزیعی که به شایسته ترین وجه به این پاره بازار خدمات می رساند باید با نظام تولید و توزیع مربوط به پاره بازارهای دیگر متفاوت باشد. تمرکز بر هزینه از اختلافهای موجود در وضعیت هزینه برخی پاره بازارها سود می برد، ولی تمرکز بر تمایز، نیازهای ویژه خریداران یک پاره بازار خاص را مورد نظر قرار می دهد. چنین اختلافهایی حاکی از آن است که بر این پاره بازارها خدمات مناسب به توسط رقبای بزرگی که در عین حال باید پاره بازارهای بسیار دیگری را در نظر داشته باشند نمی رسد. از این رو موسسه تمرکزنگر می تواند برتری رقابتی را با خدمت کردن تنها به این پاره بازارها به دست آورد. البته آشکار است که گستردگی بازار مورد نظر درجاتی دارد، اما اصل بنیادی تمرکز، عبارت است از استفاده از تمایزات ظریفی که بازار مورد نظر با وضعیت تعادلی رشته صنعتی دارد. ناگفته نگذاریم که تمرکز محدود نیز به تنهایی برای دست یابی به عملکرد بالای میانگین کافی نیست.
محدود گرایی، یعنی استفاده از فرصتهای ناشی از عملکرد پایین تر یا بالا تر از حد مطلوب رقبای بزرگ ممکن است رقبا در تامین نیازهای یک پاره بازار خاص عملکرد مطلوب نداشته باشند و این امر امکان اقدام را برای تمایز محدود فراهم می آورد، رقبایی که هدفهای بسیار وسیع دارند نیز ممکن است عملکردی فراتر از میزان لازم برای تامین نیازهای یک پاره بازار داشته باشند، بدین معنا که برای این خدمات، هزینه هایی را بیش از حد لازم تقبل می کنند. فرصتی که برای استراتژیست های محدود نگر باقی می ماند این است که با نیازهای چنین پاره بازاری برخورد کنند و دیگر هیچ.
اگر پاره بازاری که مورد نظر استراتژیست تمرکزگراست با پاره بازارهای دیگر تفاوت نداشته باشد، استراتژی تمرکز موفق نخواهد شد. مثال این مطلب رقابت شرکت های کوچک نوشابه سازی با سایر شرکتهای بزرگ با تنوع محصولات در این زمینه می باشد.
همچنین اگر موسسه ای بتواند در پاره بازار خود به رهبری هزینه یا تمایز محصول دست یابد و این پاره بازار جذابیت لازم را داشته باشد در صنعت خود عملکردی فراتر از میانگین دارد.
جذابیت ساختاری یک پاره بازار شرط لازم است زیرا برخی پاره بازار های یک صنعت نسبت به بقیه سود آوری کمتری دارند اگر تمرکز گرایان برای پاره بازارهای مختلف هدف گیری کنند، اغلب امکان به کار بردن استراتژی های پایدار تمرکز در یک صنعت به میزان کافی وجود ندارد بیشتر صنایع، پاره بازارهای مختلفی دارند و چون هریک از آنها خریدارانی با نیازمندیهای مختلف یا محصول مطلوب مختلف یا نظام توزیع مختلفی دارند همواره موردی برای به کار بردن استراتژی تمرکز وجود دارد.
میانه روی
موسسه ای که هر سه استراتژی عام را به کار می برد اما نمی تواند به هیچ کدام دست یابد، "میان زمین و آسمان" معلق است. چنین موسسه ای برتری رقابتی ندارد. این گونه موقعیت استراتژیک دستوری عملی است برای عملکرد زیر میانگین، موسسه میانه رو بدون داشتن هرگونه امتیازی رقابت می کند، زیرا موسسه هایی که رهبری هزینه، تمایز محصول با تمرکز در محصول را در دست دارند برای رقابت در هر پاره بازاری از موقعیت بهتری سود می برند.
اگر موسسه ای میانه رو آنقدر خوش اقبال باشد که محصول یا خریداری سودآور پیدا کند، رقبایی که از برتری رقابتی پابرجایی برخوردارند به سرعت چنین غنیمتی را به یغما می برند. در بیشتر صنایع رقبای بسیار معدودی درحالت میانه روی قرار دارند. موسسه میانه رو تنها اگر ساختار صنعتی بسیار دلخواهی داشته باشد یا اگر آنقدر خوش اقبال باشد که رقبایش نیز در میانه راه مانده باشند، خواهد توانست منافعی چشمگیر به دست آورد. به هر صورت، این گونه موسسات سود بسیار کمتری از رقبایی دارند که بر یکی از استراتژی های عام مسلط هستند. رشد صنعتی غالباً فاصله موجود میان عملکرد موسسه هایی را که یک استراتژی عام دارند و موسسه هایی را که در میانه راه هستند عمیق تر می کند، زیرا استراتژی های ناپخته ای را که همراه رشد سریع پدید آمده اند برملا می کند. میانه رو بودن اغلب ناشی از بی میلی موسسه به گزینش راهی برای رقابت است.
موسسه میانه رو برای دست یابی به برتری رقابتی از هر ابزاری استفاده می کند اما راه به جایی نمی برد، زیرا رسیدن به انواع مختلف برتری رقابتی، همواره ناگزیر با اقدامی از هم گسیخته و نامرتبط همراه است. میانه رو بودن همچنین، موسسه های موفق دیگر را که استراتژی عام خود را با رشد سازمان هم آهنگ می کنند بر می انگیزد.
مخدوش کردن یک استراتژی عام و آنگاه به حالت تعلیق در آمدن برای موسسه تمرکز گرا که به صورت پاره بازار مسلط شده است، بسیار هشدار دهنده است. اما تمرکز متضمن محدود کردن تعمدی حجم فروش کنونی است. در این گونه موارد، موفقیت موجب می شود تمرکزگرا علل موفقیت خود را نادیده بگیرد و استراتژی تمرکز را فدای رشد کند، اگر موسسه تمرکزگرا به جای چشم پوشی از استراتژی عام صنایع جدید را پیدا کند و با استفاده از استراتژی خود یا روابط بین سازمان در آن رشد کند به موفقیت بیشتری می رسد.
مفهوم استراتژی عام بر این فرض استوار است که راه هایی چند برای دست یابی به برتری رقابتی وجود دارد که البته بستگی به ساختار هر صنعت دارد. اگر تمامی موسسه های یک صنعت از اصول استراتژی رقابتی پیروی می کردند هر یک می توانستند مبانی مختلفی را برای برتری رقابتی برگزیند. هر چند تمامی استراتژی های رقابتی موفق نیستند اما راههایی برای عملکرد دلخواه وجود دارد. برخی از مفاهیم استراتژیک تنها به یک راه محدود (و بیشتر بر هزینه) به سوی برتری رقابتی استوار شده اند. ولی این مفاهیم نه تنها برای بسیاری از موسسه ها موفقیت آمیز نبوده اند، که می توانند دیگر موسسه های یک رشته صنعتی را هم به گزینش همان نوع برتری رقابتی و به همان طریق ترغیب کنند، که نتایج بسیار نامطلوب آن را می توان پیش بینی کرد.
تعریف بازاریابی:
پرفسور پل کانورسی استاد کرسی بازاریابی دانشگاه ایلی نوئی آمریکا بازاریابی را بشرح زیر تعریف کرده است. "بازاریابی شامل کلیه فعالیتهایی است که در بوجود آوردن فایده درمحل، زمان و مالکیت موثر می باشد. بعبارت دیگر بازاریابی عبارتست از کلیه فعالیت هایی که با تغییر محل و یا زمان عرضه یا مالکیت کالا ها باعث بوجود آمدن فایده می شود."
تعریف دیگری که انسیتوی بازاریابی و مدیریت فروش انگلستان از بازاریابی نموده به شرح زیر است. "بازاریابی عبارت است از عملیات ابتکاری مدیریت که باعث پیشرفت امر تجارت می شود و پیش بینی تخمین احتیاجات مصرف کنندگان و بررسی آن بمنظور توسعه تولید به نحوی که جوابگوی آن احتیاجات باشد. بازاریابی یابی منابع تولید و توزیع کالاها و خدمات را به یکدگیر مرتبط ساخته میزان کوشش و فعالیت را برای فروش کالاها با فایده به مصرف کنندگان، تعیین و رهبری می نماید. 37"
امروزه صاحبنظران، بازاریابی را فرآیند ارضای نیازها و خواسته های بشر تعریف می کنند. به نظر فیلیپ کاتلر، برجسته ترین صاحبنظر در این رشته، بازاریابی عبارت است از:
"فعالیتی انسانی در جهت ارضای نیازها و خواسته ها از طریق فرآیند مبادله38".
استراتژی های عمده تقسیم بندی بازار39
هر بازاری را می توان تا حدودی تقسیم بندی نمود، زیرا خریداران تشکیل دهنده بازار متجانس نبوده و تفاوت عمده آنها در خصوصیات مکانی، اجتماعی، اقتصادی، شخصیتی، چگونگی خرید و غیره می باشد.
شرکتهای تولیدی معمولاً از تفاوتهای مذکور آگاهی دارند ولی ممکن است سیاست های بازاریابی خودرا بر مبنای آگاهی مزبور تنظیم نموده و یا آنها را نادیده بگیرند. در حقیقت سه نوع استراتژی مختلف برای شرکت ها وجود دارد.
1- استراتژی بازاریابی یکسان
اگر شرکت تنها یک کالا تولید کند و بخواهد با اجرای تنها یک برنامه بازاریابی کلیه خریداران را جذب نماید، این استراتژی بازاریابی یکسان نامیده می شود. غالب شرکتها سعی نموده و می نمایند که استراتژی بازاریابی یکسان را مورد توجه قرار دهند. در این مورد شرکت منحنی تقاضاهای مختلف تشکیل دهنده بازار را نادیده گرفته و بازار کالا را به صورت مجموعه واحدی در نظر می گیرد و توجه خود را به نیازهای مشترک که عموماً در بین خریداران وجود دارد معطوف ساخته و به سایر نیازهای متفاوت آنان توجهی نمی نماید. شرکت سعی می کند کالا و برنامه های بازاریابی خود را به نحوی طراحی نماید که بیشترین تعداد خریداران را در بربگیرد. تاکید آن روی استفاده از کانالهای توزیعی انبوه، وسیله تبلیغاتی انبوه، پیام تبلیغاتی عمومی (در برگیرنده مجموعه بازار) می باشد. هنگامی که چندین شرکت در صنعت همین استراتژی را دنبال نمایند، نتیجه حاصل تمرکز بیش از حد فعالیتهای رقابت آمیز در قسمت یا قسمت های وسیع بازار خواهد بود و نیازهای قسمت های کوچک بازار ارضا نشده باقی خواهد ماند.
2- استراتژی بازاریابی تفکیکی
اگر شرکت کالاهای جداگانه تولید و یا برنامه های بازاریابی متفاوت به قسمت های مختلف بازار عرضه نماید یا کالاهای واحدی را با برنامه بازاریابی متفاوت به قسمتهای مختلف بازار بفروشد، این استراتژی بازاریابی تفکیکی نامیده می شود.
تحت استراتژی بازاریابی تفکیکی، شرکت تصمیم می گیرد که در قسمت های مختلف بازار فعالیت نماید. به همین دلیل کالاهای جداگانه و برنامه های متفاوت (یا کالای واحد با برنامه های بازاریابی متفاوت) متناسب برای هر قسمت از بازار را طراحی می کند. در این حالت شرکت امیدوار است که با عرضه کالاها و فعالیت های بازاریابی متفاوت فروش بیشتر و موقعیت بهتری در هر یک از قسمت های بازار کسب نماید. بعلاوه با توجه به اینکه کالاها و برنامه های بازاریابی بر مبنای نیازها و تمایلات خریداران طراحی گردیده است لذا شرکت تلاش می نماید تا وفاداری آنان را به کالاهای خود جلب نماید.
نتیجه نهایی اعمال استراتژی بازاریابی تفکیکی، ایجاد فروش بیشتر در مقایسه با استراتژی بازاریابی یکسان است. بدیهی است که با تولید کالاهای متنوع و عرضه آنها از طریق کانالهای توزیعی مختلف، فروش شرکت افزایش می یابد. ولی در عین حال اجرای سیاست مذکور هزینه های مدیریت را بالا می برد. هزینه های شرکت که در نتیجه سیاست مزبور افزایش می یابند عبارتند از: هزینه های تولید، هزینه های اداری، هزینه های نگهداری کالا، هزینه های فعالیت های تشویق و ترغیب.
لازم به ذکر است که استراتژی بازاریابی یکسان و بازاریابی تفکیکی نشان دهنده آن است که شرکت به دنبال بازار کالا به طور کلی است.
3- استراتژی بازاریابی تمرکزی
اگر شرکت تلاشهای خود راتنها در یک یا چند قسمت پرسود بازار متمرکز سازد، این استراتژی بازاریابی تمرکزی نامیده می شود. این استراتژی بخصوص در مواردی که منابع شرکت محدود است مورد استفاده بیشتری قرار می گیرد. بجای اینکه شرکت بدنبال سهم کوچکی از یک بازار بزرگ باشد، در جستجوی سهم بزرگی از یک یا چند بازار کوچک می باشد. به عبارت دیگر، شرکت به جای پخش امکانات خود در سطح وسیعی از قسمت های بازار، نیروهای خود را متمرکز می کند تا موقعیت خوبی در یک یا چند منطقه بازار به دست آورد.
با اتخاذ استراتژی بازاریابی تمرکزی، شرکت موقعیت بازاریابی قوی در قسمت بخصوصی از بازار که در آن فعالیت دارد (به دلیل آگاهی بیشتر از نیازهای قسمت مربوطه) بدست آورده و شهرت ویژه ای کسب می نماید. بعلاوه شرکت می تواند بعلت استفاده از تخصص در تولید، توزیع و تبلیغات صرفه جویی داشته باشد. و اگر بازار بخوبی انتخاب شود، شرکت می تواند از نرخ بالای سوددهی نیز برخوردار گردد.
ارزشیابی و انتخاب استراتژی تقسیم بندی بازار40
استراتژی های سه گانه بازاریابی یکسان، بازاریابی تفکیکی و بازاریابی تمرکزی آنهایی هستند که شرکت می تواند یکی از آنها را انتخاب نماید. در عمل، شرکت ممکن است مزایای یک استراتژی را چنان قاطع بداند که مسئله انتخاب مطرح نگردد. یا اینکه شرکتی یکی از استراتژی ها را چنان نامناسب بداند که آن را در جریان انتخاب منظور ننماید. بطور کلی خصوصیات فروشنده، کالا یا بازار می تواند محدودیتهایی ایجاد نماید و انتخاب را تحت الشعاع قرار دهد. خصوصیات عمده ای که در جریان انتخاب استراتژی اثر می گذارد عبارتند از: منابع شرکت، تشابه کالا، موقعیت کالا در مراحل مختلف عمذ کالا، تشابه خریداران دربازار و استراتژی های بازاریابی رقابتی که ذیلاً شرح داده می شوند:
1- منابع شرکت- در موضوع بازاریابی تمرکزی تشریح گردید که هنگامی که منابع شرکت بسیار محدود بوده و اجازه پوشش کل بازار را نمی دهد، تنها سیاست ممکنه، انتخاب بازاریابی تمرکزی خواهد بود.
2- تشابه کالا- که عبارت است از متفاوت نبودن خصوصیات کالا، در مورد کالاهایی که تفاوت آنها از یکدیگر تشخیص داده نمی شود، مثل بنزین و نمک. اتخاذ استراتژی بازاریابی یکسان برای چنین کالاهایی مناسبتر از سایر استراتژی ها خواهد بود. برعکس در مورد کالاهایی از قبیل دوربین عکاسی و اتومبیل که تفاوتهای بین کالاها زیاد می باشد بکار بردن استراتژی های بازاریابی تفکیکی و بازاریابی تمرکزی مناسبتر خواهد بود.
3- موقعیت کالا در مراحل مختلف عمر آن- تفاوتهایی را بخصوص در مراحل معرفی کالا به بازار و اشباع بازار ایجاد مینماید. وقتی که شرکتی کالای جدیدی را به بازار عرضه می کند معمولاً امکان ارائه بیش از یک یا چند نوع از کالا نمی باشد علاقه ابتدائی شرکت ایجاد تقاضای اولیه است و به همین دلیل استراتژی بازاریابی یکسان را در این مرحله مناسب خواهد دانست. ولی شرکت ممکن است کالای جدیدی را برای عرضه در قسمت مشخصی از بازار تولید کند، در این صورت استراتژی بازاریابی تمرکزی را اتخاذ خواهد نمود. به موازات حرکت کالا در مراحل مختلف عمر خود بطرف مرحله اشباع، شرکت تجسس خود را در مورد نیازهای تازه آغاز می کند تا فروش کالا را افزایش داده و یا از تنزل آن جلوگیری کند. بنابراین در مرحله رشد و بعد از آن از مراحل عمر کالا، شرکت استراتژی بازاریابی تفکیکی را به مورد اجرا می کذارد.
4- تشابه خریداران در بازار- بستگی به میزان تشابه خریداران از نظر نیازها ، ترجیحات و خصوصیات دارد. تقسیم بندی بازار ممکن است در بازارهای مشابه بکار رود تا شرکت بتواند خریداران را بر انگیزد که ترجیحات متفاوت داشته باشند. ولی بطور کلی، استراتژی بازاریابی یکسان برای بازارهایی که خصوصیات خریداران آنها در سطح بازار مشابه می باشد مناسب تر خواهد بود. برعکس در بازارهایی که خصوصیات خریداران آنها نامتجانس می باشد، استراتژی بازاریابی تفکیکی و بازاریابی تمرکزی مفیدتر خواهد بود.
5- استراتژی های بازاریابی رقابتی- مربوط به فعالیت رقبا می باشد. وقتی که رقبا از تقسیم بندی بازار استفاده می کنند برای هر شرکت دیگر که بخواهد با آنها رقابت نماید مشکل است که از استراتژی بازاریابی یکسان پیروی نماید. زیرا مبارزه را خواهد باخت. برعکس در مواقعی که رقبا از استراتژی بازاریابی یکسان پیروی می کنند شرکت می تواند با تقسیم بندی بازار بویژه اگر برخی از عوامل فوق الذکر به نفع او باشد از رقابت بهره برداری نماید.
تقسیم بندی بازار های بین المللی41
تعداد کمی از شرکتها دارای منابع مالی، تولیدی، توزیعی و توان لازم در کلیه کشورها و یا اغلب کشورهای جهان می باشند و اغلب شرکتهای بین المللی بر روی تعداد کمی از کشورها تمرکز می کنند. فعالیت در تعداد زیادی از کشورها دارای چالش های متعددی می باشد. کشورهای مختلف جهان حتی آنهایی که از نظر جغرافیائی نزدیک هم هستند، ممکن است از نظر اقتصادی، فرهنگی و سیاسی اختلافات زیادی با یکدیگر داشته باشند. شرکتهای بین المللی بایستی همانگونه که در داخل کشور خود اقدام می نمایند، بازارهای جهان خود را به بخش های مختلف که دارای نیازها و رفتارهای مشخص هستند تقسیم بندی نمایند. شرکت ها می توانند بازارهای بین المللی را با استفاده از یک یا ترکیبی از متغیرهای متعدد تقسیم بندی نمایند. آنها می توانند با توجه به محل جغرافیائی بازارها، کشورهای مختلف را بر حسب منطقه تقسیم بندی نمایند. در این نوع تقسیم بندی فرض می گردد ملت هایی که از نظر جغرافیایی نزدیک هم هستند دارای خصوصیات و رفتارهای مشابهی نیز می باشند.
بازارهای جهانی را می توان بر مبنای عوامل اقتصادی نیز تقسیم بندی نموده برای مثال کشورها را می توان با توجه به درآمد سرانه و یا سطح کلی توسعه اقتصادی گروه بندی کرد.
کشورهای جهان را نمی توان برحسب عوامل سیاسی و اقتصادی نیز تقسیم بندی نمود. این عوامل شامل نوع و ثبات دولتها، پذیرش شرکت های خارجی، مقررات پولی و حجم بوروکراسی اداری می باشد. چنین عواملی می توانند نقش مهمی در انتخاب بازارها در سطح جهان ایفا نمایند.
عوامل فرهنگی نیز برای تقسیم بندی بازارها مورد استفاده قرار می گیرد. بازارهای بین المللی را می توان بر اساس زبان، مذهب، ارزشها، گرایشها، عادات و رسوم و الگوهای رفتاری نیز تقسیم بندی کرد.
با تقسیم بندی بازارها بر اساس عوامل جغرافیایی، اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و غیره فرض می گردد که هر بخش بازار شامل گروهی از کشورها می باشد. با اینحال، تعداد زیادی از شرکتها از شیوه متفاوتی استفاده می کنند. آنها مصرف کنندگانی را که دارای نیازها و رفتار خرید مشابهی هستند حتی اگر در کشورهای متفاوت باشند در یک گروه طبقه بندی می نمایند.
استراتژی توسعه آمیخته بازاریابی 42
یک کمپانی که تصمیم به اتخاذ استراتژی موضع یابی در بازار دارد، آماده و مستعد شروع طرح ریزی مفصل آمیخته بازاریابی است، آمیخته بازاریابی یکی از مفاهیم مهم درب مدرن است و ما آن را بصورت زیر تعریف می کنیم.
آمیخته بازاریابی عبارت است از یک سری متغیر های قابل کنترل بازاریابی که موسسه در پاسخ به خواسته ها در بازار مصرف ترکیب می کند. امکانات بسیاری در چهار گروه (محصول، قیمت، مکان و پیشبرد فروش) تحت عنوان چهار p می تواند جمع آوری شود. آمیخته بازاریابی شامل هرچیزی که شرکت می تواند انجام دهد تا تقاضا را برای محصولاتش تحت تاثیر قرار دهد است.
حال به تعریف هرکدام از عناصر آمیخته بازاریابی می پردازیم.
1- محصول: ترکیبی از کالاها و خدمات شرکت می باشد که به بازار هدف عرضه می شود.
2- قیمت: عبارت است از مقدار پولی که مشتری باید برای بدست آوردن محصول بپردازد.
3- مکان یا کانال توزیع: عبارت از فعالیت های مختلف شرکت می باشد که در جهت در دسترس قرار دادن محصول برای مشتریان بازار هدف انجام می شود.
4- پیشبرد فروش: عبارت است از فعالیت هایی که استحقاق و لیاقت محصول و ترغیب مشتریان را برای خرید آن به یکدیگر ارتباط می دهد.
طراحی آمیخته بازاریابی همراه با دو تصمیم بودجه بندی است.
اولاً شرکت باید تصمیم بگیرد که چه مقداری می خواهد روی فعالیت های بازاریابی پول صرف کند (تصمیم هزینه بازاریابی).
ثانیاً شرکت باید کل بودجه بازاریابی خود را به ابزارهای مهم آمیخته بازاریابی اختصاص دهد (تصمیم آمیخته بازاریابی).
آمیخته محصول43
آمیخته محصول ترکیبی است از محصولات و خطوط محصول که به نحوی موازنه شده است تا شرکت در عین حال که نیازهای بازار مصرف را تامین می کند به اهداف سوددهی خود نیز نایل شود. با استفاده از مجموعه محصول مدیران بازاریابی هرکدام از محصولات را در خطوط تولید و آمیخته محصول، مورد توجه قرار می دهند و به محصولات با خطوط تولیدی که فروش جاری یا آتی خوبی دارند، یا از نظر رقابتی قوی هستند، پول بیشتری اختصاص می دهند. بدین ترتیب مدیران بازاریابی با عرضه تعداد بیشتری از محصولات از وابستگی بیش از حد به یک یا تعدادی محدود محصول جلوگیری می کنند. برای مثال اگر فروش تعدادی از محصولات به طور محدود افزایش یابد می توان با استفاده از محصولات دیگر سود به دست آمده را بهبود بخشید. همچنین مدیران بازاریابی وقتی که در محیط بازاریابی تغییرات مشاهده می کنند می توانند با تغییر تاکید برروی محصولات یا خطوط خاص، آمیخته محصول خود را تطبیق دهند. آنها تعداد خطوط محصول در آمیخته محصول و تعداد محصولات در هر کدام از خطوط را نیز مورد توجه قرار می دهند.
در اینجا لازم است به تعریف برخی از اصطلاحات بپردازیم.
آمیخته محصول: عبارت است از مجموعه محصولات تولیدی شرکت که برای فروش عرضه می شود.
خط محصول: عبارت است از گروهی از محصولات مربوط به هم که یا دارای ویژگی فیزیکی و مورد استفاده مشابه بوده یا مجموعاً از آنها استفاده می شود. برای مثال تولیدات البسه چرمی یک نوع خط محصول است.
عرض و عمق محصول: ساختار آمیخته محصول شرکت دارای عرض و عمق است. عرض آمیخته محصول نشان دهنده تعداد خطوط محصولات عرضه شده به بازار است. سنجش عرض آمیخته محصول به تعیین محدودیتهای خطوط محصول بستگی دارد. عمق آمیخته محصول نشان دهنده تعداد محصولاتی است که در رنگها، اندازه ها و قیمتها و با کیفیت های مختلف در خطوط محصول وجود دارد.
پیوستگی آمیخته محصول: نشان دهنده میزان ارتباط خطوط محصول با یکدیگر در استفاده نهایی، استفاده از تکنولوژی و ویژگی های دیگر است.
اگر شرکتی دارای آمیخته محصول باریک باشد می تواند بر محصولاتی که در تولید آنها تخصص دارد تاکید کند و به عنوان متخصص در محصولی خاص شهرت یابد. با این حال ممکن است قابلیت افزایش فروش و نیز سود به دست آمده محدود گردد.
همچنین ممکن است توزیع کنندگان ترجیح دهند با شرکتهایی کار کنند که خطوط محصول بیشتری دارند. یا محصولات مرتبط به هم را عرضه می کنند. اگر شرکت دارای آمیخته محصول وسیع باشد می تواند به تعداد بیشتری از مصرف کنندگان دسترسی یابد و منابع خود را برای تعداد بیشتری از محصولات و کسب سود بیشتری پخش کند. اگر دارای موقعیت بهتر در تدارک مواد برای کل خطوط باشد سود بیشتری به دست خواهد آورد. اما داشتن خط محصول وسیع به سرمایه بیشتری نیاز دارد که ممکن است باعث شود منابع شرکت بیش از حد پخش شود. سرانجام رقبایی که دارای خط محصول باریک هستند ممکن است در مقایسه با شرکتهایی که دارای خط محصول وسیع هستند بعنوان متخصص شناخته شوند.
همچنین یک شرکت همانگونه که آمیخته محصول را اداره می نماید می تواند محصولات را اصلاح نماید. یعنی ممکن است تصمیم بگیرد تولید بعضی از محصولات را متوقف و تولید محصولات دیگری را آغاز کند. این امر به ایجاد آمیخته محصول پویا منجر میشود. بدین ترتیب که بعضی از محصولات جدیدند، تعدادی از آنها مدتی در بازار بوده اند. موضع بعضی از آنها دوباره ثبت شده و تولید تعدادی دیگر نیز متوقف شده است. نحوه تصمیم گیری در مورد محصولی خاص به سود شرکت، اهداف سهم بازار و تغییرات محیط بازاریابی بستگی دارد.
اهمیت قیمت در آمیخته بازاریابی 44
تمام عناصر آمیخته بازاریابی باید برای حمایت از استراتژی کلی هماهنگ شوند و این امر شامل قیمت نیز می شود. در اینجا لازم است درباره روابط متقابل بین قیمت و عناصر دیگر آمیخته بازاریابی توجه شود.
قیمت و محصول: قیمت و محصول ارتباط نزدیکی با یکدیگر دارند. برای مثال قیمتی که بازاریابان روی محصول معینی می گذارند مقدار پولی است که برای تولید آن محصول هزینه خواهند کرد. قیمت به شکلهای دیگر نیز با عنصر محصول ارتباط دارد. اول اینکه قیمت ها معمولاً در مسیر منحنی عمر محصول تغییر می یابد. برای مثال زمانی که فروش محصول کاهش پیدا می کند، بازاریابان مجبورند با کاهش دادن قیمت محصول، فروش را بالاتر ببرند. دوم اینکه قیمت محصولات مشابه گروه بندی می شوند، به عبارت دیگر بازاریابان با گروه بندی قیمتها بین طبقه بندی های گوناگون محصولات مشابه تفاوت قائل می شوند. سوم اینکه قیمت با برداشتهای مشتریان از خصوصیات و مزایای محصول ارتباط مستقیم دارد.
قیمت و ترفیع: قیمت در ترفیع نقش عمده ای دارد. شرکتی که راجع به محصولات با کیفیت و منحصر به فرد خود تبلیع می کند، از بیان قیمت بالای آن خودداری نمی کند. از طرف دیگر انواع مختلفی از محصولات بر پایه قیمت پایین تبلیغ می شوند. در چنین حالتی جذابیت محصول قیمت آن است.
قیمت و توزیع: توزیع و قیمت گذاری محصولات، با یکدیگر مرتبطند ولی این ارتباط در مورد محصولات مختلف، متفاوت است. قیمت محصول که در یک شهر تولید می شود ممکن است در شهر دیگر دو برابر باشد. دلیل این تفاوت هزینه های توزیع است. بویژه در مورد محصولات سنگین، پرحجم و نسبتاً گران، به همین دلیل بسیاری از شرکتها هزینه های توزیع را در قیمت دخالت نمی دهند و پول مربوط به هزینه های حمل و نقل را جداگانه از مشتریان دریافت می کنند. تولید کننده قیمت محصول را عامل اصلی در انتخاب کانالهای توزیع می داند. بدین معنی که کالاهای گران قیمت در فروشگاههای سطح بالا و کالاهای ارزان قیمت در فروشگاههای سطح پایین عرضه می شوند.
آمیخته تشویق و ترفیع
اجزای آمیخته تشویق و ترفیع عبارتند از:
1- اگهی- ارائه غیر شخصی محصولات و خدمات و ایده ها به وسیله مسئول شناخته شده.
2- پیشبرد فروش- محرک های کوتاه مدت برای تشویق فروش یا خرید محصول و خدمات.
3- روابط عمومی- ایجاد تقاضا با ارائه اخبار شایان توجه در رسانه ها بدون پرداخت هزینه.
4- فروش شخصی- ارائه اطلاعات به طور حضوری به دیگران (خریداران بالقوه) برای فروش محصول یا خدمات.
امروزه بعضی از شرکتها به ارتباطات بازاریابی مرکب روی آورده اند و مسئولیت ها را در اختیار یک فرد قرار می دهند تا بتوانند ذهنیت واحدی به وجود آورند. این امر به استراتژی ارتباطات بازاریابی همگانی منتهی خواهد شد که نشان می دهد چگونه شرکت و محصولاتی که عرضه می کند به مشتریان کمک می نماید تا بتوانند مسائل و مشکلاتشان را حل نمایند.
اجزای تشویق و ترفیع
تبلیغات و اگهی ها
پیشبرد فروش
روابط عمومی
فروش حضوری (شخص)
اگهی های کتبی و شفاهی بسته بندی
مسابقات و سرگرمیها
میهمانی با ارباب
نمایش حضوری محصول
(ظاهر و مطالبه)
قرعه کشی
جراید و رسانه ها
نمایش حضوری محصول
کاتالوگها
جوایز و هدایا
سخنرانی ها
ملاقاتهای فروش
نامه های پستی
نمونه های رایگان
سمینارها
مذاکرات تجاری
فیلم و نوار
نمایشگاه و نمایش
گزارشهای سالیانه
بازاریابی تلویزیونی
مجلات تخصصی
کوپنهای خرید
شرکت در انجام امور خیریه و اجتماعی
برنامه های ترغیبی
بروشور و کتابچه
تخفیفهای تشویقی
حضور در نمایشگاه
پوستر و نقه
اعتبارات با بهره کم
انتشارات
راهنما
برنامه های تفریحی
روابط اجتماعی
تابلوهای خیابانی و بیابانی
تخفیف تجاری
نصب اگهی روی اتوبوس ها
ملاقات ها
نصب اگهی در ورزشگاه
سررسیدنامه و تقویم
اعلانها و اعلامیه ها
وسایل تبلیغاتی
علام نمایشی
مواد آموزشی
کلمات و نشان ها
گردش دسته جمعی
نمایش
خرید
پرچمها
توزیع فیزیکی در آمیخته بازاریابی 45
خدمات توزیع و تصمیمات مربوط به کانالهای توزیع در سازمانهای مختلف از اهمیت بسیاری برخوردار است. هرکدام از اعضای کانال توزیع حلقه اتصالی شبکه سازمانی بین تولید کننده و مصرف کننده هستند.
شبکه توزیع، بخشی از فعالیتهای بازاریابی است که به صورت سیستم، انتقال محصولات و خدمات را از تولید تا مصرف نهایی به عهده دارد که شامل خرده فروشها، عمده فروشها، دلالها و کارگزاران و دیگر گروههای توزیعی می شوند.
بسیاری از شرکتهای موفق کشورهای پیشرفته سیستم های توزیع فیزیکی موثری را توسعه داده اند تا بدین وسیله موقعیت رقابتی خود را بهبود بخشند و استراتژی بازاریابی خود را به اجرا در آورند. پس از اینکه شرکت کانالهای توزیع خود را ایجاد کرد مدیریت شرکت باید چگونگی توزیع فیزیکی محصولاتش را از طریق این کانالها تنظیم کند. توزیع فیزیکی شامل تمام فعالیت هایی است که با انتقال به موقع محصولات مناسب به مکانهای مناسب با مقدار مناسب سروکار دارند.
شاید مهمترین نقش توزیع فیزیکی در بازاریابی شرکت ارتباط نزدیک آن با خدمت به مشتریان باشد. طبق مطالعه ای تحقیقاتی مدیریت رده بالا، خدمت به مشتریان را عامل اصلی در آمیخته بازاریابی شرکت می داند و ارائه خدمات موثر به مشتریان را بدون توزیع فیزیکی غیر ممکن می شمارد. بعلاوه این تحقیق نشان داده است که:
1- مدیریت رده بالا باید معیارهای صحیح خدمت به مشتریان را در شرکت تعیین کند.
2- کارکنان بخش توزیع فیزیکی باید مسئول حفظ این معیارها باشند.
در سالهای اخیر تاکید بیشتری روی فعالیت های توزیع فیزیکی شده است. دلیل اصلی این امر این است که هزینه های توزیع فیزیکی در برخی صنایع بسیار بالاست. برای برخی از محصولات بیشترین هزینه (تا 50 درصد) هزینه توزیع فیزیکی است. هزینه بالای انرژی و نرخهای بالای بهره (که بر هزینه های موجود اثر می گذارد) از عواملی هستند که نشان می دهند باید بر ایجاد سیستم های موثر توزیع فیزیکی تاکید گردد.
توزیع فیزیکی اهمیت مکان را در آمیخته بازاریابی نشان می دهد. یعنی محصولات مناسب باید در محلهای مناسب و در زمان مناسب ارائه و تحویل شود تا فروش های سود آور به حداکثر برسد. به طور کلی، توزیع فیزیکی برای تولید کنندگان شامل مراتب ذیل است.
1- حرکت مواد خام از منبع عرضه شده به خط تولید
2- حرکت محصولات کامل شده از انتهای خط تولید به مشتری نهایی
تصمیمات عمده در بازاریابی بین المللی46
شش تصمیم عمده ای که یک شرکت در بازاریابی بین المللی با آن مواجه می شود در شکل صفحه بعد نشان داده شده است. اگر این تصمیمات شش گانه بدرستی اتخاذ گردد، اگرچه صادرکنندگان با تامل و کندتر قدمهای اولیه را برخواهند داشت ولی نتیجه کار بسیار مفید بوده و ریسک ضررهای آنها (بخصوص برای صادرکنندگان جدید) به مقدار بسیار زیادی پایین خواهد آمد.
1- ارزیابی اوضاع و احوال و محیط بازاریابی بین الملل
یک شرکت قبل از اینکه تصمیم به صادرات بگیرد می بایست نکات زیادی را مورد توجه قرار دهد. شرکت صادراتی باید دانش لازم و کاملی را از محیط بازاریابی بین المللی بدست آورد تا بتواند امکان موفقیت خویش را بیشتر نماید.
اهم این عوامل محیطی بشرح زیر می باشند.
1-1-سیستم بازرگانی بین الملل
هر شرکت ایرانی که به فکر بازاریابی بین المللی می افتد، پس از کسب دانش لازم از اصول جدیدی بازاریابی در داخل کشور، می بایست کار خود را در امر صادرات با شناخت مطلوبی از سیستم بازرگانی بین المللی شروع نماید. در این مرحله هر شرکت ایرانی که می خواهد کالایی را به یک کشور خارجی بفروشد با انواع متعددی از محدودیت ها مواجه خواهد شد و سازمانهایی هم وجود دارند که هدفشان افزایش فعالیت های بازرگانی بین المللی و بین کشورها و یا حداقل بین تعدادی محدود از آنها می باشد.
1-1-1-محدودیت های بازرگانی
الف- تعرفه گمرکی (Tarrif)- تعرفه گمرکی متداولترین محدودیت وارداتی برای کالاهای خارجی در سیستم بازرگانی بین الملل می باشد. در این نوع محدودیت، دولت خارجی مقرراتی را برای دریافت مالیات تحت نامهای حقوق گمرکی، سود بازرگانی و کلمات مشابه برای تولید کالاهای وارداتی وضع می نماید.
ب-سهمیه (Quota)- صادر کنندگان ممکن است با محدودیت های سهمیه از طرف کشور وارد کننده مواجه شوند. در اینجا دولت خارجی، واردات گروههایی از کالاها را از نظر مقدار در یک دوره زمانی (معمولاً یکسال) محدود می نماید.
ج- غیر مجاز اعلام نمودن واردات بعضی از کالا ها (Embargo)- غیر مجاز اعلام نمودن واردات گروههایی از کالاها از طرف یک دولت خارجی در حقیقت حد نهایی روش سهمیه بندی می باشد با این تفاوت که در این حالت ورود گروههایی از کالاها کاملاً ممنوع می شود.
د- محدودیت بازرگانی از طریق کنترل ارز خارجی (Exchange control) – در این روش دولتهای خارجی، از طریق وضع مقررات ارزی خاص، مانند کاهش یا افزایش برابری پول خود با ارزهای دیگر، بازرگانی خارجی را کنترل می نمایند.
ه-محدودیتهای غیر تعرفه ای (Non – tariff barriers)- یک صادر کننده ممکن است در بازار بین الملل مواجه با گروهی از محدودیتهای غیرتعرفه ای شود. نظیر ممنوعیت مشارکت در بعضی از مناقصه های خارجی، یا عدم قبول استانداردهای کالاهای کشور صادر کننده از طرف بعضی کشورها، با توجه به مقررات خاص سازمانهای دولتی آنها.
2-1-1-اهم سازمانهای تسهیل کننده بین المللی
الف- گات یا موافقت نامه عمومی تعرفه و تجارت "G.A.T.T"
(General agreement on trades and tariffs)
گات عبارت است از یک موافقت نامه بین المللی که بین 117 کشور (در حال حاضر) منعقد گردیده است. تابحال هفت بار مذاکراتی با شرکت کشورهای عضو صورت گرفته و به موافقتهایی رسیده اند. بر این اساس یک سازمان بین المللی بنام سازمان تجارت جهانی تاسیس می شود که تجارت بین المللی فعلی را دچار تحول بنیادین خواهد نمود. رسالت گات حذف موانع تجاری به شکل تعرفه یا موانع غیر گمرکی و بطور کلی ایجاد یک بازار جهانی می باشد.
ب- آنکتاد یا کنفرانس توسعه و تجارت سازمان ملل (U.N.C.T.A.D)
این سازمان در سال 1964 تشکیل شد و از سازمانهای دائمی مجمع عمومی سازمان ملل می باشد. یکی از اهداف عمده آن بدست آوردن امتیازات مربوط به "تعرفه های ترجیحی" Perferential tariffs برای کالاهای اسخته شده کشورهای در حال توسعه در کشورهای پیشرفته می باشد. شرکت های صادرکننده می باید در ارتباط با کالاهای خود از این تعرفه های ترجیهی مطلع شوند. سازمانهای مختلف دولتی باید اطلاعات مورد نیاز را کسب کرده و در اختیار صادرکنندگان قرار دهند تا از نظر رقابت با سایر کشورها در وضع بهتری قرار بگیرند.
ج- سازمان اکو یا سازمان همکاری های اقتصادی (ECO)
این سازمان در ارتباط با ایجاد تسهیلات بازرگانی و غیر آن بین کشورهای ایران، ترکیه، پاکستان تشکیل شد که درحقیقت جایگزین آر-سی-دی یا سازمان عمران منطقه ای سابق بود. در حال حاضر 10 کشور ایران، ترکیه، پاکستان، افغانستان، تاجیکستان، قزاقستان، ترکمنستان، قرقیزستان، ازبکستان، آذربایجان در این سازمان عضویت دارند.
د- سازمانهای همکاریهای اقتصادی
سازمانهای همکاری های اقتصادی دیگری بین دولتها وجود دارد که اهم آنها عبارتند از: بازار مشترک اروپا (E.C.C) اتحادیه تجارت آزاد آمریکای لاتین (L.A.F.T.A) اتحادیه تجارت آزاد امریکای شمالی (N.A.F.T.A) بازار مشترک امریکای مرکزی (C.A.C.M) و غیره.
اطلاع از چگونگی روابط بازرگانی کشورهای مختلف برای مدیران بازاریابی بین الملل از ضروریات است زیرا در چنین صورتی امکانات رقبای خارجی خود در بازار مورد نظر را بهتر خواهیم شناخت. باید توجه داشت که هر کشوری خصوصیات ویژه خود را دارد که باید دقیقاً مورد توجه قرار گیرد. آمادگی یک کشور برای قبول کالاها و خدمات مختلف کشورهای دیگر و جذابیت آن به عنوان یک بازار برای یک شرکت صادراتی، بستگی به وضع اقتصادی، وضع قانونی، سیاسی و فرهنگی آن دارد که ذیلاً این عوامل را هم مورد مداقه قرار می دهیم.
2-1-وضعیت اقتصادی (Economic environment)
هر مدیر بازاریابی بین الملل که می خواهد یک بازار خارجی را به منظور صادرات مورد توجه قرار دهد می بایست وضعیت اقتصادی آن را مطالعه نماید. دو خصیصه اقتصادی ساختار صنعتی و توزیع درآمد مشخص کننده میزان جذابیت یک کشور به عنوان یک بازار صادراتی می باشد.
1-2-1-ساختار صنعتی (Industrial structure)
ساختار صنعتی هر کشوری تعیین کننده احتیاجات آن نسبت به کالاها و خدمات بوده و سطح درآمد و تعداد افراد شاغل و نظایر آن را مشخص می کند. چهار نوع ساختار صنعتی را در میان کشورهای مختلف به شرح زیر می توان از هم متمایز نمود.
الف- اقتصاد معیشتی (Subsistence economies)
اقتصاد معیشتی اقتصادی است که در آن اکثریت مردم به امور کشاورزی ساده اشتغال دارند. مقدار زیادی از محصولات کشاورزی را به مصرف رسانیده و مابقی را به صورت پایاپای با کالاها و خدمات ساده مبادله می نماید. در چنین اقتصادی از پول استفاده نمی شود و منابع طبیعی چندانی وجود ندارد و با توجه به مراتب فوق بازارهای مذکور امکانات کمی برای صادرکنندگان کالاها ایجاد می نماید.
ب- اقتصاد صادرکننده مواد خام (Rew-material exporting economies)
کشورهایی وجود دارند که از لحاظ داشتن یک یا چند منبع طبیعی مواد خام غنی ولی در سایر موارد ضعیف می باشند و درصد بزرگی از درآمد ملی آنها از فروش و صدور مواد خام بدست می آید. این قبیل کشورها بازار خوبی برای وسایل و ماشین آلات استخراج معادن و وسایل تجهیزات توزیعی و وسائط نقلیه سنگین می باشند.
ج-اقتصاد در حال صنعتی شدن (Industrializing economies)
اقتصاد در حال صنعتی شدن اقتصادی است که در آن تولیدات صنعتی در حال افزایش می باشد و احتمالاً 10 تا 20 درصد تولید ناخالص ملی را تشکیل می دهد. اقتصادی که در حال صنعتی شدن است از طریق شرکتهای تولیدی در بخش خصوصی یا بخش دولتی و یا با مشارکت آن دو تولیدات صنعتی را افزایشی دهد. صنعتی شدن اقتصاد کشوردارای انگیزه های متنوعی می باشد. از آن جمله ایجاد امکانات اشتغال، حذف وابستگی به واردات خارجی، افزایش سود از طریق تبدیل مواد خام به کالاهای ساخته شده و تبدیل شدن کشور به یک قدرت نظامی را می توان نام برد.
صنعتی شدن یک طبقه جدید ثروتمند و یک طبقه متوسط در حال افزایش را ایجاد می نماید. هر دوی این طبقات کالاهای جدیدی را متقاضی می شوند که بعضی از این کالاها فقط از طریق واردات می تواند ارضاء شود و اگر ما کیفیت مورد نظر آنها را عرضه نماییم قادر خواهیم شد کالاهای بسیاری را به این کشورها صادر نماییم.
د- اقتصاد صنعتی (Industrial economies)
اقتصاد صنعتی شده، اقتصادی است که در آن کشورها پایه های صنعتی خود را به نحوی پی ریزی نموده اند که صادر کننده کالاهای تولیدی و سرمایه باشند. کشورهای مذکور کالاهای ساخته شده را بین خود مبادله کرده و بخشی از آنها را به دیگر کشورها صادر نموده و در مقابل مواد خام یا کالاهای نیم ساخته خریداری می نمایند. بعضی از کشورهای مزبور در تولید برخی کالاها تخصص یافته و در سطح جهانی مشهور شده اند. مثل ایتالیا و اسپانیا که در تولید محصولات چرمی بسیار مشهور شده اند.
فعالیت های بزرگ تولیدی در بخشهای مختلف و زیاد بودن تعداد افراد طبقه متوسط، کشورهای صنعتی را به بازار خوبی برای عرضه انواع مختلف کالاها تبدیل نموده است.
البته این چهار نوع "ساختار صنعتی" لزوماً به ترتیب و پشت سرهم نخواهند بود. تعداد زیادی از کشورهای در حال صنعتی شدن خصوصیات دوگانه را دارند. در عین حال که اقتصاد معیشتی را در قسمتهایی از کشور خود دارند ولی ممکن است از گروه کشورهای صادرکننده مواد خام و یا در حال صنعتی باشند. در چنین حالتی اگر کوشش های بازاریابی بر هر دو بخش متمرکز گردد امکانات صادرات برای مدیر بازاریابی بین الملل به مقدار زیادی افزایش خواهد یافت.
2-2-1-توزیع درآمد (Income distribution)
توزیع درآمد به دو عامل "ساختار صنعتی کشور و سیستم سیاسی" آن بستگی دارد. مدیر بازاریابی بین المللی، کشورها را از نقطه نظر توزیع درآمد آنها به پنج گروه مختلف تقسیم می نماید.
الف- درآمد خانوادگی بسیار پایین (Very low family income) در اقتصاد خیلی عقب افتاده
ب- درآمد خانوادگی پایین برای اکثریت مردم (Mostly low family incomes)
ج- درآمد خانوادگی بسیار بالا برای اقلیتی و بسیار پایین برای اکثریت
(Very low, Very high family incomes)
د- درآمد خانوادگی بالا، متوسط و پایین (low, medium, high family incomes)
ه-درآمد خانوادگی متوسط برای اکثریت (mostly medium family incomes)
عوامل دیگری هم هستند که برای شناخت وضع اقتصاد کشورها روزبروز بیشتر مورد توجه قرار می گیرند. این عوامل عبارتند از: میزان مصرف انرژی و غذا، وهمین طور درصد نیروی کار در صنایع کشورها و غیره.
3-1- وضعیت سیاسی-قانونی کشورها (Political- legal environment)
وضعیت سیاسی- قانونی کشورها با یکدیگر اختلاف زیادی دارد. هر شرکتی به منظور تصمیم گیری در مورد شروع فعالیت بازرگانی با هر کشور بخصوصی، باید چهار عامل زیر را مورد توجه قرار دهد.
1-3-1- عکس العملها نسبت به خریدهای خارجی (Attituds toward international buying)
بعضی از کشورها نسبت به شرکت های خارجی برخورد بسیار خوبی داشته وبعضی دیگر برخورد مطلوبی ندارند. طبیعتاً این نکته باید مورد توجه صادرکنندگان قرار گیرد.
2-3-1- ثبات سیاسی (Political stability)
ثبات سیاسی یک کشور عامل دیگری است که می بایست مورد توجه قرار گیرد. بعضی دولتها خیلی سریع عوض شده و بعضی وقتها این تغییرات با خونریزی توام است. حتی بدون تغییر دولت یک رژیم ممکن است تغییرات ناگهانی را به منظور کسب محبوبیت در بین مردم برای خود ایجاد نماید. مالکیت اموال خارجی ممکن است سلب شده و منابع مالی شرکتها بلوکه شود. ممکن است واردات سهمیه بندی شده و یا حقوق گمرکی جدیدی از واردات اخذ گردد. مدیر بازاریابی بین الملل ممکن است در کشوری که ثبات سیاسی بسیار کمی هم دارد، به دلیل سود آور بودن آن فعالیت نماید. اما اوضاع و احوال بی ثباتی در نحوه وارد شدنش به بازار تاثیر خواهد گذاشت. آنها در این صورت صادرات را بر سرمایه گذاری مستقیم ترجیح داده و کالای کمی را در کشور مورد نظر انبار می نمایند. آنها پول دریافتی خود را خیلی سریع تبدیل به ارزهای قابل تبدیل کرده و به کشور خود بر می گردانند. نتیجه آن این است که مردم کشور میزبان قیمت بیشتری برای کالاهای خریداری شده پرداخته، شغل کمتری نصیب آنها شده و رضایت خاطر کمتری از کالاها بدست می آورند.
3-3-1-مقررات پولی (Monetary regulation)
صادر کننده کالا می خواهد سودهایش به ارزی با ارزش تبدیل شود. بهترین وضعیت آن است که وارد کننده یا به پول کشور صادر کننده بپردازد و یا به ارزهای قوی (هرکدام را که صادر کننده ترجیح دهد). اگر غیر از این باشد، فروشنده ممکن است ترجیح دهد که قیمت کالای صادراتی را به پول کشور خریدار دریافت کند تا بتواند با آن کالای مورد نیازش را خریده و یا کالایی بخرد که بتواند در کشور دیگری بفروشد که از آن طریق تبدیل به ارز قابل قبول بشود. حالت نامطلوب آن است که صادرکننده مجبور شود در ازاء پولش، کالایی از کشور وارد کننده بخرد که اگر در جای دیگری بازار نداشته باشد مجبور است آن را به ضرر بفروشد. علاوه بر محدودیت برای عرضه ارز قابل قبول، تغییرات زیاد در نرخ برابری پول کشور خریدار نسبت به ارزهای خارجی نیز ممکن است ریسک زیادی را برای صادر کننده ایجاد نماید.
4-3-1- بوروکراسی دولتی (Government bureacracy)
عامل چهارمی که در این مورد باید مورد توجه قرار گیرد چگونگی بوروکراسی دولتی کشور میزبان در داشتن یک سیستم مطلوب برای کمک به شرکتهای خارجی می باشد. گمرک کارآمد در رابطه با نقل و انتقالات کالا در بنادر و محلهای دیگر، موجود بودن اطلاعات در مورد بازار و تسهیلات نقش عمده ای را در صادرات کالا به آن کشور خواهد داشت.
4-1- وضعیت فرهنگی (Cultural environment)
امکانات بازاریابی در کشورهای مختلف در چهارچوب آداب و سنن و خصوصیات فرهنگی مردم آن کشورها شکل می گیرد. عادات مردم با اجرای برنامه های تشویقی و تبلیغی مداوم در سطح صنعت و در مدت طولانی به تدریج تغییر می یابند، ولی در عین حال هیچ تولید کننده ای نمی تواند انتظار داشته باشد که کل تقاضا را به مقدار قابل توجهی تغییر دهد.
فرهنگ مردم نه تنها در سطح کلی بازار اثر می گذارد بلکه در ترجیح نسبی مردم بین کالاهای رقیب نیز موثر است. غالب اوقات مدیران بازاریابی نمی توانند کیفیت کالاها و روشهای مدیریت بازاریابی خود را با خصوصیات فرهنگی و سلیقه های مردم کشور خریدار هماهنگ نمایند. هر کشوری (و حتی نواحی مختلف در داخل یک کشور) آداب و سنن، ترجیح ها و تعصب های خاص خود را دارند که مدیر بازاریابی باید آنها را مورد توجه قرار دهد.
2- تصمیم به فعالیت در سطح بین الملل (Deciding wether to go abroad)
دلایلی را که شرکتها ممکن است تصمیم به فعالیت در سطح بین الملل بگیرند بشرح زیر طبقه بندی می گردند.
الف: فرار از رکود در بازار داخل کشور
ب: مواجهه با تغییرات جمعیتی (مانند کاهش نرخ رشد جمعیت)
ج: صدور تکنولوژی به کشورهای کمتر توسعه یافته
د: افزایش نفوذ سیاسی
ه: افزایش توانایی شرکت در برابر رقبا
ز: افزایش منحنی عمر کالا
ح: کاهش سطح موجودی انبار
ط: بهره برداری از مزیتهای مالیاتی
ی: ایجاد فرصتهای تحقیقاتی (آزمایش کالاها در بازارهای خارج از کشور)
ک: ایجاد تصور عمومی ترقی خواهانه از شرکت و غیره.
علاوه بر این، شرکتها از دو طریق تصمیم به فعالیت در سطح بین الملل می گیرند. یا دیگران آنها را تشویق به صادرات می نمایند (یک صادر کننده داخلی، یک وارد کننده خارجی، یا یک دولت خارجی). یا خود شرکت به فکر فروش کالاها به خارج از کشور می افتد. دلیل این امر ممکن است ظرفیت اضافی تولید بوده یا به این دلیل که دورنمای فرصت ها و امکانات بهتر در خارج از کشور مشاهده می شود.
هر شرکتی قبل از رفتن به بازارهای بین الملل، باید هدفها و سیاست های بازاریابی بین الملل خود را تعیین نموده و در این رابطه سه تصمیم زیر را مورد توجه قرار دهد.
1-2- شرکت اول باید تصمیم بگیرد که مقدار صادراتش، چند درصد از کل فروشش را تشکیل دهد.
اغلب شرکتها وقتی که می خواهند وارد بازارهای بین المللی شوند، با صادرات کم این نوع فعالیت خود را شروع می نمایند. برنامه ریزی های بعضی شرکتها به این نحو است که همیشه همین مقدار کم را صادر نمایند و می خواهند که فروش خارجی آنها بخش کوچکی از فعالیت های آنها را شامل شود. بعضی از شرکتهای دیگر، بازار خارجی را از نظر مطلوبیت، به اهمیت بازار داخلی و یا حتی مهمتر از آن دانسته و برنامه های وسیعی را برای وارد شدن به بازارهای خارجی تدارک می بینند.
2-2- در مرحله دوم شرکت باید تصمیم بگیرد که می خواهد در کشورهای محدودی فعالیت نماید یا کشورهای متعدد
منطقی است که در ابتدای کار باید از کشورهای محدود شروع نموده و پس از تبحر بیشتر در امر صادرات، در کشورهای بیشتری فعالیت نمود.
3-2- در مرحله سوم شرکت باید تصمیم بگیرد که آیا می خواهد فعالیت های صادراتی خود را در چه نوع از کشورهایی مورد توجه قرار دهد.
در این مرحله جذابیت کشورها به منظور انتخاب، بستگی به نوع کالا، عوامل جغرافیایی، درآمد و جمعیت کشور مورد نظر، فضای سیاسی و عومل مشابه دیگر دارد.
صادر کننده ممکن است نسبت به بعضی یا گروههایی از کشورها و یا بخشی از دنیا تمایل خاصی داشته و با توجه به آن، تصمیم مقتضی را در این رابطه اتخاذ نماید.
3- تصمیم در مورد انتخاب بازارها در سطح بین الملل (Deciding Which market to enter)
بعد از بدست آوردن لیست کشورهای بالقوه برای صادرات، شرکت باید آنها را از نظر اهمیت درجه بندی و بعد غربال نماید. کشورها از نقطه نظرهای مختلفی از جمله وسعت بازار، رشد بازار، هزینه های مختلف انجام فعالیت در آن بازار، میزان رقابت آمیز بودن کالاها در آن بازار و همچنین میزان ریسک وارد شدن به آن بازار، درجه بندی می شوند.
1-3- تخمین بازار بالقوه جاری هر یک از بازارها (Estimate of current market potential)
مرحله اول عبارتست از تخمین بازار بالقوه جاری هر یک از بازارها، برای این منظور از اطلاعات موجود در کتابخانه ها و یا از طریق تحقیقات جداگانه خود شرکت (کسب اطلاعات اولیه) استفاده می شود.
2-3- پیش بینی بازار بالقوه آینده هر یک از بازارها (Forecast of future market potential)
در مرحله دوم شرکت می بایست بازار بالقوه کالایش در کشور مورد نظر را برای آینده که کار نسبتاً مشکلی است، تخمین بزند. در این مرحله از تحقیقات، وضع آینده اقتصادی کشور از جمله رشد اقتصادی برنامه ریزی شده از طرف دولت، تعداد افرادی که دارای قدرت خرید خواهند بود، بی ثباتیهای محلی و سیاسی، میزان اعتصابات مختلف، راهپیماییها، خشونت های محلی و پدیده های مشابه دیگر در زمانهای گذشته بررسی می گردد.
3-3- پیش بینی فروش بالقوه هر یک از بازارها (Forecast of sales potential)
تخمین فروش بالقوه نیاز به تخمین میزان سهم بازار (Market share) کالای شرکت در کشور مورد نظر خواهد داشت. البته باید توجه داشت که این پیش بینی هم کار مشکلی بوده و بستگی به فعالیت های رقبا و فعالیت های احتمالی شرکت درمورد آمیخته بازاریابی خود خواهد داشت.
4-3- تخمین هزینه ها و سود هریک از بازارها (Estimate of costs and profits)
میزان هزینه های ورود یک شرکت به یک بازار خارجی بستگی به نوع استراتژی ورود شرکت کشور موزد نظر دارد. اگر شرکت بخواهد کالایش را صادر کرده و یا مثلاً پروانه تولیدش را بفروشد هزینه هایش در خود قرارداد مشخص می شود. اگر شرکت بخواهد در کشور خارجی سرمایه گذاری نماید، (اگرچه درزمان حاضر این مسئله برای کشورها زیاد مطرح نمی باشد)، باید توجه داشته باشد که تخمین هزینه ها در این مرحله نیاز به شناخت وضع کارگران، مالیات ها، فضای بازرگانی وعوامل مختلف دیگر در کشور میزبان دارد در هر حال، شرکت هزینه های تخمینی را از فروش تخمینی کم نموده و به این ترتیب سودهای احتمالی شرکت برای هریک از سالهایی که فعالیت های صادراتی برنامه ریزی شده است، مشخص می گردد.
5-3- تخمین نسبت سود به حجم سرمایه گذاری هر یک از بازارها (Estimate of rate of return on investiment)
تخمین میزان درآمد باید با توجه به حجم سرمایه گذاری، مورد توجه قرار گیرد، تا بتوانیم بازار مناسبی را انتخاب نماییم. نسبت سود/حجم سرمایه گذاری، باید آنقدر زیاد باشد تا بتواند دو مقصود زیر را جامه عمل بپوشاند.
الف: شرکت بتواند به مقدار سوددهی مورد انتظار خود برسد.
ب: این سود بتواند ریسک های پیش بینی شده احتمالی مربوط به فعالیت های صادراتی را جبران نماید.
4- تصمیم در مورد چگونگی وارد شدن به بازار بین المللی (Diciding how to enter the market)
بعد از اینکه شرکتی تصمیم گرفت کالاهایش را به کشور بخصوصی بفروشد، باید بهترین روش وارد شدن خود به آن بازار را تعیین نماید. استراتژی هایی که در اختیار دارد به ترتیب عبارتند از:
1. صادرات (Exporting)
2. همکاری مشترک (Doint venturing)
3. سرمایه گذاری مستقیم (Direct investment)
هرکدام از استراتژی های ذکر شده نسبت به استراتژی و یا استراتژی های قبل خود با درگیری، ریسک، وسود احتمالی بیشتری مواجه خواهد بود. این سه استراتژی ورود به بازارهای بین المللی و اجراء هر یک از آنها در شکل صفحه بعد نشان داده شده و توضیحات لازم دیگر ارائه می گردد.
1-4- صادرات (Export)
ساده ترین راه برای وارد شدن به یک بازار خارجی "صادرات" می باشد. "صادرات موردی" (Occsional exporting) موقعی صورت می گیرد که یک شرکت، هرچند وقت یکبار، بطور انفعالی، بدلیل داشتن کالاهای مازاد بر مصرف داخلی، آنها را به خریداران یک کشور خارجی می فروشد. "صادرات فعال" (Active exporting) موقعی صورت می گیرد که یک شرکت تصمیم جدی می گیرد که کالاهایش را به کشورهای مورد نظر، صادر نماید در هردو حالت، شرکت همه کالاها را در کشور خودش تولید می نماید. در این نوع صادرات، شرکت ممکن است کالاهایش را برای بازار مورد نظر تغییر داده و یا به همان شکلی که در داخل کشور مصرف می شود صادر نماید.
یک شرکت می تواند کالاهایش را از دو طریق صادر نماید. صادرات ممکن است از طریق واسطه های بازاریابی بین الملل صورت گیرد (Indirect export) و یا توسط خود شرکت انجام گیرد (Direct export) که ذیلاً به شرح آنها می پردازیم.
1-1-4- صادرات غیر مستقیم (Indirect export)
صادرات غیر مستقیم بیشتر در میان شرکتهایی که تازه به فکر صادرات افتاده اند، متداول می باشد. این نوع صادرات اولاً به سرمایه کمتری نیازمند است و در چنین حالتی، شرکت اجباری به استخدام و آموزش فروشندگان و یا انجام قراردادهای مختلف در خارج از کشور را ندارد، ثانیاً، در صادرات غیر مستقیم ریسک کمتری متوجه صادرکنندگان می باشد. در اینجا واسطه های بازاریابی بین الملل دانش و خدمات خود را به نحو مطلوب به کار گرفته و صادر کننده معمولاً اشتباهات کمتری خواهد داشت.
حداقل چهار نوع واسطه داخلی برای شرکتهایی که علاقمند به صادرات می باشند وجود دارد:
1-1-1-4- بازرگان صادر کننده کالا در داخل کشور (Domestic – based export merchant) (این واسطه کالاهای تولیدی را با سرمایه خود خریده و به خارج از کشور می فروشد).
2-1-1-4- نماینده صادراتی داخل کشور کشور (Domestic – based export agent)
این نماینده خریداران را پیدا نموده و مذاکرات و مکاتبات مربوطه را انجام داده و کالاهای شرکت را فروخته و درصدی به عنوان کمیسیون برای خود تعیین می نماید (شرکت های صادراتی – وارداتی جزو این گروه از واسطه ها می باشند).
3-1-1-4- سازمان تعاونی صادراتی (Cooperative organization)
(یک سازمان تعاونی صادراتی، فعالیت های صادراتی را به نمایندگی از طرف تولید کنندگان متعدد انجام می دهد). این سازمانهای تعاونی، تا حدی زیر نظر و کنترل همین شرکت های تولیدی فعالیت می نمایند. این روش صادراتی اغلب از طرف تولید کنندگان کالاهای اولیه مثل پسته، بادام، میوه، پنبه، شکر و نظایر آن مورد استفاده قرار می گیرد.
4-1-1-4- شرکتهای انجام دهنده کارهای مربوط به صادرات (Export management company)
(این واسطه موافقت می نماید که در ازاء دریافت وجهی، فعالیت های صادراتی شرکتها را انجام دهد).
2-1-4- صادرات مستقیم (Direct export)
(فروشندگانی که از طرف خریداران خارجی تشویق به صادرات می شوند معمولاً صادرات مستقیم را انتخاب می نمایند. علاوه بر آن، فروشندگانی که صادرات آنها آنقدر افزایش یافته است که می توانند هزینه های اداره یک سازمان صادراتی را خود به عهده بگیرند نیز از این روش استفاده می نمایند).
در این روش گرچه سرمایه گذاری و ریسک بیشتر می باشد، اما امکان سود نیز بیشتر است (هر شرکتی می تواند حداقل از چهار طریق زیر، فعالیت صادراتی مستقیم خود را انجام دهد).
1-2-1-4- ایجاد بخش صادراتی در داخل کشور (Domestic – based export department or divison)
(یک مدیر فروش متخصص در امر صادرات، با چند دستیار، کار صادرات را انجام داده و کمکهای لازم را در مواقع لزوم به بازار صادراتی عرضه می نمایند). این قسمت صادراتی ممکن است آنقدر پیشرفت نماید که به عنوان یک شعبه فروش برای صادرات شناخته شده، کلیه فعالیت های صادراتی را انجام داده و احتمالاً مرکز عمده ای برای کسب درآمد شرکت داشته باشد.
2-2-1-4- تاسیس دفتر فروش یا شعبه ای از شرکت در خارج از کشور (Overseas sales branchor subsidiary)
(یک دفتر فروش خارجی به تولید کننده امکان می دهد که در بازار خارجی حضور بیشتری داشته و برنامه هایش را بهتر کنترل نماید). (دفتر فروش، مسئولیت فروش و توزیع را به عهده گرفته و ممکن است فعالیت مربوط به انبارداری و تبلیغات برای فروش کالاها را نیز انجام دهد).
دفتر فروش معمولاً به عنوان یک نمایشگاه دائمی و مرکز عرضه کننده خدمات به مصرف کنندگان انجام وظیفه می نماید.
3-2-1-4- داشتن نمایندگان فروش سیار برای کشورهای خارجی (Traveling export sales representative)
(شرکت می تواند نمایندگان فروش خود را از داخل کشور در زمانهای خاصی برای فعالیت بازرگانی به خارج از کشور بفرستد).
4-2-1-4- داشتن نماینده با توزیع کننده در خارج کشور (foreign – based distributors or agents)
(نماینده یا توزیع کننده خارجی کالاها را خریده و مالک آن می باشد. آنها این کالاها را به نمایندگی از طرف شرکت در کشور مورد نظر بفروش می رسانند. این نمایندگان ممکن است از حقوق نمایندگی انحصاری شرکت، برخوردار بوده و یا اینکه فقط یک نماینده کلی باشند).
2-4- همکاری مشترک (doint venturing)
یک روش کاملاً متفاوت برای وارد شدن به بازار خارجی عبارت است از همکاری مشترک با افراد یک کشور خارجی برای ایجاد تسهیلات تولیدی و بازاریابی (همکاری مشترک از این نظر با صادرات فرق می کند که در آن عوامل مشارکت که منتج به تسهیلات تولیدی در خارج از کشور می شود را ایجاد می نماید) همکاری مشترک با سرمایه گذاری مستقیم نیز از این نظر فرق دارد که در آن نوعی همکاری با افراد و یا شرکتهایی در یک کشور خارجی انجام می شود و خودش مستقلا کاری را انجام نمی دهد. چهار نوع مختلف همکاری مشترک ذیلاً شرح داده می شود:
1-2-4- همکاری مشترک از طریق واگذاری امتیازی خاص (Licensing)
همکاری مشترک از طریق واگذاری امتیازی خاص، ساده ترین نوع همکاری مشترک در بازاریابی بین الملل می باشد. عرضه کننده کسب امتیاز، یا گیرنده امتیاز در یک کشور خارجی در مورد (حق استفاده از مراحل تولید، علامت تجاری، شماره ثبت، دستیابی به تکنیکهای تولیدی با نکات قابل ارزش دیگر، در ازاء دریافت وجه و یا حق امتیاز به توافق می رسند) (عرضه کننده امتیاز با حداقل ریسک به یک بازار خارجی دست یافتنه و گیرنده امتیاز هم به نوبه خود از چگونگی تخصصهای تولید یک کالای موفق یا یک مارک معروف، بدون اینکه نیاز به شروع کار از مراحل ابتدایی آن داشته باشد بهره مند می شود). یکی از نکات ضعف واگذاری امتیاز نسبت به سرمایه گذاری مستقیم آن است که در این حالت عرضه کننده امتیاز کنترل کمتری بر گیرنده آن دارد. علاوه بر آن اگر گیرنده امتیاز در فعالیت خود خیلی موفق شود، شرکت سودهای احتسابی خود را ازدست داده و موقعی که قرارداد خاتمه یابد ممکن است به این نتیجه برسد که خودش رقیبی را برای خود ایجاد کرده است.
به منظور اجتناب از این خطر عرضه کنندگان امتیاز کاری می کنند که در این همکاری برای هر دو طرف همیشه مطلوبیت مشترک وجود داشته باشد. به منظور رسیدن به این مقصود امتیاز دهندگان کوشش می کنند که همیشه ابداعات جدیدی را در کالاهای مورد نظر به وجود آورده و گیرنده امتیاز را همیشه وابسته به خود نمایند.
2-2-4- قرارداد تولید (contract manufacturing)
(راه دیگر همکاری مشترک عبارتست از عقد قرارداد با تولید کنندگان محلی در مورد تولید یک کالا) از نکات ضعف قرارداد تولید، کنترل کم بر مراحل مختلف تولید و از دست دادن سود احتمالی در تولید می باشد. نکته مثبت آن است که به شرکت مورد نظر، این امکان را می دهد که با حداقل ریسک فعالیت سریعتری را شروع نموده و احتمالاً در آینده امکان یابد که در خود شرکت هم سهم داشته باشد.
3-2-4- قرارداد همکاری در مدیریت (Management contracting)
(در این نوع همکاری، شرکت داخلی، دانش مدیریت خود را به یک شرکت خارجی عرضه می نماید. در این حالت، شرکت به جای کالا، خدمات مدیریت را صادر می کند).
4-2-4- همکاری بصورت مالکیت مشترک (joint – ownership ventures)
(در همکاری بصورت مالکیت مشترک، سرمایه گذار خارجی و سرمایه گذار داخلی فعالیت تولیدی یا بازرگانی را با هم انجام می دهند) (در اینجا ممکن است سرمایه گذار خارجی بخشی از سهام یک شرکت محلی را خریده و یا یک شرکت محلی، بخشی از سهام یک شرکت خارجی در کشور خویش را خریده و یا اینکه هر دو طرف فعالیت جدیدی را با هم شروع نمایند). همکاری به صورت مالکیت مشترک از نظر اقتصادی و یا سیاسی ممکن است لازم و یا مطلوب باشد. یک شرکت ممکن است امکانات مالی، فیزیکی یا مدیریتی را به تنهایی نداشته باشد، و یا اینکه دولت خارجی ممکن است به منظور کنترل بر شرکتهای بیگانه، چنین شرطی را لازم دانسته و در قوانین خود بگنجاند.
3-4- سرمایه گذاری مستقیم (Direct investment)
آخرین راه وارد شدن به بازار خارجی عبارت است از:
الف: سرمایه گذاری در تولید
ب: سرمایه گذاری در مونتاژ کالا در بازار مورد مورد مصرف.
اگر بازار خارجی به اندازه کافی بزرگ باشد، بتدریج که یک شرکت تجربیات لازم در صادرات کالاها به آن را پیدا می کند، در صورتی که عوامل محیطی اجازه دهد، سرمایه گذاری مستقیم مطلوبیت زیادی خواهد داشت. اهم این مطلوبیت ها ذیلاً شرح داده می شود.
1-3-4- شرکت ممکن است از پایین بودن هزینه های نیروی کار، مواد خام، حمل و نقل و تشویقهای سرمایه گذاری های خارجی توسط دولتها (مثل کاهش مالیاتها) و نظیر آن بهره مند گردد.
2-3-4- شرکت خارجی بدلیل ایجاد کار در کشور خارجی از معروفیت خوبی برخوردار خواهد شد.
3-3-4- شرکت خارجی روابط عمیقتری را با دولتهای خارجی، مصرف کنندگان، عرضه کنندگان محلی و توزیع کنندگان ایجاد کرده و می تواند کالاهای خود را به نحو بهتری با نیازهای محیطی کشور مورد نظر هماهنگ نماید.
4-3-4- شرکت کنترل کاملی برسرمایه گذاری هایش داشته و قادر خواهد شد که سیاستهای تولید و بازاریابی خود را طوری طرح ریزی نماید که بتواند به اهداف بلند مدت بازاریابی بین الملل خود برسد.
یکی از نکات ضعف عمده سرمایه گذاری مستقیم، انواع ریسکهایی است که ممکن است با آنها مواجه شود. عمده ترین این ریسکها عبارتند از: بلوکه شدن یا کم ارزش شدن پولهای سرمایه گذاری شده، وخیم شدن وضع بازار و یا از تصرف خارج شدن مالکیتها. باید توجه داشت که در بعضی مواقع اگر شرکتی بخواهد در یک کشور میهمان فعالیتی داشته باشد، چاره ای جز قبول این ریسک ها ندارد.
بایستی توجه نمود که استراتژی بازاریابی مشخص جهت ورود موفقیت آمیز به بازارها وجود ندارد. بهترین استراتژی آن است که در بین اهداف و منابع شرکت و شرایط بازار خارجی تعادل مطلوبی ایجاد گردد. شکل زیر نشان می دهد که چگونه استراتژی های مختلف ورود به بازار ها با توجه به خطر و کنترل با یکدیگر اختلاف دارند.
تمامی سرمایه گذاری های مستقیم خارجی دارای خطر بالا نبوده و کنترل کامل نیز درهمه موارد در دست کلیه شرکتها نمی باشد، اما بطور کلی استراتژی های ورود به بازار مطابق با پیوستارهای شکل زیر می باشد.
5- تصمیم در مورد برنامه های بازاریابی بین الملل (Deciding on the markting program)
شرکتهایی که می خواهند به یک یا چند کشور دیگر کالا صادر نمایند، باید تصمیم بگیرند که اولاً آیا برنامه های عادی بازاریابی خودشان را در مورد آمیخته بازاریابی تغییر بدهند یا خیر؟ ثانیاً اگر بخواهند تغییری در برنامه های بازاریابی بدهند، چه نکاتی را می بایست مورد توجه قرار داده و در مورد آنها تصمیم بگیرند. اگر تغییری در برنامه های بازاریابی داده نشود هزینه های بازاریابی در سطح پایین تری خواهد بود ولی از طرف دیگر اگر در برنامه های بازاریابی تغییر داده شود، در بسیاری موارد سهم بیشتری از بازار فروش را به دست خواهند آورد و نتیجتا جبران افزایش هزینه ها خواهد شد.
ذیلاً نکات عمده ای را که باید در مورد آمیخته بازاریابی در بازار بین الملل مورد توجه قرار داد به اختصار شرح می دهیم.
1-5- کالا (Product)
در مورد عرضه کالا به بازار بین الملل سه استراتژی مختلف را می توان انتخاب نمود.
1-1-5- در استراتژی اول هیچ تغییری در کالا نمی دهیم و همان کالایی را که در داخل کشور عرضه می نماییم به خارج از کشور نیز صادر می نماییم (straight extension).
2-1-5- در استراتژی دوم در کالاهای مورد نظر، تغییراتی را که برای بازار صادراتی لازم می دانیم اعمال نموده و بعد کالا را صادر می کنیم (Product adaptation).
3-1-5- در استراتژی سوم با توجه به نیاز بازار بین الملل، کالای کاملاً جدیدی را عرضه می نماییم (product invention).
2-5- سیاست های تشویقی و ترغیبی (promotion)
(شرکتهای صادراتی ممکن است همان استراتژی تشویقی و ترغیبی را که در کشور خود اعمال می نمایند انتخاب کنند و یا اینکه برای هر بازار خارجی، سیاست تشویقی و ترغیبی خاص آن را انتخاب کنند) (معمولاً در تبلیغات تغییرات جزئی را معمول می دارند، برای این که بعضی از این تغییرات کوچک از ایجاد مشکلات فرهنگی جلوگیری می کند). مثلاً رنگ اگهی های تبلیغاتی از نکاتی است که بی توجهی به آن نامطلوب است. مثلاً رنگ ارغوانی در اکثر کشورهای امریکای لاتین مرگ را به یاد می آورد. رنگ سفید در ژاپن رنگ عزاست و سبز در کشورهای مالزی پژمردگی جنگل را یاد آور می شود. حتی نامها در کشورهای مختلف معانی متفاوتی دارند که در فعالیت های تبلیغاتی بین الملل می باید مورد توجه قرار گیرد (استفاده از وسایل ارتباط جمعی نیز، نیاز به شناخت از کاربرد آن وسایل در کشور مورد نظر دارد). مثلاً وقت برنامه های تبلیغاتی در تلویزیون یک کشور ممکن است فقط برای یک ساعت در بعدازظهر باشد و در بعضی از کشورها اصلاً برنامه های تبلیغاتی بازرگانی در رادیو و تلویزیون وجود ندارد. در ایتالیا مجلات نقش بسیار اساسی را در تبلیغات ایفا می کنند. در حالی که در اتریش نقش بسیار ناچیزی دارند. در انگلستان مثل ایران روزنامه بیشتر سراسری توزیع شده و پوشش وسیعتری دارند در حالی که در اسپانیا بیشتر روزنامه ها محلی می باشند. تعدادی از خط مشی های استراتژی های عرضه کالا و سیاست های تشویقی و ترغیبی در شکل زیر نشان داده شده است.
در این شکل بر روی تغییرات در استراتژی های عرضه کالا و سیاست های تشویقی و ترغیبی تاکید شده است. کانالهای توزیع (place) برای بازارهای جدید می بایستی تغییر نمایند. جرح و تعدیل قیمت نیز احتمالاً ضروری خواهد بود. اگر شرکت بخواهد محصولات خود را به کشورهایی با درآمد پایین تر عرضه نماید بایستی کالای جدیدی را توسعه دهد. مثلاً در اکثر موارد در کشورهای در حال توسعه از دوچرخه برای حمل و نقل استفاده می شود، در حالی که در کشورهای پیشرفته غربی، مردم برای تفریح و سرگرمی از آن بهره برداری می نمایند، بنابراین فعالیت های تشویقی و ترغیبی متفاوتی در بازارهای مختلف مورد نیاز خواهد بود. با حرکت به سمت راست شکل فوق تغییر در کالا و فعالیت های تشویقی و ترغیبی مورد نیاز خواهد بود. چنین حرکتی خطر را افزایش می دهد و نیاز به شناخت بیشتری از بازار می باشد.
3-5- سیاست های قیمت گذاری (pricing)
در بازار بین المللی، تولید کنندگان، اغلب قیمت کمتری را برای خود تعیین می نمایند، ممکن است درآمد ها کمتر باشد، اما باید توجه داشت که قیمت پایین تر برای فروش از ضروریات می باشد. یکی از اهداف تعیین قیمت پایین، نفوذ در بازار و افزایش سهم بازار شرکت در کشور مورد نظر می باشد. باید توجه داشت که صادر کنندگان کالا، بر روی قیمتهای خرده فروشی که توسط واسطه های کشور واردکننده تعیین می شود، کنترل کمی دارند، در مقابل بسیاری از واسطه های کشورهای خارجی سود زیادی را بر روی کالاهای خریداری شده خود درنظر می گیرند، حتی اگر این سیاست موجب کاهش فروش کالاهایشان شود (انتظار دیگری که واردکنندگان کالاها دارند این است که کالا به آنها به وعده فروخته شود که این مسئله، هم هزینه و هم ریسک صادر کنندگان را افزایش خواهد داد).
4-5- کانال توزیعی (place or distribution channels)
(یک شرکت صادراتی باید به کلیه کانالها، تا عرضه کالاها به مصرف کننده نهایی توجه داشته باشد). شکل سه رابط عمده بین فروشنده و خریدار نهایی را نشان می دهد (رابط اول در سازمان "مرکزی فروشنده"(Sellers headquarters organization) می باشد که کل کانال ها را سرپرستی نموده وخودش نیز بخشی از کل کانالها می باشد). (رابط دوم عبارت از "کانالهای بین کشورها" (Channels between nations) می باشد که کالاها را در مرز کشور وارد کننده می رساند. رابط سوم عبارتست از "کانالهای داخل کشور وارد کننده" (Channels within nations) که کالاها را از مرزهای خودشان به مصرف کننده نهایی می رسانند. بسیاری از صادر کنندگان کشورمان فکر می کنند، بعد از این که کالاها از دست آنها خارج شده وظیفه آنها نیز خاتمه یافته است، درحالی که می بایست توجه بیشتری را در مورد چگونگی حرکت آن در داخل کشور وارد کننده نیز مبذول دارند).
کانالهای داخل کشورها با هم تفاوت زیادی دارند، اختلاف کانالها از کشوری به کشور دیگر از نظر تعداد و انواع واسطه ها، شگفت آور است. بعنوان مثال اگر شرکت صادراتی سازمان صنایع ملی بخواهد فرضاً به کشور ژاپن صابون صادر نمایند، احتمالاً با پیچیده ترین سیستم توزیعی دنیا مواجه خواهد شد. شرکت صادراتی سازمان صنایع ملی می بایست کالا را به "عمده فروشی عمومی" (General whole saler) بفروشد، او نیز کالا را به "یک عمده فروش مخصوص کالاهای اساسی" (Basic prduct specialty whole saler) فروخته و او کالا را به یک "عمده فروش مخصوص آن کالا" (Specialty whole saler) فروخته، و او هم باز کالا را به یک "عمده فروش منطقه ای" (Regional whole saler) می فروشد و او هم باز کالا را به یک "عمده فروش محلی" (Local whole saler) می فروشد که او بالاخره به "خرده فروش" (Retailers) عرضه نماید. به عبارت دیگر پنج گروه مختلف عمده فروش در اینجا دخالت دارند. این سطوح مختلف توزیعی ممکن است باعث شود که کالا به دو برابر و حتی به سه برابر قیمت بدست مصرف کننده نهایی برسد.
5-5- قدرت (power)
شرکتهایی که در سطح بین الملل فعالیت می نمایند اغلب باید حمایت روسای بانفوذ صنعتی و قانون گذاران و بروکراتهای دولتی را جهت ورود و فعالیت در بازار مورد نظر بدست آورند. برای مثال یک شرکت دارویی که سعی دارد یک قرص ضد بارداری را در یک کشور عرضه کند مجبور است تایید وزارت بهداشت کشور مزبور را بدست آورد. پس در این صورت مدیر بازاریابی نیازمند مهارتهای سیاسی، استراتژی های سیاسی و زد و بندهای سیاسی است و شرکت مجبور است جهت ورود به بازار، افراد بانفوذ کشورها را شناسایی کند و از مهارتهای لازم جهت انجام مذاکرات و واکنش مثبت برخوردار باشد.
6-5- روابط عمومی (public relations)
در حالی که قدرت یک استراتژی اعمال نفوذ می باشد روابط عمومی یک استراتژی جذبی است. زمان زیادی طول می کشد تا عادات مصرفی و اعتقادات مردم شکل بگیرد، ولی پس از این که عادات مصرفی در جهت موافق با مصرف کالاهای یک شرکت توسعه یافت می تواند در گسترش بازار موثر باشد. در حقیقت قدرت احتمالاً به تنهایی قادر نخواهد بود یک شرکت را وارد بازار کرده، یا آن را در بازار حفظ کند. شرکت ها بایست به ایجاد روشهای تولید مسئولانه تر و نیز به توسعه و رشد رضایت عمومی توجه بیشتری مبذول نمایند. آنها باید قبل از ورود به یک بازار شناخت و آگاهی درستی از عقاید، نگرش ها، طرز تلقی و ارزشهای جامعه داشته باشند. شرکت ها پس از ورود به یک بازار نیاز دارند تا از طریق سهیم شدن در امور عمومی، برگزاری مراسم عمومی و فرهنگی و کارکردن موثر با رسانه های گروهی، نقش یک شهروند خوب را ایفا نمایند.
7-5- بسته بندی (packaging)
بسته بندی کالا یکی از موضوعاتی است که متاسفانه اهمیت آن برای تولید کنندگان، توزیع کنندگان و صادر کنندگان محصولات در داخل کشور، به درستی مشخص نشده و به همین علت یکی از اولین هزینه هایی است که در مواقع رکود کاهش می یابد. بایست توجه نمود که در صورتی که به بسته بندی توجه نگردد در اثر نفوذ هوا، جابجایی و غیره، کالا غیر قابل استفاده خواهد شد و خسارت آن چندین برابر هزینه های بسته بندی می گردد. در حال حاضر بسته بندی یکی از ابزارهای بسیار مهم بازاریابی می باشد.
یک بسته بندی خوب موجب می گردد تا مصرف کننده به آسانی کالای مورد نیاز خود را پیدا کند. در موقع بسته بندی بایستی در مورد اندازه، شکل، مواد، رنگ و مارک کالا تصمیم گیری گردد. علاوه بر این، عناصر بسته بندی بایستی از نظر قیمت، تبلیغات و سایر عناصر بازاریابی نیز هم آهنگ گردند.
8-5- خط مشی های جمع آوری اطلاعات (probe information)
بازارها در سطح جهانی بطور قابل ملاحظه ای با یکدیگر اختلاف دارند. برای مثال، درآمد سرانه کشورها از 120 دلار در سال اتیوپی تا 23770 دلار در امارات متحده عربی متغیر می باشد. دسترسی سریع و به روز اطلاعات یکی از عوامل کلیدی تصمیم گیری برای مدیران بازاریابی بین الملل می باشد. بهره برداری از تکنولوژی های مدرن ارتباطات و همچنین استفاده از کامپیوتر در پردازش داده ها، برای موفقیت شرکتها ضروری است.
9-5- خدمت (Service)
این بخش شامل سه جزء به شرح زیر می باشد:
الف: خدمات قبل از فروش (pre-sale service)
ب: خدمات بعد از فروش (post-sale service)
ج: خدمات جدا از فروش (non-sale service)
10-5- حساسیت مصرف کنندگان (Customer sensitivity)
در این رابطه نکات زیر مورد توجه قرار می گیرد:
الف: گرایش کارمند (Employee attitude)
ب: رفتار با مشتریان (Customer treatment)
ج: جواب به خریداران (Response to customer)
11-5- راحتی مصرف کنندگان (Customer convenience
(در این قسمت راحتی مصرف کنندگان از نقطه نظرهای مختلف مورد توجه قرار می گیرد).
6- تصمیم در مورد نوع سازمان بازاریابی بین الملل
(Diciding on the marketing organizition)
موسسات بازرگانی حداقل از سه راه مختلف می توانند فعالیت های بازاریابی بین الملل خود را اداره نمایند.
1. ایجاد بخش صادراتی در داخل سازمان
2. تاسیس سازمان یا شرکت بازاریابی بین الملل
3. تاسیس سازمان جهانی
1-6- ایجاد بخش صادراتی در داخل سازمان (Export department)
یک سازمان معمولاً در ابتدا خیلی ساده با ارسال کالاها به خارج وارد فعالیت بازاریابی بین الملل می شود (اگر از این طریق صادراتش افزایش یابد سازمان مورد نظریک بخش صادراتی را که معمولاً یک مدیر فروش و چند دستیار دارد ایجاد می کند وقتی که صادرات باز هم بیشتر افزایش یافت این بخش صادرات توسعه می یابد تا بتواند خدمات بازاریابی بیشتری انجام داده و قادر باشد فعالیت خود را پی گیرانه و بطور مستمر دنبال نماید) اگر سازمان آنقدر پیشرفت داشته باشد که بخواهد بدنبال همکاری های مشترک با شرکتهای کشورهای خارجی رفته و یا در آنجا خودش مستقیماً سرمایه گذاری نماید دیگر فقط بخش صادراتی در داخل سازمان کافی نخواهد بود.
2-6- تاسیس سازمان یا شرکت بازاریابی بین الملل (International Division)
بسیاری از سازمانها کم کم وارد فعالیت های مختلف و بازارهای متعدد در سطح بین الملل می شوند. یک سازمان ممکن است بتدریج که رشد می کند و فعالیتش بسط می یابد به یک کشور کالا صادر کرده به کشور دیگر پروانه تولید کالا خاص را فروخته و با کشور سوم همکاری و مالکیت مشترک در تولید را داشته و در کشور چهارم مالک یک شعبه تولیدی باشد (دیر یا زود این سازمان یک شرکت بین المللی به منظور انجام فعالیتهای بازاریابی بین المللی تاسیس خواهد نمود).
(سرپرستی فعالیت های بین المللی معمولاً با مدیر عامل شرکت بین المللی است. مدیرعامل شرکت بین المللی اهداف و بودجه شرکت را مشخص کرده مسئولیت رشد فعالیت های شرکت در بازار بین الملل را به عهده دارد).
شرکت بین المللی به طرق مختلف سازمان می یابد، کارمندان شرکت بین المللی عبارتند از: متخصصین بازاریابی، تولید، تحقیق، امور مالی، برنامه ریزی و امور پرسنلی آنها برای "واحد های مختلف" (operating unit) خود که در نقاط مختلف دنیا ممکن است ایجاد کنند برنامه ریزی نموده و خدمات لازم را به آنها ارائه می دهند. "واحدهای مختلف" شرکت بین الملل ممکن است با توجه به یک یا بیشتر از سه مبنای زیر سازمان یابند.
الف: سازماندهی بر حسب منطقه جغرافیایی (Geographical organization)
این نوع سازماندهی واحدهای تابعه شرکتهای بازاریابی بین المللی در نواحی مختلفی که شرکت فعالیت بیشتر دارد ایجاد می شوند. سرپرستی این نوع سازمانها معمولاً با معاون مدیر عامل شرکت بازاریابی بین المللی می باشد. سرپرستی این سازمانها، مسئولیت نظارت بر فروشندگان، فروش شعبات، توزیع و دادن پروانه به نواحی وابسته خود را عهده دارند.
بازاریابی: سازماندهی بر حسب محصول (product-group organiztion)
این نوع سازماندهی، مسئولیت فروش هرگروه از کالاها را برای سراسر دنیا، بر عهده داشته و سرپرستی آن معمولاً با یک معاون مدیر عامل شرکت بازاریابی بین الملی می باشد. سرپرستی این سازمانها ممکن است متخصصین لازم را که برای نواحی جغرافیایی مختلف و برای شرکت بازاریابی بین الملل لازم می باشند فراهم نماید.
ج: واحد بین المللی وابسته به شرکت بازاریابی بین المللی (International subsidianies)
نوع دیگر "واحدهای مختلف" شرکت بازاریابی بین المللی "واحد بین المللی وابسته به شرکت بازاریابی بین المللی" می باشد. سرپرستی هر یک از آنها را یک مدیرعامل به عهده دارد که فعالیتهایشان را به مدیرعامل "شرکت بازاریابی بین المللی" گزارش می دهند.
از آنجا که هریک از سه نوع سازماندهی فوق مشکلاتی را ایجاد می نماید، تعداد زیادی از شرکتهای چند ملیتی سازمان تثبیت شده ای نداشته و همواره در حل تغییر آن هستند.
3-6- تاسیس سازمان جهانی
شرکتهای زیادی از مرحله بین المللی گذشته و سازمانهای جهانی واقعی را تشکیل داده اند. آنها دیگر خودشان را به عنوان شرکتهای ملی که در خارج از مرزهای جغرافیایی خود فعالیت می نمایند نمی نگرند، بلکه جهانی می اندیشند. مدیریت عالی و کارکنان شرکت، تاسیسات تولیدی، خط مشی های بازاریابی، جریانات وجوه مالی وسیستم های برنامه ریزی و سازماندهی فعالیت های عمده (لجستیکی) را در سطح جهان برنامه ریزی می نمایند. واحدهای عملیاتی جهانی مستقیماً به مدیرعامل یا هیئت مدیره گزارش می دهند، نه به سرپرست بخش بین المللی. مدیران جهت عملیات جهانی آموزش می بینند، نه ملی یا بین المللی. مدیریت از کشورهای مختلف جذب و گزینش می گردد، اقلام، مواد و تجهیزات از هر کشوری که ارزان تر باشد تهیه و سرمایه گذاری در جایی انجام می شود که بالاترین بازدهی مورد انتظار را داشته باشد. با این حال، شرکت هایی که در تعداد زیادی از کشورها فعالیت می نمایند با پیچیدگی های سازمانی فراوانی مواجه هستند.
فصل سوم
روش تحقیق
مقدمه
در این فصل از پایان نامه، ابتدا اشاره ای به روش تحقیق مورد استفاده در پژوهش حاضر خواهیم داشت. و سپس با معرفی ابزار جمع آوری اطلاعات و ارائه نحوه تعیین روایی و پایانی پرسشنامه و روشهای آماری مورد استفاده، بحث را پی خواهیم گرفت.
روش تحقیق
با توجه به وجود انواع روشهای تحقیق، در این پژوهش ترکیبی از روش تحقیق کتابخانه ای و روش تحقیق میدانی مورد استفاده گرفته است. به این نحو که ابتدا صادرات محصولات چرمی سبک بر حسب مطالعات اسنادی موجود در سطح کل کشور بررسی شده و سپس داده های میدانی به طور خاص حول اطلاعات گرد آوری شده از قلمرو مکانی تحقیق یعنی مراکز تولیدی و صادراتی شهرستان مشهد، از طریق مصاحبه و طراحی پرسشنامه جمع آوری شده است.
روش جمع آوری اطلاعات
جهت جمع آوری اطلاعات، بعد از تعیین موضوع پایان نامه به دانشگاههای فردوسی و سازمان مدیریت صنعتی مراجعه شد تا سوابق تحقیقات بدست آمده و اطلاعات لازم جمع آوری شود. سپس با استفاده از روش کتابخانه ای ابتدا اقدم به کسب اطلاعات درباره موضوعات و منابع قابل استفاده شد تا بتوان در طول تحقیق آنها را بکار گرفت. بعد از آن کتب و نشریاتی که درخصوص صنعت چرم سبک مقالاتی داشتند مطالعه شد و بعد از این مرحله، با چند تن از صاحب نظران و دست اندکاران این صنعت، مصاحبه و تبادل نظر بعمل آمد تا کار تحقیقی از استحکام و اعتبار بیشتری برخوردار شود.
همچنین برای کسب اطلاع از وجود آمار و اطلاعات مورد نیاز به کتابخانه ها و نشریات ادارات دولتی دست اند کار تولید و صادرات محصولات چرمی سبک مراجعه شد.
بعلت بکر و تازه بودن موضوع تحقیق و بمنظور دستیابی به اطلاعات مورد نیاز، علاوه بر موارد فوق، اقدام به مطالعات میدانی و مصاحبه و طرح پرسشنامه شده و اطلاعات بصورت دسته اول جمع آوری و مورد استفاده قرار گرفت و بطور کلی می توان گفت که در این تحقیق اطلاعات از منابع زیر جمع آوری شده است.
منابع اطلاعات ثانویه
استفاده از کتابخانه ها و نشریات ادارات صنایع، بازرگانی، گمرک جمهوری اسلامی ایران، مرکز آمار ایران، موسسه مطالعات و پژوهشهای بازرگانی، سازمان بودجه ، بانک صنعت و معدن، اتاق بازرگانی- صنایع و معادن، انجمن مدیران صنایع خراسان، معاونت امور دام جهاد سازندگی خراسان.
استفاده از کتب و تحقیقات انجام شده توسط دانشجویان دانشگاهها و مراکز آموزش عالی.
استفاده از کتب، مقالات و مجلات داخلی و خارجی و سالنامه های موجود در کتابخانه های دانشگاه فردوسی مشهد.
منابع اطلاعات اولیه
مصاحبه با کارشناسان و دست اندرکاران تولید و صادرات محصولات چرمی سبک، قبل و بعد از تنظیم پرسشنامه، یعنی هم به منظور تدوین فرضیات در ابتدای تحقیق و هم به منظور سنجش نظرات صاحبنظران جهت رفع معایب احتمالی موجود در پرسشنامه، نظرات کارشناسان استفاده شده و مصاحبه صورت گرفته است.
استفاده از پرسشنامه، اطلاعات حاصل از پرسشنامه مبنای اصلی برای اثبات یا رد فرضیات می باشد، بر همین اساس تعداد 30 نسخه پرسشنامه بین مدیران مراکز تولید و صادرات محصولات چرمی سبک توزیع گردید.
روش اجرای پرسشنامه
پرسشنامه با 52 سوال بسته به منظور جمع آوری اطلاعات لازم برای آزمون فرضیات طراحی شده و بعد از طراحی و قبل از توزیع، پیش آزمون و نیز قبل از توزیع، پیش نمونه گیری بعمل آمده و اعتبار پاسخنامه نیز بدست آمده و سپس جامعه توزیع و اطلاعات مورد نیاز از نمونه ها کسب شده است.
جامعه آماری:
شامل کلیه مراکزی می باشد که در زمینه تولید و صادرات محصولات چرمی سبک فعالیت می نمایند و عبارتند از:
الف: کلیه کارخانجات، کارگاهها و مراکز تولید سالامبور، کراست، چرم و محصولات چرمی سبک در شهر مشهد (استان خراسان)
ب: کلیه شرکتها، موسسات و مراکز صادرات سالامبور، کراست، چرم و محصولات چرمی سبک در شهر مشهد (استان خراسان)
نمونه آماری
با استفاده از روش نمونه گیری طبقه بندی شده (CLASSIFIED SAMPLING) و روش نمونه گیری با نسبتهای نابرابر 47 (DISPROPORTIONATE SAMPLING) نمونه های مورد نظر با توجه به چهار چوب آماری از بین مراکز تولیدی و صادراتی واقع در قلمرو مکانی تحقیق یعنی از محدوده جغرافیایی شهر مشهد (استان خراسان) جمع آوری شده است. شایان ذکر است، سه شرط که تحت این شرایط بکارگیری روش نمونه گیری با نسبتهای نابرابر مناسبت بیشتری دارد به شرح زیر می باشد.
الف- وقتی که جامعه آماری شامل گروههای فرعی بسیار مهم ولی کوچکی است.
ب- وقتی بعضی از گروههای فرعی موجود در جامعه نامتجانس هستند، در حالی که گروههای فرعی دیگر متجانس و هماهنگ می باشند.
ج- وقتی که انتظار داشته باشیم نسبتهای پاسخهای داده شده توسط گروههای فرعی موجود در جامعه آماری تفاوتهای قابل تاملی باهم داشته باشند.
پس به دلایل ذیل از روشهای نمونه گیری فوق استفاده شده است.
زیرا اولا جامعه آماری با نسبتهای نابرابر از طبقات و سطوح مختلف مراکز صنعتی، نیمه صنعتی و سنتی تشکیل شده بود. ثانیا گروه نمونه مراکز صنعتی حائز ویژگیهای خاصی بود که بایستی تمامی اعضای آن در نمونه آماری شرکت داده می شدند. در حالی که چون اعضای گروه نمونه مراکز نیمه صنعتی و سنتی سنخیت و تجانس بیشتری با یکدیگر داشتند در یک طبقه قرار داده شدند و با نسبت 5/1 برابر گروه نمونه مراکز صنعتی، از مهمترین آنها نمونه گیری به عمل آمد.
همچنین لازم به ذکر است که در نمونه های انتخابی ترتیب اتخاذ گردیده که از تمام اقشار و سطوح جامعه آماری در آن شرکت داشته باشند و نمونه های مورد نظر واجد ویژگیهایی باشد که اطلاعات ناشی از آن، از قابلیت تعمیم به مراکز تولیدی و صادراتی در سطح استان برخوردار بوده و نیز بتواند مبنایی برای تحلیل و تسریع آن در سطح کل کشور را به صورت یک فرض نزدیک به واقع ارائه دهد.48
تهیه و تنظیم پرسشنامه
به منظور دستیابی به اطلاعات دست اول و همچنین آزمون فرضیات پرسشنامه ای با سوالات بسته و شامل دو دسته سوالات تولیدی و بازرگانی تدوین و تنظیم شده و با توجه به اینکه مراکز تولید و صادرات محصولات چرمی سبک از لحاظ سطح تکنولوژی، ماشین آلات و حجم فعالیت از یکدیگر متمایز بودند و بدلیل اینکه باید از تمام اقشار و طبقات جامعه آماری نمونه گیری طبقه بندی شده بعمل می آمد، به تعداد 30 نسخه پرسشنامه تکثیر و با استفاده از روش نمونه گیری با نسبتهای نابرابر به نسبت تعداد 12 نسخه بین مراکز صنعتی و تعداد 18 نسخه بین مراکز نیمه صنعتی و سنتی از طریق مراجعه حضوری توزیع و جمعی آوری گردید و از پاسخ دهندگان خواسته شد تا سوالات تولیدی توسط مدیران تولید و سوالات بازرگانی توسط مدیران بازرگانی پاسخگوئی گردد. در پرسشنامه تعداد 35 سوال بسته پنج گزینه های با استفاده از مقیاس لیکرت بصورت بسیار کم، کم، متوسط، زیاد و بسیار زیاد با امتیازات از 2- تا 2+ تعیین و مورد آزمون واقع شد و نیز تعداد 17 سوال بسته دیگر مطرح گردید تا از مشخصات و نظرات مدیران مراکز تولید و صادرات محصولات چرمی سبک اطلاعات بیشتری کسب شود و بتوان از پاسخ سوالات در تجزیه و تحلیل فرضیات استفاده نمود.
نحوه توزیع سوالات پرسشنامه
در پرسشنامه تهیه شده سوالات 1 الی 7 مربوط به فرض 7، سوالات 8 الی 19 مربوط به فرض 2، سوالات 20 الی 22 مربوط به فرض 5، سوالات 23 الی 25 مربوط به فرض 1، سوالات 26 الی 31 مربوط به فرض 6، سوال 32 مربوط به فرض 1، سوالات 33 الی 39 مربوط به فرض 7، سوالات 40 الی 45 مربوط به فرض 3 و سوالات 46 الی 52 به فرض 4 می باشد.
اعتبار پرسشنامه
بطور کلی در تعیین اعتبار پرسشنامه بدنبال این موضوع هستیم که دریابیم تا چه حدی نمونه ها معرف دقیق مرجع پاسخهایی است که نمونه از آن استخراج شده است. یا به عبارت دیگر به دنبال روایی (Validity) و پایایی (Reliability) سوالات هستیم و می خواهیم بدانیم که پرسش شونده تا چه حدی توانسته است به سوالات ما جواب دهد. برای تعیین اعتبار پرسشنامه از روش ضریب آلفای کرونباخ (Cronbach 1951) (Cronbach Coefficient Alpga) استفاده نموده ایم که فرمول آن چنین می باشد.
در این فرمول:
n=تعداد سوالات پرسشنامه
واریانس سوال
با استفاده از نرم افزار آماری (Staristical Pakage sosial sciences )SPSS اعتبار پرسشنامه را بدست آورده و همراه با این اعتبار یابی، یک مجموعه از آماره های مربوط به سوالات را نیز بدست آوردیم که به شرح زیر می باشد. (کلیه داده های مذکور در بخش ضمایم موجود است.)
بخش اول شامل مجموعه داده های 30 پرسشنامه می باشد که نشان می دهد در هر کدام از پرسشنامه ها پاسخ دهندگان کدام گزینه را برای پاسخ انتخاب کرده اند. در بخش دوم ضریب آلفای کرونباخ استاندارد محاسبه شده که برابر 8507/0 می باشد و این ضریب برای هر یک از سوالات چند گزینه ای نیز محاسبه گردیده است چون ضریب آلفای کرونباخ حدود 85% می باشد، لذا پرسشنامه از اعتبار خوبی برخوردار است. از طرف دیگر، با توجه به اینکه ضریب آلفا را برای تک تک سوالات چند گزینه ای نیز محاسبه کرده ایم، یعنی هر یک از سوالات را حذف نموده ایم تا میزان تغییر در ضریب آلفا را مشاهده کنیم، نتیجه نشان می دهد که نیاز به حذف هیچکدام از سوالات نمی باشد چرا که با حذف هر کدام از سوالات، ضریب آلفا تغییر چندانی را نشان نمی دهد. بخش نهایی، اختصاص به محاسبه ضریب همبستگی پیرسون (Pearson Correlation Coefficients دارد، که برای سوالات هر دو گروه نمونه بطورجداگانه محاسبه شده است.
در آزمون فرض عدم همبستگی بین متغییرها، فرضیه صفر و فرضیه مقابل بصورت زیر نوشته می شود.
همچنین سطح معنی داری فرض عدم همبستگی بین متغییرها، با توزیع زیر نشان داده می شود.
بعنوان مثال برای دو سوال 23 و 24 (که مربوط به فرضیه یک می باشد) در نمونه مربوط به مراکز صنعتی که n=12 می باشد در ماتریس ضرایب همبستگی ملاحظه می گردد که همبستگی بین سوالات 23 و 24 برابر با 6500/0 است و می دانیم در نرم افزار SPSS، ضرایب همبستگی معنی داری در سطح 01/0 را با * و در سطح 001/0 را با** نمایش می دهند. و از آنجا که در کنار عدد 6500/0 در ماتریس ضرایب همبستگی علامت * یا ** وجود ندارد لذا سوال 23 و 24 مستقل از یکدیگر هستند. برای باقیمانده سوالات نیز می توان میزان همبستگی و سطح معنی داریش را مشاهده نموده و فرض عدم رابطه را آزمون کرد.
روشهای آماری مورد استفاده
برای طبقه بندی داده های آماری جمع آوری شده، تجزیه و تحلیل اطلاعات و آزمون فرضیات از آمار توصیفی شالم تشکیل جداول فراوانی (تعداد، درصد)، محاسبه میانگین ها، واریانسها، انحراف معیار ها و نیز از آمار استنباطی شامل محاسبه ضرایب آلفای کرونباخ و همیستگی پیرسون و آزمون فرض میانگین ها با بکارگیری توزیع تی – استیودنت (T-Student استفاده شده است. حال برای روشنتر شدن مطلب، روش آزمون فرض مورد استفاده در تحقیق تشریح می گردد.
برای قبول یا رد فرضیات، از آزمون میانگین استفاده شده است. در این رابطه پاسخهای بسیار زیاد، زیاد و متوسط را مبنای تایید فرضیه و جوابهای کم و بسیار کم را مبنای رد فرضیه در نظر گرفته ایم. با در نظر گرفتن نمرات 2- و 1- و 1و 2 برای پاسخهای بسیار کم، کم، متوسط، زیاد و بسیار زیاد، فرضیه صفر و فرضیه مقابل بصورت زیر نوشته می شود:
هنگامیکه نمونه انتخابی هب اندازه کافی بزرگ باشد، یعنی نرمال است، بنابراین اگر انحراف معیار جامعه مشخص باشد، میتوان توزیع آماره آزمون را بصورت زیر محاسبه کرد:
اما در غالب موارد میزان انحراف معیار جامعه مشخص نیست و باید آنرا از روی نمونه حدس زد. در چنین مواردی بجای از s استفاده می کنیم و اگر نمونه جامعه کوچکتر از 30 باشد، جامعه دارای توزیع t است 49 همچننی در رابطه با فرضیه هایی که دارای چند سوال بوده اند، از میانگین نمرات بعنوان متغییر پاسخ استفاده نموده ایم. پس برای هر یک از این فرضیه ها باید آزمون زیر صورت گیرد بدیل اینکه n1<30، n2<30 می باشد. لذا از آماره زیر در این زمینه استفاده نموده ایم.
در این آماره میانگین نمونه، میانگین جامعه، s انحراف معیار نمونه و n تعداد نمونه می باشد با توجه به اینکه این آماره دارای توزیع t با n-1 درجه آزادی می باشد، لذا ناحیه بحرانی بصورت n-1 و T>ta تعریف می گردد.
آماره مربوط به نمونه مراکز صنعتی
ta،n-1=t0.05،11=1.79
IF n=12، Then RHo
آماره مربوط به نمونه مراکز نیمه صنعتی و سنتی
Then RHo
فصل چهارم
جمع آوری اطلاعات و تجزیه و تحلیل داده ها
مقدمه
در این فصل از تحقیق با استفاده از روشهای آماری به تجزیه و تحلیل اطلاعات جمع آوری شده از طریق پرسشنامه و آزمون فرضیات تحقیق در جهت تایید یا رد آنها پرداخته می شود. شایان ذکر است که مدیران مراکز نمونه گیری شده واجد ویژگیهایی بودند که از طریق سوالات پایه که در ابتدای پرسشنامه طراحی شده بود، این اطلاعات جمع آوری شده است و در ابتدای این فصل به تفسیر آنها پرداخته می شود.
اطلاعات مربوط به ویژگیهای مدیران مراکز نمونه گیری شده
سوالات مربوطه: سوالات شماره 1و2و3و4و5و6و7و33و34و35و36و37و38و39 مربوط به اطلاعات پایه در خصوص ویژگیهای مدیران مراکز نمونه گیری شده می باشند.
سوال 1- بوسیله این سوال جنس مدیران بازرگانی مورد سوال قرار گرفته است. در گروه نمونه مراکز صنعتی 2 نفر یا 7/16% از مدیران بازرگانی زن و 10 نفر یا 3/83% از مدیران بازرگانی مرد می باشند. ولی در گروه نمونه مراکز نیمه صنعتی و سنتی تمامی 18 نفر مدیر بازرگانی یا 100% افراد را مردان تشکیل می دهند.
سوال 2- بوسیله این سوال سن مدیران بازرگانی مورد سوال قرار گرفته است. میانگین سن مدیران بازرگانی در گروه نمونه مراکز صنعتی 42/41 سال می باشد که 8 نفر یا 7/66% افراد زیر میانگین و 4 نفر یا 3/33% افراد بالای میانگین قرار دارند. در حالی که در گروه نمونه مراکز نیمه صنعتی و سنتی میانگین سنی مدیران بازرگانی 06/44 سال می باشد و 10 نفر یا 6/55% افراد زیر میانگین و 8 نفر یا 4/44% افراد بالای میانگین قرار دارند.
سوال 3- بوسیله این سوال سابقه خدمت مدیران بازرگانی مورد سوال واقع شده است. میانگین سابقه خدمت در گروه نمونه مدیران بازرگانی مراکز 17/17 سال است در حالی که در گروه نمونه مدیران بازرگانی نیمه صنعتی و سنتی 28/27 سال می باشد. نسبت افراد زیر میانگین در گروه نمونه مدیران بازرگانی مراکز صنعتی 7 نفر یا 3/58% و در گروه نمونه مدیران بازرگانی مراکز نیمه صنعتی و سنتی 9 نفر یا 50% می باشد. همچنین نسبت افراد بالای میانگین در گروه نمونه مدیران بازرگانی مراکز صنعتی 5 نفر یا 7/41% و در گروه نمونه مدیران بازرگانی مراکز نیمه صنعتی و سنتی 9 نفر یا 50% می باشد.
سوال 4- بوسیله این سوال سابقه خدمت مدیران بازرگانی در شغل فعلی مورد سوال قرار گرفته است. میانگین سابقه خدمت در شغل فعلی در گروه نمونه مدیران بازرگانی مراکز صنعتی 58/10 سال است در حالی که در گروه نمونه مدیران بازرگانی مراکز نیمه صنعتی و سنتی 06/14 سال می باشد.
نسبت افراد زیر میانگین در گروه نمونه مدیران بازرگانی مراکز صنعتی 8 نفر یا 7/66% و در گروه نمونه مدیران بازرگانی مراکز نیمه صنعتی و سنتی 11 نفر یا 1/61% می باشد. همچنین نسبت افراد بالای میانگین در گروه نمونه مدیران بازرگانی مراکز صنعتی 4 نفر و یا 3/33% و در گروه نمونه مدیران بازرگانی مراکز نیمه صنعتی و سنتی 7 نفر یا 9/38% می باشد.
سوال 5- بوسیله این سوال میزان تحصیلات مدیران بازرگانی مورد سوال قرار گرفته است. در گروه نمونه مدیران بازرگانی مراکز صنعتی 7 نفر یا 3/85% افراد دارای مدرک بالاتر از دیپلم و 5 نفر یا 7/415 افراد دارای مدرک دیپلم و پایین تر می باشند. در حالی که در گروه نمونه مدیران بازرگانی مراکز نیمه صنعتی و سنتی تمامی 18 نفر یا 100% افراد دارای مدرک دیپلم و پایین تر می باشند.
سوال 6- بوسیله این سوال رشته تحصیلی مدیران بازرگانی مورد سوال واقع شده است. در گروه نمونه مدیران بازرگانی مراکز صنعتی تنها 1 نفر یا 33/8% افراد دارای رشته تحصیلی مرتبط با شغل خود می باشند و 11 نفر یا 68/91% افراد دارای رشته های تحصیلی غیر مرتبط با شغل خود می باشند. همچنین در گروه نمونه مدیران بازرگانی مراکز نیمه صنعتی و سنتی تمام مدیران بازرگانی یا 100% افراد دارای رشته تحصیلی غیر مرتبط با شغل خود می باشند.
سوال 7- بوسیله این سوال دوره های تخصصی را که مدیران بازرگانی در ارتباط با شغل خود گذرانده اند مورد سوال قرار گرفته است. در گروه نمونه مدیران بازرگانی مراکز صنعتی 5 نفر یا 7/41% افراد دوره تخصصی در ارتباط با شغلشان طی نموده اند و 7 نفر یا 3/58% افراد دوره تخصصی طی نکرده اند. همچنین در گروه نمونه مدیران بازرگانی مراکز نیمه صنعتی و سنتی 3 نفر یا 7/16% افراد دوره تخصصی در ارتباط با شغلشان طی نموده اند و 15 نفر یا 3/83% افراد دوره تخصصی طی نکرده اند.
سوال 33- بوسیله این سوال جنس مدیران تولید مورد سوال قرار گرفته است در گروه نمونه مراکز صنعتی تمامی 12 نفر مدیر تولید یا 100% افراد را مردان تشکیل داده اند. و در گروه نمونه مراکز نیمه صنعتی و سنتی نیز تمامی 18 نفر مدیر تولید یا 100% افراد را مردان تشکیل داده اند.
سوال 34- بوسیله این سوال سن مدیران تولید مورد سوال قرار گرفته است. میانگین سنی مدیران تولید در گروه نمونه مراکز صنعتی 75/35 سال می باشد که 6 نفر یا 50% افراد زیر میانگین و 6 نفر یا 50% افراد بالای میانگین قرار دارند. در حالی که در گروه نمونه مراکز نیمه صنعتی و سنتی میانگین سنی مدیران تولید 06/34 سال می باشد و 11 نفر یا 1/61% افراد زیر میانگین و 7 نفر یا 9/38% افراد بالای میانگین قرار دارند.
سوال 35- بوسیله این سوال سابقه خدمت مدیران تولید مورد سوال واقع شده است. میانگین سابقه خدمت در گروه نمونه مدیران تولید مراکز صنعتی 12 سال است. در حالی که درگروه نمونه مدیران تولید مراکز نیمه صنعتی و سنتی 39/14 سال می باشد.
نسبت افراد زیر میانگین در گروه نمونه مدیران تولید مراکز صنعتی 6 نفر یا 50% و در گروه نمونه مدیران تولید مراکز نیمه صنعتی و سنتی 11 نفر یا 11/61 می باشد. همچنین نسبت افراد بالای میانگین در گروه نمونه مدیران تولید مراکز صنعتی 6 نفر یا 50% و در گروه نمونه مدیران تولید مراکز نیمه صنعتی و سنتی 7 نفر یا 9/38% می باشد.
سوال 36- بوسیله این سوال سابقه خدمت مدیران تولید در شغل فعلی مورد سوال قرار گرفته است. میانگین سابقه خدمت در شغل فعلی در گروه نمونه مدیران تولید مراکز صنعتی 42/7 سال است. در حالی که در گروه نمونه مدیران تولید مراکز نیمه صنعتی و سنتی 33/8 سال می باشد. نسبت افراد زیر میانگین در گروه نمونه مدیران تولید مراکز صنعتی 6 نفر یا 50% و در گروه نمونه مدیران تولید مراکز نیمه صنعتی و سنتی 9 نفر یا 50% می باشد. همچنین نسبت افراد بالای میانگین در گروه نمونه مدیران تولید مراکز صنعتی 6 نفر یا 50% و در گروه نمونه مدیران تولید مراکز نیمه صنعتی و سنتی 9 نفر یا 50% می باشد.
سوال 37 – بوسیله این سوال میزان تحصیلات مدیران تولید مورد سوال قرار گرفته است. در گروه نمونه مدیران تولید مراکز صنعتی 7 نفر یا 3/58% افراد دارای مدرک بالاتر از دیپلم و 5 نفر یا 7/41% افراد دارای مدرک دیپلم و پایئن تر می باشند. در حالی که در گروه نمونه مدیران تولید مراکز نیمه صنعتی و سنتی 1 نفر یا 6/5% افراد دارای مدرک بالاتر از دیپلم و 17 نفر یا 4/94% افراد دارای مدرک دیپلم و پائین تر می باشند.
سوال 38- بوسیله این سوال رشته تحصیلی مدیران تولید مورد سوال قرار گرفته است. در گروه نمونه مدیران تولید مراکز صنعتی 6 نفر یا 50% افراد دارای رشته تحصیلی مرتبط با شغل خود می باشند و 6 نفر یا 50% افراد دارای رشته های تحصیلی غیر مرتبط با شغل خود می باشند. همچنین در گروه نمونه مدیران تولید مراکز نیمه صنعتی و سنتی تمام مدیران تولید یا 100% افراد دارای رشته تحصیلی غیر مرتبط با شغل خود می باشند.
سوال 39- بوسیله این سوال دوره های تخصصی را که مدیران تولید در ارتباط با شغل خود گذرانده اند مورد سوال قرار گرفته است. در گروه نمونه مدیران تولید مراکز صنعتی 7 نفر یا 3/58% افراد دوره تخصصی در ارتباط با شغلشان طی نموده اند و 5 نفر یا 7/41% افراد دوره تخصصی طی نکرده اند همچنین در گروه نمونه مدیران تولید مراکز نیمه صنعتی و سنتی 1 نفر یا 6/5% افراد دوره تخصصی در ارتباط با شغلشان طی نموده اند و 17 نفر یا 4/94% افراد دوره تخصصی طی نکرده اند.
بررسی فرضیه 1:
قوانین و مقررات صادراتی موجود در کشور از صادرات محصولات چرمی سبک حمایت می کند
آماره آزمون
آزمون فرضیه 1:
برای هر دو گروه نمونه مراکز صنعتی و مراکز نیمه صنعتی و سنتی چون تمامی آماره های آزمون بدست آمده بدست آمده از داده ها برای هر دو گروه نمونه مراکز صنعتی و مراکز نیمه صنعتی و سنتی در دنباله سمت چپ توزیع استاندارد t قرار دارد، آزمون فرض Ho با اطمینان 95% رد می شود.
جدول آزمون فرض گروه نمونه مراکز صنعتی
نتیجه آزمون
آرمار آزمون t
انحراف معیارنمونهs
میانگین نمونه
شماره سوال
RHo
14/4-
486/3
168/4-
23
RHo
93/3-
03/1
167/1-
24
RHo
24/2-
90/0
583/0-
25
نتیجه آزمون
آماره آزمون t
انحراف معیارنمونهs
میانگین نمونه
شماره سوال 23
RHo
93/3-
03/1
167/1-
1-23
RHo
3-
866/0
75/0
2-23
RHo
17/2-
797/0
5/0-
3-23
RHo
97/2-
778/0
667/0-
4-23
RHo
35/2-
985/0
667/0-
5-23
RHo
8/2-
515/0
417/0
6-23
جداول آزمون فرض گروه نمونه مراکز نیمه صنعتی و سنتی
نتیجه آزمون
آماره آزمون t
انحراف معیارنمونهs
میانگین نمونه
شماره سوال
RHo
87/8-
11/3
5/6-
23
RHo
43/6-
916/0
389/1-
24
RHo
75/2-
029/1
667/0
25
نتیجه آزمون
آماره آزمون t
انحراف معیارنمونهs
میانگین نمونه
شماره سوال
RHo
39/9-
705/0
56/1-
1-23
RHo
24/4-
056/1
056/1-
2-23
RHo
35/5-
767/0
1-
3-23
RHo
03/5-
985/0
167/1-
4-23
RHo
33/5-
018/1
278/1-
5-23
RHo
40/2-
784/0
444/0-
6-23
سوالات مربوطه:
سوالات شماره 23، 24و 25 مربوط به این فرضیه می باشند.
سوال 23- بوسیله این سوال میزان تسهیلات لازم را که قوانین و مقررات سازمانهای دولتی و دست اندر کار صادرات شامل بانکها، گمرکات، ادارات صنایع، بازرگانی، دارائی و شرکتهای بیمه در امر صدور محصولات چرمی سبک ایجاد می نمایند. مورد سوال قرار گرفته است. میانگین پاسخ به این سوال در گروه نمونه مراکز صنعتی در مورد بانکها 167/1-، گمرکات 75/0-، ادارات صنایع 5/0-، ادارات بازرگانی 667/0-، ادارات دارائی 667/0-، شرکتهای بیمه 417/0-، و در کل 168/4- می باشد.
میانگین پاسخ به این سوال در گروه نمونه مراکز نیمه صنعتی و سنتی در مورد بانکها 56/1-، گمرکات 056/1-، ادارات صنایع 1-، ادارات بازرگانی 167/1-، ادرات دارائی 278/1-، شرکتهای بیمه 444/0-، و در کل 5/6- می باشد. به این سوال در گروه نمونه مراکز صنعتی در مورد بانکها 75%، گمرکات 50%، ادارات صنایع 50%، ادارات بازرگانی 50%، ادارات دارائی 50%، شرکتهای بیمه 7/41% افراد پاسخهای کم و بسیار کم داده اند و در گروه نمونه مراکز نیمه صنعتی و سنتی در مورد بانکها 9/88%، گمرکات 2-72%، ادارات صنایع 3/83%، ادارات بازرگانی 2/72%، ادارت دارائی 2/72-، شرکتهای بیمه 9/38 افراد پاسخهای کم و بسیار کم داده اند.
سوال 24- بوسیله این سوال میزان بهبود در صادرات محصولات چرمی سبک را که در اثر تغییرات اخیر در قوانین و مقررات صادراتی ایجاد شده است مورد سوال قرار گرفته است. میانگین پاسخ به این سوال در گروه نمونه مراکز صنعتی 167/1% و در گروه نمونه مراکز نیمه صنعتی و سنتی 389/1% می باشد. به این سوال در گروه نمونه مراکز صنعتی 75% افراد و در گروه نمونه مراکز نیمه صنعتی و سنتی 3/83% افراد پاسخهای کم و بسیار کم داده اند.
سوال 25- بوسیله این سوال میزان آگاهی بخشیدن به تولید کنندگان و صادر کنندگان محصولات چرمی سبک در مورد قوانین و مقررات صادراتی توسط سازمانهای دولتی دست اندر کار صادرات مورد سوال قرار گرفته است.
بررسی فرضیه 2:
صادر کنندگان محصولات چرمی سبک از دانش و فنون بازاریابی آگاهی لازم را دارند.
آماره آزمون:
آزمون فرضیه 2:
برای گروه نمونه مراکز صنعتی
چون اکثر آماره ها آزمون بدست آمده از داده ها برای گروه نمونه مراکز صنعتی در دنباله سمت راست توزیع استانداردt قرار دارد، آزمون فرض Ho با اطمینان 95% تایید می شود.
جداول آزمون فرض گروه نمونه مراکز صنعتی
نتیجه آزمون
آماره آزمون t
انحراف معیار نمونه s
میانگین نمونه
شماره سوال
RHo
57/2
674/0
5/0
8
RHo
15/2-
073/1
677/0-
9
RHo
76/0
138/
25/0
12
RHo
55/2
793/0
583/0
13
RHo
94/0
231/1
333/0
14
RHo
25/4-
619/4
667/5-
15
RHo
41/3-
827/4
75/4-
16
RHo
84/0
371/1
333/0
17
RHo
73/4
793/0
83/1
18
RHo
93/3
03/1
167/1
19
RHo
58/8
577/0
167/1
32
نتیجه آزمون
آماره آزمون t
انحراف معیار نمونه s
میانگین نمونه
شماره سوال
RHo
23/0-
24/1
083/0-
1-15
RHo
02/2-
288/1
75/0-
2-15
RHo
77/3-
996/0
083/1-
3-15
RHo
09/7-
651/0
333/1-
4-15
RHo
71/7-
674/0
5/1-
5-15
RHo
77/3-
996/0
083/1-
6-15
RHo
52/0
115/1
168/0
7-15
نتیجه آزمون
آماره آزمون t
انحراف معیار نمونه s
میانگین نمونه
شماره سوال
RHo
83/1-
422/1
75/0-
1-16
RHo
42/2-
193/1
833/0-
2-16
RHo
10/4-
055/1
25/1-
3-16
RHo
93/4-
996/0
417/1-
4-16
RHo
59/1-
087/1
5/0-
5-16
آزمون فرضیه 2:
برای گروه نمونه مراکز نیمه صنعتی و سنتی
چون اکثر آماره های آزمون بدست آمده از داده ها برای گروه نمونه مراکز نیمه صنعتی و سنتی در دنباله سمت چپ توزیع استاندارد t قرار دارد، آزمون فرض Ho با اطمینان 95/% رد می شود.
جداول آزمون فرض برای گروه نمونه مراکز نیمه صنعتی و سنتی
نتیجه آزمون
آماره آزمون t
انحراف معیار نمونه s
میانگین نمونه
شماره سوال
RHo
0
237/1
0
8
RHo
63/2-
979/0
611/0-
9
RHo
46/1-
294/1
444/0-
12
RHo
72/2-
215/1
778/0
13
RHo
32/2-
320/1
722/0-
14
RHo
26/10-
204/4
167/10-
15
RHo
16/27-
215/1
778/7-
16
RHo
50/2-
227/1
722/0-
17
RHo
73/6
840/0
333/1
18
RHo
76/3
878/0
778/0
19
RHo
91/1
984/0
444/0
32
نتیجه آزمون
آماره آزمون t
انحراف معیار نمونه s
میانگین نمونه
شماره سوال 15
RHo
13/4-
200/1
167/1-
1-15
RHo
46/6-
985/0
5/1-
2-15
RHo
88/5-
042/1
444/1-
3-15
RHo
22/9-
767/0
667/1-
4-15
RHo
95/34-
236/0
944/1-
5-15
RHo
31/10-
732/0
778/1-
6/15
RHo
61/2-
085/1
667/0-
7/15
نتیجه آزمون
آماره آزمون t
انحراف معیار نمونه s
میانگین نمونه
سوال شماره 16
RHo
31/20-
383/0
833/1-
1-16
RHo
69/8-
705/0
444/1
2-16
RHo
—
0
00/2-
3-16
RHo
95/34-
236/0
944/1-
4-16
RHo
15/2-
097/1
556/0-
5-16
سوالات مربوطه: سوالات شماره 8، 9، 10، 11، 12، 13، 14، 15، 16، 17، 18، 19، 32 مربوطه به این فرضیه می باشند.
سوال 8: بوسیله این سوال میزان تمایل مراکز تولید و بازرگانی محصولات چرمی سبک به داشتن بخش مستقل صادرات مورد سوال قرار گرفته است. میانگین پاسخ به این سوال توسط گروه نمونه مراکز صنعتی 5/0 و توسط گروه نمونه مراکز نیمه صنعتی و سنتی صفر می باشد و به این سوال در گروه نمونه مراکز صنعتی 3/58% افراد و در گروه نمونه مراکز نیمه صنعتی و سنتی 5/44% افراد پاسخ زیاد و بسیار زیاد داده اند.
سوال 9- بوسیله این سوال میزان قرار دادن سلیقه ها و نیازهای مشتریان (بویژه خارجی) در اختیار واحدهای طراحی و تولید مورد سوال قرار گرفته است. میانگین پاسخ به این سوال توسط گروه نمونه مراکز صنعتی 667/0- و توسط گروه نمونه مراکز نیمه صنعتی و سنتی 611/0 – می باشد و به این سوال در گروه نمونه مراکز صنعتی 7/66% افراد و در گروه نمونه مراکز نیمه صنعتی و سنتی 50% افراد پاسخ کم و بسیار کم داده اند.
سوال 10- بوسیله این سئوال تمرکز یا عدم تمرکز جغرافیائی در تقسیم بندی بازارهای بین المللی برای فعالیتهای صادراتی مورد سئوال قرار گرفته است. درگروه نمونه مراکز صنعتی 3/58% افراد به عدم تمرکز جغرافیائی و 7/41% افراد به تمرکز جفرافیائی در فعالیتهای صادراتی پاسخ داده اند و در گروه نمونه مراکز نیمه صنعتی و سنتی 2/22% افراد به عدم تمرکز جغرافیائی و 8/77% افراد به تمرکز جغرافیائی پاسخ داده اند.
سوال 11- بوسیله این سوال نام منطقه یا مناطقی که فعالیتهای صادراتی در آنجا متمرکز است مورد سوال قرار گرفته است که هم در گروه نمونه مراکز صنعتی و هم در گروه نمونه مراکز نیمه صنعتی و سنتی به ترتیب الویت، فعالیتهای صادراتی متمرکز به کشورهای ترکیه، ایتالیا، آلمان، اسپانیا، آسیای جنوب شرقی و آسیای میانه می باشد.
سئوال 12- بوسیله این سئوال میزان سطح رضایت مشتریان خارجی از نحوه توزیع محصولات چرمی سبک مورد سئوال قرار گرفته است. میانگین پاسخ به این سئوال درگروه نمونه مراکز صنعتی 25/0 و در گروه نمونه مراکز نیمه صنعتی و سنتی 444/0- می باشد. به این سئوال در گروه نمونه مراکز صنعتی 50% افراد و درگروه مراکز نیمه صنعتی و سنتی 7/16% افراد پاسخ زیاد و بسیار زیاد داده اند.
سئوال 13- بوسیله این سئوال میزان خدمات مربوط به فروش محصولات چرمی سبک به منظور تشویق مشتریان خارجی مورد سئوال قرار گرفته است. میانگین پاسخ به این سئوال درگروه نمونه مراکز صنعتی 3/58% و درگروه نمونه مراکز نیمه صنعتی و سنتی 778/0 – می باشد. به این سئوال در گروه نمونه مراکز صنعتی 3/58% افراد پاسخ زیاد و بسیار زیاد داده اند و در گروه نمونه مراکز نیمه صنعتی و سنتی 3/33% افراد پاسخ کم داده اند.
سوال 14- بوسیله این سوال میزان استفاده از تحقیقات بازاریابی جهت کشف خواسته ها، سلیقه ها و نیازهای مشتریان خارجی مورد سوال قرار گرفته است. میانگین پاسخ به این سوال در گروه نمونه مراکز صنعتی 333/0 و در گروه نمونه مراکز صنعتی و سنتی 722/0- می باشد. به این سوال در گروه نمونه مراکز صنعتی 50% افراد پاسخ زیاد و بسیار زیاد داده اند و در گروه نمونه مراکز نیمه صنعتی و سنتی 1/61% افراد پاسخ کم و بسیار کم داده اند.
سئوال 15- بوسیله این سئوال میزان استفاده از روشها و ابزارهای نوین بازاریابی در سطح بین المللی مورد سئوال واقع شده است. میانگین پاسخ به این سئوال توسط گروه نمونه مراکز صنعتی در مورد شرکت در نمایشگاههای تخصصی 083/0 %، چاپ کاتالوگ 75/- ، ارائه نمونه مجانی 083/1-، تبلیغ در نشریات تخصصی 333/1- تبلیغات تلویزیونی 5/1- تماس با دفاتر بازرگانی خارجی 083/1-، بسته بندی زیبا و مناسب 167/0 و درکل 667/5- می باشد و نیز میانگین پاسخ به این سئوال توسط گروه نمونه مراکز صنعتی وسنتی در مورد شرکت درنمایشگاههای تخصصی 167/1-، چاپ کاتالوگ 5/1- ، ارائه نمونه مجانی 444/1- تبلیغ در نشریات تخصصی 667/1- ، تبلیغات تلویزیونی 944/1- تماس با دفاتر بازرگانی خارجی 778/1-، بسته بندی زیبا و مناسب 667/0 – و در کل 167/10- می باشد.
به این سوال در گروه نمونه مراکز صنعتی در مورد شرکت در نمایشگاههای تخصصی 3/33% و بسته بندی زیبا و مناسب 25% افراد پاسخهای زیاد و بسیار زیاد داده اند. و در مورد چاپ کاتالوگ 4/58%، ارائه نمونه مجانی 75%، تبلیغ در نشریات تخصصی 7/91%، تبلیغات تلویزیونی 6/91% تماس با دفاتر بازرگانی خارجی 75% افراد پاسخهای کم و بسیار کم داده اند و در گروه نمونه مراکز نیمه صنعتی و سنتی در مورد شرکت در نمایشگاههای تخصصی 2/72%، چاپ کاتالوگ 8/77%، ارائه نمونه مجانی 3/83%، تبلیغ در نشریات تخصصی 5/94%، تبلیغات تلویزیونی 100%، تماس با دفاتر بازرگانی خارجی 5/94%، بسته بندی زیبا و مناسب 6/55% افراد پاسخهای کم و بسیار کم داده اند.
سوال 16- بوسیله این سوال میزان کمک مراکز و سازمانها به موسسات تولیدی و صادراتی محصولات چرمی سبک جهت صدور محصولات آنها مورد سوال قرار گرفته است. میانگین پاسخ به این سوال توسط گروه نمونه مراکز صنعتی در مورد مرکز توسعه صادرات ایران 75/0-%، اتاق بازرگانی،- صنایع و معادن 833/0-، دفاتر بازرگانی سفارتخانه های خارجی 25/1-، سازمانهای همکاریهای اقتصادی منطقه ای 147/1-، شرکتهای واسطه بازرگانی خارجی 5/0- و در کل 75/4- می باشد. و نیز میانگین پاسخ به این سوال توسط گروه نمونه مراکز نیمه صنعتی و سنتی در مورد مرکز توسعه صادرات ایران 833/1-، اتاق بازرگانی- صنایع و معادن 444/1-، دفاتر بازرگانی سفارتخانه های خارجی 00/2-، سازمانهای همکاریهای اقتصادی منطقه ای 944/1-، شرکتهای واسطه بازرگانی خارجی 556/0- و در کل 778/7- می باشد.
به این سوال در گروه نمونه مراکز صنعتی در مورد مرکز توسعه صادرات ایران 3/58%، اتاق بازرگانی- صنایع و معادن 4/58%، دفاتر بازرگانی سفارتخانه های خارجی 75%، سازمانهای همکاریهای اقتصادی منطقه ای 4/83% افراد پاسخهای کم و بسیار کم داده اند و در مورد شرکتهای واسطه بازرگانی خارجی 7/16% افراد پاسخ زیاد داده اند. همچنین به این سوال در گروه نمونه مراکز نیمه صنعتی و سنتی در مورد مراکز توسعه صادرات ایران 100%، اتاق بازرگانی- صنایع و معادن 9/88%، دفاتر بازرگانی سفارتخانه های خارجی 5/55% افراد پاسخهای کم و بسیار کم داده اند.
سوال 17- بوسیله این سوال میزان آگاهی از بافت اقتصادی، سیاسی و فرهنگی کشورهای وارد کننده محصولات چرمی سبک مورد سوال قرار گرفته است. میانگین پاسخ به این سوال توسط گروه نمونه مراکز صنعتی 333/0 و توسط گروه نمونه صنعتی و سنتی 722/0- می باشد. به این سوال و در گروه نمونه مراکز صنعتی 50% افراد پاسخهای زیاد و بسیار زیاد داده اند و در گروه نمونه مراکز نیمه صنعتی و سنتی 6/55% افراد پاسخهای کم و بسیار کم داده اند.
سوال 18- بوسیله این سوال میزان برآورده ساختن دقیق خواسته های خریداران خارجی در تضمین موفقیت در صادرات محصولات چرمی سبک مورد سوال واقع شده است. میانگین پاسخ به این سوال توسط گروه نمونه مراکز صنعتی 83/1 و توسط گروه نمونه مراکز نمونه صنعتی و سنتی 9/88% افراد پاسخ زیاد و بسیار زیاد داده اند.
سوال 19- بوسیله این سوال میزان تاثیر بر آورده ساختن دقیق خواسته های خریداران خارجی در مورد بسته بندی محصولات چرمی سبک و تضمین موفقیت در صادرات، مورد سوال واقع شده است.
میانگین پاسخ به این سوال در گروه نمونه مراکز صنعتی 168/1 ودر گروه نمونه مراکز نیمه صنعتی و سنتی 778/0 می باشد. به این سوال در گروه نمونه مراکز صنعتی 75% افراد و در گروه نمونه مراکز نیمه صنعتی و سنتی 3/72% افراد پاسخ زیاد و بسیار زیاد داده اند.
سوال 32- بوسیله این سوال میزان تاثیر در آمد جامعه در سطح ملی با بین المللی در تقاضای کالاهای چرمی سبک مورد سوال قرار گرفته است. میانگین پاسخ به این سوال در گروه نمونه مراکز صنعتی 168/1 و در گروه نیمه صنعتی و سنتی 444/0 می باشد. به این سوال در گروه نمونه مراکز صنعتی 7/91% افراد و در گروه نمونه مراکز نیمه صنعتی و سنتی 5/44% افراد پاسخ زیاد و بسیار زیاد داده اند.
بررسی فرضیه 3:
محصولات چرمی سبک از کیفیت مناسب برای صادرات برخوردار می باشند.
آماره آزمون
آزمون فرضیه 3:
برای هر دو گروه نمونه مراکز صنعتی و مراکز نیمه صنعتی و سنتی چون اکثر آماره های آزمون بدست آمده از داده ها برای هر دو گروه نمونه مراکز صنعتی و مراکز نیمه صنعتی و سنتی در دنباله سمت راست توزیع استاندارد t قرار دارد، آزمون فرض Ho با اطمینان 95% تایید می شود.
جداول آزمون فرض گروه نمونه مراکز صنعتی
نتیجه آزمون
آماره آزمون t
انحراف معیار نمونه s
میانگین نمونه
شماره سوال
RHo
16/2-
669/0
417/0-
40
AHo
65/4
236/2
3
41
AHo
58/3
503/2
583/2
42
AHo
50/4
339/3
333/4
43
AHo
51/2
252/4
083/3
44
RHo
17/2-
798/0
5/0-
45
نتیجه آزمون
آماره آزمون t
انحراف معیار نمونه s
میانگین نمونه
سوال شماره 41
RHo
55/2-
793/0
583/0
1-41
AHo
56/0
03/1
168/0
2-42
AHo
15/6
820/0
455/1
3-41
AHo
32/16
389/0
833/1
4-41
نتیجه آزمون
آماره آزمون t
انحراف معیار نمونه s
میانگین نمونه
سوال شماره 42
AHo
49/4
965/0
250/1
1-42
AHo
73/1
165/1
583/0
2/42
AHo
46/2
055/1
750/0
3-42
نتیجه آزمون
آماره آزمون t
انحراف معیار نمونهs
میانگین نمونه
سوال شماره 43
AHo
08/3
937/0
833/0
1-43
AHo
45/3
754/0
750/0
2-43
AHo
53/3
900/0
917/0
3-43
AHo
17/4
900/0
083/1
4-43
AHo
46/2
055/1
750/0
5-43
نتیجه آزمون
آماره آزمون t
انحراف معیار نمونهs
میانگین نمونه
سوال شماره 44
AHo
3
866/0
75/0
1-44
AHo
3/1
888/0
333/0
2-42
AHo
61/1
900/0
417/0
3-44
AHo
45/1
996/0
417/0
4-44
AHo
75/5
452/0
750/0
5-44
AHo
3
866/0
750/0
6-44
AHo
86/0-
303/1
333/0-
7-44
جداول آزمون فرضی گروه نمونه مراکز نیمه صنعتی و سنتی
نتیجه آزمون
آماره آزمون t
انحراف معیار نمونهs
میانگین نمونه
سوال شماره
RHo
92/3-
963/0
889/0
40
AHo
04/6
757/1
500/2
41
AHo
90/6
948/1
167/3
42
AHo
01/6
531/3
00/5
43
AHo
45/3
823/2
294/2
44
AHo
43/1-
826/0
278/0-
45
نتیجه آزمون
آماره آزمون t
انحراف معیار نمونهs
میانگین نمونه
سوال شماره 44
RHo
2/2-
856/0
444/0-
1-41
AHo
29/3
502/0
389/0
2/41
AHo
51/4
732/0
778/0
3/41
AHo
66/11
647/0
778/1
4-41
نتیجه آزمون
آماره آزمون t
انحراف معیار نمونهs
میانگین نمونه
سوال شماره 42
AHo
24/8
686/0
333/1
1-42
AHo
98/4
758/0
889/0
2-42
AHo
79/3
056/1
944/0
3/42
نتیجه آزمون
آماره آزمون t
انحراف معیار نمونهs
میانگین نمونه
سوال شماره 43
AHo
32/3
349/1
056/1
1-43
AHo
78/5
857/0
167/1
2-43
AHo
78/5
858/0
167/1
3-43
AHo
92/2
970/0
667/0
4-43
AHo
18/3
259/1
944/0
5-43
نتیجه آزمون
آماره آزمون t
انحراف معیار نمونهs
میانگین نمونه
سوال شماره 44
AHo
70/2
786/0
5/0
1-44
AHo
35/3
705/0
556/0
2-44
AHo
20/1
831/0
235/0
3-44
AHo
23/1
958/0
278/0
4-44
AHo
62/1
772/0
294/0
5-44
AHo
26/4
608/0
611/0
6-44
AHo
0
840/0
0
7-44
سوالات مربوطه:
سوالات شماره 40، 41، 42، 43، 44و 45 مربوط به این فرضیه می باشند.
سوال 40- بوسیله این سوال میزان سالم بودن پوستهای مورد استفاده در تولید محصولات چرمی سبک مورد سوال قرار گرفته است. میانگین پاسخ به این سوال در گروه نمونه مراکز صنعتی 417/0- و در گروه نمونه مراکز نیمه صنعتی و سنتی 889/0- می باشد. به این سوال در گروه نمونه مراکز صنعتی 3/33% و در گروه نمونه مراکز نیمه صنعتی و سنتی 1/61% افراد پاسخهای کم و بسیار کم داده اند.
سوال 41- بوسیله این سوال کیفیت مواد دباغی مورد استفاده در تهیه چرم سبک مورد سوال واقع شده است. میانگین پاسخ به این سوال در گروه نمونه مراکز صنعتی در مورد مواد گیاهی داخلی 583/0-، مواد شیمیایی داخلی مواد گیاهی خارجی 455/1، مواد شیمیایی خارجی 833/1 ودر کل 3 می باشد و نیز میانگین پاسخ به این سوال در گروه نمونه مراکز نیمه صنعتی و سنتی در مورد گیاهی داخلی 444/0- مواد شیمیایی داخلی 389/0، مواد گیاهی خارجی 778/0، مواد شیمیایی خارجی 778/1 و درکل 500/2 می باشد.
به این سوال در گروه نمونه مراکز صنعتی در مورد گیاهی داخلی 7/41% افراد پاسخهای کم و بسیار کم داده اند. و به مواد شیمیایی داخلی 3/33% مواد گیاهی خارجی 8/81% و مواد شیمیایی خارجی 100% افراد جواب زیاد و بسیار زیاد داده اند. و نیز به این سوال در گروه نمونه مراکز نیمه صنعتی و سنتی در مورد مواد گیاهی داخلی 4/44% افراد پاسخ کم و بسیار کم داده اند و به مواد شیمیایی داخلی 9/38%، مواد گیاهی داخلی 1/61 مواد شیمیایی خارجی 9/88% افراد پاسخ زیاد و بسیار زیاد داده اند.
سوال 42- بوسله این سئوال میزان اقدامات مربوط به کنترل کیفیت بر روی مواد اولیه جهت تهیه محصولات چرمی سبک مورد سئوال قرار گرفته است. میانگین پاسخ به این سئوال توسط گروه نمونه مراکز صنعتی در مرحله هنگام خرید 250/1، ورود به انبار 583/0، خروج از انبار 75/0 و در کل 583/2 می باشد و میانگین پاسخ به این سوال در گروه نمونه مراکز نیمه صنعتی و سنتی در مرحله هنگام خرید 333/1، ورود به انبار 889/0 و خروج از انبار 944/0 و در کل 467/3 می باشد.
به این سوال در گروه نمونه مراکز صنعتی در مورد کنترل کیفیت هنگام خرید 3/83%، ورود به انبار 50% و خروج از انبار 50% افراد پاسخ زیاد و بسیار زیاد داده اند. و در گروه نمونه مراکز نیمه صنعتی و سنتی در مورد کنترل کیفیت هنگام خرید 8/88%، ورود به انبار 6/66% و خروج از انبار 7/66% افراد پاسخ زیاد و و بسیار زیاد داده اند.
سوال 43- بوسیله این سوال میزان کنترل کیفیت در مراحل تولید و توزیع محصولات چرمی سبک مورد سوال قرار گرفته است. میانگین پاسخ به این سوال در گروه نمونه مراکز صنعتی در مورد مراحل از پوست به سالامبور 833/0، از سالامبور به کراست 750/0، از کراست به چرم 917/0، از چرم به محصولات چرمی 083/1، از محصولات چرمی تا مصرف کننده 750/0 و در کل 333/4 می باشد و نیز میانگین پاسخ به این سوال در گروه نمونه مراکز نیمه صنعتی و سنتی در مورد مراحل از پوست به سالامبور 056/1، از سالامبور به کراست 167/1، از کراست به چرم 167/1، از چرم به محصولات چرمی 667/0، از محصولات چرمی تا مصرف کننده 944/0 و در کل 00/5 می باشد.
به این سوال در گروه نمونه مراکز صنعتی در مرحله از پوست به سالامبور 7/66%، از سال امبرو به کراست 4/58%، از کراست به چرم 3/58%، ا زچرم به محصولات چرمی 7/66% و از محصولات چرمی تا مصرف کننده 50% افراد پاسخ زیاد و بسیار زیاد داده اند. همچنین به این سوال در گروه نمونه مراکز نیمه صنعتی و سنتی در مرحله از پوست به سالامبور 3/83%، از سالامبور به کراست 3/83%، از کراست به چرم 2/72%، از چرم به محصولات چرمی 1/61% و از محصولات چرمی تا مصرف کننده 1/61% افراد پاسخ زیاد و بسیار زیاد داده اند.
سوال 44- بوسیله این سوال میزان عوامل مهم کیفیت برای صادرات چرم و محصولات چرمی سبک ایران مورد سوال قرار گرفته است. میانگین پاسخ به این سوال در گروه نمونه مراکز صنعتی در مورد عوامل مقاومت در برابر کشش 75/0، ضخامت یا نطع دار بودن 333/0، مقاومت در برابر سایش رنگ 417/0، میزان جذب آب 417/0، ابعاد یا اندازه 750/0، نرمی یا لطافت 750/0، طراحی و تولید 333/0- و در کل 083/3 می باشد و نیز میانگین پاسخ به این سوال در گروه نمونه مراکز نیمه صنعتی و سنتی در مورد عوامل مقاومت در برابر کشش 50/0، ضخامت یا نطع دار بودن 556/0، مقاومت در برابر سایش رنگ 235/0، میزان جذب آب 278/0، ابعاد یا اندازه 294/0،نرمی یا لطافت 611/0، طراحی و تولید 0 و در کل 294/2 می باشد.
به این سوال در گروه نمونه مراکز صنعتی در مورد عوامل مقاومت در برابر کشش 50%، ضخامت یا نطع دار بودن 6/41%، مقاومت در برابر سایش رنگ 4/33% میزان جذب آب 50%، ابعاد یا اندازه 75%، نرمی یا لطافت 7/66% و طراحی و تولید 25% افراد پاسخهای زیاد و بسیار زیاد داده اند. و نیز در گروه نمونه مراکز نیمه صنعتی و سنتی در مورد عوامل مقاومت در برابر کشش 1/61%، ضخامت یا نطع دار بودن 4/44% مقاومت در برابر سایش رنگ 3/35% میزان جذب آب 5/44% ابعاد یا اندازه 3/35%، نرمی یا لطافت 7/66% و طراحی و تولید 8/27% افراد پاسخهای زیاد و بسیار زیاد داده اند.
سوال 45- بوسیله این سوال به طور کلی کیفیت لازم برای رقابت در صادرات چرم و محصولات چرمی سبک تولیدی، مورد سوال قرار گرفته است. میانگین پاسخ به این سوال در گروه نمونه مراکز صنعتی 5/0- و در گروه نمونه مراکز نیمه صنعتی و سنتی 278/0- می باشد. و به این سوال در گروه نمونه مراکز صنعتی 4/33% افراد پاسخهای کم و بسیار کم داده اند و در گروه نمونه مراکز نیمه صنعتی و سنتی 7/16% افراد پاسخهای زیاد داده اند.
بررسی فرضیه 4:
روشهای نوین تولید (فن آوری جدید) محصولات چرمی سبک از سوی تولید کنندگان مورد استفاده قرار می گیرد.
آماره آزمون
آزمون فرضیه 4:
برای گروه نمونه مراکز صنعتی
چون تمام آماره های آزمون بدست آمده از داده ها برای گروه نمونه مراکز صنعتی در دنباله سمت راست توزیع استاندارد t قرار دارد، آزمون فرض Ho با اطمینان 95% تایید می شود.
جداول آزمون فرض گروه نمونه مراکز صنعتی در دنباله صنعتی و در دنباله سمت راست توزیع استاندارد t قرار دارد، آزمون فرض Ho با اطمینان 95% تایید می شود.
جداول آزمون فرض گروه نمونه مراکز صنعتی
نتیجه آزمون
آماره آزمون t
انحراف معیار نمونه s
میانگین نمونه
شماره سوال
AHo
69/0-
835/0
167/0-
46
AHo
36/0-
793/0
083/0-
47
AHo
39/7
055/1
250/2
48
AHo
48/1-
168/1
500/0-
49
AHo
92/0
712/4
250/1
50
AHo
0
739/0
0
51
AHo
02/3
669/0
583/0
52
نتیجه آزمون
آماره آزمون t
انحراف معیار نمونه s
میانگین نمونه
سوال شماره 50
AHo
6/2
888/0
667/0
1-50
AHo
29/0-
996/0
083/0-
2-50
AHo
71/0
215/1
250/0
3-50
AHo
54/1
311/1
583/0
4-50
AHo
62/0-
937/0
167/0-
5-50
آزمون فرضیه 4:
برای گروه نمونه مراکز نیمه صنعتی و سنتی
چون اکثر آماره های آزمون بدست آمده از داده ها برای گروه نمونه مراکز نیمه صنعتی و سنتی در دنباله سمت چپ توزیع استاندارد t قرار دارد، آزمون فرض Ho با اطمینان 95% رد می شود.
جداول آزمون فرض گروه نمونه مراکز نیمه صنعتی و سنتی
نتیجه آزمون
آماره آزمون t
انحراف معیار نمونه s
میانگین نمونه
شماره سوال
RHo
12/2-
778/0
389/0-
46
AHo
24/0-
998/0
056/0
47
AHo
41/9
227/1
722/2
48
RHo
43/6-
916/0
389/1-
49
AHo
35/0
669/2
222/0
50
RHo
83/3-
924/0
833/0-
51
RHo
4/2-
784/0
444/0
52
نتیجه آزمون
آماره آزمون t
انحراف معیار نمونه s
میانگین نمونه
سوال شماره 50
AHo
43/3
618/0
500/0
1-50
AHo
25/0-
938/0
056/0-
2-50
AHo
90/0-
786/0
167/0-
3-50
AHo
77/0
924/0
167/0
4-50
AHo
29/1-
732/0
222/0-
5-50
سوالات مربوطه:
سوالات شماره 46، 47، 48، 49، 50، 51 و 52 مربوطه به این فرضیه می باشند.
سوال 46- بوسیله این سوال میزان استفاده از ماشین آلات پیشرفته و جدید در فرایند ساخت چرم و محصولات چرمی سبک مورد سوال قرار گرفته است. میانگین پاسخ به این سوال توسط گروه نمونه مراکز صنعتی 167/0- و توسط گروه نمونه مراکز نیمه صنعتی و سنتی 389/0- می باشد. به این سوال در گروه نمونه مراکز صنعتی 025/0 افراد پاسخ زیاد داده اند و در گروه نمونه مراکز نمونه صنعتی و سنتی 6/55% افراد پاسخ کم داده اند.
سوال 47- بوسیله این سوال میزان آشنایی با روشهای جدید تولید جهت استفاده از ماشین آلات مورد سوال قرار گرفته است. میانگین پاسخ به این سوال توسط گروه نمونه مراکز صنعتی 083/0- و توسط گروه نمونه مراکز نیمه صنعتی و سنتی 056/0- می باشد. به این سوال در گروه نمونه مراکز صنعتی 25% افراد در گروه نمونه مراکز نیمه صنعتی و سنتی 8/27% افراد پاسخهای زیاد و بسیار زیاد داده اند.
سوال 48- بوسیله این سوال میزان استفاده از ظرفیت اسمی کارخانه (ماشین آلات و جهیزات) مورد سوال قرار گرفته است. میانگین پاسخ به این سوال توسط گروه نمونه مراکز صنعتی 250/2 و توسط گروه نمونه مراکز نیمه صنعتی و سنتی 722/2 می باشد. به این سوال در گروه نمونه مراکز صنعتی 50% افراد و در گروه نمونه مراکز نیمه صنعتی و سنتی 9/38% افراد پاسخهای زیاد و بسیار زیاد داده اند.
سوال 49- بوسیله این سوال میزان وابستگی ماشین آلات صنعت چرم به قطعات یدکی از خارج کشور مورد سوال قرار گرفته است. میانگین پاسخ به این سوال در گروه نمونه مراکز صنعتی 500/0- درگروه نمونه مراکز نیمه صنعتی و سنتی 389/1- می باشد. به این سوال در گروه نمونه مراکز صنعتی 25% افراد پاسخ زیاد داده اند و در گروه نمونه مراکز نیمه صنعتی و سنتی 3/83% افراد پاسخ کم و بسیار کم داده اند.
سوال 50- بوسیله این سوال میزان رضایت بخش بودن فضای فیزیکی و شرایط حاکم بر محیط کار مورد سوال قرار گرفته است. میانگین پاسخ به این سوال در گروه نمونه مراکز صنعتی در مورد عوامل نور 667/0، صدا 083/0-، تمیزی 250/0، حرارت در فصول سرد 583/0، برودت در فصول گرم 167/0-، و در کل 250/1می باشد و نیز میانگین پاسخ به این سوال توسط گروه نمونه مراکز نیمه صنعتی و سنتی در مورد عوامل نور 500/0، صدا 056/0، تمیزی 167/0، حرارت در فصول سرد 167/0، برودت در فصول گرم 222/0 و در کل 222/0 می باشد. به این سوال در گروه نمونه مراکز صنعتی در مورد نور 75%، صدا 6/16%، تمیزی 7/41%، حرارت در فصول سرد 50% و برودت در فصول گرم 25% افراد پاسخهای زیاد و بسیار زیاد داده اند و به این سوال در گروه نیمه مراکز نیمه صنعتی و سنتی در مورد نور 6/55%، صدا 3/33%، تمیزی 7/16%، حرارت در فصول سرد 9/38% و برودت در فصول گرم 7/16% افراد پاسخ زیاد و بسیار زیاد داده اند.
سوال 51- بوسیله این سوال میزان کار آمدی فنی کارکنان واحد تولید با توجه به فن آوری روز مورد سوال قرار گرفته است. میانگین پاسخ به این سوال توسط گروه نمونه مراکز صنعتی 0 و توسط گروه نمونه مراکز نیمه صنعتی و سنتی 833/0- می باشد. به این سوال در گروه نمونه مراکز صنعتی 3/8% افراد پاسخ بسیار زیاد داده اند. و در گروه نمونه مراکز نیمه صنعتی و سنتی 1/61% افراد پاسخ کم و بسیار کم داده اند.
سوال 52- بوسیله این سوال بطور کلی میزان مطلوبیت لازم فن آوری، ماشین آلات تولیدی و فضای حاکم بر محیط کار برای تولید محصولات صادراتی مورد سوال قرار گرفته است. میانگین پاسخ به این سوال در گروه نمونه مراکز صنعتی 583/0 و در گروه نمونه مراکز نیمه صنعتی و سنتی 444/0- می باشد. به این سوال در گروه نمونه مراکز صنعتی 50% افراد پاسخ زیاد و بسیار زیاد داده اند و در گروه نمونه مراکز نیمه صنعتی و سنتی 50% افراد پاسخ کم و بسیار کم داده اند.
بررسی فرضیه 5:
محصولات چرمی سبک تولید صادراتی، از قیمت رقابتی برخوردار می باشند.
آماره آزمون
آزمون فرضیه 5:
برای هر دو گروه نمونه مراکز صنعتی و مراکز نیمه صنعتی و سنتی چون از طریق تجزیه و تحلیل اقلام هزینه مربوط به قیمت تمام شده محصولات چرمی سبک، در سوال 20 مشخص شد که بیشترین سهم در قیمت تمام شده در قیمت تمام شده محصولات چرمی سبک مربوط به هزینه مواد اولیه (پوست) می باشد که تولید داخل کشور بوده و هزینه آن نسبت به سایر کشورهای رقیب که وارد کننده اینگونه پوستها می باشند پائین تر می باشد. (در این زمینه قیمت پوست سبک کشور با قیمتهای جهانی از طریق لیست قیمتهای مجله چرم LEATHER چاپ لندن در طی ماههای آخر سال 1997 و ماههای اول سال 1998 میلادی مقایسه شده است) و نیز غر از هزینه ثابت که باید به صورت اجتناب ناپذیری پرداخت شود، سایر اقلام هزینه قیمت تمام شده محصولات چرمی سبک شامل هزینه های دستمزد، سوخت و حمل ونقل در کشور ما نسبت به سایر کشورهای رقیب که عمدتا کشورهای پیشرفته سرمایه داری می باشند پائین تر می باشد. لذا در این خصوص تولید کنندگان کشور ما دارای مزیت رقابتی می باشند.
در خصوص آزمون سوال 21 باید گفت اگر چه آماره آزمون بدست آمده از داده های مربوط به این سوال برای هر دو گروه نمونه مراکز صنعتی و مراکز نیمه صنعتی و سنتی در سمت چپ توزیع استاندارد t قرار داد، و آزمون فرض Ho با اطمینان 95% رد شده است، ولی این نتیجه، حاصل رکورد جهانی و کاهش قیمت این محصولات در طی سالهای اخیر می باشد(حدود 3/1 قیمت سابق) بطوری که قیمت تمام شده محصولات چرمی سبک به قدری به قیمت صادراتی آن نزدیک شده که در پاره ای موارد صادرات این محصولات دیگر مقرون به صرفه نبوده است. پس بطور کلی اگر چه در سالهای اخیر صادرات این محصولات دارای نوسانات و کاهش قیمت بوده ولی همانطور که در جداول (7) و (8) مربوط به آمار صادرات کل کشور و استان خراسان ملاحظه می گردد با وجود افزایش مقدار صادرات در سالهای اخیر، کاهش در ارزش صادرات وجود داشته است. و با همه این تفاسیر و با وجود نوسانات و شوکهای وارد به اقتصاد کشورمان و کاهش ارزش صادرات این محصولات ملاحظه می گردد که صادرات همچنان ادامه داشته است که این مطلب نشان دهنده قیمت رقابتی محصولات چرمی سبک کشورمان در مقایسه با قیمت سایر کشورها در بازار بین المللی می باشد.
همچنین چون آماره آزمون بدست آمده از داده های مربوط به سوال 22 برای هر دو گروه نمونه مراکز صنعتی و مراکز نیمه صنعتی و سنتی در سمت راست توزیع استاندارد t قرار دارد، آزمون فرض Ho با اطمینان 95% تایید می شود که از این طریق پایئن بودن قیمت محصولات چرمی سبک ایران در مقایسه با قیمت سایر کشورهای خارجی در بازار بین المللی تصدیق می گردد و در کل می توان نتیجه گرفت که با توجه به پاسخهای بدست آمده از تجزیه اطلاعات جمع آوری شده در خصوص اقلام قیمت تمام شده محصولات چرمی سبک و آزمون سایر سوالات مربوط به قیمت، این فرضیه تایید می شود.
تذکر:
در خصوص امتیاز بندی پاسخهای سوالات 21 و 22 مربوط به این فرضیه، لازم به ذکر است، به دلیل اینکه پایین بودن قیمت تمام شده و قیمت رقابتی محصولات چرمی سبک نسبت به سایر رقبای خارجی برتری محسوب می شود لذا رتبه بندی پاسخهای این دو سوال بر خلاف سایر پاسخهای سوالات پرسشنامه به صورت بسیار کم، کم، متوسط، زیاد و بسیار زیاد می باشد و با نمرات 2+، 1+، 0، 1-، 2- امتیاز بندی شده و سپس مورد آزمون قرار گرفته است.
سوالات پرسشنامه به صورت کم، کم، متوسط، زیاد و بسیار زیاد می باشد و با نمرات 2+، 1+، 0، 1-، 2- امتیاز بندی شده و سپس مورد آزمون قرار گرفته است.
جدول آزمون فرضیه گروه نمونه مراکز صنعتی
هزینه مواد اولیه
هزینه دستمزد
هزینه حمل و نقل
هزینه انرژی
هزینه ثابت
شماره سوال
25/66%
25/9%
58/3%
17/7%
75/13%
20
نتیجه آزمون
آماره آزمون t
انحراف معیار نمونه s
میانگین نمونه
شماره سوال
RHo
99/12-
311/1
917/4-
21
AHo
12/3
793/0
583/0
22
جدول آزمون فرض گروه نمونه مراکز نیمه صنعتی و سنتی
هزینه مواد اولیه
هزینه دستمزد
هزینه حمل و نقل
هزینه انرژی
هزینه ثابت
شماره سوال
44/59%
83/10%
28/7%
56/9%
89/12%
20
نتیجه آزمون
آماره آزمون t
انحراف معیار نمونه s
میانگین نمونه
شماره سوال
RHo
26/22-
985/0
167/5-
21
AHo
42/6
808/0
222/1
22
سوالات مربوطه:
سوالات شماره 20، 21، 22 و مربوط به این فرضیه می باشند.
سوال 20- بوسیله این سوال میزان سهم هر یک از اقلام هزینه در قیمت تمام شده محصولات چرمی سبک، مورد سوال قرار گرفته است. میانگین درصد هر یک از اقلام هزینه مواد اولیه 25/66%، هزینه دستمزد 25/9%، هزینه حمل و نقل 58/3%، هزینه انرژی 17/7% و هزینه ثابت 75/13% می باشد و نیز میانگین درصد هر یک از اقلام هزینه قیمت تمام شده محصولات چرمی سبک در گروه نمونه مراکز نیمه صنعتی و سنتی شامل هزینه مواد اولیه 44/59%، هزینه دستمزد 83/10% هزینه حمل و نقل 28/7%، هزینه انرژی 56/9% و هزینه ثابت 89/12% می باشد.
سوال 21- بوسیله این سوال سهم قیمت تمام شده محصولات چرمی سبک از کل قیمت صادراتی آن مورد سوال واقع شده است. میانگین پاسخ به این سوال در گروه نمونه مراکز صنعتی 917/4- و در گروه نمونه مراکز نیمه صنعتی و سنتی 167/5- می باشد. به این سوال درگروه نمونه مراکز صنعتی 3/83% افراد و در گروه نمونه مراکز نیمه صنعتی و سنتی 9/88% افراد پاسخهای 80-60% و 100-81% داده اند.
سوال 22- بوسیله این سوال قیمت محصولات چرمی سبک ایران در مقایسه با سایر کشورهای خارجی در بازار بین المللی مورد سوال واقع شده است. میانگین پاسخ به این سوال درگروه نمونه مراکز صنعتی 583/0 و در گروه نمونه مراکز نیمه صنعتی و سنتی 222/1 می باشد. به این سوال در گروه نمونه مراکز صنعتی 3/58% افراد و در گروه نمونه مراکز نیمه صنعتی و سنتی 7/77% افراد پاسخ کم و بسیار کم داده اند.
بررسی فرضیه 6:
محصولات چرمی سبک تولید شده از تنوع لازم برای صادرات برخوردار می باشند.
آماره آزمون:
آزمون فرضیه 6:
برای گروه نمونه مراکز صنعتی
چون اکثر آماره های آزمون بدست آمده از داده ها در سمت راست توزیع استاندارد t قرار دارد، آزمون فرض Ho با اطمینان 95% تایید می شود.
جداول آزمون فرض گروه نمونه مراکز صنعتی
نتیجه آزمون
آماره آزمون t
انحراف معیار نمونه s
میانگین نمونه
شماره سوال
RHo
81/1-
152/4
167/2-
26
AHo
77/1
651/0
333/0
27
AHo
30/1-
888/0
333/-0
28
AHo
1
886/0
250/0
29
AHo
02/4
718/0
833/0
30
RHo
06/4
583/0
00/1-
31
نتیجه آزمون
آماره آزمون t
انحراف معیار نمونه s
میانگین نمونه
سوال شماره 26
AHo
17/1-
240/1
417/0-
1-26
RHo
0/3-
866/0
750/0-
2-26
AHo
33/1-
084/1
417/0-
26-3
AHo
69/0-
835/0
167/0-
4-26
RHo
00/1-
443/1
417/0-
5-26
آزمون فرضیه 6:
برای گروه نمونه مراکز نیمه صنعتی و سنتی
چون اکثر آماره های آزمون بدست آمده از داده ها در سمت چپ توزیع استاندارد t قرار دارد، آزمون فرض Ho با اطمینان 95% رد می شود.
(جداول آزمون فرض کرده نمونه مراکز نیمه صنعتی و سنتی)
نتیجه آزمون
آماره آزمون t
انحراف معیار نمونه s
میانگین نمونه
شماره سئوال
RH0
09/7-
092/3
167/5-
26
AH0
37/1-
029/1
333/0-
27
RH0
04/4-
11/1
056/1-
28
AH0
57/0
832/0
111/0
29
AH0
30/6
786/0
167/1
30
RH0
097/8-
786/0
500/1-
31
نتیجه آزمون
آماره آزمون t
انحراف معیار نمونه s
میانگین نمونه
سوال شماره 26
RH0
68/4-
907/0
00/1-
1-26
RH0
18/6-
725/0
056/1-
2-26
RH0
06/6-
895/0
278/1-
3-26
AH0
37/1-
029/1
333/0-
4-26
RH0
09/8-
786/0
500/1-
5-26
سوالات مربوطه:
سوالات شماره 26، 27، 28، 29، 30، 31 مربوط به این فرضیه می باشند.
سوال 26- بوسیله این سوال میزان تنوع محصولات چرمی سبک صادراتی مورد سوال قرار گرفته است. میانگین پاسخ به این سوال در گروه نمونه مراکز صنعتی در مورد تنوع در کالا 417/0-، تنوع در رنگ 417/0- تنوع در اندازه 167/0-، تنوع در طراحی 417/0- و در کل 167/2- می باشد و نیز میانگین پاسخ به این سوال در گروه نمونه مراکز نیمه صنعتی و سنتی در مورد تنوع در کالا 00/1-، تنوع در جنس 056/1-، تنوع در رنگ 278/1-، تنوع در اندازه 333/0-، تنوع در طراحی 500/1- و در کل 167/5- می باشد.
به این سوال در گروه نمونه مراکز صنعتی در مورد تنوع در جنس 50% افراد پاسخ کم و بسیار کم داده اند. و در مورد تنوع در کالا 6/16%، رنگ 7/16%، اندازه 7/16% و طراحی 3/33% افراد پاسخ زیاد و بسیار کم زیاد داده اند. و به این سوال در گروه نمونه مراکز نیمه صنعتی و سنتی در مورد تنوع در انداهز 7/16% افراد پاسخ زیاد داده اند. و در مورد تنوع در کالا 2/72%، جنس 8/77%، رنگ 3/72% و طراحی 4/83% افراد پاسخ کم و بسیار کم داده اند.
سوال 27- بوسیله این سوال، امکان افزایش تنوع محصولات چرمی سبک با توجه به تکنولوژی موجود، مورد سوال قرار گرفته است. میانگین پاسخ به این سوال در گروه نمونه مراکز صنعتی 333/0 و در گروه نمونه مراکز نیمه صنعتی و سنتی 333/0- می باشد. به این سوال در گروه نمونه مراکز صنعتی 7/41% افراد و در گروه نمونه مراکز نیمه صنعتی و سنتی 7/16% افراد پاسخ زیاد و بسیار زیاد داده اند.
سوال 28- بوسیله این سوال میزان استفاده از افراد مبتکر و خلاق در واحدهای طراحی محصول در جهت تنوع بخشیدن به محصولات چرمی سبک مورد سوال قرار گرفته است. میانگین پاسخ به این سوال در گروه نمونه مراکز صنعتی 333/0- و در گروه نمونه مراکز نیمه صنعتی و سنتی 056/1- می باشد. به این سوال در گروه نمونه مراکز صنعتی 7/16% افراد پاسخ زیاد داده اند. و نیز به این سوال در گروه نمونه مراکز نیمه صنعتی و سنتی 7/66% افراد پاسخ کم وبسیار کم داده اند. و نیز به این سوال درگروه نمونه مراکز نیمه صنعتی و سنتی 7/66% افراد پاسخ کم و بسیار کم داده اند.
سئوال 29- بوسیله این سئوال میزان آگاهی تولید کنندگان نسبت به تنوع محصولات چرمی مورد سوال قرار گرفته است. میانگین پاسخ به این سئوال در گروه نمونه مراکز صنعتی 250/0 و درگروه نمونه مراکز نیمه صنعتی و سنتی 111/0- می باشد. به این سوال در گروه نمونه مراکز صنعتی 7/41% افراد و در گروه نمونه مراکز نیمه صنعتی و سنتی 2/22% افراد پاسخ زیاد داده اند.
سوال 30- بوسیله این سوال تاثیر تنوع محصولات چرمی در افزایش صادرات مورد سوال قرار گرفته است. میانگین پاسخ به این سوال در گروه نمونه مراکز صنعتی 833/0 و در گروه نمونه مراکز نیمه صنعتی و سنتی 167/1 می باشد. به این سوال در گروه نمونه مراکز صنعتی 7/66% و در گروه نمونه مراکز نیمه صنعتی و سنتی 9/88% افراد پاسخ زیاد و بسیار زیاد داده اند.
سوال 31- بوسیله این سوال میزان تنوع محصولات چرمی سبک در مقایسه با تنوع محصولات سایر کشورها در بازار جهانی، مورد سوال واقع شده است. میانگین به این سوال در گروه نمونه مراکز صنعتی 00/1- و در گروه نمونه مراکز نیمه صنعتی و سنتی 500/1- می باشد. به این سوال در گروه نمونه مراکز صنعتی 6/66% افراد و در گروه نمونه مراکز نیمه صنعتی و سنتی 4/83% افراد پاسخ کم و بسیار کم داده اند.
فصل پنجم
نتیجه گیری و پیشنهادات
نتیجه گیری
نتایج بدست آمده در ارتباط با فرضیه 1:
فرضیه 1 اظهار می دارد که قوانین و مقررات صادراتی موجود درکشور از صادرات محصولات چرمی سبک حمایت می کند. نتایج بدست آمده از آزمون پاسخ سئوالات مربوط به این فرضیه در دو گروه نمونه مراکز صنعتی و نیمه صنعتی و سنتی بیانگر این مطلب است که قوانین و مقررات سازمانهای دولتی دست اندرکار صادرات شامل بانکها، گمرکات، ادارات صنایع، بازرگانی، دارائی و شرکتهای بیمه تسهیلات لازم را برای صادرات محصولات چرمی سبک ایجاد نمی کند و دلیل این امر تعداد زیاد سازمانهای دخیل در امر صادرات و کثرت قوانین و مقررات وضع شده از سوی آنها می باشد که به طور پی در پی از طریق بخشنامه های متعدد تغییر می یابند و منجر به ایجاد بروکراسی اداری و عدم ثبات در صادرات گردیده و صادرکنندگان را با مشکلات متعدد روبرو می کند.
همچنین آزمون پاسخ سئوالات این فرضیه اظهار می دارد که تغییرات قوانین و مقررات صادراتی در سالهای اخیر، تاثیری در بهبودی وضعیت صادرات محصولات چرمی سبک نداشته است و نیز میزان آگاهی بخشیدن به تولید کنندگان و صادر کنندگان محصولات چرمی سبک در مورد قوانین و مقررات صادراتی توسط سازمان های دولتی دست اندر کار صادرات کم می باشد. بنابراین نتیجه حاصل از کل این فرضیه، بیانگر این است که قوانین و مقررات صادراتی موجود در کشور از صادرات محصولات چرمی سبک حمایت نمی کند.
نتایج بدست آمده در ارتباط با فرضیه 2:
فرضیه 2 اظهار می دارد که صادر کنندگان محصولات چرمی سبک از دانش و فنون بازاریابی آگاهی لازم را دارند. نتایج بدست آمده از آزمون پاسخ سئوالات مربوط به این فرضیه بیانگر این مطلب است که هردو گروه نمونه مراکز صنعتی و مراکز نیمه صنعتی و سنتی صادر کننده محصولات چرمی سبک تمایل به داشتن بخش مستقل صادرات دارند ولی اکثریت این مراکز بدلیل کم بودن حجم فعالیت صادراتی و نیز عدم استطاعت مالی قادر به تشکیل بخش مستقل صادرات نمی باشند. همچنین در هر دو گروه نمونه مراکز صنعتی و مراکز نیمه صنعتی و سنتی سلیقه ها و نیازهای مشتریان (به ویژه خارجی) کمتر در اختیار واحدهای طراحی و تولید قرار می گیرد و در گروه نمونه مراکز صنعتی به طور متوسط از تحقیقات بازاریابی جهت کشف خواسته ها، سلیقه ها و نیازهای مشتریان خارجی استفاده می گردد. در حالی که در گروه نمونه مراکز نیمه صنعتی و سنتی این چنین نیست و در خصوص استراتژی های تقسیم بندی بازارهای بین المللی برای صادرکنندگان محصولات چرمی سبک و تمرکز یا عدم تمرکز جغرافیایی در فعالیت های صادراتی باید گفت به طور متوسطدرگروه نمونه مراکز صنعتی بدلیل اینکه چرم و محصولات ساخته شده چرمی سبک، نظیر البسه چرمی، اقلام صادراتی را تشکیل می دهند عدم تمرکز جغرافیایی در فعالیت های صادراتی بیشتر به چشم می خورد و اکثر این مراکز استراتژی بازاریابی یکسان را برای کلیه کشورهای خریدار بکار می گیرند. در حالی که به طور متوسط در گروه نمونه مراکز نیمه صنعتی و سنتی بدلیل اینکه محصولات نیمه تکمیل شده چرمی و حداکثر چرم اقلام صادراتی را تشکیل می دهند، تمرکز جغرافیایی در فعالیت های صادراتی بیشتر به چشم می خورد و اکثر این مراکز استراتژی بازاریابی تمرکزی را برای کشورهای خاص خریدار محصولات نیمه تکمیل شده چرمی بکار می گیرند. که کشورهای عمده وارد کننده محصولات نیمه تکمیل شده ایران را کشورهای ایتالیا، آلمان، اسپانیا، ترکیه و … تشکیل می دهند.
همچنین در هر دو گروه نمونه مراکز صنعتی و مراکز نیمه صنعتی و سنتی نحوه توزیع محصولات چرمی سبک به منظور ارتقاء سطح رضایت مشتریان خارجی مورد توجه می باشد و در گروه نمونه مراکز صنعتی به طور متوسط نحوه ارائه خدمات مربوط به فروش محصولات چرمی سبک به منظور تشویق مشتریان خارجی ملحوظ نظر قرار می گیرد در حالی که در گروه نمونه مراکز نیمه صنعتی و سنتی اینچنین نیست. و نیز در مورد استفاده از روشها و ابزارهای نوین بازاریابی در سطح بین الملل در گروه نمونه مراکز صنعتی به طور متوسط از شرکت در نمایشگاههای تخصصی و بسته بندی زیبا و مناسب استفاده می شود ولی از سایر روشها و ابزارها شامل چاپ کاتالوگ، ارائه نمونه مجانی، تبلیغ در نشریات تخصصی، تبلیغات تلویزیونی و تماس با دفاتر بازرگانی خارجی به ندرت استفاده می شود. در گروه نمونه مراکز نیمه صنعتی و سنتی از هیچیک از این روشها و ابزارها استفاده نمی شود. همچنین از میان مراکز و سازمانهای کمک کننده به موسسات تولیدی و صادراتی، در گروه نمونه مراکز صنعتی به غیر از شرکتهای واسطه بازرگانی خارجی که در جهت صدور محصولات چرمی سبک همکاری و کمک می کنند، سایر مراکز و سازمانها نظیر مرکز توسعه صادرات ایران، اتاق بازرگانی- صنایع و معادن، دفاتر بازرگانی سفارتخانه های خارجی، سازمانهای همکاریهای اقتصادی منطقه ای به صادرکنندگان کمک چندانی نمی کند. در گروه نمونه مراکز نیمه صنعتی و سنتی هیچیک از سازمانهای مذکور کمک نمی کنند و نیز آگاهی از بافت اقتصادی، سیاسی و فرهنگی کشورهای وارد کننده محصولات چرمی سبک در گروه نمونه مراکز صنعتی ملحوظ نظر قرار می گیرد ولی در گروه نمونه مراکز نیمه صنعتی و سنتی اینچنین نیست و هردو گروه نمونه مراکز صنعتی و مراکز نیمه صنعتی و سنتی معتقدند که اگر روش کار در صادرات محصولات چرمی سبک به گونه ای باشد که بتوان به طور دقیق خواسته های خریداران را برآورده کرد تضمین کننده توفیق در صادرات است و نیز اگر در بسته بندی محصولات چرمی سبک خواسته های خریداران خارجی را برآورده نمایند، تضمین کننده توفیق در صادرات می باشد.
بنابراین صادرکنندگان محصولات چرمی سبک در گروه نمونه مراکز صنعتی از دانش و فنون بازاریابی آگاهی لازم را دارند ولی صادرکنندگان محصولات چرمی سبک در گروه نمونه مراکز نیمه صنعتی و سنتی از داشن و فنون بازاریابی آگاهی لازم را ندارند.
نتایج بدست آمده در ارتباط با فرضیه 3:
فرضیه 3 اظهار می دارد که محصولات چرمی سبک از کیفیت مناسب برای صادرات برخوردار می بانشد. نتایج بدست آمده از آزمون پاسخ سوالات مربوط به این فرضیه بیانگر این مطلب است که هر دو گروه نمونه مرکز صنعتی و مراکز نیمه صنعتی و سنتی به این مطلب معتقدند که میزان سالم بودن پوستهای مورد استفاده در تولید محصولات چرمی سبک در حد پایئنی است و نیز هردو گروه نمونه در مورد اینکه مواد گیاهی داخلی از کیفیت لازم برخوردار نیست اما مواد شیمیایی داخلی، مواد گیاهی خارجی و مواد شیمیایی خارجی از کیفیت لازم برخوردار است اتفاق نظر دارند و در کل هر دو گروه نمونه معتقدند که مواد دباغی مورد استفاده در تهیه چرم سبک از کیفیت لازم برخوردار است.
همچنین هردو گروه نمونه مراکز صنعتی و مراکز نیمه صنعتی و سنتی معتقدند که اقدامات مربوط به کنترل کیفیت بر روی مواد اولیه جهت تهیه محصولات چرمی سبک چه در هنگام خرید مواد اولیه، چه در هنگام ورود به انبار و چه در هنگام خروج از انبار در حد بالایی مورد توجه تولید کنندگان قرار می گیرد و نیز هردو گروه نمونه بر این نظرند که در تمام مراحل تولید و توزیع محصولات چرمی سبک شامل از پوست به سالامبور، از سالامبور به کراست، از کراست به چرم، از چرم به محصولات چرمی و از محصولات چرمی تا مصرف کننده کنترل کیفیت در حد بالایی انجام می پذیرد. همچنین هردو گروه نمونه مراکز صنعتی و مراکز نیمه صنعتی و سنتی بر این اعتقادند که چرم و محصولات چرمی سبک تولیدی از لحاظ عوامل مهم کیفیت شامل مقاومت در برابر کشش، ضخامت یا نطع دار بودن، مقاومت در برابر سایش رنگ، میزان جذب آب، ابعاد یا اندازه، نرمی یا لطافت، طراحی و تولید در حد مطلوبی قرار دارند. و در نهایت هردوگروه نمونه مراکز صنعتی و مراکز نیمه صنعتی و سنتی بر این عقیده هستند که به طور کلی چرم و محصولات چرمی سبک تولیدی از کیفیت لازم برای رقابت در صادرات برخوردار نیست در این خصوص لازم به ذکر است که در گروه نمونه مراکز صنعتی به دلیل استفاده از تکنولوژی جدید و تولید محصولات چرمی سبک تکمیل شده و در نتیجه آشنایی بیشتر با سطح رضایت مشتریان خارجی و اطلاع از میزان کیفیت محصولات رقبا، تعداد کمتری از افراد بر کیفیت محصولات چرمی سبک کشورمان برای رقابت در صادرات اعتقاد داشتند زیرا در این قسمت رقابت شدید است. در حالی که در گروه نمونه مراکز نیمه صنعتی و سنتی به دلیل تولید محصول نیمه تکمیل دشه نظیر سالامبور و کراست، تعداد بیشتری از افراد بر کیفیت محصولات چرمی سبک کشورمان برای رقابت در صادرات اعتقاد داشتند زیرا در این قسمت رقابت کمتر است.
بنابراین نتیجه حاصل از کل این فرضیه در هر دو گروه نمونه مراکز صنعتی و مراکز نیمه صنعتی و سنتی بیانگر این مطلب است که محصولات چرمی سبک از کیفیت مناسب برای صادرات برخوردار می باشند.
نتایج بدست آمده در ارتباط با فرضیه 4:
فرضیه 4 اظهار می دارد که محصولات تولید شده چرمی سبک صادراتی از قیمت رقابتی برخوردار می باشند. نتایج بدست آمده از تجزیه و تحلیل و آزمون پاسخ سوالات مربوط به این فرضیه بیانگر این مطلب است که درهر دو گروه نمونه مراکز صنعتی و مراکز نیمه صنعتی و سنتی بالاترین رقم هزینه مربوط به هزینه مواد اولیه است و این در حالی است که مهمترین ماده اولیه تولید محصولات چرمی سبک را پوست تشکیل می دهد و قیمت پوست سبک در کشور ما به دلیل تولید داخلی نسبت به سایر کشورهای رقیب پایین تر می باشد (در این خصوص قیمت پوست سبک کشور با قیمت های جهانی از طریق لیست قیمت های مجله چرم LEATHER چاپ لندن در طی ماههای آخر سال 1997 و ماههای اول سال 1998 میلادی مقایسه شده است) ضمن اینکه در صورت جلوگیری از مبتلا شدن دامها به بیماری های پوستی و زیر جلدی و دقت در هنگام پوست کنی دامها وسرعت در رساندن پوستها به مراکز فراوری، پوست ایران از کیفیت منحصر به فردی برخوردار است و تولیدکنندگان کشور ما در این خصوص از مزیت رقابتی برخوردار هستند. پس از هزینه مواد اولیه، هزینه ثابت در رتبه دوم قرار دارد که به صورت اجتناب ناپذیری بایستی پرداخت ود و در رتبه سوم هزینه دستمزد قرار دارد و بدلیل اینکه نرخ دستمزد در کشور ما نسبت به کشورهای عمده تولید کننده محصولات چرمی سبک که اکثراً کشورهای اروپایی و پیشرفته سرمایه داری هستند پایین تر است و با در نظر گرفتن این نکته که صنعت چرم یک صنعت کاربر است و معمولاً از کارگران محلی با دستمزد کم استفاده می شود لذا می توان گفت تولید کنندگان کشور در خصوص هزینه دستمزد نیز دارای مزیت رقابتی می باشند.
همچنین در خصوص هزینه انرژی باید گفت در رتبه چهارم قرار دارد و با توجه به اینکه قیمت انواع سوخت و انرژی (نفت-گازوئیل-برق) در کشور ما ارزان می باشد و در مقایسه با اکثر کشورهای رقیب پایین تر است پس در زمینه هزینه سوخت و انرژی نیز تولید کنندگان محصولات چرمی سبک دارای مزیت رقابتی هستند و نهایتاً در خصوص هزینه حمل و نقل باید گفت با توجه به اینکه اکثریت قریب به اتفاق کارخانجات تولیدی محصولات چرمی سبک کشور در مراکز تولید و نگهداری دامهای سبک مستقر هستند (تهران، تبریز، مشهد) و برای حمل پوست در ایران از کانتینرهای یخچال دار استفاده نمی شود لذا هزینه حمل و نقل نمی تواند سهم زیادی در قیمت تمام شده محصولات چرمی سبک داشته باشد.
نتایج بدست آمده در ارتباط با فرضیه 5:
فرضیه 5 اظهار می دارد که محصولات چرمی سبک تولید شده از تنوع لازم برای صادرات برخوردار می باشند. نتایج بدست آمده از آزمون پاسخ سوالات مربوط به این فرضیه بیانگر این مطلب است که گروه نمونه مراکز صنعتی معتقد است محصولات چرمی سبک صادراتی از تنوع در کالا برخوردار است در حالی که گروه نمونه مراکز نیمه صنعتی و سنتی معتقد است که محصولات چرمی سبک صادراتی از تنوع در کالا برخوردار نیست. و شاید این نتیجه از آنجا نشای شده باشد که گروه نمونه مراکز صنعتی پس از تولید محصولات تکمیل شده نظیر انواع پوشاک و وسایل ساخته شده اشتغال دارد در حالی که گروه نمونه مراکز نیمه صنعتی و سنتی فقط به تولید کالاهای نیمه تکمیل شده نظیر سالامبور، کراست و حداکثر چرم اشتغال دارد. همچنین از لحاظ تنوع در جنس، هردو گروه نمونه معتقد به عدم تنوع در جنس محصولات صادراتی می بانشد و از لحاظ رنگ آمیزی گروه نمونه مراکز صنعتی معتقد به تنوع است در حالیکه گروه نمونه مراکز نیمه صنعتی و سنتی معتقد به تنوع در رنگ آمیزی در محصولات صادراتی نیست.
از لحاظ تنوع در اندازه محصولات صادراتی، هردوگروه نمونه تنوع پذیری محصولات چرمی سبک را در این زمینه تایید نموده اند ولی از لحاظ تنوع در طراحی گروه نمونه مراکز صنعتی معتقد به تنوع در طراحی محصولات چرمی سبک نمی باشند وبطور کلی می توان گفت در هر دو گروه نمونه، محصولات چرمی سبک از تنوع چندانی برخوردار نیستند وگروه نمونه مراکز صنعتی معتقد است که در حال حاضر امکان افزایش تنوع محصولات چرمی سبک با توجه به تکنولوژی موجود وجود دارد. در حالی که گروه نمونه مراکز نیمه صنعتی از وجود افراد مبتکر و خلاق در واحدهای طراحی محصول در جهت تنوع بخشیدن به محصولات چرمی سبک استفاده می شود در حالی که در گروه نمونه مراکز نیمه صنعتی و سنتی از وجود این افراد در جهت ایجاد تنوع در طراحی محصولات استفاده نمی شود.
همچنین گروه نمونه مراکز صنعتی معتقد است که میزان آگاهی تولیدکنندگان نسبت به تنوع محصولات چرمی در حد بالاست. در حالی که گروه نمونه مراکز نیمه صنعتی و سنتی معتقد است میزان آگاهی تولید کنندگان نسبت به تنوع محصولات چرمی سبک در حد متوسط به پایین است و نیز هر دو گروه در مورد این مطلب که تنوع در محصولات چرمی سبک باعث افزایش صادرات می گردد اتفاق نظر دارند وبالاخره هردو گروه معتقدند که تنوع در محصولات چرمی سبک ایران در مقایسه با تنوع محصولات سایر کشورها در بازار جهانی در حد پایین می باشد. بنابراین نتیجه حاصل از کل این فرضیه بیانگر این مطلب است که در گروه نمونه مراکز صنعتی محصولات چرمی سبک تولید شده از تنوع لازم برای صادرات برخوردار می باشند در حالی که در گروه نمونه مراکز نیمه صنعتی و سنتی محصولات چرمی سبک تولید شده از تنوع لازم برای صادرات برخوردار نمی باشند.
پیشنهادات
پیشنهادات در ارتباط با فرضیه 1:
نتیجه حاصل از فرضیه 1 نشان داد که قوانین و مقررات صادراتی موجود در کشور از صادرات محصولات چرمی سبک حمایت نمی کند و اگثر قریب به اتفاق مدیران صنعت چرم سبک عمده ترین مانع و عامل در برابر توسعه صادرات را مقررات دولتی ذکر کرده اند و در این رابطه مواردی نظیر عدم وجود سیاست گذاری صحیح صادراتی، عدم هماهنگی سازمانهای دست اندرکار صادرات، عدم وجود سازمان تخصصی جهت صدور محصولات چرمی سبک، عدم ثبات در قوانین و مقررات و نرخهای صادراتی، نامعلوم بودن قوانین صادراتی، عدم وجود آیین نامه های مشوق صادر کنندگان، مشکلات بروکراسی اداری و گمرکی و تعهد نامه ارزی و مشکلات مربوط به دریافت مجوز صادرات را ذکر کرده اند. پیشنهادی که می توان در این رابطه ارائه نمود این است که مسئولین و قانون گذاران ادارات دست اندرکار صادرات کشور تلاش نمایند به طریقی قوانین و مقررات صادراتی را تدوین نمایند که درجهت مصالح بلند مدت کشور و افزایش صادرات و حمایت از صادرکنندگان کشور باشد و از آیین نامه های تشویقی برای صادر کنندگان استفاده نمایند.
همچنین باید از تغییرات پی در پی در قوانین و مقررات صادراتی جلوگیری بعمل آید. زیرا لازمه تشویق و توسعه صادرات، ثبات اقتصادی می باشد که از شروط آن عدم تغییر مداوم در قوانین و مقررات وضع شده از سوی سازمانهای دولتی و عدم صودور بخشنامه های متعدد می باشد تا از این طریق صادرکنندگان را حمایت نمایند و با توجه به اینکه تعداد زیادی از مصاحبه شوندگان و صاحبان صنایع اظهار داشته اند که سازمانهای دولتی دست اندرکار صادرات، نسبت به آگاهی بخشیدن به تولید کنندگان و صادر کنندگان محصولات چرمی سبک در مورد قوانین و مقررات صادراتی به میزان کمی اقدام می نمایند، پس لازم است که دوره های آموزشی تخصصی قوانین و مقررات صادراتی و مراحل اداری آن توسط سازمانهای ذیربط نظیر ادارات صنایع و بازرگانی، اتاق بازرگانی- صنایع و معدن، گمرک جمهوری اسلامی، مرکز توسعه صادرات ایران، مرکز مطالعات و پژوهش های بازرگانی و … برگزار شود تا علاوه بر اینکه صادرکنندگان با هدف برقراری قوانین و مقررات صادراتی آشنا شوند، از نحوه صحیح انجام کارهای اداری صدور کالا نیز مطلع گردیده و بتوانند خیلی راحت تر با مامورین سازمانهای مذکور همکاری نمایند که خود این امر موجب سرعت در کارها می گردد.
همچنین باید تا حد امکان از حجم عملیات و بوروکراسی دست و پاگیر اداری کاسته شود و تا حد ممکن از کارهای زائد و اضافی جلوگیری بعمل آید. مثلاً درمورد ارزیابی کالاهای صادراتی، گمرک ایران با مبنا قرار دادن اظهار نامه هر یک از صادر کنندگان، روند بازرسی کالاهای صادراتی را بر پایه اعتماد به صادرکنندگان تنظیم نماید رد این صورت شایسته است برای جلوگیری از هرگونه سوء استفاده احتمالی، بازرسی محموله های صادراتی هرچند یکبار از سوی بازرسان ویژه مورد اعتماد، مورد بازرسی قرار گیرد. از جمله پیشنهادات دیگری که در جهت کاهش مشکلات مربوط به قوانین و مقررات می توان ارائه داد ارزیابی مکرر اثرات اعمال قوانین جدید توسط سازمانها و مراجع و وضع کننده قوانین و مقررات می باشد که از فواید این امر جلوگیری سریع از پی آمد های نامطلوب مقررات وضع شده می باشد و می توان از طریق این ارزیابی سریعاً اقدامات اصلاحی را انجام داد.
همچنین پیشنهاد میشود در راستای افزایش تولید و صادرات، قوانین مالیاتی مورد تجدید نظر جدی قرار گرفته و تدابیر لازم در این خصوص جهت فعال کردن بخشهای اقتصادی بعمل آید. لازم است تدابیری اتخاذ شود تا با افزایش سودآوری در بخش صادرات نسبت به سایر بخشها، هم موجبات گسترش صادرات و هم توان رقابت با سایر کشورها فراهم آید.
همچنین لازم به ذکر است که از جمله موانع عمده در توسعه سیاست های مبتنی بر تمرکز در بخشهای ذیربط در راستای سیاستهای عمومی دولت در خصوص تمرکز زدائی و تفویض اختیارات کافی به استانها، امور مربوط به صادرات با اولویت مورد توجه ویژه قرار گیرد و نیز توصیه می شود در استراتژی های بلند مدت و کوتاه مدت توسعه کشور، سیاست جایگزینی واردات و توسعه صادرات توامان با تاکید بر پیوستن به بازارهای جهانی همچنان ادامه یابد.
پیشنهادات در ارتباط با فرضیه 2:
نتیجه حاصل از فرضیه 2 نشان داد که صادر کنندگان محصولات چرمی سبک در گروه نمونه مراکز صنعتی از دانش و فنون بازاریابی آگاهی لازم را دارند ولی صادرکنندگان محصولات چرمی سبک در گروه نمونه مراکز نیمه صنعتی و سنتی از دانش و فنون بازاریابی آگاهی لازم را ندارند.
در خصوص پیشنهادات فرضیه 2 باید گفت همانطور که از نتایج بدست آمده استنباط می شود اکثر مراکز تولید و صادرات محصولات چرمی سبک کشور بدلیل رکود جهانی و کاهش حجم تقاضای جهانی، زیر ظرفیت اسمی به تولید اشتغال دارند ولی تلاش برای یافتن بازار مصرف جدید در خارج از کشور صورت نمی گیرد که خود دلیل طرز فکر سنتی، مبنی بر صادرات به چند کشور خاص و عدم آگاهی این مراکز از دانش و فنون بازاریابی می باشد. همچنین بدلیل ضعف در قسمت صادرات این مراکز، اکثر آنها تنها راه صدور محصولات خود را افراد و شرکتهای واسطه بازرگانی خارجی و صادرات غیر مستقیم می دانند و مشاهده می شود که افراد و شرکتهای واسطه بازرگانی خارجی هم به صورت سنتی کالاهای تولیدی تعدادی از مراکز را خریداری نموده و یکجا صادر می نمایند که مبلغ ناچیزی از سود این گونه صادرات نصیب تولید کننده اصلی می شود. در اینجا لازم به ذکر است که تعداد افراد یا شرکتهای واسطه بازرگانی خارجی که محصولات چرمی سبک تولید کنندگان راخریداری می کنند انگشت شمار بوده و آنها نیز تعداد محدودی از تجار و خریداران خارجی را شناخته و کوشش برای جذب خریداران جدید و شناسایی بازار مصرف جدید نمی نمایند و حتی از کمک های سازمانهای تسهیل کننده بازرگانی خارجی استفاده نمی نمایند و میزان استفاده ایشان از ابزارها و فنون بازاریابی نیز پایین میباشد.
همچنین اکثریت مدیران بازرگانی مراکز تولید و صادرات محصولات چرمی سبک فاقد مدارک عالی و تخصص در رشته های بازاریابی و بازرگانی می باشند و حتی دوره های آزاد و پاره وقت را در این خصوص طی نکرده اند و همانطور که ازنتایج پرسشنامه مشخص می شود افرادی که در قسمتهای بازرگانی این مراکز فعالیت می نمایند از فنون و ابزار بازاریابی اطلاع کافی ندارند و حتی در گروه نمونه مراکز نیمه صنعتی و سنتی عقیده ای مبنی بر استفاده از دانش و فنون بازاریابی برای صادرات ندارند.
راه حل هایی که در خصوص این موارد می توان پیشنهاد نمود عبارتند از:
اولاً تلاش گردد تا دوره های آزاد یا پاره وقت بازاریابی و بازرگانی خارجی برای مدیران و دست اندرکاران بازرگانی مراکز تولید و صادرات محصولات چرمی سبک توسط سازمانها و ادارات صنایع، بازرگانی، گمرک، مرکز توسعه صادرات ایران، مرکز مطالعات و پژوهش های بازرگانی و … با همکاری و استفاده از اساتید دانشگاهها و اتحادیه های صنف دباغ و چرمساز برگزار شود تا ضمن آموزش دانش و فنون بازاریابی و بازرگانی به دست اندرکاران تولید وصادرات محصولات چرمی سبک، در جهت ارتقاء صادرات محصولات چرمی سبک کشورمان گام های موثرتری برداشته شود.
راه حل دومی که می توان پیشنهاد نمود، تشکیل سازمان تخصصی صادرات محصولات چرمی سبک در مراکز عمده تولید و صادرات کشور می باشد زیرا اکثر صادرکنندگان قادر به تشکیل بخش مستقل صادرات برای محصولات خود نمی باشند و مخارج این سازمان تخصصی مثلاً می تواند از طریق محاسبه درصدی از حجم صادرات و یا درصدی از سود صادرات این مراکز تامین گردیده و این سازمان می تواند از طرف کلیه تولید کنندگان عضو، اقدام به استخدام کارشناسان بازرگانی و تشکیل تیم متخصصین صادرات نموده و محصولات کلیه اعضاء را صادر نماید که از این طریق دست واسطه های سودجو قطع می گردد.
راه حل سومی که می توان پیشنهاد نمود جذب فارغ التحصیلان رشته های بازاریابی و اقتصاد و بازرگانی به این صنعت می باشد اما این مشکل وجود دارد که صاحبان مراکز تولید و صادرات محصولات چرمی سبک، تمایل به جذب این افراد نداشته باشند که باید از طریق فعالیت های ارشادی، تشویقی و توجیهی آنها را ترغیب به این کار نمود. در این خصوص لازم به ذکر است که در حال حاضر تعداد زیادی از فارغ التحصیلان رشته های بازرگانی، مدیریت و همچنین اقتصاد بیکار می باشند که می توانند جذب اینگونه صنایع شوند.
همچنین با توجه به اینکه در اکثر کشورهای پیشرفته مجلات و نشریات تخصصی در خصوص چرم و محصولات چرمی وجود دارد، پیشنهاد می گردد در کشور ما نیز یک نشریه تخصصی در خصوص صنعت چرم تاسیس گردد که می توان از طریق این نشریه با کلیه افراد و مراکز فعال در این بخش صنعت، ارتباط برقرار نمود و آنها را در جریان اخبار مربوط به این رشته صنعتی نظیر تشکیل نمایشگاههای تخصصی چرم و محصولات چرمی، ماشین آلات و فن آوری جدید در این صنعت، دوره های آموزشی برای کارکنان این صنعت، نوآوری ها و تحولات اخیر در صنعت چرم، آموزش تئوریک صنعت چرم و مباحث بازاریابی و بازرگانی و صادرات چرم و … قرار داد.
و نیز به منظور رونق و توسعه صادرات غیر نفتی و معرفی کالاهای ایرانی بخصوص محصولات چرمی سبک در بازارهای جهانی پیشنهاد می شود شرکتهای بازاریابی بین المللی و تبلیغات مشترک به گونه ای موثر در کشورهای مختلف تاسیس شوند.
پیشنهادات در ارتباط با فرضیه 3:
نتیجه حاصل از فرضیه 3 نشان می دهد که محصولات چرمی سبک از کیفیت مناسب برای صادرات برخوردار می بانشد با توجه به نتایج بدست آمده از پرسشنامه می توان راههای زیر را برای بالا بردن کیفیت محصولات چرمی سبک پیشنهاد نمود با در نظر گرفتن این نکته که اکثر مراکز تولید و صادرات محصولات چرمی سبک معتقد به پایین بودن کیفیت پوستهای سبک می باشند، بالا بردن کیفیت وپوست مورد استفاده در تولید محصولات چرمی سبک از ضروریات می باشد که برای بهبود پوستها پیشنهاد میگردد. با آموزش دادن دامداران درجهت نگهداری و تغذیه صحیح دام و تهیه پوست سالم به بالا بردن کیفیت پوست و چرم سبک کمک شود که این امر می تواند با واکسینه نمودن دامها و جلوگیری از شیوع بیماری های پوستی و زیر جلدی و نیز هدایت دامها برای ذبح به کشتارگاههای صنعتی انجام پذیرد که بدین ترتیب می توان پوستهای سالم را به مراکز تبدیل پوست به چرم هدایت نمود.
همچنین پیشنهاد می شود برای بالا بردن کیفیت محصولات چرمی سبک از مواد شیمیایی مرغوب داخلی یا خارجی استفاده شود. البته در حال حاضر مواد شیمیایی ساخت داخل کشور در امر تولید استفاده می شود ولی می توان با مشابه سازی از روی مواد شیمیایی خارجی و اهمیت دادن به بالابردن کیفیت این مواد به این صنعت کمک نمود که این خود منجر به رشد و توسعه این صنعت در کشور ما خواهد شد.
پیشنهاد می شود برای بالا بردن کیفیت محصولات چرمی سبک در جهت آموزش و تربیت نیروهای انسانی ماهر و متخصص اقدام شود که برای ابتدای کار می توان از تشکیل دانشکده پوست و چرم و رشته کاردانی و کارشناسی چرم اقدام نمود. همچنین باید اقدام به تشکیل دوره های آزاد و پاره وقت تخصصی بهبود پوست و چرم برای مدیران این صنعت نمود و نیز با آموزش مدیران تولید و برگزاری دوره های کوتاه مدت و بلند مدت تولید چرم، کنترل کیفیت، استفاده از مواد شیمیایی و شیمی پوست و چرم در جهت بهبود کیفیت چرم سبک کشور اقدام نمود.
پیشنهاد می شود در جهت بالا بردن کیفیت چرمهای تولیدی، مراکز تولید و صادرات را به داشتن بخش آزمایشگاه چرم و بخش تحقیق و توسعه تشویق و ترغیب نماییم که از اهم واجبات برای این صنعت می باشد زیرا اکثر مراکز موجود فاقد این بخش می باشند لازم به ذکر است که برای بهبود چرم و بالابردن کیفیت آن، استاندارد برای محصولات چرمی سبک و سنجش کیفیت محصولات به وسیله آن ضروری به نظر می رسد (در حال حاضر هیچیک از مراکز تولید محصولات چرمی سبک دارای مهر استاندارد نمی باشند). همچنین لازم است تا دفاتر و مراکز بهبود و توسعه هنر و فن چرمسازی در مراکز عمده تولید دایر گردد و زیر نظر ادارات صنایع به مراکز تولید و صادرات محصولات چرمی سبک خدمات مربوطه را ارائه دهد (در حال حاضر یک شعبه در تهران در حال فعالیت می باشد).
پیشنهادات در ارتباط با فرضیه 4:
نتیجه حاصل از فرضیه 4 نشان داد که محصولات چرمی سبک تولید شده صادراتی از قیمت رقابتی برخوردار می باشند. در رابطه با فرضیه فوق موارد زیر پیشنهاد می شود.
با توجه به اینکه قیمت رقابتی کشور ما در مقایسه با قیمت سایر کشورها در بازار بین الملل پایین می باشد پیشنهاد می گردد، در جهت افزایش کیفیت محصولات چرمی سبک تلاش بیشتری صورت گیرد. بدین معنی که باید با استفاده نمودن از مواد با کیفیت بالاتر نظیر پوست مرغوب و مواد شیمیایی مطلوب، محصول تولیدی را به سایر کشورها عرضه نمود. پس با توجه به اینکه اکثر مواد اولیه تولید محصولات چرمی سبک در داخل کشور تولید می شود و از این لحاظ به سایر کشورها وابسته نمی باشیم پیشنهاد می گردد با تولید محصولات تکمیل شده از چرمهای تولیدی و صادرات آنها در جهت کسب ارزش افزوده بیشتر تلاش شود.
از جمله عواملی که در پایین آوردن قیمت تمام شده محصولات چرمی سبک تاثیر دارد استفاده از مواد اولیه (مواد شیمیائی) ارزان قیمت می باشد ولی واضح است که با استفاده نمودن از مواد اولیه ارزان قیمت، بدلیل پایین آمدن کیفیت چرم و در نهایت محصولات ساخته شده از چرم به حیثیت محصولات چرمی سبک کشور ا در سطح بازار جهانی لطمه وارد می شود و در بلند مدت هرچند قیمت کالاهای چرمی سبک ایران ارزان باشد ولی تقاضایی برای آن وجود نخواهد داشت. لذا پیشنهاد می گردد به عامل قیمت تمام شده با توجه به عامل کیفیت توجه شود زیرا این دو عامل رابطه مستقیم و معکوس بایکدیگر دارند.
باتوجه به اینکه قیمت مواد اولیه تولید چرم و محصولات چرمی سبک در کشور ما بدلیل تولید مهمترین ماده اولیه (پوست) در داخل ارزان می باشد و اکثر اقلام قیمت تمام شده در داخل کشور تولید می شود و یا در صورت وارداتی بودن (مواد شیمیائی) قابلیت تولید آن در داخل کشور وجود دارد و تکنولوژی آن در دسترس می باشد و نیز هزینه دستمزد و انرژی در کشور ما نسبت به سایر کشورهای رقیب پایین میباشد و مراکز فراوری و تبدیل محصولات چرمی سبک به مناطق عمده تولید دامهای سبک نزدیک بوده و هزینه حمل و نقل نیز از سایر کشورها کمتر می باشد. لذا پیشنهاد می شود با توجه به مزیتهای موجود در خصوص قیمت در این صنعت، با برنامه ریزی صحیح دولت و سازمانهای دست اندرکار تولید و صادرات کالاهای غیر نفتی، صنعت چرم سبک کشور ما نیز به یکی از ارکان مهم ایجاد درآمد ارزی تبدیل شود.
پیشنهادات در ارتباط با فرضیه 5:
نتیجه حاصل از فرضیه 5 نشان داد که در گروه نمونه مراکز صنعتی محصولات چرمی سبک از تنوع لازم برای صادرات برخوردار می باشند در حالیکه درگروه نمونه مراکز نیمه صنعتی و سنتی محصولات چرمی سبک تولید شده از تنوع لازم برای صادرات برخوردار نمی باشند.
در خصوص تنوع بخشیدن به محصولات چرمی سبک لازم به ذکر است که هرچه در سیکل توید محصولات چرمی سبک به سمت مصرف کننده نهایی حرکت کنیم به میزان تنوع در محصولات افزوده می گردد، بعبارت دیگر محصولات نیمه تکمیل شده فاقد تنوع لازم برای صادرات می باشند. در حالی که اگر به محصولات تکمیل شده یا کالای ساخته شده تبدیل گردند علاوه بر افزایش تنوع در محصولات ارزش افزوده بسیار زیادی نیز ایجاد مینمایند. لذا پیشنهاد می شود با برنامه ریزی وزارت صنایع بتدریج از صادرات کالاهای نیمه تکمیل شده نظیر سالامبور -وت بلو- کراست و چرم جلوگیری شود و به جای آن انواع کالاهای ساخته شده که دارای تنوع زیادی می باشند صادر گردد.
پیشنهاد می گردد برگزاری و شرکت در نمایشگاههای تخصصی و بین المللی چرم و محصولات ساخته دشه چرمی سبک جزو رئوس کار مرکز توسعه صادرات ایران قرار گیرد زیرا این نمایشگاهها علاوه بر بازاریابی نقش موثری در آگاهی بخشیدن و کپی برداری از روی محصولات ساخته شده ارجی در جهت تنوع بخشیدن به محصولات چرمی سبک کشور دارند.
تقویت کادر طراحی و تولد مراکز تولید محصولات چرمی سبک نیز می توند نقش موثری در تنوع بخشیدن به کالاهای چرمی داشته باشد لذا پیشنهاد می گردد برای پرسنل این قسمت از طریق دعوت از کارشناسان خارجی دوره های آموزش تخصصی برگزار شود. بعلاوه از پرسنل خلاق و مبتکر در جهت تنوع بخشیدن به این محصولات استفاده گردد.
پیشنهاد میگردد از طرحها و الگوهای مجلات و ژورنالهای خارجی تخصصی چرم و کالاهای چرمی در امر طراحی و تولید محصولات چرمی متنوع استفاده گردد همچنین می توان با دعوت از کارشناسان و افراد متخصص در امر طراحی و تولید کالاهای چرمی برای راه اندازی خطوط تولید کارخانجات داخلی در جهت تنوع بخشیدن به کالاهای صادراتی اقدام نمود.
و بالاخره آخرین پیشنهاد دعوت از سرمایه گذاران در جهت تشکیل و تاسیس شرکت های تولید کننده محصولات متنوع ساخته شده چرمی از چرم و محصولات نیمه تکمیل شده چرمی می باشد و از وزارت صنایع نیز درخواست می گردد درجهت جذب اعتبارات و تهیه ماشین آلات و تجهیزات مورد نیاز این کارخانجات حمایتهای لازم را مبذول نماید تا از این طریق این بخش از صنعت چرم کشور تقویت گردد.
پیشنهادات در ارتباطات با فرضیه 6:
نتیجه حاصل از فرضیه 6 نشان داد که در گروه نمونه مراکز صنعتی محصولات چرمی سبک از تنوع لازم برای صادرات برخوردار می باشند. در حالی که در گروه نمونه مراکز نیمه صنعتی و سنتی محصولات چرمی سبک تولید شده از تنوع لازم برای صادرات برخوردار نمی باشند.
در خصوص تنوع بخشیدن به محصولات چرمی سبک لازم به ذکر است که هرچه در سیکل تولید محصولات چرمی سبک به سمت مصرف کننده نهایی حرکت نمائیم به میزان تنوع در محصولات افزوده می گردد. بعبارت دیگر محصولات نیمه تکمیل شده فاقد تنوع لازم برای صادرات می باشند. در حالی که اگر به محصولات تکمیل شده یا کالای ساخته شده تبدیل گردند علاوه بر افزایش تنوع در محصولات، ارزش افزوده بسیار زیادی نیز ایجاد می نمایند. لذا پیشنهاد می شود با برنامه ریزی وزارت صنایع، بتدریج از صادرات کالاهای نیمه تکمیل شده نظیر سالامبور- وت بلو- کراست و چرم جلوگیری شود و به جای آن انواع کالاهای ساخته شده که دارای تنوع زیادی می باشند صادر گردد.
پیشنهاد می گردد برگزاری و شرکت در نمایشگاهای تخصصی و بین المللی چرم و محصولات ساخته شده چرمی سبک جزو رئوس کار مرکز توسعه صادرات ایران قرار گیرد زیرا این نمایشگاهها علاوه بر بازاریابی، نقش موثری در آگاهی بخشیدن و کپبی برداری از روی محصولات ساخته شده خارجی در جهت تنوع بخشیدن به محصولات چرمی سبک کشور دارند .
تقویت کادر طراحی و تولید مراکز تولید محصولات چرمی سبک نیز می تواند نقش موثری در تنوع بخشیدن به کالاهای چرمی داشته باشد لذا پیشنهاد می گردد برای پرسنل این قسمت از طریق دعوت از کارشناس خارجی، دوره های آموزش تخصصی برگزار شود. بعلاوه از پرسنل خلاق و مبتکر در جهت تنوع بخشیدن به این محصولات استفاده گردد.
پیشنهاد می گردد از طرحها و الگوهای مجلات و ژورنالهای خارجی تخصصی چرم و کالاهای چرمی در امر طراحی و تولید محصولات چرمی متنوع استفاده گردد همچنین می توان با دعوت از کارشناسان و افراد متخصص در امر طراحی و تولید کالاهای چرمی برای راه اندازی خطوط تولید کارخانجات داخلی در جهت تنوع بخشیدن به کالاهای صادراتی اقدام نمود.
و بالاخره آخرین پیشنهاد دعوت از سرمایه گذاران در جهت تشکیل و تاسیس شرکتهای تولید کننده محصولات متنوع ساخته شده چرمی از چرم و محصولات نیمه تکمیل شده چرم می بادش و از وزارت صنایع نیز درخواست می گردد در جهت اعتبارات و تهیه ماشین آلات و تجهیزات مورد نیاز این کارخانجات حمایتهای لازم را مبذول نماید. تا از این طریق این بخش از صنعت چرم کشور تقویت گردد.
سایر پیشنهادات
در خصوص بالا بردن سطوح کیفی و مهارتهای مدیران این صنعت همانطور که قبلا نیز ذکر گردید تشکیل دانشکده چرم و رشته های کاردانی و کارشناسی تولید چرم و فرآورده های چرمی از ضروریات می باشد که پیشنهاد می گردد. هر چه سریعتر وزارت فرهنگ و آموزش عالی این امر مهم را در دستور کار خود قرار دهد. زیرا از طریق فارغ التحصیلان این رشته ها می توان هر ساله تعداد زیادی از نیروهای جوان و افراد واجد شرایط را جذب این صنعت نمود. و این افراد با اشتغال در مراکز تولید در آینده نه چندان دور جزو مدیران این صنعت شده و در رشد و شکوفائی این صنعت نقش موثری خواهند داشت.
به فارغ التحصیلان رشته های شیمی و بازرگانی پیشنهاد می گردد در صورت تمایل به اشتغال در این رشته صنعتی سود آور بپردازند و نیز پیشنهاد می گردد مراکز تولید و بازرگانی محصولات چرمی سبک بخصوص مراکز نیمه صنعتی و سنتی به جذب فارغ التحصیلان رشته های مذکور از دانشگاههای پرداخته و در پستهای مدیریتی امور تولید و بازرگانی بکار گیرند.
همچنین پیشنهاد می گردد به منظور بالا بردن سطح کیفی مدیران مراکز تولید و صادرات محصولات چرمی سبک دوره های آموزشی پاره وقت و آزاد به صورت کوتاه مدت یا بلند مدت برای مدیران تولدی و بارزگانی این صنعت از طریق ادارات دست اندر کار دولتی نظیر ادارات صنایع، بازرگانی، مرکز بهبود و توسعه صنعت چرم، گمرک جمهوری اسلامی، مرکز توسعه صادرات ایران با همکاری دانشگاههای و اتحادیه های صنفی برگزار شود. تا از این طریق به رشد و پشرفت بیشتر پیدا کنیم.
سایر پیشنهادات
در خصوص بالا بردن سطوح کسفی و مهارت های مدیران این صنعت همانطور که قبلاً نیز ذکر گردید تشکیل دانشکده چرم و رشته های کاردانی و کارشناسی تولید چرم و فرآورده های چرمی از ضروریات می باشد که پیشنهاد می گردد هرچه سریعتر وزارت فرهنگ و آموزش عالی این امر مهم را در دستور کار خود قرار دهد زیرا ازطریق فارغ التحصیلان این رشته ها میتوان هرساله تعداد زیادی از نیروهای جوان و افراد واجد شرایط را جذب این صنعت نمود و این افراد با اشتغال در مراکز تولید در آینده نه چندان دور جزو مدیران این صنعت شده و در رشد و شکوفایی این صنعت نقش موثری خواهند داشت.
به فارغ التحصیلان رشته های شیمی و بازرگانی پیشنهاد می گردد در صورت تمایل به اشتغال در این رشته صنعتی سودآور بپردازند و نیز پیشنهاد می گردد مراکز تولید و بازرگانی محصولات چرمی سبک بخصوص مراکز نیمه صنعتی و سنتی به جذب فارغ التحصیلان رشته های مذکور از دانشگاهها پرداخته و در پستهای مدیریتی امور تولیدی و بازرگانی بکار گیرند.
همچنین پیشنهاد می گردد به منظور بالا بردن سطح کیفی مدیران مراکز تولید و صادرات محصولات چرمی سبک دوره های آموزشی پاره وقت و آزاد به صورت کوتاه مدت یا بلند مدت برای مدیران تولید و بازرگانی این صنعت از طریق ادارات دست اندرکار دولتی نظیر ادارات صنایع، بازرگانی، مرکز بهبود و توسعه صنعت چرم، گمرک جمهوری اسلامی، مرکز توسعه صادرات ایران با همکاری دانشگاهها و اتحادیه های صنفی برگزار شود تا از این طریق به رشد و شکوفایی مدیران این صنعت کمک شود.
پیشنهاد می گردد از طریق اداره صنایع و بازرگانی مقالات، مجلات و کتب و تحقیقات صنعت چرم و بازرگانی در اختیار مدیران این صنعت جهت بالابردن اطلاعات و دانش فنی و بازرگانی آنان قرار گیرد تا از این طریق مدیران این صنعت به دانش و علوم جدید دسترسی پیدا نموده و در جهت تحول بنیادین در این صنعت کشورمان گامهای موثر تری بردارند.
همچنین پیشنهاد می شود در صورت امکان هرچند وقت یکباره مدیران و کارشناسان این صنعت برای طی نمودن دوره های تخصصی و بازدید از دستاوردهای جدید این صنعت به کشورهای مطرح و صاحب نام در این صنعت اعزام گردیده و پس از کسب اطلاعات جدید در زمینه تحولات نوین در این صنعت به کشور مراجعت نمایند.
و در خصوص نقش اتحادیه های صنفی مستقل باید گفت با توجه به اینکه در خصوص صنف دباغ و چرمساز اتحادیه ای وجود دارد که فعالیت فعلی این اتحادیه تهیه مواد شیمیائی برای تولیدکنندگان محصولات چرمی و نیز سازماندهی اعضاء اتحادیه برای انتقال کارگاههای آنان از حاشیه شهر مشهد (همت اباد) به چرم شهر (جاده میامی) و همچنین حل و فصل اخلاف اعضاء اتحادیه می باشد. ولی اتحادیه موجود فعالیتی در خصوص بازاریابی محصولات تولیدی اعضاء و صادرات محصولات انجام نمی دهد لذا پیشنهاد می شود در درجه اول این اتحادیه دامنه فعالیت فعلی خود را گسترش داده و همچون اتحادیه صادرکنندگان پسته یا زعفران مستقیماً به فعالیت های بازرگانی و صادرات محصولات تولیدی بپردازد و در صورتی که این امر برای اتحادیه میسر نمی باشد می توان نسبت به تشکیل یک سازمان تخصصی یا اتحادیه مستقل صادرکنندگان محصولات چرمی سبک اقدام نمود. این پیشنهاد به این دلیل مطرح گردید که بسیاری از مصاحبه شوندگان ادعا نموده اند که بدلیل عدم دانش و تخصص بازرگانی کافی و نیز کمبود سرمایه قادر به تشکیل بخش مستقل صادرات نمی بانشد ولی در صورتیکه یک اتحادیه مستقل و متمرکز این فعالیت را انجام دهد از آن استقبال نموده و از انجام معامله با واسطه های صاداراتچی خودداری می نمایند زیرا در این صورت سود بیشتری مستقیماً نصیب خود تولیدکنندگان می گردد.
البته پیشنهاد مذکور از این جهت نیز حائز اهمیت است که تعداد زیادی از کارگاههای تولیدی چرم و محصولات چرمی سبک زیر ظرفیت اسمی به فعالیت اشتغال دارند و در صورتیکه اتحادیه بتواند در امر بازاریابی برای محصولات کلیه اعضاء فعالیت نماید و با جذب و استخدام افراد کارشناس و متخصص کار صادرات محصولات کلیه اعضاء را انجام دهد بر رونق و بالا بردن حجم تولید این مراکز کمک بزرگی نموده است.
همچنین از جمله نقشهای دیگری که این اتحادیه می تواند ایفا نماید برگزاری کلاسها و دوره های آموزشی برای اعضاء می باشد که این دوره ها می توانند شامل آموزش شناسایی و استفاده از مواد شیمیائی آموزش استانداردهای کنترل کیفیت پوست و چرم، دوره های آموزش مدیریت، بازاریابی و بازرگانی خارجی، دوره های آشنایی با ماشین آلات چرمسازی، طریقه تعمیرات و نگهداری و روش صحیح کاربرد این ماشین آلات و … باشند.
توصیه به سایر دانشجویان محققین
با توجه به اطلاعات پایه که در خصوص ویژگی های مدیران مراکز نمونه گیری شده جمع آوری شده است و در ابتدای فصل پنجم ارائه گردیده می توان گفت در شرایط فعلی از عمده ترین عوامل در صنعت چرم سبک منابع انسانی این صنعت می باشد، چراکه اکثر مشکلاتی که گریبانگیر این صنعت می باشد ناشی از ضعف منابع انسانی شاغل در این بخش از صنعت می باشد و با بررسی هر یک از مشکلات این صنعت در نهایت به مشکلات ناشی از ضعف اموزش، تحصیلات و تخصص منابع انسانی برخورد می کنیم و با توجه به اینکه در این تحقیق امکان بررسی بیشتر موانع و مشکلات منابع انسانی این صنعت وجود نداشت لذا به دانشجویان و محققینی که قصد دارند در رابطه با صنعت چرم سبک تحقیقاتی انجام دهند توصیه می شود که اقدام به شناسایی و بررسی متغیر هایی نمایند که در کیفیت منابع انسانی (اعم از مدیران، سرپرستان و کارگران) صنعت چرم سبک نقش اساسی بازی می کنند. همچنین برای محققین و دانشجویانی که قصد دارند در زمینه صادرات محصولات چرمی سبک تحقیقاتی انجام دهند پیشنهاد میشود به شناسایی عوامل و متغیرهایی بپردازند که در ایجاد ارزش افزوده بیشتر از طریق تولید و صادرات محصولات چرمی سبکنقش دارند و نیز با توجه به اینکه نوسانات و کاهش قیمت رقابتی این محصولات از جمله عواملی است که در شرایط کنونی مانع عمده ای را برای صادرات محصولات چرمی سبک ایجاد نموده است به دانشجویان و محققین که قصد تحقیق در این خصوص را دارند توصیه می شود که به بررسی عواملو متغیرهای بپردازند که از درون و بیرون این صنعت در قیمت رقابتی آن تاثیر گذارده و باعث افت شدید آن شده اند.
منابع:
1- ابراهیمی – عبدالحمید، جزوه بازاریابی کارشناسی ارشد، دانشکده علوم اداری واقتصادی دانشگاه فردوسی مشهد – 1375.
2- ابراهیمی – عبدالحمید، جزوه طراحی استراتژیها برای بازار جهانی، دانشکده علوم اداری واقتصادی دانشگاه فردوسی مشهد – 1375.
3- احمدی – بهزاد، سامی – سعید، شیمی پوست و چرم- بانک صنعت و معدن – جلد 2 – 1366.
4- احمدی – بهزاد سامی- سعید، شیمی پوست و چرم- بانک صنعت و معدن – جلد 1 – 1366.
5- اخوی – احمد، تجارت بین الملل، استراتژی بازرگانی وتوسعه اقتصادی، موسسه مطالعات و پژوهشهای بازرگانی – 1373.
6- ای وال پول- دونالد، مقدمه ای بر احتمالات و آمار کاربردی، آریانژاد – میر بهادر، ذهبیون – محمد، دانشگاه علم و صنعت ایران – 1370.
7- باتاچاریا- گوری ک، جانسون – ریچاردا، مفاهیم و روشهای آماری، ابن شهر آشوب – مرتضی، میکائیلی- فتاح، مرکز نشر دانشگاهی، جلد اول – چاپ دوم-1369.
8- بر این کویین – جیمز، مینتس برگ- هنری، جیمز- رابرت ام، مدیریت استراتژیک – فرآیند استراتژی، محمد صائبی، مرکز آموزش مدیریت دولتی 1373.
9- روستا- احمد ،ونوس – داورف ابراهیمی- عبد الحمید، مدیریت بازاریابی، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها(سمت) چاپ دوم – 1376.
10- شیبانی – احمد علی، اصول علم مارکتینگ، مدرسه عالی بازرگانی، جلد اول، 1349.
11- عاصمی پور- محمد جواد، مقدمه ای بر روش تحقیق – دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبائی – 1365.
12- نادری – ابوالقاسم، اخوی- احمد، حکیمی- شیرین، بررسی مسایل و مشکلات صادرات غیر نفتی – 1369.
13- نصیری- شهین، بازار جهانی پوست، چرم و کفش چرمی- موسسه مطالعات و پژوهشهای بازرگانی – 1370.
14- ونوس – داور، بازاریابی و مدیریت بازار، دانشکده علوم اداری و مدیریت بازرگانی دانشگاه تهران -1372.
پرسشنامه
خواهشمند است این سوالات توسط مدیر بازرگانی پاسخ داده شود.
1. جنس مرد زن
2. سن…………….سال
3. سابقه خدمت …………………سال
4. سابقه خدمت در شغل فعلی ………………سال
5. میزان تحصیلات
6. رشته تحصیلی
7. چه دوره های تخصصی را در ارتباط با شغل خود گذرانیده اید؟ لطفا نام ببرید؟ (با ذکر مدت آموزش)
8. تا چه میزان مرکز تولیدی یا بازرگانی محصولات چرمی سبک به داشتن بخش مستقل صادرات از خود تمایل نشان می دهند؟
بسیار زیاد زیاد متوسط کم بسیار کم
9- سلیقه ها و نیازهای مشتریان (به ویژه خارجی) تا چه حد در اختیار واحدهای طراحی و تولید محصولات چرمی سبک قرار می گیرد؟
بسیار زیاد زیاد متوسط کم بسیار کم
10- آیا فعالیتهای صادراتی شما معطوف به یک منطقه خاص است ؟
بلی خیر
11- در صورت مثبت بودن جواب سوال 10 لطفا آن منطقه یا مناطق را نام ببرید؟
12- نحوه توزیع محصولات چرمی سبک به منظور ارتقاء سطح رضایت مشتریان خارجی تا چه حد مد نظر قرار می گیرد؟
بسیار زیاد زیاد متوسط کم بسیار کم
13- بطور کلی نحوه ارائه خدمات مربوط به فروش محصولات چرمی سبک به منظور تشویق مشتریان خارجی تا چه حد ملحوظ نظر قرار می گیرد؟
بسیار زیاد زیاد متوسط کم بسیار کم
14- تا چه حد از تحقیقات بازاریابی جهت کشف خواسته ها، سلیقه ها و نیازهای مشتریان خارجی استفاده می شود؟
بسیار زیاد زیاد متوسط کم بسیار کم
15- از روشها وابزارهای نوین بازرایابی به شرح زیر در سطح بین المللی تا چه حد استفاده می شود؟
ردیف
مقیاس
روشهاو ابزارهای بازاریابی
بسیار زیاد
زیاد
متوسط
کم
بسیار کم
1-15
شرکت در نمایشگاههای تخصصی
2-15
چاپ کاتالوگ
3-15
ارائه نمونه مجانی
4-15
تبلیغ در نشریات تخصصی
5-15
تبلیغات تلویزیونی
6-15
تماس با دفاتر بازرگانی خارجی
7-15
بسته بندی زیبا و مناسب
16- تا چه حد مراکز و سازمانهای زیر به موسسات تولیدی و صادراتی محصولات چرمی سبک جهت صدور محصولات آنها کمک می کنند؟
ردیف
مقیاس
مراکز و سازمانهای تسهیل کننده صادرات
بسیار زیاد
زیاد
متوسط
کم
بسیار کم
1-16
مرکز توسعه صادرات ایران
2-16
اتاق بازرگانی، صنایع و معادن
3-16
دفاتر بازرگانی سفارتخانه های خارجی
4-16
سازمانهای همکاریهای اقتصادی منطقه ای
5-16
شرکتهای واسطه بازرگانی خارجی
17- تا چه حد آگاهی از بافت اقتصادی، سیاسی و فرهنگی کشورهای وارد کننده محصولات چرمی سبک ملحوظ نظر قرار می گیرد؟
بسیار زیاد زیاد متوسط کم بسیار کم
18- اگر روش کار در صادرات محصولات چرمی سبک به گونه ای باشد که بتوان به طور دقیق خواسته های خریداران را برآورده کرد، تا چه حد تضمین کننده توفیق در صادرات می باشد؟
بسیار زیاد زیاد متوسط کم بسیار کم
19- اگر در بسته بندی محصولات چرمی سبک خواسته های خریداران خارجی را برآورده نمائید تا چه میزان تضمین کننده توفیق در صادرات می باشد؟
بسیار زیاد زیاد متوسط کم بسیار کم
20- سهم هزینه هر یک از اقلام ذیل در قیمت تمام شده محصولات چرمی سبک به چه میزان می باشد؟
عوامل هزینه
درصد هزینه
هزینه مواد اولیه
هزینه دستمزد
هزینه حمل و نقل
هزینه انرژی
هزینه ثابت
جمع
100%
21- قیمت تمام شده محصولات چرمی سبک چه سهمی از کل قیمت صادراتی آن را تشکیل می دهد؟
100-81% 80-61% 60-41% 40-21 زیر 20%
22- قیمت محصولات چرمی سبک صادراتی ایران در مقایسه با سایر کشورهای خارجی در بازار بین المللی در چه حدی است؟
بسیار زیاد زیاد متوسط کم بسیار کم
23- به چه میزان قوانین و مقرارت مربوط به سازمانهای مذکور در ذیل، در امر صدور محصولات چرمی سبک تسهیلات لازم ایجاد نموده است؟
ردیف
میزان تسهیلات
سازمانها
بسیار زیاد
زیاد
متوسط
کم
بسیار کم
1-23
بانکها
2-23
گمرکات
3-23
ادارات صنایع
4-23
ادارات بازرگانی
5-23
ادارات دارایی
6-23
شرکتهای بیمه
24- تغییرات سالهای اخیر در قوانین و مقررات صادراتی تا چه حد به بهبود وضعیت صادرات محصولات چرمی سبک کمک کرده است؟
بسیار زیاد زیاد متوسط کم بسیار کم
25- به چه میزان سازمانهای دولتی دست اندر کار صادرات، نسبت به آگاهی بخشیدن به تولید کنندگان و صادر کنندگان محصولات چرمی سبک در مورد قوانین و مقررات صادراتی اقدام می نمایند؟
بسیار زیاد زیاد متوسط کم بسیار کم
26- محصولات چرمی سبک صادراتی در زمینه های ذیل از چه تنوعی برخوردار می باشند؟
ردیف
موارد تنوع
بسیار زیاد
زیاد
متوسط
کم
بسیار کم
1-26
تنوع در کالا
2-26
تنوع در جنس
3-26
تنوع در رنگ
4-26
تنوع در اندازه
5-26
تنوع در طراحی
27- در حال حاضر تا چه حد امکان افزایش تنوع محصولات چرمی سبک با توجه به تکنولوژی موجود وجود دارد؟
بسیار زیاد زیاد متوسط کم بسیار کم
28-در جهت تنوع بخشیدن به محصولات چرمی سبک تولید تا چه حد از وجود افراد مبتکر و خلاق در واحدهای طراحی محصول استفاده می نمائید؟
بسیار زیاد زیاد متوسط کم بسیار کم
29- میزان آگاهی تولید کنندگان نسبت به تنوع محصولات چرمی تا چه حدی است؟
بسیار زیاد زیاد متوسط کم بسیار کم
30- آیا تنوع در محصولات چرمی سبک باعث افزایش صادرات می گردد؟
بسیار زیاد زیاد متوسط کم بسیار کم
31- تنوع محصولات چرمی سبک در مقایسه با تنوع محصولات سایر کشورها در بازار جهانی در چه حدی است؟
بسیار زیاد زیاد متوسط کم بسیار کم
32- میزان در آمد جامعه در سطح ملی یا بین المللی تا چه حد در تقاضای کالاهای چرمی سبک تاثیر دارد؟
بسیار زیاد زیاد متوسط کم بسیار کم
خواهشمند است این سوالات توسط مدیر تولید پاسخ داده شود.
33- جنس مرد زن
34- سن …………………..سال
35- سابقه خدمت …………………..سال
36- سابه خدمت در شغل فعلی…………………….سال
37- میزان تحصیلات
38- رشته تحصیلی
39-چه دوره های تخصصی را در ارتباط با شغل خود گذرانده اید؟ لطفا نام ببرید؟ (با ذکر مدت آموزش)
40- در شرایط فعلی میزان سالم بودن پوستهای مورد استفاده در تولید محصولات چرمی سبک در چه حد است؟
بسیار زیاد زیاد متوسط کم بسیار کم
41- مواد دباغی مورد استفاده در تهیه چرم سبک تا چه حد از کیفیت لازم برخوردار است؟
ردیف
مقیاس
نوع مواد
بسیار مطلوب
مطلوب
متوسط
نامطلوب
بسیار نامطلوب
1-41
مواد گیاهی داخلی
2-41
مواد شیمیایی داخلی
3-41
مواد گیاهی خارجی
4-41
مواد شیمیایی خارجی
42- اقدامات مربوط به کنترل کیفیت بر روی مواد اولیه جهت تهیه محصولات چرمی سبک تا چه حد مورد توجه تولید کنندگان قرار می گیرد؟
ردیف
مقیاس
اقدامات
خیلی زیاد
زیاد
متوسط
کم
خیلی کم
1-42
هنگام خرید
2-41
ورود به انبار
3-41
خروج از انبار
43- در مراحل تولید و توزیع محصولات چرمی سبک به شرح زیر، تا چه حد به کنترل کیفیت توجه می شود؟
ردیف
مقیاس
مراحل
بسیار زیاد
زیاد
متوسط
کم
بسیار کم
1-43
از پوست به سالامبور
2-43
از سالامبرو به کراست
3-43
از کراست به چرم
4-43
از چرم به محصولات چرمی
5-43
از محصولات چرمی تا مصرف کننده
44- چرم و محصولات چرمی سبک تولیدی ایران تا چه میزان از لحاظ عوامل مهم کیفیت زیر، جهت صادرات مناسب می باشد؟
ردیف
مقایس
عوامل کیفیت
بسیار زیاد
زیاد
متوسط
کم
بسیار کم
1-44
مقاومت در برابر کشش
2-44
ضخامت یا نطع دار بودن
3-44
مقاومت در برابر سایش رنگ
4-44
میزان جذب آب
5-44
ابعاد یا اندازه
6-44
نرمی یا لطافت
7-44
طراحی و تولید
45- به طور کلی تا چه میزان چرم و محصولات چرمی سبک تولیدی از کیفیت لازم برای رقابت در صادرات برخوردار هستند؟
بسیار زیاد زیاد متوسط کم بسیار کم
فهرست مطالب
فصل اول طرح تحقیق 1
بیان موضوع یا تعریف مساله: 2
ضرورت انجام تحقیق: 4
پیشینه تحقیق: 5
فرضیات 6
تعریف عملیات متغیرها: 7
نوع تحقیق و دلایل آن: 7
ابزار گردآوری داده ها: 8
جامعه آماری: 8
مراحل انجام تحقیق: 8
تعریف مفاهیم: 8
محدودیت ها 12
فصل دوم ادبیات تحقیق 13
تاریخچه استفاده از پوست، چرم و چرمسازی: 14
تکنولوژی (فن آوری) در صنعت چرم 21
مراحل ساخت چرم 28
عوامل موثر بر کیفیت پوست و چرم 30
الف- پوست: 30
ب- چرم: 33
انواع چرم و موارد استفاده از آن: 35
انواع محصولات چرمی: 37
بخش دوم مباحثی در باب صادرات و ابعاد مدیریتی آن 39
تجارت بین الملل و کشورهای روبه توسعه 40
جایگاه صادرات غیر نفتی در اقتصاد کشور 42
آثار جانبی افزایش ظرفیت های تولیدی 42
نقش صادرات غیر نفتی در ایجاد اشتغال 43
تعریف استراتژی 45
نقش و جایگاه صادرات غیر نفتی در استراتژی های توسعه اقتصادی 45
الف- استراتژی جایگزینی واردات 45
ب- استراتژی توسعه صادرات: 47
انواع استراتژی های رقابتی عام 48
رهبری در هزینه 50
تمایز محصول 51
تمرکز (محدودنگری) 53
میانه روی 55
تعریف بازاریابی: 57
استراتژی های عمده تقسیم بندی بازار 58
1- استراتژی بازاریابی یکسان 59
2- استراتژی بازاریابی تفکیکی 59
3- استراتژی بازاریابی تمرکزی 60
ارزشیابی و انتخاب استراتژی تقسیم بندی بازار 61
تقسیم بندی بازار های بین المللی 63
استراتژی توسعه آمیخته بازاریابی 65
آمیخته محصول 66
اهمیت قیمت در آمیخته بازاریابی 68
آمیخته تشویق و ترفیع 70
اجزای تشویق و ترفیع 71
توزیع فیزیکی در آمیخته بازاریابی 72
تصمیمات عمده در بازاریابی بین المللی 73
1- ارزیابی اوضاع و احوال و محیط بازاریابی بین الملل 74
2- تصمیم به فعالیت در سطح بین الملل (Deciding wether to go abroad) 83
3- تصمیم در مورد انتخاب بازارها در سطح بین الملل (Deciding Which market to enter) 85
4- تصمیم در مورد چگونگی وارد شدن به بازار بین المللی (Diciding how to enter the market) 87
5- تصمیم در مورد برنامه های بازاریابی بین الملل (Deciding on the markting program) 96
6- تصمیم در مورد نوع سازمان بازاریابی بین الملل (Diciding on the marketing organizition) 103
فصل سوم – روش تحقیق 107
مقدمه 108
روش تحقیق 108
روش جمع آوری اطلاعات 108
منابع اطلاعات ثانویه 109
منابع اطلاعات اولیه 110
روش اجرای پرسشنامه 110
جامعه آماری: 111
نمونه آماری 111
تهیه و تنظیم پرسشنامه 113
نحوه توزیع سوالات پرسشنامه 114
روشهای آماری مورد استفاده 116
فصل چهارم – جمع آوری اطلاعات و تجزیه و تحلیل داده ها 119
مقدمه 120
اطلاعات مربوط به ویژگیهای مدیران مراکز نمونه گیری شده 120
آماره آزمون 125
سوالات مربوطه: 127
بررسی فرضیه 2: 129
آماره آزمون: 129
آزمون فرضیه 2: 129
جداول آزمون فرض گروه نمونه مراکز صنعتی 129
بررسی فرضیه 3: 138
آماره آزمون 138
جداول آزمون فرض گروه نمونه مراکز صنعتی 139
سوالات مربوطه: 141
بررسی فرضیه 4: 145
آزمون فرضیه 4: 146
آزمون فرضیه 4: 147
سوالات مربوطه: 148
بررسی فرضیه 5: 151
آزمون فرضیه 5: 151
تذکر: 153
سوالات مربوطه: 154
بررسی فرضیه 6: 156
آماره آزمون: 156
آزمون فرضیه 6: 156
سوالات مربوطه: 158
فصل پنجم – نتیجه گیری و پیشنهادات 161
نتیجه گیری 162
نتایج بدست آمده در ارتباط با فرضیه 1: 162
نتایج بدست آمده در ارتباط با فرضیه 2: 163
نتایج بدست امه در ارتباط با فرضیه 3: 165
نتایج بدست آمده در ارتباط با فرضیه 4: 167
نتایج بدست آمده در ارتباط با فرضیه 5: 169
پیشنهادات 171
پیشنهادات در ارتباط با فرضیه 1: 171
پیشنهادات در ارتباط با فرضیه 2: 173
پیشنهادات در ارتباط با فرضیه 3: 177
پیشنهادات در ارتباط با فرضیه 4: 178
پیشنهادات در ارتباط با فرضیه 5: 180
پیشنهادات در ارتباطات با فرضیه 6: 182
سایر پیشنهادات 184
سایر پیشنهادات 185
توصیه به سایر دانشجویان محققین 188
منابع: 190
1 مشرقی- مجید رضا (مدیر عامل شرکت پوست و چرم خراسان) "با حمایت جدی از صنعت پوست و چرم، آرزوی دیرینه صادرات بدون نفت را تحقق بخشیم". ماهنامه جاده ابریشم-سال اول-پیش شماره-اسفند 76- ص 65
2 حمیدی- رضا (رئیس هیات مدیره شرکت چرم مشهد)- سخنرانی جلسه افتتاحیه کارخانجات این شرکت با حضور وزیر محترم صنایع- 9/3/77
3 هدایت-عبدالعزیز(مدیر کل صنایع خراسان) "با حمایت جدی از صنعت پوست و چرم، آرزوی دیرینه صادرات بدون نفت را تحقق بخشیم". ماهنامه جاده ابریشم-سال اول-پیش شماره-اسفند 76- ص 67 و 68.
4 کتابخانه دانشکده مدیریت دانشکده تهران
5 همان ماخذ
6 Hide or skin
7 Hide
8 Skin
9 Tanning
10 Wet – Salted
11 Wet – Blue
12 Crust
13 Day – Crust
14 Finishing
15 Leather
16 Suede
17 نصیری، شهین، بازار جهانی پوست، چرم و کفش چرمی – موسسه مطالعات و پژوهش های بازرگانی – 1370 ص 6و7.
18 نوعی ماده گیاهی که برای عملیات دباغی استفاده می گردد.
19 احمدی، بهزاد، سامی، سعید-شیمی پوست و چرم- بانک صنعت و معدن- 1366 جلد 1- ص2.
20 نصیری، شهین، بازار جهانی پوست، چرم و کفش چرمی، موسسه مطالعات و پژوهش های بازرگانی، 1370-ص7
21نوعی ماده گیاهی که برای عملیات دباغی استفاده می گردد.
22احمدی، بهزاد، سامی، سعید – شیمی پوست و چرم- بانک صنعت و معدن- 1366 جلد 2، ص 1380.
23 منبع پیشین، ص 1376.
24 احمدی، بهزاد-سامی، سعید- شیمی پوست و چرم- بانک صنعت و معدن -1366- جلد 2- ص 1378.
25 دستگاهی که بصورت یک استوانه دوار حول محور خود می گردد و از طریق ریختن پوست و مواد دباغی به درون آن مراحل مختلف عملیات دباغی را انجام می دهد.
26 احمدی، بهزاد- سامی، سعید- شیمی پوست و چرم- بانک صنعت و معدن- 1366 جلد 2- صص 1390 و 1391.
27Tormatzki in Unesco, P. 561
28 مشایخی، علینقی، دانش مدیریت، نقش مدیریت در انتقال تکنولوژی، دانشکده علوم اداری و مدیریت بازرگانی دانشگاه تهران- بهار 1372، شماره 20، صص 26-13.
29 نصیری، شهین- بازار جهانی پوست، چرم و کفش چرمی – موسسات مطالعات و پژوهش های بازرگانی 1370 – ص 174 الی 179
30 احمد اخوی، تجارت بین الملل، استراتژی بازرگانی و توسعه اقتصادی، موسسه مطالعات و پژوهش های بازرگانی، 1373، صص 57-53.
31 برای تقلیل و از بین بردن این بی ثباتی می بایست در کالاهای صادراتی تنوع بوجود آورد (عدم تمرکز کالایی) و همچنین اقدام به عرضه آنها به بازارهای مختلف دنیا نمود (عدم تمرکز جغرافیایی).
32 نادری،ابولقاسم-اخوی، احمد- حکیمی، شیرین- بررسی مسایل و مشکلات صادرات غیر نفتی، 1369، صص 66-57.
33 براین کوبین- جیمز، مینتس برگ- هنری، جمیز- رابرت ام، مدیریت استراتژیک "فرآیند استراتژی"، محمد صائبی، مرکز آموزش مدیریت دولتی، 1373، ص 5
34 نادری- ابولقاسم، اخوی- احمد، حکیمی، شیرین، همان منبع، صص 48-37.
35 Nollis Chenery
36 پورتر، مایکل ای، بارین کوبین، مینتس برگ- هنری، جمیمز- رابرت ام. همان منبع، صص 109-101.
37 شیبانی- احمد علی، اصول علم مارکتینگ، مدرسه عالی بازرگانی، 1349، جلد اول، ص 8.
38 روستا- احمد، ونوس- داور، ابراهیمی- عبدالمجید، مدیریت بازاریابی، سازمان مطالعه و تدوین کتاب علوم انسانی دانشگاهها چاپ دوم، تابستان 1376.
39 ابراهیمی- عبدالحمید، جزوه بازاریابی کارشناسی ارشد دانشکده علوم اداری و اقتصادی دانشگاه فردوسی مشهد، 75-1374، صص 82-75.
40 ابراهیمی- عبدالحمید، منبع پیشین، صص 84-82.
41 ابراهیمی- عبدالحمید، منبع پیشین، صص 86-84
42 ونوس-داور، بازاریابی و مدیریت بازار، دانشکده علوم اداری و مدیریت بازرگانی دانشگاه تهران، 72-1371، صص 81-79.
43 روستا- احمد، ونوس- داور، ابراهیمی- عبدالحمید، مدیریت بازرگانی، سمت، چاپ دوم، 1376، صص 186-184.
44 روستا-احمد، ونوس-داور، ابراهیمی-عبدالحمید، همان منبع، ص 248 و 249
45 روستا-احمد، ونوس-داور، ابراهیمی عبدالحمید، همان منبع، صص 312-300.
46ابراهیمی-عبدالحمید، جزوه طراحی استراتژی ها برای بازار جهانی، دانشکده علوم اداری و اقتصادی داشنگاه فردوسی مشهد ، 75-1374، صص 38-34.
47 عاصمی پور- محمد جواد, مقدمه ای بر روش تحقیق, دانشکده اقتصاد, دانشگاه علامه طباطبایی, 1365, ص 151
48 باتاچاریا- گوری ک, جانسون- ریچارد مفاهیم و روشهای آماری, ابن شهر آشوب- مرتض, مکائیلی- فتاح, مرکز نشر دانشگاهی- جلد اول- چاب دوم 1369- صص 14-11
49 ای وال پول- دونالد, مقدمه ای بر احتمالات و آمار کاربردی, آریا نژاد- میز بهادر, ذهبیون- محمد, دانشگاه علم و صنعت ایران, 1370 صص 200-196
—————
————————————————————
—————
————————————————————
بررسی وضعیت فروش محصولات چرمی سبک (داخلی – خارجی)
پرسشنامه
فهرست مطالب