بررسی میزان افسردگی در پرسنل بیمارستان

پایان نامه

جهت دریافت درجه کارشناسی روان شناسی

موضوع:
بررسی میزان افسردگی در پرسنل بیمارستان شهید مطهری

استاد راهنما:
جناب آقای دکتر کمرزرین

نگارشگر:
سمیه صالحی

سال تحصیلی :
87-86

تقدیم به:
استاد ارجمند
جناب آقای دکتر کمر زرین
با سپاس فراوان از زحمات بی شائبه ایشان

تقدیم به:
پدر و مادرم
که مهرشان را پایانی
و زحماتشان را جبرانی نیست

تقدیم به
خواهر و برادر عزیزم سمانه و سجاد که برایشان در زندگی آروزی سلامتی، وشادکامی و موفقیت علمی و عملی و حصول درجات عالی تر را دارم و تقدیم به همه عزیزان و همکارانی که مرا در پیمودن این راه سخت ونیز در به پایان رساندن این مجموعه مشوق ویاری رسان بوده اند.

چکیده پژوهش
این پژوهش یک مطالعه توصیفی وتحلیلی بوده و به منظور بررسی مقایسه میزان افسردگی در پرسنل بیمارستان اعم از بخشهای مختلف (اطفال- زنان- مردان- ICU- اطاق عمل) صورت گرفته است. تعداد 100 نفر از کل پرسنل انتخاب و پرسشنامه ربک توزیع شده است.
هدف از پژوهش، اندازه گیری ومقایسه شیوع افسردگی در بخشهای مختلف و رابطه بین متغیرهای زیر با افسردگی از طریق آزمون یک مورد بررسی قرار گرفته است که شامل ( سن، جنس و وضعیت تحصیلی، سابقه بیماری و…….) می باشد.
بین نوع بخش و میزان بروز افسردگی رابطه معنادرای وجود نداشته و در میان متغیرهای فوق فقط میزان افسردگی با جنسیت رابطه معنا داری بدست آمده است. پرسنل بیمارستان به نظر می رسد افسردگی به میزان زیادی وابسته به مسائل کلی جامعه می باشد که بعنوان بخش مهمی از آن به شمار می آیند. فشار حرفه ای، تماس با بیماران دارای مشکلات ودردهای طاقت فرس، انتقال فشارهای همراهان بیمار وعدم توفیق درمان افسردگی زا خواهند بود.

فهرست مطالب
عنوان
فصل اول: کلیات
– مقدمه پژوهش بیان مسئله
– اهمیت مسئله پژوهش
– اهداف پژوهش
– فرضیه ها و یا سوالات پژوهش
– تعریف واژگان
فصل دوم: بررسی پیشینه پژوهش
– مقدمه
– بررسی نظریه ها و فرضیات مربوط به موضوع پژوهش
– اپیدیولوژی یا همه گیری شناسی افسردگی
– سابقه تحقیقات در مورد افسردگی
فصل سوم: روش اجرای پژوهش
– تعریف جامعه پژوهش
– تعداد و نمونه، روش نمونه گیری، معیارهای انتخاب نمونه
– نوع پژوهش و روش انجام کار
– ابزار بکارگیری
– روشهای تجزیه و تحلیل داده ها
– رعایت نکات اخلاقی
فصل چهارم: یافته های پژوهش
فصل پنجم:
– بحث و تفسیر نتایج پژوهش
– نتیجه گیری نهایی
– محدودیتهای و پیشنهادها

ضمائم:
– فهرست منابع وماخذ
– پرسشنامه

1- مقدمه پژوهش:
بشر با پشت سر نهادن قرن بیستم و پا نهادن در قرن بیست و یکم بسیاری از معماها و مشکلات را در زمینه های مختلف از جمله طب حل نموده است ولی با گشودن هر دری از دردهای هستی با هزار دربسته و با حل هر معمایی،معماهای تازه ای مطرح می شود. یکی از معضلات بزرگ بشر در گذشته وحال عدم وجود عاملی خاص برای اختلالات روانی بوده که به همین روی نیز واژه اختلال را به جای واژه بیماری بر آن نهاده اند وامروزه دانشمندان علم طب وعلوم وابسته برآنند که برای هر اختلال روانی که یک عامل یا یک ترانسمیتر مشخص که دچار اختلال شده است را بیابند ولی حتی در صورت کشف چنین چیزی باز هم اختلالات روانی را نمی توان تنها به یک عامل یا عوامل احتمالی فیزیولوژیک نسبت داد بلکه عوامل محیطی نیز بدون شک در بروز و ظهور چنین اختلالاتی دخیل می باشند؛ عواملی مثل محیط زندگی، وضعیت تاهل، فرهنگ جامعه، وجود شغل و نوع شغل و…….
یکی از اختلالات شایع روانی اختلالات خلقی است و در آن میان افسردگی، اعم از افسردگی اساسی و کج خلقی از اهمیت و شیوع نسبی بالایی برخوردار است.
افسردگی آنچه بیماری قرن محسوب می شود، حالاتی از این گونه همراه است اما گاهی مردم از شناخت افسردگی خود عاجزند چرا که آن را با غمگینی معمولی اشتباه می کنند.
اشکال در تشخیص افسردگی به علت سوء تفاهم مربوط به طبیعت افسردگی افزون تر می شود. اگر چه عده زیادی از مردم خود را مشخص افسرده معرفی می کنند. منظورتان این نیست که مبتلا به افسردگی واقعی شده اند، چون عقیده دارند که افسردگی یک بیماری شدید روانی است.
با توجه به شرایط شغلی و موقعیتهای حرفه ای درحرفه های گوناگون، شاید بتوان چنین استدلال نمود که این بخش از محیط موثر وقاطع در نحوه نگرش فرد و واکنشهای عاطفی و اجتماعی می باشد.
بنابراین در رابطه بررسی واکنشهای عاطفی بطور اعم واکنش افسردگی به طور اخص در پرستاران بر جستگی خاص می یابد.
این پژوهش در پس جستجوی رابطه محیط شغلی و واکنش افسردگی در پرسنل بیمارستان می باشد.

2- بیان مساله:
آمار تعداد اختلالات روانی در جهان نشان می دهد که 15% از جمعیت کل جهان از بیماری افسردگی رنج می بردند. لازم به ذکر است که این آمار در مورد زنان تا 25 درصد نیز می رسد.
لذا اختلال روانی در میان جنس زن و مرد شیوع متفاوت دارد. افسردگی بعنوان یک اختلال خلق در کار کرد فرد تاثیر گذاشته وموجب کاهش بهره وری فرد وخانواده و سازمان وبنابراین کاهش بهره وری یک جامعه می شود، به همین دلیل در بعد اپیدیولوژیک اثرات سوء قابل توجهی در اجتماع می گذارد.
این اثر وقتی مملوس تر است که در بین پرستاران یک جامعه در حال توسعه که مقدار قابل توجهی منابع انسانی در بخش درمان را تشکیل می دهند افسردگی شیوع می یابد وبا توجه به این امر که اکثر پرستاران را جمعیت زنان تشکیل می دهند و زنان در مواجهه با سختیهای کار از آسیب پذیری بیشتری برخوردارند، دچار افسردگی در ضمن کار می شوند.
اشتغال پرستاران در محیطهای پراترس، این گروه از پرسنل درمانی را تحت استرسهای خاص شغلی قرار می دهد که میزان این استرسها در کشورهای مختلف متفاوتند. مسئولیت سنگین بخش توام با شیفتهای طولانی در پرستاران بخش بطور مستقیم می تواند با خستگی مزمن، اختلالات خواب و اختلالات هیجانی آنها مرتبط باشد. هر یک از این عوامل می تواند در رضایت شغلی این بخش موثر باشد. عوامل یاد شده توام با نارضایتی شغلی می تواند آنها را در معرض ابتلا به افسردگی قرار دهد. در حال حاضر امکان این مساله مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
اهمیت اجرای چنین طرحی با توجه به خطیر بودن وظایف پرستاران ضروری می نماید. بنابراین دراین تحقیق سعی شده است تا با انتخاب جامعه های آماری مناسب تا حدودی به سوالات زیر پاسخ داده شود:
1- آیا وجود استرسها و فشارهای شدیدتر شغلی می تواند عاملی جهت ایجاد افسردگی بیشتر در پرسنل باشد؟
2- آیاد شیوع افسردگی واقعاً در پرسنل زیاد است؟
تعیین شیوع افسردگی در بین پرستاران و مشخص نمودن عوامل زمینه ساز این افسردگی می تواند در جهت تغییر ساختارهای محیط کار و حذف استرسورها تا حد امکان کمک نماید.

3- اهمیت مساله پژوهش:
اهمیت موضوع مورد پژوهش این است که از یک سوء امتحان وجود فراوانی واکنش افسردگی درمیان گروه از پرستاران دو رد بررسی قرار می گیرد و از یک سوء این پژوهش می تواند گاهی در راه شناخت بیشتر وبهتر ویژگیهای شخصیتی این قشر شاغل کشور ما باشد.
از طرفی چون افسردگی پرستاران در چگونگی فعالیت شغلی و در نهایت بهبودی بیماران موثر است بنابراین موضوع از نقطه نظر گزینش و تربیت پرستار از اهمیت ویژه ای برخوردار می باشد. ازدیدگاه دیگر تا آنجا که اطلاع در دست است بررسی واکنش افسردگی در این گروه از پرستاران موضوع تازه ای است که تاکنون در ایران مورد استفاده و بررسی کلی قرار گرفته است و لذا تحقیق در این زمینه می تواند کمکی به راهنمای های شغلی و در نتیجه افزایش کارایی بخشها و بیمارستانهای کشور گردد.
4- اهداف پژوهش:
الف) هدف کلی ب) اهداف ویژه
مقایسه میزان شیوع افسردگی بین پرستاران
5- فرضیه ها و یا سوالات پژوهش
فرضیه H0 : شیوع افسردگی بین پرستاران وجود دارد.
فرضیه H1 : شیوع افسردگی بین پرستاران وجود ندارد.
1- آیا تفاوتی بین درصد شیوع افسردگی و جنسیت در آزمودنیها دیده می شود؟
2- آیا تفاوتی بین درصد شیوع افسردگی و سن آزمودنیها دیده می شود؟
3- آیا تفاوتی بین درصد شیوع افسردگی و سطح تحصیلات در آزمودینها دیده می شود؟
4- آیا تفاوتی بین میانگین نمرات تست یک و تغییر جنسیت در گروه پرستاران افسرده (10‹ نمره) مشاهده می گردد؟
5- آیا تفاوتی بین میانگین نمرات تست یک و متغیر سن در گروه پرستاران افسرده (10‹ نمره) مشاهده می گردد؟
6- تعریف واژگان
هدف از تعریف وتشریع واژه ها در پژوهش جهت یکسان سازی ذهن خواننده و پژوهشگر درمورد استنباط درست از نحوه استفاده وبکارگیری حدود مربوط هر مفهوم یا واژه است.
هر تعریف دارای دو جزء نظری وعلمی می باشد:
1- بررسی:
تعریف نظری: روش وعمل یا تحقیق در مورد مسائل جاری وبا موقعیتها، اعمال و ارزشها در مکان یا عملی از طریق گزارشات متقابل وقابل دسترسی توسط اسناد، پرسشنامه ویا سایر عناصر وابسته می باشد.
تعریف عملی: دراین پژوهش بررسی عبارت خواهد بود از روشهای که برای شناخت بهتر و دقیق تر افسردگی در پرستاران بکار آید بعبارت دیگر طریقی که با طی آن به چگونگی و میزان افسردگی درافراد فوق پس خواهیم برد.

2- افسردگی:
تعریف نظری: افسردگی حالتی عاطفی و حرفی است که با احساس نومیدی، بی کفایتی، گناه، بی خوابی، بد خوابی، گریه بی اختیاری، خستگی وفقدان انژری می باشد.
تعریف عملی: منظور از افسردگی در این پژوهش نه تنها داشتن علائمی نظیر احساس بی ارزشی، گناه، بی خوابی، بد خوابی، گریه بی اختیاری، خستگی و فقدان انرژی می باشد، بلکه در رده بندی موجود در تفسیر جدول افسردگی یک نمرات بالاتر از 10 بگیرند.
3- پرستار:
تعریف نظری: پرستار بعنوان از گروه خدمات بهداشتی، درمانی فردی است که با گذارنیدن دوره آموزشی خاصی قادر است درجهت ارتقاء بهداشت پیشگیری از بیماریها، تامین و حفظ سلامتی و برطرف کردن درد و رنج مدد جویا یا مددجویان خود که ممکن است فرد، خانواده ویا جامعه باشد عمل نماید دراین راه ازعهده نقش های ششگانه مراقبتی درمانی ، حفاظتی، آموزش و هماهنگ کنندگی مددجویان خویش بر آید.
تعریف عملی: در این پژوهش کلیه افراد شاغل در بیمارستانها که دوره های آموزش دانشگاهی در سطوح کاردانی، کارشناسی ارشد را دیده و براساس شرح و وظایف تعیین شده در بخشهای مربوطه، مشغول به ارائه…..خدمات مراقبتی، بیماران جسمی و درمانی هستند، پرستار اطلاق می شود.
فصل دوم A
بررسی پیشینه پژوهش A
مقدمه:
بین بشر ومحیط زندگیش کنش و واکنش مداوم وجود دارد این رابطه مداوم در حال نوسان است وقتی در محیط شخصی اتفاقی می افتد، واکنش از جانب فرد است.
این واکنش به نوبه خود، ایجاد عکس العملی در محیط می کند که شخص را وارد به واکنش دیگری می نماید. واکنش افراد بشر نسبت به عوامل محیطی یکسان نبوده و تغییرات فاحشی در کم وکیف واکنشها وجود دارد. عده ای نسبت به خود حساسیت فوق العاده دارند.
برای این عده ممکن است دنیا منبع یک حس اعتماد بنفس قوی، برای ابراز احساسات درونی و بالاخره خوش بینی باشد. از طرف دیگر اگر محیط زندگی و کار چنین افرادی نتواند (ego) آنان را تامین وتقویت کند یا دگر مانع رشد اعتماد بنفس آنها شود، بکرات موجب ظهور حس کینه و عداوت در آنها خواهد شد بدبختانه بعلت سرکوفته شدن و عدم ابراز این حس کینه، احساس گناه ؟ را در آنان بیدار نموده بالاخره منجر به حس طرد، در زندگی و تنهایی خواهد شد؛ وهمین محیط است که آن را افسردگی زا می خوانیم. چنین محیطی در اکثریت افرادی که در آن زندگی می کنند، منجر به افسردگی خواهد شد.
اگر چه دانشمندان رابطه معنی داری بین افسردگی و حرفه نیافته اند ولی وجود اثر بخشی منفی بعضی از حرفه بر روی اختلال روانی وتشدید افسردگی همواره مورد بحث است.
حرفه پرستاری از جمله شاغلی است که نیازمند بررسی وسیع از بعد از میزان و شدت افسردگی می باشد. نکته دیگری که صاحب نظران بر آن تکیه بسیار دارند رابطه مستقیم وتنگاتنگ نقش های روانی بر بروز افسردگی درافراد می باشد. دکتر بک و دکتر را اولین معتقد هستند که فشارهای گوناگون موجود در زندگی انسان وقتی با فشارهای محیط بیمارستان و بیمار جمع شود اثر مضاعف در ایجاد افسردگی در پرستاران دارد.
الف) تعریف:
واژه افسردگی در حوزه های متنوع علمی دارای معانی مختلف است بعبارت دیگر تعریفی که مثلاً روانی پزشکان، روان شناسان، روان پرستاران و یا فارما کولوژیست ها از افسردگی نموده اند هر کدام با توجه به حوزه کارخاص خود بوده است.
ب) بررسی نظریه ها و مرضیات مربوط به موضوع پژوهش:
برای روشن شدن قضیه بعضی از تعاریف صاحب نظران را متذکر می شویم:
– در سال 1889 ای- که پیلین بیماری مانک- دپرسیو را که تا آن زمان در ملانکولی متمایز شده بود، توصیف نمود. نامبرده این بیماری را در ردیف بیماریهایی که در رابطه با دوره سنی خاص می باش طبقه بندی کرد. پس از آن که پیلین این نوع بیماری را در یک طبقه جای داد ومنشا مغزی واحدی را برای هر دو نظر گرفت. البته بعد از یک قرن این نظریه تا حدی به اثبات رسید.
– زیگوند فروید در سال 1915 درمقاله مشهود خود درباره ملانکولی چنین نوشت:
به احتمال زیاد یک عامل جسمی در آرامش حال بیمار به هنگام شب دخالت دارد. پدیده ای که نمی توان آن را به صورت رو نزاد توجیه کرد. فروید بنیانگذار روانکاری که متخصص بالینی زبده ای نیز به شمار می رفت در مورد نقش که و نوبیولوژی در این بیماری تردید به خود راه نداد.
– ری (1984) افسردگی راعکس العمل فرد به یک تهدید یا تنش واقعی یا احساس تعریف نمود وبه عقیده او افسردگی یک مکانیزم دفاعی است که در بعضی از جنبه ها به شخص این امکان را می دهد که از نظر روحی از طریق کاهش فعالیت و دوری جستن، از تنش و تهدید خلاصی یابد.
– دکتر بک که از تست افسردگی او در این پژوهش سود جسته ایم می گوید: فرد افسرده فشار و کشمکش را در میدان شناختی خود تجربه می کند وی گزارش می کند که 78 درصد بیماران افسرده انتظار بر آوردن در آینده را ندارند، در حالیکه این درصد بیماران غیر افسرده به حدود22 درصد کاهش می یابد. بک علائم ونشانه های افسردگی را بصورت:
1- تغییر خاص در خلق از جمله: غمگین، تنهایی ، بی علاقگی، نگرش منفی که معمولاً با سرزنش وعیب جویی از خود همراه می باشد. 2- تغییرات بدنی مثل، بی اشتهایی، بیخوابی، کاهش میل جنسی، امیال برگشتی شامل میل به فرار، پنهان شدن و مردن 3- تغییرات در سطح فعالیت مثل عقب ماندگی یا کندی حرکات ویا بی تابی وبی قراری را ذکر کرده است.
از دیدگاه دکتر اریک برن به تئوری و روابط متقابل و تعاملات انسانی تمرکز دارد افسردگی همان احساس خوب نبود است اگر فردی به خود واقعی سخن می گوید " هنگام احساس نامطلوبی دارد که لذتی از خود توانایی های خود قدرت جنسی، رابطه با همسر و فرزندان و فایل و اجتماع وهمکاران نمی برد.
مایکل گیلد و همکاران (1988) در کتاب روان پزشکی آکسفورد می گوید:
" احساس غمگینی در موقعیتهای وجود یکی از تجارب طبیعی انسان است. علائم افسردگی جزیی از بسیاری از سندرمهای روان پزشکی بوده و در برخی بیماریهای جسمی نیز، نظیر تب غده ای ( منومنوکلئوز) یکی از یافته های شایع است. افسردگی هر چند که از شایع ترین اختلالات روانی انسان است معهذا شاید بیش از هر اختلال روانی ناشناخته مانده و یا در تشخیص آن اشتباه می شود. یکی از علل پنهان ماندن ودوم تشخیص افسردگی در آمیختن آن با غمگینی معمولی است.
با توجه به تعاریف فوق می توان عنوان کرد که:
افسردگی یک اختلال عصبی روانی است که موجب عکس العمل احساس فرد به یک تنش گردیده واثرات آن بصورت احساس غم، تنهایی، ناامیدن، کاهش توانایی جسمی وروانی کاهش وعدم اعتماد بنفس نمایان می گردد. در واقع افسردگی حالتی است که بر کیفیت خلق شخص تاثیر عمیق گذاشته و نحوه ادراک او را از خویش واز محیطش دگرگون می سازد.
اپیدمیولوژی یا همه گیری شناسی افسردگی:
افسردگی اساسی یک اختلال همه گیر با شیوع حدود 15 درصد در مدت عمر است که شاید درزنان به 25 درصد نیز برسد. تنها نیمی از افراد مبتلا به افسردگی درمان اختصاصی دریافت می کنند و با وجود تلاشی که برای بالابردن آگاهی مردم و پزشکان از علائم افسردگی به کار رفته است، اغلب این علائم به عنوان واکنشی نسبت به استرس یا خستگی ویا تلاشی برای رسیدن به خواسته در نظر گرفته می شود.
از عوامل موثر در اپیدمیولوژی بیماری می توان به موارد زیر اشاره کرد:
1- جنس: مطالعات بین المللی بدون درنظر گرفتن کشور وفرهنگ نشان می دهد که شیوع افسردگی در زنان دو برابر مردان است. اگر چه علت این تفاوت نامشخص است، ولی تحقیقات در کشورهای غربی نشان داده است که علت این امر تنها به دلیل مسائل اجتماعی نیست، بلکه دلایلی مانند مسائل هورمونی تفاوت، تاثیرات مربوط به زایمان و تفاوت عوامل استرس زای زنان و مردان را می توان در نظر گرفت.
2- سن: سن متوسط شیوع افسردگی حدود 40 سالگی است و 50 درصد بیماران شروعی بین 20 تا 50 سالگی دارند، اگر چه به طور غیر شایع این بیماری در دوران کودکی وکهنسالی نیز ممکن است آغاز شود. همچنین برخی تحقیقات اخیر نشان داده که بروز افسردگی در سال در حال افزایش است که علت آن ظاهراً افزایش سوء مصرف الکل ومواد مخدر در این گروه سنی است.
3- وضعیت تاهل: مطالعات نشان داده که افسردگی اغلب در افرادی بدون ارتباطهای بین فردی ویا افرادی که تجربه طلاق داشته اند دیده می شود.
4- وضعیت اقتصادی، اجتماعی وسطح فرهنگ: هیچ ارتباطی بین وضعیت اقتصادی، اجتماعی وافسردگی ممکن است در نواحی روستایی بیشتر از نواحی شهری شیوع داشته باشد.
5- ایتولوژی:
فاکتورهای متعددی را می توان در اتیولوژی دارای نقش دانست:
1- فاکتورهای بیولوژیک:
تحقیقات مانند 5 هیدروکسی ایندول استیک است (HIAA-5) محو؟ اسید (HVA) و 3 متوکسی 4 هیدروکسی فنیل گلیکول (MHPG) در خون، F5 این بیماران است.
الف) آمینهای بیولوژیک: از آمینهای بیولوژیک، نوارپی نفرین وسرد و تونین و دو پامین سه نور ؟ هستند که کاهش فعالیت آنها بیشترین نقش را در پا توفیزیولوژی بیماری خلقی دارند.
ب) سایر عوامل نورشیمیایی: اگر چه یافته های کافی دراین مورد وجود ندارد ولی احتمالاً گاماآمینو بو تریک اسید (GABA) وهمچنین وازوپرسین و اندور فینها نیز در پاتوفیزیولوژی بیماری نقش دارد همچنین بعضی محققان عقیده دارند که پیامبرهای ثانوی مانند آدینلات سیکلاز ؟ نقش داشته باشند.
ج) عوامل نورواند و کریفی: تغییرات هورمون مختلفی در مبتلایان ایتولوژی دیده می شود.
به عنوان مثال محور هیپوتالادوس- هیپوفیز آدرنال کم کار در افسردگی به افزایش ترشح ؟ منجر می شود سایر تغییرات شامل کندی آزاد شدن TSH کاهش هورمون رشد، کاهش FSH و کاهش LH کاهش پرولاکتین، کاهش تستوسترون و کاهش ترشح ملاتونین است.
د) تغییرات خواب: مشکلات خواب مانند بیخوابی اولیه یا انتهایی ویا پر خوابی در یک علامت شایع کلاسیک افسردگی است محققان تغییرات غیر طبیعی در الکترواسنفالوگرام در حال خواب تعدادی از بیماران افسرده یافته اند. این تغییرات شامل افزایش تراکم REM در نیمه اول خواب، افزایش زمان کلی کاهش ظرفیت REM وکاهش مرحله خواب است. تعدادی از محققان سعی دارند از این تغییرات در تشخیص بیماران مبتلا به اختلالات خلقی استفاده کنند.
از سایر عوامل بیولوژیک می توان به ریتم سیر کادین وعوامل نورو آناتونیک اشاره کرد.
2- فاکتورهای ژنیتکی:
مطالعات ژنیتکی نشان می دهد که عوامل ژنیتکی در بیماریهای خلقی نقش دارند. اگر چه تاثیر این عوامل در بیماری دو قطبی بیش از افسردگی است تحقیقات نشان می دهد که فایل درجه یک فرد مبتلاء به اختلال دو قطبی 2 تا 10 برابر بیشتر به بیماری افسردگی مبتلا شوند و فامیل درجه یک فرد مبتلا به افسردگی 2 تا 3 برابر بیشتر احتمال ابتلا به افسردگی را دارند.
چنین مطالعات در دو قلوهای تک تخمکی نشان می دهد که در صورت ابتلای یک قل احتمال ابتلای قل دیگر پنجاه درصد است و در دو قلوهای دو تخمکی این احتمال 10 تا 25 درصد است
3- فاکتورهای روانی اجتماعی:
الف) حوادث زندگی واسترس های محیطی: برخی محققین عقیده دارند حوادث زندگی نقش اولیه ومهمی در افسردگی دارند و برخی دیگر عقیده دارند حوادث زندگی تنها نقش محدودی در شروع و دوره افسردگی دارند. از حوادث زندگی مرگ یکی از از والدین تا قبل از یازده سالگی واز استرس های محیطی، مرگ همسر بیشترین نقش را در ایجاد افسردگی دارد.
ب) خانواده: درجه اختلالات روانی در خانواده بیمار ممکن است به میزان بهبودی و بازگشت علائم تاثیر داشته باشد به همین دلیل ارزیابی زندگی خانوادگی بیمار اهمیت دارد.
ج) عوامل شخصیتی قابل از بیماری: هیچ نوع صفت شخصیتی یا نوع شخصیت به عنوان زمینه ساز منحصر به فرد افسردگی شناخته نشده است وهمه انسانها با هر الگوی شخصیتی تحت شرایط مناسب ممکن است دچار افسردگی شوند. ولی افرادی با شخصیتهای ؟ وابسته و سواسی وهییتریک نسبت به شخصیت ضد اجتماعی و ؟ بیشتری برای ابتلا به افسردگی دارند.
یا افزایش اشتها تقریباً هر روز.
4- بیخوابی یا پر خوابی تقریباً هر روز.
5- تحریک پذیری یا کندی سایکوموتور تقریباً هر روز ( قابل مشاهده برای دیگران و نه فقط ذهنی)
6- خستگی یا فقدان انرژی تقریباً هر روز.
7- احساس بی ارزشی یا گناه بیجا هر روز.
8- کاهش توانایی تمرکز یا تفکر یا بلاتصمیمی هر روز.
9- افکار تکرار شونده مرگ ( به جز ترس از مرگ) افکار انتظاری با یا بدون طرح خاص و اقدام به خودکشی
اقدام به خودکشی
البته برای تشخیص حتماً باید یکی از دو علامت اول یا هر دو آنها وجود داشته باشند و این علائم مربوط به یک اختلال طبی عمومی ( مثل کم کاری تیروئید) و یا تاثیر مستقیم یک دارو نباشد. همچنین برای تشخیص افسردگی، آزمونهای تشخیص زیر کمک کننده هستند
1- آزمون فرونشانی دگزامتازون:
این آزمون در پنجاه درصد موارد افسردگی نابهنجار است ولی به علت وجود پاسخهای مثبت و منفی کاذب ؟ ارزش بالینی آن محدود است.
2- آزمونهای روان شناختی:
الف) مقیاس خود سنجی زانگ: این آزمون توسط بیمار نمره گذاری می شود بیست قسمت دارد و نرخ نرمال آن سی و چهار و کمتر از آن است ونمره بیش از پنجاه نشانه افسردگی است این مقیاس شدت افسردگی را نشان می دهد.
ب) مقیاس افسردگی ها میلتون: این مقیاس توسط پزشک نمره گذاری می شود وبیست و چهار قسمت دارد ونمره آن بین صفر تا 76 است.
ج) مقیاس راسکین: این مقیاس نیز توسط پزشک نمره گذاری می شود و نمره آن بین 3 تا 13 است که عددد 3 نرمال و عدد بالای 7 نشانه افسردگی است این مقیاس شدت افسردگی را می سنجد.
د) پرسش افسردگی بک: در مورد این آزمون در ادامه توضیح داده شده است.
3- تصویر گیری از مغز:
تغییرات مغزی بارزی در بیماران افسرده وجود ندارد. البته در ؟ اسکن بیماران افسرده کاهش جریان هسته های قاعده ای ونیز استاع بطنهای مغزی دیده می شود. همچنین در ام آر آی بیماران افسرده هسته های دم دارو و لوپهای پیشان کوچکتر از نرمال بوده است.
ملاکهای تشخیص شدت افسردگی نیز در DSMIV به شرح زیر آمده است.
نوع Mild ( خفیف): تنها تعداد کمی از علائم در حدی که برای تشخیص بیماری لازم است وجود دارد واین علائم فقط تغییر اندکی در عملکرد شغلی ویا فعالیتهای اجتماعی معمول ایجاد کرده است.
3- نوع متوسط: بین نوع خفیف وشدید قرار دارد
4- بدون الگوی سایکوتیک: وجود چندین علامت در بیشترین حد که اختلال جوی در عملکرد شغلی یا فعالیتهای اجتماعی معمول ایجاد کرده است.
ب) با الگوی سایکوتیک: وجود علائم افسردگی همراه با ؟ توهمات.
علائم بالینی:
بیماری افسردگی اساسی بیماری با علائم بالینی متعددی است که در زیر آنها اشاره شده است خلق افسرده وکاهش علاقه و لذت علائم کلیدی افسردگی هستند بیماران ممکن است از احساس ناامید شاکی باشند. بیماران معمولاً این خلق افسرده را از یک هیجان نرمال ویا غمگین تشخیص دهند. گاهی بیماران از اینکه نمی توانند گریه کنند شاکی هستند.
تقریباً دو سوم بیماران افسرده افکار خود کشی دارند و 10 تا 15 درصد آنها اقدام به خودکشی کرده اند تقریباً همه بیماران افسرده (97 درصد) شکایت از کاهش انرژی دارند و این مساله مشکلاتی در به پایان بردن وظایف آنها درص مدرسه یا محل کار ایجاد می کند.
در حدود 80 درصد بیماران مشکلاتی در خواب دارند به خصوص به صورت صبح زود بیدا شدن هچنین بسیاری از کاهش اشتها و وزن دارند. اگر چه برخی نیز از افزایش خواب و اشتها شاکی هستند.
اضطراب در حدود 90 درصد بیماران دیده می شود از سایر علائم می توان به پریودهای غیر زمان در خانم ها و کاهش هیجان در فعالیتهای جنسی اشاره کرد همچنین 74 درصد بیماران از عدم توانایی در تمرکز و 67 درصد از آنها از کاهش توانایی تفکر شاکی هستند.
در حدود 50 درصد از بیماران علائمشان صبحها بیشتر است و عصرها علائمشان کمتری می شود. همچنین برخی از بیماران نیز از یبوست خشکی دهان سر درد شاکی هستند.
از سوی دیگر برخی از علائم افسردگی که در معاینه روانی دیده می شوند عبارتند از:
1- رفتار و ظاهر کلی: کندی یا تحریک سایکوموتور، تماس چشمی ضعیلف، اشکبار ، غمگین بی توجهی
2- خلق وعاطفه: افسردگی علامتی کلیدی است که البته توسط 50 درصد پایان انکار می شود.
3- تکلم: فقدان یا اندکسبودن تکلم خود انگیخته مکشهای طولانی قبل از پاسخ به سوالات آهسته ویکنواخت صحبت کردن.
4- محتوای تفکر: افکار خودکشی، احساس نوامیدی، احساس بی ارزشی وگناه، اشتغال ذهنی جسمی، بلاتصمیمی وکمبود تفکر خود انگیز همچنین در برخی بیماران افسرده هذیان و توهم نیز وجود دارد که البته معمولاً با خلق افسرده هماهنگ هستند. مانند احساس گناه و فقر نیست انگاری و استحقاق ظلم وستم.
5- نظام حسی و شناختی:
6- الف) orientation: اغلب پایان افسرده به شخص، مکان و زمان آگاهند اگر چه ممکن است فاقد انرژی یا علاقه کافی برای پاسخ دادن به سوالاتی در این مورد باشند.
ب) حافظه: 50 تا 70 درصد بیماران از اختلال حافظه شاکی هستند همچنین ممکن است دچار حواس پرتی باشند.
6- تفکر نتزاعی: ممکن است مختل شود.
7- از دست داد کنترل بیماران افسرده در ریسک بالای خودکشی هستند بخصوص هنگامی که انرژی کافی برای تهیه نقشه واجرای آن داشته باشند.
8- قضاوت وبینش: قضاوت بیماران بهتر است براساس رفتار و صحبتهای طول مدت معاینه سنجیده شود. بینش بیماران نسبت به بیماری خود نیز اغلب مختل است و بخصوص حاضر به قبول درمان پذیر بودن بیماری خود نیستند.
افسردگی در سنین غیر معمول یعنی کودکان و نوجوانان وبزرگسالان علائم گیری نیز دارد:
افسردگی در کودکان ونوجوانان: افسردگی در این سنین نادرنیست. بسیاری از علائم آن می تواند شبیه بزرگسالان باشد، همچنین علائم می تواند به صورت ترس از مدرسه فرار از منزل سوء مصرف مواد رفتار ضد اجتماعی و اختلالات جنسی نیز دیده می شود.
افسردگی در کهنسالان: افسردگی در این سنین شایع تری از جمعیت معمول است وشیوع آن بین 25 تا 50 درصد ذکر شده است بعضی تحقیقات نشان می دهد که افسردگی در کهنسالان می تواند در ارتباط با وضعیت اقتصادی اجتماعی پایین از دست دادن همسر ویا بیماری جسمانی مداوم باشد. همچنین تحقیقات نشان داده که در بسیاری از موارد افسردگی در کهنسالان به دلیل شکایات متعدد جسمی تشخیص داده می شود.
همچنین ایتولوژی ممکن است با الگوهای متفاوتی دیده شود که در زیر به برخی از آنها اشاره شده است:
1- با الگوی سایکوتیک: وجود علائم سایکوز در بیماران مبتلا به ایتولوژی نشان دهنده شدت بیماری و پروگنوز به آن است. در این پایان علاوه بر علائم افسردگی هزیای وتوهم نیز ممکن است دیده شود در خانواده بسیاری از این افراد یک فرد مبتلا به اختلال ربطی وجود دارد.
2- با الگوی ملانوکیک: این بیماران معمولاً بیماری شدید ندارد که به مداخله های بیولوژیک حساسیت زیادی دارد وجود سه علامت یا بیشتر از علائم زیر به منع الگوی ؟ لیک است کیفیت شخص خلق افسرده، افسردگی شدیدتر در صبحها، صبح خیزی، تحریک یا کندی بارز سایکو موتور، بی اشتهایی یا کاهش وزن ملاحظه ، احساس گناه مفرط یا ناتناسب
3- با الگوی مزمن: در این حالت علائم حداقل دو سال دوام دارد. بیشتر در مردان حس شایع است خصوصاً در مصرف کنندگان الکل و مواد مخدر به دارو خوب پاسخ نمی دهد.
4- با الگوی فعلی: این نوع افسردگی در پاییز وزمستان با کوتاه شدن روز ما آغاز می شود و در بهار و تابستان از بین می رود. با پر خوابی و پرخوری وکندی سایکوموتور همراه است با نور مصنوعی و درخشان به مدت 2 تا 6 ساعت در روز درمان می شود.
5- با الگوی پس از زایمان: افسردگی شدیدی است که معمولاً در 30 روز اول پس از زایمان دیده می شود. بیشتر در زنهایی که سابقه اختلالات خلقی داشته اند ظاهر می گردد از علائم آن بیخوابی شدید بی ثباتی خلق واحساس خستگی است همچنین با درمان هدیانی و دیگر نشانه مربوط به نوار ممکن است وجود داشته باشد.
6- با الگوی آتیپیک: در خانم ها شایع تر از آقایان است وعلائم آن عبارتند از: افزایش وزن و پرخوابی
7- دماش کاذب: نوعی اختلال افسردگی اساسی است که به مشکل اختلال شناختی شبیه دمانس تظاهر می کند در سالمندان شایع است.
8- همچنین به جز ایتولوژی اختلالات خلقی دیگی نیز باخلق ؟ وجود دارد که دو نوع مهم آن عبارتند از:
1- اختلال افسرد خون: این بیماری ضعیفتر از افسردگی اساسی است در خانم ها شایع تر و مزدن تر است. شروع تدریجی دارد و بیشتر در کسانی که تحت استرس مزمن یا نقدانهای حاد بوده اند دیده می شود. غالباً با سایر اختلالات روان پزشکی مثل سوء مصرف مواد، اختلال شخصیت و اختلال وسواس همراه است. در این اختلال علائم افسردگی در دواخر روز تشدید می شود شروع بیماری معمولاً در دهه سوم و چهارم زندگی است و گاهی نیز در زیر پوست سال شروع می شود در بیماران مبتلا حداقل هر علامت از علائم زیر وجود دارد: بی اشتهایی یا پر خوری مشکل خواب، خستگی، اعتماد بنفس پایین، عدم تمرکز، اشکال در تصمیم گیری واحساس ناامیدی
2- اختلال خلق ادواری: این بیماری با دوره های متفاوت هیپوماینا و افسردگی متوسط شناخته می شود بیماری ؟ وغیر سایکوتیک است شیوع آن درخانم ها و آقایان برابر است شروع تدریجی دارد وعلائم آن حداقل دو سال وجود دارد شروع آن در اواخر نوجوانی و یا اوایل جوانی است معمولاً منجر به مشکلات اجتماعی و حرفه ای می شود.
تشخیص افتراقی:
تشیخصهای افتراقی بیماری افسردگی اساسی را می توان به دو دسته کلی تقسیم کرد:
1- اختلالات خلقی ناشی از یک اختلال طبی عمومی بسیاری ساز عوامل نورولوژیک یا بیماری های طبی ویا عوامل دارویی می توانند علائم افسردگی را ایجاد کنند.
از سوی دیگر اغلب بیماران افسرده با اول با شکایات جسمانی با پزشکان عمومی مراجعه کنند.
بیشتر اختلالات طبی مجزبه علائم افسردگی با یک شرح حال پزشکی و معاینه دقیق و آزمایشهای دوتین خون وادرار مشخص می شوند گاهی انجام تستهای تیروئید و آنان نیز لازم است.
از بیماریهای که علائمی شبیه افسردگی ایجاد می کنند میتوان به دو بیماری زیر اشاره کرد:
الف) جنون میگزدمی: به دلیل کم کاری تیروئید ایجاد میشود وبا خستگی، افسردگی و تکانه های انتحاری مشخص میشود در خانم ها شایع تر است و به دلیل همراهی با اختلالات فکر هذیانها توهمات گاهی به ؟ شبیه می شود
ب) سندرم کلاهدوز دیوانه: این بیماری بر اثر مسمویت به جیوه ایجاد می شود وعلائم ماینا و گاهی افسردگی را نشان می دهد.
از سایر بیماریهای که علائمی شبیه افسردگی ایجاد می کنند می توان تومورفنری بیماریهای ؟ اختلال تیروئید ؟ ایدز و پنومونی در افراد کهنسال را نام برد.
همچنین از داروهایی که علائم افسردگی را ایجاد می کنند می توان به داروهای قبلی داروهای ضد فشار خون مسکن ها داروهای ضد سایکوز داروهای ضد صرع وضد پارکینسون و دارو های ضد نئوپلاسم اشاره کرد.
2- اختلالات خلقی ناشی از یک اختلال روانی:
بیماری افسردگی اساسی ممکن است با سایر اختلالات خلقی مانند اختلال دوقطبی I و II و همین طور افسردگی مینوز، سیکوتایمی و دیس تایمی اشتباه گردد. همچنین سود و مانس که می توان آن را ایتولوژی کهنسال نامید ممکن است با بیماریهای شناختی نظیر دمانس اشتباه گردد همچنین هنگام مراجعه بیمار با علائم افسردگی باید بیماریهای زیر را رد کرد:
الف) اختلالات خلقی ناشی از سوء مصرف مواد: سو استفاده کنندگان از داروهایی مانند کولائین، آمفتامین،پروپرانولول و استروئیدها ممکن است با علائم افسردگی مراجعه کنند.
ب) اسکینروفزی: این بیماری درحالت عادی می تواند شبیه ایتدلوژی با الگوی سایکوتیک باشد که جهت تفیکیک عواملی مانند سابقه خانوادگی، سپر بیماری شخصیت قبل از بیماری و پاسخ به داروها لازم است مدنظر قرار گیرد.از سوی دیگر افسردگی همراه با هزیانها وتوهمات پرش افکار ضعف واقعیت سنجی بی توجهی بهداشت فردی و رفتار غیر عادی ممکن است اشتباها ً به حساب اسکینرفزی گذشته شود.
ج) سگوک: یک اختلال افسردگی واقعی نیست، البته غمگینی عمق ناشی از فندانی بزرگ ممکن است با علائم مشابه افسردگی بروز نماید ولی با گذشت زمان بهبود می یابد و از ؟ با توجه به فقدان افکار خودکشی و احساس وبی ارزشی تفکیک می شود سوگ؟ مستعد ممکن است به ایتولوژی منجر شود.
د) اختلال اسکینروافکتیو: علائم ونشانه هایی امیکزوفرنی همراه با علائم خلقی بارز دراین اختلال دیده می شود
دوره پروگنوز:
1- دوره
الف) شروع: پنجاه درصد بیماران بالولین ؟ قبلاً نیز علائم افسردگی را تجربه کرده اند واشکال این موضوع در این است که شناخت و درمان علائم اولیه از بروز یک اپندود کامل جلوگیری می کند حدود پنجاه درصد بیماران تا قبل از 40 سالگی اولین اپندود بیماری را نشان میدهند.
ب) دیوریشن: افسردگی درمان نشده 13-6 ماه طول می کشد وبیشتر اپیزودهای درمان شده 3 ماه طول می کشد. قطع دارو قبل از سه ماه تقریباً همیشه باعث برگشت علائم می شود. در یک دوره بیست ساله معمولاً 6-5 اپیزود اتفاق می افتد. همچنین 5 تا 10 درصد بیماران افسرده یک ؟ 10-6 سال بعد از لولین اپندود افسردگی دارند.

2- پروگنوز:
ایتولوژی یک بیماری خوش خیم نیست و بیماری تمایل به همزمن شدن دارد بیمارانی که در اولین اپیزود اتیولوژی در بیمارستان بستری می شوند پنجاه درصد شانس بهبودی درسال اول را دارندو پنج سال بعد از بستری 15-1 درصد بیماران بهبود نیافته اند که بسیاری از آنها به اختلال دیس تا ؟ مبتلا می شوند. عدد ایتولوژی شایع است و 75-50 درصد بیماران در پنج سال اول بعد از بهبودی عدد مجدد داشته اند.
البته بروز عود در بیمارانی که درمان پروفیلاکسی را ادامه می دهند یا فقط یک یا دو اپندود ایتولوژی داشته کمتر است به طور کلی در بیمارانی که اپندودهای بیشتری دارند فاصله بین اپندودها کاهش و شدت هداپندود افزایش دارد.
از عوامل موثر در ایجاد پروگنوز خوب می توان به موارد زیر اشاره کرد:
اپندود خیفیف، فقدان علائم سایکوتیک، کوتاهی زمان بستری، عملکرد خانوادگی مناسب روابط دوستانه مناسب و عدم وجود بیماری روانی همراه یا اختلال شخصیت.
همچنین از عوامل موثر در ایجاد پروگنوز بد می توان موارد زیر را نام برد.
مصرف مواد والکل همراهی بیماری با دیس تایمی علائم اختلال اضطرابی و وجود بیش از یک اپیزود قبلی ضمناً بیماری آقایان بیشتر تمایل بهس فرمن شدن دارد.
درمان:
دوره های افسردگی اساسی در 70 تا 80 درصد موارد قابل درمان هستند. درمان مناسب ترکیبی است از درمان دارویی وملاحظات روان درمان بخش در صورتی که پزشک در مصرف دارو تردید داشته باشد ممکن است این مساله منجر به پاسخ داد دادن به درمانی ضعیف به دلیل عدم مراعان دستورات توسط بیمار دوزاژ فاقافی ودوره ؟ خیلی کوتاه شود بر عکس اگر نیازهای روان شناختی نادیده گرفته شود ممکن است نتایج درمان دارویی تضعیف شود.
درمان دارویی:
تقریباً همیشه در درمان اتیولوژی استفاده از دارو جایز است ودر بیشتر موارد دیس تایمی نیز استفاده از دارو مفید است.
در انتخاب داور باید توجه داشت که اگر سابق خانوادگی پاسخ مثبت به دارویی خاص وجود داشته باشد باید همان دارو آزمایش شود.
درمان با یک داروی سه حلقه ای، چهار حلقه ای یا داروی مهار کننده اختصاصی جذب مجدد و سر و تونین بسته به میل پزشک و شرایط آغاز می شود و دو تا سه هفته بیمار باید تحت نظر قرار گیرد. پاسخ به درمان معمولاً ظرف چهار هفته دیده می شود و حدود 75 درصد یاران پاسخ مثبت می دهند. اگر پس از 6-4 هفته هنوز علائم موجود باشد باید سطح سرمی دارو اندازه گیری شود واگر پاسخ ضعیف باشد یا عوارض نامطلوب ظاهر شود طبقه دارویی متفاوتی باید استفاده شود.
در انتخاب دارو برای اجتناب از عوارض آنتی کولیزژیک بهتر است از چهار حلقه ای استفاد شود همچنین در درمان دیس تایمی نیز داروی انتخابی است.
در صورت عدم بهبود علائم از یک MAO ( داروی مهار کننده مونوآمینواکسید از) استفاده می کنیم.
این داروهای در صورت رعایت رژیم فاقد تیرامین داروهای نسبتاً بی خطری هستند و افسردگی با ویژگی آتیپیک بهتره به MAO ها جواب می دهند.
درمان دارویی نگاهدارنده با داروهای ضد افسردگی حداقل به مدت شش ماه جلوگیری از عود کمک کننده است در بیماران مبتلا به افسردگی اساسی عود کننده درمان مزمن ممکن است جایز باشد لتیتوم در درمان افسردگی عود کننده به عنوان دارویی کمکی مفید است.
استفاده از الکتروشوک نیز در درمان افسردگی مقاوم ومفید است همچنین در مواردی که تاثیر درمان یا احتراز از عوارض جانبی لازم باشد الکتروشوک درمانی مناسب است اگر چه کمتر به عنوان خط اول درمان مورد استفاده قرار می گیرد.
درمان های روانشناختی:
از این گروه به چند روش درمانی مهم اشاره شده است:
1- شناخت درمانی: عبارت است از اصلاح دگرگونی های فرض در تفکر که به افسردگی منجر شده است خصوصاً باید با تردید احساس درماندگی در مورد خود آینده خود و گذشته خود اصلاح گردد.
2- رفتار درمانی: به اصول نظریه یادگیری ( شرطی سازی کلاسیک وعامل)استوار است معمولاً درمانی کوتاه مدت وبسیار ساخت یافته است روش شرطی سازی عامل تقویت مثبت ممکن است مکمل موثری در درمان افسرگی باشد.
3- درمان بین فردی: یک روش کوتاه مدت اختصاصی برای بیماران غیر دوقطبی وغیر سایکوتیک سرپایی است.
4- روان درمانی تحلیل گرا: مربوط است به کسب اطلاعات از انگیزه ها و تعارض های ناخود آگاه که ممکن است دوام دهنده افسردگی باشند طول مدت درمان نامعین است.
5- روان درمانی حمایتی: مربوط است به حمایت روانی بیمار خصوصاً در بحرانهای حاد یا در هر حال که بیمار به تازگی از یک دوره افسردگی رها شده است طول مدت زمان نامعین است.
6- گروه درمانی: در این روش بیماران می توانند از تخلیه هیجان و تقویت مثبت گروه بهرمند شوند. این روش در افسردگی ها و بیماران با افکار انتحاری جایز نیست.
7- روان درمانی خانواده: این روش خصوصاً زمانی که افسردگی بیمار ثبات خانوادگی را به مخاطره می اندازد ویا وقتی افسردگی به رخدادهای خانوادگی مربوط است ویا وقتی افسردگی را الگوهای خانوادگی تقویت نموده یا دوام می بخشد کاربرد دارد.
ج) سابقه تحقیقات در مورد افسردگی:
این بخش دارای دو قسمت است:
1- سابقه تحقیقات در ایران
2- سابقه تحقیقات در خارج از ایران
نتایج مطالعه فولادی (1376) نشان می دهد که افسردگی و میزان آن در پرستاران با نوبت کاری رابطه معناداری ندارد اما تعداد شیفت شب، میزان وضعیت از کار و زندگی از عواملی هستند که باعث کاهش افسردگی می شوند. با این وجود اسلامی نسبت (1371) نوبت کاری را از عوامل موثر بر افسردگی در پرستاران معرفی کرد.
مهدآبادی (1330) میزان افسردگی میان پرستاران بخشهای زنان و روانی را بررسی کرده و در این تحقیق تفاوت معنی داری بین افسردگی این دو گروه مشاهده نکرده است.
اسماعیلی شاندیز (1363) افسردگی وشکایات جسمی ناشی از آن را در بهیاران بخشهای جسمی و روانی مورد بررسی قرار داد. در این تحقیق نشان داده است که در مجموع می توان بهیاران بخشهای جسمی را افرادی دارای افسردگی وبهیاران بخشهای روانی را در کل در سطح بهنجار دانست.
در این زمینه مهدیزاده (1372) به نقل از انستیتو پس از المللی بهداشت و ایمینکار اظهار می دارد:
براساس مطالعه ای که در این مرکز بر روی 130 حرفه انجام داده است حرفه پرستاران از نظر شیوع بیماری روانی در دنیا بیست و هفتم قرار گرفته است.
تحقیق توسط میرصدرایی (1367) در مورد بررسی مقایسه میزان افسردگی در جریان پرستاری و دبیران شهر مشهد صورت گرفته است او در این پژوهش خود تعداد 140 نفر که 70 نفر مربی پرستاری و 70 نفر دبیر بودند شرکت داده است با در نظر گرفتن مشخصات واحدهای مورد پژوهش هر کدام حداقل 5 سال سابقه کار در رشته خود داشته اند. سن آنها بین 25 تا 49 سال بوده است.
بررسی میزان افسردگی از طریق کاربرد آزمون افسردگی بک انجام گرفته و عوامل متعددی بررسی گردیده که در نهایت میزان افسردگی مربیان پرستاری و دبیران را معین و تاثیر عوامل مختلف را به میزان افسردگی سنجیده اند یافته ها ونتایج این پژوهش نشان داده است که بطور کلی مربیان پرستاری و دبیران دارای درجه ای از افسردگی می باشند و یافته ها ظاهراً نمایانگر آن است که اکثریت افراد افسرده از گروه دبیران می باشند البته همانطور که ذکر شده اختلاف ظاهری و آمزمون اختلاف موجود را تایید ننموده است یافته ها نشان می دهد که هر دو گروه دارای مشکلاتی در زمینه افسردگی هستند.
بررسی شیوع افسردگی درایران نتوانسته است اطلاعات جامعی را در اختیار ما بگذارد در این مورد سبزواری می نویسد (1372)؛ نوبت کاری یکی از موارد تنش زای شغل است که دارای اثر سوء به سلامتی رفاه جسمی وعملکرد می باشد.
موسی پور (1371) بر روی جمعیت ایران مطالعه ای انجام داد و آزمون بک را دارای اعتبار کافی به منظور تشخیص یا پیش بینی افسردگی بر شمرد.
چگینی (1363) به منظور همبستگی میان تست بک و میتی مالت تحقیقی انجام داد و دریافت که این پرسشنامه قادر به تشخیص درمان افسردگی می باشد.
واعب زاده (1352) درایران به مطالعه چگونگی ارزش تشخیص آزمون بک در تفکیک بیماران افسرده از افراد سالم پرداخته ونشان داد که این آزمون دارای ارزش تشخیص بود قادر به تشخیص افراد سالم از بیمار می باشد.
تحقیق دیگری توسط بحرنیان ومهاجر مربیان دانشجویان پرستاری و مامایی شهید بهشتی (1369) صورت گرفته است که طی آن 1377 نفر از دانشجویان (243 پسر و1340 دختر) دوره ها ومقاطع مختلف وبطریقی طبقه ای تصادفی مورد بررسی قرار گرفته اند. آنها با دو آزمون بک وزوانک شیوع افسردگی را بین دانشجویان 36% نشان دادند که 32% دارای افسرگی خفیف و 4% دارای افسردگی متوسط بودنده آزمون زوانک میزان افسردگی را در این گروه 53% نشان داد که از این میزان 36% دارای افسردگی خفیف و 17% افسردگی متوسط 8% افسردگی شدید داشتند. افسردگی با وضعیت مسکن، اقتصادی، رضایت از رشته تحصیلی و نحوه گذارندن اوقات فراغت، بیماری از دست دادن عزیزان وجود جو صمیمی ومحیط خانواده ونیز با پیشرفت تحصیلی از نظر آماری ارتباط معنی دار دارد.
ضریب همبستگی بدست آمده از میزان شیوع افسردگی در این پژوهش با کمی افزایش یافته های مطالعات بدست آمده درگذشته در این زمینه راتایید می کند آنها همچنین می گویند با توجه به اینکه حرفه پزشکی شغلی پر استرس است پیشنهاد می شود حتی المقدور در موقع ورود افراد به این رشته ها از سلامت روانی آنها اطمینان حاصل گردد. علاوه بر این با ایجاد مرکز مشاوره درمانی در دانشگاه در زمینه بیمار یابی و کمک به افراد مشکل دار گام مهمی برداشته شود
2- سابقه تحقیق در خارج از ایران:
طبق گزارش سازمان جهانی بهداشت وبانک جهانی (1977) افسردگی در صدر ده علت مهم ناتوانی واز کار افتادگی در جهان قرار گرفته است. چنانچه بارلو (1992) بیان می کند که افسردگی بوسیله اکثر افراد جوامع بشری حداقل یکبار در طول زندگی خود تجربه شده است.
گیل وسیکارز(1981) پژوهش درباره رابطه ذهنش عوامل استرس زا وافسردگی در پرستاران انجام داد. وسیکارز در مورد پرستاران و عوامل موثر در افسردگی آنها را به موارد زیر تنظیم کرده است:
1- عوامل تنبیه آور که به سه بخش تعارض ها گسیختگی روابط و ناگواری ها تقسیم شده است.
2- عوامل عاطفی مثل از دست دادن شخص مورد علاقه
3- وجود اشکال در مکانیزم های دفاعی
اسکریبا (1992) می نویسد؛ برنامه کاری یکی از مهمترین عوامل خطر زای سلامتی در افراد شاغل در بیمارستانهاست مشکل بسیاری
فصل پنجم: بحث و تفسیر نتایج پژوهش
1- مقدمه
در این فصل سعی شده است که در مورد یافته های پژوهش در رابطه با اهداف پژوهش که شامل اهداف کلی و اهداف ویژه می باشد و تغییر انجام شود. بدین صورت که هر هدف بطور جداگانه مطرح و یافته ها در مورد آن به بحث گذاشه شود . یافته ها بصورت درصد بیان خواهد شد و روی نتایج آزمونها بحث می شود.
هدف کلی از انجام این پژوهش بررسی میزان شیوع افسردگی بین پرستاران بوده است . در این تحقیق سعی شده است تا با بررسی میزان شیوع افسردگی در هر گروه و مقایسه آنها با یکدیگر به این هدف کلی دست یافت.
جدول شماره 2 برای پاسخگویی به این هدف کلی و همچنین اهداف ویژه که شامل تعیین میزان شیوع افسردگی در پرسنل طراحی گردیده است. با توجه به اینکه در این تحقیق افرادی که نمرات پایین تر از 10 در تست افسردگی بک داشته اند سالم و افرادی که نمرات مساوی و یا بزرگتر از 10 داشته اند محسوب گردیده اند، بطور کلی 44% از آزمودنیها در گروه افسرده قرار گرفته اند.

2- نتیجه گیری نهایی:
در این قیمت فرضیه ها و یا سوالات پژوهش پاسخ داده می شود. در ین پژوهش با توجه به جدول شماره 2 فرضیه H1 (شیوع افسردگی بین پرستاران وجود ندارد) رد شده است.
با توجه به اینکه نمرات تستهای افسردگی پرستاران بدست آمد و 44% از افراد افسرده بودند پس فرضیه H0 (شیوع افسردگی بین پرستاران وجود دارد) ثابت میگردد.
– جدول شماره 3 تا 5 جهت بررسی توزیع فراوانی گروه ها بر حسب متغیر های (جنس, سن، سطح تحصیلات)طراحی گردیده است.
– جدول شماره 6 برای پاسخ به سوالات پژوهش بک طراحی شده است. بر اساس این جدول شیوع افسردگی یعین (10/6 نمره) در آزمودنیها 44 درصد می باشد که فراوانی آن بر اساس جنسیت در گروه در حال 4 درصد و در زنان 55 درصد می باشد. با توجه به نتیجه بدست آمده مشخص می گرد.
خواب روزنانه و فعالیت شبانه بوده است که این آشفتگی در نظم خواب و بیماری می تواند زمینه ساز بروز بیماریهای جسمی و روانی واجتماعی گردد.
انستیتو بین المللی بهداشت وایمنی کار گزارش داده است که میزان بیمارهای جسمی واختلالات روانی در پرسنل پرستاری بیش تر از جمعیتها عمومی است.
با این وجود اسکیپر (1990) گزارش کرد که نوبت کاری عامل عمده تعیین کننده سلامت جسمی و روانی پرستاران نیست واحتمال دارد برخی عوامل دیگر موجب کاهش اثرات تخریب چرخه های 24 ساعته در نوبت کاران شود.
مایزر در پژوهش درباره افسردگی در زنان پرستار نتیجه گرفت که در اکثریت موارد حوادث زندگی عامل تعیین کننده بروز افسردگی می باشد.
گورین (1966) در بررسی میزان افسردگی میان زنان متاهل پرستار ومردان متاهل پرستار به این نتیجه رسید که میزان افسردگی در زنان بیش از مردان است او استدلال می کند تنها از ؟ تا حدی تواناییهای و استعدادهایشان محدود می شود.
فصل سوم: روش اجرایی پژوهش
1- مقدمه:
پژوهشگر پس از تعیین وتنظیم موضوع تحقیق باید در فکر انتخاب روش تحقیق باشد.
مراد از انتخاب روش پژوهش انجام این امر است که مشخص کنیم چه روشی برای بررسی موضوع خاص لازم است.
از آنجا هدف این پژوهش اندازه گیری ومقایسه افسردگی در پرستاران بخشهای مختلف بیمارستان شهید مطهری می باشد پرستاران در بخشهای مختلف مورد مقایسه قرار گرفته و نمراتشان بایکدیگر مقایسه شده است.
2- تعریف جامعه پژوهش:
جامعه پژوهش تعدادی از پرستاران بخشهای مختلف که در بیمارستان شهید مطهری مشغول به کار هستند
3- نمونه پژوهش:
الف) معیارهای انتخاب نمونه: پژوهشگر فردی را به عنوان نمونه پژوهش منظور می نماید که مشخصات زیر را داشته باشد.
1- پرستار رسمی و طرحی بیمارستان شهید مطهری
2- حداقل تحصیلات فوق دیپلم و حداکثر فوق لیسانس
ب) تعداد نمونه: با توزیع 90 پرسشنامه در این بیمارستان 90 پرسشنامه نیز جمع آوری شد.
ج) روش نمونه گیری: به تناسب جمعیت بیمارستان به روش تصادفی ساده نمونه گروه مورد انتخاب واقع شد.
4- نوع پژوهش وروش انجام کار:
پژوهشگر ضمن هماهنگی با مرکز درمانی مربوطه همراه با ابزار جمع آوری اطلاعات که پرسشنامه حاوی 21 سوال تحت عنوان تست بک بوده و پرسشنامه رضایت شغلی در مرکز حاضر و در میان افراد توزیع نموده است در صورتیکه فرد تکمیل کننده دارای خصوصیات مورد نظر در روش اخذ نمونه نبوده از فهرست حذف و فرد گیری انتخاب می شد که دارای حداقل شرایط ذکر شده باشد.
می توان گفت این پژوهش یک پژوهش توصیفی وتحلیلی است توصیفی از آن جهت که با جمع آوری اطلاعت و استفاده از جداول توزیع فراوانی ونمودارها سعی در مشخص کردن میزان افسردگی خواهیم کرد.
تحلیلی از آن جهت که با مقایسه نتایج حاصله و روش نمودن ارتباط بین متغیرها به تحلیل وتعبیر ومعنی دار بودن این ارتباط خواهیم پرداخت.
4- ابزار بکارگیری:
ابزار این پژوهش پرسشنامه ای است که تحت عنوان تست افسردگی بک و رضایت شغلی که توسط آزمودینها تکمیل شد.
ابتدا در بخش مذکور ؟ شویم که بطور کلی بهتراست ابزار تحقیق از ؟ واعتبار بالای برخوردار باشد وتست استاندارد باشد.
از این دوست بک و پرسشنامه رضایت شغلی که مهر استاندارد دارد و بر روی عده زیادی استاندارد شده انتخاب شد.
پرسشنامه افسردگی بک
اولین بار بک در سال 1961 توسط بک واردمندلسون ماک و ارباف معرفی شد و بعدها در سال 1971 مورد تجدید نظر قرار گرفت و در سال 1978 انتشار یافت . اگر چه در نسخه اخیر ماده ها اصلاح شدند اما بین این دو فرم همبستگی بالایی بدست آمده است پرسشنامه افسردگی بک برای سنجش شناختهای وابسته به افسردگی بصورت گسترده ای بکار رفته است هم برای بیماران روانپزشکی هم برای افسردگی افراد بهنجار شدت این ابزار را از آنجا می توان دریافت که در طول سی سال از زمان معرفی آن بیش از هزار پژوهش درباره آن انجام گرفته و یا در آن پژوهش ها یکبار بسته شده است.
ماده های موجود در پرسشنامه افسردگی بک در اصل از مشاهده و خلاصه کردن نگرشها و نشانه ای بیماری نزد بیماران روان پزشکی افسرده بدست آمده است. رویهم 21 نشانه در آن گنجانده شده است. از پاسخ دهندگان خواسته می شود که شدت این نشانه ها را روی یک مقیاس از 0 تا 3 طبقه بندی می کنند.
پرسشهای نوعی آن حوزه هایی مانند احساس شکست احساس گناه تحریک پذیری آشفتگی خواب و فقدان اشتها مربوط است. پرسشنامه خودآموز است و تکمیل آن 5 تا 10 دقیقه طول می کشد.
از این پرسشنامه چند فرم تدوین شده است که شامل فرم کارتی چند فرم کامپیوتری یک فرم معمولی 21 ماده ای و یک فرم کوتاه 13 ماده ای است.
همبستگی بین فرم کوتاه و بلند بین 89% تا 97% گزارش شده است. برای فهمیدن کامل معنی واژه ها خواندن در سطح کلاس پنجم تا ششم مورد نیاز است. دامنه متغیر نمره ها 1/0 تا 63 است. در بین جمعیتهای بالینی عدم افسردگی یا حداقل افسردگی با نمره کمتر از 0 مشخص می شود. شاخص افسردگی خفیف تا متوسط از 0 تا 18 است. دامنه متغیر نمره های افسردگی متوسط تا شدید بین 19 تا 29 است . اما نمره های بالا بین جمعیتهای غیر بالینی نشان دهنده کارکرد ناسازگارانه است.
اعتبار روایی تست بک از هنگام تدوین یعنی حدود سی سال گذشته تاکنون مورد ارزیابی روانسنجی گسترده ای قرار گرفته است. یک تحلیل سطح بالا از کوششهای مختلف برای تعیین همسانی درون شان داده است که ضرایب بدست آمده از 73/0 تا 92/0 با میانگین 86/0 بوده است.
در مورد فرم کوتاه 13 ماده ای نیز ضرایب با اعتبار مشابهی بدست آمده است. اعتبارهای بازآزمایی بر حسب فاصله زمانی بین دو آزمون و نوع جمعیت مورد مطالعه از 48/0 تا 86/0 بوده است . اما در این مورد که آیا متغیرهایی که بوسیله پرسشنامه بک اندازه گیری می شوند متغیرهای حالت متغیرهای صفت هستند برخی مناقشه ها وجود دارد
مفهوم عملی و ضمنی این مطلب آن است که اگر متغیر حالت را اندازه گیری می گیرد در این صورت می توان نوسانهای نسبتا بالا را انتظار داشت و لذا ضرایب اعتبار پایین به روش بازآزمایی بیشتر قابل قبول است.
ارزشیابی روایی محتوایی سازه و افتراقی و همچنین تحلیل عاملی عموماً نتایج مطلوبی داشته اند. محتوای ماده ای پرسشنامه بک با همفکری و هم رایی متخصصان بالینی در مورد نشانه های بالینی بیماران افسرده تدوین شد و شش مورد از نه مقوله DSM-IV برای تشخیص افسردگی نیز در آن گنجانده شده است.
رهایی همزمان با درجه بندی های بالینی برای بیماران روانپزشکی نشانگر ضرایب همبستگی از متوسط تا بالایی است. بعلاوه بامقیاسهای دیگر یکه آنها هم افسردگی را درجه بندی می کنند هبستگی متوسط بدست آمده است مانند مقیاس درجه بندی هامیلتون (73/0) مقیاس خود سنجی افسردگی زونگ (76/0) و مقیاس افسردگی MMPI (76/0)
پرسشنامه افسردگی بک توانسته است جمعیتهای روانپزشکی را از غیرروانپزشکی تفکیک کند و همچنین سطح سازگاری دانش آموزان کلاش هفتم را مشخص سازد . اگرچه نتوانسته است وجه تمایز ظریف بین افسدگی درون زاد رجعتی و افسردگی روان زاد را مشخص کند. ایستر، بک برای تفکیک افراد تنها توسط گلد در سال 1982 بکار رفته است. همچنین پرسشنامه بک برای تفکیک افراد تحت فشار روانی توسط هامن و میکون در سال 1982 بکار رفته است. همچنین برای کسانیکه درباره اضطراب خود گزارش داده اند توسط بیکر و جساپ در 1980 مورد استفاده قرا رگرفته است.
پژوهشهای تحلیل عاملی نشانگر آن است که پرسشنامه بک یک عامل کلی افسردگی وهمچنین نگرش منفی نسبت به خود اختلال عملکرد و اختلال بدنی را اندازه می گیرد (تاناکاوهوبا1984)
تفسیر:
تفسیر نسبی پاسخهای پرسشنامه بک را می توان برای مشخص کردن باورهای نامعقول و نشانه های مربوط که احتمالاً با افسردگی مشخص رابطه دارند بکار بست . شناسایی این باورها و نشانه ها برای مشخص کردن کسانی که لازم است تحت درمان قرار گیرند، ضروری است هر یک از موارد زیر را درصورتیکه با نمره 3 درجه بندی شود می توان به عنوان یک حوزه مشکل زا تلقی کرد:
1- غمگینی
2- بدبینی
3- احساس شکست
4- نارضایتی
5- گناه
6- انتظار تنبیه داشتن
7- بیزاری از خود
8- اتهام بستن به خود
9- افکار خودکشی
10- دوره های گریه کردن
11- تحریک پذیری
12- انزوای اجتماعی
13- بی تصمیمی
14- تغییر در تصویر بدن
15- کندی در انجام کار
16- بی خوابی
17- خستگی ناپذیری
18- کاهش اشتها
19- کاهش وزن
20- اشتغال ذهنی درباره بدن
21- پایین بودن سطح انرژی و کاهش نیروی جسمی
برای تعیین سطح کلی افسردگی می توان عزت زیر را بکار بست (کتاب افسردگی و شناخت درمانی دکتر برنر):
1 تا 9 عدم افسردگی یا سالم
10 تا 16 افسردگی خفیف
17 تا 20 افسردگی متوسط
21 تا 30 به نسبت افسرده
31 تا 40 افسردگی شدید
41 تا 63 افسردگی بیش از حد
کمتر از 40 افکار اجتماعی افسردگی ارائه تصویر خوبی از خود این نمره در مورد افراد بهنجار غیر معمول است
بالاتر از 40 این نمره به گونه معنی داری بالاتر از نمره افراد دارای افسردگی شدید است نشاندهنده اغراق احتمالی در موردا فسردگی است شاید مشخصه اختلالهای شخصیت نمایشی یا مرزی است. احتمال افسردگی در سطح معنی دار نیز وجود دارد.
6- روشهای تجزیه و تحلیل داده ها:
روش توصیفی:
در این بخش با استفاده از شاخص های آماری توصیفی سعی شده است که اطلاعات مربوطه به پرستاران به توصیف درآید.
1- فراوانی مطلق:
تعداد افرادی که در هر طبقه قرار دارند را فراوان مطلق آن طبقه
می نامند.
2- فراوانی نسبی (درصد)
فراوانی نسبی یعنی فراوانی مطلق هر طبقه یا گروه به کل فراوانی های هر طبقه.
اگر فراوانی طبقه I ام را با fi نمایش دهیم بنا به تعریف می توانیم طبق فرمول زیر فراوانی نسبی هر طبقه یا هر گروه را حساب می کنیم.

3- میانگین
میانگین با جمع کردن هم مقادیر یک جمعیت یا نمونه و تقسیم آنها به تعداد مقادیری که با هم جمع شده اند بدست می آید.
4- وریانس
هر گاه مموعه ای از مشاهدات را در نظر بگیریم مشاهده می کنیم که اگر مقادیر آن مجموعه به میانگین آن نزدیکتر باشد مقادیر پراکندگی از زمانی که مقادیر در دامنه های وسیع پخش شده باشد کمتر است. از این رو بسیار مطلوب است که بتوانیم پراکندگی مقادیر را حول میانگین بدست آوریم. شاخصی که در این رابطه استفاده می شود واریانس نام دارد.
7- رعایت نکات اخلاقی:
در ابتدا پس از توزیع نحوه انجام کار از شرکت کنندگان می خوانیم که به سوالات پاسخ دهند با توجه به اینکه در پرسشنامه نام و نام خانوادگی فرد درج نمی گردد بنابراین در نظر اخلاقی مشکلی وجود ندارد در انتهای این فصل لازم است یادآوری شود که معیار نمره دادن به آزمودنیها در این پژوهش توسط تست افسردگی بک کسب و با توجه به کتاب افسردگی و شناخت درمانی دکتر برنر (1987) می باشد
که در زیر آمده است
درجات افسردگی
سطح نمرات
سالم
9-1
افسردگی خفیف
16-10
افسردگی متوسط
20-17
به نسبت افسرده
30-21
افسردگی شدید
40-31
افسردگی بیش از حد
63-41
جدول شماره 1 : جدول رتبه بندی میزان افسردگی دکتر برنر

فصل چهارم: یافته های پژوهش (نتایج)
در این فصل نتایج ارائه گردیده است یک پژوهش زمانی به نتیجه مطلوب منتهی می شد و قابل استفاده می گردد که اطلاعات بدست آمده به روشی ساده و گ ویا بیان شود و در غیر اینصورت پژوهش عقیم خواهد ماند.
جدول شماره 2: توزیع فراوانی میانگین نمرات آزمون بک در گروههای مختلف و در کل آزمودنیها بر اساس جدول رتبه بندی میزان افسردگی دکتر برنر

بخشها
اطاق عمل

نمرات
درجه
فراوانی
درصد
میانگین
انحراف معیار
فراوانی
درصد
میانگین
انحراف معیار
فراوانی کل
درصد کل
میانگین کل
انحراف معیار
9-1
سالم
28
56
8و3
7و2
32
64
6و4
81و1
60
60
97و3
20و2
16-10

10
20
6و12
8و1
10
20
7و13
6و1
20
20
65و12
7و1
20-17

7
14
2و18
2و1
4
8
25و17
430
11
11
81و17
0
30-21

3
6
3و24
5و4
2
4
25
0
5
5
58و24
1و4
40-31

2
4
32
4و1
1
2
31
–
3
3
6و31
1و1
63-41
بیش از حد
–
–
–
–
1
2
42
–
1
1
42
–

50
100

100

در جدول قبل مشخص گردید 44% (44 نفر) از کل آزمودنیها (100) عزت 10 به بالا داشته اند که نشان دهنده وجود مشکلات بیشتری در این گروه نسبت به کل ازمودنیها می باشد. در این پژوهش نمرات پایین تر از 10 سالم در نظر گرفته شده است. همچنین در این جدول شیوع افسردگی در گروهها بخش و اطاق عمل بطور جداگانه تعیین گردیده است که درگروه پرستاران بخش و اطاق عمل برابر بوده است . همچنین در این جدول شیوع افسردگی در کل آزمودنیها بر حسب شدت افسردگی تعیین گردیده است. 20 درصد کل آزمودنیها افسردگی خفیف 11 درصد متوسط 50 درصد به نسبت شدید و 3 درصد شدید و 1 درصد بیش از حد افسرده بوده اند.
همچنین به حسب شدت افسردگی در گروههای بخش ها و اطاق عمل تفکیک صورت گرفته است. در گروه بخشها 20 درصد افسردگی و 14 درصد متوسط و 6 درصد به نسبت شدید 4 درصد شدیداً افسرده بوده اند و در گروه اطاق عمل 20 درصد افسردگی خفیف 8 درصد متوسط 4 درصد به نسبت شدید 2 درصد شدید و 2 درصد بیش از حد افسردگی داشته اند.
جدول شماره 3: توزیع فراوانی گروههای مورد مطالعه بر حسب جنس
جنس
بخشها
اطاق عمل

فراوانی
درصد
فراوانی
درصد
مرد
22
44
22
44
زن
28
56
28
56
جمع
50
100
50
100
در این جدول نشان داده است که تعداد مرد و زن در هر گروه برابر است.
جدول شماره 4: توزیع فراوانی گروههای مورد مطالعه بر حسب گروه بندی سن
سن
بخشها
اطاق عمل

فراوانی
درصد
فراوانی
درصد
30-21
25
50
24
48
40-31
20
40
18
36
41 به بالا
5
10
8
16
جمع
50
100
50
100
بیشترین تعداد پرستاران در گروههای سنی 30-21 سال می باشد.

جدول شماره 5: توزیع فراوانی گروههای مورد مطالعه بر حسب وضعیت تحصیلی
وضعیت تحصیلی
فراوانی
درصد
فوق دیپلم
12
14
لیسانس
82
80
فوق لیسانس
6
6
جمع
100
100
در این جدول مشخص می شود بیشترین تعداد پرستاران در هر گروه دارای مدرک لیسانس و کمترین تعداد دارای مدرک فوق لیسانس می باشد.
جدول شماره 6: تفاوت درصدی بین جنسیت و شیوع افسردگی در آزمودنیها
جنس
نمرات کمتر از 10
نمرات مساوی یا بیشتر از 10 (افسرده)

فراوانی
درصد
فراوانی
درصد
فراوانی
درصد
مرد
56
5و63
18
45
44
100
زن
34
5و36
2
55
56
100
جمع
100
100
40
40
100
100
این جدول نشان می دهد شیوع افسردگی در بین پرستاران زن نزدیک به دوبرابر شیوع افسردگی آن در پرستاران مرد می باشد و همچنین شیوع افسردگی در کل پرستاران 5/44 درصد می باشد
جدول شماره 7: توزیع فراوانی و درصد تعیین ارتباط بین وضعیت تاهل و میزان رضایت شغلی
میزان رضایت شغلی
وضعیت تاهل
خوب
متوسط
بد
جمع

تعداد
درصد
تعداد
درصد
تعداد
درصد
تعداد
درصد
مجرد
12
67/19
37
66/60
1
67/19
50
100
متاهل
9
23/13
32
82/83
9
94/2
50
100
جدول فوق نشان می دهد که 66/60 درصد از مجردین 82/83 درصد از متاهلین دارای رضایت شغلی در حد متوسط بوده اند و فقط 84/2 از متاهلین دارای رضایت شغلی بد بوده اند.
جدول شماره 8: توزیع فراوانی درصد و ارتباط بین تعداد فرزندان و میزان رضایت شغلی
میزان رضایت شغلی
وضعیت تاهل
خوب
متوسط
بد
جمع

تعداد
درصد
تعداد
درصد
تعداد
درصد
تعداد
درصد
بدون فرزند
3
25
9
75
–
–
12
100
با فرزند
6
17/10
10
44/86
2
39/3
59
100
در جدول فوق میزان رضایت شغلی پرستاران در ارتباط با تعداد فرزندان سنجیده می شده است . نتایج نشان می دهد که اکثریت از هر دوره گروه از میزان رضایت شغلی متوسطی برخوردار بوده اند.

فصل پنجم: بحث و تفسیر نتایج پژوهش
1- مقدمه
در این فصل سعی شده است که در مورد یافته های پژوهش در رابطه با اهداف پژوهش که شامل اهداف کلی و اهداف ویژه می باشد و تغییر انجام شود. بدین صورت که هر هدف بطور جداگانه مطرح و یافته ها در مورد آن به بحث گذاشه شود . یافته ها بصورت درصد بیان خواهد شد و روی نتایج آزمونها بحث می شود.
هدف کلی از انجام این پژوهش بررسی میزان شیوع افسردگی بین پرستاران بوده است . در این تحقیق سعی شده است تا با بررسی میزان شیوع افسردگی در هر گروه و مقایسه آنها با یکدیگر به این هدف کلی دست یافت.
جدول شماره 2 برای پاسخگویی به این هدف کلی و همچنین اهداف ویژه که شامل تعیین میزان شیوع افسردگی در پرسنل طراحی گردیده است. با توجه به اینکه در این تحقیق افرادی که نمرات پایین تر از 10 در تست افسردگی بک داشته اند سالم و افرادی که نمرات مساوی و یا بزرگتر از 10 داشته اند محسوب گردیده اند، بطور کلی 44% از آزمودنیها در گروه افسرده قرار گرفته اند.

فهرست منابع و مآخذ
1- اسلامی نسب، علی، بررسی افسردگی در پرستاران دانشگاه تهران، پایان نامه کارشناسی ارشد آموزش پرستاری ، دانشکده تربیت مدرس، 1371.
2- بحرینیان، عبدالمجید و مهاجر، مرتضی و کاتوزیان، بهروز، بررسی شیوع اختلال افسردگی در دانشجویان دانشکده پرستاری و مامائی شهید بهشتی ، 1369 سومین کنگره پژوهشهای روان پزشکی در ایران، تهران.
3- پلاجی, کلاتیون، جیمزوای، بارت،درمان افسردگی
4- جعفری، رضا، روحیه و رضایت از کار، مدیریت امروز، 1373
5- دوکی، تابان، فرهنگ و افسردگی، مجله بهداشت جهان، سال دوم، شماره 11، 1977
6- ساعتچی، محمود، تئوری کسب و انگیزه و ایجاد تغییرات مطلوب در شخصیت، مدیریت امروز، 1375
7- فردریک،فلک، افسردگی (واکنش یا بیماری) ، ترجمه پورافکاری،
نصرت الله، انتشارات آزاد، چاپ چهارم، 1371
8- فولادی، حوریه، بررسی رابطه افسردگی و نوبت کاری در پرستاران شبکاری بیمارستانهای آموزشی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، پایان نامه کارشناسی ارشد آموزش پرستاری شهید بهشتی، 1376.
9- قلعه بندی، میرفرهاد، روان پزشکی بالینی، انتشارات فرهنگ سازان، اول 1379.
10- کری گروت، مارنوت، راهنمای سنجش روانی، جلد اول، ترجمه دکتر بیات شریفی، حسن نیکخو، محمدرضا، انشارات رشد، 1375.
11- مهرآبادی، نیره ، بررسی و مقایسه میزان افسردگی نزد پرستاران بخش روانی و زنان ، پایان نامه کارشناسی ارشد، انستیتو روان پزشکی تهران، 1361.
12- میرصدرایی، میهن، بررسی و مقایسه میزان شیوع افسردگی واکنشی بین مربیان پرستاران و دبیران زن در سطح شهر مشهد، دانشکده علوم پزشکی ایران، پایان نامه کارشناسی ارشد، آبان 1367.
13- واهبزاده، حسین، ارزیابی آزمون افسردگی در ایران، مجله نظام پزشکی، 1352.
14- وهبار، امیرهوشنگ، افسردگی، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، بهار 1373.

پیوست
پرسشنامه اجتماعی
1- جنس : زن مرد
2- سن : 30-21 41-30 41 سال به بالا
3- تحصیلات: فوق دیپلم لیسانس فوق لیسانس
4- محل کار:
5- بخش : اطاق عمل بخش گرفت بخش مرجان بخش زنان ICU
6- سابقه کار: کمتر از 5 سال 10-5 سال بالاتر از 10 سال
7- سابقه تغییر شغل در 5 سال گذشته
8- داشتن بیش از یک شغل : بلی خیر
9- سابقه یاری روحی روانی
10- سابقه مصرف داروی خاص
11- سابقه بیماری جسمی خاص
12- وضعیت تاهل: متاهل مجرد
13- تعداد فرزند
14- همسر شاغل است: بلی خیر
پرسشنامه افسردگی بک
در این پرسشنامه 21 گروه سوال وجود دارد و هر سوال بیان کننده حالت هر فرد است. شما باید سوالهای سه گروه را به ترتیب و با دقت بخوانید . سپس سوالی را انتخاب کنید که بهتر از همه احساس کنونی شما را بیان می کند یعنی آنچه درست در زمان اجرای پرسشنامه احساس می کنید . سپس دور عدد مقابل آن سوال یک دایره بکشید.
1) غمگین نیستم
1- غمگین هستم
2- غم دست بردار نیست
3- تعملم را از دست داده ام
2) به آینده امیدوارم
1- به آینده امیدی ندارم
2- احساس می کنم آینده امیدبخشی د رانتظارم نیست.
3- کمترین روزنه امیدواری ندارم
3) ناکارم نیستم
1- ناکام تر از دیگرانم
2- به زندگی گذشته ام که نگاه می کنم هر چه می بینم شکست و ناکامی است.
3- آرام کاملاً شکست خورده ای هستم
4) مثل گذشته از زندگی ام راضی هستم
1- مثل سابق از زندگی لذت نمی برم
2- از زندگی رضایت واقعی ندارم
3- از هر کس و هر چیز که بگویی ناراضی هستم
5) احساس تقصیر نمی کنم
1- گاهی اوقات احساس تقصیر می کنم
2- اغلب احساس تقصیر می کنم
3- همیشه احساس تقصیر می کنم
6) انتظار مجازات ندارم
1- احساس می کنم ممکن است مجازات شوم
2- انتظار مجازات دارم
3- احساس می کنم مجازات می شوم
7) از خود راضی هستم
1- از خود ناراضی ام
2- از خودم بدم می آید
3- از خود متنفرم
8) بدتر از سایرین نیستم
1- از خود به خاطر خطاهایم انتقاد می کنم
2- همیشه خودم را به خاطر خطاهایم سرزنش می کنم
3- برای هر اتفاق بدی خود را سرزنش می کنم
9) هرگز به فکر خودکشی نمی افتم
1- فکر خودکشی به سرم زده اما اقدامی نکرده ام.
2- به فکر خودکشی هستم
3- اگر بتوانم خودکشی می کنم
10) بیش از حد معمولی گریه نمی کنم
1- بیش از گذشته گریه می کنم
2- همیشه گریانم
3- قبلا گریه می کردم اما حالا با آنکه دلم می خواهد نمی توانم گریه کنم
11) کم حوصله تر از گذشته نیستم
1- کم حوصله تر از گذشته هستم
2- اغلب کم حوصله هستم
3- همیشه کم حوصله هستم
12) مثل همیشه مردم را دوست دارم
1- به نسبت گذشته کمتر از مردم خوشم می آید
2- تا حدود زیادی علاقه ام را به مردم از دست داده ام
3- از مردم قطع امید کرده ام به آنها علاقه ای ندارم
13) مانند گذشته تصمیم می گیرم
1- کمتر از گذشته تصمیم می گیرم
2- نسبت به گذشته تصمیم گیری ام را از دست داده ام
3- قدرت تصمیم گیری ام را از دست داده ام
14) جذابیت گذشته ها را دارم
1- نگران هستم که جذابیتم را از دست بدهم
2- احساس می کنم هر روز که می گذرد جذابیتم را بیشتر از دست می دهم
3- زشت هستم
15) به خوبی گذشته کار می کنم
1- به خوبی گذشته کار نمی کنم
2- برای اینکه کاری بکنم به خودم فشار زیادی وارد می آورم
3- دستم به پیچ کاری نمی رود
16) مثل همیشه خوب می خوابم
1- مثل گذشته خوابم نمی برد
2- یکی دو ساعت زودتر از معمول بیدار می شوم، خوابیدن دوباره برایم مشکل است.
3- چند ساعت زودتر از معمول از خواب بیدار می شوم و دیگر خوابم نمی برد
17) بیشتر از گذشته خسته نمی شوم
1- بیشتر از گذشته خسته می شوم
2- انجام هر کاری خسته ام می کند
3- از شدت خستگی پیچ کاری از عهده ام ساخته نیست.
18) اشتهایم تغییری نکرده است
1- اشتهایم به خوبی گذشته نیست
2- اشتهایم خیلی کم شده است.
3-به هیچ چیزی اشتها ندارم
19) اخیراً وزن کم نکرده ام
1- بیش از دو کیلو و نیم وزن کم نکرده ام
2- بیش از پنج کیلو از وزن بدنم کم شده است.
3- بیش از نصف کیلو وزن کم کرده ام
20) بیش از گذشته بیمار نمی شوم
1- از سر مرد و دل مرد و یبوست کمی ناراحتم
2- به شدت نگران سلامتی خود هستم.
3- آنقدر نگران سلامتی که دستم به هیچ کاری نمی رود.
21) قیل جنسی ام تغییری نکرده است.
1- میل جنسی ام کمتر شده است.
2- میل جنسی ام خیلی کم شده است.
3- کمترین میل جنسی درمان نیست.

آزمون رضایت شغلی
1-آیا وقتی در محیط کار هستید به ساعت نگاه می کنید.
الف) دائما ب) در مواقع بیکاری ج) هرگز
2- آیا وقتی صبح شنبه از راه می رسد
الف) آماده برای انجام کار هستید؟
ب) آرزو می کنید ایکاش با پای شکسته در بیمارستان بستر می شدید؟
ج) در ابتدا با بی میلی شروع می کند اما پس از چند ساعتی شادمانه مشغول انجام وظایف خود می شوید؟
3- در انتهای یک روز کاری چگونه احساس می کنید؟
الف) خسته و کوفته و به درد هیچ کاری نمی خورید؟
ب) خوشحال از اینکه می توانید زندگی شغلی خود را دنبال کرده و اوقات خوشی را سپری می کنید
ج) گاهی اوقات خسته اما معمولا بسیار خشنود هستید؟
4- آیا از بابت کار خود نگرانی به دل راه می دهید؟
الف) گاهی ب) هرگز ج) اغلب
4- با کدامیک از جملات زیر موافقید؟
الف- در این شغل از تمام مهارتهای شما استفاده نمی شود.
ب – در این شغل بیش از مهارتهای خود باید کار کنید
ج – در این شغل کارهایی باید انجام دهید که هرگز فکر نمی کردید از عهده اش برآیید.
6- کدامیک از جملات زیر در مورد شما صدق می کند؟
الف- از کاری که انجام می دهم به ندرت حوصله ام سر می رود
ب – معمولا به کارم علاقمندم اما گاهی اوقات حوصله ام سر می رود
ج – اکثر اوقات حوصله ام سر می رود
7- چه مقدار زمان کاری شما صرف تلفنهای شخصی و اموری غیر از مسائل کاری می شود؟
الف – خیلی کم
ب – اندکی خصوصا وقتی در زندگی خصوصی خود مشکل دارم
ج – خیلی اندک
8- آیا رویای داشتن شغلی دیگر را در سر می پرورانید؟
الف – خیلی کم
ب – نه درباره شغل دیگر بلکه درباره موقعیتی بهتر به همین شغل
ج – بله
9- آیا در شغل کنونی خود احساس می کنید که
الف) در اکثر مواقع صاحب توانایی و قابلیت هستید؟
ب ) گاهی اوقات مضطرب و ناقل توانایی و قابلیت هستید؟
10- آیا می پندارید که :
الف – همکارانتان را دوست دارید و به آنها احترام می گذارید؟
ب – همکارانتان را دوست ندارید؟
ج – نسبت به همکارانتان بی تفاوت هستید؟
11- کدامیک از جملات زیر در مورد شما صدق می کند؟
الف – نمی خواهم درباره کارم چیز بیشتری بیاموزم
ب – وقتی کار را شروع کردم فراگیری آن برایم لذت بخش بود
ج – میل دارم تا آنجا که ممکن هست درباره (فوت و فن) کارم یاد بگیرم
12- از بین ویژگیهای زیر آنهایی را که نقاط قوت شما هستند علامت بزنید:
الف – احساس همدردی و – بنیه جسمانی
ب – ذهن باز (روشن اندیشی) ز – ابتکار
ج – خونسردی ح – تخصص
د – حافظه خوب ط – دلربائی
ه – قدرت تمرکز ی – شوخ طبعی
13- شغل فعلی شما کدام یک از ویژگیهای بالا را که نقاط قوت شما هستند می طلبد.
الف –  ب - ج-  د-  ه –  و –  ز – 
ح –  ط  ی 
14- با کدامیک از جملات زیر بیشتر موافقید؟
الف – شغل فقط وسیله ای برای پول درآوردن و امرار معاش است.
ب – شغل عمدتا وسیله ای است برای پول درآوردن اما در صورت امکان باید رضایتبخش نیز باشد.
ج – شغل همانا تمامی راه زندگی است.
15- آیا اضافه کاری می کنید؟
الف – تنها در صورتی که پولی بابت آن پرداخته می شود.
ب – هرگز
ج – اغلب بدون حقوق
16- آیا در سال گذشته (غیر از مرخصی یا بیماری) در کار خود غیبت داشته اید؟
الف – به هیچ وجه
ب – تنها برای چند روز
ج – اغلب
17- خود را چگونه ارزیابی می کنید؟
الف – بسیار جاه طلب؟
ب – فاقد جاه طلبی
ج – کمی جاه طلب
18- آیا تصور می کنید همکاران شما
الف – دوستتان دارند از مصاحبت شما لذت می برند و بطور کلی به خوبی با شمار کنار می آیند؟
ب – از شما خوششان نمی آید؟
ج – از شما بدشان نمی آید اما رفتار دوستانه هم ندارند؟
19- آیا درباره کار خود
الف – تنها با همکارانتان صحبت می کنید؟
ب – با خانواده و دوستانتان صحبت می کنید
ج – جز در موارد ضروری صحبتی نمی کنید؟
20- آیا از بیمارهای کوچک یا بی دلیل یا مبهم رنج می برید؟
الف – به ندرت
ب – خیلی کم
ج – اغلب
21- چگونه شغل کنونی خود را انتخاب کردید؟
الف – والدین یا مربیان بیا شما تصمیم گرفتند؟
ب – تنها شغلی بود که توانستید پیدا کنید؟
ج – فکر می کردید مناسب شما نیست؟
22- اگر در رسیدگی به امور خانه ما بیکاری یکی از اعضای خانواده و پرداختن به شغل تعارض ایجاد شود. کدام یک برنده می شود.
الف – هر بار خانواده
ب – هر بار شغل
ج – در موقعیتهای واقعاً اضطراری خانواده در غیر اینصورت احتمالاً شغل.
23- اگر یک سوم حقوق کنونی شما پرداخت شود آیا راضی می شوید همین کار را ادامه دهید؟
الف – بله
ب – بله دوست دارم اما زندگی ام نمی چرخد
ج – نه
24- اگر از کار اخراجتان کنند برای کدام یک از موارد زیر بیشتر دلتان تنگ می شود.
الف – پولی که دریافت می کردید
ب – کاری که انجام می دادید
ج – مصاحبت همکاران
25- آیا هیچ وقت برای تفریح از محل کارتان مرخصی می گیرید؟
الف – بله ب – نه ج – ممکن است به شرطی که آنجا کاری ضروری وجود نداشته باشد.
26- آیا احساس می کنید که درمحیط کار قدر شما را نمی دانند؟
الف – گاهی ب – اغلب ج – به ندرت
27- از چه چیز کار خود بیشتر بدتان می آید؟
الف – اینکه وقت شما دراختیارتان نیست
ب – ملالت و خستگی از کار؟
ج – اینکه نمی توانید همیشه کارها را به میل خود انجام دهید؟
28- آیا زندگی خصوصی تان را از زندگی شغلی خود جدا نگاه می دارید؟
الف – کاملاً
ب – اکثر اوقات اما گاهی نیز تداخل ایجاد می شود
ج – به هیچ وجه
29- آیا به فرزندانتان توصیه می کنید شغل شما را در پیش گیرند؟
الف – بله در صورتیکه او خلق و خو و استعداد آن را داشته باشد.
ب – خیر او را از این کار برحذر می کنم
ج – او را به ادامه کار وادار نمی کنم اما دلسردش هم نمی کنم.
30- اگر ناگهان مقدار زیادی پول برنده شوید یا به ارث ببرید، آیا
الف – دیگر تا آخر عمر کار نمی کنید
ب – کاری را در پیش می گیرید که همیشه آرزویش را داشتید؟
ج – تصمیم می گیرید همین کاری را که مشغول آن هستید ادامه دهید.

پاسخنامه
یک نمونه از پرسشنامه افسردگی بک
1- زن 2- 41-30 3- لیسانس
4- بیمارستان شهید مطهری 5- بخش زنان
6- سابقه کار بالاتر از 10 سال 7- سابقه تغییر شغل در 5 سال گذشته ندارم
8- داشتن بیش از یک شغل: خیر
9- سابقه بیماری روحی روانی
10- سابقه مصرف داروی خاص : خیر
11- سابقه بیماری جسمی خاص: خیر
12- متاهل 13- 3 فرزند
14- همسر شاغل است.
1- 0 2-0 3-0 4-0 5-0
6-1 7-3 8-3 9-2 10-2
11-2 12-1 13-1 14-1 15-1
16-1 17-1 18-0 19-1 20-1
21-0 امتیاز = 21 = به نسبت افسرده
یک نمونه از پاسخنامه پرسشنامه رضایت شغلی
شماره
الف
ب
ج

شماره
الف
ب
ج
1

*
3

18
*

4
*

*
5
*

20
*

6
*

*
7

22
*

*
9

*
10
*

25
*

12
*

27
*

15
*

30
*

امتیاز = 84 = رضایت شغلی پایین

تعداد صفحات : 100 | فرمت فایل : WORD

بلافاصله بعد از پرداخت لینک دانلود فعال می شود