بررسی مطالعه رابطه بین خط مشی های تقسیم سود سهام با معیارهای مختلف نقد شوندگی و عامل عدم نقد شوندگی



تعهدنامه اصالت رساله پایان نامه

اینجانب قهرمان الهی دانشجوی مقطع کارشناسی ارشد ناپیوسته/دکترای حرفه ای/ دکترای تخصصی در رشته حسابداری با شماره دانشجویی 880834264 که در تاریخ 19/6/90 از پایان نامه/ رساله خود تحت عنوان مطالعه رابطه بین خط مشی های تقسیم سود سهام با معیارهای مختلف نقد شوندگی و عامل عدم نقد شوندگی در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهرانبا کسب نمره 17.75 و درجه بسیار خوب دفاع نموده ام بدینوسیله متعهد می شوم:
1-این پایان نامه/ رساله حاصل تحقیق پژوهش انجام شده توسط اینجانب بوده و در مواردی که از دستاوردهای علمی و پژوهشی دیگران (اعم از پایان نامه، کتاب، مقاله و …) استفاده نموده ام، مطابق ضوابط ورودیه موجود، نام منبع مورد استفاده و سایر مشخصات آن را در فهرست مربوطه ذکر و درج کرده ام.
2- این پایان نامه/ رساله قبلاً برای دریافت هیچ مدرک تحصیلی(هم سطح، پایین تر یا بالاتر) در سایر دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی ارائه نشده است.
3- چنانچه بعد از فراغت از تحصیل، قصد استفاده و هر گونه بهره برداری اعم از چاپ کتاب، ثبت اختراع و … از این پایان نامه داشته باشم، از حوزه معاونت پژوهشی واحد مجوزهای مربوطه را اخذ نمایم.
4- چنانچه در هر مقطع زمانی خلاف موارد فوق ثابت شود، عواقب ناشی از آن را می پذیرم و واحد دانشگاهی مجاز است با اینجانب مطابق ضوابط و مقررات رفتار نموده و در صورت ابطال مدرک تحصیلی ام هیچگونه ادعایی نخواهم داشت.

نام و نام خانوادگی دانشجو
تاریخ، امضا، اثر انگشت:

گواهی امضاء:
دانشجوی فوق الذکر احراز هویت شد. فقط امضای ایشان گواهی می گردد.
فروزان کیوان فر
رئیس پژوهش دانشکده

دانشگاه آزاد اسلامی
واحد اراک
دانشکده مدیریت، گروه حسابداری
پایان نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد
گرایش: حسابداری

عنوان:
مطالعه رابطه بین خط مشی های تقسیم سود سهام با معیارهای مختلف نقد شوندگی و عامل عدم نقد شوندگی در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران

استاد راهنما :
دکتر مجید زنجیردار

استاد مشاور:
آقای علیرضا فرشید پور

نگارش:
قهرمان الهی

تابستان 1390

Islamic Azad University
Arak Branch

Faculty of Management-Department of Accounting
((M.A)) Thesis

Subject:
To examine the Relationship Between Dividend Share Policies With Standards of Liquidity and Illiquidity for Approved Firms in Tehran SEC

Thesis Advisor:
M. Zanjirdar Ph.D.

Consulted by:
Mr. A.R. Farshid Pour

By:
Ghahreman Elahi

Summer 2011
دانشگاه آزاد اسلامی
واحد اراک
دانشکده مدیریت، گروه حسابداری
پایان نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد
گرایش: حسابداری

عنوان:
مطالعه رابطه بین خط مشی های تقسیم سود سهام با معیارهای مختلف نقد شوندگی و عامل عدم نقد شوندگی در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران

نگارش:
قهرمان الهی
تابستان 1390

هیات داوران:
1- استاد راهنما: دکتر مجید زنجیردار
2- استاد مشاور: دکتر علیرضا فرشید پور
3- استاد داور: دکتر محمد صادق حری
4- مدیر گروه تخصصی: دکتر مجید زنجیردار
سپاسگزاری:
سپاس ایزد منان را که توفیق فراگیری علم را برمن عطا فرمود و مرا در کوران مشکلات و سختی ها یاری نمود، تا این رساله را با موفقیت به پایان برسانم.
در طول دوران تحصیلی و تهیه این پایان نامه از راهنمایی ها و مساعدت های اساتید و سروران عزیزی بهره برده ام که در اینجا لازم است از همه ایشان مراتب سپاس قلبی و تشکر خالصانه خود را داشته باشــــم.
از استادان ارجمند و مهربانم جناب آقای دکتر مجید زنجیردار استاد راهنما و همچنین جناب آقای علیرضا فرشید پور استاد مشاور ، صمیمانه تشکر مینمایم و برایشان توفیقات روز افزون در خدمات علمی و فرهنگی و آموزشی آرزو میکنم .
هم چنین تشکر ویژه دارم از مدیریت پژوهش دانشکده سرکار خانم کیوانفر و از خداوند متعال موفقیتهای بزرگتر در زندگی را برایشان آرزومندم.

تقدیم به :

تمام کسانیکه داشته های خود را مدیون آنان هستم .
روح پاک پدرم که مشوق اصلی من در زندگی بود.
زحمات دلسوزانه مادرم
که درمسیر پرپیچ وخم زندگیم ، مشعل امید را در شب های زندگیم به ارمغان آوردند. ویاری سبز شان همواره و بی منت،امید بخش ویاری دهنده درتمام زندگیم بوده است .
و برادران و خواهرانم که در تمام مراحل تحصیلی حامی و پشتیبان بنده بوده اند.
باشد که توانسته باشم قطره ای از دریای بی کران محبتهایشان را سپاس گفته باشم .

چکیده: 1
مقدمه: 2
فصل اول: کلیات تحقیق
1-1 مقدمه 4
2-1 تاریخچه مطالعاتی 5
3-1بیان مساله 8
4-1 چارچوب نظری تحقیق 9
5-1 فرضیه های تحقیق 15
6-1 اهداف و ضرورتهای پژوهش 16
7-1 حدود مطالعاتی 16
1-7-1 قلمرو موضوعی 16
2-7-1 قلمرو مکانی 16
3-7-1 قلمرو زمانی 16
8-1 تعریف واژه ها و اصطلاحات 17
فصل دوم: مروری بر ادبیات تحقیق
1-2 مقدمه 20
2-2 بخش اول : نقدشوندگی بازار 20
1-2-2 عوامل تاثیرگذار بر نقد شوندگی در بازارهای نوظهور 22
2-2-2 عوامل تاثیرگذار بر نقدشوندگی 23
1-2-2-2 تمرکز مالکیت 24
2-2-2-2 میزان سهام شناور آزاد 26
3-2-2-2 واسطه های خارجی 27
4-2-2-2 دسترسی به بازار 28
5-2-2-2 معامله ی اینترنتی 29
6-2-2-2 آزادسازی حساب سرمایه 30
7-2-2-2 هزینه های معامله 31
8-2-2-2 زیرساختهای معاملاتی 32
9-2-2-2 محصولات 34
10-2-2-2 پذیرش متقابل 36
11-2-2-2 مشارکت سرمایه گذاران جزء 36
12-2-2-2 اصلاحات در صندوقهای بازنشستگی و توسعه طرحهای سرمایه گذاری جمعی 37
13-2-2-2 تجدید ساختار بورسها 38
14-2-2-2 راهبری شرکتی 39
15-2-2-2 ارتباطات بین بازارها 40
16-2-2-2 کیفیت شرکتهای پذیرفته شده در بورس 41
17-2-2-2 موارد دیگر 41
3-2 بخش دوم : نقد شوندگی سهام و عوامل مربوط به آن 43
1-3-2 عوامل نقد شوندگی سهام 43
2-3-2 اجزای اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام به عنوان یکی از عوامل نقد شوندگی سهام 44
3-3-2 هزینه های اجرای سفارش: 44
4-3-2 هزینه های نگهداری موجودی: 44
5-3-2 هزینه های انتخاب نادرست : 45
6-3-2 مطالعات انجام شده در خصوص عوامل موثر بر اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام به عنوان یکی از عوامل نقد شوندگی سهام 45
7-3-2 رابطه ی بین اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام و بازده سهام شرکتها به عنوان یکی از عوامل نقد شوندگی سهام 46
1-7-3-2 رابطه ی سیاست تقسیم سود و اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام به عنوان یکی از عوامل نقد شوندگی سهام 46
2-7-3-2 رابطه ی ساختار سرمایه و اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام به عنوان یکی از عوامل نقد شوندگی سهام 47
3-7-3-2رابطه ی بین حاکمیت شرکتی و اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام به عنوان یکی از عوامل نقد شوندگی سهام 47
4-7-3-2 اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام به عنوان یکی از عوامل نقد شوندگی سهام و کیفیت سود 49
5-7-3-2 رابطه ی بین دوره ی نگهداری سهام و اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام به عنوان یکی از عوامل نقد شوندگی سهام 50
6-7-3-2 تاثیر ناشناخته ماندن هویت معامله گران و یا سفارشات بر اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام به عنوان یکی از عوامل نقد شوندگی سهام 51
7-7-3-2 رابطه ی بین اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام و اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش قبلی سهام به عنوان یکی از عوامل نقد شوندگی سهام 52
8-7-3-2 اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام و نقدشوندگی داراییها 53
9-7-3-2 اثر قوانین حقوقی و سیاسی بر اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام به عنوان یکی از عوامل نقد شوندگی سهام 53
10-7-3-2 تاثیر دستمزد حسابرسی براختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام به عنوان یکی از عوامل نقد شوندگی سهام 54
11-7-3-2 اثر عدم تقارن اطلاعاتی بر اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام به عنوان یکی از عوامل نقد شوندگی سهام 55
4-2 پیشینه تحقیق 56
1-4-2 خارجی 56
2-4-2 داخلی 57
فصل سوم: روش اجرای تحقیق
1-3 مقدمه 59
2-3 طرح تحقیق 60
3-3 روش اجرای تحقیق 60
4-3مدل مفهومی تحقیق 61
5-3 جامعه و نمونه مطالعاتی 61
6-3 روش و ابزار گرد آوری اطلاعات 64
7-3 متغییرهای مورد مطالعه در تحقیق و روش اندازه گیری متغیرها 64
1-7-3 روش اندازه گیری سیاستهای تقسیم سود ( متغییرمستقل ) : 64
2-7-3روشهای اندازه گیری نقد شوندگی : ( متغیرهای وابسته ) 64
8-3 روش تحلیل داده ها 65
9-3 فرایند آزمون فرضیه ها 66
10-3 روش آزمون فرضیه ها 67
فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده ها
1-4 مقدمه‏ 69
2-4 شاخص های توصیفی متغیرها 69
3-4 تجزیه و تحلیل فرضیه های تحقیق 70
4-4 بررسی فرض نرمال بودن متغیرها: 71
5- 4 خلاصه تجزیه وتحلیل ها به تفکیک هرفرضیه به شرح ذیل بیان می شود 72
1-5-4 تجزیه و تحلیل و آزمون فرضیه اول: 72
2-5-4 تجزیه و تحلیل و آزمون فرضیه دوم: 74
3-5-4 تجزیه و تحلیل و آزمون فرضیه سوم: 76
4-5-4 تجزیه و تحلیل و آزمون فرضیه چهارم: 78
فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات
1-5 مقدمه 82
2-5 ارزیابی و تشریح نتایج آزمون فرضیه ها طبق شرایط متغیرها 83
1-2-5 نتایج فرضیه اول 83
2-2-5 نتایج فرضیه دوم 83
3-2-5 نتایج فرضیه سوم 84
3-2-5 نتایج فرضیه چهارم 84
3-5 نتیجه گیری کلی تحقیق 84
4-5 پیشنهادها 84
1-4-5 پیشنهاد هایی مبتنی بر یافته های فرضیات پژوهش 85
2-4-5 پیشنهادهایی برای پژوهش های آتی 85
پیوست ها
پیوست الف:نام شرکتها در سال 1384 87
پیوست ب:نام شرکتها در سال 1385 89
پیوست ج: نام شرکتها در سال 1386 91
پیوست د:نام شرکتها در سال 1387 93
پیوست ه :نام شرکتها در سال 1388 95
منابع و ماخذ
منابع فارسی 117
منابع لاتین 118
چکیده لاتین 119

جدول ( 1-1) خلاصه ی تحقیقات انجام شده در مورد اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام به عنوان معیاری برای نقد شوندگی سهام 11
جدول(1-4) شاخص های توصیف کننده متغیرهای تحقیق، شاخص های مرکزی، شاخص های پراکندگی و شاخص های شکل توزیع (آماری) 70
جدول(2-4) آزمون کالموگراف – اسمیرنوف K-S برای متغیرهای وابسته 71
جدول(3-4) : ضریب همبستگی، ضریب تعیین، ضریب تعیین تعدیل شده و آزمون دوربین- واتسون بین سیاستهای تقسیم سود با رتبه نقد شوندگی شرکتها در 72
جدول(4-4) تحلیل واریانس رگرسیون برای متغیرهای سیاستهای تقسیم سود با رتبه نقد شوندگی شرکتها 73
جدول (5-4) ضرایب معادله رگرسیون برای متغیرهای سیاستهای تقسیم سود با رتبه نقد شوندگی شرکتها 73
جدول (6-4) : ضریب همبستگی، ضریب تعیین، ضریب تعیین تعدیل شده و آزمون دوربین- واتسون بین سیاستهای تقسیم سود با نسبت نقد شوندگی آمیوست 74
جدول (7-4) تحلیل واریانس رگرسیون برای متغیرهای سیاستهای تقسیم سود با نسبت نقد شوندگی آمیوست 75
جدول (8-4) ضرایب معادله رگرسیون برای متغیرهای سیاستهای تقسیم سود با نسبت نقد شوندگی آمیوست 75
جدول (9-4) : ضریب همبستگی، ضریب تعیین، ضریب تعیین تعدیل شده و آزمون دوربین- واتسون بین سیاستهای تقسیم سود با نقد شوندگی شرکتها به روش نرخ گردش 77
جدول (10-4) تحلیل واریانس رگرسیون برای متغیرهای سیاستهای تقسیم سود با نقد شوندگی شرکتها به روش نرخ گردش 77
جدول (11-4) ضرایب معادله رگرسیون برای متغیرهای سیاستهای تقسیم سود با نقد شوندگی شرکتها به روش نرخ گردش 77
جدول (12-4) : ضریب همبستگی، ضریب تعیین، ضریب تعیین تعدیل شده و آزمون دوربین- واتسون بین سیاستهای تقسیم سود با نسبت عدم نقد شوندگی آمیهود 79
جدول (13-4) تحلیل واریانس رگرسیون برای متغیرهای سیاستهای تقسیم سود با نسبت عدم نقد شوندگی آمیهود 79
جدول (14-4) ضرایب معادله رگرسیون برای متغیرهای سیاستهای تقسیم سود با نسبت عدم نقد شوندگی آمیهود در 79
جدول( 15-4 )خلاصه یافته های حاصل از آزمون فرضیه ها 80

چکیده:
با توجه به اهمیت نقد شوندگی سهام شرکتها در بازار سرمایه ، تحقیق حاضر در پی بررسی عوامل موثر بر نقد شوندگی است . در این راستا تاثیر سیاست های تقسیم سود سهام بر نقد شوندگی سهام شرکتها مورد آزمون قرار گرفته است . در این تحقیق از رگرسیون خطی چند گانه برای کلیه اطلاعات استفاده شده است . کلیه فرضیه ها بر روی 185 عضو نمونه انجام شده است .
نتایج تحقیق نشان می دهد ، در سطح 95 درصد اطمینان بین سیاست تقسیم سود و رتبه نقد شوندگی رابطه مثبت و معنا داری وجود دارد . و بین سیاست تقسیم سود و نقد شوندگی با روش نرخ گردش ، نسبت آمیوست و نسبت آمیهود رابطه معنا داری وجود ندارد .
واژه های کلیدی : سیاستهای تقسیم سود ، رتبه نقد شوندگی ، نقد شوندگی به روش نرخ گردش ، نسبت آمیوست ، نسبت آمیهود

مقدمه:
تعریف و اندازه گیری نقدشوندگی آسان نیست ، اما به طور کلی نقدشوندگی، توانایی بازار برای جذب حجم عظیم معاملات بدون ایجاد نوسان بیش از اندازه در قیمت تعریف میشود. علاوه بر این، ویژگی اصلی بازارهای نقد1 (دارای نقدشوندگی بالا (، اندک بودن فاصله ی بین قیمتهای پیشنهادی خرید و فروش است. بدین معنا که معاملات به روش مقرون به صرفه ای اجرا میشوند.
نقدشوندگی در بازارهای ثانویه در موفقیت عرضه های عمومی نقش تعیین کننده ای دارد و موجب کاهش هزینه و ریسک پذیره نویسان2 و بازارسازان میشود. همچنین هزینه ی سرمایه گذاران از طریق کاهش دامنه ی نوسان و هزینه های معاملاتی، کاهش مییابد. بنابراین از دیدگاه کلان، وجود بازارهای سرمایه نقد برای تخصیص کارای سرمایه ضروری است. این امر هزینه ی سرمایه ناشران را نیز کاهش میدهد. از دیدگاه خرد، بازار سرمایه نقد امکان دسترسی به سرمایه گذاران مختلف با استراتژیهای معاملاتی متنوع را نیز فراهم می آورد.
اکثر سرمایه گذاران )با افق سرمایه گذاری کوتا ه مدت( سهام بسیارنقدشونده را بر سهام کم نقدشونده ترجیح میدهند. منظور از نقدشوندگی، صرفاً سهولت در خرید و فروش دارایی مورد نظر است. از مهمترین عوامل مربوط به نقدشوندگی بازار سهام می توان به اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام اشاره کرد. نیاز به درک و اندازه گیری عوامل تعیین کننده ی اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش معامله گران در ارزیابی ساختار بازار رقابتی بسیار ضروری می باشد.

فصل اول
کلیات تحقیق

1-1 مقدمه
موضوع سیاست تقسیم سود برای مدت طولانی موضوع جالب و سوال برانگیز در مدیریت مالی میباشد که تاکنون جواب مشخصی برای آن ارائه نشده است تا جایی که فیشر بلاک از آن به عنوان معمای سود سهام یاد میکند .تصمیم تقسیم سود یکی از مهمترین تصمیمات شرکت میباشد بنابراین تعجب آور نیست که قبلا معادلات بسیار زیادی در این محدوده منتشر شده باشد. اصولا سرمایه گذاران خصوصی برای کسب بازدهی سرمایه گذاری میکنند. دریافت سود سهام یکی از راه های کسب بازدهی است. سیاست تقسیم سود را میتوان ایجاد تعادل بین سود انباشته شرکت از یک طرف و پرداخت وجه نقد و انتشار سهام جدید از طرف دیگر تعریف کرد. (خدادادی، 1388 ، 107)1.
از طرفی در هر بازار مالی با توجه به گستردگی و عمق بازار، ابزارهای متنوعی جهت سرمایه گذاری وجود دارد. سرمایه گذاران، با عنایت به بازده و ریسک دارایی ها، سرمایه گذاری می کنند. یکی از عوامل موثر بر ریسک دارایی ها قابلیت نقدشوندگی آنها است. نقش عامل نقدشوندگی در ارزشگذاری دارایی ها نیز حائز اهمیت است. زیرا سرمایه گذاران به این موضوع توجه دارند که اگر بخواهند داراییهای خود را به فروش رسانند، آیا بازار مناسبی برای آنها وجود دارد یا خیر؟ (یحیی زاده فر، 1387 ، 102) 2.
دراین مطالعه به بررسی رابطه بین معیارهای مختلف نقد شوندگی و عامل عدم نقد شوندگی با خط مشی های تقسیم سود سهام در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران پرداخته شده است . در فصل اول پس از بیان مسئله تحقیق، تاریخچه موضوع تحقیق را مورد بررسی قرار می دهیم؛ سپس تعریف موضوع تحقیق را بیان نموده و در ادامه به بیان اهمیت و ضرورت تحقیق می پردازیم. همچنین اهداف تحقیق را در قالب اهداف کلی بیان می کنیم. چارچوب نظری تحقیق که بنیان اصلی طرح سئوال و موضوع تحقیق بوده است، در این فصل آورده شده و در ادامه به فرضیه های تحقیق و مدل تحلیلی نیز اشاره شده است.

2-1 تاریخچه مطالعاتی
خلاصه زیر به ترتیب شامل نام محقق ، موضوع تحقیق ، روش اجرای تحقیق و نتیچه تححقیق میباشد :
1) گلستن و هریس3 ؛ برآورد اجزای اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش ؛ سهم از سهام NYSE انتخاب گردید. اختلاف قیمت به اجزای موقتی شامل هزینه های نگهداری موجودی، مخارج ثبت و یا منافع انحصاری و هزینه های انتخاب نادرست تجزیه میگردد ؛ با چشم پوشی از مستقل بودن قیمت، هزینه انتخاب نادرست، 20 درصد از اختلاف قیمت را پوشش میدهد با مستقل در نظر گرفتن قیمت، 35 درصد از اختلاف قیمت را پوشش میدهد.
2) استل 4؛ استنتاج اجزای اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش: آزمونهای تجربی وتئوریک ؛ نمونه ای از سهام NASDAQ به طور ماهانه (متغیر از 765 تا 821 سهم) انتخاب گردید. سه جزء اساسی برای اختلاف قیمت، مفروض گردید: هزینه های فرایند سفارش، هزینه های نگهداری موجودی و هزینه های انتخاب نادرست ؛ برآوردهای زیر به دست آمد: هزینه های اطلاعات نادرست 43 %، هزینه ای نگهداری (ریسک موجودی) 10 % و هزینه های سفارش 47 % به دست آمد . در حالیکه قیمتهای پیشنهادی به طور قابل توجهی در سهم ها متغیر م یباشد به نظر می رسد اجزای اختلاف قیمت بخش تغییرناپذیری از اختلاف قیمت باشد.
3) جرج، کاول و نیمالندران5؛ برآورد اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش واجزای آن: رویکردی جدید ؛ نمونه هایی از سهام AMEX/NYSE و NASDAQ با انداز ههای نامشخص انتخاب گردید. اختلاف قیمت به هزینه های فرایند سفارش و هزینه های انتخاب نادرست، تجزیه گردید آنها فرض کردند که به دلیل خود همبستگی مثبت در بازده های مبتنی بر قیمتهای پیشنهادی خرید یا فروش، هزینه های نگهداری موجودی، وجود ندارد ؛ هزینه های انتخاب نادرست طبق برآوردها از 8درصد تا 13 درصد از اختلاف قیمت را تشکیل میدادند. هزینه های فرایند سفارش، بخش بزرگی از اختلاف قیمت را به خود اختصاص میدهد . شواهدی مبنی بر وجود هزینه های موجودی یافت نشد.
4) بوروکس 6؛ اجزای اختلاف قیمت پیشنهاد خرید و فروش قبل وبعدازآگهی های اطلاعاتی پیش بینی شده ؛ سهم از AMEX و NYSE انتخاب شدند. اختلاف قیمت قبل وبعداز اطلاعیه های سود و تقسیم سود مورد بررسی قرار گرفت. اختلاف قیمت به یک بخش ثابت هزینه های انجام معامله و هزینه های انتخاب نادرست که شامل هزینه های نگهداری موجودی نیز میشد تجزیه گردید . اختلاف قیمتها به طور معنی داری پیرامون اطلاعیه های سود بالاتر هستند. هزینه های انتخاب نادرست برای کل نمونه 48 % از اختلاف قیمت را شامل میشود.
5) هوانگ و استل7 ؛ اجزای اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش: رویکردی جامع ؛ سهم از بین بزرگترین و پرداد و ستدترین سهم های NYSE انتخاب شد .اختلاف قیمت هزینه های انتخاب نادرست، هزینه های نگهداری موجودی و هزینه های فرایند سفارش را بر مبنای متدولوژیهای مختلف شامل می گردد.؛ هزینه های انتخاب نادرست وقتی با هزینه های نگهداری موجودی یکجا در نظر گرفته میشود از 2 تا 22 % و یا به طور متوسط 11 % از اختلاف قیمت را شامل می شود.هزینه های فرایند سفارش بخش بزرگی ازاختلاف قیمت را به خود اختصاص میدهد . هنگامیکه هزینه های انتخاب نادرست و هزینه های نگهداری موجودی، جدا در نظر گرفته میشود متوسط اولی، 10 % و متوسط دومی، 29 % خواهد بود.
6) بون8 ؛ افشائ ذخایر نفت وگاز و اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش ؛ گروه مورد بررسی شامل 34 شرکت نفتی و گازی NASDAQ بود. اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش برای یک سال قبل و بعد از افشاء ارزش ذخایر به منظور بررسی اثر ASR253 که توسط SEC در سال 1978 منتشر گردید و شرکتهای نفتی و گازی را ملزم به افشای ارزش منصفانه ذخایر نفت و گازشان نمود، بررسی گردید.؛ با کنترل اثرات حجم و تغییرات قیمت،اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام در گروه مورد بررسی در طول سال بعد از افشاء، 43.06 % کاهش یافت که بیانگر بااهمیت بودن هزینه های انتخاب نادرست ناشی از عدم تقار اطلاعات می باشد.
7) بروکمن و چانک 9؛ اجزای اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش در محیطی باسفارش انجام معامله؛ شرکت پذیرفته شده در بورس سهام هنگ کنگ. جائیکه نقدشوندگی از طریق سفارشات محدود عمومی که با یک سیستم اتوماتیک برابری میکند، نه اینکه از طریق کارشناسان یا معامل هگران فراهم گرددانتخاب گردید. اختلاف قیمت شامل هزینه های انتخاب نادرست و هزینه های فرایند سفارش م یگردد .؛ میانگین هزینه های انتخاب نادرست، که منعکس کننده ریسک معامله براساس اطلاعات نهانی معمولاً برای سرمایه گذاران غیرمطل به دلیل عدم وجود بازارگردآ نها می باشد33 % و میانگین هزینه های فرایند سفارش، %45 برآورد گردید.
8) دی واین و پلاتن؛ تحلیلی از رفتار بازارگردآن های سه مهای اروپایی موجود در NASDAQ ؛ سهم خارجی (اروپایی) NASDAQ انتخاب شد . متدولوژ یهای لین، سانگروبوث (1995) و هوانگ و استل10، 1997، مورد استفاده قرار گرفت ؛ هزینه های اطلاعات نامتقارن با استفاده از متدلوژی لین، سانگروبوث (1995) %1 به دست آمد و با استفاده از متدولوژی هوانگ واستل11 (1997) منفی به دست آمد. اثر کنترل موجودی نیز تشخیص داده شد.
9) احمدپور و رسائیان12؛ بررسی اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام در بورس اوراق بهادار تهران ؛ آ نها 156 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران را برای دوره زمانی 1383-1381 انتخاب و به بررسی رابطهاختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام و 8 متغیر مستقل شامل درصد روزهای انجام معامله، ارزش بازار شرکت، گردش روزانه سهام شرکت، حجم ریالی معاملات سهام، قیمت نهایی، تعداد دفعات انجام معامله روزانه سهام، تغییرپذیری قیمت و ریسک بازار سهام پرداختند.؛ متغیرهای مستقل حدود 51 درصد از تغییرات در متغیر وابسته را توضیح می دهند.
10) احمدپور و رسائیان2 ؛ رابطه ی بین معیارهای ریسک و اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام ؛ آ نها با انتخاب نمونه ای شامل 156 سهم در دوره زمانی 1381-1383 به بررسی رابطه معیارهای ریسک بازار و معیارهای ریسک حسابداری با اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام در بورس اوراق بهادار تهران پرداختند ؛ مدل هایی که فقط شامل معیارهای ریسک بازار یا فقط شامل معیارهای ریسک حسابداری بودند حدود 51 درصد از تغییرات در اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام را توضیح دادند. اما مدل جامعی که هم معیارهای ریسک بازار و هم معیارهای ریسک حسابداری را شامل می شد بیش از 68 درصد از تغییرات در اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام را توضیح می داد.
11) صلواتی و رسائیان13 ؛ بررسی رابطه ی بین ساختار سرمایه و نقدشوندگی سهام، اندازه شرکت، سودآوری، دارای یهای ثابت مشهود و فرصت های رشد در بورس اوراق بهادار تهران ؛ رابطه اهرم مالی به عنوان متغیر وابسته و اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام، اندازه شرکت، نسبت ارزش بازار به ارزش دفتری حقوق صاحبان سهام، خالص اموال، ماشین آلات و تجهیزات و سودآوری 60 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در دوره زمانی 1383 – 1380 مورد بررسی قرار گرفت.؛ نتایج حاصل از آزمون فرضیات، بیانگر این مساله است که بیش از 57 % تغییرات در اهرم مالی توسط متغیرهای مستقل مذکور توضیح داده می شود. اما بین ساختار سرمایه و اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام رابطه معنی داری وجود ندارد.

3-1بیان مساله
موضوع سیاست تقسیم سود برای مدت طولانی موضوع جالب و سوال برانگیز در مدیریت مالی می باشد که تاکنون جواب مشخصی برای آن ارائه نشده است تاجایی که فیشر بلاک از آن به عنوان معمای سود سهام یاد میکند . تصمیم تقسیم سود یکی از مهمترین تصمیمات شرکت می باشد . سرمایه گذاران خصوصی برای کسب بازدهی سرمایه گذاری میکنند . دریافت سود سهام یکی از راه های کسب بازدهی است سیاست تقسیم سود را میتوان ایجاد تعادل بین سود انباشته شرکت از یک طرف و پرداخت وجه نقد و انتشار سهام جدید از طرف دیگر تعریف کرد . آنچه برای سرمایه گذاران اهمیت دارد سود سرمایه و مبلغی است که به سرمایه اولیه افزوده خواهد شد . از این رو سرمایه گذاران همواره باید در مورد اینکه سرمایه خود را کجا قرار دهند تا بیشترین سود عایدشان شود ، تصمیم گیری کنند ( خدادادی ، 1388 ، 107 ) 1.
در هر بازار مالی با توجه به گستردگی و عمق بازار، ابزارهای متنوعی جهت سرمایه گذاری وجود دارد. یکی از موضوع های اساسی در سرمایه گذاری میزان نقدشوندگی دارایی هاست؛ زیرا برخی از سرمایه گذاران ممکن است به سرعت به منابع مالی سرمایه گذاری خود نیاز داشته باشند. سرعت نقد شوندگی سهام نیز مربوط به استقبال انجام معامله در بورس اوراق بهادار به وسیله ی سرمایه گذاران است. نقش عامل نقدشوندگی در ارزشگذاری داراییها حائز اهمیت است. زیرا سرمایه گذاران به این موضوع توجه دارند که اگر بخواهند داراییهای خود را به فروش رسانند، آیا بازار مناسبی برای آنها وجود دارد یا خیر؟ این موضوع تبلور ریسک عدم نقد شوندگی دارایی در ذهن خریدار است که میتواند باعث انصراف سرمایه گذار از سرمایه گذاری شود. هر چقدر قابلیت نقدشوندگی یک سهم کمتر باشد،آن سهم برای سرمایه گذاران جذابیت کمتری خواهد داشت، مگر اینکه بازده بیشتری عاید دارنده آن گردد. شواهد تجربی نشان میدهد که عامل عدم نقدشوندگی در تصمیم گیریها میتواند نقش مهمی را ایفا نماید. به عبارت دیگر برخی سرمایه گذاران ممکن است به سرعت به منابع مالی سرمایه گذاری خود نیاز داشته باشند که در چنین مواردی قدرت نقد شوندگی میتواند اهمیت زیادی داشته باشد.
نقدشوندگی یکی از ویژگیهای مطلوب بازارهای رقابتی است. نقدشوندگی به صورت امکان انجام معاملات به سرعت، با هزینه ی اندک و بدون تحت تاثیر قراردادن شدید قیمت تعریف شده و تعیین کننده ی اصلی امکان ادامه حیات بازارها بیان شده است. این پدیده در بازارهای آتی نیز منشا دوام و ماندگاری و شاخص مهمی برای بررسی کارایی و بلوغ این بازارها درنظر گرفته میشود ( یحیی زاده فر ، 1387 ، 102 ) 1.
بنابراین با توجه به اهمیت نقدشوندگی به عنوان یکی از شاخصهای اصلی کارایی بازارهای مالی و همچنین اهمیت شناخت عوامل موثر بر این پدیده در جهت بهبود قوانین و سازماندهی بورسها، در پژوهش حاضر به بررسی رابطه بین سیاستهای تقسیم سود و نقد شوندگی سهام در بورس اوراق بهادار تهران میپردازیم.
بنابراین سئوالات زیر مطرح می شود:
1) آیا رابطه ای بین سیاستهای تقسیم سود سهام و نقد شوندگی سهام وجود دارد ؟
2) آیا رابطه ای بین سیاستهای تقسیم سود سهام و ریسک عدم نقد شوندگی سهام وجود دارد ؟
3) سیاستهای تقسیم سود با کدام یک از معیارهای نقد شوندگی دارای رابطه است ؟

4-1 چارچوب نظری تحقیق
در سال های اخیر، مالکیت نهادی در بازارهای اوراق بهادار اروپا و امریکا رشد چشمگیری را نشان می دهد. در ایران نیز، شاهد حضور سازمان ها و موسساتی با عنوان سرمایه گذاران نهادی هستیم که شامل موسسه های بیمه ای اعم از سازمان های ت امین اجتماعی، صندوق های بازنشستگی، شرکت های بیمه بازرگانی و همچنین شرکت های سرمایه گذاری و نهادهای بخش عمومی و شبه دولتی هستند.
اهمیت نقدشوندگی سهام در چیست و چرا به مطالعه آن می پردازیم؟
یکی از ویژگی های بازارهای کارا و بسیار مطلوب، نبود هزینه های معاملاتی و درنتیجه قابلیت نقدشوندگی بالاست. هزینه های معاملاتی طیف وسیعی از هزینه های آشکار شامل هزینه مالیات و کارگزاری و غیرآشکار ناشی از ناکارایی اطلاعاتی را دربر می گیرد. بنابراین نقدشوندگی سهام می تواند معیاری برای کارایی بازار مطرح شود. علاوه بر جنبه تئوری به لحاظ عملی و با توجه به واقعیت های موجود مانند پدیده صف های خرید و فروش و مشکلات بسیار دیگر، توجه به نقد شوندگی و تلاش برای حل این مشکل ضروری می رسد . افزایش نقد شوندگی می تواند موجب توزیع هرچه بیشتر ریسک مالی از طریق کاهش هزینه های پورتفوی گردانی و انگیزش بیشتر سرمایه گذاران در تصمیم گیری های معاملاتی شود
. با افزایش نقدشوندگی هزینه معاملات به شکل چشمگیری پایین خواهد آمد . نقدشوندگی همچنین نقش مهمی را در فرآیند کشف قیمت بازی می کند. با توجه به نقش نقدشوندگی، شناخت عوامل موثر بر آن مهم است ( رحمانی ، 1389 ، 40 ) 1.
از طرفی سودآوری یکی از معیارهای اصلی سنجش عملکرد مدیریت واحد انتفاعی محسوب میشود . علاوه بر آن مبنا و معیار ارزش گذاری سهام واحدهای انتفاعی که در نهایت موجب تحقق حداکثر شدن ثروت سهامداران است ، نیز میباشد. سیاست تقسیم سود در بین سهامداران ، تداوم فعالیت شرکت را ممکن میسازد و حداکثر نمودن ثروت سهامداران را تحقق می بخشد و بر انتظار سهامداران، منابع نفد در دسترس، شیوه تامین مالی، ساختار مالی و تداوم فعالیت واحد انتفاعی تاثیر مستقیم دارد. آشنایی با روشهای تقسیم سود و آگاهی از تاثیر این سیاستها بر وضعیت مالی شرکت و فعالیتهای کوتاه مدت و بلند مدت واحد تجاری ، کارایی و اثربخشی ساستهای تقسیم سود را ارتقا می بخشد ( رضوانی راز ، 1388 ، 93 ) 2.
چنانچه تاثیر پرداخت سود نقدی بر نقدشوندگی تعیین و تشریح شود، میتوان با وضع قوانین و ضوابطی در پرداخت سود سهام به نقد شوندگی سهام کمک کرد . این پژوهش شناختی در خصوص بررسی رابطه بین تقسیم سود نقدی و نقدشوندگی فراهم مینماید.
در نتیجه :
این مطالعه به بررسی رابطه بین سیاستهای تقسیم سود و نقد شوندگی سهام میپردازد . که آیا پرداخت سود نقدی یا سود سهمی باعث بهبود در نقد شوندگی سهام شرکتها میگردد یا خیر ؟

جدول ( 1-1) خلاصه ی تحقیقات انجام شده در مورد اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام به عنوان معیاری برای نقد شوندگی سهام
موضوع تحقیق
تحقیق
متدولوژی
نتایج
برآورداجزای اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش
گلستن
و
هریس14
سهم از سهام NYSE انتخاب گردید.اختلاف قیمت به اجزای موقتی شامل هزینه های نگهداری موجودی، مخارج ثبت و یا منافع انحصاری و هزینه های انتخاب نادرست تجزیه میگردد
با چشم پوشی از مستقل بودن قیمت، هزینه انتخاب نادرست، 20 درصد از اختلاف قیمت را پوشش میدهد با مستقل در نظر گرفتن قیمت، 35 درصد از اختلاف قیمت را پوشش میدهد.
استنتاج اجزای اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش: آزمونهای تجربی وتئوریک
استل15
نمونه ای از سهام NASDAQ به طور ماهانه (متغیر از 765 تا 821 سهم) انتخاب گردید. سه جزء اساسی برای اختلاف قیمت، مفروض گردید: هزینه های فرایند سفارش، هزینه های نگهداری موجودی و هزینه های انتخاب نادرست .
برآوردهای زیر به دست آمد: هزینه های اطلاعات نادرست 43 %، هزین های نگهداری (ریسک موجودی) 10 % و هزینه های سفارش 47 % به دست آمد . در حالیکه قیمتهای پیشنهادی به طور قابل توجهی در سهم ها متغیر میباشد به نظر می رسد اجزای اختلاف قیمت بخش تغییرناپذیری از اختلاف قیمت باشد.

برآورد اختلاف قیمت پیشنهادی خریدوفروش واجزای آن :رویکردی جدید
جرج،
کاول
و
نیمالندران16
نمونه هایی از سهام AMEX/NYSE و NASDAQ با انداز ههای نامشخص انتخاب گردید . اختلاف قیمت به هزین ههای فرایند سفارش و هزین ههای انتخاب نادرست، تجزیه گردید آ نها فرض کردند که به دلیل خود همبستگی مثبت در بازد ههای مبتنی بر قیمتهای پیشنهادی خرید یا فروش، هزینه های نگهداری موجودی، وجود ندارد
هزینه های انتخاب نادرست طبق برآوردها از 8درصد تا 13 درصد از اختلاف قیمت را تشکیل میدادند. هزینه های فرایند سفارش، بخش بزرگی از اختلاف قیمت را به خود اختصاص میدهد . شواهدی مبنی بر وجود هزینه های موجودی یافت نشد
ادامه جدول 1-1 خلاصه ی تحقیقات انجام شده در مورد اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام به عنوان معیاری برای نقد شوندگی سهام
موضوع تحقیق
تحقیق
متدولوژی
نتایج
اجزای اختلاف قیمت پیشنهاد خرید و فروش قبل وبعدازآگهی های اطلاعاتی پیش بینی شده
بوروکس17
سهم از AMEX و NYSE انتخاب شدند. اختلاف قیمت قبل وبعداز اطلاعی ههای سود و تقسیم سود مورد بررسی قرار گرفت. اختلاف قیمت به یک بخش ثابت هزینه های انجام معامله و هزینه های انتخاب نادرست که شامل هزینه های نگهداری موجودی نیز میشد تجزیه گردید
اختلاف قیمتها به طور معنی داری پیرامون اطلاعی ههای سود بالاتر هستند. هزینه های انتخاب نادرست برای کل نمونه 48 % از اختلاف قیمت را شامل میشود
اجزای اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش: رویکردی جامع
هوانگ
و
استل18
سهم از بین بزرگترین و پرداد و ستدترین سهم های NYSE انتخاب شد .اختلاف قیمت هزینه های انتخاب نادرست، هزینه های نگهداری موجودی و هزینه های فرایند سفارش را بر مبنای متدولوژیهای مختلف شامل می گردد.
هزینه های انتخاب نادرست وقتی با هزینه های نگهداری موجودی یکجا در نظر گرفته میشود از 2 تا 22 % و یا به طور متوسط 11 % از اختلاف قیمت را شامل می شود.هزینه های فرایند سفارش بخش بزرگی ازاختلاف قیمت را به خود اختصاص میدهد . هنگامیکه هزینه های انتخاب نادرست و هزینه های نگهداری موجودی، جدا در نظر گرفته میشود متوسط اولی، 10 % و متوسط دومی، 29 % خواهد بود .
افشائ ذخایر نفت وگاز و اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش
بون19
گروه مورد بررسی شامل 34 شرکت نفتی و گازی NASDAQ بود. اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش برای یک سال قبل و بعد از افشاء ارزش ذخایر به منظور بررسی اثر ASR253 که توسط SEC در سال 1978 منتشر گردید و شرکتهای نفتی و گازی را ملزم به افشای ارزش منصفانه ذخایر نفت و گازشان نمود، بررسی گردید.
با کنترل اثرات حجم و تغییرات قیمت،اختلاف قیمت پیشنهادی
خرید و فروش سهام در گروه مورد بررسی در طول سال بعد از
افشاء، 43.06 % کاهش یافت که بیانگر بااهمیت بودن هزینه های انتخاب نادرست ناشی از عدم تقارن اطلاعات می باشد.

ادامه جدول 1-1 خلاصه ی تحقیقات انجام شده در مورد اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام به عنوان معیاری برای نقد شوندگی سهام
موضوع تحقیق
تحقیق
متدولوژی
نتایج
اجزای اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش در محیطی باسفارش انجام معامله
بروکن
و
چانک20
شرکت پذیرفته شده در بورس سهام هنگ کنگ. جائیکه نقدشوندگی از طریق سفارشات محدود عمومی که با یک سیستم اتوماتیک برابری میکند، نه اینکه از طریق کارشناسان یا معامله گران فراهم گردد انتخاب گردید. اختلاف قیمت شامل هزینه های انتخاب نادرست وهزینه های فرایند سفارش میگردد

میانگین هزینه های انتخاب نادرست، که منعکس کننده ریسک معامله براساس اطلاعات نهانی معمولاً برای سرمایه گذاران غیرمطل به دلیل عدم وجود بازارگردآ نها می باشد( 33 % و میانگین هزینه های فرایند سفارش، %45 برآورد گردید .
تحلیلی از رفتار
بازارگردآن های سه مهای
اروپایی موجود در
NASDAQ
دی
واین و
پلاتن21
سهم خارجی (اروپایی) NASDAQ انتخاب شد . متدولوژ یهای لین، سانگروبوث (1995) و هوانگ و استل( 1997) مورد استفاده قرار گرفت
هزینه های اطلاعات نامتقارن با استفاده از متدلوژی لین، سانگروبوث (1995) %1 به دست آمد و با استفاده از متدولوژی هوانگ واستل (1997) منفی به دست آمد. اثر کنترل موجودی نیز تشخیص داده شد.
بررسی اختلاف قیمت
پیشنهادی خرید و فروش
سهام در بورس اوراق
بهادار تهران
احمدپور و
رسائیان22
آ نها 156 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران
را برای دوره زمانی 1383 – 1381 انتخاب و به بررسی رابطه
اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام و 8 متغیر مستقل شامل درصد روزهای انجام معامله، ارزش بازار شرکت، گردش روزانه سهام شرکت، حجم ریالی معاملات سهام، قیمت نهایی، تعداد دفعات انجام معامله روزانه سهام، تغییرپذیری قیمت و ریسک بازار سهام پرداختند.
متغیرهای مستقل حدود 51 درصد از تغییرات در متغیر وابسته را توضیح می دهند.

ادامه جدول 1-1 خلاصه ی تحقیقات انجام شده در مورد اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام به عنوان معیاری برای نقد شوندگی سهام
موضوع تحقیق
تحقیق
متدولوژی
نتایج
رابطه ی بین معیارهای ریسک و اختلاف قیمت
پیشنهادی خرید و فروش سهام
احمدپور و
رسائیان
آ نها با انتخاب نمونه ای شامل 156 سهم در دوره زمانی 1381-1383 به بررسی رابطه معیارهای ریسک بازار و معیارهای ریسک حسابداری با اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام در بورس اوراق بهادار تهران پرداختند.
مدل هایی که فقط شامل معیارهای ریسک بازار یا فقط شامل معیارهای ریسک حسابداری بودند حدود 51 درصد از تغییرات در اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام را توضیح دادند. اما مدل جامعی که هم معیارهای ریسک بازار و هم معیارهای ریسک حسابداری را شامل می شد بیش از 68 درصد از تغییرات در اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام را توضیح می داد.
بررسی رابطه ی بین
ساختار سرمایه و
نقدشوندگی سهام، اندازه
شرکت، سودآوری،
دارای یهای ثابت مشهود
و فرصت های رشد در
بورس اوراق بهادار تهران
صلواتی و
رسائیان2
رابطه اهرم مالی به عنوان متغیر وابسته و اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام، اندازه شرکت، نسبت ارزش بازار به ارزش دفتری حقوق صاحبان سهام، خالص اموال، ماشین آلات و تجهیزات و سودآوری 60 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در دوره زمانی 1383 – 1380
مورد بررسی قرار گرفت.
نتایج حاصل از آزمون فرضیات، بیانگر این مساله است که بیش از 57 % تغییرات در اهرم مالی توسط متغیرهای مستقل مذکور توضیح داده می شود. اما بین ساختار سرمایه و اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام رابطه معنی داری وجود ندارد

مدل مفهومی تحقیق

منبع ( چانگ کی ،2008، 158)23
5-1 فرضیه های تحقیق
فرضیه اصلی : خط مشی های تقسیم سود با معیارهای نقد شوندگی و عدم نقد شوندگی رابطه مستقیم دارد .
فرضیه فرعی اول : سیاستهای تقسیم سود با رتبه نقد شوندگی شرکتها رابطه دارد .
فرضیه فرعی دوم : سیاستهای تقسیم سود با نسبت نقد شوندگی آمیوست رابطه دارد.
فرضیه فرعی سوم : سیاستهای تقسیم سود با نقد شوندگی شرکتها به روش نرخ گردش رابطه دارد.
فرضیه فرعی چهارم : سیاستهای تقسیم سود با نسبت عدم نقد شوندگی آمیهود رابطه دارد .

6-1 اهداف و ضرورتهای پژوهش
هر حرکت علمی اهداف متعددی را دنبال میکند. یک دسته از این اهداف عمومی هستند که هر محققی در شروع کار بدانها توجه دارد از جمله شروع حرکتی مثبت در جهت حل مسائل موجود و گشودن راه به منظور کشف مسائل جدید. برای تحقیقاتی که در زمینه بورس اوراق بهادار انجام می شوند کمک به فعالان بورس اعم از نهاد های مالی، مدیران شرکت ها، ناظران سیستم های اقتصادی و افراد سرمایه گذار عادی، برای آگاهی از وجود عوامل مختلف موثر بر بازده، علل بروز آن و نحوه مدیریت میباشد.
دسته دیگر اهداف خاص هر تحقیق است که در واقع علت اصلی تفاوت پژوهش های مختلف می باشد. در تحقیق حاضر هدف اصلی بررسی رابطه بین معیارهای مختلف نقد شوندگی و عامل عدم و نقد شوندگی با خط مشی های تقسیم سود سهام با در نظر گرفتن اندازه شرکت و نسبت BV/MV است. به این معنی که در این تحقیق محقق در نظر دارد که آزمون نماید که آیا خط مشی های تقسیم سود سهام با نقدشوندگی و ریسک عدم نقدشوندگی با توجه به اندازه شرکت و نسبت BV/MV دارای رابطه هست یا خیر ؟

7-1 حدود مطالعاتی
1-7-1 قلمرو موضوعی
قلمرو موضوعی این تحقیق شامل بررسی رابطه بین خط مشی های تقسیم سود سهام با معیارهای مختلف نقد شوندگی و عامل عدم نقدشوندگی در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران ، با در نظر گرقتن اندازه شرکت و نسبت BV/MV است. و در حوزه علمی مدیریت سرمایه گذاری قابل بررسی میباشد.

2-7-1 قلمرو مکانی
جامعه آماری در این پژوهش شامل شرکتهای پذیرفته شده در سازمان بورس اوراق بهادار تهران میباشد .

3-7-1 قلمرو زمانی
دوره زمانی متصور در انجام این پژوهش شرکتهای مذکور در فاصله زمانی سال 1384 الی 1389 می باشد .
8-1 تعریف واژه ها و اصطلاحات
متغییر وابسته :
روشهای اندازه گیری نقد شوندگی : ( متغیرهای وابسته )
1) رتبه نقد شوندگی : براساس اطلاعیه مندرج در سایت رسمی شرکت بورس تهران، رتبه نقدشوندگی شرکت ها از ابعاد وضعیت شرکت ها از نظر تعداد روزهای گشایش ، نماد معاملاتی و تعداد روزهایی که نماد معاملاتی شرکت ها در سال 85 مورد دادوستد قرار گرفته، طبقه بندی و منتشر شده است. (رحمانی ، 1389 ، 45 )24.
2) روش نرخ گردش : از تقسیم حجم معاملات بر تعداد سهام بدست می آید (یحیی زاده فر،1389، 119 )25(چان و فاف، 2003 ،125)26.
3) نسبت نقدشوندگی آمیوست: این معیار ارزش معاملات یک سهم را به ازای تغییر قیمت ایجاد شده در یک بازه زمانی محاسبه می کند و از تقسیم ارزش معاملات بر قدر مطلق بازده به دست می آید. این معیار برای هر سال محاسبه شده است. (رحمانی ، 1389 ، 45 )27.
4) نسبت عدم نقدشوندگی امیهود: این نسبت از تقسیم قدر مطلق بازده بر حجم معاملات در یک بازه زمانی معین به دست می آید (همان منبع ، 45 )28.
متغیر مستقل :
سیاست تقسیم شود سهام : سود سهام ، توزیع ادواری سود پیشنهاد هیات مدیره و تصویب شده توسط مجمع عمومی عادی صاحبان سهام بین سهامداران شرکت ، بر مبنای تعداد سهام تحت تملک هریک از آنهاست .
به عبارت دیگر سود سهام ، توزیع وجوه نقد یا غیر نقد شرکت ، بین سهامداران به تناسب تعداد سهامی که هر سهامدار در اختیار دارد ، است . البته برای انجام این اقدام همانگونه که در بالا نیز بدان اشاره شد ، لازم است که هیات مدیره ، مقدار ، نوع و میزان تقسیم سود را پیشنهاد و مجمع عمومی صاحبان سهام نیز آن را تصویب نمایند .
معمولا پرداخت سود سهام به صورت پرداخت وجه نقد است ، اما یتواند به صورت سها یا دارایی نیز واگذار شود .

روش اندازه گیری سیاستهای تقسیم سود ( متغییرمستقل ) :
1) برای اندازه گیری این متغیر از تبدیل اطلاعات کیفی به کمی استفاده مینماییم. به این صورت که شرکتهایی که پرداخت سود آنها به صورت نقدی بوده با عدد یک اندازه گیری میشوند و سایر شرکتها که پرداخت سود به صورت سهمی را داشته اند با عدد صفر اندازه گیری میگردند .( خدادادی 1388 ، 126-106)29.
متغیرهای کنترلی :
روشهای اندازه گیری اندازه شرکت و نسبت ارزش دفتری به بازار ( متغیرهای کنترلی)
1) اندازه شرکت : برای اندازه گیری این متغییر از لگاریتم مجموع داراییهای شرکت استفاده میکنیم . (چان و فاف ، 2003،189)30.
2) نسبت ارزش دفتری به ارزش بازار : این متغییر از تقسیم ارزش دفتری سهام به ارزش بازار سهام بدست می آید (همان منبع، 190)31.

فصل دوم
مروری بر ادبیات تحقیق

1-2 مقدمه
سرمایه گذاران به بازارهایی روی میآورند که از نقدشوندگی بیشتری برخوردار است و این مقوله از عوامل مهمی در رشد و توسعه بازارها محسوب میشود. نقدشوندگی به معنای توانایی بازار در جذب حجم زیاد معاملات بدون ایجاد نوسانات شدید در قیمت است. از ویژگیهای بازارهای با نقدشوندگی بالا، اندک بودن فاصله بین قیمتهای پیشنهادی خرید و فروش است که به تبع آن معاملات به روش مقرون به صرفهای اجرا میشوند. نقدشوندگی در بازارهای دست دوم، هزینه سرمایهگذاران را از طریق کاهش دامنه نوسان و هزینه های معاملاتی کاهش میدهد و امکان دسترسی به سرمایهگذاران مختلف با استراتژیهای معاملاتی متنوع را فراهم میآورد.
نقدشوندگی در بازارهای مالی از عوامل متعددی تاثیر میپذیرد. سازمان بینالمللی کمیسیونهای اوراق بهادار پژوهشی در مورد عوامل تاثیرگذار بر نقدشوندگی در بازارهای نوظهور در 21 کشور انجام داده است که نتایج آن در دسامبر 2007 منتشر شد. (سازمان بین المللی کمیسیونهای اوراق بهادار، 1387، 1 )32.
در این فصل ابتدا ادبیات موضوعی در خصوص سودمندی نقد شوندگی ، ریسک عدم نقد شوندگی و سیاستهای تقسیم سود پرداخته شده سپس در انتهای فصل به تحقیق های گذشته داخلی و خارجی و نتایج آن نیز اشاره گردیده است.

2-2 بخش اول : نقدشوندگی بازار
تعریف و اندازه گیری نقدشوندگی آسان نیست ، اما به طور کلی نقدشوندگی، توانایی بازار برای جذب حجم عظیم معاملات بدون ایجاد نوسان بیش از اندازه در قیمت تعریف میشود. علاوه بر این، ویژگی اصلی بازارهای نقد33 (دارای نقدشوندگی بالا (، اندک بودن فاصله ی بین قیمتهای پیشنهادی خرید و فروش است. بدین معنا که معاملات به روش مقرون به صرفه ای اجرا میشوند.
نقدشوندگی در بازارهای ثانویه در موفقیت عرضه های عمومی نقش تعیین کننده ای دارد و موجب کاهش هزینه و ریسک پذیره نویسان34 و بازارسازان میشود. همچنین هزینه ی سرمایه گذاران از طریق کاهش دامنه ی نوسان و هزینه های معاملاتی، کاهش مییابد. بنابراین از دیدگاه کلان، وجود بازارهای سرمایه نقد برای تخصیص کارای سرمایه ضروری است. این امر هزینه ی سرمایه ناشران را نیز کاهش میدهد. از دیدگاه خرد، بازار سرمایه نقد امکان دسترسی به سرمایه گذاران مختلف با استراتژیهای معاملاتی متنوع را نیز فراهم می آورد.
به طور کلی میتوان گفت که نقدشوندگی به عمق، عرض (گستره)، انعطاف پذیری و همچنین سرعت معاملات در بازار بستگی دارد:
عمق بازار: تاثیر معاملات با حجم زیاد بر قیمت؛
عرض بازار: نسبتی از کل بازار است که در حرکت قیمتی صعودی یا نزولی بازار مشارکت دارد. به عبارت دیگر این معیار به میزان استحکام بازار بستگی دارد و بنابراین نشانگر هزینه تغییر موقعیت در بازار است. شاخص متداول اندازه گیری عرض بازار، فاصلهی بین قیمتهای پیشنهادی خرید و فروش است. به عبارت دیگر در یک بازار نقد، به منظور جلوگیری از تغییرات شدید قیمت، باید فاصله مزبور به اندازه کافی کم باشد.
انعطاف پذیری بازار: مدت زمانی است که پس از نوسان شدید قیمت باید طی شود تا بازار به حالت تعادل برسد. به طور معمول این نوسانات در اثر انتشار اخبار (معمولا اًخبار منفی) یا معاملات با حجم بزرگ رخ میدهند. بازار انعطافپذیر، بازار توانمندی است که در آن قیمتها در مدت زمان کوتاهی به میانگین یا مقدار منطقی خود باز میگردند.
زمان: سرعتی که در آن معاملات توسط بازار جذب میشوند. در یک بازار نقد، معاملات با کمترین وقفه زمانی ممکن اجرا میشوند. حجم معامله (یا تعداد دفعات معامله)، گردش بازار، فاصلهی بین قیمتهای پیشنهادی خرید و فروش و سرعت معاملات از معیارهای سنتی نقدشوندگی بازار هستند. نقدشوندگی به بسیاری از اصول اقتصاد کلان و اصول بازار نیز بستگی دارد. این اصول شامل سیاستهای مالی کشور، رویکرد حاکم بر نرخ ارز و نیز محیط نظارتی است. اعتماد حاکم بر بازار و اطمینان سرمایهگذار نیز در بهبود شرایط نقدشوندگی تاثیر اساسی دارد. در سطح کلان نیز ابزارهای مورد معامله، ماهیت مشارکتکنندگان بازار و همچنین ساختار بازار اثر زیادی بر نقدشوندگی بازار دارند.
نقدشوندگی بازار به عنوان عامل مهمی که کارایی بازار را تحت تاثیر قرار میدهد، ابتدا توسط کارایی و اثربخشی کارکرد کشف قیمت بازار تعیین میشود. برای مثال بیاطمینانی در مورد قیمت اجرای معامله در بازارهای نقد کمتر است. این امر مستلزم برابری قیمت اجرا با متوسط قیمتهای پیشنهادی خرید و فروش نیست، بلکه بدین معناست که انحراف بین این دو باید قابل پیشبینی و در حداقل ممکن باشد. در عمل این امر با فاصله کم و باثبات بین قیمتهای عرضه و تقاضا همراه است.
بنابراین بازارهای نقد باید امکان ورود و خروج را به گونهای که کمترین اخلالی ایجاد شود، یعنی با حداقل کاهش در ارزشهای اسمی، هزینه های معاملاتی اندک و در کوتاهمدت فراهم کنند. هر چه نقدشوندگی بازار بیشتر باشد، تعداد سفارشهای متقابل برای سفارشهای انجام نشده بیشتر است و بنابراین احتمال انطباق مطلوب سفارشها افزایش مییابد. سرمایه گذاران به بازارهایی روی میآورند که از نقدشوندگی بالاتری برخوردارند. بنابراین نقدشوندگی عامل مهمی در رشد و توسعه بازارها محسوب میشود.
نقدشوندگی بازار در ثبات سیستمهای مالی نیز تاثیر به سزایی دارد، زیرا بازارهای نقد میتوانند شوکهای سیستمیک را جذب کنند. برای مثال بازار نقد میتواند فشار نوسانهای قیمتی ناشی از تغییرات ناگهانی در میزان ریسکپذیری سرمایهگذار را کاهش دهد و بنابراین به کاهش تبعات نامطلوب آن در دیگر اجزای سیستم مالی و همچنین کل اقتصاد کمک کند.
از این رو تاکید مقامات ناظر بازارها بر بهبود نقدشوندگی، با توجه به اهمیت فزاینده آن، قابل درک است. در واقع هدف اصلی بسیاری از اقدامات در زمینهی تنظیم مقررات، توسعهی بازار و انجام اصلاحات در بازارهای نوظهور، ایجاد بازارهای عمیق و نقد است. وجود بازارهای نقد، اعتماد سرمایه گذار و کارایی بازار را افزایش میدهد و بنابراین افزایشانعطافپذیری بازار را به دنبال دارد. (سازمان بین المللی کمیسیونهای اوراق بهادار ، 1387 ، 7 ) 1.

1-2-2 عوامل تاثیرگذار بر نقد شوندگی در بازارهای نوظهور
نوآوریهای توسعهای در بازار سرمایه اهمیت نقدشوندگی را افزایش داده است. تهدیدی که همگام با جهانی شدن بازارها متوجه بازارهای کوچک و کمتر توسعه یافته است، کاهش نقدینگی در بازارهای محلی و انتقال آن به بازارهای بزرگ منطقه است.
نکته ی قابل توجه دیگر، تاثیر منفی بحرانهای مالی نظیر بحران مالی آسیا، برزیل و روسیه است که در پی هم رخ داده اند. وقوع این بحرانها موجب اصلاحات عمدهای در بازارهای نوظهور شده است. با اقدامات مهم صورت گرفته در دههی گذشته، درآمیختگی بازارهای نوظهور در ساختار اقتصاد جهانی افزایش یافته است. برخی از بازارهای نوظهور، با سرعت بیشتری در جهت پذیرش ساختارهای پیچیده بازار و استانداردهای نظارتی گام بر میدارند. این امر باعث افزایش اطمینان سرمایهگذار و در نتیجه رشد مستمر و ثبات بیشتر در این بازارها شده است. پیامد آشکار و مشخص این اقدامات، اثر مثبت آن بر نقدشوندگی در بازارهای مزبور است.
کشورهایی که بیش از همه تحت تاثیر بحران سال 98-1997 قرار گرفتند، فشار نقدینگی شدیدی را تجربه کردند که باعث ایجاد پرسشهای جدی در مورد کارکردهای سیستمهای مالی در اقتصاد و همچنین کفایت زیرساختهای نهادی این سیستمها شد. پس از آن اقداماتی به منظور شناسایی و رفع نقاط ضعف مربوط صورتگرفت که هدف از این اقدامات، بازگرداندن اعتماد به بازار و نیز اطمینان از کفایت انعطافپذیری ساختارهای بازار برای حذف عوامل منفی تاثیرگذار بر نقدشوندگی بود. یکی از نکات آموزنده بحرانهای مذکور، تاثیرات آنی و در برخی موارد بلندمدت کاهش اعتماد سرمایهگذار به بازار است. این کاهش اعتماد تقریبا هًمواره با کاهش شدید نقدشوندگی بازار و تبعات منفی بر سیستم مالی و کل اقتصاد همراه است.
بنابراین مقامات ناظر فعالانه در پی ارائهی نوآوریهایی هستند که توسعهی بلندمدت عواملی را که بر تعمیق بازارها اثرات مطلوبی دارند، تقویت کند. دستیابی به درجه نقدشوندگی باثبات در بازارها و در عین حال افزایش فعالیتهای معاملاتی نیز مدنظر این مقامات است. به عبارت دیگر، مقامات ناظر بهدنبال کسب اطمینان در مورد توانایی بازار در جذب و تحمل تبعات منفی بحرانهای مالی هستند. تلاشهای صورت گرفته در زمینه تنظیم مقررات نیز با هدف پشتیبانی از توسعه چارچوبهای ساختاری است که وجود بازاری توانمند، گسترده و عمیق را تضمین میکند (همان منبع، 1387 ، 9 ) 1.

2-2-2 عوامل تاثیرگذار بر نقدشوندگی
با در نظر گرفتن نسبت متوسط 5 ساله ی ارزش بازار به تولید ناخالص داخلی با عنوان معیار مقایسهی کشورها (منبع:دادههای بانک جهانی) ، اوگاندا، مقدونیه و تانزانیا کوچکترین پاسخدهندگان تحقیق و آفریقای جنوبی، مالزی و چین تایپه بزرگترین بازارهای نوظهور در نمونه انتخابی را تشکیل میدهند.
در مورد پاسخهای تحقیق باید به چند نکته توجه کرد:
1) بسیاری از پاسخها بر اساس اطلاعات و بینش کیفی منحصر به کشور پاسخ دهنده است؛
2) موفقیت نوآوریهای به اجرا درآمده توسط مقامات ناظر در بسیاری از موارد به محیط فعالیت آنها بستگی دارد؛
3) پاسخها نشانگر آن است که سطح نقدشوندگی به جای وابستگی به یک عامل تاثیرگذار عمده، از ترکیب عوامل متعددی تاثیر میپذیرد.
4) با وجود آنکه بین نوآوریهای مربوط به حمایت از سرمایه گذار و سطح نقدشوندگی رابطه همبستگی مستقیمی مشاهده نگردید، عامل مذکور در بهبود سطح نقدشوندگی تاثیر به سزایی دارد.
5) با در نظر گرفتن این موضوع که بازارهای مورد مطالعه از نظر اندازه و میزان توسعه یافتگی تفاوتهای اساسی دارند، عوامل تاثیرگذار بر نقدشوندگی با توجه به سطح توسعه یافتگی در بازارهای مختلف، متفاوت هستند. بر این اساس، بیش از 25 عامل شناسایی شده است که در این بخش مورد بحث قرار میگیرند.

1-2-2-2 تمرکز مالکیت
در بسیاری از بازارهای نوظهور، میزان تمرکز در مالکیت سهام زیاد است به نحوی که بنا بر ادعای یکی از کشورها میزان تمرکز مالکیت تا 70 % نیز میرسد. بر اساس یافتههای تحقیق، تمرکز مالکیت ارتباط زیادی بامیزان سهام شناور آزاد دارد. دلایل اعلامشده برای زیادبودن تمرکز مالکیت را میتوان به صورت زیر برشمرد:
در بسیاری از کشورها، همچنان اکثریت سهام شرکتها )بسیاری از شرکتهای سهامی عام پذیرفته شده در بورس) در اختیار سهامداران کنترل کننده یا موسس قرار دارد. با وجودالزامات برای عرضهی عمومی سهام، بسیاری از سهامداران کنترلکننده، تمایل ندارند حجمزیادی از سهام شرکتشان به صورت آزادانه مبادله شود. یکی از دلایلی که برای این موضوعاعلام میشود، آسیبپذیری آنها در تصاحب35 است.
به طور کلی افزایش نقدشوندگی مستلزم وجود سهام شناور آزاد کافی در بازار سهام به منظور معامله فعالانه آن توسط سرمایه گذاران- بهویژه سرمایه گذاران نهادی- است. استفاده از میزان سهام شناور آزاد در تعیین وزن یک سهم در شاخص، بیانگر اهمیت فزایندهی آن است.
میزان سهام شناور آزاد در مالزی نسبت به سایر کشورها بیشتر مورد توجه بوده است، به طوری که متوسط سهام شناور آزاد آن تقریباً 30 درصد سرمایه پرداخت شده36 را تشکیل میدهد. بسیاری از شرکتهای مالزیایی تحت کنترل گروه کوچکی از شرکای وابسته قرار دارند و توسط مدیران مالک 37 اداره میشوند. به هر حال با وضع مجموعهای از مقررات توسط دولت و مقام ناظر بازار سرمایه، تلاش برای بهبود نقدشوندگی در بازار افزایش یافته است. کاهش تدریجی مقررات کنترلی بورس، کاهش درصد مالکیت دولت به منظور افزایش سهام شناوری آزاد و حذف سیاست محدودیت مالکیت سهام توسط اشخاص خارجی در سرمایه گذاریهای جدید، نمونه هایی از اقدامات صورت گرفته است.
1) دولتها نقش مهمی در توسعه اقتصادی، به ویژه در "بخشهای استراتژیک" بازارهای نوظهور، ایفا میکنند. به هر حال در اکثر کشورهای نوظهور، کاهش مالکیت دولت از طریق امکان حضور بخشخصوصی در نقشهای اساسیتر، روند محسوسی را طی میکند. تحقیق انجام شده در عمان نشان داد که افزایش داراییهای دولت اثر معکوسی بر حجم معاملات دارد. عمان تاکید کرده است که افق سرمایه گذاریهای دولت بلندمدت است. همچنین تحقیق مذکور نشان داد کاهش شدید میزان سهام شناور آزاد در بازار، بر نقدشوندگی اثر منفی داشته است. تحقیق مشابه دیگری که در سال 1998 دربارهی مداخله دولت در بازار در کشور هنگ کنگ انجام شده است 38، نشان داد که مداخلهی دولت بر نقدشوندگی سهام مندرج در شاخص هنگ سنگ39 اثر منفی داشته است.
2) ترکیب سرمایه گذاران نیز بر نقدشوندگی بازار تاثیر دارد. نبود تنوع در بین سرمایه گذاران موجب میشود آنها قادر به اتخاذ موقعیتهای متقابل در معاملات نباشند. برخیپاسخ دهندگان اظهار داشتهاند که در این موارد، مشارکت خارجی میتواند باعث تنوعسرمایه گذاران شود.
3) در نهایت صندوقهای بازنشستگی به عنوان "سرمایه گذاران منفعل" با حضور قابل ملاحظه در بازار سرمایه، تاثیرات عمدهای بر آن دارند، زیرا اغلب از استراتژیهای سرمایه گذاری بلندمدت پیروی میکنند. این موضوع میتواند بر سطح تمرکز مالکیت و نقدشوندگی کل بازار تاثیر منفی داشته باشد. در راستای بهبود نقدشوندگی بازار سرمایه، صندوق بازنشستگی کارکنان مالزی مقدار بیشتری از وجوه خود را در اختیار مدیران سرمایه گذاری خارج از صندوق قرار داده است.

2-2-2-2 میزان سهام شناور آزاد
تقریبا عًموم پاسخدهندگان معتقدند که میزان سهام شناور آزاد بر نقدشوندگی تاثیرگذار است. موسسهی بین المللی مورگان استانلی40 ، سهام شناور آزاد را به صورت درصدی از سرمایه مبتنی بر سهام که در بازار سرمایه به منظور خرید در دسترس سرمایه گذاران بین المللی قرار دارد، تعریف میکند. فوتسی41 از این معیار برای تعیین قابلیت دسترسی واقعی به سهام در بازار برای سرمایه گذاری عمومی استفاده میکند. به طور کلی سهام شناور آزاد به بخشی از کل سهام منتشر شده توسط شرکت اشاره دارد که هماکنون به منظور معامله در بازار در دسترس عموم قرار دارد.
عوامل زیادی در تعیین سطح سهام شناور آزاد بازار نقش دارند که از آن جمله نگهداری سهام توسط سهامداران استراتژیک که خواهان مبادله سهام خود نیستند، محدودیت مالکیت اشخاص خارجی و نیز محدودیتهای مربوط به میزان مالکیت سهام بیشاز همه تاثیرگذارند.
به طور کلی شرکتهای با میزان سهام شناوری آزاد بیشتر، از نقدشوندگی بیشتری نیز برخوردارند. این مسئله به وضوح در لهستان و رومانی مشاهده شده است. از این رو حداقل میزان سهام شناور آزاد 25 % در نظر گرفته شده است که البته این رقم در کشورهای مختلف، متفاوت است. حدود 50 % از پاسخدهندگان تحقیق عنوان کردهاند که هدف از لزوم رعایت حداقل میزان سهام شناور آزاد در کشور آنان، کارایی کارکردهای بازار است. در بازار تایلند تلاشهای برنامه ریزی شدهای- از طریق تعامل مستقیم با شرکتهای پذیرفته شده و همچنین انگیزهبخشی آنها- در حال انجام است ( برای مثال، احتمال میرود که بورس تایلند کارمزد پذیرش شرکتهای با میزان سهام شناور آزاد بیشتر را کاهش دهد ). بورس مالزی با هدف تشویق شرکتها به رعایت حداقل میزان سهام شناور آزاد، یک شاخص مبتنی بر سهام شناور آزاد ارائه کرده است. همچنین به منظور تشویق شرکتهای خصوصی و شرکتهای وابسته به دولت42 برای افزایش میزان سهام شناور آزاد، اقدامات هدفمندی را پیگیری میکند. برای مثال، خزانه ملی43 )بازوی سرمایه گذاری دولت مالزی) اخیراً به منظور افزایش نقدشوندگی بازار، اوراق قرضهای منتشر کرد که با سهام شرکتهای بورسی تحت مالکیت دولت قابل مبادله است و این اقدام به عنوان بخشی از تعهد دولت مبنی بر کاهش تدریجی مالکیت خود در شرکتها انجام شده است.
شرکتهای پذیرفته شده نیز به بهرهگیری از نوآوریهایی که میتوانند از طریق بهکارگیری محصولات مرتبط با سهام، نظیر حق خرید سهام44 و نیز صندوقهای قابل معامله در بورس موجب افزایش سطح سهام شناور آزاد شود، ترغیب شده اند. هدف از این تدابیر، افزایش مشارکت سرمایه گذاران جزء در بازار سهام و در عین حال کاهش منافع شرکتهای سرمایه گذاری وابسته به دولت در شرکتهای دولتی، در قبال دریافت واحدهای صندوقهای قابل معامله در بورس، بدون اعمال فشار فروش به سهام مذکور و کل بازار است. این امر به افزایش میزان سهام شناور آزاد و نقدشوندگی شرکتهای مربوط کمک میکند.

3-2-2-2 واسطه های خارجی
آزادسازی صنعت واسطه گری مالی از طریق اعطای مجوز فعالیت در بازار به بازیگران خارجی، عامل مهم دیگری است که بر نقدشوندگی بازار اثر مثبت دارد. حضور واسطهگران خارجی و پیامد آن که افزایش تعداد بازیگران است، موجب افزایش رقابت و سرعت بازار میشود. نیاز احتمالی به رقابت با بازیگران جهانی، عامل اصلی آزادسازی خدمات واسطه گری در مالزی بوده است. مالزی دریافته است که وجود صنعت واسطه گری کارآمد تا حدی موجب افزایش نقدشوندگی بازار میشود. همچنین افزایش ارتباط جهانی واسطه گران موجب دسترسی به منابع نقدی بین المللی خواهد شد.
بنا بر اظهار پاسخدهندگان، مقامات ناظر بازارها به منظور افزایش بازیگران خارجی به آزادسازی نظام اعطای مجوز روی آوردهاند. تقریبا تًمامی پاسخدهندگان ادعا کردهاند که واسطهگران خارجی مجاز به مشارکت در بازارهایشان هستند، اگر چه به لحاظ مجوزدهی و راه اندازی فعالیت محلی یا الزامات مشارکت تفاوتهایی وجود دارد.
کشورهای اروپایی نیز تحت مقررات اتحادیه اروپا، آزادی راهاندازی و تغییر مکان فعالیتها را مجاز میدانند. همچنین برخی کشورها آزادیهای بیشتری را در اعطای مجوز در نظر گرفتهاند. به عنوان مثال کشور اسرائیل به شرکتهای مدیریت مشاوره سرمایه گذاری و صندوقهای سرمایه گذاری مشترک اجازه داده است که بدون اخذ مجوز محلی به ارائه محصولات و خدمات خود بپردازند.
اگرچه شواهد قوی مبنی بر وجود ارتباط روشن بین تاسیس شرکتهای خارجی و نقدشوندگی وجود ندارد، پاسخهای کلی حاکی از آن است که مشارکت خارجی میتواند به ارتقای استانداردها و مجموعه بازار کمک کند. همچنین اعتقاد بر این است که حضور بازیگران خارجی، موجب انتقال تجربه و نوآوری در توسعه محصولات و خدمات شرکتی میشود. پیشرفت در حوزههای مذکور در ضمین رشد و بلوغ بیشتر بازارهای داخلی موثر است. این امر در بلندمدت موجب افزایش دسترسی سرمایه گذاران و اعتماد به بازارهای نوظهور داخلی خواهد شد (همان منبع ، 1387 ، 16 )45.

4-2-2-2 دسترسی به بازار
همگام با رشد بازارهای نوظهور، بسیاری از این بازارها به منظور افزایش کارایی و دسترسی سرمایه گذاران به بازار سرمایه در جستجوی راه حلهای46 فنی هستند. هدف اکثر این اقدامات، تسهیل ورود جریانهای سرمایه گذاری جهانی به بازار داخلی است. معمولاً به سرمایه گذاران نهادی و حرفهای که خواستار کنترل بیشتری بر معاملات خود هستند، توجه خاصی میشود. این امر مستلزم آن است که بورسها امکانات دسترسیهای ارائه شده به مشارکتکنندگان را، مجددا فًراتر از سیستم سنتی کارگزار-معاملهگر، سازماندهی کنند.
با جهانی شدن بازارها و افزایشرقابت، بورسها باید در کنار جذب سفارش از جوامع سرمایه گذاری بین المللی، موقعیت خود را نیز تثبیت کنند. بورسهای بازارهای نوظهور نیاز مبرمی به ایجاد مسیری کارا برای دسترسی سرمایه گذاران به بازارهایشان دارند. دسترسی مستقیم به بازار47، توسعه تکنولوژی پیوندافزار باز48و امکان دسترسی از راه دور از جمله ساز و کارهای مورد استفاده هستند.
کشورهای چین تایپه، لهستان و مالزی روشهای دسترسی مستقیم به بازار و دسترسی از راه دور را موثر دانستهاند. دسترسی مستقیم به بازار در حال حاضر توسط بورسهای مالزی و تایلند فراهم شده است. عدم اجرای دستی ( سرعت ) و نیز ناشناخته ماندن معاملات دو ویژگی برجسته این نوع دسترسی است که برای سرمایه گذارانی نظیر صندوقهای پوشش خطر و موسساتی که از استراتژی خرید و نگهداری اوراق بهادار پیروی میکنند49 ، ضرورت به حساب میآید. انتظار میرود روش دسترسی مستقیم به بازار به دلیل امکان پذیرش استراتژیهای سرمایه گذاری مختلف، شامل معاملات مبتنی بر الگوریتم و برنامه، امکان دسترسی را برای انواع بیشتری از سرمایه گذاران فراهم آورد. معاملات مبتنی بر الگوریتم و برنامه به سرمایه گذاران اجازه میدهد تا به نحو مطلوبتری اجرای معاملات را با اهداف مشتریان تطبیق دهند، در عین حال امکان کنترل مستقیم بهترین اجرای معامله را نیز برای مشتریان فراهم میآورد.
بنا بر نتایج تحقیق، به جز اسرائیل که تنها پاسخدهندهای است که از روش دسترسی از راه دور به عنوان روشی یاد کرده است که میتواند بر نقدشوندگی تاثیر مثبت داشته باشد، این روش دسترسی در بازارهای نوظهور، کمتر توسعه یافته است.

5-2-2-2 معامله ی اینترنتی
به منظور افزایش دسترسی محلی سرمایه گذاران جزء، برخی کشورها امکان معاملهی اینترنتی را نیز فراهم آورده اند. در معامله ی اینترنتی، سرمایه گذاران از طریق کانالهای ارتباطی الکترونیکی اقدام به ثبت سفارش و تایید نتایج معامله ی خود میکنند. در نوع پیشرفته ی آن، فرآیند به صورت خودکار تکمیل میشود. نمونهی برجستهی این نوع معاملات در کره در حال اجراست که در آن کل فرآیند از ثبت سفارش گرفته و پیگیری آن، اجرای سفارش تا تایید معامله کاملاً خودکار است و بنابراین امکان معامله در کوتاهترین زمان ممکن فراهم است. در مدلهای کمتر توسعه یافته لازم است کارگزار مجدداً به صورت دستی سفارشهای برخط سرمایه گذار را وارد سیستم کند.
میزان موفقیت معاملات اینترنتی در کشورهای مختلف، متفاوت است. به طور کلی موفقیت این روش به میزان دسترسی به زیرساختهای مخابراتی با پهنای باند قوی و سطوح بالای نفوذ اینترنتی بستگی دارد. همچنین تفاوتهای هزینهای این روش با روشهای معاملاتی غیر اینترنتی عامل مهمی است. مالزی اظهار داشته است که هزینه ی معاملات اینترنتی به منظور تشویق گسترش معاملات اینترنتی، حتی در حالت خوشبینانه، مناسب نیست.
در مقابل در برخی از کشورهای مورد بررسی، بهرهگیری از معاملات اینترنتی تاثیر عمدهای بر افزایش نقدشوندگی بازار به خصوص بازارهای ابزارهای مشتق داشته است.
مشاهده شده است که معاملات برخط منافع زیادی برای بازار به ارمغان می آورد. تجارب بازارهای مختلف نظیر آمریکا، چین تایپه و کره نشان میدهد که معاملات برخط موجب افزایش حجم و سرعت معاملات و سهولت ایجاد سفارش میشود. بر اساس تحقیقات انجام شده در کشور هنگ کنگ و آمریکا نیز سرمایه گذاران برخط ریسکپذیرتر هستند و تمایل به نگهداری کوتاه مدت سهام دارند.
از همه مهمتر این که معاملات برخط امکان ترکیب کارکردهای مختلف بازار را فراهم میآورند، در نتیجه هزینه معامله کاهش مییابد. این امر انگیزه سرمایه گذاران را برای معامله افزایش میدهد. تاثیر معاملات اینترنتی به ویژه در کره چشمگیر بوده است، به طوری که معاملات برخط 50 % کل معاملات بازار را تشکیل میدهد. گسترش معاملات برخط تاثیر عمدهای بر هزینه های معاملات و الگوهای معاملاتی سرمایه گذاران داشته است. کاهش هزینه های معاملاتی باعث شده است که سرمایه گذاران به منظور دستیابی به سودهای کوتاهمدت به انجام معاملات بیشتر تشویق شوند و در نتیجه خرید و فروش سهام طی یک روز50 افزایش یابد. هماکنون معاملات طی روز، 30 % کل معاملات انجام شده در بورس کره را تشکیل میدهد.
تاثیر معاملات برخط از دو جنبه قابل بررسی است. اول اینکه با فرض وجود زیرساختها و سطوح نفوذ اینترنتی، راه ارتباطی پرتحرک و سریعی برای معاملات و توزیع ایجاد میشود. این روش توان جذب بسیاری از سرمایه گذاران جزء را به بازار دارد. در عین حال، رقابت معاملات برخط با روشهای سنتی معاملات کاهش هزینه های معاملاتی را در پی دارد. به عنوان مثال شرکتهای سنتی کارگزاری در کره، کارمزدهای کارگزاری خود را در رقابت با معاملات برخط کاهش داده اند. پس نتیجه نهایی، کاهش هزینه معاملات سرمایه گذاران است.
دسترسی به گروه زیادی از سرمایه گذاران جزء از طریق اینترنت – و آنهایی که فعالانه به انجام معامله در بازار میپردازند- در افزایش سطوح نقدشوندگی بازار نیز تاثیرگذار است (همان منبع ، 1387 ، 18 )51.

6-2-2-2 آزادسازی حساب سرمایه
افزایش کنترلهای سرمایهای یا وضع محدودیتهای سرمایهای به وضوح بر نقدشوندگی اثر معکوس دارد. کنترل سرمایه که توسط دولت مالزی در واکنش به بحران مالی آسیا در سپتامبر 1998 به اجرا درآمد، باعث خروج سریع وجوه از این کشور شد . پس از این رخداد، به تدریج در مالزی محدودیتهای کنترلهای سرمایهای حذف شد و اقدامات اصلاحی متنوعی در راستای طرح جامع بخش مالی52 و طرح جامع بازار سرمایه53 آغاز گردید. برخی از محدودیتهای حذف شده، موانعی بودند که قبل از بحران مالی آسیا پیش روی سرمایه گذاران خارجی قرار داشتند، لذا اقدامات انجامگرفته اخیر در ارتباط با افزایش آزادسازی، مورد استقبال شدید این سرمایه گذاران قرار گرفته است.
تجربه اسرائیل نشان داد که حذف محدودیتهای ارزی، موجب افزایش نقدشوندگی بازار میشود، فرصتهای بیشماری را پیش روی سرمایه گذاران خارجی قرار میدهد و موجب نوآوری بیشتر در طراحی ابزارهای داخلی میگردد.
شایان توجه است که حذف محدودیتهای کنترل سرمایهای اثرات دو جانبهای بر نقدشوندگی در بازار داخلی دارد. همراه با تاثیرات بلندمدت مثبت، در کوتاهمدت این اقدام ممکن است باعث خروج سرمایه از بازار شود. زیرا بازیگران بازار پرتفوی خود را در واکنش به شرایط در حال تغییر بازار مورد بازبینی قرار میدهند. حجم جریانهای خروجی، به میزان رقابت بین المللی کشور و همچنین درجه حساسیت ذاتی بازار بستگی زیادی دارد.
حذف محدودیتهای کنترل سرمایهای، یکپارچگی بازار داخلی را با بازارهای جهانی افزایش خواهد داد. افزایش جریانهای سرمایه اغلب منجر به یکپارچگی بالای بازارهای جهانی و داخلی میشود. یعنی قیمتهای سهام داخلی به توسعهی بازارهای جهانی حساستر میشوند. این گردش سریع ممکن است بر سیاستهای پیچیده کلان و سیاستهای نرخ ارز تاثیر منفی داشته باشد. افزایش نوسان نرخ ارز مانع سرمایه گذاریهای بلندمدت شرکتهای داخلی میشود. در عین حال، یکپارچگی بالا میتواند عامل محرک توسعهی بیشتر بازارهای داخلی باشد. برای مثال واسطه گران داخلی ممکن است تحت فشار سرمایه گذاران سیستمهای معاملاتی خود را ارتقاء داده یا اینکه مقامات ناظر داخلی مجبور شوند ساختارهای قانونی موجود را به منظور پشتیبانی از ابزارهای مالی متنوع تر تغییر دهند.
یکی از موانع پیش روی نوآوری اتحادیه کشورهای جنوب شرق آسیا54 برای یکپارچه سازی منطقهای، دسترسی محدود به سرمایه است. حرکت به سمت آزادسازی کنترلهای سرمایهای، موجب تسهیل جریانهای سرمایه بین مناطق میشود و در نتیجه الزامات نظارتی را ساده تر خواهد کرد (همان منبع ، 1387 ، 19 )55.

7-2-2-2 هزینه های معامله
به طور کلی بازارهای نوظهور در مقایسه با بازارهای توسعه یافته و کامل، به نسبت حجم معاملات، هزینه های معاملاتی بیشتری دارند. همچنین در برخی بازارها در مقایسه با کشورهایی که نرخ را بازار تعیین میکند، مقام ناظر در کارمزدها و مالیاتها مداخله میکند.
یکی از موضوعات مورد بررسی در تحقیق، تاثیر منفی ساختار کلی هزینه ها )شامل نرخهای رایج کارمزد و مالیاتهایی نظیر هزینه تمبر و مالیات معاملات) بر معاملات و در نتیجه نقدشوندگی است. چندین پاسخدهنده از جمله چین تایپه و رومانی وجود ارتباط بین نقدشوندگی و ساختار کلی هزینه ها را تایید کردهاند. در چین تایپه مشاهده شده است که با کاهش هزینه های معاملات، نقدشوندگی نیز افزایش مییابد. تجربهی رومانی در این زمینه، نشاندهنده آن است که تقویت بورس و کاهش هزینه های معاملاتی متعاقب آن، باعث افزایش ناگهانی نقدشوندگی شده است.
از طرف دیگر، کشورهایی نظیر تایلند پاسخ دادهاند که کاهش هزینه های معاملات اثری بر نقدشوندگی ندارد. مالزی و لهستان نیز تجارب مشابهی داشته اند. در کشورهایی که مالیات بر عایدی سرمایهای وجود ندارد، مطابق انتظار حجم معاملات نیز بیشتر است.
این نکته قابل توجه است که امروزه بورسها به منظور افزایش نقدشوندگی به کاهش هزینه های معاملات روی آوردهاند. بورسها حوزههای مشخصی را که نیاز به افزایش نقدشوندگی دارند، تعیین میکنند و به تناسب هزینه های معاملاتی مربوط را کاهش میدهند. در این زمینه میتوان به بورس مالزی اشاره کرد که اخیراً هزینه های معاملات در بازار ابزارهای مشتق را کاهش داده است. همچنین در برخی بازارها، ارائه دسترسی مستقیم از طریق معاملات برخط منجر به حذف واسطه گری و افزایش رقابت با بنگاههای سنتی کارگزاری شده و کاهش حق الزحمه ها و کارمزدها و هزینه های نهایی را در پی داشته است. در بازارهایی نظیر کره و چین تایپه، سطح نقدشوندگی به طور چشمگیری افزایش یافته است. همچنین، پیشبینی میشود آزادسازی صنعت کارگزاری از طریق اعطای مجوز به کارگزاران خارجی منجر به کاهش هزینه های معاملات شود، هر چند این امر هدف
اولیه آزادسازی صنعت کارگزاری نبوده است.
راهبردی که میتوان به منظور افزایش تحرک بازار اتخاذ کرد، ایجاد اطمینان در مورد توانایی سرمایه گذاران در حداکثرسازی بازدهی سرمایهگذاریشان است. هزینه های معاملات در گزینش سهام توسط سرمایهگذار و فرآیند تصمیمگیری وی عامل مهمی محسوب میشود. با فرض برابری سایر شرایط، سرمایه گذاران ترجیح میدهند در بورسهایی سرمایه گذاری کنند که کمترین هزینهی معامله را دارند. بنابراین کاهش هزینه های معاملات به افزایش نقدشوندگی منجر میشود (همان منبع ، 1387، 20 ) 1.

8-2-2-2 زیرساختهای معاملاتی
به طور کلی اکثر پاسخدهندگان تاکید کردهاند که توسعه تکنولوژیکی سیستمهای معاملاتی اثر مثبتی بر نقدشوندگی بازار دارد. زیرساختهای معاملاتی مدرن و پیشرفته با این مشخصات شناخته میشوند:
1) امکان استفاده از سیستمهای معاملاتی انعطاف پذیرتر را فراهم میکند. این امر به نوبه خود به موسسات فعال بازار کمک میکند که محصولات و خدمات جدید را با روشی مقرون به صرفه و کاراتر ارائه کنند؛
2) ساز و کار معاملاتی کاراتری را ایجاد میکند. این امر به فرآیند سریعتر اجرای سفارشها منجر میشود، بدین ترتیب که مثلاً موتور معاملاتی56 میتواند هر دو حالت تطبیق پیوسته یا حراج را که موجب بهبود فرآیند کشف قیمت میشود، ارائه کند؛
3) سیستمهای پیشرفته پیامرسانی الکترونیک که امکان ارتباط مستقیم آتی با سایر بورسها به منظور همکاریهای استراتژیک یا دسترسی مستقیم به بازار توسط واسطههای خارجی رافراهم میآورد؛
4) سیستم و تکنولوژی بهکاررفته در آن برای سازگاری با تغییرات آتی در نوسانهای بازار و حجمهای معاملاتی، به اندازه کافی پیشرفته، قابل اعتماد و انعطافپذیر است. همچنین قابلیت تطبیق با افزایشساعات معاملاتی را دارد؛
5) از کارکردهای سیستمی نظیر "معاملات به قیمت پایانی 57" که به طور بالقوه باعث افزایش حجم معاملات میشود، برخوردار است. برای مثال یورونکست58 با افزودن این کارکرد به سیستم توانسته است حجم معاملات خود را تا 10 % افزایش دهد. همچنین سیستمهای پیشرفته امکان ثبت سفارشهای متنوع و استراتژیهای معاملاتی تعریف شده توسط کاربر (انواع سفارشهایی که دیگر توسط بورس قابل تعیین نخواهند بود، اما با توجه به استراتژی معاملاتی سرمایه گذار قابل تعریف هستند) را فراهم میآورند؛
6) سیستم معاملاتی جدید در برخی بورسها، در نهایت امکان همگرایی بازارهای ابزارهای مشتق و سهام را در یک سیستم واحد ایجاد خواهد کرد که با استفاده از آن دسترسی به گروه بزرگتری از بازیگران بازار میسر خواهد شد.
هدف از توسعه تکنولوژیکی بازار ثانویه، بهبود دسترسی بازار و فراهم کردن مدلهای معاملاتی مختلف است. در عین حال تکنولوژیهای جدید، عامل توسعهی ساختارهای بازار نظیر ظرفیت بازارسازی، مدلهای پیچیده معاملات خرد سهام یا معاملات کمتر از واحد پایه معاملاتی59 و غیره است. تمامی این عوامل در نهایت باعث افزایش نقدشوندگی بازار میشوند.
از پیشرفتهای تکنولوژیکی که بیش از همه توسط پاسخدهندگان تحقیق به آن اشاره شده است، امکان دسترسی مستقیم به بازار و معامله اینترنتی است که قبلاً ذکر شد. در بازارهای نوظهور، ساز و کار دسترسی از راه دور، شبکه ارتباطات الکترونیکی یا سیستم معاملاتی جایگزین60 کمتر متداول است.
مشاهده شده است که بازارهایی که از سیستمهای حراج دستی، به سیستمهای خودکار روی آورده اند، شاهد تاثیرات مثبت و روشن آن بر نقدشوندگی بوده اند. برای مثال از سال 2005 معاملات بورس برزیل فقط به روش الکترونیکی انجام میشود و معاملات در تالار کاملاً حذف شده است. با استفاده از این روش، امکان ثبت بیش از پنج میلیون سفارش در طی روز وجود دارد. همچنین واردکنندگان سفارش میتوانند سفارشهای خود را به طور مستقیم از مسیرهای مشخصی وارد سیستم معاملات کنند. این امر موجب افزایش چشمگیر تعداد معاملات، کاهش دامنه ی نوسان قیمتها (همچنین افزایش پیوستگی قیمتها) و روان شدن فرآیند معاملات در سیستم شده است.
اجرای سیستم معاملات الکترونیک مبتنی بر مظنه61 (نظیر یورونکست) در لهستان، تاثیر زیادی بر نقدشوندگی بازار داشته است. در این سیستم امکان معامله پیوسته سهام و ابزارهای مشتق و همچنین معامله اینترنتی از طریق واسط ای.پی.آی62 فراهم است. معامله ی اینترنتی (از طریق معاملات طی یک روز که در قراردادهای آتی رخ میدهد) بر نقدشوندگی در بازارهای ابزارهای مشتق تاثیر مثبتی داشته است.

9-2-2-2 محصولات
ابزارهای سرمایه گذاری موجود در بازار عامل مهمی است که جذابیت بازار را در نظر سرمایه گذاران افزایش میدهد. یکی از مهمترین مشخصه های بازارهای توسعه یافته، وجود محصولات سرمایه گذاری متنوع، به ویژه ابزارهای مشتق در آن بازار است. ابزارهای متنوع و پیشرفته، گزینه های مختلفی را پیش روی انواع سرمایه گذاران با درجه ریسک پذیری متفاوت قرار میدهند. همچنین میزان جذابیت ابزارهای سرمایه گذاری در دسترس، در کمک به تجهیز پساندازها به بازار سرمایه نقش مهمی ایفا میکند.
پاسخدهندگان تاکید کردهاند که گستردگی، تنوع و میزان پیچیدگی محصولات در جذب سرمایه گذاران اهمیت زیادی دارند. همچنین بنا به دلایل فوق الذکر در افزایش نقدشوندگی بازار نیز تاثیرگذار است.
انواع مختلف محصولاتی که هماکنون در دسترس سرمایه گذاران بازارهای نوظهور قرار دارد و به افزایش نقدشوندگی بازار کمک میکند، به شرح زیر است:
1) ابزارهای مشتق که اثر مستقیمی بر نقدشوندگی اوراق بهادار مندرج در آنها دارند؛
2) ابزارهای ساختار یافته و حق خرید سهام63 به عنوان ابزارهای پوشش ریسک؛
3) قراردادهای آتی سهام 64که در هند عملکرد موفقیت آمیزی داشته اند )حدود 50 % معاملات ابزارهای مشتق). البته، این ابزار در بورس مالزی نقدشوندگی را افزایش نداده است. به نظر میرسد که به کارگیری چنین ابزارهایی الزاماً موفقیت آمیز نخواهد بود و بستگی زیادی به محیط عملیاتی و وضعیت سرمایه گذاران هر بازار دارد.
4) صندوقهای قابل معامله در بورس؛ و
5) صندوقهای پوشش ریسک به عنوان یک گزینه ی سرمایه گذاری دیگر. در گزارش قبلی کمیته بازارهای نوظهور، اهمیت بازارهای مشتق نقد مورد تاکید قرار گرفته بود.
مسئله ای که در بحران مالی دهه 90 آسیا آشکار شد، این بود که کشورهایی که بیش از همه از بحران لطمه دیده بودند، بازارهای قرارداد آتی آنها از نقدشوندگی کافی برخوردار نبوده است که این امر باعث کاهش توانایی مشارکت کنندگان برای پوشش فشارهای ریسک شده بود. شناخت نادرست از موارد کاربرد ابزارهای مشتق نیز بر شدت این مسئله افزود. از آن زمان به بعد، در کشورهای مختلف به منظور توسعه و رشد بیشتر بازار ابزارهای مشتق اقدامات متعددی انجام شده است.
اکثر پاسخدهندگان خاطر نشان کردهاند که چارچوبهای مقرراتی خود را بهمنظور توسعه ابزارها و محصولات جدید بهبود بخشیده اند. برای مثال تایلند بهمنظور افزایش تنوع و تعداد ابزارهای در دسترس بازار سرمایه، به انتشار پیوسته ابزارهای جدید روی آورده است.
تمایل بازار اسرائیل به محصولات سرمایه گذاری پیشرفته نیز طی 6 سال اخیر افزایش یافته است. این امر به نوبه خود موجب افزایش گردش بازار شده است. برای مثال سرمایه گذاران بورس تلاویو به شاخصهای بین المللی نظیر داوجونز65، یورو استاکس66 ، نیکی67 ، اساندپی 68500 ، فوتسی 69100 ، نزدک70100 ، داکس71 ، هنگ سنگ72 و فوتسی چین73 دسترسی پیدا کردهاند. هر چند تاثیر محصولات مذکور بر نقدشوندگی بررسی نشده است، معاملات آنها بالغ بر 20 % متوسط گردش روزانه را تشکیل میدهد.

10-2-2-2 پذیرش متقابل
به طور معمول، شرکتها به منظور افزایش دسترسی سرمایه گذاران به آنها و نیز بهره مندی از سرمایه با هزینه ی کمتر (به دلیل دسترسی تعداد بیشتری از سرمایه گذاران بین المللی به سهام آنها) در کنار پذیرش داخلی به دنبال پذیرش در بورسهای خارجی نیز بودهاند. به نظر میرسد شرکتها با پذیرش در بورسی با وضعیت بهتر و استانداردهای بیشتر، بهطور داوطلبانه خود را به رعایت استانداردهای بالاتر راهبریشرکتی متعهد میکنند و بدینترتیب باعث تشویق سرمایه گذارانی میشوند که تمایل چندانی به سرمایه گذاری ندارند.
در چین تایپه هماکنون پنج شرکت خارجی در بورس تایوان پذیرفته شدهاند. از آنجایی که این سهام در چند بازار معامله میشوند، امکان معاملات آربیتراژی میتواند نقدشوندگی سهم را در بازارهای مذکور افزایش دهد.
برخی از شرکتهای اسرائیلی در بورس اوراق بهادار ایالات متحده آمریکا نیز پذیرفته شدهاند، از این رو بورس تلاویو اقداماتی را بهمنظور تسهیل معاملات سهام این شرکتها انجام داده است که از آن جمله میتوان به افتتاح حسابی در شرکت امین سپرده گذاری74 اشاره کرد. برخی از محصولات ساختار یافته مرتبط با شاخص تی.ای- 25 اسرائیل75 نیز در بورسهای اروپایی نظیر زوریخ، فرانکفورت، اشتوتگارت و میلان معامله میشوند.

11-2-2-2 مشارکت سرمایه گذاران جزء
با توجه به این که پساندازهای خرد منابع اصلی افزایش نقدشوندگی بازار هستند، تاثیر مشارکت سرمایه گذاران جزء بر نقدشوندگی نیز مورد بررسی قرار گرفت. بر اساس این گزارش برخی کشورهای خاص، از طریق برنامه های آموزشی مانند برگزاری سمینارهای سرمایه گذاری و تبلیغات و بازاریابی اوراق بهادار76 مشارکت سرمایه گذاران خرد را افزایش دادهاند. برخی کشورها نیز شبکههایی را برای تسهیل مشارکت سرمایه گذاران جزء ازطریق نمایندگان معامله گران که بهعنوان نماینده سرمایه گذاران عمل میکنند، راهاندازی کرده اند. در کشورهایی نظیر تایلند، مالزی و چین تایپه مشارکت سرمایه گذاران جزء بیشاز همه محسوس بودهاست. در این حوزهها مشارکت سرمایه گذاران یکی از دلایل اصلی نقدشوندگی به حساب میآید. بهطور کلی نباید تاثیر مشارکت سرمایه گذاران جزء بر نقدشوندگی را نادیده گرفت.
مشارکت سرمایه گذاران جزء از آن جهت حائز اهمیت است که بر خلاف سرمایه گذاران نهادی-که تمایل به خرید و نگهداری اوراق بهادار دارند- باعث ایجاد تعادل در بازار میشود. حضور مشارکتکنندگان مختلف با نیازها، درجات ریسکپذیری و افق سرمایه گذاری متفاوت اثر مثبتی بر نقدشوندگی بازار دارد. این اثر به ویژه در بازارهایی نظیر چین تایپه و کره که مشارکت سرمایه گذاران جزء افزایش حجم معاملات بازار را به دنبال داشته، قابل توجه است.
افزایش امکان دسترسی بهمنظور انجام معامله از طریق معاملات برخط نیز عامل مهمی در جذب سرمایه گذاران جزء محسوب میشود. اگرچه در برخی بازارها متعاقب این اقدام، نوسان قیمتها افزایش یافته است.
بر اساس نظر پاسخدهندگان، اکثر مقامات ناظر به تشویق مشارکت سرمایه گذاران جزء روی آورده اند و تمرکز اصلی این تلاشها جذب سرمایه گذاران "آگاه" است، یعنی سرمایه گذارانی که از مزایا و ریسکهای سرمایه گذاری خود به خوبی اطلاع دارند. بهمنظور دستیابی به این هدف اکثر مقامات ناظر اقدام به برگزاری سمینارها و برنامه های آموزشی برای سرمایه گذاران کرده اند (همان منبع ، 1387 ، 25 )77.

12-2-2-2 اصلاحات در صندوقهای بازنشستگی و توسعه طرحهای سرمایه گذاری جمعی 78
در برخی بازارها، اصلاحات در صندوقهای بازنشستگی و طرحهای سرمایه گذاری جمعی باعث ورود حجم عظیم نقدینگی به بازارهای داخلی شده است. این اصلاحات برای تضمین تمرکززدایی داراییهای قابل سرمایه گذاری در بازار سرمایه ضروری است. اصلاحات انجام شده اغلب شامل راهاندازی صنعت صندوقهای بازنشستگی خصوصی است که بر خلاف صندوقهای بازنشستگی تحت کنترل دولت، از سیاستهای سرمایه گذاری محافظهکارانه و سختگیرانه پیروی نمیکند.
پاسخدهندگان اظهار داشته اند که برخی کشورها پس از اجرای اصلاحات به نتایج مثبتی دست یافته اند. در برخی موارد، اصلاحات موجب انعطاف پذیری استراتژیهای سرمایه گذاری شده است و در نتیجه تخصیص مجدد وجوه در بازار داخلی به آسانی انجام گرفته است. یکی از موضوعات مورد تاکید، اختصاص نسبت خاصی از صندوقها به مدیران و واسطهگران خارج از صندوق است. این امر در اغلب موارد باعث تعمیق و گسترش مهارتهای مدیریت سرمایه گذاری موجود شده و رقابت، تحرک و نقدشوندگی بازار را نیز افزایش داده است.
شواهد نشان میدهد که در برخی از کشورها، اصلاحات صندوقهای بازنشستگی و طرحهای سرمایه گذاری جمعی نتایج مطلوبی را در بر نداشته است. کمیسیون اوراق بهادار لیتوانی اعلام کرده است که اصلاحات صندوقهای بازنشستگی و طرحهای سرمایه گذاری جمعی باعث ورود حجم نقدینگی زیادی به بازار داخلی نشده است. یکی از دلایل ذکر شده این است که اکثریت صندوقهای آن (حدود 75 %) در اوراق بهادار خارجی سرمایه گذاری کرده اند.
به طور کلی، سرمایه گذاران نهادی تمایل به استراتژیهای سرمایه گذاری بلندمدت دارند و تعداد معاملات آنها کمتر از سرمایه گذاران جزء است. در مقابل سرمایه گذاران نهادی در حجم های بزرگ معامله میکنند، به نحوی که تعداد معاملات آنها برای افزایش نقدشوندگی بازار کافی نیست. در برخی موارد، نظیر توزیع وجوه بین شرکتهای مدیریت دارای مجوز صندوقها، اصلاحات بر روشهایی متمرکز شده است که باعث افزایش تعداد معاملات میشود.

13-2-2-2 تجدید ساختار بورسها
بازارهای نوظهور در حال حاضر با یک محیط بسیار رقابتی مواجه اند که آنها را ملزم میکند تا برای جذب سفارشهای بین المللی اشتیاق بیشتری از خود نشان دهند. از طرف دیگر حضور بورسهای چندمنظوره در یک کشور، میتواند باعث تقسیم نقدینگی شود. این امر به نوبه خود، با توجه به حضور گروههای متعدد واسطهگران، سیستمهای معاملاتی واسط کاربر و الزامات تطبیق، منجر به عدم کارایی اقتصادی میشود.
تجدید ساختار بورسها و یا شرکتی شدن، راهبردی است که مدل کسب و کار بورسها را تغییر میدهد به گونه ای که توانایی آنها را در جذب جریان سفارشهای جهانی به میزان قابل توجهی افزایش دهد. همچنین فرصتی فراهم میآید تا فعالیتهای بورس در کشور موردنظر مورد بازشناسی قرار گیرد و در نتیجه نقدشوندگی بازار افزایش یابد. بورس شرکتی (که از حالت عضویت به مالکیت تبدیل شده است) میتواند تلاش خود را بر ایجاد ظرفیتهای لازم برای پاسخگویی سریع به تغییرات تقاضای سرمایه گذاران بین المللی و داخلی متمرکز کند.
موسسات بین المللی در محیط بسیار رقابتی و پویایی در حال فعالیت هستند. فعالیتهای انتشار اوراق بهادار و سرمایه گذاری به سمت بورسهایی هدایت خواهد شد که قادر به تامین نیازهای اساسی مختلف، از نقدشوندگی، دسترسی و تنوع محصولات گرفته تا سرعت و هزینه باشند.
از بین 21 پاسخدهنده، 6 کشور دارای بورس شرکتی هستند، 5 پاسخدهنده اظهار داشته اند که بورس آنها در حال بررسی مطالعه امکان شرکتی شدن هستند. مقامات ناظر تایید کرده اند که بورس شرکتی میتواند عملکرد خود را بهبود دهد و حجم معاملات بیشتری را جذب نماید و در نتیجه نقدشوندگی بازار افزایش یابد. در یکی از کشورها، بورس (که تبدیل به شرکت شده و خود نیز در بورس پذیرفته شده است)، بخش عظیمی از تلاشهای خود را معطوف افزایش نقدشوندگی بازار کرده است و مجموعه ای از اقدامات لازم را برای دستیابی به این هدف آغاز کرده است. برای مثال بورس مالزی، در راستای اقدامات خود برای افزایش نقدشوندگی، طرحی تحقیقاتی برای تشویق سرمایه گذاران به سرمایه گذاری در سهام، به ویژه سرمایه گذاران با سرمایه کم، ارائه کرده است.

14-2-2-2 راهبری شرکتی
یکی از عوامل مورد بررسی در تحقیق، تاثیر راهبری شرکتی و استانداردهای افشای اطلاعات بر جذب سرمایه گذاران است. اگر چه پاسخدهندگان بین راهبری شرکتی و نقدشوندگی ارتباط مستقیمی قائل نشده اند، مقامات ناظر دریافتهاند که وجود راهبری شرکتی مناسب در شرکتهای پذیرفته شده، اطمینان سرمایه گذاران را افزایش میدهد و در نتیجه باعث افزایش درجه مشارکت سرمایه گذاران در بازار میشود. در یک کشور گزارش شده است که پس از تدوین مقررات راهبری شرکتی جدید، میزان مشارکت سرمایه گذاران در بازار افزایش یافته است. اگر چه شواهدی مبنی بر ارتباط مستقیم اعمال نظام راهبری شرکتی و رشد ارزش بازار وجود ندارد، اما نظیر عوامل دیگر میتواند منجر به رشد کلی بازار شود.
پاسخدهندگان همچنین اظهار کردهاند که میزان افشای اطلاعات توسط ناشران نقش مهمی در نقدشوندگی بازار ایفاء میکند. به طور کلی، میزان مناسب افشای اطلاعات، این امکان را برای سرمایه گذار فراهم میکند که بدون داشتن دغدغه افشای گزینشی اطلاعات توسط شرکتها، تصمیم آگاهانهای را اتخاذ کند. در اسرائیل الزام مدیران صندوقهای سرمایه گذاری مشترک به انتخاب اوراق بهاداری که منافع سهامداران را افزایش میدهد، باعث انتقال سرمایه گذاریهای این صندوقها از سهام با نقدشوندگی کم شرکتهای کوچک به سهام با نقدشوندگی زیاد شرکتهای بزرگ شده است.

15-2-2-2 ارتباطات بین بازارها
طی سالهای اخیر ارتباطات بین بازارها به اشکال مختلفی صورت گرفته است. تاثیر ارتباطات بین بازارها بر نقدشوندگی، تاکنون بهطور قطع مشخص نشده است. اعتقاد این است برقراری ارتباط و دسترسی بازارهای مختلف به یکدیگر باعث کاهش هزینه ها میشود-سرمایه گذارانی که موقعیتهای متقابلی در حوزههای مختلف اتخاذ میکنند، فرصتهای بازار جدیدی را پیش روی خود میگشایند و گردش کلی بازار افزایش مییابد. این امر به نوبه ی خود باعث افزایش حجم سفارشها شده و در نتیجه نقدشوندگی را نیز بهبود میدهد. برای مثال پیوستن بورس لیتوانی به بزرگترین ائتلاف بازارهای اوراق بهادار در شمال اروپا (گروه اُ.ام.اکس)، باعث گشایش دروازه دیگر بازارها به روی سرمایه گذاران شده و جذابیت بازار را نزد سرمایه گذاران محلی و بین المللی افزایش داده است. این اقدام اثر مثبتی بر نقدشوندگی بازار داشته است.
بورس مالزی به منظور افزایش تنوع سرمایه گذاران و فرصتهای سرمایه گذاری، به دنبال برقراری ارتباط با همسایه خود، بورس سنگاپور، است. اگر چه تجربه ارتباط بین بورس سنگاپور و بورس استرالیا نشان داد که نقدشوندگی بازار لزوماً بدین طریق افزایش نمی یابد.
اتحادیه ی کشورهای جنوب شرق آسیا، سعی در برقراری ارتباط بین بورسهای منطقه دارد. نخستین اقدام راه اندازی صندوقهای قابل معامله در بورس در این اتحادیه است که با هدف ارائه یک گروه دارایی از سرمایه گذاریهای این اتحادیه برای سرمایه گذاران خارجی انتشار یافته است. تلاشهایی نیز بهمنظور هماهنگ سازی قوانین و مقررات به منظور تضمین اجرای استانداردهای مشابه در منطقه در حال پیگیری است.
شناخت متقابل نیز راهکار دیگری برای برقراری ارتباط بین بورسها است. به همین منظور مرکز مالی بین المللی دبی توافقنامه ای با مالزی امضاء کرده است که بازاریابی و توزیع وجوه اسلامی را در دو حوزه تسهیل میکند. هدف از عقد این توافقنامه افزایش تنوع سرمایه گذاران و تشویق به نوآوری در محصولات و خدمات مالی اسلامی است.

16-2-2-2 کیفیت شرکتهای پذیرفته شده در بورس
افزایش تعداد شرکتهای با کیفیت پذیرفته شده در بورس، یکی دیگر از ساز و کارهای افزایش نقدشوندگی در بازار است، زیرا سرمایه گذاران، امروزه خواهان به رسمیت شناختن ارزش سهامداریشان در شرکتهای سرمایه پذیر هستند. این خواسته – با توجه به این که کسب بازده، دلیل اصلی سرمایه گذاری در یک شرکت است- در تصمیمات سرمایه گذاری پرتفوی نقش مهمی ایفاء میکند.
یکی از مشکلاتی که مدیران صندوق برخی از بازارها به آن اشاره میکنند، عدم نقدشوندگی سهام شرکتهای سرمایه پذیر است )به عبارت دیگر تعداد شرکتهایی که از مدیریت مناسبی برخوردارند و سرمایه گذاری بر روی سهام آنها بازدهی قابل توجهی دارد). این موضوع انتشار اوراق بهادار جذاب را در بازار تحت تاثیر قرار میدهد و در نهایت جذابیت کلی بازار و نقدشوندگی آن کاهش مییابد. از آنجایی که سرمایههای بین المللی به نسبت سرمایه های داخلی در حاشیه قرار دارند، لذا ظرفیت افزایش وجوه در بین ناشران داخلی کاهش مییابد، زیرا اتکای آنها در وهله اول به وجوه کوچکتر داخلی است.
احتمال میرود بازارهایی که از نقدشوندگی مناسبی برخوردار هستند، بهدلیل هزینهی سرمایهی کمتر ناشران بیشتری را به سوی خود جذب کنند. مقامات ناظر میتوانند کیفیت شرکتهای خود را به روشهای مختلف، نظیر حمایت بیشتر از سرمایه گذاران در پذیرش و لغو پذیرش شرکتهای با عملکرد نامطلوب، بهبود دهند. وجود یک بازار فعال در زمینه کنترلهای شرکتی، تاسیس شرکتهای بزرگ با کیفیت بالا را تسهیل میکند. هدف نهایی، ایجاد بخش شرکتی79 شفاف، پاسخگو و عملکردگراست که فرصتهای سرمایه گذاری کارا و ارزشمحوری را پیش روی سرمایه گذاران قرار میدهد. مشارکتکنندگان بازار نیز باید از مسئولیتهای خود در این زمینه آگاه باشند، برای مثال سهامداران باید به منظور تضمین راهبری شرکتی خوب، حقوق خود را مطالبه نمایند و مدیران و روسا نیز به دنبال حداکثرسازی ارزش سهامداران باشند.

17-2-2-2 موارد دیگر
پاسخدهندگان عوامل دیگری را بر نقدشوندگی تاثیرگذار دانستهاند که در زیر به آنها اشاره شده است:
1) افزایش ساعات معاملات. برای مثال شرکت بورس تایلند توانسته است با افزایش ساعات معاملاتی، نقدشوندگی بازار را افزایش دهد؛
2) فرصت معاملات آربیتراژ که با مجاز شمردن فروش استقراضی سهام فراهم میآید. برای مثال السالوادور در حال اصلاح مقررات خود بهمنظور فراهم آوردن امکان فروش استقراضی سهام در بازار است. اگر چه تجربه کمیسیون اوراق بهادار تایوان حاکی از آن است که فروش استقراضی سهام لزوماً منجر به افزایش نقدشوندگی بازار نمیشود. ساختار مقرراتی تایوان از سال 1997 اجازه فروش استقراضی سهام را به سرمایه گذاران داده است، اما در عمل چنین معاملاتی انجام نشده و در نتیجه اثر آن بر نقدشوندگی نامشخص مانده است. نتایج مشابهی نیز در مالزی پس از اجازه مجدد فروش استقراضی در سال 2007 گزارش شده است؛
3) فعالیت بازارسازها. بر اساس تجربهی کشورهایی که از فعالیت بازارسازها برای افزایش داد و ستد، به ویژه برای سهام با نقدشوندگی کمتر استفاده میکنند، بازارسازها در اغلب موارد به افزایش نقدشوندگی بازار کمک میکنند. طرفداران سیستمهای بازارسازی رسمی معتقدند که بازارسازها با اتخاذ موقعیت متقابل در معاملات (خرید و نیز فروش) در مواقع لزوم نقدشوندگی را افزایش میدهند. این موضوع حفظ عرضه و تقاضا در محدودهی قابل قبول را تضمین میکند. بدین ترتیب بازارسازها سرمایهی لازم برای نقدشوندگی سهام را فراهم می آورند؛
4) سیاست تقسیم سود عامل دیگری است که در ارزیابی نقدشوندگی سهام باید مورد توجه قرار گیرد. سهامی که سود تقسیمی بالایی دارند، توسط سرمایه گذاران خریداری و نگهداری میشوند، بنابراین معاملات آنها اندک است؛
5) ساختار قانونی کارا برای تشویق مشارکت سرمایه گذاری خارجی. این امر با اجرای حداقل استانداردهای لازم برای حمایت از سرمایهگذار، نظیر استانداردهای حسابداری محقق میشود؛
6) فرآیند قانونی تصویب انتشار اوراق بهادار. اگر چه شواهدی مبنی بر رابطه ی مستقیم فرآیند تصویب انتشار اوراق بهادار با نقدشوندگی وجود ندارد، برخی از پاسخدهندگان نظیر مالزی، اسرائیل و عمان تاکید کرده اند اصلاحاتی که در جهت تسریع فرآیند تصویب انجام شده است، سرعت ورود به بازار اوراق بهادار را افزایش داده و در نتیجه میزان عرضه را نیز برای پاسخگویی به نیاز سرمایه گذاران بالا برده است. اثر مثبت اصلاحات مذکور بر نقدشوندگی به ویژه در اسرائیل محسوس بوده است.
7) در بازارهای کمتر توسعه یافته، تمرکز اصلی همچنان بر موضوعات مهمی نظیر افزایش تعداد شرکتهای پذیرفته شده است. کمبود شرکتهای پذیرفته شده در بورس در این بازارها، اثر منفی بر نقدشوندگی دارد. در کاستاریکا شرکتهای خصوصی از مزایای پذیرفته شدن در بورس آگاه نیستند و سرمایه گذاران نیز از ویژگیهای ریسک و بازده ابزارهای سرمایه گذاری خود اطلاع ندارند. از آن گذشته واسطهگران خدمات مشاورهی مناسبی ارائه نمیکنند. اکثر استراتژیهای سرمایه گذاری ماهیت انفعالی دارند و این امر موجب افزایش استراتژیهای خرید و نگهداری اوراق بهادار شده است (همان منبع ، 32 ) 1.

3-2 بخش دوم : نقد شوندگی سهام و عوامل مربوط به آن
اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام به عنوان یکی از اجزای ساختار بازار،اخیراً از اهمیت ویژه ای در ادبیات مالی برخوردار گشته است. اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام از معیارهای مهم نقدشوندگی بازار سرمابه محسوب میشود. بسیاری از تحقیقات از اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام به عنوان معیار نقدشوندگی استفاده کرده اند. اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام با عوامل متعددی در ارتباط است. در این بخش، پس از شرح مختصری در مورد اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام، رهنمودهایی برای بررسی عوامل موثر بر اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام و همچنین عوامل تاثیرپذیر از اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام بر اساس تحقیقات قبلی انجام شده در این زمینه ارائه می گردد (رسائیان ، 1388، 54) 2.

1-3-2 عوامل نقد شوندگی سهام
اکثر سرمایه گذاران )با افق سرمایه گذاری کوتا ه مدت( سهام بسیارنقدشونده را بر سهام کم نقدشونده ترجیح میدهند. منظور از نقدشوندگی، صرفاً سهولت در خرید و فروش دارایی مورد نظر است. از مهمترین عوامل مربوط به نقدشوندگی بازار سهام می توان به اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام اشاره کرد. نیاز به درک و اندازه گیری عوامل تعیین کننده ی اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش معامله گران در ارزیابی ساختار بازار رقابتی بسیار ضروری می باشد.
در این بخش پس از مرور مختصر کارهای گذشته، رهنمودهایی برای بررسی عوامل موثر بر اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام و همچنین عوامل تاثیرپذیر از اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام ارائه می شود.
قیمتی که یک معامله گر برای خرید اوراق بهادار پیشنهاد میکند را قیمت پیشنهادی خرید و قیمتی که برای فروش اوراق بهادار پیشنهاد میکند را قیمت پیشنهادی فروش اوراق بهادار می گویند. اختلاف بین این دو قیمت پیشنهادی نیز اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش اوراق بهادار نامیده می شود. معامله سهام زمانی اتفاق می افتد که خریدار و فروشنده در نقطه ای بین قیمت پیشنهادی خرید و قیمت پیشنهادی فروش به توافق برسند. این نقطه را قیمت تعادلی یا قیمت توافقی میگویند. هرچه اختلاف یا فاصله ی قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام کمتر باشد، خریدار و فروشنده زودتربه قیمت تعادلی میرسند و حجم معاملات سهام افزایش می یابد. این امر منجر به افزایش نقدشوندگی بازار سهام میگردد.
برخی محققان از معیارهای فعالیت معاملاتی همچون تعداد دفعات انجام معاملات و حجم معاملات به عنوان عوامل تعیین کننده ی اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام بهره گرفته اند.
در برخی دیگر از تحقیقات همچون تحقیق تینیک در سال 1972 ، بارنئا و لگو در سال 1975 و استل در سال 1978 اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام معیار نقدشوندگی بازار سهام و درصد روزهای انجام معامله از عوامل تعیین کننده ی آن است.
برنچ و فرید در سال 1977 و هریس در سال 1994 حجم پولی معاملات را به عنوان یکی از عوامل تعین کننده یاختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام معرفی میکنند . در ادامه به معرفی برخی از عوامل موثر بر اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام به عنوان یکی از عوامل نقد شوندگی سهام و مطالعات انجام شده در خصوص هر یک پرداخته می شود (رسائیان ، 1388 ، 55) 1.

2-3-2 اجزای اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام به عنوان یکی از عوامل نقد شوندگی سهام
اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام از سه جزء هزینه تشکیل میگردد: هزینه های اجرای سفارش، هزینه های نگهداری موجودی و هزینه های انتخاب نادرست.

3-3-2 هزینه های اجرای سفارش:
هزینه هایی که مستقیماً با ارائه خدمات بازارگردانی در ارتباط است و شامل اقلامی همچون عضویت بورس، اجاره ی فضای بورس، هزینه های کامپیوتری، هزینه های سرویس اطلاعاتی، هزینه های نیروی کار )حقوق و دستمزد( وهزینه های فرصت وقت بازارگردآنها می باشد.

4-3-2 هزینه های نگهداری موجودی:
هزینه هایی است که یک بازارگردان به دلیل مسوولیتی که در تجهیز سرمایه گذاران به فوریتهای مبادله )نقدینگی( دارد، متحمل می شود.این هزینه ها شامل هزینه ی فرصت از دست رفته ناشی از نگهداری موجودی توسط بازارگردآ نها وریسک مربوط به نوسانات ارزش موجودی به دلیل تغییرات قیمت سهام می باشد.

5-3-2 هزینه های انتخاب نادرست :
این هزینه ها به دلیل این واقعیت ایجاد می شوند که بازارگردآن ها در فراهم کردن نقدینگی ممکن است با افرادی معامله کنند که از تغییرات قیمت مورد انتظار در مورد اوراق بهادار مطلع باشند. به عنوان مثال این تصوروجود دارد که افراد خاص در مورد سهام برخی شرکتها دارای اطلاعات نهانی باشند. خبرهای پیشاپیش از سودها، ادغام ها، تحصیلها، تجدیدسازمآن ها، تقسیم سهام شرکت فرعی بین سهامداران شرکت اصلی و تغییرات مدیریت از مثا لهایی است که به ذهن میرسد. عدم تقارن اطلاعات در بازار، هزینه های انتخاب نادرست را افزایش و از این طریق اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام را تحت تاثیر قرار میدهد. علاوه بر این هزینه ها، سطح اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش بازارگردآ نها احتمالاً متاثر از سطح رقابت میباشد.

6-3-2 مطالعات انجام شده در خصوص عوامل موثر بر اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام به عنوان یکی از عوامل نقد شوندگی سهام
تحقیقات اولیه در مورد اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام به دلیل نداشتن مبنای تئوریک منسجم و پیشرفته در مورد اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام فقط به بررسی رابطه ی یک سری اطلاعات مالی خاص همچون تعداد بازارگردآ نها یا تعداد معامله گران، تعداد سهام منتشره ی شرکت، حجم معاملات، تعداد سهامداران و… با اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام پرداخته اند. اما اخیراً اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام از اجزای مهم ساختار بازار سرمایه گردیده است و بسیاری از تحقیقات بازار سرمایه را به خود معطوف داشته است.
اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام، با عوامل زیادی در ارتباط می باشد که این روابط موضوع بسیاری از تحقیقات اخیر بازار سرمایه را به خود اختصاص میدهد. از مهمترین آ نها میتوان به موارد زیر اشاره نمود (رسائیان ، 1388 ، 55) 1.

7-3-2 رابطه ی بین اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام و بازده سهام شرکتها به عنوان یکی از عوامل نقد شوندگی سهام
یکی از رویکردهای مورد استفاده در تحقیقات مختلف برای پیش بینی بازده سهام، رویکرد مبتنی بر رویداد است. این رویدادها شامل تجزیه ی سهام، اعلام سود، تغییر در رتبه بندی شرکتها، حذف یا افزایش سود تقسیمی، عرضه ی اولیه و… میباشد. نتایج برخی از تحقیقات، حاکی از وجود رابطه بین بازده سهام و برخی اطلاعات غیرمالی میباشد. معیارهای نقدشوندگی سهام همچون اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام، گردش سهام شرکت ، حجم معاملات ، حجم دلاری معاملات ، تعداد دفعات انجام معامله و درصد روزهای انجام معامله در طول دوره(سال(از جمله ی معیارهایی هستند که میتوانند با بازده سهام شرکتها رابطه داشته باشند. نتایج بسیاری از تحقیقات نشان میدهد که سرمایه گذاران بازده بیشتری را از نگهداری سهم های با درجه ی نقدشوندگی پایین انتظار دارند. آمیهاد و مندلسون در سال 1986 از اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام به عنوان معیار نقدشوندگی استفاده کردند. نتایج تحقیق آ نها بیانگر رابطه ی مثبت بین اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام و بازده مورد انتظار سرمایه گذاران است. هرچه اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام بیشتر باشد بازده مورد انتظار سرمایه گذاران نیز بیشتر خواهد بود.

1-7-3-2 رابطه ی سیاست تقسیم سود و اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام به عنوان یکی از عوامل نقد شوندگی سهام
بانرجی و همکاران شواهدی در مورد ارتباط بین سیاست تقسیم سود شرکت و نقدشوندگی بازار سهام فراهم نمودند. آن ها نشان دادند که دارندگان سهم های کم نقدشونده تمایل بیشتری به دریافت سود نقدی دارند. در واقع نتایج تحقیق آ نها بیانگر وجود رابطه ی منفی و معنی دار بین نقدشوندگی سهام و توزیع سود نقدی است.
فاما و فرنچ نشان دادند که افزایش نقدشوندگی بازار سهام آمریکا از مهمترین عوامل کاهش طرفداری سهامداران از دریافت سود نقدی است. نقدشوندگی سهام بر سیاست تقسیم سود شرکتها تاثیر بسزایی دارد.

2-7-3-2 رابطه ی ساختار سرمایه و اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام به عنوان یکی از عوامل نقد شوندگی سهام
فریدر و مارتل به بررسی اثر متقابل نقدشوندگی سهام و ساختار سرمایه شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار نیویورک برای سا لهای 1988 تا 1998 پرداختند. معیار نقدشوندگی سهام در تحقیق آ نها اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام است. آن ها در تحقیق خود از اهرم مالی به عنوان متغیر وابسته و از متغیرهای اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام (معیار نقدشوندگی سهام)، بازده مجموع دارایی ها معیار (سودآوری شرکت که از طریق تقسیم سود قبل از مالیات و بهره80 بر مجموع دارایی ها به دست می آید)، لگاریتم جمع کل دارایی ها (معیار انداز ه ی شرکت)، نسبت ارزش بازار به ارزش دفتری حقوق صاحبان سهام (معیار فرصت رشد شرکت)، نوسانات جریانات نقدی و هزینه های تحقیق و توسعه به عنوان متغیرهای مستقل استفاده کردند. روش آماری مورد استفاده جهت آزمون فرضیه های تحقیق، رگرسیون دو مرحله ای است. نتایج تحقیق نشان میدهد که 27 درصد از تغییرات در اهرم مالی از طریق تغییر در متغیرهای مستقل توضیح داده می شود. در ضمن، افزایش یک درصدی در اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام منجر به افزایش سه درصدی در اهرم مالی می شود. نتایج حاصل از آزمون فرضیه ها نشان میدهد که با کاهش نقدشوندگی سهام (افزایش اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام ) اهرم مالی افزایش می یابد. این مسئله با این نظریه که مدیران در صورتیکه تامین مالی از طریق انتشار سهام، گران قیمت باشد به تامین مالی از طریق ایجاد بدهی رو می آورند مطابقت دارد (رسائیان ، 1388، 56) 81.

3-7-3-2رابطه ی بین حاکمیت شرکتی و اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام به عنوان یکی از عوامل نقد شوندگی سهام
مالکیت افراد داخلی عامل مهمی است که می تواند تاثیر با اهمیتی بر تصمیمات مالی شرکت داشته باشد.
کلاسنس و دیگران82 18 در سال 2000 نشان دادند که تمرکز بالای مالکیت افراد داخلی می تواند منجر به تصمیمات مالی و سرمایه گذاری ضعیف گردد. آ نها نشان دادند که ساختار مالکیت بسیاری از شرکتهای آسیای شرقی، از جمله بسیاری از شرکتهای تایلندی از تمرکز بالایی برخوردار است.
بسیاری از این شرکتها نیز شرکت هایی هستند که کنترل خانوادگی بر آ نها اعمال می شود. آن ها به این نکته اشاره میکنند که استفاده از ساختارهای مالکیت هرمی در آسیای شرقی بسیار متداول است. بعلاوه گروه مدیریت به همراه اعضای خانواده در راس مالکیت هرمی معمولاً بزر گترین دارند ه ی بلوک سهام هستند. کلاسنس و دیگران شواهد پشتیبانی برای این موضوع فراهم آوردند که خانواده هایی که مدیریت شرکت در دست آنهاست به جای دادوستد سهام، سهام خود را نگه می دارند.آن ها نشان دادند که با این که تجزیه ی سهام، تعداد سهام موجود برای سرمایه گذاران خرد ه فروش یا افراد بیرونی را افزایش می دهد، نسبت بالای سهام نگهداری شده توسط افراد داخلی مانع از اثر مثبت تجزیه ی سهام بر نقدشوندگی سهام می گردد. بنابراین نقدشوندگی سهام بایستی بعد از تجزیه ی سهام برای شرکت هایی که مالکیت افراد داخلی در آنها بالاست بدون تغییر باقی بماند .
کلارک و شاستری 83 در سال 2001 بزرگی و عوامل تعیین کننده ی مقطعی هزینه های انتخاب نادرست را برای نمونه ای شامل 266 صندوق سرمایه گذاری مشترک موجود در بورس اوراق بهادار نیویورک بررسی کردند. آن ها به این نتیجه رسیدند که هزینه های انتخاب نادرست در صندو قهای سرمایه گذاری مشترک به طور متوسط 50 درصد پایین تر از هزینه های انتخاب نادرست در سهام کنترلی با اندازه و حجم مشابه است. سرانجام آن ها به این نتیجه رسیدند که هزینه های انتخاب نادرست به طور معنی داری پایین تر از میانگین موزون هزینه های انتخاب نادرست سهام انفرادی موجود در پرتفوی صندوق سرمایه گذاری مشترک می باشد.
این نتایج منطبق بر نتایج تحقیقات گورتون و پناچی 84 ، 1993 ، و سابرامانیام 85 ، 1991 ، است که می گویند ترکیب سهام انفرادی در سبدهای سهام ممکن است سبب کاهش هزینه های انتخاب نادرست معامله گردد. تمرکز مالکیت افراد داخلی در صندو قهای سرمایه گذاری مشترک بسیار پایین است. اخیراً توجه خاصی به بررسی رابطه ی بین مالکیت افراد داخلی و تصمیم گیر یهای مختلف شرکت شده است. علت این امر آنست که مالکیت افراد داخلی نقشی اساسی در مساله ی نمایندگی که با جداسازی مالکیت و کنترل شرکتها اهمیت پیدا میکند، ایفا میکند . دنیس و استیریکلند 86 در سال 2003 با استفاده از اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام به عنوان معیاری از نقدشوندگی سهام، ساختار مالکیت را طی دوره ی تجزیه سهام با نقدشوندگی مرتبط میسازند.

گرچه آ نها به این نتیجه رسیدند که بعد از تجزیه ی سهام شرکت ها، نقدشوندگی آ نها افزایش می یابد اما منافع نقدشوندگی بستگی به میزان مالکیت سازمانی دارد.
دنیس و استریکلند به این نتیجه رسیدند که نقدشوندگی با سطح مالکیت نهادی رابطه ی منفی دارد.
گرکیتی سانسورن و دیگران در سال 2006 کلیه ی شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تایلند را که از ژانویه ی سال 2000 تا ژانویه ی سال 2004 حداقل یک بار تجزیه سهام داشتند شامل 104 شرکت مورد بررسی قرار دادند. هدف از تحقیق آن ها بررسی اثر تعدیل کننده ی مالکیت افراد داخلی بر تاثیر تجزیه ی سهام بر نقدشوندگی سهام است که با اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام اندازه گیری می شود. نقدشوندگی سهام بعد از تجزیه ی سهام بهبود می یابد. اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش و اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش درصدی بعد از تجزیه ی سهام کاهش مییابد در حالیکه اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش در شرکت های موجود در نمونه ی کنترلی که شرکتهایی با شرایط مشابه هستند که تجزیه ی سهام نداشته اند، تغییر محسوسی ندارد. نتایج تجربی نشان میدهد که کاهش در اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش با نسبت مالکیت افراد داخلی ارتباط دارد. سهم هایی که تمرکز مالکیت افراد داخلی در آ نها بالاست کاهشی در اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش نشان نمی دهند. برعکس سهم هایی که تمرکز مالکیت افراد داخلی در آ نها پایین است کاهش معنی داری در اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش نشان می دهند. بنابراین می توان نتیجه گرفت که اثر نقدشوندگی تجزیه ی سهام فقط در مورد سهم هایی که تمرکز مالکیت افراد داخلی در آ نها پایین است مصداق پیدا میکند (رسائیان ، 1388 ، 57)87.

4-7-3-2 اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام به عنوان یکی از عوامل نقد شوندگی سهام و کیفیت سود
بتاچاریا و همکاران به بررسی رابطه ی کیفیت سود و نقدشوندگی سهام شرکت های بورس اوراق بهادار نیویورک88 و نسدک89 در دوره ی زمانی 2005 – 1998 پرداختند. نتایج تحقیق آ نها نشان میدهد که پایین بودن کیفیت سود باعث افزایش عدم تقارن اطلاعات و در نتیجه کاهش نقدشوندگی سهام می گردد. کیفیت سود بالا منجر به افزایش نقدشوندگی سهام و کاهش هزینه ی سرمایه می گردد.
مدل های تئوریک به کار گرفته شده در تحقیقات دیاموند و ورچیا 90 بیانگر این موضوع است که کیفیت افشای اطلاعات شرکت سبب کاهش عدم تقارن اطلاعات در بازار سرمایه میگردد. افزایش کیفیت سود نیز منجر به کاهش عدم تقارن اطلاعات در مورد سهام شرکت و در نتیجه افزایش نقدشوندگی سهام می گردد.

5-7-3-2 رابطه ی بین دوره ی نگهداری سهام و اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام به عنوان یکی از عوامل نقد شوندگی سهام
به طور کلی ادبیات مالی بیانگر اثرات مهم هزینه های انجام معاملات بر رفتار معاملاتی سرمایه گذاران است. این نظریه را در سال 1986 آمیهاد و مندلسون 25 مطرح کردند که سهم هاییکه اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش بالایی دارند، معمولاً توسط سرمایه گذارانی نگهداری میشوند که افق سرمایه گذاری آ نها بلندمدت است.
آمیهاد و مندلسون 91 در سال 1986 بازده مورد انتظار یک سهم یا یک شرکت را تابعی صعودی از اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش میدانند. بازده مورد انتظار با اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش افزایش مییابد چراکه سرمایه گذاران میخواهند هزینه های انجام معامله ی خویش را جبران نمایند. آ نها تئوری خویش را با استفاده از سهامیکه در بورس اوراق بهادار نیویورک دادوستد میشد آزمودند و به این نتیجه رسیدند که بازده با اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش رابطه ی مثبت دارد.این نتیجه بیانگر این مطلب است که هزینه ی سرمایه و نقدشوندگی با یکدیگر رابطه ی منفی دارند. هرچه هزینه ی سرمایه بیشتر باشد بازده مورد انتظار بیشتر میشود ودر نتیجه اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام افزایش مییابد و به تبع آن نقدشوندگی کاهش می یابد. با اهمیت تر از این مورد این بود که آ نها به این نتیجه رسیدند که سهم هایی را که اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش بیشتری دارند سرمایه گذارانی نگهداری میکنند که افق سرمایه گذاری بلندمدت تری دارند . آتکینس و دیل 92 در سال 1997 فرضیه های خویش را مبنی بر اینکه نقدشوندگی و هزینه های انجام معاملات می توانند بر دوره ی نگهداری سهام توسط سرمایه گذاران تاثیر بگذارند مورد آزمون قراردادند.آ نها رابطه ی مثبتی را بین دوره ی نگهداری سهام و اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام در بازار آمریکا به دست آوردند.
چانگ و وی 93 در سال 2005 اطلاعات روزانه برای 4 دوره ی 3 ماهه در سال 1995 را برای 52 شرکت خارجی (B ) و داخلی (A ) مشابه در بورس اوراق بهادار چین گردآوری کردند. این اطلاعات عبارت بودند از دوره ی نگه داری سهام و اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش نسبی سهام. نتایج تحقیق چانگ و وی که رابطه ی بین اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام و دوره ی نگهداری سهام را مورد بررسی قرار دادند به شرح زیر است:
بین دوره ی نگه داری سهام و اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروشسهام رابطه ی مثبتی وجود دارد.
رابطه ی بین دوره ی نگهداری سهام و اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام از نظر کیفی هم در شرکتهای گروه ( A) و هم در شرکتهای گروه ( B ) مشابه است. یعنی با اینکه اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش اساساً در دو بخش A و B متفاوت است، حساسیت سرمایه گذاران نسبت به نقدشوندگی در هر دو بخش تقریباً مشابه میباشد
59
6-7-3-2 تاثیر ناشناخته ماندن هویت معامله گران و یا سفارشات بر اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام به عنوان یکی از عوامل نقد شوندگی سهام
تحقیقات تئوریک نشان میدهد که در بازارهای یکه خرید و فروش سفارشی دارند ناشناخته بودن سفارش به قیمت معین باعث افزایش نقدشوندگی و افزایش عمق بازار میشود.
کامرتون فرد و دیگران 28 در سال 2005 رابطه ی بین ناشناخته بودن سفارش ها به قیمت معین و هویت معامله گران را بر اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام که یکی از معیارهای نقدشوندگی می باشد، در سه بازار یورونکست پاریس، بورس سهام توکیو و بورس سهام کره آزمون کردند.
بورس سهام توکیو و یورونکست پاریس به ترتیب از 30 ژوئن 2003 و 23 آوریل 2001 اطلاعات مربوط به هویت معامله گران را از سفارش های به قیمت معین حذف کرد.
اما بورس سهام کره وجود اطلاعات مربوط به هویت معامله گران را در دفتر سفارشهای به قیمت معین از 25 اکتبر 1999 مرسوم کرد.
کامرتون فرد و دیگران اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام قبل و بعد از این تاریخها بررسی کردند. بدین منظور اطلاعات مربوط به 64 سهم را که در شاخص 100 یورونکست موجود بودند و در یورونکست پاریس نیز دادوستد می شدند، استخراج کردند.
برای بورس سهام توکیو نیز سهم های شاخص Topix100 انتخاب شدند. برای بورس سهام کره امکان شناسایی سهم ها برای شاخص های اصلی بازار در تاریخ مورد نظر موجود نبود. لذا 250 سهم برتر از نظر سرمایه ی بازار انتخاب شدند. سپس در نمونه ی نهایی سهم هایی قرار گرفت که حداقل به طور پیاپی به مدت 120 روز قبل و بعد از تاریخهای مورد نظر داد و ستد شده بودند. این امر باعث شد که تعداد شرکتهای انتخاب شده در بازار بدین صورت کاهش یابد: از نمونه ی یورونکست پاریس 6 شرکت، از ،Topix100 3 شرکت و از 250 شرکت برتر KSE ، 50 شرکت حذف شدند.
نتایج تحقیق بیانگر تاثیر تغییر در ناشناخته ماندن سفارش های به قیمت معین بر نقدشوندگی است. معیار نقدشوندگی در تحقیق آ نها اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام است که هر چه کم تر باشد منجر به نقدشوندگی بیشتر بازار میگردد (رسائیان ، 1388 ، 60)1.

7-7-3-2 رابطه ی بین اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام و اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش قبلی سهام به عنوان یکی از عوامل نقد شوندگی سهام
معمولاً معامله گران قیمتهای پیشنهادی خود را نسبت به قیمتهای پیشنهادی قبلی به خریداران افزایش می دهند. این مساله بر نقدشوندگی بازار و رفاه معامله گران تاثیر می گذارد.
روابط بلند مدت به معامله گران این امکان را می دهد که از معامله براساس اطلاعات محرمانه از طریق افزایش قیمتهای پیشنهادی به خریداران دوری کنند. زیرا با افزایش قیمتهای پیشنهادی ، معامله گران مطلع، دیگربا شخص معامله گر، معامله نمیکنند. یک معامله گر هرگز نمیداند که یک خریدار دارای اطلاعات نهانی است یا خیر، اما با مشروط کردن پیشنهاد خود بر مبنای منافع معاملات قبلی می تواند از سفارشهایی که بر اساس اطلاعات نهانی است ممانعت کند. افزایش قیمتهای پیشنهادی ، اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام را افزایش می دهد و کاهش رفاه سرمایه گذاران را موجب میشود. نتایج تحقیقات نشان میدهد که :
1) بین قیمتهای پیشنهادی معامله گران و منافع ناشی از معاملات قبلی آ نها رابطه ی مثبت وجود دارد
2) بین فراوانی ( تکرار ) افزایش قیمت ها و اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام رابطه ی مثبت وجود دارد .

8-7-3-2 اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام و نقدشوندگی داراییها
نقدشوندگی شرکت در متون مالی به دو مفهوم است:
1) نقدشوندگی داراییهای واقعی آن و نقدشوندگی سهام آن.
2) یک دارایی، نقد محسوب می شود اگر بتواند با سرعت و هزینه ای کم به وجه نقد تبدیل شود. این تعریف هم شامل دارای یهای واقعی و هم شامل داراییهای مالی می گردد.
مفهوم اول نقدشوندگی، نقدشوندگی داراییهای واقعی شرکت است که طبق آن، یک شرکت نقدشونده محسوب می گردد اگر نسبت بالایی از دارایی های نقدی همچون وجوه نقد در ترازنامه اش داشته باشد. در گذشته، چندین مطالعه، به شواهد غیرمستقیمی در خصوص تاثیر نقدشوندگی دارایی بر نقدشوندگی سهام دست یافته اند. به طور اخص، این مطالعات، شواهدی را در خصوص اینکه نقدشوندگی دارایی، هزینه های بحران مالی را تحت تاثیر قرار میدهد و سبب کاهش عدم تقارن اطلاعاتی می شود ارائه میدهند.
آن ها استدلال میکنند که نقدشوندگی دارایی با کاهش عدم تقارن اطلاعاتی سبب کاهش اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام و در نتیجه افزایش نقدشوندگی سهام می شود. داراییهای نقدشونده همچون وجه نقد و معادل آن به سهولت قابل ارزشیابی اند و عدم تقارن اطلاعاتی بسیار پایینی نیز متوجه آن هاست. در حالیکه داراییهای کم نقدشونده شامل سرمایه گذار یها و فرصتهای رشد به سختی قابل ارزیابی است و احتمال انجام معاملات نهانی در مورد آ نها بیشتر و در نتیجه عدم تقارن اطلاعاتی بیشتری دارند .
از آن جا که سهام یک شرکت، ادعایی بر داراییهای واقعی اساسی آن است می توان نتیجه گرفت که نقدشوندگی سهام شرکت باید انعکاسی از نقدشوندگی داراییهای اساسی آن باشد. از این رو انتظار میرود که نقدشوندگی سهام شرکت رابط های مثبت با نقدشوندگی دارایی های آن داشته باشد (رسائیان ، 1388 ، 60) 1.

9-7-3-2 اثر قوانین حقوقی و سیاسی بر اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام به عنوان یکی از عوامل نقد شوندگی سهام
لسموند در سال 2005 به بررسی معیارهای نقدشوندگی، شامل معیارهای نقدشوندگی مبتنی بر قیمت یعنی اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام و معیارهای نقدشوندگی مبتنی بر حجم در بازار نوظهور پرداختند. مشخصه ی بازارهای نوظهور تغییرپذیری و نوسان سریع اما بازده قابل توجهی است که میتواند به آسانی از مرز 75 درصد سالانه تجاوز کند.
آ نچه که این بازد ه های زیاد را متعادل میکند هزینه های نقدشوندگی است که یکی از معیارهای آن اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام است. اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام دارای دامنه ای بین 1 درصد برای بازار تایوان تا 47 درصد برای بازار روسیه است.
لسموند پس از بررسی معیارهای نقدشوندگی در بازارهای نوظهور به این نتیجه رسید که معیارهای نقدشوندگی مبتنی بر قیمت لسموند و دیگران 94 در سال 1999 و رل 95 در سال 1984 در نشان دادن اثرات نقدشوندگی بین کل کشورها بهتر از معیارهای نقدشوندگی مبتنی بر حجم عمل میکند. در مورد نقدشوندگی داخل کشور نیز برآورد کننده های نقدشوندگی لسموند و دیگران 1999 و تا حد کمتری آمیهاد در سال 2002 معیارهای نقدشوندگی بهتری هستند.
آزمون اثر قوانین حقوقی و سیاسی نشان می دهد که کشورهاییکه سازما نهای سیاسی و حقوقی ضعیفی دارند نسبت به کشورهاییکه سیستمهای حقوقی و سیاسی قوی ای دارند به طور معنی داری هزینه های نقدشوندگی بالاتری دارند. بالاتر بودن ریسک سیاسی باعث افزایش هزینه های انجام معامله و در نتیجه افزایش اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام میگردد .

10-7-3-2 تاثیر دستمزد حسابرسی براختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام به عنوان یکی از عوامل نقد شوندگی سهام
آسیوگلو و دیگران 96 در سال 2005 با انتخاب 828 شرکت از S&P1500 که در بورس اوراق بهادار نیویورک دادوستد میشدند و در سال 2000 بیش از ده میلیون دلار درآمد داشتند تاثیر دستمزد حسابرسی بر نقدشوندگی بازار را که معیار آن اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام است، بررسی کردند.
آنها پس از کنترل سایر عوامل تعیین کننده ی نقدشوندگی رابطه ی مثبتی را بین کارمزد حسابرسی و اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش نسبی سهام و همچنین هزینه های انتخاب نادرست انجام معامله تشخیص دادند. این نتایج با نتایج تحقیق ریچاردسون در سال 2004 که میگوید امکان بالقوه ی توافق بر سر کیفیت حسابداری با حسابرسان از طریق دستمزد حسابرسی در شرک ت هاییکه سازوکارهای حاکمیت شرکتی ضعیفی دارند، بیشتر است، مطابقت دارد (رسائیان ، 1388 ، 61) 1.

11-7-3-2 اثر عدم تقارن اطلاعاتی بر اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام به عنوان یکی از عوامل نقد شوندگی سهام
نظریه ی اطلاعات نامتقارن، از اهمیت بالایی در ادبیات مالی برخوردار است. پایه های این تئوری را در دهه ی 1970 سه پژوهشگر بزرگ اقتصادی، جرج آکرلوف، مایکل اسپنس و جوزف استیگلیتز بنا نهادند. افراد نامبرده موفق شدند جایزه ی نوبل اقتصادی 2001 را به خاطر پژوهش هایی که در تجزیه و تحلیل بازارهای با اطلاعات نامتقارن انجام دادند دریافت کنند.
آکرلوف نوعی بازار کالا را معرفی میکند که در آن، به اصطلاح رایج، فروشنده، اطلاعات بیشتری از خریدار دارد. اکرلوف به کمک فرضیه ی علمی نشان داد که مشکل اطلاعاتی ممکن است موجب توقف کل بازار شود و یا به صورت انقباضی، بازار را به انتخاب نادرست محصولات کم کیفیت سوق دهد. انتشار صحیح و به موقع اطلاعات بازار، موجب ذهنیت مثبت نسبت به برقراری عدالت در بازار، ثبات و انسجام بیشتر آن می شود. همچنین بهبود شفافیت بازار، به نوبه خود موجب افزایش رقابت بین فعالان بازار میشود و مناسبات موجود میان اعضای بازار و سرمایه گذاران را تقویت، و امر نظارت و اجرای قوانین را آسان میکند. به تعریفی دیگر، شفافیت تاکید بر انتشار به موقع اطلاعات پیرامون سفارشهای خرید و فروش و معاملات دارد. اشخاص میتوانند به کمک اطلاعات شفافیکه درباره ی ارزش دارایی ها کسب میکنند، تصمیمات اقتصادی بهتری اتخاذ کنند.هزینه های انتخاب نادرست ناشی از اطلاعات نامتقارن است.
بازارگردا نها اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش خود را به منظور جبران زیان ناشی از معامله با افراد مطلع، افزایش میدهند. نتایج برخی از تحقیقات بیانگر وجود عدم تقارن اطلاعاتی قبل از انتشاراطلاعیه های سود ونتایج برخی دیگر بیانگر وجود عدم تقارن اطلاعاتی بعد ازانتشار اطلاعیه های سود است. اغلب تحقیقاتی که به بررسی تاثیر عدم تقارن اطلاعات بر اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام می پردازند، تغییرات دراختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام را طی یک دوره ی زمانی معی ن قبل و بعد از انتشار آگهی های اطلاعاتی مورد بررسی قرار میدهند.

اکر و دیگران در سال 2002 نمونه ای شامل 195 شرکت انگلیسی در بورس سهام لندن را از سال 1986 تا 1994 بررسی واثبات کردند که اختلاف قیمت پیشنهادی خریدوفروش از 15 روز قبل از اعلان سود کاهش مییابد و حداکثر تا 90 روز بعد ازاعلان سود همچنان محدود میماند.
نتایج تحقیق آنها بیانگر تغییرات اندک در اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام و حجم معاملات پیرامون زمان اعلان سود است . جدول یک خلاصه ی برخی از تحقیقات مربوط به اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام را نشان میدهد.

4-2 پیشینه تحقیق
در سال های اخیر، مالکیت نهادی در بازارهای اوراق بهادار اروپا و امریکا رشد چشمگیری را نشان می دهد. در ایران نیز، شاهد حضور سازمان ها و موسساتی با عنوان سرمایه گذاران نهادی هستیم که شامل موسسه های بیمه ای اعم از سازمان های تامین اجتماعی، صندوق های بازنشستگی، شرکت های بیمه بازرگانی و همچنین شرکت های سرمایه گذاری و نهادهای بخش عمومی و شبه دولتی هستند .

1-4-2 خارجی
گلاستن و میلگروم97 1985 معتقدند وجود نهادهای با مزیت اطلاعاتی سبب بروز هزینه های کژگزینی برای سرمایه گذاران بی اطلاع می شود و درنتیجه نقدشوندگی کاهش می یابد . نظریه پرطرفدار دیگر آن است که با وجود چندین سرمایه گذار نهادی و ایجاد رقابت بین آن ها، احتمال اثرگذاری اطلاعات در قیمت ها افزایش می یابد . مندلسن و تونکا98 2004 مدعی هستند که نهادها سبب کاهش عدم اطمینان در مورد قیمت واقعی دارایی ها، کاهش در زیان های ناشی از معاملات، افزایش رغبت سرمایه گذاران و درنهایت افزایش در نقدشوندگی بازار می شو ند.
گروهی دیگر نیز معتقدند وجود مالکان نهادی، که با دید بلندمدت سرمایه گذاری نموده اند، سبب میشود با کاهش تعداد سهام شناور در دسترس، نقدشوندگی کاهش یابد در مبانی نظری، خالص آثار سرمایه گذاری نهادی بر نقدشوندگی سهام نامعلوم است و به دو اثر اصلی(کارایی اطلاعاتی) و (کژ گزینی) بستگی پیدا میکند.
دنیس و وستون99 2001 این طور نتیجه گیری کردند با افزایش در مالکیت نهادی، پراکندگی ها و جزء مربوط به کژگزینی کاهش می یابد. روبین1002007 دریافت میزان مالکیت شاخصی برای فعالیت معاملاتی است و تمرکز مالکیت شاخصی برای کژگزینی و عدم تقارن اطلاعاتی است. او به این نتیجه رسید که نقدشوندگی به شکل با اهمیتی به مالکیت سهامداران نهادی مرتبط است. نقدشوندگی با افزایش سطح مالکیت بیشتر می شود و با افزایش تمرکز مالکیت کاهش می یابد. چانگ و دیگران101 2008 به بررسی آثار راهبری شرکتی و همچنین ساختار مالکیتی بر نقدشوندگی پرداختند. آن ها دریافتند مالکان نهادی سبب ایجاد نقدشوندگی بیشتر شده اند. اگاروال102 2008 به بررسی رابطه بین نقدشوندگی و مالکیت نهادی از دو منظر کژگزینی و کارایی اطلاعاتی پرداخت . او به رابطه ای غیرخطی بین مالکیت نهادی و نقدشوندگی دست یافت . در سطوح مالکیت پایین تر فرضیه کژگزینی حاکم است؛ درحال یکه با افزایش سطح مالکیت نهادها نقدشوندگی افزایش می یابد. به این معنی که هر دو کارکرد ایجاد کژگزینی و کارایی اطلاعاتی نهادها وجود دارد و در تعامل با یکدیگر هستند. کوئتو103 2009 به رابطه بین ساختار مالکیتی و نقدشوندگی بازار در کشورهای برزیل و شیلی پرداخته است.
او نشان داده است دارندگان بلوک های بزرگ سهام موجب کاهش قابلیت دسترسی به سهام شناور . در بازار و درنتیجه کاهش نقدشوندگی بازار می شوند.

2-4-2 داخلی
زارع1 1386 به این نتیجه رسید که نقد شوندگی سهام در درجه اول رابطه نزدیکی با حجم معاملات و در درجه دوم با ارزش شرکت دارد . همچنین نقدشوندگی با ریسک سهام رابطه معکوس دارد. اسلامی بیدگلی و سارنج2 1387 معیار نقدشوندگی یعنی نسبت گردش سهام منتشره را در مدل مارکویتز ادغام کرده و از آن برای تشکیل پورتفوی بهینه کمک گرفتند. آن ها دریافتند که نقدشوندگی یکی از معیارهای مورد توجه سرمایه گذاران است. یحیی زاده فر و خرمدین دریافتند، اثر عدم نقدشوندگی بر مازاد بازده بازار منفی است.

فصل سوم
روش اجرای تحقیق

1-3 مقدمه
هدف از هر نوع بررسی و تحقیق علمی کشف حقیقت است. حقیقت نیز بر پایه کاوش و تجسس و کشف عوامل منطقی مربوط به خصوصیات اجزا، موضوع تحقیق قرار دارد. منظور از روش تحقیق علمی، پیروی از رویه منظم و سیستماتیکی است که در جریان استفاده از روش های آماری و مرتبط ساختن عوامل موضوع تحقیق باید رعایت گردد. در واقع روش تحقیق علمی، شامل اندازه گیری و ارزیابی و مقایسه عوامل بر اساس اصول و موازین پذیرفته شده از طرف دانشمندان، برای حل مشکلات و مسائل بوده و مستلزم قدرت اندیشه و ظرفیت تعمق، تشخیص، قضاوت و ابتکار است (کیقبادی و ستاری،1354 ، 89)104.
کارل پوپر105 شناخت را جستجوی حقیقت میداند . جستجوی پر وسواس برای یافتن نظریه های علمی ، واقعی و توضیح دهنده . از دید وی جستجوی حقیقت را نباید با رسیدن به یقین و قطعیت ، یکسان دانست و باید میان آن دو تفاوتی دقیق قائل شد . انسان جائزالخطاست و لذا تمام شناخت بشری خطاپذیر و نامطمئن است . این امر بدین معناست که ما باید همواره علیه خطاهای خود پیکار کنیم و علیرغم تمام مراقبت ها و تدابیر ، هرگز نمی توانیم یقین حاصل کنیم که مرتکب خطا نشده ایم . خطا و اشتباه زمانی صورت میپذیرد که ما یک نظریه علمی را درست میپنداریم ، درحالیکه این نظریه نادرست است . لذا مبارزه با این خطا یا اشتباه ، به این معناست که ما در جستجوی خود به دنبال حقیقت عینی ، نادرستی و کذب را از راه آزمون و سنجش بیابیم و از میان برداریم . وظیفه و هدف فعالیت علمی چنین است : نزدیکتر شدن به حقیقت عینی ، حقیقت بیشتر ، حقیقت جالبتر ، حقیقت قابل فهم تر . در این راستا باید بپذیریم که شناخت بشری خطا پذیر است ، هرگز نمی توانیم یقین و قطعیت را هدف علم قلمداد کنیم . شناخت علمی و دانش ما همواره در قالب فرضیه بوده و چیزی جز دانش حدسی نمی باشد . شناخت حتی در گستره طبیعی ، فرضیات و حدسیاتی است که با نظریه های جدید تر و درست تر ابطال پذیر می باشد . از همین رو باید درهای دانش ما همواره بر روی نقد و تجدید نظر گشوده باشد و از بوته های سخت آزمایش و در تقابل با حدسیات مخالف و رقیب ، سربلند بیرون آید . به عبارت دیگر می توان گفت که قوانین شناخته شده طبیعی چیزی جز توصیفاتی با بالاترین درجه احتمال نیست . (گودرزی ،1388 ، 64 )1.
بعد از آنکه موضوع تحقیق انتخاب شد ، محقق باید آن را به روشنی و وضوح بیان کند . مشکل یا مساله باید تشریح و اهمیت آن از نظر تحقیق توجیه شود . چون منابع و امکانات محدود است ، موضوع تحقیق باید به قدر کافی تبیین شود تا تخصیص منابع برای آن موجه و قابل قبول باشد . همچنین قلمرو تحقیق باید محدود باشد تا امکان توضیح و تشریح آن فراهم شود . ضمناً موضوع نباید آنقدر جزیی باشد که از نظر تحقیق بتوان آن را نادیده گرفت و لزومی به بررسی نباشد (ایران نژاد پاریزی ، 1385 ، 39 ) 2.
در این فصل مراحل انجام تحقیق مورد بررسی قرار می گیرد. روش تحقیق، ویژگی های تحقیق، فرضیه های تحقیق، جامعه مطالعاتی، نحوه جمع آوری داده های مربوط به متغیرهای تحقیق و چگونگی تجزیه و تحلیل این اطلاعات نیز در این فصل مورد توجه قرار گرفته است.

2-3 طرح تحقیق
با توجه به تقسیم بندی علمی از نظر هدف ، تحیق حاضر از نوع تحقیق کاربردی و از آنجا که یکی از اهداف این تحقیق ، بررسی رابطه بین معیارهای مختلف نقد شوندگی و عامل عدم و نقد شوندگی با خط مشی های تقسیم سود سهام در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران ، لذا می توان تحقیق حاضر را در زمره تحقیقات توصیفی قرار داد. هدف تحقیقات کاربردی ، توسعه دانش کاربردی در یک زمینه خاص است . تحقیقات کاربردی به سمت کاربرد علمی دانش هدایت می شوند .

3-3 روش اجرای تحقیق
دشوارترین گام در فرآیند تحقیق، مشخص کردن مساله مورد مطالعه است. نخست آنکه درباره یک چیز، یک مانع یا یک موقعیت مبهم تردید وجود دارد، تردیدی که نیازمند تعیین است.در هر تحقیق ابتدا باید نوع، ماهیت، اهداف تحقیق و دامنه آن معین شود تا بتوان با استفاده از قواعد و ابزار و از راه های معتبر به واقعیت ها دست یافت (سرمد و همکاران ، 1381، 80)3.
بنابراین پژوهش حاضر از نظر طبقه بندی بر مبنای هدف، از نوع تحقیقات کاربردی است. زیرا هدف تحقیق کاربردی، توسعه دانش کاربردی در یک زمینه خاص است.
تحقیقات همچنین تحقیق حاضر از لحاظ روش و ماهیت از نوع همبستگی است. در این تحقیق هدف، تعیین میزان هماهنگی تغییرات متغیر هاست.
برای این منظور بر حسب مقیاس های اندازه گیری متغیر ها، شاخص های مناسبی اختیار می شود. (سرمد و همکاران،1381،170) 1.
مقیاس اندازه گیری داده ها مقیاس نسبی است. مقیاس نسبی بالاترین و دقیق ترین سطح اندازه گیری را ارائه می دهد. این مقیاس علاوه بر دارا بودن کلیه خصوصیات مقیاس های دیگر، از صفر مطلق نیز برخوردار است (مهر علی زاده و چینی پرداز،1384،39) 2.

4-3مدل مفهومی تحقیق

منبع ( چانگ کی ،2008، 158)106
5-3 جامعه و نمونه مطالعاتی
جامعه مطالعاتی تحقیق شامل کلیه شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران برای دوره زمانی سال 1384 الی 1388 ، با در نظر گرفتن ویژگی های زیر می باشد:
1. پایان سال مالی شرکت 29 اسفند ماه باشد.
2. اطلاعات شرکت در دسترس باشد .
3. جزء شرکت های واسطه گری مالی و سرمایه گذاری(هلدینگ) نباشد.
4. امتیاز سالانه رتبه نقد شوندگی شرکت دسترس باشد .
5. حداقل دارای 150 روز معاملاتی باشد .
6. شرکتها تغییر سال مالی نداشته باشند.
استفاده از جدول مورگان برای تعیین حجم نمونه
کرجسی 107 مورگان 108 و کوهن 109 با ارائه یک جدول مدل تصمیم گیری عمومی ولی کاربردی برای تعیین حجم نمونه ، ارائه داده اند . استفاده از این جدول با توجه به سهولت استفاده ، کاربرد فراوانی نزد پژوهشگران یافته است که معایب خاص خود را نیز دارد . این جدول که بر اساس اندازه جامعه و حداکثر خطای پذیرفته شده در پژوهش های رفتاری تهیه شده است به شرح صفحه بعد است .(جواهری زاده ، 1386 )110.
این جدول زمانی کارائی بیشتری پیدا میکند که محقق از واریانس جامعه اطلاع ندارد و نمی تواند از فرمولهای آماری برای محاسبه حجم نمونه استفاده کند .

حجم نمونه
جامعه آماری
حجم نمونه
جامعه آماری
حجم نمونه
جامعه آماری
291
1200
140
220
10
10
297
1300
144
230
14
15
302
1400
148
240
19
20
306
1500
152
25
24
25
310
1600
155
260
28
30
313
1700
159
270
32
35
317
1800
162
280
36
40
320
1900
165
290
40
45
322
2000
169
300
44
50
327
2200
175
320
48
55
331
2400
181
340
52
60
335
2600
186
360
56
65
338
2800
191
380
59
70
341
3000
196
400
63
75
346
3500
201
420
66
80
351
4000
205
440
70
85
354
4500
210
460
73
90
357
5000
214
480
76
95
361
6000
217
500
80
100
364
7000
226
550
86
110
367
8000
234
600
92
120
368
9000
242
650
97
130
370
10000
248
700
103
140
375
15000
254
750
108
150
377
20000
260
800
113
160
379
30000
265
850
118
170
380
40000
269
900
123
180
381
50000
274
950
127
190
382
75000
278
1000
132
200
384
100000
285
1100
136
210

با توجه به محدودیتهای عنوان شده در انتخاب جامعه آماری پس از اعمال این محدودیتها تعداد جامعه در حدود 800 مورد شد که با استفاده از جدول مورگان حجم نمونه 360 سال شرکت میباشد که این 186 سال شرکت را با استفاده از روش نمونه گیری سیستماتیک انتخاب شد .

6-3 روش و ابزار گرد آوری اطلاعات
یکی از ضروریات هر مطالعه و پژوهش وجود اطلاعات مربوط و قابل اتکاء و سرعت و سهولت دسترسی به آن می باشد (حافظ نیا،1381، 45-44)1.
در این تحقیق برای جمع آوری داده های مورد نیاز فرضیه ها و هم چنین مبانی نظری پژوهش، از روش کتابخانه ای استفاده شده است. هم چنین ابزار تحقیق، صورت های مالی، شرکت های مورد مطالعه بوده است که این موارد توسط سازمان بورس اوراق بهادار تهران منتشر گردیده است. این نوع اطلاعات در سایت بورس111 موجود بوده و آرشیو شده است و این گونه داده ها از نوع داده های ثانویه محسوب شده و مشخصاً دارای اعتبار و روایی است.

7-3 متغییرهای مورد مطالعه در تحقیق و روش اندازه گیری متغیرها
1-7-3 روش اندازه گیری سیاستهای تقسیم سود ( متغییرمستقل ) :
برای اندازه گیری این متغیر از تبدیل اطلاعات کیفی به کمی استفاده مینماییم. به این صورت که شرکتهایی که پرداخت سود آنها به صورت نقدی بوده با عدد یک اندازه گیری میشوند و سایر شرکتها که پرداخت سود به صورت سهمی را داشته اند با عدد صفر اندازه گیری میگردند ( خدادادی ، 1388 ، 126)112

2-7-3روشهای اندازه گیری نقد شوندگی : ( متغیرهای وابسته )
رتبه نقد شوندگی : براساس اطلاعیه مندرج در سایت رسمی شرکت بورس تهران، رتبه نقدشوندگی شرکت ها از ابعاد وضعیت شرکت ها از نظر تعداد روزهای گشایش ، نماد معاملاتی و تعداد روزهایی که نماد معاملاتی شرکت ها در سال 85 مورد دادوستد قرار گرفته، طبقه بندی و منتشر شده است (رحمانی ، 1389 ، 45 )113.
1) روش نرخ گردش : از تقسیم حجم معاملات بر تعداد سهام بدست می آید (چان و فاف 2003 ، 563)114.
2) نسبت نقدشوندگی آمیوست: این معیار ارزش معاملات یک سهم را به ازای تغییر قیمت ایجاد شده در یک بازه زمانی محاسبه می کند و از تقسیم ارزش معاملات بر قدر مطلق بازده به دست می آید. این معیار برای هر سال محاسبه شده است (رحمانی ، 1389، 45 )115.
3) نسبت عدم نقدشوندگی امیهود: این نسبت از تقسیم قدر مطلق بازده بر حجم معاملات در یک بازه زمانی معین به دست می آید . (رحمانی ، 1389 ، 45 )116.
روشهای اندازه گیری اندازه شرکت و نسبت ارزش دفتری به بازار ( متغیرهای کنترلی)
1) اندازه شرکت : برای اندازه گیری این متغییر از لگاریتم مجموع داراییهای شرکت استفاده میکنیم (چان و فاف 2003 ، 563 )117.
2) نسبت ارزش دفتر به ارزش بازار : این متغییر از تقسیم ارزش دفتری سهام به ارزش بازار سهام بدست می آید (چان و فاف ، 2003 ، 563 )118.
در انتها پس از تهیه و محاسبه کامل متغیر ها در محیطExcel ، تمام متغیر ها به محیط SPSS، جهت پردازش آماری، منتقل گردید و خروجی هایی طبق مفروضات مورد نظر حاصل و تجزیه و تحلیل گردیده است که شرح و تفسیر کامل آن در فصل چهارم تحقیق حاضر گنجانده شده است.

8-3 روش تحلیل داده ها
پس از جمع آوری داده ها ، اطلاعات به رایانه منتقل و با استفاده از بسته نرم افزار SPSS تحلیل داده ها صورت پذیرفت .
به منظور تحلیل داده ها بدست آمده از روشهای آمار توصیفی و استنباطی استفاده شده است .
در بخش توصیف داده ها از شاخص های میانگین ، چولگی ، کشیدگی و …. و رسم نمودارهای مربوطه استفاده شده است .
در بخش آمار استنباطی برای انجام کلیه فرضیه ها از رگرسیون خطی چند متغیره استفاده شده است .

9-3 فرایند آزمون فرضیه ها
مرحله اول ) تعریف فرضیه های H0 و H1 :
قبل از اینکه ادعا شود که حکمی معتبر است ، باید شواهد کافی در تایید آن بدست آورده شود . در نتیجه ، شخص تحلیلگر باید حکم را غلط بداند ، مگر اینکه داده های بدست آمده خلاف آن را تایید کنند . قاعده پذیرفته شده ، این است که محقق فرض H0 را آزمون نماید و بر اساس تایید یا رد فرض H0 به تحلیل فرضیه پژوهشی بپردازد . واضح است که تعریف آماری فرض H0 باید دارای مرز مشخصی باشد تا محقق بتواند آن را آزمون نماید . بنابراین چنانچه فرضیه پژوهش ، مرز مشخصی داشته باشد ( = ) ، H0 نشان دهنده ادعا ( فرضیه پژوهش ) خواهد بود ، در غیر این صورت نقیض آن در H0 تعریف شده و فرضیه پژوهشی در قالب نماد آماری H1 قرار خواهد گرفت . آنچه مسلم است فرض H1 و H0 مکمل یکدیگر هستند . با این توصیف فرض H0 گاهی بیان کننده نقیض ادعا خواهد بود .
مرحله دوم ) تعیین توزیع نمونه گیری و نوع آماره آزمون :
توزیع نمونه گیری به شرط تخمین پارامتر مورد ادعا بستگی دارد . بسته به این فرضیه پژوهشی ، چه نوع پارامتری را بیان میکند ، توزیع نمونه گیری آماره و آماره آزمون تغییر خواهد کرد . آماره آزمون ، همان متغییر استاندارد است .
مرحله سوم ) تعیین سطح معنی داری 119 و تصمیم گیری :
با توجه به این که سطح اطمینان در نظر گرفته شده در این پایان نامه 95 درصد می باشد بر این اساس در مورد رد یا پذیرفته شدن فرضیه ها نتیجه گیری شده است . به این صورت که اگر مقدار سطح معنی داری کمتر از 5 درصد باشد فرضیه مورد نظر تایید شده و در غیر این صورت فرضیه رد خواهد شد . در رگرسیون هر فرضیه دارای یک ضریب می باشد که علامت این ضرایب نشان دهنده نوع رابطه متغییر مستقل هر فرضیه با متغییر وابسته تحقیق است . برای تعیین نوع راابطه و شدت رابطه نیز از ضزیب همبستگی و ضریب تعیین استفاده شده است .
آزمون نرمالیتی : در این تحقیق ابتدا نرمال بودن داده ها در هر فرضیه به کمک این آزمون بررسی شده است . فرض صفر و فرض مقابل نرمال بودن داده ها بصورت زیر می باشد :
H0 : داده ها نرمال هستند
H1 : داده ها نرمال نیستند
برای آزمون فرض بالا از آزمون کولموگوروف-اسمیرنوف120 استفاده شده است . به این ترتیب فرض صفر هنگامی رد میشود که مقادیر سطح معنی داری 121 کمتر از 5 درصد باشد .

10-3 روش آزمون فرضیه ها
در آزمون کلیه فرضیه های این تحقیق از "رگرسیون" خطی چند گانه استفاده میشود.
فرضیه اصلی : خط مشی های تقسیم سود با معیارهای نقد شوندگی و عدم نقد شوندگی رابطه دارد .
فرضیه فرعی اول : سیاستهای تقسیم سود با رتبه نقد شوندگی شرکتها رابطه دارد .
LIQUIDITY MEASURES 1 i,t = α + β1 DPS i,t + β2 SIZE i,t + β3 BM i,t
فرضیه فرعی دوم : سیاستهای تقسیم سود با نسبت نقد شوندگی آمیوست رابطه دارد.
LIQUIDITY MEASURES 2 i,t = α + β1 DPS i,t + β2 SIZE i,t + β3 BM i,t
فرضیه فرعی سوم : سیاستهای تقسیم سود با نقد شوندگی شرکتها به روش نرخ گردش رابطه دارد.
LIQUIDITY MEASURES 3 i,t = α + β1 DPS i,t + β2 SIZE i,t + β3 BM i,t
فرضیه فرعی چهارم : سیاستهای تقسیم سود با نسبت عدم نقد شوندگی آمیهود رابطه دارد .
LIQUIDITY MEASURES 4 i,t = α + β1 DPS i,t + β2 SIZE i,t + β3 BM i,t
LIQUIDITY MEASURES 1 i,t = رتبه نقد شوندگی شرکت i در دوره t
LIQUIDITY MEASURES 2 i,t = نسب نقد شوندگی آمیوست برای شرکت i در دوره t
LIQUIDITY MEASURES 3 i,t = نرخ گردش برای شرکت i در دوره t
ILLIQUIDITY MEASURES i,t = نسبت عدم نقد شوندگی شرکت i در دوره t
DPS i,t = سیاست تقسیم سود شرکت i در دوره t
SIZE i,t = اندازه شرکت i در دوره t
BM i,t = نسبت ارزش دفتری به بازار

فصل چهارم
تجزیه و تحلیل داده ها

1-4 مقدمه‏
پژوهشگر پس از این که روش تحقیق خود را مشخص کرد و با استفاده از ابزارهای مناسب،داده های مورد نیاز را برای آزمون فرضیه های خود جمع آوری کرد، اکنون نوبت آن است که با بهره گیری از تکنیک های آماری مناسبی که با روش تحقیق، نوع متغیرها،… سازگاری دارد، داده های جمع آوری شده را دسته بندی و تجزیه و تحلیل نماید و در نهایت فرضیه هایی را که تا این مرحله او را در تحقیق هدایت کرده اند، در بوته آزمون قرار دهد و تکلیف آن ها را روشن کند و سرانجام بتواند راه حلی و پاسخی برای پرسش تحقیق بیابد. پیوند دادن موضوع تحقیق به رشته ای از اطلاعات موجود مستلزم اندیشه ای خلاق است، معمولاً موضوعی به ذهن محقق خطور می کند که یافتن منابع داده های موجود، برای بررسی آن مستلزم خلاقیت ذهنی محقق است، آرایش و تنظیم داده ها نیز مستلزم خلاقیت است. فرایند تجزیه و تحلیل داده ها، فرایندی چند مرحله ای است که طی آن داده هایی که از طریق بکارگیری ابزارهای جمع آوری در جامعه (نمونه)آماری فراهم آمده اند؛ خلاصه، کدبندی و دسته بندی … و در نهایت پردازش می شوند تا زمینه برقراری انواع تحلیل ها و ارتباط ها بین این داده ها به منظور آزمون فرضیه ها فراهم آید(خاکی،1387،305-303)1.

2-4 شاخص های توصیفی متغیرها
به منظور شناخت بهتر ماهیت جامعه ای که در پژوهش مورد مطالعه قرار گرفته است و آشنایی بیشتر با متغیر های پژوهش، قبل از تجزیه و تحلیل داده های آماری ،لازم است این داده ها توصیف شود.همچنین توصیف آماری داده ها،گامی در جهت تشخیص الگوی حاکم برآن ها وپایه ای برای تبیین روابط بین متغیرهایی است که در پژوهش به کار می رود(خورشیدی وقریشی،1381،254)2.
بنابراین، قبل از این که به آزمون فرضیه های پژوهش پرداخته شود، متغیرهای پژوهش به صورت خلاصه در جدول شماره (1-4) مورد بررسی قرار می گیرد. این جدول حاوی شاخص هایی برای توصیف متغیرهای تحقیق می باشد. این شاخص ها شامل ،شاخص های مرکزی، شاخص های پراکندگی و شاخص های شکل توزیع است.
جدول (1-4) شاخص های توصیف کننده متغیرهای تحقیق، شاخص های مرکزی، شاخص های پراکندگی و شاخص های شکل توزیع (آماری)
متغیر ها
رتبه نقد شوندگی
نرخ گردش
نسبت آمیوست
نسبت آمیهود
تقسیم سود
لگاریتم داراییها
ارزش دفتری به بازار

شاخص ها

تعداد
185
185
185
185
185
185
185
میانگین
106.11
5157.69
10.83
2.46
0.90
14.15
0.42
خطای معیار میانگین
6.02
342.21
8.88
0.25
0.02
0.15
0.11
انحراف معیار
81.85
4654.55
120.83
3.35
0.30
2.09
1.50
واریانس
6699.09
21664796.94
14599.75
11.22
0.09
4.37
2.25
چولگی
0.70
1.55
13.58
3.72
-2.74
-1.05
-11.31
خطای استاندارد ضریب چولگی
0.18
0.18
0.18
0.18
0.18
0.18
0.18
کشیدگی
-0.24
2.45
184.60
18.91
5.57
10.77
144.85
خطای استاندارد ضریب کشیدگی
0.36
0.36
0.36
0.36
0.36
0.36
0.36
دامنه تغییرات
341
25361
1645
27
1
20
22
بالاترین
343
25800
1645
27
1
20
3
پایین ترین
2
438
0
0
0
0
-19

3-4 تجزیه و تحلیل فرضیه های تحقیق
با توجه به مستندات و ادبیات اشاره شده در فصل دوم و همچنین خلاصه چارچوب نظری تحقیق در فصل اول، نشان از این مطلب دارد که در اکثر تحقیقات انجام شده،متغیرهای مورد مطالعه را به صورت سالانه محاسبه ودر تحلیل و تفسیرکلی از آنها استفاده نموده اند. در این مرحله محقق،پس از تعیین و محاسبه متغیر های مستقل و وابسته ، به آزمون فرضیات تحقیق و تجزیه و تحلیل آنها می پردازد. ابتدا وجود رابطه همبستگی بین متغیر وابسته و متغیر های مستقل را مورد آزمون قرار داده و سپس از روش رگرسیون جهت تعیین رابطه ریاضی بین متغیر های مستقل و وابسته استفاده گردید. در واقع ،تجزیه و تحلیل رگرسیون کمک می کند تا رابطه خطی بین متغیر ها را در صورت وجود چنین رابطه ای پیدا کنیم .در مرحله پایانی برای تعیین میزان ارتباط بین متغیر وابسته و متغیر های مستقل در تحقیق از معیار همبستگی استفاده شده است .خوشبختانه جهت اجتناب از محاسبه آماره های متناظر در جدولt ،نرم افزار SPSS مقدار احتمال را محاسبه و ارائه می نماید که از آن می توان برای رد یا تائید فرض صفر استفاده نمود. خلاصه یافته ها ی هر فرضیه به شرح ذیل بیان می شود:

4-4 بررسی فرض نرمال بودن متغیرها:
از آن جائی که نرمال بودن متغیر وابسته به نرمال بودن باقیمانده های مدل می انجامد؛ لازم است قبل از برازش مدل ، نرمال بودن آن کنترل شود.
فرض صفر و فرض مقابل آزمون نرمالیتی به صورت زیر است:
توزیع داده های متغییرهای نفد شوندگی و عدم نقد شوندگی نرمال است
توزیع داده های متغییرهای نفد شوندگی و عدم نقد شوندگی نرمال نیست
جهت آزمون فرض بالا از آزمون کلموگروف- اسمیرنوف استفاده شده است.در این آزمون هر گاه سطح معناداری کمتر از 5% باشد فرض صفر در سطح 95% اطمینان رد می شود؛

جدول (2-4) آزمون کالموگراف – اسمیرنوف K-S برای متغیرهای وابسته
نام متغییر
رتبه نقد شوندگی
نرخ گردش
نسبت آمیوست
نسبت آمیهود
تعداد
185.0000
185.0000
185.0000
185.0000
میانگین
106.1081
5157.6936
10.8306
2.4628
انحراف معیار
81.8479
4654.5458
120.8294
3.3495
قدر مطلق بیشترین انحراف معیار
0.1017
0.1743
0.4643
0.2300
بیشترین انحراف مثبت
0.0872
0.1743
0.4582
0.2200
بیشترین انحراف منفی
-0.1017
-0.1573
-0.4643
-0.2300
کلموگروف ، اسمیرنوف
1.3832
2.3705
6.3150
3.1400
سطح معنی داری
0.0436
0.0000
0.0000
0.0

بر اساس مقادیر ارائه شده(جدول 2 -4) سال 87 از آنجایی که مقادیر سطح معناداری ، در مدل کمتر از 5% است ( Sig. > 0/05 یا P- value)، بنابراین فرض صفر یعنی نرمال بودن متغیر ها رد می شود. از جذر متغییر رتبه نقد شوندگی و با لگاریتم طبیعی مابقی متغییرها نرمال شد که جدول مربوطه در زیر ارایه شده است.

ادامه جدول (2-4) آزمون کالموگراف – اسمیرنوف K-S برای متغیرهای وابسته
نام متغییر
رتبه نقد شوندگی
نرخ گردش
نسبت آمیوست
نسبت آمیهود
تعداد
185.0000
185.0000
185.0000
185.0000
میانگین
9.3812
8.1616
-0.1589
0.2351
انحراف معیار
4.2662
0.9035
1.3344
1.3266
قدر مطلق بیشترین انحراف معیار
0.0908
0.0677
0.0910
0.0880
بیشترین انحراف مثبت
0.0908
0.0677
0.0910
0.0440
بیشترین انحراف منفی
-0.0471
-0.0521
-0.0457
-0.0880
کلموگروف ، اسمیرنوف
1.2344
0.9202
1.2384
1.2030
سطح معنی داری
0.0950
0.3654
0.0931
0.1103

5- 4 خلاصه تجزیه وتحلیل ها به تفکیک هرفرضیه به شرح ذیل بیان می شود
1-5-4 تجزیه و تحلیل و آزمون فرضیه اول:
سیاستهای تقسیم سود با رتبه نقد شوندگی شرکتها رابطه دارد .
آزمون فرضیه اول :اگر فرضیه اصلی یک را به صورت آماری بیان کنیم، به حالت زیر در خواهد آمد:
همبستگی معنا داری بین سیاستهای تقسیم سود با رتبه نقد شوندگی شرکتها.، وجود ندارد.
همبستگی معنا داری بین سیاستهای تقسیم سود با رتبه نقد شوندگی شرکتها. ، وجود دارد.
و با جدول های آماری ذیل نمایش داده میشود:

جدول (3-4) : ضریب همبستگی، ضریب تعیین، ضریب تعیین تعدیل شده و آزمون دوربین- واتسون بین سیاستهای تقسیم سود با رتبه نقد شوندگی شرکتها در
مدل
ضریب همبستگی
ضریب تعیین
ضریب تعیین تعدیل شده
خطای معیار تخمین
دوربین- واتسون
1
0.3679
0.1354
0.1210
3.9997
2.0720

جدول (4-4) تحلیل واریانس رگرسیون برای متغیرهای سیاستهای تقسیم سود با رتبه نقد شوندگی شرکتها
ANOVA b
مدل
مجموع مربعات
درجه آزادی
میانگین مربعات
Fآماره
سطح معنی داری
رگرسیون
453.30
3
151.10
9.45
0.00
باقیمانده
2895.53
181
16.00

جمع
3348.83
184

جدول شماره (4-4) نشان دهنده تحلیل واریانس بین سیاستهای تقسیم سود با رتبه نقد شوندگی شرکتها در کلیه سالها میباشد ، طبق این خروجی، معنی داری کلی مدل رگرسیون توسط جدول ANOVA و ازطریق فرضیه های آماری ذیل آزمون می شود :

با توجه به این که sig کمتر از پنج درصد می باشد، فرض خطی بودن رابطه بین دو متغیر تایید می گردد.حال دنبال پیدا کردن این رابطه می رویم:
جدول (5-4) ضرایب معادله رگرسیون برای متغیرهای سیاستهای تقسیم سود با رتبه نقد شوندگی شرکتها
مدل
ضرایب استاندارد نشده
tآماره
سطح معنی داری

Std. Error
B

عدد ثابت
2.24
0.00
3.91
0.00
تقسیم سود
0.99
0.34
4.91
0.00
اندازه شرکت
0.14
-0.13
-1.90
0.06
ارزش دفتری به بازار سهام
0.20
0.05
0.68
0.50
طبق جدول شماره (3-4) ضریب همبستگی پیرسون بین دو متغیر سیاستهای تقسیم سود با رتبه نقد شوندگی شرکتها 0.3679 است. این عدد در سطح خطای 5% رابطه معنی داری را بین دو متغیر سیاستهای تقسیم سود با رتبه نقد شوندگی شرکتها نشان می دهد. با توجه به خروجی های نرم افزار SPSS؛ جداول نشان می دهد، از آن جا که sig کمتر از پنج درصد است، فرض H0 در سطح خطای پنج درصد رد می شود و وجود همبستگی بین این دو متغیر تایید می شود. یکی از مفروضات رگرسیون استقلال خطاهاست؛ در صورتی که فرضیه استقلال خطاها رد شود و خطاها با یکدیگر همبستگی داشته باشند، امکان استفاده از رگرسیون وجود ندارد.
آماره دوربین- واتسون به منظور بررسی استقلال خطاها از یکدیگر استفاده می شود که اگر مقدار آماره دوربین – واتسون در فاصله 5/1 تا 5/2 باشد فرض همبستگی بین خطاها رد می شود و می توان از رگرسیون استفاده کرد. مقدار آماره دوربین- واتسون طبق جدول (3-4) 2.157 می باشد و این عدد نشان می دهد که خطاها از یکدیگر مستقل هستند و بین خطاها خود همبستگی وجود ندارد و فرض همبستگی بین خطاها رد می شود و می توان از رگرسیون استفاده کرد.
طبق خروجی جدول شماره (5-4)، بقیه ستون های این جدول شامل معیار ضرایب ستون B ، آماره t و sig است که جهت آزمون فرض تساوی هر یک از ضرایب ستون B با عدد صفر به کار می رود. حال اگرβ و α به ترتیب مقدار ثابت و شیب خط رگرسیون جامعه باشد، آزمون فرض ها را برای این دو مقدار می توان به صورت زیر نوشت :
,
از آنجا که در این خروجی، سطح معنی داری در رتبه نقد شوندگی کمتر از 5% است فرضیه اول تایید میشود .

2-5-4 تجزیه و تحلیل و آزمون فرضیه دوم:
سیاستهای تقسیم سود با نسبت نقد شوندگی آمیوست رابطه دارد.
آزمون فرضیه دوم :اگر فرضیه اصلی یک را به صورت آماری بیان کنیم، به حالت زیر در خواهد آمد:
همبستگی معنا داری سیاستهای تقسیم سود با نسبت نقد شوندگی آمیوست.، وجود ندارد.
همبستگی معنا داری بین سیاستهای تقسیم سود با نسبت نقد شوندگی آمیوست. ، وجود دارد.
و با جدول های آماری ذیل نمایش داده میشود:

جدول (6-4) : ضریب همبستگی، ضریب تعیین، ضریب تعیین تعدیل شده و آزمون دوربین- واتسون بین سیاستهای تقسیم سود با نسبت نقد شوندگی آمیوست
مدل
ضریب همبستگی
ضریب تعیین
ضریب تعیین تعدیل شده
خطای معیار تخمین
دوربین- واتسون
1
0.2149
0.0462
0.0304
0.8897
2.0640
جدول (7-4) تحلیل واریانس رگرسیون برای متغیرهای سیاستهای تقسیم سود با نسبت نقد شوندگی آمیوست
ANOVA b
مدل
مجموع مربعات
درجه آزادی
میانگین مربعات
Fآماره
سطح معنی داری
رگرسیون
6.94
3
2.31
2.92
0.00
باقیمانده
143.27
181
0.79

جمع
150.21
184

جدول شماره (7-4) نشان دهنده تحلیل واریانس بین سیاستهای تقسیم سود با نسبت نقد شوندگی آمیوست در کلیه سالها میباشد ، طبق این خروجی، معنی داری کلی مدل رگرسیون توسط جدول ANOVA و ازطریق فرضیه های آماری ذیل آزمون می شود :

با توجه به این که sig کمتر از پنج درصد می باشد، فرض خطی بودن رابطه بین دو متغیر تایید می گردد.حال دنبال پیدا کردن این رابطه می رویم:
جدول (8-4) ضرایب معادله رگرسیون برای متغیرهای سیاستهای تقسیم سود با نسبت نقد شوندگی آمیوست
مدل
ضرایب استاندارد نشده

tآماره
سطح معنی داری

Std. Error
B

عدد ثابت
0.50
0.00
18.76
0.00
تقسیم سود
0.22
-0.02
-0.25
0.80
اندازه شرکت
0.03
-0.18
-2.44
0.02
ارزش دفتری به بازار سهام
0.04
-0.10
-1.33
0.18

طبق جدول شماره (6-4) ضریب همبستگی پیرسون بین دو متغیر سیاستهای تقسیم سود نسبت نقد شوندگی آمیوست 0.2149است. این عدد در سطح خطای 5% رابطه معنی داری را بین دو متغیر سیاستهای تقسیم سود با نسبت نقد شوندگی آمیوست نشان نمی دهد. با توجه به خروجی های نرم افزار SPSS؛ جداول نشان می دهد، از آن جا که sig بیشتر از پنج درصد است، فرض H0 در سطح خطای پنج درصد رد نمی شود و وجود همبستگی بین این دو متغیر تایید نمی شود. یکی از مفروضات رگرسیون استقلال خطاهاست؛ در صورتی که فرضیه استقلال خطاها رد شود و خطاها با یکدیگر همبستگی داشته باشند، امکان استفاده از رگرسیون وجود ندارد.آماره دوربین- واتسون به منظور بررسی استقلال خطاها از یکدیگر استفاده می شود که اگر مقدار آماره دوربین – واتسون در فاصله 5/1 تا 5/2 باشد فرض همبستگی بین خطاها رد می شود و می توان از رگرسیون استفاده کرد. مقدار آماره دوربین- واتسون طبق جدول (6-4) 2.0640 می باشد و این عدد نشان می دهد که خطاها از یکدیگر مستقل هستند و بین خطاها خود همبستگی وجود ندارد و فرض همبستگی بین خطاها رد می شود و می توان از رگرسیون استفاده کرد.
طبق خروجی جدول شماره (8-4)، بقیه ستون های این جدول شامل معیار ضرایب ستون B ، آماره t و sig است که جهت آزمون فرض تساوی هر یک از ضرایب ستون B با عدد صفر به کار می رود. حال اگرβ و α به ترتیب مقدار ثابت و شیب خط رگرسیون جامعه باشد، آزمون فرض ها را برای این دو مقدار می توان به صورت زیر نوشت :
,
از آنجا که در این خروجی، سطح معنی داری در نسبت نقد شوندگی آمیوست بیشتر از 5% است فرضیه دوم رد میشود .

3-5-4 تجزیه و تحلیل و آزمون فرضیه سوم:
سیاستهای تقسیم سود با نقد شوندگی شرکتها به روش نرخ گردش رابطه دارد.
آزمون فرضیه اول :اگر فرضیه اصلی یک را به صورت آماری بیان کنیم، به حالت زیر در خواهد آمد:
همبستگی معنا داری سیاستهای تقسیم سود با نقد شوندگی شرکتها به روش نرخ گردش.، وجود ندارد.
همبستگی معنا داری بین سیاستهای تقسیم سود با نقد شوندگی شرکتها به روش نرخ گردش. ، وجود دارد.
و با جدول های آماری ذیل نمایش داده میشود:

جدول (9-4) : ضریب همبستگی، ضریب تعیین، ضریب تعیین تعدیل شده و آزمون دوربین- واتسون بین سیاستهای تقسیم سود با نقد شوندگی شرکتها به روش نرخ گردش
مدل
ضریب همبستگی
ضریب تعیین
ضریب تعیین تعدیل شده
خطای معیار تخمین
دوربین- واتسون
1
0.1522
0.0232
0.0070
1.3298
1.5860

جدول (10-4) تحلیل واریانس رگرسیون برای متغیرهای سیاستهای تقسیم سود با نقد شوندگی شرکتها به روش نرخ گردش
ANOVA b
مدل
مجموع مربعات
درجه آزادی
میانگین مربعات
Fآماره
سطح معنی داری
رگرسیون
7.59
3
2.53
1.43
0.00
باقیمانده
320.07
181
1.77

جمع
327.66
184

جدول شماره (10-4) نشان دهنده تحلیل واریانس بین سیاستهای تقسیم سود با نقد شوندگی شرکتها به روش نرخ گردش در کلیه سالها میباشد ، طبق این خروجی، معنی داری کلی مدل رگرسیون توسط جدول ANOVA و ازطریق فرضیه های آماری ذیل آزمون می شود :

با توجه به این که sig کمتر از پنج درصد می باشد، فرض خطی بودن رابطه بین دو متغیر تایید می گردد.حال دنبال پیدا کردن این رابطه می رویم:

جدول (11-4) ضرایب معادله رگرسیون برای متغیرهای سیاستهای تقسیم سود با نقد شوندگی شرکتها به روش نرخ گردش
مدل
ضرایب استاندارد نشده

tآماره
سطح معنی داری

Std. Error
B

عدد ثابت
0.74
0.00
-2.08
0.04
تقسیم سود
0.33
0.05
0.64
0.52
اندازه شرکت
0.05
0.13
1.76
0.08
ارزش دفتری به بازار سهام
.007
0.05
0.97
0.50
طبق جدول شماره (9-4) ضریب همبستگی پیرسون بین دو متغیر سیاستهای تقسیم سود نقد شوندگی شرکتها به روش نرخ گردش 0.1522 است. این عدد در سطح خطای 5% رابطه معنی داری را بین دو متغیر سیاستهای تقسیم سود با نقد شوندگی شرکتها به روش نرخ گردش نشان نمی دهد. با توجه به خروجی های نرم افزار SPSS؛ جداول نشان می دهد، از آن جا که sig بیشتر از پنج درصد است، فرض H0 در سطح خطای پنج درصد رد نمی شود و وجود همبستگی بین این دو متغیر تایید نمی شود. یکی از مفروضات رگرسیون استقلال خطاهاست؛ در صورتی که فرضیه استقلال خطاها رد شود و خطاها با یکدیگر همبستگی داشته باشند، امکان استفاده از رگرسیون وجود ندارد.آماره دوربین- واتسون به منظور بررسی استقلال خطاها از یکدیگر استفاده می شود که اگر مقدار آماره دوربین – واتسون در فاصله 5/1 تا 5/2 باشد فرض همبستگی بین خطاها رد می شود و می توان از رگرسیون استفاده کرد. مقدار آماره دوربین- واتسون طبق جدول (9-4) 1.586 می باشد و این عدد نشان می دهد که خطاها از یکدیگر مستقل هستند و بین خطاها خود همبستگی وجود ندارد و فرض همبستگی بین خطاها رد می شود و می توان از رگرسیون استفاده کرد.
طبق خروجی جدول شماره (11-4)، بقیه ستون های این جدول شامل معیار ضرایب ستون B ، آماره t و sig است که جهت آزمون فرض تساوی هر یک از ضرایب ستون B با عدد صفر به کار می رود. حال اگرβ و α به ترتیب مقدار ثابت و شیب خط رگرسیون جامعه باشد، آزمون فرض ها را برای این دو مقدار می توان به صورت زیر نوشت :
,
از آنجا که در این خروجی، سطح معنی داری در نقد شوندگی شرکتها به روش نرخ گردش بیشتر از 5% است فرضیه سوم رد میشود .
4-5-4 تجزیه و تحلیل و آزمون فرضیه چهارم:
سیاستهای تقسیم سود با نسبت عدم نقد شوندگی آمیهود رابطه دارد.
آزمون فرضیه اول :اگر فرضیه اصلی یک را به صورت آماری بیان کنیم، به حالت زیر در خواهد آمد:
همبستگی معنا داری سیاستهای تقسیم سود با نسبت عدم نقد شوندگی آمیهود.، وجود ندارد.
همبستگی معنا داری بین سیاستهای تقسیم سود با نسبت عدم نقد شوندگی آمیهود وجود دارد.
و با جدول های آماری ذیل نمایش داده میشود:
جدول (12-4) : ضریب همبستگی، ضریب تعیین، ضریب تعیین تعدیل شده و آزمون دوربین- واتسون بین سیاستهای تقسیم سود با نسبت عدم نقد شوندگی آمیهود
مدل
ضریب همبستگی
ضریب تعیین
ضریب تعیین تعدیل شده
خطای معیار تخمین
دوربین- واتسون
1
0.1576
0.0248
0.0087
1.3208
1.5860

جدول (13-4) تحلیل واریانس رگرسیون برای متغیرهای سیاستهای تقسیم سود با نسبت عدم نقد شوندگی آمیهود
ANOVA b
مدل
مجموع مربعات
درجه آزادی
میانگین مربعات
Fآماره
سطح معنی داری
رگرسیون
8.04
3
2.68
1.54
0.00
باقیمانده
315.76
181
1.74

جمع
323.80
184

جدول شماره (13-4) نشان دهنده تحلیل واریانس بین سیاستهای تقسیم سود با نسبت عدم نقد شوندگی آمیهود در کلیه سالها میباشد ، طبق این خروجی، معنی داری کلی مدل رگرسیون توسط جدول ANOVA و ازطریق فرضیه های آماری ذیل آزمون می شود :

با توجه به این که sig کمتر از پنج درصد می باشد، فرض خطی بودن رابطه بین دو متغیر تایید نمی گردد.حال دنبال پیدا کردن این رابطه می رویم:
جدول (14-4) ضرایب معادله رگرسیون برای متغیرهای سیاستهای تقسیم سود با نسبت عدم نقد شوندگی آمیهود در
مدل
ضرایب استاندارد نشده

tآماره
سطح معنی داری

Std. Error
B

عدد ثابت
0.74
0.00
2.27
0.02
تقسیم سود
0.33
-0.05
-0.65
0.51
اندازه شرکت
0.05
-0.14
-1.85
0.07
ارزش دفتری به بازار سهام
0.07
-0.05
-0.65
0.52

طبق جدول شماره (12-4) ضریب همبستگی پیرسون بین دو متغیر سیاستهای تقسیم سود نسبت عدم نقد شوندگی آمیهود 0.1576 است. این عدد در سطح خطای 5% رابطه معنی داری را بین دو متغیر سیاستهای تقسیم سود با نسبت عدم نقد شوندگی آمیهود نشان نمی دهد. با توجه به خروجی های نرم افزار SPSS؛ جداول نشان می دهد، از آن جا که sig بیشتر از پنج درصد است، فرض H0 در سطح خطای پنج درصد رد نمی شود و وجود همبستگی بین این دو متغیر تایید نمی شود. یکی از مفروضات رگرسیون استقلال خطاهاست؛ در صورتی که فرضیه استقلال خطاها رد شود و خطاها با یکدیگر همبستگی داشته باشند، امکان استفاده از رگرسیون وجود ندارد.آماره دوربین- واتسون به منظور بررسی استقلال خطاها از یکدیگر استفاده می شود که اگر مقدار آماره دوربین – واتسون در فاصله 5/1 تا 5/2 باشد فرض همبستگی بین خطاها رد می شود و می توان از رگرسیون استفاده کرد. مقدار آماره دوربین- واتسون طبق جدول (12-4) 1.586 می باشد و این عدد نشان می دهد که خطاها از یکدیگر مستقل هستند و بین خطاها خود همبستگی وجود ندارد و فرض همبستگی بین خطاها رد می شود و می توان از رگرسیون استفاده کرد.
طبق خروجی جدول شماره (14-4)، بقیه ستون های این جدول شامل معیار ضرایب ستون B ، آماره t و sig است که جهت آزمون فرض تساوی هر یک از ضرایب ستون B با عدد صفر به کار می رود. حال اگرβ و α به ترتیب مقدار ثابت و شیب خط رگرسیون جامعه باشد، آزمون فرض ها را برای این دو مقدار می توان به صورت زیر نوشت :
,
از آنجا که در این خروجی، سطح معنی داری در نسبت عدم نقد شوندگی آمیهود بیشتر از 5% است فرضیه چهارم رد میشود .
جدول( 15-4 )خلاصه یافته های حاصل از آزمون فرضیه ها
مولفه های آماری

متغیر های تحقیق
ضریب همبستگی پیرسون
ضریب تعیین
ضریب تعیین تعدیل شده
دوربین- واتسون
آماره F
آماره t
درجه آزادی
سطح خطا
سطح معنی داری
نتیجه آزمون
رتبه نقد شوندگی
.36
.13
.12
2.07
9.45
3.91
184
.05
0.000
تایید فرضیه
نسبت آمیوست
.21
.46
.03
2.064
.04
18.76
184
.05
.80
رد فرضیه
نرخ گردش
.15
.023
.007
1.58
.24
2.08
184
.05
.52
رد فرضیه
نسبت آمیهود
.15
.024
.008
1.58
.21
2.27
184
.05
.51
رد فرضیه

فصل پنجم
نتیجه گیری و پیشنهادات

1-5 مقدمه
نوآوریهای توسعه ای در بازار سرمایه اهمیت نقدشوندگی را افزایش داده است. تهدیدی که همگام با جهانی شدن بازارها متوجه بازارهای کوچک و کمتر توسعه یافته است، کاهش نقدینگی در بازارهای محلی و انتقال آن به بازارهای بزرگ منطقه است.
نکته ی قابل توجه دیگر، تاثیر منفی بحرانهای مالی نظیر بحران مالی آسیا، برزیل و روسیه است که در پی هم رخ داده اند. وقوع این بحرانها موجب اصلاحات عمدهای در بازارهای نوظهور شده است. با اقدامات مهم صورت گرفته در دههی گذشته، درآمیختگی بازارهای نوظهور در ساختار اقتصاد جهانی افزایش یافته است. برخی از بازارهای نوظهور، با سرعت بیشتری در جهت پذیرش ساختارهای پیچیده بازار و استانداردهای نظارتی گام بر میدارند. این امر باعث افزایش اطمینان سرمایهگذار و در نتیجه رشد مستمر و ثبات بیشتر در این بازارها شده است. پیامد آشکار و مشخص این اقدامات، اثر مثبت آن بر نقدشوندگی در بازارهای مزبور است.
کشورهایی که بیش از همه تحت تاثیر بحران سال 98-1997 قرار گرفتند، فشار نقدینگی شدیدی را تجربه کردند که باعث ایجاد پرسشهای جدی در مورد کارکردهای سیستمهای مالی در اقتصاد و همچنین کفایت زیرساختهای نهادی این سیستمها شد. پس از آن اقداماتی به منظور شناسایی و رفع نقاط ضعف مربوط صورتگرفت که هدف از این اقدامات، بازگرداندن اعتماد به بازار و نیز اطمینان از کفایت انعطافپذیری ساختارهای بازار برای حذف عوامل منفی تاثیرگذار بر نقدشوندگی بود. یکی از نکات آموزنده بحرانهای مذکور، تاثیرات آنی و در برخی موارد بلندمدت کاهش اعتماد سرمایهگذار به بازار است. این کاهش اعتماد تقریبا هًمواره با کاهش شدید نقدشوندگی بازار و تبعات منفی بر سیستم مالی و کل اقتصاد همراه است.
بنابراین مقامات ناظر فعالانه در پی ارائهی نوآوریهایی هستند که توسعهی بلندمدت عواملی را که بر تعمیق بازارها اثرات مطلوبی دارند، تقویت کند. دستیابی به درجه نقدشوندگی باثبات در بازارها و در عین حال افزایش فعالیتهای معاملاتی نیز مدنظر این مقامات است. به عبارت دیگر، مقامات ناظر بهدنبال کسب اطمینان در مورد توانایی بازار در جذب و تحمل تبعات منفی بحرانهای مالی هستند. تلاشهای صورت گرفته در زمینه تنظیم مقررات نیز با هدف پشتیبانی از توسعه چارچوبهای ساختاری است که وجود بازاری توانمند، گسترده و عمیق را تضمین میکند. (سازمان بین المللی کمیسیونهای اوراق بهادار، 1387 ، 9 ) 1.

2-5 ارزیابی و تشریح نتایج آزمون فرضیه ها طبق شرایط متغیرها
با توجه به تجزیه و تحلیل ارائه شده در فصل چهارم که در خصوص هر فرضیه انجام گرفت، ابتدا به تفکیک ، به نتایج هر فرضیه اشاره نموده و سپس به نتیجه گیری کلی در خصوص یافته های این پژوهش می پردازیم.

1-2-5 نتایج فرضیه اول
با توجه به آزمونها و تحلیل هایی که از راه رگرسیون و همبستگی در فصل (4) انجام شد ، به این نتیجه رسیدیم که سیاستهای تقسیم سود با رتبه نقد شوندگی شرکتها در شرکتهای پذیرفته شده در بازار سرمایه ایران رابطه مثبت و معنی داری دارد که ضریب همبستگی به میزان 0.37 می باشد و در واقع متغیر های یاد شده نمی توانند به صورت مستقل عمل کنند و با توجه به ضریب تعیین تعدیل شده به دست آمده که مقدار آن برابر 0.12 می باشد، نشان می دهد که 12% از تغییرات رتبه نقد شوندگی شرکتها به خط مشی تقسیم سود سهام وابسته است و بقیه آن مربوط به متغیر هایی می باشد که در این پژوهش در نظر گرفته نشده است. بررسی ها نشان داد که فرضیه فوق تایید گردیده، و رابطه خطی ومثبت بین سیاستهای تقسیم سود با رتبه نقد شوندگی شرکتها وجود دارد.

2-2-5 نتایج فرضیه دوم
با توجه به آزمونها و تحلیل هایی که از راه رگرسیون و همبستگی در فصل (4) انجام شد ، ضریب بیشتر از صفرsig حاصل از رگرسیون سه متغیره بین دو متغیر سیاستهای تقسیم سود با نسبت نقد شوندگی آمیوست در بازار سرمایه ایران رابطه ندارد .
البته باتوجه به ضرایب sig و ضریب تعیین تعدیل شده مربوط به متغییرهای کنترلی میتوان نتیجه گرفت که نقد شوندگی از روش نرخ گردش تا اندازه ضریب تعیین تعدیل شده از این متغییرها تاثیر میپذیرد و مابقی تاثیر مربوط به متغیرهایی است که در این تحقیق مد نظر قرار نگرفته اند .
3-2-5 نتایج فرضیه سوم
با توجه به آزمونها و تحلیل هایی که از راه رگرسیون و همبستگی در فصل (4) انجام شد ، ضریب بیشتر از صفرsig حاصل از رگرسیون سه متغیره بین دو متغیر سیاستهای تقسیم سود با نقد شوندگی شرکتها به روش نرخ گردش در کلیه سالها در بازار سرمایه ایران رابطه ندارد .
البته باتوجه به ضرایب sig و ضریب تعیین تعدیل شده مربوط به متغییرهای کنترلی میتوان نتیجه گرفت که نقد شوندگی از روش نرخ گردش تا اندازه ضریب تعیین تعدیل شده از این متغییرها تاثیر میپذیرد و مابفی تاثیر مربوط به متغیرهایی است که در این تحقیق مد نظر قرار نگرفته اند .

3-2-5 نتایج فرضیه چهارم
با توجه به آزمونها و تحلیل هایی که از راه رگرسیون و همبستگی در فصل (4) انجام شد ، ضریب بیشتر از صفرsig حاصل از رگرسیون سه متغیره بین دو متغیر سیاستهای تقسیم سود با نسبت عدم نقد شوندگی آمیهود در کلیه سالها در بازار سرمایه ایران رابطه ندارد .
البته باتوجه به ضرایب sig و ضریب تعیین تعدیل شده مربوط به متغییرهای کنترلی میتوان نتیجه گرفت که نقد شوندگی از روش نرخ گردش تا اندازه ضریب تعیین تعدیل شده از این متغییرها تاثیر میپذیرد و مابفی تاثیر مربوط به متغیرهایی است که در این تحقیق مد نظر قرار نگرفته اند .

3-5 نتیجه گیری کلی تحقیق
آنچه در جمع بندی و نتیجه گیری کلی آزمون فرضیه های تحقیق مبنی بر،رابطه معناداری متغیر های مستقل و متغیرهای کنترل پژوهش با نقد شوندگی شرکتهای موجود در بورس اوراق بهادار تهران در فاصله زمانی 1384 تا 1388وجود دارد ،این است که رتبه نقد شوندگی ارتباط مثبت و معنی داری با خط مشی تقسیم سود سهام دارد.

4-5 پیشنهادها
پس از انجام مراحل یک تحقیق علمی، اگر تحقیق در یک روند سیستماتیک و پژوهشگرانه صورت گرفته باشد، محقق محققاً می تواند نظراتی را هم در مورد یافته ها و نتایج تحقیق و هم راه کارها و پیشنهاد هایی را به منظور بهبود و بسط پژوهش های آتی بیان کند. بدین سبب در ادامه پیشنهاد هایی مطابق با نتایج تحقیق و همچنین برای پژوهش های آتی ارائه می شود.
1-4-5 پیشنهاد هایی مبتنی بر یافته های فرضیات پژوهش
با توجه به نتایج فرضیه اول پیشنهادی مبتنی بر یافته این فرضیه، به شرح زیر ارائه می شود.
1- با توجه به نتیجه فرضیه اول؛به سرمایه گذاران،سهامداران و مدیران پیشنهاد می شود،که با مفهوم خط مشی سود بیشتر آشنا شده ودر تصمیم گیریها به آن توجه داشته باشند.
2- به سرمایه گذاران،سهامداران و مدیران پیشنهاد می شود،که با مفهوم رتبه نقد شوندگی به عنوان معیاری برای نقد شوندگی سهام ، بیشتر آشنا شده ودر تصمیم گیریها به آن توجه داشته باشند.
با توجه به نتایج فرضیه های دوم تا چهارم به دلیل عدم وجود رابطه معنا دار بیه متغیرهای تحقیق پیشنهادی ارائه نمیگردد.

2-4-5 پیشنهادهایی برای پژوهش های آتی
* به محققان و پژوهشگران پیشنهاد می شود که برای پژوهش های آتی دوره زمانی تحقیق را طولانی تر در نظر گرفته و همچنین متغیرهای تحقیق را در صورت امکان به طورهفتگی محاسبه نمایند.
* برای محاسبه نقد شوندگی از سایر نسبتها و متغیرها نظیر شکاف قیمتی استفاده شود.
* بررسی تاثیر سایر متغیر های مالی و غیر مالی تاثیر گذار بر نقد شوندگی از قبیل ساختار سرمایه ، ساختار مالکیت و غیره .

پیوست ها

پیوست الف:نام شرکتها در سال 1384

ردیف
شرکت
1
افست
2
ایران خودرو
3
ایران خودرو دیزل
4
آبادگران
5
آبسال
6
آبگینه
7
آذراب
8
آلومتک
9
باما
10
بانک اقتصاد نوین
11
بانک پارسیان
12
بانک کارآفرین
13
پارس الکتریک
14
پارس خودرو
15
پارس دارو
16
پتروشیمی اراک
17
پتروشیمی اصفهان
18
پتروشیمی آبادان
19
پتروشیمی خارک
20
تاید واتر
21
تراکتورسازی
22
تکنوتار
23
توسعه صنایع بهشهر
24
توسعه معادن روی ایران
25
تولید محور خودرو
26
چادرملو
27
چینی ایران
28
حمل ونقل توکا
29
داده پردازی ایران
30
دارو سازی جابرابن حیان
31
داروسازی داملران رازک
32
داروسازی سبحان
33
داروسازی کوثر
34
ریخته گری ایران
35
رینگ سازی مشهد
36
زامیاد
37
سایپا
38
سایپا آذین
39
سایپا دیزل
40
سرماآفرین
41
سموم علف کش
42
سیمان تهران
43
سیمان شاهرود
44
سیمان شرق
45
شهد ایران
46
صنعتی محور سازان ایران خودرو
47
صنعتی نیرو محرکه
48
صنعتی دریایی
49
فرآورده های نسوز آذر
50
فرآوری مواد معدنی
51
فنرسازی خاور
52
فولاد امیر کبیر
53
فولاد کاویان
54
قطعات اتومبیل
55
کارتن ایران
56
کالسیمین
57
کمباین سازی
58
گازلوله
59
گروه بهمن
60
گل گهر
61
لبنیات پاک
62
لوله و ماشین سازی
63
لیزینگ ایران
64
لیزینگ صنعت و معدن
65
ماشین سازی اراک
66
مخابراتی ایران
67
مس باهنر
68
ملی سرب و روی
69
مهرکام پارس
70
موتورسازان تراکتور
71
نفت بهران
72
نفت پارس
73
نورد آلومینیوم
74
نیروکلر
75
هپکو

پیوست ب:نام شرکتها در سال 1385

ردیف
شرکت
1
افست
2
ایران خودرو
3
آبادگران
4
آلومتک
5
آهنگری تراکتور
6
بانک اقتصاد نوین
7
بانک پارسیان
8
بانک کارآفرین
9
بهنوش
10
پارس خودرو
11
پارس دارو
12
پتروشیمی اراک
13
پتروشیمی اصفهان
14
پتروشیمی آبادان
15
پتروشیمی شیراز
16
پتروشیمی فارابی
17
تاید واتر
18
تراکتورسازی
19
تکین کو
20
توسعه صنایع بهشهر
21
تولید محور خودرو
22
چادرملو
23
حمل ونقل توکا
24
دارو اسوه
25
دارو جابرابن حیان
26
دارو سبحان
27
داروسازی داملران رازک
28
داروسازی کوثر
29
دارویی لقمان
30
ریخته گری تراکتور
31
رینگ سازی مشهد
32
زامیاد
33
سایپا
34
سایپا آذین
35
سموم علف کش
36
سیمان تهران
37
سیمان سپاهان
38
سیمان شاهرود
39
سیمان شرق
40
صنعتی نیرو محرکه
41
فرآورده های نسوز آذر
42
فولاد کاویان
43
قطعات اتومبیل
44
کارخانجات داروپخش
45
کاغذ سازی کاوه
46
کربن ایران
47
کمباین سازی
48
کمک فنر ایندامین
49
گازلوله
50
گروه بهمن
51
گل گهر
52
لاستیک سهند
53
لوله و ماشین سازی
54
لیزینگ ایران
55
معادن منگنز ایران
56
ملی سرب و روی
57
موتورسازان تراکتور
58
نفت بهران
59
نفت پارس
60
نورد آلومینیوم
61
نیروترانس
62
هپکو

پیوست ج: نام شرکتها در سال 1386
ردیف
شرکت
1
البرزدارو
2
ایران تایر
3
ایران خودرو
4
ایران خودرو دیزل
5
آبادگران
6
آلومتک
7
آهنگری تراکتور
8
باما
9
بانک اقتصاد نوین
10
بانک پارسیان
11
بانک کارآفرین
12
پارس خودرو
13
پارس دارو
14
پتروشیمی اراک
15
پتروشیمی اصفهان
16
پتروشیمی آبادان
17
پتروشیمی خارک
18
تاید واتر
19
تراکتورسازی
20
تکنوتار
21
تکین کو
22
توسعه صنایع بهشهر
23
توسعه معادن روی ایران
24
چادرملو
25
دارو اسوه
26
دارو جابرابن حیان
27
دارو دکتر عبیدی
28
دارو زهراوی
29
دارو سبحان
30
داروپخش
31
داروسازی داملران رازک
32
داروسازی کوثر
33
دارویی لقمان
34
ریخته گری تراکتور
35
رینگ سازی مشهد
36
زامیاد
37
سایپا
38
سایپا آذین
39
سموم علف کش
40
سیمان تهران
41
سیمان شاهرود
42
سیمان شرق
43
صنایع مس ایران
44
صنعتی نیرو محرکه
45
فرآورده های نسوز آذر
46
فولاد امیر کبیر
47
فولاد مبارکه اصفهان
48
قطعات اتومبیل
49
کاشی اصفهان
50
کاغذ سازی کاوه
51
کالسیمین
52
کربن ایران
53
کف
54
کمباین سازی
55
کنتورسازی ایران
56
گروه بهمن
57
گل گهر
58
لعابیران
59
لوله و ماشین سازی
60
لیزینگ ایران
61
لیزینگ رایان سایپا
62
مس باهنر
63
معادن منگنز ایران
64
ملی سرب و روی
65
نفت بهران
66
نفت پارس
67
نورد قطعات فولادی
68
نیروترانس
69
هپکو

پیوست د:نام شرکتها در سال 1387

ردیف
شرکت
1
البرزدارو
2
ایران ترانسفو
3
ایران خودرو
4
ایران خودرو دیزل
5
آهنگری تراکتور
6
بانک اقتصاد نوین
7
بانک پارسیان
8
بانک سینا
9
بانک کارآفرین
10
پارس خودرو
11
پارس دارو
12
پتروشیمی اراک
13
پتروشیمی خارک
14
پتروشیمی فن آوران
15
تاید واتر
16
تراکتورسازی
17
تکین کو
18
توسعه صنایع بهشهر
19
توسعه معادن روی ایران
20
تولی پرس
21
چادرملو
22
چینی ایران
23
داده پردازی ایران
24
دارو جابرابن حیان
25
داروسازی داملران رازک
26
داروسازی سبحان
27
داروسازی کوثر
28
ریخته گری تراکتور
29
زامیاد
30
سایپا
31
سایپا آذین
32
سیمان تهران
33
سیمان سپاهان
34
سیمان شاهرود
35
صنایع مس ایران
36
صنعتی دریایی(صدرا)
37
صنعتی نیرو محرکه
38
فرومولیبدن کرمان
39
فولاد امیر کبیر
40
فولاد خراسان
41
فولاد خوزستان
42
فولاد مبارکه اصفهان
43
قطعات اتومبیل
44
کاغذ سازی کاوه
45
کربن ایران
46
گازلوله
47
گروه بهمن
48
گل گهر
49
لعابیران
50
لیزینگ صنعت و معدن
51
لیزینگ ایران
52
لیزینگ رایان سایپا
53
مس باهنر
54
معادن منگنز ایران
55
مهرکام پارس
56
موتورسازان تراکتور
57
نفت بهران
58
نفت پارس
59
نیروترانس
60
نیروکلر
61
هپکو

پیوست ه :نام شرکتها در سال 1388
ردیف
شرکت
1
البرزدارو
2
ایران ترانسفو
3
ایران خودرو دیزل
4
آبگینه
5
آذراب
6
باما
7
بانک اقتصاد نوین
8
بانک پارسیان
9
بانک تجارت
10
بانک سینا
11
بانک صادرات ایران
12
بانک کارآفرین
13
بانک ملت
14
بهنوش
15
پارس خودرو
16
پارس دارو
17
پتروشیمی اراک
18
پتروشیمی اصفهان
19
پتروشیمی آبادان
20
پتروشیمی خارک
21
تاید واتر
22
تراکتورسازی
23
تکنوتار
24
تکین کو
25
توسعه صنایع بهشهر
26
توسعه معادن روی ایران
27
تولید محور خودرو
28
تولی پرس
29
چادرملو
30
چینی ایران
31
حمل ونقل توکا
32
داده پردازی ایران
33
دارو اسوه
34
دارو جابرابن حیان
35
داروسازی داملران رازک
36
داروسازی سبحان
37
داروسازی کوثر
38
دارویی لقمان
39
رینگ سازی مشهد
40
زامیاد
41
سایپا
42
سایپا آذین
43
سیمان تهران
44
سیمان سپاهان
45
سیمان شاهرود
46
سیمان شرق
47
سیمان شمال
48
سیمان کردستان
49
سیمان کرمان
50
شیشه و گاز
51
صنایع مس ایران
52
صنعتی دریایی(صدرا)
53
صنعتی نیرو محرکه
54
فرآورده نسوز ایران
55
فرآورده های نسوز آذر
56
فرآوری مواد معدنی
57
فنرسازی خاور
58
فولاد امیر کبیر
59
فولاد خراسان
60
فولاد مبارکه اصفهان
61
قطعات اتومبیل
62
قند نقش جهان
63
کالسیمین
64
کربن ایران
65
گازلوله
66
گروه بهمن
67
گل گهر
68
لعابیران
69
لیزینگ ایران
70
لیزینگ صنعت و معدن
71
لیزینگ رایان سایپا
72
ماشین سازی اراک
73
مپنا (نیروگاهی ایران)
74
مخابرات ایران
75
مس باهنر
76
معادن منگنز ایران
77
مهرکام پارس
78
نیروترانس
79
نیروکلر
80
هپکو

جدول شاخص های توصیف کننده متغیرهای تحقیق، شاخص های مرکزی، شاخص های پراکندگی و شاخص های شکل توزیع (آماری( مربوط به سال 1384
متغیر ها
رتبه نقد
شوندگی
نرخ
گردش
نسبت آمیوست
نسبت آمیهود
تقسیم سود
لگاریتم داراییها
ارزش دفتری به بازار

شاخص ها

تعداد
75
75
75
75
75
75
75
میانگین
122.44
6194.52
1.52
2.36
0.81
13.77
0.41
خطای معیار میانگین
12.81
638.25
0.25
0.35
0.05
0.17
0.05
انحراف معیار
110.91
5527.39
2.17
3.01
0.39
1.47
0.44
واریانس
12300.01
30,551,997.26
4.71
9.06
0.15
2.16
0.20
چولگی
0.76
1.68
3.00
2.89
-1.64
0.86
1.68
خطای استاندارد ضریب چولگی
0.28
0.28
0.28
0.28
0.28
0.28
0.28
کشیدگی
-0.88
3.18
9.97
9.36
0.71
0.73
8.00
خطای استاندارد ضریب کشیدگی
0.55
0.55
0.55
0.55
0.55
0.55
0.55
دامنه تغییرات
349
26199
11
15
1
7
4
بالاترین
349
26785
11
15
1
18
3
پایین ترین
0
587
0
0
0
11
-1

جدول شاخص های توصیف کننده متغیرهای تحقیق، شاخص های مرکزی، شاخص های پراکندگی و شاخص های شکل توزیع (آماری) مربوط به سال 1385
متغیر ها
رتبه نقد شوندگی
نرخ
گردش
نسبت آمیوست
نسبت آمیهود
تقسیم
سود
لگاریتم داراییها
ارزش دفتری به بازار

شاخص ها

تعداد
62
62
62
62
62
62
62
میانگین
117.34
5506.61
3.17
2.09
0.89
13.87
0.43
خطای معیار میانگین
10.36
525.15
1.29
0.24
0.04
0.20
0.06
انحراف معیار
81.59
4135.03
10.18
1.89
0.32
1.58
0.46
واریانس
6657.70
17098510.74
103.71
3.56
0.10
2.50
0.21
چولگی
0.21
1.02
5.16
1.63
-2.51
1.03
-0.19
خطای استاندارد ضریب چولگی
0.30
0.30
0.30
0.30
0.30
0.30
0.30
کشیدگی
-0.86
0.29
27.67
3.20
4.43
0.87
2.25
خطای استاندارد ضریب کشیدگی
0.60
0.60
0.60
0.60
0.60
0.60
0.60
دامنه تغییرات
282
16308
65
10
1
7
3
بالاترین
283
17256
65
10
1
19
1
پایین ترین
1
948
0
0
0
11
-1

جدول شاخص های توصیف کننده متغیرهای تحقیق، شاخص های مرکزی، شاخص های پراکندگی و شاخص های شکل توزیع (آماری) مربوط به سال 1386
متغیر ها
رتبه نقد شوندگی
نرخ
گردش
نسبت آمیوست
نسبت آمیهود
تقسیم سود
لگاریتم داراییها
ارزش دفتری به بازار

شاخص ها

تعداد
69
69
69
69
69
69
69
میانگین
99.46
5585.43
6.19
1.60
0.87
14.19
0.55
خطای معیار میانگین
9.25
692.07
2.33
0.21
0.04
0.20
0.06
انحراف معیار
76.83
5748.74
19.33
1.72
0.34
1.68
0.48
واریانس
5902.63
33047977.78
373.70
2.95
0.12
2.81
0.23
چولگی
0.31
2.09
6.08
2.50
-2.24
0.81
1.44
خطای استاندارد
ضریب چولگی
0.29
0.29
0.29
0.29
0.29
0.29
0.29
کشیدگی
-1.07
4.70
42.40
9.55
3.12
0.26
2.09
خطای استاندارد
ضریب کشیدگی
0.57
0.57
0.57
0.57
0.57
0.57
0.57
دامنه تغییرات
255
28189
147
10
1
7
2
بالاترین
256
29001
147
10
1
19
2
پایین ترین
1
812
0
0
0
11
0

جدول شاخص های توصیف کننده متغیرهای تحقیق، شاخص های مرکزی، شاخص های پراکندگی و شاخص های شکل توزیع (آماری) مربوط به سال 1387
متغیر ها
رتبه نقد شوندگی
نرخ گردش
نسبت آمیوست
نسبت آمیهود
تقسیم سود
لگاریتم داراییها
ارزش دفتری به بازار

شاخص ها

تعداد
61
61
61
61
61
61
61
میانگین
102.93
4230.14
30.65
0.94
0.98
14.73
0.34
خطای معیار میانگین
9.74
575.01
26.92
0.10
0.02
0.22
0.33
انحراف معیار
76.09
4490.94
210.22
0.79
0.13
1.73
2.56
واریانس
5789.63
20168572.06
44190.79
0.62
0.02
3.01
6.57
چولگی
0.53
2.44
7.79
1.14
-7.81
0.42
-7.05
خطای استاندارد ضریب چولگی
0.31
0.31
0.31
0.31
0.31
0.31
0.31
کشیدگی
-0.46
8.11
60.83
1.54
61.00
-0.38
53.00
خطای استاندارد ضریب کشیدگی
0.60
0.60
0.60
0.60
0.60
0.60
0.60
دامنه تغییرات
273
25361
1644
4
1
7
22
بالاترین
274
25800
1645
4
1
19
3
پایین ترین
1
438
0
0
0
12
-19

جدول شاخص های توصیف کننده متغیرهای تحقیق، شاخص های مرکزی، شاخص های پراکندگی و شاخص های شکل توزیع (آماری) مربوط به سال 1388
متغیر ها
رتبه نقد شوندگی
نرخ گردش
نسبت آمیوست
نسبت آمیهود
تقسیم سود
لگاریتم داراییها
ارزش دفتری به بازار

شاخص ها

تعداد
80
80
80
80
80
80
80
میانگین
105.19
3675.74
1.19
3.74
0.98
14.30
0.70
خطای معیار میانگین
7.88
403.77
0.31
0.56
0.02
0.33
0.07
انحراف معیار
70.51
3611.43
2.79
4.97
0.16
2.98
0.59
واریانس
4971.75
13042410.43
7.77
24.74
0.02
8.90
0.35
چولگی
0.61
1.68
4.47
3.37
-6.20
-2.45
0.30
خطای استاندارد ضریب چولگی
0.27
0.27
0.27
0.27
0.27
0.27
0.27
کشیدگی
0.19
1.89
20.30
12.81
37.40
12.06
6.53
خطای استاندارد ضریب کشیدگی
0.53
0.53
0.53
0.53
0.53
0.53
0.53
دامنه تغییرات
303
15088
17
28
1
20
5
بالاترین
304
15646
17
28
1
20
3
پایین ترین
1
558
0
0
0
0
-2

جدول آزمون کالموگراف – اسمیرنوف K-S برای متغیرهای وابسته سال 1384
نام متغییر
رتبه نقد شوندگی
نرخ گردش
نسبت آمیوست
نسبت آمیهود
تعداد
75
75
75
75
میانگین
122.4400
6194.5240
1.5187
2.3611
انحراف معیار
110.9050
5527.3861
2.1711
3.0093
قدر مطلق بیشترین انحراف معیار
0.2080
0.1740
0.2460
0.2250
بیشترین انحراف مثبت
0.2080
0.1740
0.2460
0.2250
بیشترین انحراف منفی
-0.1350
-0.1550
-0.2420
-0.2160
کلموگروف ، اسمیرنوف
1.8030
1.5040
2.1300
1.9490
سطح معنی داری
0.0030
0.0220
0.0000
0.0010

جدول آزمون کالموگراف – اسمیرنوف K-S برای متغیرهای وابسته سال 1384
نام متغییر
رتبه نقد شوندگی
نرخ گردش
نسبت آمیوست
نسبت آمیهود
تعداد
75.0000
75.0000
75.0000
75.0000
میانگین
4.2088
8.3647
-0.1974
0.2853
انحراف معیار
1.3116
0.8848
1.1263
1.1245
قدر مطلق بیشترین انحراف معیار
0.1047
0.0855
0.0534
0.0616
بیشترین انحراف مثبت
0.1047
0.0629
0.0534
0.0450
بیشترین انحراف منفی
-0.0893
-0.0855
-0.0373
-0.0620
کلموگروف ، اسمیرنوف
0.9067
0.7405
0.4622
0.5300
سطح معنی داری
0.3835
0.6431
0.9832
0.9400
جدول زمون کالموگراف – اسمیرنوف K-S برای متغیرهای وابسته سال 1385
نام متغییر
رتبه نقد شوندگی
نرخ گردش
نسبت آمیوست
نسبت آمیهود
تعداد
62
62
62
62
میانگین
117.34
5506.61
3.17
2.09
انحراف معیار
81.59
4135.03
10.18
1.89
قدر مطلق بیشترین انحراف معیار
0.12
0.14
0.43
0.16
بیشترین انحراف مثبت
0.12
0.14
0.43
0.16
بیشترین انحراف منفی
-0.08
-0.14
-0.38
0.14
کلموگروف ، اسمیرنوف
0.98
1.10
3.40
1.30
سطح معنی داری
0.30
0.18
0.00
0.06

جدول آزمون کالموگراف – اسمیرنوف K-S برای متغیرهای وابسته سال 1385
نام متغییر
رتبه نقد شوندگی
نرخ گردش
نسبت آمیوست
نسبت آمیهود
تعداد
62
62
62
62
میانگین
117.34
5506.61
-0.16
2.09
انحراف معیار
81.59
4135.03
1.26
1.89
قدر مطلق بیشترین انحراف معیار
0.12
0.14
0.12
0.17
بیشترین انحراف مثبت
0.12
0.14
0.12
0.17
بیشترین انحراف منفی
-0.08
-0.14
-0.08
-0.14
کلموگروف ، اسمیرنوف
0.98
1.10
0.95
1.30
سطح معنی داری
0.30
0.18
0.32
0.066

جدول آزمون کالموگراف – اسمیرنوف K-S برای متغیرهای وابسته سال 1386
نام متغییر
رتبه نقد شوندگی
نرخ گردش
نسبت آمیوست
نسبت آمیهود
تعداد
69.0000
69.0000
69.0000
69.0000
میانگین
99.4638
5585.4281
6.1880
1.6030
انحراف معیار
76.8286
5748.7371
19.3313
1.7164
قدر مطلق بیشترین انحراف معیار
0.1869
0.2032
0.3866
0.1900
بیشترین انحراف مثبت
0.1869
0.1848
0.3866
0.1900
بیشترین انحراف منفی
-0.1000
-0.2032
-0.3764
-0.1800
کلموگروف ، اسمیرنوف
1.5526
1.6878
3.2115
1.6000
سطح معنی داری
0.0161
0.0067
0.0000
0.0150

جدول آزمون کالموگراف – اسمیرنوف K-S برای متغیرهای وابسته سال 1386
نام متغییر
رتبه نقد شوندگی
نرخ گردش
نسبت آمیوست
نسبت آمیهود
تعداد
69.0000
69.0000
69.0000
69.0000
میانگین
8.9570
8.2115
0.2818
-0.2085
انحراف معیار
4.4180
0.9046
1.4750
1.4692
قدر مطلق بیشترین انحراف معیار
0.1432
0.1062
0.1636
0.1600
بیشترین انحراف مثبت
0.1432
0.1062
0.1636
0.0800
بیشترین انحراف منفی
-0.1419
-0.0602
-0.0861
-0.1600
کلموگروف ، اسمیرنوف
1.1898
0.8825
1.3594
1.3600
سطح معنی داری
0.1178
0.4173
0.0497
0.0500

جدول آزمون کالموگراف – اسمیرنوف K-S برای متغیرهای وابسته سال 1387
نام متغییر
رتبه نقد شوندگی
نرخ گردش
نسبت آمیوست
نسبت آمیهود
تعداد
61
61
61
61
میانگین
102.9344
4230.1434
30.6542
0.9444
انحراف معیار
76.0896
4490.9433
210.2161
0.7852
قدر مطلق بیشترین انحراف معیار
0.1051
0.2003
0.4836
0.1300
بیشترین انحراف مثبت
0.1051
0.2003
0.4836
0.1300
بیشترین انحراف منفی
-0.0902
-0.1992
-0.4425
-0.1100
کلموگروف ، اسمیرنوف
0.8210
1.5644
3.7774
1.0030
سطح معنی داری
0.5104
0.0150
0.0000
0.2700

جدول آزمون کالموگراف – اسمیرنوف K-S برای متغیرهای وابسته سال 1387
نام متغییر
رتبه نقد شوندگی
نرخ گردش
نسبت آمیوست
نسبت آمیهود
تعداد
61.0000
61.0000
61.0000
61.0000
میانگین
102.9344
7.9094
0.6676
0.9444
انحراف معیار
76.0896
0.9423
1.4026
0.7852
قدر مطلق بیشترین انحراف معیار
0.1051
0.0807
0.1551
0.1290
بیشترین انحراف مثبت
0.1051
0.0807
0.1551
0.1280
بیشترین انحراف منفی
-0.0902
-0.0583
-0.1130
-1.0020
کلموگروف ، اسمیرنوف
0.8210
0.6305
1.2114
1.0030
سطح معنی داری
0.5104
0.8216
0.1063
0.2700

جدول آزمون کالموگراف – اسمیرنوف K-S برای متغیرهای وابسته سال 1388
نام متغییر
رتبه نقد شوندگی
نرخ گردش
نسبت آمیوست
نسبت آمیهود
تعداد
80.0000
80.0000
80.0000
80.0000
میانگین
105.1875
3675.7357
1.1937
3.7430
انحراف معیار
70.5106
3611.4278
2.7882
4.9736
قدر مطلق بیشترین انحراف معیار
0.0772
0.2360
0.3770
0.27
بیشترین انحراف مثبت
0.0772
0.2360
0.3770
0.27
بیشترین انحراف منفی
-0.0698
-0.1983
-0.3392
0.23
کلموگروف ، اسمیرنوف
0.6909
2.1105
3.3721
2.43
سطح معنی داری
0.7263
0.0003
0.0000
1.40

جدول آزمون کالموگراف – اسمیرنوف K-S برای متغیرهای وابسته سال 1388
نام متغییر
رتبه نقد شوندگی
نرخ گردش
نسبت آمیوست
نسبت آمیهود
تعداد
80.0000
80.0000
80.0000
80.0000
میانگین
105.1875
7.8296
-0.6991
0.7601
انحراف معیار
70.5106
0.8439
1.1431
1.1319
قدر مطلق بیشترین انحراف معیار
0.0772
0.1116
0.1023
0.10
بیشترین انحراف مثبت
0.0772
0.1116
0.1023
0.08
بیشترین انحراف منفی
-0.0698
-0.0687
-0.0824
-0.10
کلموگروف ، اسمیرنوف
0.6909
0.9979
0.9153
0.90
سطح معنی داری
0.7263
0.2723
0.3720
0.40
جدول ضریب همبستگی، ضریب تعیین، ضریب تعیین تعدیل شده و آزمون دوربین- واتسون بین سیاستهای تقسیم سود با رتبه نقد شوندگی شرکتها
مدل
ضریب همبستگی
ضریب تعیین
ضریب تعیین تعدیل شده
خطای معیار تخمین
دوربین- واتسون
1
0.4324
0.1870
0.1526
1.2073
1.8733

جدول تحلیل واریانس رگرسیون برای متغیرهای سیاستهای تقسیم سود با رتبه نقد شوندگی شرکتها در سال 84
ANOVA b
مدل
مجموع مربعات
درجه آزادی
میانگین مربعات
Fآماره
سطح معنی داری
رگرسیون
23.80
3
7.93
5.44
0.00
باقیمانده
103.49
71
1.46

جمع
127.29
74

جدول ضرایب معادله رگرسیون برای متغیرهای سیاستهای تقسیم سود با رتبه نقد شوندگی شرکتها در سال 84
مدل
ضرایب استاندارد نشده
tآماره
سطح معنی داری

Std. Error
B

عدد ثابت
1.35
0.00
6.22
0.00
تقسیم سود
0.36
0.18
1.69
0.10
اندازه شرکت
0.10
-0.39
-3.64
0.00
ارزش دفتری به بازار سهام
0.32
0.11
1.07
0.29

جدول ضریب همبستگی، ضریب تعیین، ضریب تعیین تعدیل شده و آزمون دوربین- واتسون بین سیاستهای تقسیم سود با نسبت نقد شوندگی آمیوست در سال 84
مدل
ضریب همبستگی
ضریب تعیین
ضریب تعیین تعدیل شده
خطای معیار تخمین
دوربین- واتسون
1
0.6330
0.4007
0.3754
0.6993
1.5572

جدول تحلیل واریانس رگرسیون برای متغیرهای سیاستهای تقسیم سود با نسبت نقد شوندگی آمیوست در سال 84
ANOVA b
مدل
مجموع مربعات
درجه آزادی
میانگین مربعات
Fآماره
سطح معنی داری
رگرسیون
23.21
3
7.74
15.82
0.00
باقیمانده
34.72
71
0.49

جمع
57.93
74

جدول ضرایب معادله رگرسیون برای متغیرهای سیاستهای تقسیم سود با نسبت نقد شوندگی آمیوست در سال 84
مدل
ضرایب استاندارد نشده

tآماره
سطح معنی داری

Std. Error
B

عدد ثابت
0.78
0.00
11.20
0.00
تقسیم سود
0.21
0.02
0.24
0.81
اندازه شرکت
0.06
0.01
0.11
0.91
ارزش دفتری به بازار سهام
0.18
-0.63
-6.83
0.00

جدول ضریب همبستگی، ضریب تعیین، ضریب تعیین تعدیل شده و آزمون دوربین- واتسون بین سیاستهای تقسیم سود با نقد شوندگی شرکتها به روش نرخ گردش در سال 84
مدل
ضریب همبستگی
ضریب تعیین
ضریب تعیین تعدیل شده
خطای معیار تخمین
دوربین- واتسون
1
0.2772
0.0768
0.0378
1.1048
2.001

جدول تحلیل واریانس رگرسیون برای متغیرهای سیاستهای تقسیم سود با نقد شوندگی شرکتها به روش نرخ گردش در سال 84
ANOVA b
مدل
مجموع مربعات
درجه آزادی
میانگین مربعات
Fآماره
سطح معنی داری
رگرسیون
7.21
3
2.40
1.97
0.13
باقیمانده
86.66
71
1.22

جمع
93.87
74

جدول ضرایب معادله رگرسیون برای متغیرهای سیاستهای تقسیم سود با نقد شوندگی شرکتها به روش نرخ گردش در سال 84
مدل
ضرایب استاندارد نشده

tآماره
سطح معنی داری

Std. Error
B

عدد ثابت
0.78
0.00
11.20
0.00
تقسیم سود
0.21
0.02
0.24
0.81
اندازه شرکت
0.06
0.01
0.11
0.91
ارزش دفتری به بازار سهام
0.18
-0.63
-6.83
0.00

جدول ضریب همبستگی، ضریب تعیین، ضریب تعیین تعدیل شده و آزمون دوربین- واتسون بین سیاستهای تقسیم سود با نسبت عدم نقد شوندگی آمیهود در سال 84
مدل
ضریب همبستگی
ضریب تعیین
ضریب تعیین تعدیل شده
خطای معیار تخمین
دوربین- واتسون
1
0.2865
0.0821
0.0433
1.0999
2.0140

جدول تحلیل واریانس رگرسیون برای متغیرهای سیاستهای تقسیم سود با نسبت عدم نقد شوندگی آمیهود در سال 84
ANOVA b
مدل
مجموع مربعات
درجه آزادی
میانگین مربعات
Fآماره
سطح معنی داری
رگرسیون
7.68
3
2.56
2.12
0.11
باقیمانده
85.89
71
1.21

جمع
93.58
74

جدول ضرایب معادله رگرسیون برای متغیرهای سیاستهای تقسیم سود با نسبت عدم نقد شوندگی آمیهود در سال 84
مدل
ضرایب استاندارد نشده

tآماره
سطح معنی داری

Std. Error
B

عدد ثابت
1.23
0.00
1.82
0.07
تقسیم سود
0.33
-0.01
-0.10
0.92
اندازه شرکت
0.09
-0.16
-1.39
0.17
ارزش دفتری به بازار سهام
0.29
-0.25
-2.15
0.03

جدول ضریب همبستگی، ضریب تعیین، ضریب تعیین تعدیل شده و آزمون دوربین- واتسون بین سیاستهای تقسیم سود با رتبه نقد شوندگی شرکتها در سال 85
مدل
ضریب همبستگی
ضریب تعیین
ضریب تعیین تعدیل شده
خطای معیار تخمین
دوربین- واتسون
1
0.4695
0.2204
0.1801
73.8826
1.7470
جدول تحلیل واریانس رگرسیون برای متغیرهای سیاستهای تقسیم سود با رتبه نقد شوندگی شرکتها در سال 85
ANOVA b
مدل
مجموع مربعات
درجه آزادی
میانگین مربعات
Fآماره
سطح معنی داری
رگرسیون
3.00
29839.63058
5.47
0.00
0.00
باقیمانده
58.00
5458.637851
0.00

جمع
61.00
0

جدول ضرایب معادله رگرسیون برای متغیرهای سیاستهای تقسیم سود با رتبه نقد شوندگی شرکتها در سال 85
مدل
ضرایب استاندارد نشده
tآماره
سطح معنی داری

Std. Error
B

عدد ثابت
87.03
0.00
4.10
0.00
تقسیم سود
29.69
0.22
1.89
0.06
اندازه شرکت
6.06
-0.42
-3.58
0.00
ارزش دفتری به بازار سهام
20.96
0.15
1.28
0.20

جدول ضریب همبستگی، ضریب تعیین، ضریب تعیین تعدیل شده و آزمون دوربین- واتسون بین سیاستهای تقسیم سود با نسبت نقد شوندگی آمیوست در سال 85
مدل
ضریب همبستگی
ضریب تعیین
ضریب تعیین تعدیل شده
خطای معیار تخمین
دوربین- واتسون
1
0.5286
0.2794
0.2422
3599.7135
1.7290

جدول تحلیل واریانس رگرسیون برای متغیرهای سیاستهای تقسیم سود با نسبت نقد شوندگی آمیوست در سال 85
ANOVA b
مدل
مجموع مربعات
درجه آزادی
میانگین مربعات
Fآماره
سطح معنی داری
رگرسیون
291448792.80
3
97149597.60
7.50
0.00
باقیمانده
751560362.25
58
12957937.28

جمع
1043009155.04
61

جدول ضرایب معادله رگرسیون برای متغیرهای سیاستهای تقسیم سود با نسبت نقد شوندگی آمیوست در سال 85
مدل
ضرایب استاندارد نشده
tآماره
سطح معنی داری

Std. Error
B

عدد ثابت
4240.14
0.00
2.18
0.03
تقسیم سود
1446.37
-0.05
-0.47
0.64
اندازه شرکت
295.44
-0.03
-0.26
0.79
ارزش دفتری به بازار سهام
1021.30
-0.52
-4.62
0.00

جدول ضریب همبستگی، ضریب تعیین، ضریب تعیین تعدیل شده و آزمون دوربین- واتسون بین سیاستهای تقسیم سود با نقد شوندگی شرکتها به روش نرخ گردش در سال 85
مدل
ضریب همبستگی
ضریب تعیین
ضریب تعیین تعدیل شده
خطای معیار تخمین
دوربین- واتسون
1
0.2781
0.0773
0.0296
1.2364
1.8730

جدول تحلیل واریانس رگرسیون برای متغیرهای سیاستهای تقسیم سود با نقد شوندگی شرکتها به روش نرخ گردش در سال 85
ANOVA b
مدل
مجموع مربعات
درجه آزادی
میانگین مربعات
Fآماره
سطح معنی داری
رگرسیون
7.43
3
2.48
1.62
0.19
باقیمانده
88.66
58
1.53

جمع
96.09
61

جدول ضرایب معادله رگرسیون برای متغیرهای سیاستهای تقسیم سود با نقد شوندگی شرکتها به روش نرخ گردش در سال 85
مدل
ضرایب استاندارد نشده

tآماره
سطح معنی داری

Std. Error
B

عدد ثابت
1.46
0.00
-0.94
0.35
تقسیم سود
0.50
0.16
1.30
0.20
اندازه شرکت
0.10
0.03
0.26
0.79
ارزش دفتری به بازار سهام
0.35
0.22
1.74
0.09

جدول ضریب همبستگی، ضریب تعیین، ضریب تعیین تعدیل شده و آزمون دوربین- واتسون بین سیاستهای تقسیم سود با نسبت عدم نقد شوندگی آمیهود در سال 85
مدل
ضریب همبستگی
ضریب تعیین
ضریب تعیین تعدیل شده
خطای معیار تخمین
دوربین- واتسون
1
0.3926
0.1541
0.1104
1.7801
1.7090

جدول تحلیل واریانس رگرسیون برای متغیرهای سیاستهای تقسیم سود با نسبت عدم نقد شوندگی آمیهود در سال 85
ANOVA b
مدل
مجموع مربعات
درجه آزادی
میانگین مربعات
Fآماره
سطح معنی داری
رگرسیون
33.49
3
11.16
3.52
0.02
باقیمانده
183.79
58
3.17

جمع
217.28
61

جدول ضرایب معادله رگرسیون برای متغیرهای سیاستهای تقسیم سود با نسبت عدم نقد شوندگی آمیهود در سال 85
مدل
ضرایب استاندارد نشده
tآماره
سطح معنی داری

Std. Error
B

عدد ثابت
2.10
0.00
2.67
0.01
تقسیم سود
0.72
-0.23
-1.92
0.06
اندازه شرکت
0.15
-0.11
-0.87
0.39
ارزش دفتری به بازار سهام
0.51
-0.29
-2.35
0.02

جدول ضریب همبستگی، ضریب تعیین، ضریب تعیین تعدیل شده و آزمون دوربین- واتسون بین سیاستهای تقسیم سود با رتبه نقد شوندگی شرکتها در سال 86
مدل
ضریب همبستگی
ضریب تعیین
ضریب تعیین تعدیل شده
خطای معیار تخمین
دوربین- واتسون
1
0.5526
0.3054
0.2733
3.7661
2.1999

جدول تحلیل واریانس رگرسیون برای متغیرهای سیاستهای تقسیم سود با رتبه نقد شوندگی شرکتها در سال 86
ANOVA b
مدل
مجموع مربعات
درجه آزادی
میانگین مربعات
Fآماره
سطح معنی داری
رگرسیون
405.34
3
135.11
9.53
0.00
باقیمانده
921.91
65
14.18

جمع
1327.26
68

جدول ضرایب معادله رگرسیون برای متغیرهای سیاستهای تقسیم سود با رتبه نقد شوندگی شرکتها در سال 86
مدل
ضرایب استاندارد نشده
tآماره
سطح معنی داری

Std. Error
B

عدد ثابت
4.13
0.00
4.08
0.00
تقسیم سود
1.36
0.40
3.87
0.00
اندازه شرکت
0.27
-0.34
-3.30
0.00
ارزش دفتری به بازار سهام
0.95
0.07
0.71
0.48

جدول ضریب همبستگی، ضریب تعیین، ضریب تعیین تعدیل شده و آزمون دوربین- واتسون بین سیاستهای تقسیم سود با نسبت نقد شوندگی آمیوست در سال 86
مدل
ضریب همبستگی
ضریب تعیین
ضریب تعیین تعدیل شده
خطای معیار تخمین
دوربین- واتسون
1
0.7935
0.6297
0.6126
0.5630
1.8700

جدول تحلیل واریانس رگرسیون برای متغیرهای سیاستهای تقسیم سود با نسبت نقد شوندگی آمیوست در سال 86
ANOVA b
مدل
مجموع مربعات
درجه آزادی
میانگین مربعات
Fآماره
سطح معنی داری
رگرسیون
35.04
3
11.68
36.84
0.00
باقیمانده
20.60
65
0.32

جمع
55.64
68

جدول ضرایب معادله رگرسیون برای متغیرهای سیاستهای تقسیم سود با نسبت نقد شوندگی آمیوست در سال 86
مدل
ضرایب استاندارد نشده
tآماره
سطح معنی داری

Std. Error
B

عدد ثابت
0.62
0.00
16.13
0.00
تقسیم سود
0.20
-0.03
-0.38
0.71
اندازه شرکت
0.04
-0.11
-1.51
0.14
ارزش دفتری به بازار سهام
0.14
-0.77
-10.10
0.00

جدول ضریب همبستگی، ضریب تعیین، ضریب تعیین تعدیل شده و آزمون دوربین- واتسون بین سیاستهای تقسیم سود با نقد شوندگی شرکتها به روش نرخ گردش در سال 86
مدل
ضریب همبستگی
ضریب تعیین
ضریب تعیین تعدیل شده
خطای معیار تخمین
دوربین- واتسون
1
0.1146
0.0131
-0.0324
1.4987
1.8700

جدول تحلیل واریانس رگرسیون برای متغیرهای سیاستهای تقسیم سود با نقد شوندگی شرکتها به روش نرخ گردش در سال 86
ANOVA b
مدل
مجموع مربعات
درجه آزادی
میانگین مربعات
Fآماره
سطح معنی داری
رگرسیون
1.94
3
0.65
0.29
0.83
باقیمانده
145.99
65
2.25

جمع
147.93
68

جدول ضرایب معادله رگرسیون برای متغیرهای سیاستهای تقسیم سود با نقد شوندگی شرکتها به روش نرخ گردش در سال 86
مدل
ضرایب استاندارد نشده
tآماره
سطح معنی داری

Std. Error
B

عدد ثابت
1.64
0.00
-0.44
0.66
تقسیم سود
0.54
0.06
0.48
0.63
اندازه شرکت
0.11
0.05
0.43
0.67
ارزش دفتری به بازار سهام
0.38
0.07
0.58
0.56

جدول ضریب همبستگی، ضریب تعیین، ضریب تعیین تعدیل شده و آزمون دوربین- واتسون بین سیاستهای تقسیم سود با نسبت عدم نقد شوندگی آمیهود در سال 86
مدل
ضریب همبستگی
ضریب تعیین
ضریب تعیین تعدیل شده
خطای معیار تخمین
دوربین- واتسون
1
0.1131
0.0128
-0.0328
1.4930
1.8700

جدول تحلیل واریانس رگرسیون برای متغیرهای سیاستهای تقسیم سود با نسبت عدم نقد شوندگی آمیهود در سال 87
ANOVA b
مدل
مجموع مربعات
درجه آزادی
میانگین مربعات
Fآماره
سطح معنی داری
رگرسیون
1.88
3
0.63
0.28
0.84
باقیمانده
144.90
65
2.23

جمع
146.78
68

جدول ضرایب معادله رگرسیون برای متغیرهای سیاستهای تقسیم سود با نسبت عدم نقد شوندگی آمیهود در سال 86
مدل
ضرایب استاندارد نشده
tآماره
سطح معنی داری

Std. Error
B

عدد ثابت
1.64
0.00
0.48
0.63
تقسیم سود
0.54
-0.06
-0.51
0.61
اندازه شرکت
0.11
-0.05
-0.42
0.67
ارزش دفتری به بازار سهام
0.38
-0.07
-0.55
0.58

جدول ضریب همبستگی، ضریب تعیین، ضریب تعیین تعدیل شده و آزمون دوربین- واتسون بین سیاستهای تقسیم سود با رتبه نقد شوندگی شرکتها در سال 87
مدل
ضریب همبستگی
ضریب تعیین
ضریب تعیین تعدیل شده
خطای معیار تخمین
دوربین- واتسون
1
0.4024
0.1619
0.1178
71.4679
1.8870

جدول تحلیل واریانس رگرسیون برای متغیرهای سیاستهای تقسیم سود با رتبه نقد شوندگی شرکتها در سال 87
ANOVA b
مدل
مجموع مربعات
درجه آزادی
میانگین مربعات
Fآماره
سطح معنی داری
رگرسیون
56241.32
3
18747.11
3.67
0.02
باقیمانده
291136.42
57
5107.66

جمع
347377.74
60

جدول ضرایب معادله رگرسیون برای متغیرهای سیاستهای تقسیم سود با رتبه نقد شوندگی شرکتها در سال 87
مدل
ضرایب استاندارد نشده
tآماره
سطح معنی داری

Std. Error
B

عدد ثابت
120.77
0.00
2.50
0.02
تقسیم سود
73.75
0.08
0.68
0.50
اندازه شرکت
5.58
-0.39
-3.03
0.00
ارزش دفتری به بازار سهام
3.69
0.08
0.65
0.52

جدول ضریب همبستگی، ضریب تعیین، ضریب تعیین تعدیل شده و آزمون دوربین- واتسون بین سیاستهای تقسیم سود با نسبت نقد شوندگی آمیوست در سال 87
مدل
ضریب همبستگی
ضریب تعیین
ضریب تعیین تعدیل شده
خطای معیار تخمین
دوربین- واتسون
1
0.0895
0.0080
-0.0442
0.9629
1.7620
جدول تحلیل واریانس رگرسیون برای متغیرهای سیاستهای تقسیم سود با نسبت نقد شوندگی آمیوست در سال 86
ANOVA b
مدل
مجموع مربعات
درجه آزادی
میانگین مربعات
Fآماره
سطح معنی داری
رگرسیون
0.43
3
0.14
0.15
0.93
باقیمانده
52.85
57
0.93

جمع
53.27
60

جدول ضرایب معادله رگرسیون برای متغیرهای سیاستهای تقسیم سود با نسبت نقد شوندگی آمیوست در سال 87
مدل
ضرایب استاندارد نشده
tآماره
سطح معنی داری

Std. Error
B

عدد ثابت
1.63
0.00
4.97
0.00
تقسیم سود
0.99
0.05
0.36
0.72
اندازه شرکت
0.08
-0.07
-0.47
0.64
ارزش دفتری به بازار سهام
0.05
0.00
0.00
1.00

جدول ضریب همبستگی، ضریب تعیین، ضریب تعیین تعدیل شده و آزمون دوربین- واتسون بین سیاستهای تقسیم سود با نقد شوندگی شرکتها به روش نرخ گردش در سال 87
مدل
ضریب همبستگی
ضریب تعیین
ضریب تعیین تعدیل شده
خطای معیار تخمین
دوربین- واتسون
1
0.2290
0.0524
0.0026
1.4008
1.7550
جدول تحلیل واریانس رگرسیون برای متغیرهای سیاستهای تقسیم سود با نقد شوندگی شرکتها به روش نرخ گردش در سال 87
ANOVA b
مدل
مجموع مربعات
درجه آزادی
میانگین مربعات
Fآماره
سطح معنی داری
رگرسیون
6.19
3
2.06
1.05
0.38
باقیمانده
111.84
57
1.96

جمع
118.03
60

جدول ضرایب معادله رگرسیون برای متغیرهای سیاستهای تقسیم سود با نقد شوندگی شرکتها به روش نرخ گردش در سال 87
مدل
ضرایب استاندارد نشده
tآماره
سطح معنی داری

Std. Error
B

عدد ثابت
2.37
0.00
-0.85
0.40
تقسیم سود
1.45
0.05
0.38
0.70
اندازه شرکت
0.11
0.18
1.31
0.20
ارزش دفتری به بازار سهام
0.07
0.12
0.88
0.38
جدول ضریب همبستگی، ضریب تعیین، ضریب تعیین تعدیل شده و آزمون دوربین- واتسون بین سیاستهای تقسیم سود با نسبت عدم نقد شوندگی آمیهود در سال 87
مدل
ضریب همبستگی
ضریب تعیین
ضریب تعیین تعدیل شده
خطای معیار تخمین
دوربین- واتسون
1
0.2786
0.0776
0.0291
0.7737
1.5180

جدول تحلیل واریانس رگرسیون برای متغیرهای سیاستهای تقسیم سود با نسبت عدم نقد شوندگی آمیهود در سال 87
ANOVA b
مدل
مجموع مربعات
درجه آزادی
میانگین مربعات
Fآماره
سطح معنی داری
رگرسیون
2.87
3
0.96
1.60
0.20
باقیمانده
34.12
57
0.60

جمع
36.99
60

جدول ضرایب معادله رگرسیون برای متغیرهای سیاستهای تقسیم سود با نسبت عدم نقد شوندگی آمیهود در سال 87
مدل
ضرایب استاندارد نشده
tآماره
سطح معنی داری

Std. Error
B

عدد ثابت
1.31
0.00
1.75
0.09
تقسیم سود
0.80
0.01
0.04
0.97
اندازه شرکت
0.06
-0.20
-1.53
0.13
ارزش دفتری به بازار سهام
0.04
-0.15
-1.13
0.26

جدول ضریب همبستگی، ضریب تعیین، ضریب تعیین تعدیل شده و آزمون دوربین- واتسون بین سیاستهای تقسیم سود با رتبه نقد شوندگی شرکتها در سال 88
مدل
ضریب همبستگی
ضریب تعیین
ضریب تعیین تعدیل شده
خطای معیار تخمین
دوربین- واتسون
1
0.2975
0.0885
0.0525
68.6331
2.1570

جدول تحلیل واریانس رگرسیون برای متغیرهای سیاستهای تقسیم سود با رتبه نقد شوندگی شرکتها در سال 88
ANOVA b
مدل
مجموع مربعات
درجه آزادی
میانگین مربعات
Fآماره
سطح معنی داری
رگرسیون
34770.20
3
11590.07
2.46
0.07
باقیمانده
357997.99
76
4710.50

جمع
392768.19
79

جدول ضرایب معادله رگرسیون برای متغیرهای سیاستهای تقسیم سود با رتبه نقد شوندگی شرکتها در سال 88
مدل
ضرایب استاندارد نشده
tآماره
سطح معنی داری

Std. Error
B

عدد ثابت
60.79
0.00
-0.47
0.64
تقسیم سود
49.16
0.20
1.84
0.07
اندازه شرکت
2.60
0.09
0.79
0.43
ارزش دفتری به بازار سهام
13.14
0.19
1.73
0.09

جدول ضریب همبستگی، ضریب تعیین، ضریب تعیین تعدیل شده و آزمون دوربین- واتسون بین سیاستهای تقسیم سود با نسبت نقد شوندگی آمیوست در سال 88
مدل
ضریب همبستگی
ضریب تعیین
ضریب تعیین تعدیل شده
خطای معیار تخمین
دوربین- واتسون
1
0.5088
0.2589
0.2296
0.7407
2.0060

جدول تحلیل واریانس رگرسیون برای متغیرهای سیاستهای تقسیم سود با نسبت نقد شوندگی آمیوست در سال 88
ANOVA b
مدل
مجموع مربعات
درجه آزادی
میانگین مربعات
Fآماره
سطح معنی داری
رگرسیون
14.56
3
4.85
8.85
0.00
باقیمانده
41.70
76
0.55

جمع
56.26
79

جدول ضرایب معادله رگرسیون برای متغیرهای سیاستهای تقسیم سود با نسبت نقد شوندگی آمیوست در سال 88
مدل
ضرایب استاندارد نشده
tآماره
سطح معنی داری

Std. Error
B

عدد ثابت
0.66
0.00
12.96
0.00
تقسیم سود
0.53
0.00
-0.03
0.98
اندازه شرکت
0.03
-0.04
-0.39
0.70
ارزش دفتری به بازار سهام
0.14
-0.50
-5.08
0.00

جدول ضریب همبستگی، ضریب تعیین، ضریب تعیین تعدیل شده و آزمون دوربین- واتسون بین سیاستهای تقسیم سود با نقد شوندگی شرکتها به روش نرخ گردش در سال 88
مدل
ضریب همبستگی
ضریب تعیین
ضریب تعیین تعدیل شده
خطای معیار تخمین
دوربین- واتسون
1
0.1254
0.0157
-0.0231
1.1562
1.3780

جدول تحلیل واریانس رگرسیون برای متغیرهای سیاستهای تقسیم سود با نقد شوندگی شرکتها به روش نرخ گردش در سال 88
ANOVA b
مدل
مجموع مربعات
درجه آزادی
میانگین مربعات
Fآماره
سطح معنی داری
رگرسیون
1.62
3
0.54
0.40
0.75
باقیمانده
101.60
76
1.34

جمع
103.23
79

جدول ضرایب معادله رگرسیون برای متغیرهای سیاستهای تقسیم سود با نقد شوندگی شرکتها به روش نرخ گردش در سال 88
مدل
ضرایب استاندارد نشده
tآماره
سطح معنی داری

Std. Error
B

عدد ثابت
1.02
0.00
-0.43
0.67
تقسیم سود
0.83
-0.08
-0.71
0.48
اندازه شرکت
0.04
0.04
0.31
0.76
ارزش دفتری به بازار سهام
0.22
0.09
0.76
0.45

جدول ضریب همبستگی، ضریب تعیین، ضریب تعیین تعدیل شده و آزمون دوربین- واتسون بین سیاستهای تقسیم سود با نسبت عدم نقد شوندگی آمیهود در سال 88
مدل
ضریب همبستگی
ضریب تعیین
ضریب تعیین تعدیل شده
خطای معیار تخمین
دوربین- واتسون
1
0.1259
0.0159
-0.0230
1.1449
1.3880

جدول تحلیل واریانس رگرسیون برای متغیرهای سیاستهای تقسیم سود با نسبت عدم نقد شوندگی آمیهود در سال 88
ANOVA b
مدل
مجموع مربعات
درجه آزادی
میانگین مربعات
Fآماره
سطح معنی داری
رگرسیون
1.61
3
0.54
0.41
0.75
باقیمانده
99.62
76
1.31

جمع
101.22
79

جدول ضرایب معادله رگرسیون برای متغیرهای سیاستهای تقسیم سود با نسبت عدم نقد شوندگی آمیهود در سال 88
مدل
ضرایب استاندارد نشده
tآماره
سطح معنی داری

Std. Error
B

عدد ثابت
1.01
0.00
0.55
0.58
تقسیم سود
0.82
0.08
0.67
0.50
اندازه شرکت
0.04
-0.04
-0.34
0.73
ارزش دفتری به بازار سهام
0.22
-0.09
-0.79
0.43

منابع و ماخذ

منابع فارسی:
1. احمد پور ، ا ، 1386 ، " گزارشگری و افشای اطلاعات مالی " ماهنامه بورس ، شماره 66 ، آبان 86.
2. آذر، ع. ومحمود مومنی ،1385 ، "آمار و کاربرد آن در مدیریت"، انتشارات سمت، جلد دوم، چاپ نهم، تهران.
3. اعتمادی ا ،و پری چالاکی "رابطه بین عملکرد و تقسیم شود نقدی در بورس اوراق بهادار تهران" بررسیهای حسابداری و حسابرسی، دوره 12 ، شماره 39 ، از صفحه 31 تا 47.
4. ایران نژاد پاریزی ، م ، 1385 ، "روشهای تحقیق در علوم اجتماعی" ، نشر مدیران ،چاپ اول.
5. جمشیدی،خ ، 1381 ،"آمار و کاربرد آن در مدیریت"، تهران،انتشارات دانشگاه پیام نور .
6. جواهری زاده ، ن ، 1386 ، " راهنمای تهیه و تدوین پیشنهاد پژوهش " ، چاپخانه آفتاب.
7. خاکی،غ، ر،1387 ،"روش تحقیق با رویکردی به پایان نامه نویسی"، انتشارات بازتاب، چاپ هشتم .
8. خدادادی ،و ،و ولی اله آقاجری "ارزیابی رابطه بین ساختار مالکیت شرکت و سیاستهای سود سهام در ایران" فصلنامه حسابداری مالی ، دوره 1 ، شماره 2 ، از صفحه 106 تا 126.
9. دلاور،ع.،1374،"مبانی نظری و عملی پژوهش در علوم انسانی و اجتماعی"،انتشارات رشد تهران
10. رئیسیان ا ، "نقد شوندگی سهام و عوامل مربوط به آن " سایت بازار سرمایه
11. رحمانی ع ، سید علی حسینی و نرگس رضاپور "رابطه مالکیت نهادی و نقدشوندگی سهام در ایران" بررسیهای حسابداری و حسابرسی، دوره 17 ، شماره 61 ، از صفحه 39 تا 54.
12. سرمد، ز. ، 1381، "روش تحقیق در علوم رفتاری "، تهران ، نشر آگاه.
13. گزارش کمیته بازارهای نوظهورسازمان بین المللی کمیسیونهای اوراق بهادار" عوامل تاثیرگذار بر نقدشوندگی در بازارهای نوظهور"دسامبر 2007
14. مومنی ، م ، 1387 ، " تحلیل های آماری با استفاده از SPSS " ، انتشارات کتاب نو .
15. یحیی زاده فر م ، شهاب الدین شمس و سید جعفر لاریمی ، " بررسی رابطه نقدشوندگی با بازده سهام در بورس اوراق بهادار تهران" تحقیقات مالی ، دوره 12 ، شماره 29 ، از صفحه 111 تا 138.
16. یحیی زاده فر، م ،وجواد خرمدین " بررسی رابطه نقدشوندگی با بازده سهام در بورس اوراق بهادار تهران" بررسیهای حسابداری و حسابرسی، دوره 15 ، شماره 53 ، از صفحه 101 تا 118.

منابع لاتین:

1. Agarwal P(2008), "Institutional Ownership and Stock Liquidity"; Working paper.
2. Chung Kee H, John Elder, and Jang-Chul Kim(2008). "Corporate Governanceand Liquidity". European Financial Management Association Journa .
3. Cueto Diego C(2009). "Market Liquidity and Ownership Structure with weakprotection for minority shareholders": evidence from Brazil and Chile2009; Working paper.
4. Dennis PJ, J Weston.(2001) "Who's informed"? An analysis of stock ownershipand informed trading; working paper
5. Mendelson H,( 2004) "TI Tunca. Strategic trading, liquidity, and informationacquisition". Review of Financial Studies.
6. Rubin A,(2007) "Ownership level, ownership concentration and liquidity"Journal of Financial Markets; 10(3): 219-248

Abstract:
In order to the primacy of firms share liquidity in capital market, this paper wants to ponder the effective factors on liquidity; thus, for this purpose, we study the influence of dividend policies on firms share liquidity; moreover, we applied multiple linear regression for all information. and all of our theories are based on 185 sample members.
The results indicate on the significant 5% level we have a positive meaningful relation between dividend policy and liquidity grade; however, there aren't any meaningful relation between dividend policy and liquidity with turn over rate method, Amivest ratio and amihood ratio.
Key words: dividend policy, liquidity grade, liquidity base on turn over rate method, amivest ratio, amihood ratio

Islamic Azad University
Arak Branch

Faculty of Management-Department of Accounting
((M.A)) Thesis

Subject:
To examine the Relationship Between Dividend Share Policies With Standards of Liquidity and Illiquidity for Approved Firms in Tehran SEC

Thesis Advisor:
M. Zanjirdar Ph.D.

Consulted by:
Mr. A.R. Farshid Pour

By:
Ghahreman Elahi

Summer 2011

1- Liquid Market
2- Underwriters
3- Golston & Harris
4- Estell
5 -George Cowell & Nimalendran
6 -Yoroux
7- Huang & Estell
8- Youn
9- Chang & Yoroxen
10- Estell
11-Huang & Estell,1997

14 -Golston & Harris
15 -Estell
16 -George Cowell & Nimalendran
17 -Yoroux
18- Huang & Estell
19 -Youn
20 -Chang & Yoroxen
21 – D Wine & Pllaten

23 .Chung Kee,2008,158
1

26- Chan, H., Faff, R. ,2003 , p125

30- Chan, H., Faff, R, 2003 , p189

33- Liquid Market
34- Underwriters
35- Takeover
36- Paid-up Capital
37- Owner-Manager
38 – Free Float and Market Liquidity, 2002
39 – Hang Seng Index
40 – Morgan Stanley Capital International (MSCI)
41 – FTSE:
42 – Government-Linked Companies (GLCs)
43 – Khazaneh Nasional
44 – Warrant

46- Solution
47- Direct Market Access (DMA)
48- Open Interface Technology (API)
49- Long-only
50- Day Trading

52- Financial Sector Master Plan (FSMP)
53- Capital Market Master Plan (CMP)
54- Association of South East Asian Nations (ASEAN)

56- Trading Engine
57- Trading at last
58- Euronext
59- Odd lot
60- Alternative Trading System
61- Quote-Driven Trading System
62- API (Application Programming Interface)
63- Structured & Call Warrant
64- Single Stock futures (SSF)
65- Dow Jones
66- Euro-stoxx
67- Nikkei
68- S&P 500
69- FTSE 100
70- Nasdaq 100
71- DAX
72- Hang Seng
73- FTSE China
74- Depository Trust Company (DTC)
75- TA-25 Index
76- Road Show

78- Collective Investment Schemes
79- Corporate Sector
80 – EBIT

82-Golston et al,2000
83-Klarc & Shastry,2001
84-Gorton & Ponachi,1993
85-Sabramaniyam,1991
86-Denis & Stirikland,2003

88- NYSE
89 – NASDAQ
90-Diamond & Verchia
91-Amihad & Mendelsonn,1986
92-Atkines & Dill,1997
93-Chang & Vey,2005
94-Lesmond et al,1999
95-Rol,1984
96-Asiyoglo et al,2005
97- Glosten L R, PR Milgrom
98- Mendelson H, TI Tunca
99- Dennis PJ, J Weston
100- Rubin A
101- Chung Kee H, John Elder, and Jang-Chul Kim
102- Agarwal P,2008
103- Cueto Diego C,2009

105 – Karl Puoper
106.Chung Kee,2008,158
107 -Kerjcie
108 -Morgan
109- Cohen

1 – www.irbourse.com

114- Chan, H., Faff, R. ,2003 , p563

117- Chan, H., Faff, R. (2003) , p563
118- Chan, H., Faff, R. (2003) , p563
119 – sig
120- KS
121- sig
—————

————————————————————

—————

————————————————————

ب

فهرست مطالب
عنوان صفحه

ل

فهرست جداول
عنوان صفحه

ن

2

فصل اول ……………………………………………………………………………………. کلیات تحقیق

18

فصل دوم ………………………………………………………………………. مروری بر ادبیات تحقیق

32

فصل سوم ……………………………………………………………………………. روش اجرای تحقیق

67

فصل چهارم ………………………………………………………………………. تجزیه و تحلیل داده ها

80

فصل پنجم ……………………………………………………………………… نتیجه گیری و پیشنهادات

85

113

118

119