بررسی عواملی که دانش اموزان را به سوی رشته های فنی و حرفه ای سوق می دهد



چکیده :
هدف این پژوهش بررسی عواملی بود که دانش آموزان را به سوی رشته های فنی و حرفه ای سوق می دهد تا با شناخت این عوامل و انگیزه ها را ه های تقویت آن را یافته وشوق و رغبت آنان را سوی این رشته ها بیشتر به وجود آورده باشد که با تربیت افراد متخصص در امور فنی و حر فه ای راه خود کفایی کشور سریع تر طی می شود.
برای این منظور تعدادی فرضیه تعیین شده و نتایجی نیز حاصل گردید که عبارت از : 1-بین نوع شغل والدین و گرایش فرزندانشان به رشته های هنرستانی رابطه وجود دارد؟
2- دانش آموزانی که در ترم اول ودوم سال گذشته در کلاس اول از پیشرفت تحصیلی بر خوردار بوده اند کمتر از دانش آموزان دیگر به شاخه فنی گرایش دارند .
3- بین تحصیلات پدر و مادر و گرایش فرزندان به رشته های هنرستانی رابطه وجود دارد .
4- گرایش دانش آموزان به ادامه تحصیل در هنر ستان بستگی به علاقه شخصی آنها دارد .
5- گرایش دانش آموزان به ادامه تحصیل در هنر ستان ها بستگی به مهارت و استعداد فنی دارد .
6- تشویق افراد خانواده و دوستان در انتخاب رشته های هنرستانی تاًثیر دارد .
7- عوامل اجرایی دوره راهنمایی و دبیر ستان در انتخاب رشته های هنر ستانی تاًثیر دارد .
8- بین امکان ورود به مقطع فوق دیپلم (دیپلم )و گرایش نو جوانان به رشته های هنرستان رابطه وجود دارد .
9- آسانی ورود به بازار کار در انتخاب رشته های هنر ستانی موًثر است
جامعه آماری عبارت از دانش آموزانن دختر هنر ستان حر فه ای ،که از این تعداد 120 نفر با استفاده از روش اندازه گیری تصادفی چند مر حله ای انتخاب شدند .
ابزار پژوهش را پرسشنامه ای که محقق ساخته ، تشکیل می داد. داده های به دست آمده با استفاده از روش آمار توصیفی مورد بررسی قرار گرفت نتایج نشان داد که :
– اکثریت اولیای دانش آموزان این رشته ها از خانواده های کارگر و کشاورز و تعدادی نیز از خانو ده های فر هنگی و کار مندی می باشد .
– پیشرفت تحصیلی دانش آموزان در سطح پایین و متو سط قرار دارد .
– میزان تحصیلات پدر و مادر در سطح پایین می باشد و تعدادی نیز متوسط می باشند .
– علاقه و رغبت شخصی این محصلین تاءثیر زیادی در انتخاب رشته مورد علاقه شان داشته است .
– دانش آموزان فوق اکثراض دارای علاقه به کار های دستی بوده و در آنها مهارت و استعداد وجود دارد .
– تشویق اطرافیان در انتخاب رشته تاًثیر ضعیفی داشته است .
تقلید در انتجاب رشته نقش داشته است .
– آنان تصور می کنند ،که نسبت به رشته های نظری راحت تر می توانند وارد مقطع کاردانی شوند و این تصور در انتخاب آنان تاًثیر دا شته است .
به تصور آنان راحت تر می توانند جذب بازار کار شوند .

مقدمه:
بسیاری از جوانان و نو جوانان قادر به ادامه تحصیل نیستند و علاقه دارند که شغلی برای خود تعیین نموده و مستقلاًبه زندگی خود ادامه دهند و در این زمینه مدرسه می تواند با تهیه برنامه های حر فه ای و آماده کردن جوانان برای احراز مشاغلی که مورد نیاز جامعه است قدم های مو ثری برای ما در این زمینه بر دارد . وظیفه معلم و مدرسه این است که از طریق راهنمایی در انتخاب شغل و گذر اندن معیشت به شاگردان کمک کنند . هدف آموزش متوسطهبیشتر تربیت متخصص در حهت رفع نیاز مندی های جامعه خواهد بود ،به طوری که همه فارغ التحصیلان دوره متوسطه ، اعم از آنان که از رشته های نظری یا از رشته های فنی و حر فه ای فارغ التحصیل شده باشند ، بتوانند بلافاصله به نیروی انسانی فعال بپیوندند . زیرا هدف از این دوره صرفاً آماده کردن همه افراد برای ورود به دانشگاه نخواهد بود . جوان حداکثر درصد از فارغ التحصیلان دوره متو سطه می توانند به دانشگاه ها راه یابند ،این گروه خود را در سطحی بالاتر برای خدمت آماده می کنند وبه خاطر تعمق بیشتر در تخصصی که به دست می آورند در خود کفایی کشور سهیم می شوند .
زیرا خود کفایی هر جامعه ای از جهات مختلف به کار آیی فارغ التحصیلان متوسطه عمومی و فنی و حرفه ای آن کشور بستگی دارد .
بیان مسئله:
ضرورت پیوند عمیق میان علم و عمل جهت ترقی و پیشرفت در تمام زینه ها یک امر نا گسستنی است . که باید آن را مورد توجه جدی قرار داد . تا نسل جوان با رغبت وافر قادر به حل بسیاری از معضلات اجتماعی و اقتصادی باشد و ارزش های انقلاب را در مصاف با جملات ودر عمل از دشمنان محفوظ نگه دارد و از طرف دیگر به مقابله با آنها بپردازد .
این کار میسر نخواهد بود الا این که آموزش و پرو ربا برنامه ریزی صحیح ،و ایجاد همکاری سایر موسسا ت ،نهاد ها ، و مراکز تولیدی و آموزش با این نهاد راستین ،آستین همت بالا زند و علاوه بر تامین شغل برای افراد ،برای بر طرف کردن نیاز مند ی های جامعه افراد کار امد و متخصص و ماهر تربیت کند . آگاهی از سوال انتخاب شاخه های فنی آگاهانه و نا آگا هانه بدون انتخاب می تواند جامعه ای را در برنامه ریزی های آموزشی و حرفه ای کمک نماید . در این راستا سوالات پژوهش حاضر عبارت است از :
1- چه علل و عواملی وجود دارد که دانش آموزان به شاخه های فنی هنرستان های فنی و حر فه ای گرایش پیدا می کنند ؟
2- آیا گرایش دانش آموزان به رشته های فنی و هنر ستا ن های فنی و حر فه ای از روی هدف معین و به طور آگاهانه صورت می گیرد ؟

اهمیت و ضرورت تحقیق :
برای این که در جامعه ای به ترقی و پیشرفت برسد ،باید به دانش کاربردی کشور اهمیت دهد . در علوم و فنون و هنرهای گوناگون در پیوند با آرمان ها و با ورها و ارزش ها و هنجار های "مقبول " و "حقانیت یا فته های " اجتماعی ،جای خود را در کلیت ها باز یافته اند و از طریق "نهاد آموزش و پرورش " نگهداری شد و باروری پیدا کرده اند و در حر کت های تاریخی به نسل های دیگر انتقال یافته اند (قزوینی ،1374 )
در طول سال های گذشته به دلیل عدم برنامه ریزی صحیح که منطبق بر روانشناسی صنعتی باشد ،از طرف حکامان سر سپرده رژیم گذشته در ارتباط با صنعتی کردن جامعه ،طرح ریزی صحیحی نشده بود ،در حالی که پیشرفت علم و صنعت(تکنولوژی )حداقل از بعد قرن نوز دهم همچنان در بسیاری از کشور ها برای جبران عقب ماندگی های جامعه خود ،قدم های آهنین خود را برداشتند،به طوری که این امر وسیله ای شد در دست قدرت های بزرگ برای چپاول و غارت ثروتهای طبیعی ،ملت های مظلوم ،وهم چنین کشتن نبوغ و استعداد های در خشان ،ملتهای جهان سوم ایران عزیز ما که از این امر مستثنی نبود،دیدیم که سیاست استعمار یشان چگونه در تمامی عر صه های زندگی همانند تارهای عنکبوت بر گرد این ملت تنیده و افسار همه امور را تحت تسلط خود در آورده بو دند ،گر چه بعد از انقلاب شکوهمند جمهوری اسلامی بسیاری از سیاست های غارت گرانه استکبار از سر ملت ما کوتاه شد ه بود ولی حداقل در بخش عیناً مشاهده شده که در بسیاری از استاد کاران و تحصیل کرده هایمان در کار خانه های کشور خودمان زیر دست و خدمه تکنولوژی غرب هستند .
قابل ذکر است که آموزش فنی و حر فه ای در نظام فعلی دارای ضعف هایی بوده است که توانایی جذب نوجوانان به هنر ستان ها را نداشته و حتی بعد از تحصیلات هنرستانی بسیاری از فارغ التحصیلان به راحتی نمی توانسته اند خود را با بازار کار رونق دهنده و یا با ماشین آلات جدید کار خانه ها وکار گاه ها کار کنند . . این به دلیل فرسوده و قدیمی بودن ماشین آلاتی است که در هنرستان ها موجود است .
البته در نظام جدید به این مهم توجه شده و استفاده از کار گاه های مختلف و یا ایجاد هنر ستان های جوار کار خانه ها تا حدود زیادی این معضل حل گشته است. نظام آموزش متوسط با کسب اطلاع از عواملی که شوق جوانان را در جهت گرایش به فنی و حرفه ای و کار و دانش بر می انگیزد . از جوانان مستعد در هنرستان ها و د بیرستان ها استفاده کرده و بهترین جوانان را جذب مکان های فوق نماید .

این پژوهش تلاشی است ،در جهت همین هدف و به منظور دستیابی به علل و عوامل بر انگیزاننده ای که ممکن است در دسترس جوانان نباشد و یا ما بدان توجه نداشته باشیم . اگر ما می خواهیم کشوری مستقل و آباد داشته باشیم ، احتیاج به تولید انواع کالای مورد نیاز و خدمات داریم .کالاها و خدماتی که بتوانند نیاز های هزار گونه این جامع متحول و پر تلاش را تاءمین نموده و حتی به خارج از کشور صادر کند .
برای تولید کالاهای خوب و خدمات مالی نیاز به انسان هایی با کیفیت بالا داریم . این انسان ها باید در آموزش و پرورش تر بیت شوند . آموزش و پرورشی که به تحصیلات فنی و حرفه ای توجه دارد . باید بداند . که چگونه می تواند این نیروها و جوانان را جذب کرده ، آموزش دهد و وارد بازار کار نماید .

هدف تحقیق :
هدف از این تحقیق بررسی علل و انگیزه هایی است که جوانان را به رشته های فنی و حرفه ای سوق می دهد .پس از شناخت این عوامل در جهت توسعه و تقویت این انگیزه ها برآئیم ، به جهت این که هزینه ها و نیروی زیادی از سر مایه های کشور صرف تحصیلات این گونه از دانش آموزان می شود .
شناخت برخی از ویژگی های فردی ، هنر جویان که گاهی با مشکلاتی در مدرسه ، یا محیط کار تواءم است ، ضروری است مثل :نداشتن انگیزه تحصیلی ، در رشته ای که تحصیل می کند ، انگیز ه های جسمی و روانی ،تفاوت هایی فردی ، نقایص و محدودیت های آمو زشی از نظر نور ، رنگ ، رطوبت ، و وسایل کار و نظایر آن نیاز مندی های آموزشی یکایک یاد گیرنده ها نقایص و اشکا لات سر پرستی و از جمله عواملی هستند که باید مورد دقت و شناسایی قرار گیرد و موجب بی رغبتی هنر جویان گردد.

فرضیه های تحقیق :
بین نوع شغل والدین و گرایش فرزندانشان به رشته های هنرستان رابطه وجود دارد ؟
1- بین تحصیلات پدر و مادر و گرایش فرزندان به رشته های هنر ستانی رابطه وجود دارد .
2- گرایش دانش آموزان به ادامه تحصیل در هنرستان ها بستگی به علاقه شخصی آنها دارد .
3- گرایش دا نش آموزان به ادامه تحصیل در هنرستان ها بستگی به مهارت و استعداد فنی دارد .
4- تشویق افراد خانواده و دو ستان در انتخاب رشته های فنی و حرفه ای موءثراست .
5- عوامل اجرایی دوره راهنمایی و دبیرستان در انتخاب رشته های هنرستانی تاءثیر دارد.
6- بین امکان ورود به مقطع فوق دیپلم و گرایش نو جوانان به رشته های هنر ستانی رابطه وجود دارد .
7- آسانی ورود به بازار کار در انتخاب رشته های هنرستانی موءثر است.

تعارف عملیاتی متغیر های تحقیق :
1- گرایش به رشته : گرایش در لغت به معنی رغبت و تمایل می باشد،گرایش به رشته یعنی ،تصمیم به انتخاب رشته خاص .(عمید 1374 )
2- علاقه شخصی :میلی که دانش آموز را از درون مجبور به انتخاب می کند .
3- شهرت فنی :انجام دادن کار با سرعت و دقت .
4- استعداد فنی :ْآمادگی جسمی و ذهنی و روانی برای انجام دادن امور فنی .
5- پیشرفت تحصیلی :معدل بالای 15 دروس .
6- تشویق دانش آموزان :به معنای وادار کردن و ایجاد رغبت کردن دانش آموز .
7- مشاوران : کارمندانی که در مدارس متوسطه به عنوان مشاور یا دبیر راهنما مشغول به خدمت هستند .
8- اولیا ء دبیرستان : منظور کسانی هستند که در تعلیم و تربیت محصلین نقش مستقیم دارند.
9- رشته های هنرستانی :رشته تحصیلی که به نوعی تحصیل حرفه و فن قلمداد می گردد.
10 – شغل: به معنی به کار واداشتن کسی است و آنچه مایه مشغولیت می باشد .(صافی ،1374 )
11-کار :فعل و عمل و کردار است و آن چه از شخصی صادر می گرددو خود را به خود مشغول می دارد .
حرفه : به معنی صناعت و ساختن ماهراته است .
مهارت :به مجموع توان های تجربی و تحصیلی که جهت تصدی و انجام وظایف هر شغل لازم است .(شفیع آبادی ،1371 )

ادبیات تحقیق :
نگاهی به نظرات علمای تعلیم و تربیت
با بررسی نظرات تعداد کثیری از علمای تعلیم و تربیت به این باور می رسیم که این دانشمندان اکثرا ًمعتقد بودند که تعلیم و تربیت واقعی از راه علم نتیجه واقعی نخواهد داد .علمای تعلیم و تربیت مقدم به این مسئله توجه کمتری داشته اند و بیشترین توجه آنها به ذهنیات و مسائل معنوی بوده است .شاید به دلیل این بوده است که احساس نیاز به موضوع نمی شده و یا علم تعلیمی و تربیت هنوز قدم های اولیه خود را بر می داشته است .ولی متاٌ خرین به این نتیجه عالی دست یافته اند که به کودکان و نوجوانان از طریق عمل و تجربه تعلیم دهند ، و آنان را تربیت کنند.لذا دریافت این موضوع باعث شده که آنان در خصوص فوق نظراتی را ارائه و این نظرات به صورت نوشته ها و کتاب ها وقتی به صورت فلسفه های تعلیم و تربیت ظاهر شده و جوامع به اطا عت از اجرای آن نظرات تشویق شده اند.
دیوئی عقیده دارد که ،دانش تجربه است و تجربه واقعی در عمل نهفته است .یک شئ برای چیست ؟ به کاربرد آن کدام است ؟ آیا یک معدن زغال سنگ یک مخزن فیزیکی است یا عملکرد ی دارد ؟اگر چنین است آن عملکرد چیست ؟این سواءل ها به تجربه انسان معنی می بخشد ، ولی بدون تجربه قبلی به آنها نمی توان پاسخ داد، عمل پیشاپیش دانش حرکت می کند .
عمل پیش از تجربه یعنی دانش ، که مبنای تجربی نداشته باشد ،وجود خارجی ندارد .
هر چه می دانیم ،از فعالیت های ما ناشی شده است ،کوشش های ما برای بقاءبه دست آوردن غذا ،مسکن و لباس ، موجب دانش اندوزی ما می شود .روشی که دیوئی برای دانش اندوزی زندگی توصیه می کند ،روشی تجربی است از نظر رژکرسن استانیز آلمانی (1932 -1854 )هدف آموزشی وپرورش دستیابی به ارزش های شهر وند است .وی معتقد بود که کودک بر اثر فرایندی که از یک رشد درونی بزرگ می شود ،آن چه کسب می کند، زمانی که با نوعی فعالیت شخصی جذب نشود .به طور واقعی جزء وجودی او نمی شود . به گفته او اگر هدف غائی را تعلیم و تربیت و تشکیل شخصیت بدانیم ، بهترین سازمان تربیتی آن خواهد بود .
که فرصت های لازم را برای رشد شخصیت فراهم کند و با ید دانست که شخصیت تنها از راه عمل رشد می کند . تاًکید او بر عمل باعث شد .که او را بنیانگذار مدرسه فعالیت بدانند .او مدرسه خود را جایگاهی برای آزاد ساختن انرژی خلاق و بالقوه می دانست و اصل فعالیت را به مقیاس وسیع در مدارس دولتی مونیخ معرفی کرد.
او البته فعالیت دوار صنعتی و دستی را آغاز کرد . لیکن بعداً مفهوم را گسترش داد و جنبه های ذهنی و اخلاقی رفتار نیز به آن افزود .(صفوی ،1375 ) شاگردان موسسه ما کار نکو به صورت گروه های دائمی در آمد ، و هر یک فرماندهی برای خود داشتند . تعداد اعضای هر گروه بین 7 تا 15 نفر بوده اند .عضویت در هر گروه به نوع کار بستگی داشت . به عنوان مثال ، تمام کسانی که در کار مراقبت از دام شرکت داشتند ،عضو یک گروه بودند . به همان ترتیب گروههایی برای آهنگری ، باغبانی و تجاری و نجاری ، تشکیل شد ، که فعالیت آنان در مجموع شامل برنامه منظمی برای کار مولد و آموزش رسمی بود ، که در عین حال با خواسته های جامعه مزبور ارتباط داشت .شاگردان برای خود کشاورزی ، خیاطی ، آهنگری نجاری و کارگاه های صنعتی ، سبک داشتند که از این طریق احساس موفقیت در امر تولید نصیبشان می شد .(صفوی ،1375 )هدف تعلیم و تربیت از دید گاه ماکارنکو :ماکارانکو ویژگی ها و وظایف زیر را برای انسان مورد نظر خود مشخص می کرد .(ما می خواهیم کارگر روسی با فرهنگ تربیت کنیم.)
باید تربیتی اتخاذ کنیم که وی بتواند از تعلیم و تربیت به ویژه آموزش متوسط بر خوردار شود .می باید به او آموزش فنی و حرفه ای بدهیم .(صفوی ،1375 )
ادموند مولنیس (1907 -1825 )که یک جامعه شناس فرانسوی بود .با الهام ارزدی و با دلی اقدام به تاءسیس یک مدرسه نمود.در این مدرسه هر کس باید کار عملی انجام می داد . زراعت در باغچه مدرسه ، فرصت هایی برای فراگیر ی کشاورزی ابتدایی فراهم می ساخت .
کارهای پیشرفته تر کشاورزی در مدارس کشاورزی مجاور آموخته می شد .کارگاه های نجاری و آهنگری کاملاً مجهز بودند. مکانی برای تعمیر دوچرخه در نظر گرفته شده بود .که پسران در آن دوچرخه را تعمیر می کردند .تعدادی استودیو برای کارهای هنری تربیت یافته بود . در مدرسه روس ها هدف کارهای عملی تنها به خاطر دلایل آموزشی آن نبود ،بلکه ملاحظات اجتماعی نیز در نظر گرفته می شد. (صفوی ، 1375 )
پتالوزی و فرویل نیز ، برکشاورزی به عنوان یک ماده ی درسی تاءکید می کردند ، البته باغبانی نه به روش کتابی ، بلکه در عمل و آن چنان که مرسوم بود . پتالوزی می گفت : یادگیری باید بر اساس عمل انجام گیرد و پیشنهاد می کرد ، که بازی به عنوان یک ماده ی درسی در برنامه های کلاسی گنجانده شود . (فرجاد ،1373)

سیر تحول آموزشی فنی و حرفه ای در ایران:
در سال 1335 قمر ی(1293 شمسی ) مدرسه فلاحت در رشت تاءسیس شده است و در سال 1285 شمسی اولین هنرستان صنعتی با دو رشته درودگر وفلزکاری در تهران تاءسیس گردید و متعاقب آن در سال 1308 قمری (1269 شمسی ) مدرسه صنایع مستطرفه در تهران با شعبه های نقاشی ، حجاری و قالیبافی دایر گردیده است هر سال تحصیلی 1304 -1303 مدرسه صنعتی ایرانی و آلمانی سابق که دارای شعب صنعتی و علمی بوده است تاءسیس گردیده است .
در این سال دبیرستان تجارت دایر گردید و مدت تحصیل آن را سه سال و دارابودن حداقل سن 15 سال و حداکثر 20 سال از ضوابط این مدرسه اعلام کرد ه اند. از سال تحصیلی 14 – 1313 یک دبیر ستان کشاورزی و نه دبیرستان صنعتی در کشور دایر گردیده است .تعداد محصلین مدارس حرفه ای در این سال 793 نفر ذکر کرده اند .
بررسی سیر شناخت آموزش فنی و حرفه ای قبل از اجرای طرح اصلاح آموزش و پرورش کشورشان می دهد که آموزش فنی وحرفه ای از لحاظ در جات تحصیلی به سه دسته تقسیم شده است .
دسته اول تعلیماتی است که در اردو های کار داده می شد . در این اردو ها اطفال علاوه بر تعلیم خواندن و نوشتن حرفه ای می آموختند . این حرفه ها متنوع بوده و شامل درود گری ، آهنگری ، لوله کشی ، سیم کشی ، جوشکاری ، رانندگی تراکتور ، بنائی ، قالی یا حصیر یا پارچه یا پتو بافی ، نانوایی ، صندلی سازی ، کفش دوزی ، آشپزی و …. بوده است .
دسته دوم مدارس فنی را آموزشگاه های حرفه ای نامیده اند و شرایط ورود به آنها داشتن گواهینامه شش ساله ابتدایی بوده است . طبق اسا سنامه مصوب شورای عالی فرهنگ مورخه 1337 دوره آموزشگا ه حرفه ای2- 3 سال در رشته تحصیلی را درودگری ،فلز کاری ، برق و ساختمان ذکر کرد ه اند . هدف از آموزش های حرفه ای پسران را مصوب شهریور 1341 شورای عالی فرهنگ با رشته های خیاطی و طراحی ، آشپزی ماشین نویسی – منشی گری – اطو کشی -رخت شوی و کارهای دستی مانند : کلاه دوزی -کیف سازی – تزئین منزل به تناسب امکانات شرایط هر منطقه دایر شده است . مدت تحصیل در آموزشگاه ها ی حرفه ای دختران سه سال و در پایان هر که حال از آموختن رشته معینی باذکر مدت تحصیل و کار آموزی بوده است .
در برنامه هر رشته لااقل دو ماه کارآموزی در آموزشگاه یا کارگاه های آزاد تاءکید شده است .(تعلیم و تربیت ،1365 )
دسته سوم : مدارس متوسط فنی و حرفه ای بوده است که دارندگان کارنامه قبولی سال سوم متوسط در آنها وارد می شده اند ، مدارس متوسط فنی و حرفه ای طبق اساسنامه های مصوب شورای عالی فرهنگ توسط وزارت آموزش و پرورش یا وزارتخانه و صاحبان صنایع دایر گردیده است . این مدارس شامل هنرستان های صنعتی ، دانشسراها ی کشاورزی ، دبیرستان های کشاورزی و بازرگانی ، آموزشگاه های پرستاری ، آمو زشگاه های بهیاری ، آموزشگاه های پست تلگراف ، هنر های زیبا و غیره بوده است .
رشته تحصیلی هنرستان های طبق اساسنامه خرداد 1337 مصوب شورای عالی فرهنگ عبارت بوده است از فلز کاری ، برق ، درود گری ، مکانیک اتومبیل ،ساختمان ، رنگرزی و نساجی که به تناسب نیلز و در محل تاءسیس می شده است .
دوره تحصیل در این هنرستان ها 3 سال است که در سال اول برنامه همه رشته ها مشترک بوده و از سال دوم هنر جویان بر اساس ذوق استعداد تحصیلات خود را در یکی از رشته های مذکور ادامه می داده اند.
به فارغ التحصیلان رشته های هنرستانی گواهینامه پایان تحصیلات رشته را گذارنیده بودند داده می شود که این گواهینامه از لحاظ استخدام و نظام وظیفه برابر با دیپلم کامل متوسطه بوده است .
رشته های تحصیلی دبیرستان های کشاورزی ،طبق اساسنامه مصوب 1337 شورای عالی فرهنگ زراعت و دهداری ، دامپروری ، ماشین آلات کشاورزی ،هنر های روستایی ،باغبانی ،تربیت مروج کشاورزی، و بهیاری برای وزارت کشاورزی وبهداری بوده است . دوره تحصیل سه سال وبه فارغ التحصیلان گواهینامه متوسط کامل در کشاورزی داده می شده است .
برنامه های درسی در ده سال اول مشترک ودر سال دوم براساس استعداد دانش آموزان و نیاز های محل و وجود امکانات مالی و وسایل و برنامه اختصاصی به تناسب رشته های مذکور تدریس می شده است . طبق اساسنامه مصوب اردیبهشت 1341 شورای عالی فرهنگ ،دوره گواهینامه متوسطه کامل در رشته بازرگانی داده می شده است .در برنامه ریزی این دوره تاًکید شده است که در تابستان هر سال دانش آموزان لااقل دو ماه در بانک یا موسسات ویا شرکت های تجاری کار آموزی نمایند .(تعلیم و تربیت 1365) در سال تحصیلی 1334-35 طبق مصوبات شورای عالی فرهنگ در دوره دوم متو سطه تغییراتی حاصل شده است و شعب ادبی ،ریاضی ،طبیعی ،و خانه داری (برای دختران )در رشته های فنی و حر فه ای در دوره دوم متوسطه سه شال و ابتدا به فارغ التحصیلان مدارکی داده شده است که از نظر استخدام و نظام وظیفه معادل کامل متوسطه بوده است .
ساخت آموزش متوسطه در مهر ماه 1383 سال اجرایی این دوره در طرح شماره چهار مر بوط به نظام آموزش متوسطه شاخه های تحصیلی این دوره رابه سر شاخه تحصیلات متوسطه نظری ،تحصیلات متوسطه جامع و تحصیلات متوسطه فنی و حرفه ای تقسیم کرده اندبرا ساس طرح مزبور ، فارغ التحصیلان دوره راهنمایی می توانند در تعلیمات متوسطه حرفه ای و فنی ادامه تحصیل دهند .
فارغ التحصیلان دوره راهنمایی می توانند در تعلیمات متوسطه حرفه ای و فنی ادامه تحصیل دهند . مدت تعلیمات حرفه ای بر حسب نوع حرفه حداکثر دو سال بوده و هدف از این دوره تربیت کارگر و کشاورز ماهر در رشته ها و حرف و فنونی است که به تحصیلات عالی نیاز ندارند . مدت تعلیماتی فنی چهار سال ژیش بینی شده و هدف از این دوره تربیت استاد کار و تکنسین در صنایع و کشاورزی و خدمات اداری و صنعتی و بازرگانی است .
تحصیلات فنی و حر فه ای شامل سه بخش کشاورزی ،خدمات و حرف روستایی بوده است (تعلیم و تربیت ،1365 )

دوره متوسطه فنی و حرفه ای (نظام فعلی )در حال اجرا :
این دوره شامل سه شاخه آمزش فنی، بازر گانی و آموزش کشاورزی است و شاخه های آموزش فنی ، بازر گانی و حر فهای و کشاورزی پساز انقلاب اسلامی به دلیل پاره ای ضروریت ها تغییراتی از نظر رشته های تحصیلی ،حذف و یا ازدیاد آن دیده می شود .
شاخه آموزش بازرگانی و حرفه ای شامل دوره دو ساله است که دو سال اول در برگیرنده گرو های فنی و هنری ، بهداشتی ، اداری ، و بازرگانی است و دو سال دوم تخصصی است و شامل رشته های خیاطی ،نقشه کشی ، معماری ، گرافیک ، بهداشت محیط ، کودکیاری ، حسابداری ، بازرگانی و غیره می با شد .
در آموزش فنی از 25 رشته سخن رفته است که با مطالعات مستمر دفتر آموزش فنی ،تغییراتی در این رشته صورت گرفته است . به فارغ التحصیلان رشته های فنی ، دیپلم کامل متوسطه در رشته مر بوط داده می شود .(تعلیم و تربیت ،1365 )
هدف شاخه متوسطه فنی و حر فه ای :
هدف از شاخه متوسطه فنی و حر فه ای، اعتلای سطح فرهنگ و دانش عمومی و شناخت بهتر استعداد و علاقه دانش آموزان و ایجاد زمینه مناسب برای هدایت آنان سمت اشتغال مفید و احراز آمادگی نسبی برای ادامه تحصیلات عالی تر کاربردی ،علمی است .
این شاخه مشتمل بر چند گروه است از جمله :صنعت ، کشاورزی ، اداری ،بازر گانی ، هنر ، مدیریت خانواده ، بهیاری ،تربیت بدنی ، دانش آموزان طی سه سال باید حدود 96 واحد درس بگذارنند که حدود شصت واحد آن دروس مشترک تمام گرو هها است . بیشتر در دو پایه اول و دوم ارائه می شود . این دروس با دروس مشترک شاخه نظری همسان است . دروس اختصاصی در هر رشته نیز 36 واحد است که بیشتر در پایه اول ارائه میشود. (صافی ،1374 )شاخه متوسطه کار دانش :هدف از شاخه متوسطه کار و دانش (مهارت آموزی ) تربیت نیروی انسانی ، سطوح نیمه ماهر و استاد کار و سر پرست مورد نیاز بخش های صنعت ، کشاورزی ،خدمات بر اساس نیاز های اقتصادی ،اجتماعی و فرهنگی کشور است به نحوی که هر یک از افراد شاغل یا متقاضیان اشتغال در جامعه برای کاری که انجام می دهند یا داوطلب انجام آن هستند ، دانش ومهارت کافی کسب کنند .
فارغ التحصیلان این شاخه در صورت احراز شرایط می توانند در دور ههای علمی – کار بردی ادامه تحصیل دهند . به فارغ التحصیلان دوره راهنمایی یا معادل آن پس از گذراندن 32 واحد پودمان مهارت و توفیق در آزمون جامع استاندارد مهارت در حرفه مر بوط ،گواهینامه درجه دوم مهارت داده می شود . دارند گان گواهینامه درجه دوم مهارت یا معادل آن پس از گذراندن حدود شانزده واحد پودمان مهارت و توفیق در آزمون جامع استاندارد مهارت در حرفه مربوط، گواهینامه درجه دوم مهارت داده می شود . دارندگان گواهینامه درجه دوم مهارت یا معادل آن ، پس از گذراندن حدود شانزده واحد پودمان مهارت و توفیق در آزمون استانداردمهارت به دریافت گواهینامه درجه یک مهارت نائل می شوند به کسانی که دیپلم کاردانی داده می شود ، که علاوه بر اخذ گواهینامه درجه یک مهارت یا معادل آن در حرفه مورد نظر 48 واحد دروس عمومی شاخه های نظری و فنی و حرفه ای را بگذرانند . (صا فی ، 1374 )
با ایجاد مدارس فنی و حرفه ای و کار و دانش :
1- عدم تساوی امکانات آموزش از میان می رود .
2- از عدم علاقه به مدرسه و ترک تحصیل دانش آموزان کاسته می شود .
3- شکست های تحصیلی در بین دانش آموزان کم می شود .
4- تاءکید بیش از حد بر رشته ای خاص کاسته می شود .
5- از ساختمان مدرسه در تمام سال حداکثر استفاده به عمل می آید .
6- بیگانگی ، یاس و نا کامی به دلیل عدم پیشرفت تحصیلی از میان می رود .
فارغ التحصیلان این دبیرستان ها هنگامی که تصمیم به اشتغال بگیرند مدرک تحصیلی آنها مهارت و علاقه آنها را در زمینه ای خاص به وضوح نشان می دهد .
در حالی که فارغ التحصیلان دروس نظری تازه باید بیندیشند که علاقه آنها در چه زمینه ای است .
برنامه تحصیلات حرفه ای:
دوره تحصیلات حرفه ای بدین منظور مطرح گردیده است که دانش آموزان را جهت اشتغال به کار سود مند ، بلافاصله پس از اتمام این دوره دبیرستان آماده سازد . به طور کلی در این برنامه دانش آموزان نیمی از وقت خود را صرف آموزش های عمومی و نیمی دیگر را صرف درس های حرفه ای می کنند . حدود 20% محصلین دبیرستانی سراسر کشور در این برنامه تحصیل می کنند . میزان بیکاری در بین فارغ التحصیلان دبیرستان در رشته تعلیمات حرفه ای از 5% در مقایسه با 12% یا بیشتر گروه سنی خود در رشته های دیگر ،کمتر است .بیش از 20% فارغ التحصیلان از مدارس ، احساس می کنند که در درجه دوم اهمیت قرار دارند و یا هوش و استعداد کافی ندارند . لیکن این ها سریع تر کار پیدا می کنند .از مشاغل خود فنی تر هستند و بیش از فارغ التحصیلان رشته های دیگر دبیرستان کارهای خود را نگه می دارند .

کمک به هر محصل در آماده شدن برای یک شاخه :
مدارس کشور معمولاً از اهداف مختلفی بر خوردار ند، که یکی از اهداف موضوع آماده سازی دانش آْموزان برای کار بعد از فارغ التحصیل شدن می باشد . در دبیرستان های آمریکا همیشه به منزله وسیله جهت آماده سازی افراد برای کار محسوب شده اند . اغلب کار فرمایان انتظار دارند که تعلیم و تربیت فرد او را در زمینه مهارت های مربوط ارتباط و تبادل نظر ، عادات مطلوب کار و احساس مسوولیت آماده سازد . در حالی که افرادی که به دانشگاه می روند پیوسته رو به تزاید است .
اغلب دانش آموزان به تحصیلات رسمی خود ،بعد از کلاس دوازدهم یا قبل از آن ، خاتمه می دهند . این دسته از محصلین طالبی آمادگی برای کاری هستند ، که در آمدی ثابت داشته و امنیت آنها را تا حدی تاءمین نماید . این ها به دنبال مشاغلی هستند که نیازمند مهارت هایی است که در خلال سال های تحصیلی خود کسب کرده اند . کار زمان کارگرانی را می خواهند که ماهر ، قابل اعتماد و دقیق ووقت شناس بوده ، بتوانند با همکاران و سر پرستان خود کنار آیند و علاقمند به منافع شرکت باشند .(بروس ،1369 )
هر جامعه ای برای رشد و شکوفایی افراد خود برنامه هایی را متناسب با وضع موجود در زمینه های مختلف ارائه می دهد ، تا زمینه ترقی و رشد برای جامعه و افراد آن تسریع گردد. یکی از برنامه ریز ی ها در ارتباط با نیازمندی های صنعتی جامعه است که کشور ما با درایت پایه ای و اساسی طرح ریزی نگردد ، همان خواهد شد که در سایر رشته ها انبوه تحصیل کرده متوسطه و عالی داشته باشیم ولی جامعه ما در حل بسیاری از معضلات اجتماعی و مشکلات علمی و صنعتی عاجز مانده باشد .
اهداف کمی در برنامه نیم سال 66-62
1-تعداد هنر جویان فنی و حرفه ای از 889/128 نفر در سال 1361 به 387043 نفر در سال 1366 خواهد رسید .
2- رشته آموزش متوسطه عمومی در طول برنامه به طور متوسط 6% و رشد آموزش متوسطه فنی و حرفه ای به طور متوسط 2% افزایش خواهد داشت .
3-سهم هنر جویان رشته کشاورزی از 1/4% به 6/6% در سال 1366 و سهم هنر جویان رشته صنعت از 2/62 % به 8/59% و سهم هنر جویان رشته خدمات از 7/33 به 6/33% خواهد رسید .(تعلیم و تربیت ،1365 )
آموزش متوسطه از نظر کمی در سال تحصیلی 65-64
در سال تحصیلی 65- 64 تعداد دانش آموزان مشغول به تحصیل در دوره های مختلف 328/ 561 /10 نفر بالغ گردیده است .در نشریه خلاصه آمار وزارت آموزش و پرورش دفتر هماهنگی طرح ها و برنامه ریزی توسعه آماده است که تعداد دانش آموزان نسبت به سال تحصیلی گذشته بیش از 000/806 نفر (30/8% ) افزایش داشته است . از این تعداد 335 /144/6 نفر پسر و 003/417/4 نفر دختر بوده است .از تعداد کل دانش آمو زان 8/370/4 نفر در مناطق روستایی تحصیل کرده اند . تعداد 328/561/10 دانش آموزدر 483/370 کلاس و 70025 مدرسه بوده اند و جمع کارکنان شاغل در مدارس و ادارات آموزش در این سال به 145/634 نفر بالغ گردیده است . از328/561/10 دانش آموز 283/994 نفرمتوسطه و 352/195 نفر در متوسطه فنی و حرفه ای به تحصیل اشتغال داشته اند که 413/104 نفر در هنرستان های فنی و 578/83 نفر در مدارس بازر گانی و حرفه ای و 7361 نفر و در مدارس متوسطه فنی و حرفه ای روستا ها 5849 نفر تحصیل کرده اند .
بررسی وضعیت کار کنان مدارس متوسطه نشان می دهد که در سال تحصیلی 64-63در این دوره (عمومی ، فنی ،حرفه ای ، 70845 نفر فعالیت داشته اند ، که 52769 نفر در دوره متوسطه عمومی و بقیه در فنی و حرفه ای بوده اند . از 52769 نفر کارکنان دوره متوسطه نظری 19440 نفر زن بوده اند . از 70845 نفر کارکنان دوره متوسطه 35395 نفر یعنی 19/66 % لیسانس بالاتر بوده اند .(تعلیم و تربیت ،1356 )
در سال 64-63 از 000/760 9 دانش آموز حدود 000/901 نفر در دوره متوسطه نظری وحدود 000/170 در دوره متوسطه فنی و حرفه ای تحصیل کرده اند .در سال تحصیلی 65-64 حدود 000/195 دانش آموز هنرستانی نیز در 708 مدرسه فنی و حرفه ای تحصیل کرده اند .
در سال تحصیلی 65-64 از حدود 000/195/1 دانش آموز دوره متوسطه 000/195 در متوسطه فنی و حرفه ای 861/043/1 دانش آموز فنی و 83647 دانش آموز بازرگانی و حرفه ای 397/7 دانش آموز کشاورزی تحصیل کرده اند .
توزیع داوطلبان در امتحانات نهایی متوسطه 65-64 از 000/260 داوطلب دوره متوسطه نظری وفنی و حرفه ای 074/22 نفر در فنی و کشاورزی و 035/9 نفر در آموزش بازرگانی و حرفه ای در امتحانات نهایی متوسطه 65- 64 از 000/260 داوطلب دوره متوسطه نظری و فنی و حرفه ای 074/22 نفر در فنی و کشاورزی و 035/9 نفر در آموزش بازرگانی و حرفه ای در امتحانات نهایی خرداد شرکت داشته اند (تعلیم و تربیت ،1356 )

نتیجه گیری :
در یک جمع بندی کلی به نظر می رسد که روند تعلمی و تربیت جهانی از توجه به مبانی و مسائل ذهنی و معنوی شروع شده و به سوی عملی و یدی شدن حرکت کرده و در نهایت به نقطه ای رسیده است که ما به آن تعلیم و تربیت ، فنی و حرفه ای می گوییم .این جریانات بالنده ناشی از نیاز جوامع گوناگون به رشد و توسعه امکانات مادی و رفاهی بوده است . که نتیجه آن اختراعات و اکتشافات مهمی است که انجام شده وزندگی انسان های دگرگون ساخته است .
در موقعیت کنو نی کشور ما که از نتایج از این اختراعات و تکنو لوژی سود می برد و خود نیز در آن سهم می باشد. لازم است که توجه بیشتری بدان مبذول دارد .
با گسترش تحقیقات در کلیه علوم جاری علی الخصوص علوم فنی و حرفه ای در متن کار قرار گیرد تا بتوانندپا به سوی کشور های اروپایی و پیشرفته حرکت کرده و از قافله عقب بماند .
مدارس فنی و حرفه ای و رشته های مربوط به کار و دانش می توانندپاسخگوی نیازهای فنی و حرفه ای کشور باشند .به شرط آن که این امر جدی گرفته شود و روز به روز با باز خوردهای علمی ، اشکالات و معایب آنها بر طرف شده و بر اساس نیاز های جدید جامعه تغییر نماید.

روش شناسی تحقیق :
در پژوهش انجام شده از روش علی -مقایسهای (پس رویدادی ) استفاده می کنیم . در این روش معمولاًپژوهشگر می خواهد علل کاری را که انجام شده به دست آورد .
در این روش معمولاً پژوهشگر هیچ گونه تاًثیری در وقوع اتفاقات ندارد و نمی تواند در متغییرها دستکاری نماید . دلیل انتخاب این این روش نیز این بوده ،که ما در گرایش دانش آموزان که به هنرستان ها مراجعه و تحصیل اطلاعات کافی نداشته ایم .
فلذا با بررسی علت ها ی موجود در رفتار و نمرات درسی ،شغل ،سواد ،والدین و تشویق کسانی که با نوجوانان سرو کار داشته اند .
قصد داریم ،این علل را کشف نماییم و در واقع این گروه دانش آموزان را با دانش آموزان را با دانش آموزان دیگر که به این رشته ها روی نیاورده اندمقایسه نماییم .

جامعه آماری:
جامعه عبارتند از :کلیه دبیرستان های فنی و حر فه ای دخترانه شهرستان ابهر
نمونه آماری :
نمونه آماری 120 نفر می باشد .
روش نمونه گیری :
روش نمونه گیری تصادفی ،چند مر حله ای می باشد .
ابزار پژوهش:
ابزاری که جهت اندازه گیری استفاده می شود شامل یک پرشنامه تر کیبی است .
در این پرسشنامه از 22 سوال استفاده شده است . سوال 1-4 به فرضیه اول و سوم 8-5 به فرضیه دوم و سوال 9-17 به فرضیه سوم 18-20 به فرضیه 4 و سوال 22-20 به فرضیه پنجم پاسخ می دهد و در قسمت مشخصات هم شغل پدر ،مادر ،معادل ترم اول، دوم ، سال گذشته و میزان تحصیلات مادر نیز مورد سوال قرار گرفته است .

شیوه اجرا :
پرسشنامه ای که به صورت گروهی در بین بچه ها توزیع گردید .

طرح پژوهش :
با استفاده از پرسشنامه می توان اطلاعات مربوط به این تحقیق را جمع آوری نمود و با استفاده از امار توصیفی می توان به تجزیه و تحلیل داده ها بپردازیم .

در این فصل داده های گرد آوری شده مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرد .بدین صورت که پرسش های مربوط به سوءالات پژوهشی و فرضیه ها مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرد . لذا فرضیه با سوءال پژوهش مطرح و از پرسش های مربوط در جداول مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرد و سپس در محدوده فرضیه مزبور قضاوت می شود ، به همین ترتیب کلیه فرضیه ها بر اساس پرسش هایی مورد نظر قرار می گیرد .
لازم به ذکر است که کلیه دانش آموزان 120 نفر می باشند که همگی در تنها هنرستان فنی وحرفه ای دخترانه ابهر مشغول تحصیل بوده اند.
فرضیه شماره 1:
بین شغل والدین و گرایش فرزندانشان به رشته های هنرستانی رابطه وجود دارد . برای قضاوت در مورد فرضیه مزبور داده های مربوط در جدول شماره 1و2 گرد آوری شده است .

جدول شماره 1- توزیع فراوانی ودر صد پدران شاغل
شغل
فرهنگی وکارمند
شغل آزاد
پزشکی
فنی یا مهندسی
کارگریا
کشاورز
سایر
سفید
فراوانی
22
27
1
6
46
4
4
در صد
66/26
5/22
83%
5
38
33/12
33/3

این جداول نشان می دهد که شغل والدین 38 % از دانش آموزان رشته های فنی وحرفه ای کارگر و یا کشاورز است که این رقم بالایی است . شغل فرهنگی و کارمند بیش از 26 % می توان تا حدودی نتیجه گرفت که شغل ها ی بالای اجتماع کمتر فرزندان خود رابه هنرستان ها می فرستند ویا فرزندانشان علاقه کمتری به این رشته ها دارند.

جدول شماره 2: توزیع فراوانی و در صد مادران شاغل

شغل مادر
خانه دار
شاغل
سفید
فراوانی
107
7
6
در صد
16/89
83/ 5
5

این جدول نشان می دهد که اکثریت مادران این دانش آموزان خانه دار بوده
و تعداد کمی شاغل هستند .

فرضیه شماره2:
دانش آموزانی که در ترم اول و دوم از پیشرفت تحصیلی بر خوردار بودند که کمتر از دانش آموزان دیگر به شاخه های فنی و حرفه ای دارند . برای قضاوت در مورد فرضیه شماره 2 جداول های شماره 3 و4 و 5 مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرند.

جدول شماره 3: توزیع فراوانی و در صد معدل ترم اول

معدل ترم اول
10تا12
14 تا15
15 تا 17
17 به بعد
سفید
فرا وانی
34
48
30
2
6
در صد
33/28
40
25
66/1
5

جدول شماره 4: توزیع فراوانی و در صد معدل ترم دوم

معدل ترم اول
10 تا 12
14 تا15
15 تا17
17 به بعد
سفید
فراوانی
37
46
21
4
12
در صد
83/30
33/38
5/17
33/3
10

جدول شماره 5: توزیع فراوانی و در صد معدل ترم اول و دوم

معدل ترم اول
10تا 14
14 تا 15
15 تا17
17 به بعد
سفید
فراوانی
71
94
51
6
18
در صد
58/29
16/39
25/21
5/2
5/7

جداول بالا هر سه گویای این مطلبند که بالاترین گروه های معدل در این
دانش آموزان بین 5/12 تا 15 می باشد . و این معدل نشانگر پیشرفت تحصیلی متوسطه به پایین می باشد .

فرضیه شماره 3 :
بین تحولات پدر و مادر و گرایش فرزندان به رشته های هنرستانی رابطه وجود دارد . برای قضاوت در مورد فرضیه های شماره 3 جدول های شماره 6 و7 و 8 مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرد .

جدول شماره 6: توزیع فراوانی میزان تحصیلات پدر
میزان تحصیلات پدر

بی سواد

ابتدایی

راهنمایی

دیپلم

فوق دیپلم
لیسانس
به با لا
فراوانی
8
49
24
27
8
4
در صد
66/6
83/40
20
5/22
5/66
33/3

جدول شماره 7: توزیع فراوانی و در صد میزان تحصیلات مادران
میزان تحصیلات پدر

بی سواد

ابتدایی

راهنمایی

دیپلم

فوق دیپلم
لیسانس
به با لا
فراوانی
17
60
22
16
5
–
در صد
16/14
50
33/18
33/13
16/4
–

جدول شماره 8: توزیع فراوانی و میزان تحصیلات والدین
میزان تحصیلات پدر

بی سواد

ابتدایی

راهنمایی

دیپلم

فوق دیپلم
لیسانس
به با لا
فراوانی
25
109
46
43
13
4
در صد
41/10
41/45
16/19
91/17
41/5
66/1

جدول فوق بیانگر این است که نزدیک به نیمی از والدین محصلین مذکور در حد ابتدایی سواد دارند و بالاتر از لیسانس فقط 66/1 در صد آن هم به پدر مربوط می شود. ولی قضاوت در مورد فرضیه شماره 4 داده های پرسش های شماره 1 الی 4 مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرد . تا چه میزان نسبت به رشته انتخابی خود احساس علاقه می کنند.

جدول شماره 9: توزیع فراوانی و در صد میزان علاقه محصلین به رشته خود
پرسش شماره 1
زیاد
متوسط
کم
هیچ
سفید
فراوانی
83
31
3
2
1
در صد
16/69
13/25
5/2
66/1
83%

این جدول فوق نشان می دهد که موضوع علاقه شغل در حد بسیار بالایی در بین دانش آموزان فوق وجود دارد و همان طور که معلوم است . نزدیک به 70 % گزینه زیاد را علامت زده اند و فقط در صدی از محصلین گزینه هیچ را ضربدر زده و بی علاقگی خود را نشان داده اند و 3 نفر نیز با علاقه کم وارد این رشته شده اند .

آیا خارج از برنامه درسی به کار عملی رشته خود اشتغال می ورزند؟
در صورت بلی تا چه حد؟
جدول شماره 10: توزیع فراوانی و در صد اشتغال بکار عملی در خارج از مدرسه
پرسش شماره 2
زیاد
متوسط
کم
هیچ
سفید
فراوانی
15
39
30
35
1
در صد
5/12
5/32
25
86/29
83%
با توجه به جدول قبلی که نشان از علاقه بالای این محصلین می باشد. این جدول گویای عدم دسترسی محصلین به وسایل و ابزاری است که بتوانند از مدرسه به کار مورد علاقه خود بپردازند. با وجود این حدود 70 در صد محصلین در بیرون از مدرسه به کارهای عملی رشته خود اشتغال داشته اند .
علاقه شما تا چه حد به دوران کودکی شما مربوط می شود ؟

جدول شماره 11 : توزیع فراوانی ودر صد مربوط بودن علاقه محصلین به دوران کودکی آنها
پرسش شماره 3
زیاد
متوسط
کم
هیچ
سفید
فراوانی
23
48
24
21
4
در صد
16/19
40
20
5/17
32/3

این جدول تا حدودی پرسش شماره یک را تاءیید می کند .
تا چه حد آمال و آرزو های شما با تحصیل در این رشته به نتیجه می رسد؟

جدول شماره 12 : توزیع فراوانی ودر صد مربوط بودن علاقه شخصی به رشته خود
پرسش شماره 4
زیاد
متوسط
کم
هیچ
سفید
فراوانی
48
53
16
0
3
در صد
40
16/4
23/13
0
5/2

جدول فوق موید جدول های قبلی در خصوص علاقه این محصلین به رشته مورد علاقه می باشد . به طوری که نشان داده شده است ، اکثریت این محصلین حدود 84% علاقه به دوران کودکی مربوط می شود . پس از تجربه و تحلیل داده های مربوط به فرضیه شماره 4 در مورد آن طبق جدول زیر قضاوت می شود.

فرضیه شماره 4 :
گرایش دانش آموزان به تحصیل در هنرستان ها بستگی به علاقه شخصی آنها دارد.

جدول شماره 13 :توزیع فراوانی و درصد علاقه شخصی به رشته خود
پرسش شماره 1
زیاد
متوسط
کم
هیچ

سفید

پا سخ شماره1
83
31
3
2
1
پا سخ شماره 2
15
39
30
35

1
پاسخ شماره 3

23
48
24
21
4
پاسخ شماره 4
48
53
16
0
3
جمع
169
171
73
58
9
درصد
20/35
62/35
20/15
08/12
89/1
میانگین فراوانی
25/42
75/42
25/18
5/14
25/2

با بررسی نتایج جدول بالا چنین استنباط می شود که ادامه تحصیل در هنرستان ها کاملا با علاقه شخصی آنها بستگی دارد. به طوری که در 100 درصد محصلین بیش از 70 درصد آنها علاقه زیاد و متوسط را مشخص کرده و تعداد کمی به این رشته خود بی علاقگی نشان داده اند. پس با این بررسی فرضیه اثبات می شود.

فرضیه شماره 5 :
گرایش دانش آموزان به ادامه تحصیل در هنرستان ها بستگی به مهارت و استعداد فنی آنها دارد. برای قضاوت در مورد فرضیه فوق داده های جداول 14 تا 18 مورد تجزیه وتحلیل قرار می گیرد.
تا چه میزان در کارهای عملی رشته خود دارای مهارت هستید؟

جدول شماره 14 :توزیع فراوانی و درصد میزان مهارت در کار عملی
پرسش شماره
5
زیاد
متوسط
کم
هیچ
سفید
فراوانی
27
72
16
3
2
درصد
5/22
60
23/13
5/2
66/1

جدول فوق نشان می د هد که اکثریت این دانش آموزان به نوعی احساس می کنند که در کار های عملی خود دارای مهارت هستند .
تا چه میزان از نمرات دروس عملی خود احساس رضایت می کنید ؟
جدول شماره 15: توزیع فراوانی ودر صد احساس رضایت از نمرات دروس عملی
پرسش شماره 6
زیاد
متوسط
کم
هیچ
سفید
فراوانی
21
68
12
1
2
در صد
5/22
66/56
10
30/8
66/1
احساس رضایت از نمرات درس عملی نشان از مهارت آنها دارد . با توجه به جدول فوق این احساس در حدو.د 78 در صد افراد مشهود است .این جدول قبلی خود تایید می گردد .
چه قدر به دلیل داشتن ابتکار در درس عملی مورد تحسین اطرافیان قرار گرفته اید ؟
جدول شماره 16 :توزیع فراوانی و در صد میزان تحسین توسط اطرافیان
سفید
هیچ
کم
متوسط
زیاد
پرسش شماره 7
3
11
28
41
37
فراوانی
5/2
16/3
33/23
16/34
83/30
دز صد

جدول فوق نشان از مهارت این محصلین در دروس را دارد . این جدول دو جدول قبلی را در خصو ص مهارت کاملاًتایید می کند .
به چه میزان در ادامه رشته خود احساس و آرامش می کنید ؟
جدول شماره 17 : توزیع فراوانی و در صد میزان احساس آرامش از رشته خود
سفید
هیچ
کم
متوسط
زیاد
پرسش شماره 8
3
4
11
41
61
فراوانی
5/2
33/3
16/9
16/34
83/50
در صد
جدول فوق نشان می دهد که این محصلین کار های خود را به راحتی انجام می دهند و در ادامه رشته خود احساس آرامش دارند . این جدول نیز جدولی قبلی خود را تا یید می کند .
فرضیه شماره5:
گرایش دانش آموزان به تحصیل در هنرستان بستگی به مهارت و استعداد فنی آنها دارد .

جدول شماره 18 : توزیع فراوانی و در صد بستگی به گرایش تحصیلی به رشته با میزان مهارت و استعداد

زیاد
متوسط
کم
هیچ
بدون جواب

فراوانی
در صد
فراوانی
در صد
فراوانی
در صد
فراوانی
درصد
فراوانی
در صد
پاسخ شماره 5

27

5/22

72

60

16

22/13

3

5/2

2

66/1
پاسخ شماره 7
27
225
68
66/56
12
10
1
83%
2
66/1
پاسخ شماره 18
27
38/30
41
16/34
28
33/23
11
16/9
3
5/2
پاسخ شماره 8
61
83/50
41
16/34
11
16/9
4
33/3
3
5/2
فراوانی کل
152

222

67

19

10

در صد کل

66/31

25/46

16/14

39%

08/2

این جدول کاملاً ز مینه فر ضیه شماره 5را به اثبات می رساند .
در این جدول مهارت و استعداد فنی دانش آموزان که توسط 4 سوءال به آزمایش در آمده است . کاملاًمشهود است . جواب حدود 77 در صد محصلین به سوال های فوق نشان و استعدادفنی و مهارت دانش آموزان و مهارت دانش آموزان دارد در صد بسیار پایین ،جواب هیچ به این سوال ها داده اند .

فرضیه شماره 6:
تشویق افراد خانواده و دوستان در انتخاب رشته های فنی و حر فه ای مو ثر است . برای قضاوت در مورد فر ضیه فوق داده های جداول شماره 19 تا 22 که مر بوط به پرسش های شماره 9 تا 11 پرسشنامه مورد تجز یه و تحلیل قرار می گیرد .
جدول شماره 19 : توز یع فراوانی ودر صد تاًثیر تشویق دوستان در انتخاب رشته
پرسش شماره 9
زیاد
متوسط
کم
هیچ
سفید
فراوانی
34
29
29
26
2
در صد
33/28
16/24
16/24
66/21
66/1

جدول فوق تاثیر تشویق دو ستان در انتخاب رشته را مشخص می کند . این بسیار نازلی است و رابطه محکمی را نشان نمی دهد .
چه میزان تشویق برادر یا خواهر در انتخاب رشته مو ثر بوده است؟
برای قضاوت در مورد پرسش بالا داده های جدول شماره 20 مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرد .

جدول شماره 20: توزیع فراوانی و در صد تاءثیر تشویق برادر یا خواهر در انتخاب رشته
پرسش شماره 10
زیاد
متوسط
کم
هیچ
سفید
فراوانی
38
33
21
25
3
در صد
66/3
5/27
5/17
83/20
5/2

در این جدول اثر تشویق برادر یا خواهر در انتخاب رشته مشخص شده است و نشانگر تاءثیر نسبتاً مثبتی است .
والدین تا چه میزان در انتخاب رشته شما نقش داشته اند؟

جدول شماره 21: توزیع فراوانی و در صد میزان نقش والدین در انتخاب رشته
پرسش شماره 11
زیاد
متوسط
کم
هیچ
سفید
فراوانی
50
35
24
11
0
در صد
66/41
16/29
20
16/9
0
این جدول تاًثیر تشویق والدین رادر انتخاب نشان می دهد و بیانگر تاًثیر مثبت و با لاست .

فرضیه شماره 6:
تشویق افراد خانواده و دو ستان در انتخاب رشته های فنی و حر فه ای مو ثر است .

جدول شماره 22 :توزیع فراوانی ودر صد تاًثیر افراد در انتخاب رشته

زیاد
متوسط
کم
هیچ
سفید

فراوانی
در صد
فراوانی
درصد
فراوانی
در صد
فراوانی
درصد
فراوانی
درصد
توزیع شماره 9

34

33/28

29

16/24

29

66/21

26

66/21

2

66/1
توزیع شماره 10

38

66/31

33

5/27

21

5/17

25

83/20

3

5/2
توزیع شماره 11

50

66/21

35

16/29

24

20

11

16/9

0

0
فراوانی کل

1122

97

74

62

5

درصد کل

88/33

94/26

55/20

22/17

38/1

از بررسی جدول فوق چنین اسنباط می شود که اکثریت دانش آموزان تحت تاًثیر تشویق و تو صیه افراد و خانواده و دوستان خود قرار گرفته و انتخاب رشته های فنی و حر فه اای بستگی به تشویق آنها نیز داشته است . قابل ذکر است که این تاًثیر از جانب والدین و بیشتر از جانب دو ستان کمتر بوده است.

35

30

25

20

15

10

5

38/1سفید 22/17 هیچ 55/20کم 94/36 متوسط زیاد 8/33

فرضیه شماره 7 :
عوامل اجرایی دوره راهنمایی و دبیرستان در انتخاب رشته های هنر ستان تاًثیر دارد . برای قضاوت در مورد فرضیه های فوق داده های جدا.ل شماره 23 تا 29 که مر بوط به سوالهای شماره 90تا 17 پرسشنامه می باشد مورد تجزیه وتحلیل قرار می گیرد .
در دوره راهنمایی تا چه اندازه تبلیغات هفته مشاغل در انتخاب رشته شما تاًثیر داشته است ؟
برای قضاوت درمورد سئوال فوق جدول شماره 23 مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرد .

جدول شماره 23 :توزیع فراوانی و درصد تاثیر تبلیغات هفته مشاغل در انتخاب رشته
پرسش شماره 12
زیاد
متوسط
کم
هیچ
سفید
فراوانی
17
43
32
27
1
در صد
16/14
83/35
66/36
5/22
83%

این جدول نشلن می دهد که تبلیغات مشاغل در حد بسیار ضعیف تاًثیر داشته است یا شاید بتوان نتیجه گرفت که تبلیغات در این هفته ضعیف بوده و در صد رفع تکلیف می باشد.
در نتیجه آن آثار مورد نظر را که تشویق محصلین به رشته های خاصی می باشد .در زیر ندارد . در انتخاب رشته تا چه میزان به نظر و تشویق مشاور مدرسه توجه داشته اید؟
برای قضاوت در مورد سوال بالا داده های جدول شماره 24 مورد تجزیه وتحلیل قرار می گیرد.

جدول شماره 24 :توزیع فراوانی و در صد تشویق مشاور در انتخاب رشته
پرسش شماره13
زیاد
متوسط
کم
هیچ
سفید
فراوانی
32
36
21
28
3
در صد
66/26
30
5/17
33/23
5/2

در این جدول تاءثیر تشویق مشاور مدرسه در انتخاب رشته می باشد . این تاءثیر در حد نسبتاًخوب می باشد . ولی کاملاًرضایتبخش نیست . شاید بتوان گفت که مشاور ین طوری که باید در کنار خود موفق نبو ده اند .
دبیران درس علوم تجربی (دوره راهنمایی)تا چه میزان در علاقه شما به رشته انتخابی تاًثیر داشته اند ؟
برای قضاوت در مورد پرسش بالا ،جدول 25 مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرد.

جدول شماره 25 :توزیع فراوانی و در صدتاءثیر دبیران علوم تجربی در انتخاب رشته
پرسش شماره14
زیاد
متوسط
کم
هیچ
سفید
فراوانی
15
31
29
41
4
در صد
5/12
823/25
16/24
16/34
33/3

شاید بتوان گفت به علت عدم تدریس این دروس به صورت عملی و تجربی آثارمثبت خود را نشان نداده است .تا چه حدی نظر دبیران سال گذشته در انتخاب رشته نقش داشته است ؟
برای قضاوت در مورد سوال فوق داده های جدول شماره 26 مورد تجزیه و تحلیل قرارمی گیرد .

جدول شماره 26 :توزیع فراوانی و در صد تاًثیر دبیران در انتخاب رشته

پرسش شماره15
زیاد
متوسط
کم
هیچ
سفید
فراوانی
23
33
32
32
0
در صد
16/19
5/27
66/26
66/26
0
جدول فوق نیز عدم و یا تاءثیر بسیار کم دبیران و تشویق آنها را به رشته های فنی و حر فه ای نشان می دهد واین به دلیل عدم شناخت این رشته ها توسط دبیران می باشد .
نظر مدیر و معاونین ویا مربی پرورشی تا چه اندازه بر انتخاب رشته شما اثر داشته است ؟
برای قضاوت در مورد پرسش بالا جدول شماره 27 مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرد .
جدول شماره 27 :توزیع فراوانی و در صد نظر مدیر و معاونین در انتخاب رشته
پرسش شماره16
زیاد
متوسط
کم
هیچ
سفید
فراوانی
15
32
37
24
2
در صد
5/12
35
83/30
20
66/1
در این جدول تاًثیرتشویق ویا توصیه مدیر و معاونین و مر بیان پروزشی به صورتی بسیار نازل مشخص شده است.
تاچه اندازه نظر دبیران درس حرفه وفن در دوره راهنمایی در انتخاب رشته موءثر بوده است ؟
برای قضاوت در مورد سوال فوق ،داده های جدول شماره 28 مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرد؟
جدول شماره 28 :توزیع فراوانی و در صد نظر دبیران درس حرفه و فن در انتخاب رشته
پرسش شماره17
زیاد
متوسط
کم
هیچ
سفید
فراوانی
35
35
28
21
1
در صد
16/29
16/29
33/23
50/17
83%

در جدول فوق تاءثیر مثبت دبیران درس حرفه وفن کاملاً مشهود است . حدود 60% درصد این محصلین تحت تاًثیر این درس و دبیران آن بوده اند و اهمیت این درس را در هدایت محصلین به رشته های فنی و حر فه ای می رساند .

فرضیه شماره 7:
عملکرد عوامل اجرایی دوره راهنمایی و دبیرستان در انتخاب رشته هنرستانی تاءثیر دارد . برای قضاوت در مورد فرضیه بالا پاسخ پرسش های 9 الی 17 در جدول شماره 29 گرد آوری شده ودر مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرد.

جدول شماره 29 :توزیع فراوانی و در صد نوع عملکرد ،عوامل اجرایی دوره راهنمایی ،
دبیرستان ،در انتخاب رشته
بی جواب

هیچ
کم
متوسط
زیاد

درصد
فراوانی
درصد
فراوانی
درصد
فراوانی
درصد
فراوانی
در صد
فراوانی

66/1
2
66/21
26
16/24
29
6/24
29
33/28
34
توزیع شماره

5/2
2
83/20
25
5/17
21
5/27
33
66/31
38
توزیع شماره10

0
0
16/9
11
20
24
16/29
35
66/41
50
توزیع شماره 11
83%
1
5/22
27
66/26
32
83/35
43
16/14
17
توزیع شماره 12
5/2
3
3/23
28
5/17
21
30
36
66/26
32
توزیع شماره13

33/3
4
6/34
41
16/24
29
83/25
31
5/12
15
توزیع شماره 14

0
0
66/26
32
66/26
32
5/27
32
16/19
23
توزیع شماره 15
66/1
2
20
24
83/30
37
35
42
5/12
15
توزیع شماره 16
83%
1
5/17
21
33/23
28
16/29
35
16/29
35
توزیع شماره 17

16

235

253

317

259
فراوانی
48/1

75/21

42/23

35/29

98/23

درصد

از بررسی جدول فوق تا حدودی تاًثیر عملکرد مسوولان دوره راهنماییو دبیرستان در انتخاب رشته هنرستانی مشخص می شود البته این تاًثیر و رابطه در همه موارد یکسان نبوده ودر خصوص مشاوران دبیرستان و دبیران دروس حرفه وفن دوره راهنایی کاملاًمشهود است .

30

25

20

15

10

5

0
زیاد2398 متوسط35/29کم 23/43 هیچ21/75 سفید 48/1

فرضیه شماره 8 :
بین امکان ورود به مقطع فوق دیپلم و گرایش نوجوانان به رشته های هنر ستان رابطه وجود داد . برای قضاوت در مورد فرضیه فوق داده های جداول شماره 30 تا 32 پرسشنامه شماره 18 تا 19 پرسش نامه گرد آوری و مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرد .
تا چه میزان آسانی ورود به دوره فوق دیپلم دراین انتخاب مو ثر بوده است؟
برای قضاوت در مورد سئوال بالا داد ه های جدول شماره 30 مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرد .

جدول شماره 30:توزیع فراوانی و درصد رابطه بین آسانی ورود به مقطع فوق دیپلم و انتخاب
پرسش شماره18
زیاد
متوسط
کم
هیچ
سفید
فراوانی
37
47
13
16
7
در صد
83/30
16/29
83/10
23/13
83/5

با توجه به تعداد پاسخ های به این پرسش می توان تاًثیر مثبت آسانی ورود به دوره فوق دیپلم را در گرایش به رشته های فنی و حر فه ای در یافت .
اگر امکان ورود به کاردانی پیوشته وجود نداشته تا چه حد ممکن است به رشته نظری تغییر رشته دهید ؟
در مورد پرسش فوق ،داده های جدول شماره 31 مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرد .

جدول شماره 31: جدول توزیع فراوانی و در صد امکان تغببر رشته

پرسش شماره18
زیاد
متوسط
کم
هیچ
سفید
فراوانی
30
29
39
31
1
در صد
66/16
16/24
5/32
83/25
83/0

در این جدول که نظر این دانش آموزان را در صورت عدم امکان ورورد به کاردانی پیوسته و تغییر در صورت فوق راخوا سته ایم . بیشتر از نیمی از محصلین گزینه کم و هیچ را انتخاب کر ده اند. که با این بررسی جدول تاًیید می گردد . قابل ذکر است که گزینه های مثبت این جدول در مقابل گزینه های مثبت این جدول در مقابل گزینه های منفی جدول قبل قرار می گیرند.

فرضیه شماره 8:

بین امکان ورود به مقطع فوق دیپلم و گرایش نو جوانان به رشته های هنرستا نی رابطه وجود دارد. برای قضاوت درمورد فرضیه های فوق داده های جدول شماره 32 مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرد.

جدول شماره 32 : توزیع فراوانی و درصد رابطه بین ورود به مقطع فوق دیپلم و گرایش
نوجوانان به رشته ها:
بی جواب
هیچ
کم
متوسط
زیاد

درصد
فراوانی
درصد
فراوانی
درصد
فراوانی
درصد
فراوانی
درصد
فراوانی

83/5

7

33/13

16

13/10

13

16/39

47

83/30

37
پاسخ شماره 18

83/0

1

66/16

20

16/24

29

5/32

39

83/25

31
پاسخ شماره 19

8

36

42

86

68
فراوانی
33/3

15
1

5/17

83/35

33/28

درصد

جدول شماره 32 فرضیه مطرح شده را مثبت ارزیابی می نماید.

جدول نشان می دهد که اکثریت جوانان فکر می کنند که با انتخاب رشته های هنرستان و کار ودا نش راحت می توا نند وارد مقطع دیپلم شده و ادامه تحصیل دهند.

40

35

30

25

20

15

10

5

زیاد28/33 متوسط 35/83 17 کم /5 هیچ0/15 سفید 33/3

فرضیه شماره 9 :
آسانی ورود به بازارکار در انتخاب رشته های هنرستان موثر است.برای قضاوت در مورد فرضیه بالا داده های جداول شماره 33 تا 36 طی سوال های شماره 20 الی 22 پرسشنامه گردآوری شده است،مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرد.
به نظر شما تا چه حد پس از کسب دیپلم بلافاصله امکان پیدا کردن کار برای شما وجود دارد؟
برای قضاوت در مورد پرسش بالا، داده های جدول شماره 33 مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرد.

جدول شماره 33: توزیع فراوانی و درصد تصور امکان پیداکردن کار بعد از فراغت و
انتخاب رشته
پرسش شماره20
زیاد
متوسط
کم
هیچ
سفید
فراوانی
25
55
22
13
5
در صد
83/20
83/45
33/18
83/10
16/4

جدول شماره 33 نظر این دانش آموزان در جهت کسب شغلی را مثبت ارزیابی می نماید و گویای این است که 60 در صد محصلین این رشته امید دارند که بلا فاصله پس از کسب دیپلم برای خود کار پیدا کنند .
تا چه حد امکان کار برای شما نسبت به رشته های نظری آسانتر است ؟
برای قضاوت در مورد سئوالفوق داده های جدول شماره 34 مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرد .

جدول شماره 34 :توزیع فراوانی و درصد تصور آسانی پیدا کردن کار برای آنها نسبت به رشته های نظری

پرسش شماره20
زیاد
متوسط
کم
هیچ
سفید
فراوانی
45
37
26
10
2
در صد
5/37
83/30
66/21
33/8
66/1

جدول شماره 34 نشان می دهد که بیشتر این محصلین فکر می کنند ،که پیدا کردن کاربرای آنها نسبت به فارغ التحصیلان رشته های نظری آسان تر است.
تا چه اندازه بازار کار به وجود شما نیازمند است؟
برای قضاوت در موردسوال فوق با داده های جدول شماره35 مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرد.

جدول شماره 35 : توزیع فراوانی و درصد تصور میزان نیاز بازار کار به محصلین فوق

پرسش شمار220
زیاد
متوسط
کم
هیچ
سفید
فراوانی
60
45
8
2
5
در صد
50
5/37
66/6
66/1
16/4

جدول شماره 35 نشان می دهد که بیش از 78 درصد این محصلین احساس می کنند که بازار کار به وجود آنها نیازمند است . البته این تخصص آنها در رشته های فنی و حرفه ای است که این احساس را به وجود آورده است .

فرضیه شماره 9 :
آسانی ورود به بازار کار در انتخاب رشته های هنرستان موثر است. برای قضاوت در مورد فرضیه بالا داده های جداول شماره 36 گردآوری و مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرد.

جدول شماره 36 : توزیع فراوانی و درصد تصور آسا نی ورود به بازار کار در بین محصلین فوق

بی جواب
هیچ
کم
متوسط
زیاد

درصد
فراوانی
درصد
فراوانی
درصد
فراوانی
درصد
فراوانی
درصد
فراوانی

16/4

5

83/10

13

33/18

22

83/45

55

83/20

25
پاسخ شماره 20

66/1

2

33/8

10

66/21

26

83/30

37

5/37

45
پاسخ شماره 21

16/4

5

66/1

2

66/6

8

5/37

45

50

60
پاسخ شماره 22

12

25

56

137

130
فراوانی
33/2

94/6

55/15

06/38

11/36

درصد

در جدول که پاسخ به سه پرسش را جمعا در خود جای داده است : نشا نگر تاثیر مثبت این موضوع که ورود به بازار کار در این رشته (شاخه) آسان تر است . در گرایش جوانان که رشته ای هنرستا نی موثر است.بیش از 72 درصد محصلین نظر مثبتی به جذب شده راحت به بازار کار دارند.

40

35

30

25

20

15

10

5

0

36/11 38/06 15/55 6/94 3/33
سفید هیچ کم متوسط زیاد

بحث و نتیجه گیری :
هدف این پژوهش بررسی عواملی بود ،که دانش آموزان را به سوی رشته های فنی و حرفه ای سوق می دهد . تا با شناخت این علل و انگیزه ها راه های تقویت آن را یافته و شوق و رغبت آنان را به سوی این رشته ها بیشتر به وجود آورده باشد که با تربیت افراد متخصص در امور فنی و حرفه ای را خود کفایی کشورسریع تر طی شود .
برای این منظور تعدادی فرضیه تعیین شده و نتایجی نیز حاصل گردیده که عبارت از:
1- بین نوع شغل والدین و گرایش فرزندانشان به رشته های هنرستانی و کار و دانش رابطه وجود دارد.
2-دا نش آموزا نی که در ترم اول و دوم سال گذشته <<کلاس اول>> از پیشرفت تحصیل بر خور دار بوده ا ند کمتر از دانش آموزان دیگربه شاخه فنی گرایش دارند.
3- بین تحصیلات پدر و مادر و گرایش فرزندان به رشته های هنرستا نی رابطه وجود دارد.
4-گرایش دا نش آموزان به ادامه تحصیل در هنرستان ها به علاقه شخصی آنها دارد.
5- گرایش دانش آموزان به ادامه تحصیل در هنرستان ها و کار و دانش بستگی به مهارت واستعداد فنی دارد .
6- تشویق افراد خانواده و دوستان در انتخاب رشته های فنی و حرفه ای موثر است.
7-عوامل اجرایی دوره راهنمایی و دبیرستا نی در ا نتخاب رشته های هنرستا نی تاثیر دارد.
8-بین امکان ورود به مقطع فوق دیپلم و گرایش نوجوانان به رشته ها هنرستا نی رابطه وجود دارد.
9- آسا نی ورود به بازار کار در انتخاب رشته های هنرستا نی موثر است.
جامعه آماری عبارتند از : هنرستا ن های فنی وحرفه ای دخترا نه.
نمونه آماری: 120 نفر دانش آموز دختر .
روش نمونه گیری : روش تصادفی چند مرحله ای بودند. آزمون به صورت گروهی اجرا شد .

ابزار پژوهش عبارتند از :
پرسشنامه ترکیبی بود که با استفاده از روش های آمار توصیفی مورد بررسی قرار گرفت.
در این پرسشنامه از 22 سوال استفاده شده .
سوال4-1 به فرضیه اول و سوا ل 8-5 به فرضیه دوم و سوال 17-9 به فرضیه سوم و سوال 20-18 به فرضیه 4 وسوال 22-20 به فرضیه پنجم پاسخ داده و در قسمت مشخصات هم شغل پدر ، مادر،معادل ترم اول -دوم سال گذشته و میزان تحصیلات مادر نیز مورد سوال قرار گرفته است .
نتایج نشان دادکه :
اکثریت اولیای دانش آموزان این رشته ها از خانواده های کارگر وکشاورز و تعدادی نیز ا ز خانوا ده های فرهنگی و کا رمندی می باشند.
– پیشرفت تحصیلی دانش آموزان در سطح در سطح پایین و متوسطه قرار دارد .
– میزان تحصیلات پدر و مادردر سطح پایین میباشد و تعدادینیز متوسطه می باشند .
– علاقه و رغبت شخصی این تاءثیر زیادی در انتخاب رشته مورد علاقه شان داشته است .
دانش آموزان فوق آکثراٌ دارای علاقه به کارهای دستی بوده و در آنها مهارت و استعداد وجود دارد .
– تشویق اطرافیان در انتخاب رشته تاءثیر داشته است .
-تقلید درانتخاب رشته نقش داشته است . آنان تصور می کنند ، که نسبت به رشته های نظری راحت تر می توانند وارد مقطع کار دانی شوند و این تصور در انتخاب آنان تاءثیر داشته است .
به تصور آنان راحت تر می توانند جذب بازار کار شوند . درنتیجه گیری کلی میشود گفت که آن طور که باید مسئله جذب محصلین به رشته های فنی و حر فه ای با این که بهتر از گذشته است اما آن طور که باید و شاید جای خود را باز نکرده و هنوز ابهام و تردید وجود دارد .
هنرستان های فنی و حر فه ای شاخه ای تحصیلات دوره متوسطه در آموزش و پرورش ایران میباشد . دراین شاخه بیش از رشته های نظری ، دورس عملی و دانش آموزان داده می شود . این دروس که در کارگاه ها ،هنرستا نها ،معمولاًتدریس می شود محصلین را جهت مهارت آموزی آمزش و آماده سازی برای قبول مشاغل فنی و حر فه ای تربیت می کند . در نظام فعلی آموزش و پرورش این هنر ستان ها وجود داشته ولی در نظام جدید تکیه بسیاری برای تقویت و توسعه آن شده است .
جهت بهینه سازی آموزش متوسطه شاخه دیگری به نام دبیرستان های کار ودانش تنوع بسیار زیادی در رشته های متوسطه به وجود آورده و طوری طرح ریزی شده است که بتواند نیاز های شغلی فرد هم نیازهای صنعتی کشور را پاسخ دهد . در رشته های کار و دانش بنا بر توسعه فنی و حر فه ای گذاشته شده است . که از طریق به رسمیت شناختن آموز شهای غیر رسمی افراد در نظام رسمی کشورمی باشد .
در این طرح آموزش وپرورش از کلیه امکانات ارگان های مختلف کشور استفاده کرده و آن را در تربیت جوانان به کمک می طلبد . که این کار هم هزینه آموزش و پرورش را کم می کند و هم از صلاحیت های متخصصین آن ارگان در جهت تربیت جوانان استفاده می کند .

محدودیت های تحقیق:
1- در پرسش ازمعادل ها تعدادی از دانش آموزان معدل سال گذشته را فراموش کرده بودند .
2- تعدادکمی از سوا لهای تا حدودی با اطلاعات قبلی دانش آموزان هماهنگ نبود ولی به دلیل حضور پژوهشگر در سر کلاس توضیح مختصر داده شده است .
3- منابع تحقیق در خصوص مو ضوع بسیار کم بودهو انگشتان دست تجاوز نمی کرد .

پیشنهادات :
الف – براساس یافته های پژوهش :
1- در مورد تحصیلات راهنمایی تحصیلی به دروس مثل حرفه وفن و آزمایشگاه علوم تجربی ،بیشتر توجه شود و باز دید هایی جهت محصلین از کار گاه های صنعتی در نظر گرفته شود .
2- توسظ دستگاه های ارتباط جمعی مز ایای رشته های فنی و حر فه ای به محصلین و خانواده ها گفته شود.
3- مشاورین و دبیران راهنما و همچنین دبیران و مسوولین مدارس خود نسبت به رشته های فنی و حرفهای شناخت داشته باشند و منافع آن را به محصلین تذکر دهند
4- فعالیت بیشتر هنرستان ها و دبیرستان های کارو دانش در هفته مشاغل به منظور شناساندن هر چه بیشتر رشته های فنی و حرفه ای در مدارس راهنمایی تحصیلی .
ب- براساس تجربه محقق هنگام پژوهش :
1- دانشگاه ها ی علمی و کار بردی و همچنین دوره های کاردانی ،رشته های فنی و حر فه ای تقویت یافته و توسعه داده شوند .
2- چگونگی ورود به این مو سسات توسط مشاورین و مسوولین مدارس به طور کاملاًواضح جهت محصلین توضیح داده شود وتسهیلات در نظر گرفته شده ومنافع انتخاب این رشته ها به محصلین داده شود .
3- انحصار مشاغل فنی و حر فه ای در سطح جامعه به منظور ورود فقط دانش آموزان فارغ التحصیل رشته های فنی و حرفه ای و ایجاد تهسیلات کافی به همین منظور .
4 – حمایت مادی و معنوی از دیبیران این رشته ها و شبانه روزی کردن آنها
5 – برای ورود به رشته ها ی شاخه کار ودانش ذوق و استعداد آنها در نظرگرفته شود نه وامانده و جا مانده از همه جااین رشته را انتخاب کنند .
6- وسایل کمک آمزشی به حد کفایت در اختیار آموزشگاه و معلمین و هنر جویان قرار گرفته شود .
7- دقت شود هنر جویان در محیط های کار بدون ترس از خراب شدن ابزار فعا لیت جدی داشته باشند.
پیشنهادی به محققان بعدی
1- تحقیقی مشا به این تحقیق در سطح کشور از هنر ستا ن های کار و دانش و فنی و حرفه ای صورت گیرد و نتایج یا تحقیقی که از تک تک استان های کشور به عمل آمده مقایسه گردد تا مشخص گردد گرایش های کدام یک از مناطق کشور به این رشته ها قوی تر است .
2-تحقیقی پیرامون بررسی میزان آگا هی والدین از این رشته ها به عمل آید .
3- تحقیقی در زمینه بررسی دیدگاه جامعه نسبت به این رشته ها ا نجام شود.

فهرست منابع
1- قزوینی ، محقق( 1374)، در جریان شکل گیری و شناخت پدیدارهای فرهنگی .مجله کار و دانش : شماره 24 تهران : ظفر
2- صافی ، احمد (1374) ، سازمان و قوا نین آموزش وپرورش ، ا نتشارات : دانشگاه تهران
3-شفیع آبادی ، عبدا…(1371) ، راهنمایی تحصیلی و شغلی . ا نتشارات : دا نشگاه پیام نور
4- صفوی ، امان اله (1375) ، روند تکوینی و تطبیقی تعلیم و تربیت جها نی در قرن بیستم .تهران : اکباتان
5- فرجاد ، محمد (1373) ، آموزش و پرورش تطبیقی ، جلد اول . تهران : سمت
6- فصلنامه آموزشی و خبری (1374) ، کار و دانش ، وزارت آموزش و پرورش : شماره 24 اسفند ماه
7- فصلنامه تعلیم وتربیت (1365) ، نشریه سازمان پژوهش و برنامه ریزی . وزارت آموزش و پرورش : سال دوم ، شماره 1 تهران : آرین
8- بروس ، شوترز(1369) ، زندگی تحصیلی و شغلی . (طیبه زندی پور ، مترجم ) تهران : فردوس .
9- (1369) لغتنامه عمید .جلد دوم : ا نتشارات امیر کبیر .

پیوست

نمونه پرسشنامه اجرا شده
هنرجویی عزیز:
با عرض سلام پرسشنامه ای که هم اکنون در اختیار شماست ، به منظور بررسی علل گرایش نوجوا نان به رشته های هنرستا نی و کار ودانش می باشد. لذا خوا هشمند است جهت رسیدن به نتیجه واقعی این پژوهش با جواب های صادقا نه ، خود ما را در این راه یاری فرمائید !
رشته تحصیلی : نام هنرستان یا دبیرستان :
شغل پدر : فرهنگی یا کارمند  شغل آزاد  پزشکی  فنی یا مهندسی 
گارگر یا کشاورز سایر
شغل مادر: خانه دار شاغل
معدل ترم اول : 10 تا 12  12 تا 15 15 تا 17 17 به بالا
معدل ترم دوم : 10 تا 12  12 تا 15  15 تا 17  17 به بالا
میزان تحصیلات پدر : بی سواد ابتدایی راهنمایی دیپلم فوق دیپلم  لیسانس به بالاتر

میزان تحصیلات مادر: بی سواد ابتدایی راهنمایی دیپلم فوق دیپلم  لیسانس به بالاتر

– لطفاً پاسخ مورد نظر خود را با علامت ضربدر در پاسخنامه مشخص نمایید ؟
1- تا چه میزان نسبت به رشته انتخا بی خود احساس علاقه می کنید؟
2- آیا خارج از برنامه مدرسه به کار های غملی رشته خود اشتغال می ورزید ؟ در جه صورت بله تاچه حد ؟
3- علاقه شما تا چه حد به دوران کودکی شما مر بوط است ؟
4- تا چه میزان آمال و آرزو های شما با تحصیل در این رشته به نتیجه میرسد ؟
5- تا چه میزان در کار های عملی خود دارای مهارت هستید؟
6- چقدر به دلیل داشتن ابتکار در دروس عملی مورد تحسین اطرافیان قرار گر فته اید ؟
7- به چه میزان در ادامه رشته درسی خود احساس راحتی و آرامش می کنید ؟
8- به چه میزان در ادامه رشته درسی احسا س راحتی و آرامش می کنید ؟
9- تا چه حدی تشویق دوستان شما در انتخاب رشته موثریوده است ؟
10- تا چه میزان تشویق برادر و خواهر در انتخاب رشته شما نقش داشته اند؟
11- والدین شما تا چه میزان در ا نتخاب رشته شما نقش داشته اند ؟
12- در دوره راهنمایی تا چه اندازه تبلیغات هفته مشاغل در شما تاً ثیر داشته است؟
13- در ا نتخاب رشته تا چه میزان به نظر و تشویق مشاور مدرسه توجه داشته اید
14- دبیران درس علوم تجربی تا چه میزان در تحریم علاقه شما به رشته های انتخا بی تاً ثیر داشته اند؟
15- تا چه حدی نظر دبیران سال گذشته در انتخاب رشته نقش داشته است؟
16- نظر مدیر و معاونین و یا مربی پرورشی تا چه اندازه بر ا نتخاب شما اثر داشته است؟
17- تا چه میزان آسا نی ورود به دوره فوق دیپلم در این ا نتخاب موً ثر است؟
18 – تا چه اندازه نظر دبیران درس حرفه وفن در دوره راهنمایی در ا نتخاب رشته موً ثر بوده است؟
19- اگر امکان ورود به کاردا نی پیوسته وجود نداشته باشد تا چه حد ممکن است به رشته نظری تغییر رشته بدهید؟
20- به نظر شما تا چه حد پس از کسب دیپلم بلافا صله امکان پیدا کردن کار برای شما وجود دارد ؟
21- تا چه اندازه امکان پیدا شدن کار برای شما نسبت به رشته های نظری آسان تر است؟
22- تا چه اندازه بازار کار به وجود شما نیازمند است ؟
اگر نظر و پیشنهادی دارید می توانید در پشت همین ورقه مرقوم فرمایًید .

برگه پاسخنامه
1-  زیاد  متوسط  کم  هیچ
2-  زیاد  متوسط  کم  هیچ
3-  زیاد  متوسط  کم  هیچ
4-  زیاد  متوسط  کم  هیچ
5-  زیاد  متوسط  کم  هیچ
6-  زیاد  متوسط  کم  هیچ
7-  زیاد  متوسط  کم  هیچ
8-  زیاد  متوسط  کم  هیچ
9-  زیاد  متوسط  کم  هیچ
10-  زیاد  متوسط  کم  هیچ
11-  زیاد  متوسط  کم  هیچ
12-  زیاد  متوسط  کم  هیچ
13-  زیاد  متوسط  کم  هیچ
14-  زیاد  متوسط  کم  هیچ
15-  زیاد  متوسط  کم  هیچ
16-  زیاد  متوسط  کم  هیچ
17- زیاد  متوسط  کم  هیچ
18- زیاد متوسط  کم  هیچ
19- زیاد  متوسط  کم  هیچ
20-  زیاد  متوسط  کم  هیچ
21-  زیاد متوسط  کم  هیچ
22- زیاد متوسط  کم  هیچ