اهمیت شفافیت و پاسخگویی بانک مرکزی

اهمیت شفافیت و پاسخگویی بانک مرکزی
عملکرد نظارتی نهادهای ناظر در عرصه بانکداری امروزی، مبتنی بر شفافیت، اطلاع رسانی و پاسخگویی می باشد. مساله شفاف سازی که همواره مورد تاکید و توجه نهادهای ناظر بین المللی ازجمله صندوق بین المللی پول(IMF) می باشد، یکی از مهمترین ارکان بانک مرکزی به عنوان سازمان ناظر به شمار می رود.
شاخص شفافیت ارتباط تنگاتنگی با میزان فساد و رانت دارد، و لذا مفهوم شفافیت با نظام سیاسی، حکمرانی، دولتمداری، حاکمیت قانون، مسئولیت پذیری و پاسخگویی گره خورده است. در این راستا، برخی از اقداماتی که صندوق بین المللی پول برای شفافیت در بازار پول مفید می داند عبارتند از:
1. وجود مقررات، قوانین، اهداف، مسئولیت ها و استانداردهای شفاف
2. دسترسی به اصول تصمیم گیری و سیاست های اتخاذ شده پولی
3. دسترسی عموم به اطلاعات سیاست های پولی
4. پاسخگویی و اطمینان از جامع بودن تصمیمات
شفافیت سیاست های پولی، دامنه وسیعی از افشای اطلاعات بانک های مرکزی، مرتبط با فرآیند سیاست گذاری را شامل می شود. بدیهی است که شفافیت سیاسی (به معنی تنظیم سیاست گذاری های پولی به دور از هرگونه فشار و یا نفوذ سیاسی) بر این مهم اثر گذار بوده و شفافیت اقتصادی (یعنی انطباق سیاست های پولی بر اطلاعات اقتصادی موجود) لازمه آن می باشد. دیگر جنبه های شفافیت نیز شامل شفافیت در رویه، شفافیت سیاست گذاری و شفافیت عملیاتی می باشد.
در کشور ایران، علیرغم تمام تلاش های صورت گرفته، بانک مرکزی به عنوان اصلی ترین رکن در این حوزه، به منظور ارتقاء عملکرد نهادهای مالی، می بایست در تدوین قوانین، مقررات و استانداردها و نظارت بر حسن اجرای آنها توجه بیشتری به مقوله شفافیت و اطلاع رسانی داشته باشد. لذا پیشنهاد می گردد:
o بانک مرکزی ج.ا.ا، ایجاد شفافیت و اطلاع رسانی بیشتر به عموم را در برنامه های خود گنجانده و اهمیت بیشتری به "مدیریت انتظارات" بدهد.
o وظیفه نظارتی از سیاست گذاری پولی تفکیک و تشکیل موسسه نظارتی جدید با رویکرد شفافیت در هر دو حوزه در دستور کار قرار گیرد.
o تامین مالی بانک ها از سوی سپرده گذارانی است که نمی توانند ریسک نهادهای مالی را ارزیابی کنند؛ به همین دلیل سازمان های ناظر به ویژه بانک مرکزی می بایست اطلاعات مورد نیاز ایشان را تا جایی که مورد استفاده رقبا قرار نگیرد، به طور شفاف و صحیح منتشر نماید.
o ارتقاء سطح عملکرد بازار پول از طریق شفاف سازی و اطلاع رسانی دقیق و مناسب صورت پذیرد.
o سایر سازمان های ناظر در تعامل کامل با بانک مرکزی صرفاً در حیطه شرح وظایف خود عمل نموده و از انجام فعالیت های موازی پرهیز شود.
o هرگونه تجدیدنظر در حیطه قوانین، مقررات و استانداردهای نظام بانکی مبتنی بر رویکرد شفافیت انجام پذیرد. (لازم به ذکر است که قانون بانک مرکزی و بانکداری اسلامی که در راستای طرح تحول نظام بانکی در شرف بازنگری است، می باید با توجه به این رویکرد دنبال شود.)

منصور اسدی، کارشناس بانکی
برچسب: شفافیت، نظارت
1