موضوع :
چگونه می توانم ازطریق شیوه های املاء نویسی اضطراب آرزو را در درس املاء بهبود بخشم؟
فهرست مطالب
مقدمه 3
بیان وضعیت 4
اهمیت وضرورت مسئله 4
تعاریف 5
تعریف املاء 5
تعریف اضطراب 5
پیشینه 6
جمع آوری اطلاعات شواهد 1 7
راه حل موقت 8
اجرای راه حل موقت 9
گردآوری اطلاعات شواهد 2 9
بررسی میزان موفقیت 9
نتیجه گیری 11
پیشنهادات 12
منابع 14
مقدمه
زندگی آدمی در تعامل با دیگران و دردنیایی از تجربه های موفق و ناموفق سپری می شود. درپرتو این تعاملات است که او چیزهای بسیاری را می آموزد وبابهره گیری از آن هم موجب رشدواعتلای خود وهم منشا اثرات مثبت وسودمند در جامعه می گردد.
در این تحقیق من نیز تلاش کرده ام تا تجربه ام را در زمینه درست آموختن ودرست نوشتن در اختیار فرهنگیان فرهیخته قرار دهم تاکه شاید راهگشای آنان درزمینه حل مشکلات تعلیم وتربیت باشد.
مضمون این بررسی درباره دانش آموزی است که من شخصا از نزدیک مشکل او را لمس کرده وبه لطف خداوند متعال وبا ارائه ی روش های تازه واصل مشاوره در بهبودمشکل وقابل تحمل کردن آن گام برداشته ام.
ما زنده بر آنیم که آرام نگیریم موجیم که آسودگی ماعدم ماست
علامه اقبال لاهوری
بیان وضعیت
اینجانب …………… ، آموزگار پایه ………………، دارای مدرک ………… و سابقه ……… خدمت در آموزش و پرورش هستم .در سال 1370 در آزمون نهضت شرکت نمودم و با قبولی در این آزمون مشغول به کار شدم . در این مدت در روستاهای اطراف و حومه ……. کلاس های مقدماتی ، تکمیلی و پنجم این اداره را جمع آوری کردم و درس می دادم و بعد از این مدت که سنوات دوره به حد نصاب رسید جذب اداره آموزش و پرورش شدم ؛ بعد از این مدت یعنی از سال 1 / 7 / 1377 که وارد اداره شدم در روستاها وخومه شهرستان …….. در کلاس های مختلف حضور داشتم تا اکنون . پژوهش حاضر مربوط به سال تحصیلی …. دبستان …….. می باشد
در سالی که گذشت دانش آموزی به نام آرزو داشتم که نمرات املای او بسیار پایین بود. در ابتدا تصور کردم که او از دانش آموزان دیر آموز است اما با پی گیری از مدیر مدرسه متوجه شدم که تصور من اشتباه است پس دلیل ناتوانی او در یادگیری املا چه عاملی می تواند باشد برای یافتن پاسخ سوال خود تصمیم گرفتم تا با مادر آرزو گفت وگویی داشته باشم در پی گفت وگو متوجه شدم که او دانش آموزی مضطرب است و همان طور که حدس می زدم اضطراب و نگرانی از علایم رفتاری اوست.
اهمیت وضرورت مسئله
یکی از اهداف زبان آموزی در دوره ابتدایی این است که دانش آموز از زبان فارسی همانند ابزاری مهم برای موفقیت در دروس دیگر استفاده کند.
مهارت های زبانی به او کمک می کند تا منظور و احساسات و عواطف خود را به راحتی بیان کند و با محیط اطراف خود ارتباط برقرار کند.
پس لازم است دانش آموزان درست گوش دادن و درست به خاطرسپردن را بیاموزند تا بتوانند افکار خود را به خوبی بیان کنند ودر صورت لزوم بنویسند .یکی از معضلات درس املاء این است که بعضی ها فکر می کنند که این درس نیاز به آموزش ندارد و همین قدر که مرحله ی خواندن ونوشتن انجام شود دانش آموز باید دیکته را فرا گیرد.
اما ابتدا باید اختلالاتی که ازنظر دیداری،شنیداری،گفتاری ودست خط و… وجود دارد. مشخص شود وسپس درست نویسی املاء صورت گیرد.
تعاریف
تعریف املاء
املاء کلمه ای عربی و دارای معانی گوناگون از قبیل :پر کردن ،بر سر جمع سخن گفتن و تقریر است . دیکته کلمه ای است فرانسوی به معنای مطلبی که کسی املاء کند و دیگری بنویسد. واژه ی دیکتاتورهم فرانسوی از همین کلمه است و به معنا ی فرما نروایی است که با قدرت و زور حکومت افکار و عقاید خود را بر جامعه تحمیل کند .
تعریف اضطراب
منظور از اضطراب هیجان نا خوشایندی است که با اصطلا حاتی مانند "نگرانی "،" دلشوره"،" وحشت"و"ترس" بیان می شود .
اضطراب سبب به هم ریختن تعادل موجود می گرددو چون فرد دائما به منظور برقراری تعادل کوشش می کند ، می توان گفت اضطرب یک محرک بسیار قوی است که امکان دارد گاهی مفید و زمانی مضر باشد و این بستگی به درجه "ترس" ومقدار "خطری " دارد که متوجه فرد است اضطراب تنها زمانی نا بهنجار محسوب می شود که در برابر موقعیتهایی رخ دهد که اکثر مردم به راحتی آنها را حل و فصل می کنند.
پیشینه
درخصوص موضوع تحقیق بنده (چگونه می توانم ازطریق شیوه های گوناگون املاء نویسی اضطراب دانش آموز در درس املاء را بهبود بخشم؟)
همکارمان خانم ربابه رضایی گرما رودی به این نتایج دست یافته اند :
– کلمات مشکل و ارزش املایی هر درس را استخراج کنند و قبل از گرفتن املاءآنها را روی تخته با خط خوش بنویسند و از دانش آموزان بخواهند چند بار با صدای بلند آنها را بخوانند .
– از دانش آموزان بخواهند که متن املاءی جلسه ی آینده را آماده کنند. این کارعزت نفس و روحیه ی فرد ضعیف را بالا می برد.
– بعد از گذشت چند جلسه از املاءی صحیح کردنی استفاده کنند.
– واژه ی مشکل را به صورت بزرگ روی برگه ی 4َA بنویسند . و قبل ازگفتن املاءبه دانش آموزان نشان دهند سپس دیکته بگویند .
– برای کلمات هم خانواده و مترادف پیدا کنند و با آنها جمله بسازند .
– تکالیف خلاق یکی از راه های است که می توان دانش آموزان رابه 1-دبیر ادبیات فارسی شهرستان ساوجبلاغ فعالیت وا داشت .مثلا بعد از چند املاء از دانش آموزان بخواهند که از تمام غلط هایی که داشته اند داستانی بنویسند و در کلاس بخوانند .
– در پایان هر جلسه ی املاء ، معلم غلط های املایی دانش آموزان را دسته بندی کند و در دفتر، صحیح آن هارا بنویسد وچند بار ازروی آن بخوانند وبنویسد که اشتباه آن ها تکرارنشود.
در پایان باید گفت که : املاء یکی از درسهایی است که به آموزش و روش تدریس نیازدارد. و در یادگیری دروس دیگر نیز سهم به سزایی دارد . چون با غلط نوشتن یک کلمه ممکن است معنی آن نیز تغییر کند.
جمع آوری اطلاعات شواهد 1
برای حل مشکلات آرزو تصمیم گرفتم با آموزگار سال گذشته او مصاحبه ای کنم.
– همکار محترم با عرض سلام وتشکر از زحمات جنابعالی بفرمایید
نظرشما در مورد وضعیت درسی آرزو زمانی که دانش آموز شما بود چیست؟
-آرزو دانش آموز گوشه گیر بود.که اکثر نمراتش زیر 10 بود ولی ریاضی اش بد نبود.
رفتارش در زنگ املا عادی بود؟
– موقع نوشتن املاء فقط اشک می ریخت و چنان اضطرابی وجودش را می گرفت که با هیچ کلامی آرام نمی شد.
– شما چه راهکاری برای بهبود وضیعت او کرده اید؟
به اولیا دانش آموزمذکور توصیه کردم او راپیش روانپزشک ببرد که ناراحت شد واز آن روز به بعد آرزو را نا مرتب به مدرسه می فرستاد.
-آیا شما با آرزو در خانه دعوا می کنید؟
-با تاسف گفت بله.
-چرا این قدر آرزو را تحت فشار قرار می دهید.
-چون به درس خواندن علاقه ندارد تکالیف اش را انجام نمی دهد وبد خط است.
با رفتن پدرو مادر آرزو به فکر فرو رفتم که چگونه می توانم به آرزو کمک کنم. بنابراین برای مشکلم ابتدا نامی انتخاب نمودم.
(چگونه می توانم از طریق شیوه های گوناگون املاء نویسی اضطراب دانش آموز در درس املاء را بهبود بخشم؟)
راه حل موقت
مشخص شدن اهداف هر درس سبب می شود که معلم بتواند در نیل به آن اهداف برنامه ریزی کند و برعکس نا مشخص بودن هدف سبب سردرگمی معلم و فراگیرندگان می شود . درس املاء نیز از این قاعده مستثنی نیست .
برای کمک به چنین فراگیری در کلاس درس بعنوان راه حل موقت باید:
– از لغات هم خانواده،مشتقات و کلمات متضاد استفاده شود تا زمینه ی لغت شناسی گسترش یابد .
– همه ی معلمان باید در ایجاد انگیزه فعالیت مضاعفی داشته باشند؛ چون درس املاء جدا از درس های دیگر نیست .
– کلاس ها از حالت یکنواختی و تکراری خارج شوند .
– ازروش های متنوع در تدریس استفاده کنند . انتخاب شیوه ی مناسب باعث ایجاد علاقه و انگیزه و نشاط در فراگیرندگان می شود و فرایند یادگیری را تسهیل می کند .
-ازاهمیت و ارزش املاء و اهداف آن دانش آموزان را مطلع کند .
اجرای راه حل موقت
در خصوص اجرای راه حل موقت املای آموزشی کاربردی تر از سایر راهکارهای پیش رو می باشد .
املای آموزشی نوعی املاء است که هدف از گفتن و نوشتن آن ، آموزش و یادگیری است برخلاف املای ارزشیابی که سنجش و قضاوت در آن هدف و سیستم نمره گذاری بر آن حاکم است .
گردآوری اطلاعات شواهد 2
روزها سپری می شد و من ضمن رسیدگی به دیگر دانش آموزان آرزو را تحت کنترل داشتم او با هجی کردن کلمات رابطه صوت با نوشتن را آموخته و حروف را به خوبی پیوند می داد،من در ملاقات با اولیاء او متوجه شدم که او در منزل تکالیفش راانجام می دهد. املای دوستانش را اصلاح می کند و درزنگ املا دیگر گریه نمی کند.
من نیز زمانی که بهبود وضعیت تحصیلی آرزو را می دیدم خوشحال بودم واز خداوند به خاطراین لطف و محبت بی دریغ اش سپاسگزاری می کردم.مدیر مدرسه که از کلاسم بازدید نموده بودند،نیز تغییروضعیت آرزو را مطلوب ارزیابی کردند و با توجه به راه حل های ارائه شده آرزو داوطلبانه پای تخته می آمد و نمرات خوبی می گرفت.
بررسی میزان موفقیت
با ادغام روشهای تدریس سنتی و نوین در قالب روش تدریس درهم تنیده امید پیشرفت و روند رو به رشد دانش آموز مشروحه مشهود بود .
افزایش میزان اعتماد به نفس و باورخود از سوی دانش آموز در طی طول ماه های سال تحصیلی با چشمان غیر مسلح نیز محسوس می نمود .
علا قه مندی به درس املاء و زنگ املاء در قالب جمله سازی و شرکت فعال در فعالیت های گروهی کلاس درس هر بیننده را به تعجب و تحیر وامی داشت و صد البته تحسین همگان را در بر داشت .
سیر صعودی نمرات مستمر دانش آموز مذکور حاکی از میزان موفقیت و تاثیر شیوه ها و فنون تدریس بکار گیری شده در خصوص چگونگی کمک از طریق اعمال شیوه های گوناگون در املاء نویسی دانش آموز مضطرب موردی می باشد.
نتیجه گیری
درست وخوانا نوشتن ، بخشی از رشد مهارت های زبانی و سواد آموزی دانش آموزان است . تلاش فراوانی صورت می گیرد تا دانش آموزان ضمن آشنا شدن با نماد ها ی اصوات که همان حروف هستند ، بتوانند زبان گفتاری را به زبان نوشتاری تبدیل کنند.
درست ،خوانا و زیبا نویسی دانش آموزان از مهم ترین اهداف آموزش نوشتن در دوره ابتدایی است .نکا تی که باید در آموزش "دیکته" و"نوشتن" به دانش آموزان مورد توجه قرار گیرد عبارتند از :
1- درست دست گرفتن قلم .
2- به اندازه لازم به قلم فشار وارد آوردن هنگام نوشتن .
3- رعایت فاصله مناسب سر با کاغذ .
4- دقت در درست نویسی و کم خط زدن و پاک کردن .
5- دقت درتعداد دندانه های حروف در هنگام دیکته .
6- دقت در نقطه گذاری وتعداد نقطه ها .
7- جدا نویسی حروف بر اساس قواعد زبان فارسی .
8- حروفی که نوشته می شوند ولی خوانده نمی شوند .
9- و… .
بدون شک ، توانایی های نوشتن دانش آموزان متاثر از عوامل مختلفی می باشد که شامل عوامل جسمی،محیطی،ابزاری و شناختی کودک است.
پیشنهادات
فعالیت ها و روش های گوناگون برای آموزش شکل و صدای حروف برای کم کردن و از بین بردن اضطراب دانش آموز در درس دیکته .
پیشنهادات به مدرسه ( مدیر، معاون ، معلمان )
1- نمایش خلاقانه شکل حروف با اعضای بدن و استفاده از ابزارهای مورد نیاز برای نمایش بهتر شکل حروف .
2- استفاده از انواع پودرهای رنگی ( البته ترجیحاً پودرهای خوراکی باشد .)
3- پیدا کردن شکل حروف در طبیعت ( این فعالیت به صورت گروهی برای بچه ها بسیار مفید است .)
4- نوشتن شکل حروف بر سینی محتوای آرد .
5- نوشتن شکل حروف در فضا با حرکت دست و انگشتان .
6- شکل نوشته شده حروف و کلمات بر روی کارت ها .
7- استفاده از خمیر آرد نمک زده ، گل سفالگری ، خمیر مجسمه سازی .
8-و غیره … .
مدیر، معاون و معلمان محترم مدرسه باید در ایجاد بستر مناسب محیط آموزشی ، تجهیزات آموزشی و کمک آموزشی ، زمانبندی و برنامه ریزی آموزشی نهایت تلاش خود را به انجام رسانند .
اولیاء محترم بایستی به این نکته توجه داشته باشند که در صورت خلاقیت کودکان و معلم و اولیاء به راحتی می توان از دور ریختنی ها
ولوازمی که مورد نیاز خانواده و کودکان نیست استفاده کرد و اولیاء نیز می توانند ازهمین امکانات و بدون صرف هزینه برای فرزند خود
شرایط مناسبی را فراهم آورند تا دانش آموز بتواند به بروز خلاقیت های درونیش بپردازد .
استفاده از تصاویر ، کاربرد فراوان دارد و کمک موثری به درون ریزی اطلاعات به کودک می نماید . کودکان از مخالفت با اولیاء و معلمان می ترسند زیرا احساس می کنند که تنبیه خواهند شد . پس بیایید ، دوستان خوبی برای کودکانمان باشیم .
پیشنهاد به آموزش و پرورش شهرستان
– بکارگیری معلمان متعهد ، مجرب و متخصص در مقطع ابتدایی وعلی الخصوص درپایه ی پنجم ابتدایی .
– برگزاری دوره های ضمن خدمت درخصوص چگونگی املاء و شیوه ی برخورد با اضطراب دانش آموز و فنون کاهش اضطراب
فراگیر مضطرب .
– برگزاری جلسات مشترک انجمن اولیاء و مربیان با کارشناسان مجرب درباره ی موضوع و چگونگی کاهش عوارض جانبی آن .
– ایجاد زمینه و بستری برای پیشگیری از به وجود آمدن اضطراب دردرس املاء .
– و غیره… .
منابع
1-راهنمای بخوانیم -بنویسیم ویژه اولیاء و معلمان کلاس پنجم ابتدایی /کورس /اشتری -قم:انصاریان 1382.
2-رشته آموزش راهنمایی-آموزشی ، تحلیلی ، اطلاع رسانی برای دبیران ، دانشجویان و کارشناسان آموزش و پرورش دوره ی چهاردهم -اردیبهشت 1388 – شماره ی پی درپی 74.
1