تشکر و قدر دانی:
سپاس بی کران و بی همتا خداوند یکتا را، که را ه ادامه تحصیل را برای من هموار گردانید و توفیق اتمام مقطعی از تحصیلات دانشگاهی را به اینجانب ارزانی نمود.
سپاس و تشکر بی پایان من نثار پدر و مادر عزیز و بزرگوارم که در این راه زحمات و تلاهای فراوانی را متحمل شدند. اینک که به لطف خداوند و پشتیبانی پدر و مادر عزیزم این دوره تحصیلی را به پایان رساندم بر خود وظیفه می دانم به پیشگاه تمامی استادان که در طول مراحل تحصیل از راهنمایی و زحمات بی دریغشان سود بردم عرض ادب نموده و کمال قدر دانی را داشته باشم. همچنین جا دارد از زحمات استادان ارجمند خود که در طول دوران تحصیل زحمات فراوانی را متحمل گشته اند و مشوق من در قبولی در مقطع کارشناسی ارشد نیز بوده اند تشکر کنم.
با تشکر و قدر دانی از تمام کسانی که ما را در این دوران کارآموزی همراهی کرده اند.
چکیده :
به منظور تعیین نیاز غذایی و آبی و دمائی گیاهان فصلی در هر یک از مراحل رشد شامل کاشت بذر تا رسیدن به مرحله گلهدهی که عموماً هدف اصلی در کاشت این نوع گیاهان فضای سبزی باشد و با توجه به اینکه عامل تعیین کننده در بازار صنعت گل، زیبائی و طول عمر گل ها با حفظ طراوت و شادابی است توصیه های تغذیه ای با درک نیازهای غذایی و آبی و مکانی در هر یک از تیره های انتخابی به عمل آمده، تا با توجه به شرایط فیزیکی و شیمیائی خاک هر منطقه به ایده آل خود در جهت پرورش و تکثیر این نوع گیاهان نزدیک شویم.
همچنین توصیه هایی در زمینه چینش هر یک از این گونه های گیاهی در کنار هم و یا در کنار گیاهان دیگر برای ایجاد فضایی سبزی نشاط آور شده است. همچنین در هر یک از تیره های منتخب از گیاهان فصلی طوری به جزئیات مربوط به کشت و کار و نگهداری پرداخته شده که مخاطب با داشتن حداقل مشکلات از لحاظ ناهنجاریهای رشدی و آفات و بیماریها با اصول پیشرفته علمی کار آشنا شود.
مقدمه:
از آن زمان که بشر متعقل، به بلاغت فکری و شعور باطنی رسید برای حفظ بقای خود کوشش نمود و به موازات تلاش برای تهیه غذا و پوشاک و مسکن به حفظ سلامت خویش می اندیشید بنابراین برای تامین سلامتی و رفع ناراحتی های درونی و برونی جسم خویش درصدد بر آمد که از موهبات الهی مدد بسته و موجبات سلامتی تن را فراهم سازد . مردم ایران نیز از دیر باز به گلکاری علاقه داشتند و از مهمترین کلکاریها در ایران می توان به گلکاری های باغات قصور سلطنتی مظفرالدین شاه اشاره کرد که مظفرالدین شاه پس از مشاهده گلکاریهای زیبا در سفر به اروپا تصمیم به اجراء آن در قصور سلطنتی خود نمود و این کار توسط دو برادر از اهالی چکسلواکی و استخدام آنها برای زیبا سازی فضای اطراف قصر انجام پذیرفت در دوران دیگری مرحوم وسلاف پرتیوا در باغ خود مردم را کم کم آشنا به بعضی گلهای زیبا و جدید نمود. و اینک اگر بخواهیم حرکت تکاملی را در زمینه بهره گیری کامل و بهینه از منابع طبیعی و مالی داشته باشیم باید دانش و عمل در کنار هم باشد. مسلماً برای یک کارآموز رشته کشاورزی بهترین طریقه یادگیری و پرورش گل و احیای فضای سبز نشاط آور به طوریکه هم تکنیک را بیاموزد و هم با مسائل ظریف حین کار آشنا شود اینست که تحت نظر کارشناسان مجرب این امور عملاً آموزش ببیند.
فصل اول
مشخصات تاریخچه تاسیس و توسعه شرکت با واحد تولیدی:
خصوصیات پارکت سیمرغ (مرکز آموزشی گل و گیاه)
مرکز آموزش گل و گیاه واقع در پارک سیمرغ است این پارک واقع در خیابان 30 متری نیروی هوایی است با مساحت حدود m8960 که در سال 1363 تاسیس شده این مرکز حاوی کلاس آموزش- آزمایشگاه و کتابخانه و بخش اداری است. و نمایشگاهی از گل و گیاه نیز در این مرکز دایر است.
کتابخانه این مرکز حاوی کتابهای مختلف در زمینه های کشاورزی، علوم دامی، علف های هرز، سموم و آفات و عکس ها و بروشوها که تماماً مربوط به منطقه 13 است. در آ زمایشگاه انواع سموم از جمله بنومیل زینب و کنفیدور و غیره وجود دارد و علفهای هرز خشک شده و تخم گیاهان مثل: آهار، ایری، ناز و حشرات از راسته پروانه ها و سوسک ها و انواع پیوندها مثل اسکنه و تراشه ای و انواع خاکها مثل خاک برگ و خزه ها نام گیاهان موجود در محوطه پارک شامل درختانی مانند چنار- تبریزی- سرو معمولی ، افرا، کاج موگو ، سروبادبزنی و گیاهان دیگر مانند ختمی و یاس و خرزهره و ترون و نهایتاً گیاهان فصلی که چهره زیبا و نشاط آوری به پارک بخشیده اند خصوصیات گلخانه بوستان وحدت: دراین گلخانه که به مساحت 600 متر مربع که بیش از 60 نوع گیاه آپارتمانی و چند نوع گیاه فصلی وجود دارد.
فصل دوم
بررسی شرح وظایف و فعالیتهای صورت گرفته و تکنیکهای به کار رفته
دوران کارآموزی 160 ساعته ما با آشنایی مرکز آموزش گل و گیاه شروع شد و با
بروشوهایی که مربوط به مشکلات گیاهان پوششی و مشخصات گیاهان فضای آزاد. قلمه زدن و تعویض گلدانها از جمله کارهای روزانه ما در نمایشگاه گل بوده در برخی از گیاهان این مرکز کمبود آهن مشهود بود و این به علت قلیایی شدن خاک بود در نتیجه با توصیه کارشناسان مقداری اسید ضعیف به خاک اضافه کردیم تا خاک خنثی شده و گیاهان آهن اضافه را جذب کنند در این دوران ما با انواع پیوندها و اجرای آن را به صورت عملی را آموختیم. غبار پاشی گیاهان، هرس سطحی شاخ و برگ گیاهان، شرکت در کلاسهای آ موزشی از جمله کارهای روزانه، ما محسوب می شد با پدید آوردن انواع بسترهای آزمایشی برای گیاهان بهترین نوع قلمه زنی (برگ، ساقه، ریشه) را عملاً تشخیص می دادیم. سمپاشی نیز هر دو هفته یک بار و با استفاده از سم مالاتیون 2 در هزار بر روی گیاهان آپارتمانی صورت می گرفت. اما بعدها استفاده از سم کنفیدور نیتجه بهتری را نشان داد. امادر مورد گیاهان فضای آزاد نتیجه گرفتیم که سموم تدخیلی بهتر است شبها مصرف شود و از عدم گیاهسوزی آنها اطمینان حاصل شود مثل ارکیده و سرخس و بنفشه ها که نباید با این سموم تماس داشته باشند.
پروژه عملی گردآوری نمونه های بیماریهای آفات گیاهی فضای سبز منطقه 13 آخرین کاری بود که در دوران کار آموزی انجام دادم و این نمونه ها در هر باریوم آزمایشگاه این مرکز نگهداری شد.
فصل سوم
پرورش و تکثیر گلهای فصلی (گلهای فضای آزاد)
گلهای فصلی پیازی
* اصطلاح عمومی پیاز در باغبانی به بخش های حجیم، زیر زمینی و قابل تکثیر گیاهان دائمی گفته می شود و بین گیاهانی که به پیازی ها مشهورند فقط تعدادی دارای پیاز حقیقی بوده و ممکن است کورم، ریزوم، یا ریشه غده ای و … باشند.
قبل از خرید، پیازی را که از گیاه جدا شده است را به دقت بررسی کنید یک پیاز سالم دارای وزنی مناسب با حجم آن سخت و محکم، بدون چروک و فاقد نقاط نرم است، یک پیاز با کیفیت پایین هرگز تولید گیاه سالم نمی کند.
چند نکته برای انتخاب پیازها:
اندازه: اندازه پیازها از نکات مهمی است که باید در نظر گرفته مثلاً در مورد نسترن (آماریلیس) تنها پیازی باقطر بالای 25 سانتیمتر در همان سال گل می دهند، به طوری که پیاز می باید درشت باشد. البته در مورد برخی گیاهان مثل سنبل پیازچه هایی برای کشت به کار می روند که اندازه کوچک دارند، اگر می خواهید پیازها را در فضای باز استفاده کنید، پیازهایی به اندازه متوسط انتخاب نمائید البته می توانید انواع کوچکتر ارزانتر را انتخاب کنید و آنها را بکارید اما یک مرحله و دیرتر از حد معمول گل می دهند.
پیازهای با لکه و پوسیدگی و یا پژمردگی، را خریداری نکنید. (1)
پیازهای توپر را در فصل پاییز زمانی که شاخه ها و برگها زرد و خشک شده اند و از خاک بیرن آورده می شوند تا در فصل بهار مجدداً کشت شوند. خارج نکردن پیاز از خاک و نگهداری ممتد آن در خاک موجب به گل نرفتن گیاه می شود مثل گل نرگس. اگر هدف تکثیر پیاز باشد باید از به گل رفتن گیاه تکثیر شونده (مادر) با تکنیک قطع سا قه گل دهنده که از اتلاف انرژی آن این کار جلوگیری می کند و نهایتاً به پیازی بزرگتر با توانایی بیشتر منجر خواهد شد استفاده کرد. (مولف)
زمان کاشت:
* زمان کاشت پیاز تا حد زیادی به زمان گلدهی بستگی دارد. گلهای زمستانه مثل زعفران زینتی و گل های بهاره مثل آلاله و شقایق یغمانی را در پاییز و گلهای تابستانه را در بهار و همچنین گلهای پاییزه را در تابستان کشت می کنند.(2)
نام فارسی: نرگس
نام علمی : Narcissus
نام تیره: Amaryllidaceae
* گیاه پیاز دار و دائمی است. پیاز نرگس نسبتاً درشت و از نوع فلسی است در قسمت پایین پیاز ریشه ها قرار دارند. این ریشه ها منشعب و فشرده نیستند برگهای این گیاه دراز، کشیده و باریک هستند از وسط برگها معمولاً یک ساقه گل دهنده خارج می گردد. که به گلهای زیبا و معطر نرگس منتهی می شود گلهای نرگس دارای گلبرگهایی به رنگ سفید، کرم و زرد بوده و در وسط آن پیاله ای به نام تاج گل به اشکال و رنگهای مختلف دیده می شود ارتفاع 30 تا 40 سانتیمتر می باشد.
* پیاز نرگس وقتی به اندازه کافی بزرگ شده از جهت عمودی به چند پیاز درشت تقسیم می گردد این گیاه به محل آفتاب رو نیاز دارد. گلهای نرگس از اواخر دی ماه تا اوایل اردیبهشت باز می شوند در جهان انواع مختلف نرگس وجود دارد که در هر نوع واریته های مختلف تا کنون پرورش یافته و تکثیر شده اند انواعی که در ایران پرورش داده می شوند متفاوت و احتمالاً از گونه پوتیکوس است.
* نرگس انواع مختلف دارد که چند نمونه معرف آن را نام می بریم
نرگس شهلا: باگلی به رنگ سفید و عطری تند که گلهای ریزتری دارد.
نرگس شیپوری: با گلهایی به رنگ سفید و یا زرد که به واسطه گلهای درشت آن بیشتر مورد توجه گلکاری واقع شده است.
نرگس فتان: با گلهایی به رنگ سفید که پر پر آن بسیار زیباست (5،4،1)
زمان کاشت و نحوه ازدیاد:
* برای کشت نرگس در گلدان؛ پیاز را در اول پاییز در گلدان که با خاک سبک پر شده است می کارند ته گلدان مقداری شن می ریزند. پیازها را طوری می کارند که سر آنها از خاک بیرون باشد بعضی از نرگسها در آپارتمان گل می دهند ولی برخی دیگر را برای ریشه دار شدن مانند سنبل و لاله که 6 هفته در محل تاریک خنک (8 درجه) باید نگهداری و سپس به محل گرم انتقال داده شود.
* پیاز نرگس را در شهریور ماه در هوای آزاد، در خاک سبک و پر قوت و دارای مواد حافظ رطوبت، مانند پیت می کارند.
* ازدیاد: پیاز نرگسی که بزرگ شد از جهت عمودی به چند پیاز تقسیم می گردد که میتوان جدا کرده و آنها را کاشت (1،2،5)
بسترکاشت:
* پیازها را باید در خاک سبک ماسه ای و در عین حال خنک کاشت چنانچه پیاز مادر گلدان کاشته شود برای اینکه زه کشی به خوبی انجام گیرد ته گلدان را مقداری شن می ریزند در ضمن نوک پیاز باید از خاک بیرون باشد.
کود یک گرم در لیتر دو هفته یک بار، پس از گلدهی تا خشک شدن برگها
* در صورتیکه پیازها در باغچه کاشته شوند. فاصله کاشت آ نها 15 تا 20 سانتی متر و عمق کاشت 10 سانتی متر می باشد.
* دما: گیاه نرگس به سرما مقا وم بوده و به حرارت کمی احتیاج دارد برای همیشه ریشه دار شدن پیاز نرگس، گلدانها را به مدت 6 هفته در محل تاریک و خنک که در حرارتی که از 9 درجه سانتی گراد تجاوز نکند نگهداری می کنند سپس به محل گرمتری انتقال می دهند حرارت مناسب برای نرگس 15 درجه سانتی گراد است و چنانچه درجه حرارت بیش از این باشد اندامهای رویشی رشد زیادی کرده ساقه و برگها طویل می شوند و به اطراف آویزان می گردند بعلاوه از زمان گلدهی و دوام گل نیز کاسته می شود و گل این گیاه حساسیت کمتری نسبت به سرما دارد. (1،2،5)
نیاز آبی:
* گیاه به مقدار متوسطی آب احتیاج دارد به این معنی که خاک باید همیشه دارای رطوبت باشد اما در هر بار آ بیاری نباید به گیاه آب زیادی داده شود. (1)
کاربرد:
* گل نرگس مناسب کشت در باغهای صخره ای است و می توان گلهای نرگس را به صورت توده گل در وسط کاشته و از گلهای پا کوتاه مانند بنفشه و مینا چمنی در اطراف آن استفاده کرد.
گل نرگس برای کاشت در حاشیه و زیر درختان سبز مناسب است. (2)
نام فارسی : کوکب کوهی
نام علمی : :L Rudbeckial
نام تیره : Asteracees (Composees)
* کوکب کوهی بومی امریکای شمالی بوده و این گیاه دارای گلهای فراوان و عمر طولانی است و از این لحاظ این گیاه جزء گیاهان دائمی محسوب می شود. اما در فضای سبز به عنوان گیاه یکساله کاشته می شود. از گونه هائی که بعنوان نبات دائمی استفاده می شود R.Speciosa Wender گونه می باشد گل این گیاه شبیه به گل آفتابگردان اما کوچکتر است گل آن زرد رنگ است، که در وسط به رنگ قهوه ای یا سیاه دیده می شود. وسط گل به شکل تکمه برجسته سیاه رنگی است که مبدل به بذر می شود. گلها از اواسط تابستان تا آخر پاییز شکوفا می شوند برگهای کوکب کوهی بیضی، کرکدار بزرگ و به رنگ سبز چمنی است.
* ارتفاع این گیاه 60 سانتیمتر است.
زمان گلدهی از خرداد ماه تا مهر ماه می باشد (1،2)
زمان کاشت و نحوه ازدیاد:
* موقع کاشت بذر آن اوایل بهار در محلهای ثابت و یا در خزانه هوای آزاد که در این صورت پس از قابلیت نشاء آنرا جابه جای کنند.
* برای پیش رس کردن آن بذر را اوایل بهمن ماه در داخل گلدان و در گلخانه می کارند. (1،2)
بستر کاشت:
* بستر کاشت مورد نظر برای این گیاه شامل:
خاک رس 1+ ماسه 1+ کود دامی پوسیده 2/1 است
پیش از تسطیح زمین بذر را با ماسه بادی مخلوط کرد. در سطح خاک می پاشند. و روی آنرا با سبوس می پوشانند.
میزان بذر مصرفی 1 تا 2 گرم در متر مربع می باشد فاصله کاشت را 30 تا40 سانتی متر در نظر می گیریم
* کوکب کوهی به خاک رس ماسه ای و نسبتاً غنی از مواد آلی و مکانهای گرم و آفتابگیر احتیاج دارد. (2،1)
نیاز آبی:
کوکب کوهی نیاز آبی شدید ندارد و محل اصلی گیاه کوکب کوهی آفتاب کامل است.
کاربرد:
* چون گیاه پا بلند است در جائی باید کاشت که دید بقیه گیاهان را نگیرد در بین سوزنی برگان با زیبائی خاصی جلوه گر می شود.
همچنین جهت تزئینات پلات باندها یا به صورت گروهی برای زینت چمنها و مقابل درختان دائمی به کار می رود.
* در هر متر مربع 3 گیاه کافی است. پس از پژمردن گلها بایستی برای زیبائی بیشتر آنها را قطع نمود.
استفاده از قیم در مواردی نیز لازم می باشد. (3،2)
رعنا زیبا
نام علمی : Gaillaradia Pulchella Faug
نام تیره: Compositae (Asteraceae)
* رعنا زیبا بومی آمریکای مرکزی و شمالی است و دارای چندین گونه بوده و گیاهان یکساله و دوساله و دائمی است ولی غالباً از آن به عنوان گیاهان یکساله استفاده می شود.
گونه Camete که بسیار زینتی می باشد که از آن نیز به عنوان گیاهی یکساله استفاده می شود گونه دیگری از این جنسی به نام G.aristata کشت می شود که چند ساله است و تکثیر آن توسط قلمه علفی در بهار یا تقسیم بوته در سال دوم صورت می گیرد. گونه دیگر رعنا زیبای G.pulchella Fouger می با شند که نباتی یکساله است.
* رعنا زیبا ارتفاعی حدود 60-90 سانتیمتر دارد که دارای دمگلهای بلند و گلهایی به قطر 5-6 سانتیمتر می باشد
این گیاه فضای سبز در تمام طول تابستان و پاییز دارای گل است و زمان گلدهی آن خرداد ماه تا مهر ماه می باشند. (1،3،2)
بذر این گیاه دارای تعدادی زائده کرک مانند است (مولف)
زمان کاشت و نحوه ازدیاد:
* بذر تمام انواع یکساله و دوساله را در اسفند ماه تا فروردین ماه در کوش ملایمی کاشته، یکماه بعد نباتات حاصله از زیر شاسی سردی نشاء نموده در اردیبهشت یا اوایل خرداد ماه، گیاهان را در زمین اصلی به فواصل 30-40 سانتیمتر از همدیگر نشاء می کنند و یا بذر را در جا در خزانه هوای آزاد یا جعبه ترین کاشته ، نباتات جوان را که به اندازه کافی رشد کرده اند در گلدانهای 8 سانتیمتر قطر نشاء کرده، گلدانها را در زمستان زیر شاسی از سرما حفاظت نموده از اولین روزهای بهاری به نباتات هوای فراوان داد. و سپس در اوایل اردیبهشت ماه آنها را در بستر اصلی می کارند. (2)
بستر کاشت:
* خاک مناسب برای کاشت بذر رعنا زیبا شامل:
خاک رس 1+ ماسه 1+ کود دامی پوسیده 2/1 است.
پس از آماده سازی و تسطیح زمینی مورد نظر بذر را روی خاک پاشیده و روی آنرا با سبوس می پوشانند.
میزان بذری که در متر مربع مصرف می شود 15-10 گرم است
دمای مطلوب برای جوانه زنی بذر حداقل 15 درجه سانتی گراد است.
* مدت زمانی که جهت جوانه زنی نیاز است 18 روز می باشد.
فاصله کاشت بر حسب سانتیمتر برابر 80*45 می باشد. (6،1)
نیاز آبی :
* آبیاری بلافاصله پس از کشت بذر و باید به نحوی صورت گیرد که زمین کاملاً مرطوب باشد و این کا ر تا جوانه زنی بذر ادامه می یابد.
پس از اینکه بذر جوانه زد آبیاری در طی یک هفته به تدریج کاهش می یابد تقریباً به دو نوبت در روز می رسد.
* این گیاه در محل اصلی به آب کمی نیاز دارد
در زمین های رسی مرطوب رشد و نمو خوبی نکرده و از بین می رود. (2،1)
کاربرد:
* به طور کلی رعنا زیبا طالب اراضی، آفتاب گیر یا سایه آفتاب بوده و در حاشیه باغچه و تپه ها به صورت مخلوط با سایر گلها مورد کاشت قرار می گیرد و یک بوته آن 50 شاخه گل تولید می کند.
* این گیاه تقریباً مقاوم به سرما بوده و به سرما حساس نمی باشد
لازم است گلهای پژمرده قطع شود. توصیه می شود با گلهایی که رنگهای الوان دارند کاشته شوند و همچنین می توان به صورت یکدست در حاشیه ها کشت شود. (3،2)
نام فارسی: سلوی – ملبی
نام علمی: Salvia L
نام تیره: Lamina Ceae (Labicees)
* این گیاه بومی تکزاسی و اروپایی جنوبی بوده و مهمترین گونه ای که در مورد پسند گلکاران و باغبانان می باشد سلوی درخشنده است. S. Splendes
انواع گونه های آن جزء گیاهان یکساله و در بعضی مناطق جزء گیاهان دائمی و نیمه چوبی است. برگهای سلوی پهن، دندانه دار و متقابل به رنگ سبز تیره است.
ارتفاع آن 80 سانتی متر و یا حدود یک متر است و گلهای آن به صورت خوشه از انتهای شاخه ها می روید و غالباً قرمز رنگ است
شروع گلدهی آن از تیرماه شروع و تا آخر مهر ماه ادامه دارد
گل یکساله سلوی داری ارقام پا کوتاه و پابلند می باشد
زمان گلدهی از اواخر اردیبهشت پاپیز می باشد
* انواع پاکوتاه سلوی به دلیل مرغوبیت از نظر میزان گل نسبت به شاخه ها و برگها، در بازار تهران به بهای گرانتر عرضه می شود (4،2)
زمان کاشت و نحوه ازدیاد:
* ازدیاد سلوی از طریق بذر انجام می شود بذر را در اسفند ماه روی کوش یا گلخانه کاشته و یک ماه بعد نباتات جوان تازه روئیده را در ترین یا گلدانهای کوچک 8 سانتیمتر قطر کاشته و در هر گلدان چند نبات را نشاء کرده و در اواخر اردیبهشت به بستر اصلی انتقال می دهند.
* نشاء هایی که شاخه کافی نداده اند می توان عمل پانسمان را که در آن جوانه انتهائی را می بندند و در نتیجه تعداد شاخه ها افزایش می یابند را به کار برد. (1،2)
بستر کاشت:
* خاک مناسب برای کاش سلوی دارای ترکیب :
خاک رس1+ ماسه 1+ کود دامی پوسیده 2/1 می باشد
بذر مخلوط شده با ماسه بادی را روی سطح خاک تسطیح شده پاشیده و روی آنرا با سبوس می پوشانند
فاصله کاشت بدنه 35-30 سانتی متر است
میزان بذری که در متر مربع مصرف می شود 10-7 گرم است
دمای مطلوب برای جوانه زنی بذر حداقل 15 درجه سانتی گراد است (1)
نیاز آبی:
* در مراحل اولیه کاشت بذر آ بیاری باید به نحوی صورت بگیرد که خاک کاملاً مرطوب باشد
پس از یک هفته که بذرها جوانه زدند آ بیاری را به تدریج کاهش می دهند این کار در محل اصلی به آب کمی نیاز دارد.
* این گیاه در تابستان به آب نسبتاً زیاد نیاز دارد (2،1)
کاربرد:
* سلوی طالب مکانهای سایه آفتابی می باشد بدین جهت در نقاط سایه زیاد، همچنین زیر سایه درختان بسیار مناسب است
جهت تزئینات تابستانه و پلات باندها و تپه ها و جهت دورنمای پارکها باغچه ها به کار می رود. (2،1)
نام فارسی: مینا چمنی
نام علمی : Bellis Perennis.L
Asteraceae (Compositae)
* این گیاه بومی اروپا است ارتفاع آن حدود cm10 بوده و آنها را بر حسب ساختمان کلاپرک و اندازه آنها، به گروه ها و نژادهای مختلف طبقه بندی می کنند به عنوان مثال کولتیوار Pom Ponnette دارای کلاپرک کوچک ولی مضاعف و نژاد Radar گلچه ها بزرگ و زبانه ای است. کلاپرک آنها سفید صورتی، قرمز، و گاهی دو رنگ است.
* به طور کلی مینا چمنی به رنگ های سفید صورتی، بنفش و قرمز می باشد (1،2)
بذرها در این گیاه ریز بوده و به رنگ سبز روشن است (مولف)
زمان کاشت و نحوه ازدیاد:
* در کرج بذر آن را در مرداد ماه در بستری آماده کشت می کارند و در مهر و آبان در محل اصلی نشاء کاری می شود، که نظیر گل بنفشه، مینا چمنی تیز زمستان را در زیر برف باقی مانده و در اوایل فصل بهار رشد و نمو خود را شروع می کنند.
* مدت زمانی که جهت جوانه زنی نیاز دارد 8 روز می باشد
همچنین در بهار یا پاییز از پا خوش های آن که به طور فراوان می باشد جدا کرده و در بستر اصلی کشت می نمایند در این صورت گیاه از طریق تقسیم بوته نیز تکثیر می شود . (2،6،2)
بستر کاشت:
* بستر کاشت شامل:
خاک رس 5/1+ ماسه 1+ کود دامی پوسیده 1 می باشد
پس از تسطیح بذر و مخلوط شد با ماسه بادی را روی خاک پاشیده و با سبوس می پوشانند.
* فاصله کاشت بوته ها از هم در بستر اصلی هر 10 سانتی متر یک بوته است (2و1)
نیاز آبی :
* پس از کاشت بذر بلافاصله باید آبیاری انجام شود بعد از جوانه زنی بذرها آبیاری به تدریج کاهش می یابد این کاهش تدریجی به دمای هوا بستگی دارد.
به این صورت که اگر دمای هوا پایین باشد آ بیاری به میزان کمتری انجام می شود
* در خاک های زیاد مرطوب ریشه ها می پوسند و در نتیجه در سرما از بین می رود، در این صورت برای محافظت از سرما، در حاشیه ها توسط پوشش سبکی از شاخه های کوچک آن را می پوشانند.
آفات و بیماریها:
* این گل در زمانهای گذشته در ردیف حساسترین گیاهان نسبت به آفات و بیمارها قرار می گرفته است. پوسیدگی ساقه (پژمردگی فوزاریوم) در این گیاه امری بسیار جدی است. در حال حاضر کولتیوارهای مقاومی وجود دارند اما در هر حال باید مسائل ضد عفونی خاک و دیگر تجهیزات را رعایت کرد.
زنگ و پوسیدگی خاکستری نیز از بیماریهای مشکل آفرین شمرده می شوند. زنجیره ها، شته ها، کنه های تار عنکبوتی، کنه سیکلامن، تریپس، مگس سفید، شپشک آرد آلود ولاروهای برگخوار نیز آفات این گیاه می باشند.
کاربرد:
* نقاط آفتابی و سایه آفتاب را ترجیح می دهد مینا چمنی برای حاشیه باغچه ها و تپه ها، باندهای گلکاری، در کنار نهرها، نقاط مردابی و سراشیبی و برای کشت در گلدان و تزیین چمن به کار می برند.
انواع پر پروگل درشت آن در گلدان در ایام بهار برای پشت پنجره ها نیز مناسب است.
این گل توام با بنفشه جلوه بسیار زیبائی را در اوایل بهار خواهد داشت.
* مینا چمنی وحشی به صورت آزاد در چمنکاری میروید و معمولاً 15 بوته در متر مربع کاشته می شود. (3،2)
نام فارسی: همیشه بهار
نام علمی : Clendula officainakis.L
نام تیره: (Asteraceae) Compositae
* گل همیشه بهار بومی جنوب اروپاست. ارتفاع آن از 20 تا 60 سانتی متر می رسد و بوته انبوه پر پشت و محکمی دارد و بسیار منشعب بوده، یکساله یا دوساله است. برگهای تحتانی قاشقی و کامل که در قاعده باریک شده و به دمبرگ تبدیل می شوند. برگهای فوقانی سر نیزه ای است کلاپرک آن 8-10 سانتی متر قطر دارد که در انتهای دمگل طویلی قرار می گیرد.
کولتیوارهایی که مورد کشت قرار می گیرند معمولاً دارای گلهای مضاعف هستند نظیر (Chryean the) که به رنگ زرد قناری (Balls orang) که نارنجی با مرکز کاملاً روشن Picilic Beauty به رنگ سفید کرم، زرد طلائی و نارنجی تیره می باشد.
* از گلهای پاییزی است بذر آن را همراه با بنفشه و مینای چمنی در تابستان کشت می کنند گلهای زرد طلائی همیشه بهار برای همه آشنا است. (4،2)
زمان کاشت و نحوه ازدیاد:
* بذر همیشه بهار را در اواخر اسفند ماه تا اوایل فروردین ماه مستقیماً در محل اصلی می کارند پس از آماده شدن نشاء ها آنها را در اردیبهشت ماه به محل اصلی منتقل نمایید
در کولتیوار C.fficinalis کولیتوار Fhore Pleno کلاپرک فقط واجد گلهای زبانه است و می توان کاشت بذر را در پاییز انجام داد، در این صورت گلدهی بیشتر خواهد شد (2)
بستر کاشت:
* بستری که برای کاشت بذر به کار می رود شامل:
5/1 خاک رس +1 ماسه +1 کود دامی پوسیده است پس از اینکه سطح خاک تسطیح شد بذر مخلوط شده با ماسه بادی را روی سطح خاک پاشیده و آنها را با سبوس می پوشانند.
* همیشه بهار به خاک خوب باغچه ای که دارای مواد آهکی باشد نیاز دارد به شرطی که به قدر کافی زهکشی شده باشد. (2،1)
نیاز آبی:
* پس از کاشت بذر آبیاری به میزان فراوان ا نجام می شود و تا زمان جوانه زنی ادامه می یابد. پس از جوانه زنی بذرها آبیاری به تدریج کاهش می یابد میزان آبیاری روزانه بستگی به دمای هوا دارد و در صورت پایین بودن دما آبیاری به میزان کمتر انجام می شود.
این گیاه در محل اصلی آب زیادی نیاز ندارد
* دما: دمای مطلوب برای جوانه زنی همیشه بهار 21 درجه سانتی گراد است در این دما طی مدت 10 روز جوانه می زند.
فاصله کاشت حدود 30 سانتی متر می باشد (6،1)
کاربرد:
* محل اصلی کاشت گل، آفتابی، سایه آفتابی می باشد ولی در سایه آفتاب گلها بهتر و بیشتر دوام می آورند.
* کاربرد گل همیشه بهار برای حاشیه باغچه ها است به شرطی که گل های آن ها رنگارنگ باشد و در پارکها و باغچه ها وسیع آن را به صورت گروهی با گل یک رنگ استفاده می شود
* با حذف گلهای پژمرده به طول مدت گلدهی آن افزوده می شود برای اینکه کلاپرک بزرگ و پر گل باید ساقه های نورسته کناری حذف شوند.
نام فارسی: جعفری
نام علمی : Tagetesl.L
نام تیره: Asteracees (Composees)
* موطن اصلی گل جعفری مکزیک می باشد و امروزه در تمام دنیا کشت آن مرسوم بوده و یکی از گلهای یکساله بهار و تابستانه است . برگ ها بریده، گل زرد، نارنجی و یا زرد لیموئی، دورنگ (کناره ها زرد طلائی و وسط گلبرگ به رنگ قرمز مایل به قهوه ای) می باشد
* گل آذین آن دیهم بوده و دارای انواع پابلند، پا متوسط و پا کوتاه می باشد
* برگهای پنجه ای و رنگ سبز ملایمی دارند. و تمام انواع جعفری ها معمولاً از اوایل تابستان تا اواخر پاییز دارای گل هستند . معمول پا بلند به ارتفاع 70-100 سانتیمتر و از اواخر خرداد گل دهی آن شروع می شود و گل ها دارای عطر مخصوص ا ست.
واریته های پا کوتاه آن به ارتفاع 25-30 سانتیمتر و بسیاری زیبا می باشند. نوع جعفری رز هندی T.erectaL دارای گلهائی از نوع داودی است که کاسه گل های آن لوله ای شکل و دورنگ می باشند (زرد، نارنجی) دو نوع جعفری پا کوتاه دیگر با همین رنگ و با نام تجاری Inca Marigolds وجود دارد که مناسب کاشت در باکس های گل جهت آ رایش پنجره ها، تراس ها و بالکن ها می باشد. بعضی از واریته های آن به ارتفاع 20-30 سانتیمتر به رنگ قرمز مایل به قهوه ای و کنارشان زرد طلائی است. امروزه واریته های جدیدی به رنگ زرد لیموئی تا زرد فوق العاده تند مایل به قهوه ای نیز تولید شده اند.
در ضمن دارای گونه های کم پر با رنگهای متنوع است. مانند Mairgold Red Mariella (2،1،2)
زمان کاشت و نحوه ازدیاد:
* ازدیاد گل جعفری از طریق بذر می باشد بذرها را می توان در آخر زمستان در شاسی و گلخانه سرد کاشته و در فروردین ماه در هوای آزاد در بستر اصلی نشاء نموده.
بذر به صورت نواری کاشته می شوند و پس از آنکه بذر در جوانه زدند آ نها را تنگ کرده و مواظبت می نمایند تا نشاءها رشد خود را به خوبی انجام دهند بذر را نباید به صورت انبوه کاشته شود. فاصله کاشت نشاء ها در بستر اصلی بین 20-30 سانتیمتر است.
* کاشت مستقیم بذر جعفری در محل اصلی یعنی بسترهای کاش گلهای یکساله نیز امکان پذیر است. برای دست یابی به نتیجه خود بذر آن را باید به موقع و در اوایل اردیبهشت ماه، در شرایطی مشابه منطقه کرج کاشت. (4،2)
بستر کاشت:
* بستر کاشت در مورد نظر برای کاشت بذر جعفری شامل:
خاک رس 1+ ماسه 1 و کود دامی پوسیده 2/1 است.
پس از تسطیح زمین بذر جعفری را در سطح خاک می پاشند.
میزان بذر مصرفی 15 تا 20 گرم در هر متر مربع است
در طی مدت 7 روز بذرها جوانه می زنند.
* این گیاه در انواع خاکهای مساعد و سالم و تازه رشد و نمو خوبی دارند (2و1)
نیاز آبی:
* پس از کاشت بذر آ بیاری به مقدار زیاد صورت می گیرد تا رطوبت مورد نیاز برای جوانه زنی بذر تامین شود طی مدت 7 روز بذرها جوانه می زنند که در این هنگام باید آبیاری به تدریج در طول یک هفته کاهش یابد. این گیاه در محل اصلی به آ ب کافی نیاز دارد.
* آبیاری آن متوسط و بایستی زمین همیشه مرطوب باشد (2و1)
کاربرد:
* این گیاه در مکانهای آفتابی رشد و گلدهی بیشتری دارد.
واریته های پا کوتاه در کنار باغچه به صورت جدا از هم یا به صورت گروهی کاشته می شوند، واریته های پابلند در حاشیه های بزرگ کاربرد دارد. انواع پا کوتاه برای تزئین تپه ها بوده و کاشت آنها در گلدان برای تزئینات نمای ساختمان و تراس ها و بالکن ها کاربرد دارد. (2)
نام فارسی: میمون
نام علمی: Antirrhinum L
نام تیره : Scrophularia Cees
* موطن اصلی گل میمون مناطق مدیترانه ای بوده و در این نواحی گلهای تابستانه تولید می شود.
* گیاهی است از نوع گیاهان بومی دائمی ولی اغلب جزء گلهای یکساله مورد استفاده قرار می گیرد. این گل دارای اسپس های زیادی است. یکی از اسپس های آن A. majue می باشد که گیاهی یکساله و دائمی است گلهای آن به رنگ مختلف زرد، سفید، قرمز بوده و گاهی نیز ابلق و دو رنگ می باشد ارتفاع ثبات در واریته های پا کوتاه 10-15 سانتیمتر می باشد.
در واریته های پا متوسط 40 سانتیمتر بوده و در پا بلند 60-70 سانتی متر است. واریته های تتراپلوئید نیز در سالهای اخیر به دست آمده، که گلهای آن فوق العاده درشت و زینتی است و بلندی آن نیز 50-60 سانتیمتر است. به طور کلی رنگ گل های میمون متفاوت و دارای رنگ سفید ساده، صورتی پوست پیازی، زرد، کرم، بنفش، یا از گلهای مخلوط به صورت راه راه یا دارای لکه هائی است. (2،6)
بذر میمون ریز بوده و سیاه رنگ می باشد (مولف)
زمان کاشت و نحوه ازدیاد :
* آسانترین طرز ازدیاد گل میمون به وسیله بذر می باشد. و آن را در دو موقع می توان کاشت، یکی در فروردین ماه که انرا همانند نباتات یکساله و در خزانه هوای آزاد می کارند
* تذکرات زیر از مهمترین مواد موثر در افزایش میزان جوانه زنی بذرها می باشد. بذرها معمولاً از قسمت درونی مورد حمله چند قارچ از جمله آلترناریا و استمفیلوم بوتریوسم قرار می گیرند که منجر به کاهش جوانه زنی بذرها می گردد. احتمال آلودگی بذرها در رطوبت بالا و هوای آزاد نسبت به بذری که در گلخانه ها با تهویه کامل به دست می آید بیشتر است.
استفاده از قارچ کش ها مانند تیرام معمولاً نه تنها نتیجه مثبتی ندارند بلکه موجب کاهش درصدر جوانه زنی نیز می گردند. بذرهای پیش رس مورد نیاز گلخانه ای را باید در گلخانه و بذر در هوائی آزاد را باید در مزرعه عمل آورد.
نشاءهای گل میمون نسبت به ریز وکتونیا و پیتوم بسیار حساسند بنابراین بذرها باید در محیطی عاری از بیماری کاشته شوند.
پس از جوانه زنی، شرایط محیطی خنکتر و خشکتر می تواند در بهبود رشد، موثر واقع شود. شدت نور زیاد نیز نتیجه مثبتی به همراه خواهد داشت. نورهای تکمیلی، رشد، نشاءها را تا زمان نشاء کاری تامین می کنند.
* فواصل خطوط کاشت بذر در خزانه 10 سانتیمتر خواهد بود که پس از رشد و نمو نباتات در خزانه اوایل تابستان آنها را از خزانه بیرون آورد در محل اصلی به فاصله 30 سانتیمتر می کارند. نکته: پس از کاشت در محل اصلی این گیاه در پاییز گل خواهد داد.
چنانچه بذر در شهریور ماه و اوایل پاییز همانند بالا در خزانه کشت گردند و اوایل فروردین نشاءها را به محل اصلی منتقل و نشاء نمایند در اوایل تابستان به گل خواهند رفت و گلهای بهتر و درشت تری تولید خواهند کرد.
طریقه دیگر ازیاد میمون تقسیم بوته می باشد. مناسب ترین زمان جهت این نوع ازدیاد پاییز و یا اواخر زمستان می باشد. (2و6و2)
بستر کاشت:
* بستر کاشت مورد نظر مناسب برای این گیاه شامل:
5/1 خاک رس +1 ماسه +1 کود دامی پوسیده است
پس از تسطیح خاک بذر مخلوط شده با ماسه بادی را روی خاک پاشیده و با سبوس می پوشانند
فاصله کاشت در محل اصلی حدود 30 سانتیمتر می باشد.
میزان بذر برای یک متر مربع 5/1 تا 2 گرم است.
پس از کاشت بذر بلافاصله باید آبیاری صورت بگیرد. در خاک های زیاد مرطوب ریشه ها می پوسند و در نتیجه در سرما از بین می روند دراین صورت برای محافظت از سرما، در حاشیه ها توسط پوشش سبکی از شاخه های کوچک آن را می پوشانند. گل میمون در خاک با تهویه و زهکشی مناسب که دارای خلل و فرج زیادی باشد از رشد خوبی برخوردار می گردد (1)
نیاز آبی:
* اگر گل میمون در محیطی بسیار مرطوب قرار گیرد به سرعت دچار پوسیدگی ریشه شده و در نهایت پژمرده می گردد و هر چه گیاه به مرحله بلوغ نزدیکتر شود شدت آن افزایش می یابد ولی اگر محیط کشت به اندازه کافی عمیق و خلل و فرج دار باشد تا اثرات زیانبار آب جمع شده در زیر بستر را برطرف کند، گیاهان را می توان در دوره های تشعشع خورشیدی بالا یعنی وقتی که کمبود رطوبت به حداکثر مقدار خود می رسد همه روز آبیاری کرد تا اینکه رشد و کیفیت بهینه حاصل گردد.
* دما: دمای مطلوب برای جوانه زنی بذر این گیاه 18 تا 21 درجه سانتی گراد است . در این دما گیاه در مدت 7 تا 14 روز جوانه می زند.
* طبق تحقیقات انجام دشه دمای مطلوب رشد گیاه گل میمون، بر حسب تجمع ماده خشک در گیاه، از 27 درجه سانتیگراد برای نشاء های جوان (که در دمای شب و روز یکنواخت پرورش می یابند) تا 15 درجه سانتگراد در موقع نزدیک گلدهی کاهش می یابد. (6،1،6)
آفات و بیماریها:
* بیماری های مهم و رایج گل میمون بر حسب محل جغرافیایی کاشت آنها، متفاوت است. مثلاً پوسیدگی خاکستری در مناطق سرد و مرطوب با نور کم زمستانی، بیماری بسیار مهلک و شایعی است که در سایر مناطق چندان مشاهده نمی شود سفیدک سطحی و سفیدک داخلی نیز در برخی مناطق شایع است.
دو قارچ کش انتقالی (سیستمیک) جدید، در مبارزه با این بیماری مفید می باشد. بنومیل در کنترول سفیدک سطحی به صورت سمپاشی بر روی گیاه و یا روی خاک با غلظت مناسب، بسیار موثر است.
بیماریهای دیگری نیز به تازگی برروی گل میمون گزارش شده که از آن جمله گونه هایی، از آلترناریا و هلمینتوسیوریوم را می توان نام برد.
* بذر این گیاه در کرج هنگام بذر گیری توسط کرم سبز رنگ کوچکی که به کپسولهای بذر حمله می کند مورد تهدید جدی است
کاربرد:
* در مکانهای آفتابی و نا محدودی سایه آفتاب کشت می گردد عمدتاً این گیاه در زمین های خشک و خاک آهکی و حتی روی سنگ چین ها و دیواره ها سبز می شود به همین دلیل می توان از آن برای تزئین سنگ چین های باغات ییلاقی استفاده کرد. انواع پاکوتاه آن جهت ایجاد فرش گل در داخل چمن کاریها و در حاشیه ها و نوع پابلند آن بیشتر در ضمن اینکه در حاشیه های کنار دیوار کاشته می شود. ضمناً انواع پاکوتاه آن جهت کاشت در گلدان و باکس های گل و استفاده آنها برای تزئین نمای ساختمان ها در مکانهای آفتابی مورد استفاده قرار می گیرد ضمناً این گیاه مکمل خوبی برای گیاهان مواج گل ظریف نظیر ژیپسوفیل یا مارگریت سفیدی باشد.
* نکته: در نواحی که دارای زمستانهای نه چندان سرد هستند (حداقل درجه حرارت زمستان 10 درجه سانتیگراد) گل میمون تا این درجه سرما را تحمل می کند و در سال دوم محصول خوبی می دهد و در این صورت دوساله محسوب می شود. (4،2،3)
فهرست منابع
1- جزوه تحقیقاتی سازمان پارکها و فضای سبز تهران؛ (گیاهان پوششی)، انتشارات معاوت امور شهری و فضای سبز تهران، چاپ 1382
2- دکتر حکمتی، جمشید، گلهای فصلی (گلهای فضای آزاد)، نشر علوم کشاورزی، چاپ اول 1382
3- دکتر حکمتی، جمشید؛ صد گیاه زینتی، انتشارات فرهنگ جامع چاپ سوم 1380
4- دکتر خلیلی، احمد، گلکاری (پرورش گیاهان زینتی ایران)، چاپ هشتم شهریور 1382
5- مهندس هاشیم اصفهانی، اسماعیل، ترویج گلکاری نوین انتشارات نسق- نقش مهر، چاپ 1380
6- دکتر روی.آ.لارسون؛ گلکاری، ناشر سازمان پارکها و فضای سبز تهران، ویراستاران علمی، دکتر علی مقیدی – دکتر منصور عبائی چاپ بهار 1375
فهرست مطالب
عنوان صفحه
چکیده 2
مقدمه 3
فصل اول: مشخصات تاریخچه تاسیس واحد کارآموزی 4
فصل دوم: بررسی شرح وظایف و فعالیتهای صورت گرفته و تکنیکهای به کار رفته 5
فصل سوم: پرورش و تکثیر گلهای فصلی (گلهای فضای آزاد) 7
گلهای فصلی پیازی 7
زمان کاشت 8
گل نرگسی: Narcissus
مشخصات گیاه شناسی 9
زمان کاشت و نحوه ازدیاد 10
بستر کاشت 10
نیاز آبی 11
کاربرد 11
گل کوکب کوهی Rudbeckial: L
مشخصات گیاه شناسی 12
زمان کاشت و نحوه ازدیاد 12
بستر کاشت نیاز آبی 13
کاربرد 13
گل رعنا زیبا Gaillardia Pulchella Faug
مشخصات گیاه شناسی 14
زمان کاشت و نحوه ازدیاد 15
بستر کاشت 15
نیاز آبی 16
کاربرد 16
گل سلوی- صلبی Salvia: L
مشخصات گیاه شناسی 17
زمان کاشت و نحوه ازدیاد 17
بستر کاشت 18
نیاز آبی 18
کاربرد 19
گل مینا چمنی Bellis Perennis: L
مشخصات گیاه شناسی 19
زمان کاشت و نحوه ازدیاد 20
بستر کاشت 20
نیاز آبی 20
آفات و بیماریها 21
کاربرد 21
گل همیشه بهار Calendula officinalis : L
مشخصات گیاه شناسی 22
زمان کاشت و نحوه ازدیاد 23
بستر کاشت 23
نیاز آبی 23
کاربرد 24
گل جعفری Tagetes L.
مشخصات گیاه شناسی 25
زمان کاشت و نحوه ازدیاد 26
بستر کاشت 26
نیاز آبی 27
کاربرد 27
گل میمون Antirrhinum L.
مشخصات گیاه شناسی 28
زمان کاشت و نحوه ازدیاد 29
بستر کاشت 30
نیاز آبی 31
آفات و بیماریها 32
کاربرد 32
فهرست منابع 34
دانشگاه آزاد اسلامی -واحد شهرری
رشته مهندسی کشاورزی -زراعت و املاح نباتات
گزارش کارآموزی
پرورش و تکثیر گلهای فصلی (گلهای فضای آزاد)
محل کارآموزی
مرکز آموزش گل و گیاه منطقه 13
استاد راهنما:
دانشجو:
39