بسمه تعالی
گزارش کارآموزی
کارآموز :
استاد کار آموزی :
شماره دانشجویی کارآموز :
محل کارآموزی :
شهرستان ، مدرسه شهید طالبی
مدت کارآموزی :
فهرست مطالب
1 مقدمه
6 دستورالعمل حفاظتی و ایمنی کارگاه ها
9 آشنائی کلی با مکان کارآموزی
9 تخریب
10 گودبرداری
11 قالب بندی
12 بتن مگر
13 آرماتور بندی فنداسیون و نصب صفحه ستون ها
15 بتن ریزی فنداسیون و تراز صفحه ستون ها
16 ساخت و نصب اسکلت فولادی
آشنائی کلی با مکان کارآموزی
پروژه آموزشگاه سه کلاسه شهید طالبی . در استان خراسان شمالی ، شهرستان . به مساحت زیربنای 453 متر مربع در زمینی به مساحت تقریباً 800 متر مربع در حال احداث می باشد. این پروژه از سری پروژه های تخریب و بازسازی سازمان نوسازی مدارس استان خراسان شمالی می باشد. لذا اینجانب در این کارگاه از ابتدای پروژه در محل کارگاه حضور داشته و در مراحل مختلف ساخت این پروژه مدتی به عنوان کمک سرپرست کارگاه مشغول به کارآموزی بودم.
لازم به ذکر است در طی انجام کارآموزی اقدام به گرفتن عکس های پی در پی از پیشرفت فیزیکی پروژه داشته و آنها را ضمیمه گزارش کار کرده ام.
تخریب : در محل انجام پروژه آموزشگاه سه کلاسه شهید طالبی از آنجا که این پروژه از سری پروژه های تخریب ، بازسازی می باشد . دو ساختمان قدیمی که متعلق به آموزش و پرورش شهر . به نام دبستان شهید طالبی با قدمت تقریبی 450 سال در و مدرسه شهید طالبی با قدمت تقریبی 30 سال بود را تخریب کردیم. ساختمان دبستان از دیوارهای باربر 50 سانتی متری که جنس خشت و گل و کاه با سقف چوبی که از الوار درخت چنار استفاده شده بود.
پی این ساختمان مطابق ساختمان های قدیمی از شفته آهک و لاشه چینی سنگی استفاده شده بود . و سقف آن از نوع سقف طاق ضربی بود و همچنین پی آن از مصالح بتنی و آرماتور استفاده شده بود ولی تمام میلگردهای مصرفی آن از نوع میلگرد A1 (بدون آج) با مقاومت =2200بود. این مساله نشان گر این است که در سالهای خیلی گذشته (دهه 40 تا 50 ) به آئین نامه های اجرای آبا و آفا توجه زیادی نشده یا اصلاً وجود نداشته و حتی نظارت های مهندسی بر روی ساخت سازهای آن زمان نمی شده و این موضوع به من نشان داد که استفاده از این آئین نامه ها و نظارت درست بر ساخت و سازها چقدر بر مقاومت ساختمان و عمر مفید ساختمان موثر است.
برای اجرائی کردن مرحله تخریب ابتدا ما سقف ساختمان ها را بوسیله چند کارگر برداشتیم . درب و پنجره ها را از دیوارها جدا کرده و آن ها به انبار آموزش و پرورش تحویل دادیم سپس به وسیله لودر بزرگ که حجم باگت آن به 3 متر می رسید شروع به تخریب دیوارها کردیم. خاک ها و نخاله های تولید شده را به چند کامیون بارگیری کرده و آن ها را در محل مناسب تخلیه می کردیم تمام دیوارها ، پی ها و سقف ها را تخریب کردیم و زمین را هموار کردیم . در این حالت یک مشکل وجود داشت محل رفت و آمد لودر خاک نرمی پیدا کرده بود و نهایتاً ما به عمق 10 تا 15 سانتی متر دوباره زمین را خاکبرداری کردیم و حالا زمین آماده خاکبرداری و کودبرداری برای پی بود.
گودبرداری
بعد از مسطح شدن زمین کروکی زمین و پی ها را با گچ ریزی مشخص می کنیم و باید مراقب بود که گوشه های زمین ، دهنه ها و کل طولها طبق نقشه اجرا شود . بعد از گچ ریزی بوسیله بیبل مکانیکی محل پی ها را می کَنیم البته ابعاد آن در عرض 20 سانتی متر و در عمق 10 سانتی متر بیشتر از اندازه پی است چون در اطراف باید 10 سانتی متر آجر کاری برای قالب بندی اجرا کنیم و اندازه ارتفاع برای بتن مگر10 سانتی متر بیشتر می باشد.
بعد از اتمام پی کنی باید کف پی ها را که جای ناخن باگت را هموار کنیم یعنی وگلاژ کنیم . باید توجه داشت به هیچ نحو نباید از خاک ریخته شده ( دستی ) در پی خبری باشد.
مقاومت مجاز خاک 1 (کیلوگرم بر سانتی متر مربع) در نظر گرفته شده که تایید این مورد توسط دستگاه نظارت مشخص می شود و گاهی اوقات ، کف شالوده تا حداقل 95% کوبیدگی متراکم می شود.
قالب بندی آجری
با توجه به امکانات موجود در منطقه کاری و نبود قالب های فلزی دستگاه اجرائی تصمیم گرفت که از قالب بندی آجری استفاده کنیم لذا در قسمتی که ما پی کنی ( کانال ) کرده بودیم از آجر چینی 10 سانتی و در سایر قسمت ها که از قالب بندی آجری با ملات ماسه سیمان که در عرض 20 سانتی اجرا شد. کلیه قالب بندی آجری بوسیله پشت بندهایی مهار شده که از باز شدن قالب بندها جلوگیری کنند. اصول کار در قالب بندی بدین صورت است که قالب باید بتن را در مقابل صدمات حفظ کرده، از کم شده رطوبت بتن و نشت شیره آن جلوگیری نماید. در مقابل سرما و گرمای محیط عایقی مناسب باشد ، میلگرد ها و سایر اجزا و قطعاتی را که در داخل بتن قرار می گیرد در محل مورد نظر نگاه داشته ، در برابر نیروهای ناشی از ارزاندن و مرتعش ساختن بتن مقاومت نماید و از بتن ، بدون آسیب رساندن به آن جدا کرده که در قالب آجری برای جلوگیری از نشت آب و جداشدن راحت از پلاستیک های ضخیم با عرض زیاد استفاده می کنیم. قالب های آجری باید چنان چیده شوند که با رعایت روا داری های مجاز عضو و قلعه بتنی با کاور مناسب طبق نقشه اجرائی بتن ریخته شود.
بعد از بتن ریزی می توان با تائید دستگاه نظارت قالبها را در محل قرار داد و آنها را خارج نکنیم ولی ما این آجرها را در آورده و در کرسی چینی از آنها استفاده کردیم.
ویبره مناسب و یا فشارناشی از حرکت بتن در کانالهای قالب امکان ریختن قالب ها و واشدن آنها را زیاد می کند لذا اجرای صحیح و اصولی اصل مهمی در اجرای درست ، کم هزینه و بدون اصراف می باشد.
بتن مگر
قبل از بتن آرماتور فنداسیون ابتدا ما باید زیرکار را تمیز و صاف و هموار سازیم لذا برای این کار از بتن نظافت یا بتن مگر با عیار سیمان 150(کیلوگرم بر متر مکعب ) استفاده می کنیم. این بتند را به ضخامت 10 سانتی متر بر روی همان زمین رگلاژ شده با مقاومت مجاز تعیین شده بطور کاملاً تراز می ریزیم. خیلی از پیمانکارها به انی مسئله توجه زیادی ندارند ولی من به شخصه به مسئله بتن مگر حساسیت به خرج داده و تمام سطج بتن مگر را در طول و عرض ساختمان با دوربین نقشه برداری تراز کرده و حتی درصد 1 سانتی متر آن را نادیده نگرفتم.این کار چند حسن داره
اولاً : هنگام آرماتور بندی کاور مناسب زیر مش میلگرد رعایت می شود
دوماً : در وقت بتن ریزی بتن با خاک برخورد نداشته و خاک مخلوط آن نمی شود
سوماً : در مصرف بتن اصراف نداریم و بطور صحیح و دقیق انجام می شود.
آرماتور بندی فنداسیون و نصب صفحه ستون
در این مرحله کانال ها ( پی ها ) آماده آرماتور بندی است .آرماتور بندی نکاتی وجود دارد که در کار به آن باید توجه شود .
1- کلیه میلگردهای که ما در این ساختمان مصرف کردیم از نوه آجر A3و با حداقل تنش4000(کیلوگرم بر سانتی متر مربع ) می باشند.
2- کلیه پوشش میلگردها در این ساختمان دارای 5/7 سانتی متر کاور بود.
3- برای نگه داشتن شبکه فوقانی آرماتور به اندازه کافی از خرک در فواصل مناسب استفاده کرد .اندازه و نحوه ساخت آن باید طبق محاسبات سرپرست کارگاه و ناظر طوری ساخته شود که فواصل طبق نقشه اجرا شود.
4- برای اجرای آرماتور هی تقویتی همیشه آنها را آکس پی به سمت کناره ی پی چیده می شود .
5- شبکه زیرین آرماتور به کمک قطعات سیمان که به اندازه کاور ( پوشش) ارتفاع داشته و با مفتول های نرم به میلگرها بسته شد. این قطعات را باید در اطراف تقاطع بیشتر گذاشته شود.
6- تمام میلگردهای این ساختمان را بوسیله قیچی یا دستگاه برش ، بریدیم در بعضی مواقع که احتیاج شد با هو برش آنها را بریدیم .حتماً میلگرد باید از اندازه داده شده 10 تا 20 سانت بلندتر بریده شود.
7- طول وصله های پوششی (اورلب) درمیلگردها 50 برابر قطر میلگرد می باشد.
8- میلگرد های مصرفی کاملاً نو، تمیز و بدون هیچگونه آلودگی نظیر چربیها ، ذرات بتن، گردوخاک و یا مواد زائد دیگر باشد. میلگردها قبل از استفاده باید کاملاً پاکیزه باشند تا خللی به پیوستگی بتن و میلگردها وارد نشود. مقطع میلگردهای مصرفی نباید به علت زنگ زدگی تضعیف شده باشد.البته استفاده از میلگردهای زنگ زده به شرطی مجاز است که اول زنگ زدگی قبلاً با برس یا وسایل مشابه کاملاً پاک شود . البته داشتن یک مقدار کم زنگ در بوجود آوردن اصطکاک بین میلگرد و بتن کمک می کند.
با توجه به نکاتی که گفته شد و خیلی مهم بود در اجرا چند مسئله که در راستای کار و نکات تئوری به آن برخورد کردم این بود که دراجرای فنداسیون ما از دو نوع میلگرد به T18 و T19استفاده کردیم. میلگرد T18درطول و T14در عرض (میلگرد سنجاقی) استفاده شد. میلگرد های طولی برای مقابل به نیروهی کششی برای مقابله با لنگرهای مثبت ایجاد شده . در شالوده و میلگرد عرضی برای مقابل با نیروهی برشی و جلوگیری از توک های عرضی مورد استفاده می شود. با توجه به اینکه طول پی ها از 12 متر بیشتر بود و ما احتیاج داشتیم که از اورلب استفاده کنیم از 10 میلگرد بطور یکی در میان و جابجا به آنها اورلب داریم قادر یک قسمت تمام میلگردها قطع نشده و تمرکز تنش نداشته باشیم . سنجاقی های بالا و پائین در یک راستها و ساق انها به هم بست می خورد.
بعد از اتمام کار آرماتور بند تمام فواصل میلگرهای طولی و عرضی و کاور های پایین و بغل توسط سرپرست کارگاه کنترل می شود. اگر مشکل نداشت اجزا نصب صفحه ستونها داده می شود. برای اجرای صفحه ستونها ابتدا باید آکس های دقیق بوسیله ریسمان کشیده شود سپس بوسیله مدار روی ثفحه نشان می دهیم با جاگذاری صحیح بولت ها و قرار دادن خاموت ها زیر صفحه ستون آنها را نصب می کنیم.
بعد از نصب تمام صفحه ستونها بوسیله دوربین نقشه برداری تمام آنها را با هم تراز کرده و در یک تراز قرار می دهیم تا بعد از بتن ریزی دچار مشکلات زیادی برای پر کردن زیر صفحات و بالا و پایین کردن آنها نداشته باشیم. صفحه ها باید کاملاً محکم و در آکس ها ی کشیده شده باشد که تمام اصل صفحه ستون همین است.
بتن ریزی فنداسیون و تراز صفحه ستون ها
بتن ریزی شامل دو بخش است :اول اینکه طرح اختلاط بتن . دوم اینکه نحوه ریختن و آزمایشگاه بتن و مقاومت 7و 28 روزه بتن.
با توجه به امکانات موجود در منطقه در قسمت اول: ما از بتن اماده با عیار (کیلوگرم بر متر مکعب) استفاده کردیم لذا سیستم دانه بندی و طرح اختلاط آن مطابق اصول بچینگ بتن طرف قرارداد است .اما در قسمت دوم : ما برای بتن ریزی از چرثقیل استفاده کردیم و بوسیله باکت 3/0 متر مکعبی بتن فنداسیون را ریختیم. در بتن ریزی دستگاه نظارت در محل کارگاه حضور داشت و آزمایشگاه بتن ابتدا با آزمایش اسلامپ بتن دستور داد تا از بچینگ اسلامپ را بالا ببرند در غیر اینصورت دستگاه اجرا را مظوف ساخت از دوان کننده استفاده کند. استفاده از آب غیر مجاز بوده و مقاومت بتن را پایین می آورد. آزمایش دوم، آزمایش مقاومت بتن بود که در هشت نمونه مکعبی نمونه گیری شدو جواب های آن 7 روزه و 28 روزه مثبت بود. یعنی مقاومت فشاری نمونه بتن 250 کیلوگرم بر سانتی متر بود جواب داده بود.
ویبره مناسب در حین کار و پی در پی ، کار ساده ولی با اهمیت است که ما نیز در این کار آن را به سرعت و کامل انجام دادیم .این کار کمک می کند کارائی بتن و ترکیب بتن بهتر شود و از کرمو شدن بتن و کاهش دوام و مقاومت بتن جلوگیری می کند. انجام عملیات بتن ریزی کار پیچیده ای است که خیلی باید آنها را رعایت کرد از جمله ویبره کردن ، پرداخت بتن و از همه مهمتر آب دادن بتن بعد از 24 ساعت از اتمام بتن ریزی که نقش ر رنگی در مقاومت فشاری بتن دارد و این کار باید تا یک هفته ادامه دهیم. گاهی اوقات در گرمای زیاد باید از گونی استفاده شود تا آب بتن براحتی تبخیر نشود. و سطح بتن ترک نخورد. بارگذاری تا 24 ساعت بعد از اتمام بتن ریزی به هیچ نحو نباید صورت گیرد. حتی وزن یک انسان روز بعد از اتمام بتن ریزی نوبت رسیده به رگلاژ کف ستونها و آنها را باید از جای خود درآورده و زیر آن را با ملات گروت پر کنیم . چون ملات گروت ، ملات حجیم شونده است و می تواند تمام منافذ و جاهای خالی باقی مانده را پر کند و استفاده از آن اجباری است بعد از جاگذاری دوباره بوسیله دوربین نقشه برداری برای آخرین بار صفحه ها را تراز می کنیم. تا برای نصب ستونها آماده باشد. البته بعد از نصب روی صفحه را کاملاً تمیز کرده تا جوش کاری روی آن خوب صورت گیرد.
ساخت و نصب اسکلت فولادی
ساخت ستونها که تمام آنها تیپ بودند از اواسط کار فنداسیون شروع شده بود و در طول کار نظارت کامل بر آن داشتم. که نصب صفحه ها و طرز جوشکاری و قسمت جوش مهمترین نکات در نظر گرفته شده بودند. در اسکلت فولادی مهم ترین نکته و اصل جوشکاری است ، چون مقاومت فشاری و تنش برشی فولاد که از کارخانه آورده شده مشخص و نیاز به اجرا ندارد فقط مهمترین مسئله اینست که بتوانیم شرایط محیطی و دمائی و نوع جوشکاری را کنترل کنیم و در نهایت با تست جوش P.Tو V.T به کار جوش تائیدیه داده می شد چند نکته که باید رعایت می شد این بود :
1- از خم کردن سیم جوش باید اجتناب می شد .
2- در هوای بارانی و برفی نباید جوشکاری می شد
3- از الکترود نم دار نباید استفاده می شد.
4- طول کابل جوشکاری نباید بیش از 30 متر می شد.
5- جوش های نفوذی باید با تمام جزئیات کامل اجرا می شد. که در کنار اینها نکته دیگر اینکه تمام ورق ها باید با دستگاه برش بریده می شد و مجاز به برش ورق با هوا برش نبودیم و بعد از اجرای کامل ستون و قبل از تست جوش V.T باید تمام سرباره جوش تمیز و برس زده می شد و تست جوش V.T همان تست چشمی ست که ناظر جوش طبق قرارداد با کارفرما مسئول رسیدگی به کیفیت جوش بود و در نمونه گیری های رندوم تست P.T یا همنا تست مایعات نافذ را انجام می داد و بعد از انجام این دو قسمت تائید به نصب ستونها داده شد.
ستونها را نصب کردیم یعنی ابتدا چهار ستون کوشه را شاقول کرده و محکم کردیم سپس با ریسمان کشیدم تمام 30 ستون دیگر را اجرا کردیم . مرحله بعد اجرای تیرهای اصلی بود که بوسیله جرثقیل آنها را در محل خود نصب کردیم و جوشکار بوسیله خال جوش آنها را سرجای خود محکم می کرد بعد از نصب ستونها و تیرهای اصلی دوباره تست جوش V.T و P.T از پاستونها گرفته شد و مشکلات آنها به جوشکار ابلاغ و جوشکار آنها را رفع عیب کرد. ضد زنگ زدن بعد از اجرای اسکلت فولادی باید صورت بگیرد ولی قبل آن باید میلگردهای مهاری دیوارها را به ستونها جوش داد تا دیوارها به ستونها متصل کنیم.
پروفیل های استفاده شده در این ساختمان یک طبقه در ستونها IPE 16و در تیرهای اصلی IPE 24-22-20-18و در تیر فرعی IPE 14-16 بود .نوع ستونها از نوع دوبل پا باز بود که در آن از ورق نردبانی ستفاده شد. در تمام تیرهای اصلی در قسمت وسط تیر از ورق تقویت استفاده شد یعنی در قسمت ماکزیمم لنگر خمشی با توجه دیاگرام از این ورق استفاده شده بود.
دستورالعمل حفاظتی و ایمنی کارگاهها
صنعت ساخت و ساز یکی از مهمترین و اشتغالزاترین صنایع کشور است .بنابراین ، توجه به مسائل مربوط به ایمنی و سلامت شغلی کارگران و کاراکنان در این صنعت مهم می باشد. از آنجا که فعالیت های عمرانی بسیار متنوع و پیچیده می باشند ، ریسک فراوانی در اینگونه فعالیتها مشاهده می شود. لذا ، آثار و تبعات عدم رعایت ایمنی و پیشام حوادث برای گروه های ذینفع بسیار پر هزینه و بعضا غیر قابل جبران خواهد بود.
از آنجا که یک حادثه ساختمانی می تواند از نظر اقتصادی و اجتماعی خساراتی به فرد و اجتماع وارد کند، این نتیجه عاید می گردد که جلوگیری از حوادث ساختمانی ، قسمتی از منابع مالی و انسانی جامعه را که از عوامل تولید اقتصادی هستند حفظ می نماید و از فشرها و ناراحتی ها ی رواین کارگران حادثه دیده و خانواده آنها و جامعه جلوگیری به عمل می آورد. بنابراین اگر چه فهم خوبی از گستردگی و الگوی حوادث در صنعت ساختمان در دنیا وجود داشته ولی بررسی های مختصری با توجه به محدوده کامل از فاکتورهای موثر مدیریتی ، کارگاهی و فردی وجود دارد .با این پیش زمینه ما به دنبال شرح گستره ای از فاکتورهای درگیر در حوادث ساختمانی با هدف توضیح فرایندهای علت و معلولی حوادث شامل سهیم بودن فاکتورهای سیاسی، مدیریتی ، کارگاهی و فردی هستیم.
عوامل تاثیر گذار بر ایمنی کارگاه
برای شناسائی عوامل موثر بر میزان تاثیر آنها بر ایمنی و سلامت شغلی در کارگاههای ساختمانی درایران، با توجه هب مروری بر ادبیات نظری خصوصاً تحقیقات صورت گرفته در سنگاپور و چین و همچنین استفاده از نظرات کارشناسان و متخصصان حرفه ای و دانشگاهی تعدادی از عوامل ، موثر بر ایمنی کارگاه استخراج گردیدند.در این تحققق 5 رده کلی مختلف از عوامل شامل عوامل خط مشی ، فرایند مدیریت ، کارکنان و انگیزشی به کار گرفته شد. عامل فرایند یک عامل تکنیکی است و بقیه عوامل جزو عوامل سازمانی هستند. در حقیقت معیارهای مربوط به عامل مدیریت به عامل مدیریت با استفاده از تعدادای از معیارهایی که در ابتدا در مدل سنگاپور جزو عامل کارکنان بودند و در عین حال در دسته بندی جدید جزو عامل مدیریتی قرار می گرفتند ، استخراج گردیدند. علاوه بر این تعدادی از معیارها و متغیرها نیز از تحقیقات چینی ها به کارگرفته شد و در این پنج دسته با توجه به حوزه مربوطه توزیع گردیدند. حال به شرح عوامل به کار گرفته شده در این مدل می پردایم:
عوامل سیاسی و خط مشی
سیاست و قوانین ایمنی تاثیر زیادی بر میزان ایمنی یک کارگاه ساختمانی دارند. قوانین چارچوبی راتشکیل می دهند که سلامت و ایمنی بر اساس آنها کنترل و تنظیم می شود. تمام مدیران پروژه باید از این قوانین و قواعد پیروی و ان را اجرا کنند و برای متخلفان جریمه در نظر گرفته شود. به غیر از ضعف فرهنگ سازمانی در بخش ایمنی توام با تعاریف ناکار آمد مسئولیت های ایمنی و همچنین دستور العملهای نامناسب ایمنی ؛ نبود سیاست های مناسب هم در زمینه ایمنی منتج به عملکرد ضعیف کارگاه های ساختمانی از لحاظ ایمنی می شود . قوانین و اعمال آنها تاثیر بسزایی بر ایمنی ساخت و ساز دارند. لذا، باید قوانین ایمنی را هنگام طراحی فعالیت های شغلی و تعیین سیاست های شرکت، به طور جدی در نظر گرفت.
یکی دیگر از فاکتورهای محرک برای خط مشی و سیاست،تبلیغ و ترویج شناخته شدن ایمنی کارگاه ساختمانی از طریق گواهینامه سیستم مدیریت ایمنی و سلامت شغلی است این موضوع با اطمینان از اینکه شرکتها الزامات "برنامه ارزیابی و ایمنی و سلامت شغلی " را برآورده می کنند، قابل دستیابی می باشد. هدف اصلی این گواهینامه، تشویق و بهبود در آگاهی ازایمنی ، ترویج شیوه های کاری ایمن و بالابردن استانداردهای ایمنی صنعت ساختمان می باشد.
از طرفی دیگر با افزایش اعتماد بر بیمه ،پیمانکار تمایل دارند که مسئولیت خود در پرداخت و غرامت را بر عهده شرکت های بیمه گذشته و توجه کمتری به ایمنی داشته باشند.لذا ، از مهیا کردن آموزش مناسب ایمنی در کارگاه و نظارت کافی بر کارگران امتناع می ورزند.
عوامل فرایندی
عامل فرایند مربوط به فرایند انجام کارها توسط کارکنان ساختمانی است که ممکن است برای سلامت و ایمنی آنها مضر باشد. بعضی از سازمان ها و افراد هنگام انجام وظایف و کارهایشان ناخواسته فعالیت های خطرناک انجام می دهند. نکته اصلی برای مدیریت عوال فرایندی توجه به کارایی کنترل بر تعداد زیادی از پیمانکاران فرعی در کارگاه های ساختمانی است .زیرا فعالیت های متنوع و گوناگون در ساختمان سازی بسیار زیاد است و بالتبع مجریان اینگونه فعالیت ها نیز متنوع می باشند.لذا، با تعدد پیمانکاران فرعی در کارگاه احتمال وقوع حوادث نیز افزایش می یابد زیرا احتمال عدم ارتباطات ، هماهنگی و کنترل افزایش می یابد و حتی ممکن است پیمانکاران تمام مسئولیت های خود را به پیمانکاران فرعی محول کنند، بدون اینکه مطلع باشند که آن پیمانکاران قادر به مهیا کردن یک محیط کاری ایمن هستند.
روش های گوناگون ساخت و ساز نیاز به استاندارها و انتظارات ایمنی مختلفی دارند. حوادث در کارگاه های ساختمانی به علل مختلفی مانند: شرایط کاری خطرناک در ارتفاع ، برخورد با اشیاء یا افتادن بر روی اشیاء ، شرایط کار با نور کم ، مدفون شدن به علت ریزش زمین هنگام گودال کندن ، سقوط داربست و سکوهای کاری آنها ، خطرات هنگام بالابردن اشیاء ، برق گرفتگی ، آتش سوزی ، نبود مسیرهای دسترسی مناسب و آموزش و تحصیلات نامناسب ، اتفاق می افتند. بعلاوه ، استفاده از ابزار و تجهیزات نامناسب نیز سبب حوادث می شوند. ارتباطات مناسب و انتقال اطلاعات بین مدیریت و کارکنان منجر به بهتر شدن استانداردهای ایمنی و بهبود در دستیابی به سیاست ها و خط مشی ها ی ایمنی می شود.
یکی دیگر از فعالیت های مربوط به فرایند مثل کار کردن با مواد خطرناک مانند زباله های شیمیایی و سمی است که می توانند باعث خطر شوند. لذا، کارکنان باید آموزشهای مناسب را دیده باشند و اطلاعات مناسب درباره نوع مواد شیمیایی ای که با آن کار می کنند، داشته باشند و همچنین تجهیزات محافظتی مورد نیاز نیز برای آنها تدارک دیده شده باشد.
مقدمه
کاراهی اجرائی همیشه طبق اصول و ضوابط و نقشه های اجرائی باید انجام گیرد .لذا تجه داشتن به چند نکته بسار مهم است . اینکه نقشه های اجرائی کامل همراه با توضیحات کامل و جزئیات تمام یک طرف ماجرا و طرف دوم دستگاه اجرائی و پیمانکار می باشد. بودن یک دستگاه اجرائی خوب در حین اجرای پروژه بدون نظارت کمی در درست و صحیح پیشرفت رفتن پروژه باید شک کرد .لذا تصمیم گرفتم در انجام پروژه کار آموزی خود گذشته از کار کمک سرپرست کمی ه داستان نظارت توجه کنم. نظارت ساز – نظاتر جوش – نظارت آزمایشگاه بتن – نظارت آزمایشگاه ، مکانیک خاک و … از جمله نظارت هایی بود که به آنها با دقت توجه داشتیم و اینکه آیا یک پیمانکار چقدر به نحوه صحیح پروژه اهمیت می دهد و این پروژه طبق اصول اجرا می شود.
از آنجا که سازه پروژه ما یک سازه اسکلت فولادی ست ترجیح دادم در ابتدای گزارش خود کمی راجع به معایب و محاسن سازه اسکلت فولادی بحث کنم.
احداث ساختمان بمنظور رفع اختیاج انسانها صورت گرفته و مهندسین، معماران مسئولیت تهیه اشکال و اجراء مناسب بنا را بر عهده دارند، با توجه به اینکه ساختمان های احداثی در کشور ما اکثراً بصورت فلزی یا بتنی بوده معایب ساختمانها می تواند در تصمیم گیری مالکین ، مهندسین نقش اساسی داشته باشد. مزایای ساختمان فلزی : مقاومت زیاد : مقاومت قطعات فلزی زیاد بوده و نسبت مقاومت به وزن از مصالح بتن بزرگتر است، به این علت در دهانه های بزرگ سوله ها و ساختمان های مرتفع ، ساختمانهائی که بر زمینهای سست قرار میگیرند، حائز اهمیت فراوان میباشد.
خواص یکنواخت : فلز در کارخانجات بزرگ تحت نظارت دقیق تهیه میشود.یکنواخت بودن خواص آن میتوان اطمینان کرد و خواص آن بر خلاف بتن با عوامل خارجی تحت تاثیر قرار نمی گیرد ، اطمینان در یکنواختی خواص مصالح درانتخاب ضریب اطمینان کوچک موثر است که خود صرفه جویی در مصرف مصالح را باعث می شود.
دوام : دوام فولاد بسیار خوب است، ساختمانهای فلزی که در نگهداری آنها دقت گردد. برای مدت طولانی قابل بهره برداری خواهند بود
خواص ارتجاعی : خواص مفروض ارتجاعی فولاد با تقریبی بسیار خوبی مصداق عملی دارد .فولاد تا تنشهای بزرگی از قانون هوک بخوبی پیروی می نماید. مثلاً ممن اینرسی یک مقطع فولادی را میتوان با اطمینان در محاسبه وارد نمود. حال اینکه در مورد مقطع بتنی ارقام مربوطه چندان معین و قابل اطمینان نمی باشد.
شکل پذیری: از خاصیت مثبت مصالح فلزی شکل پذیری ان است که قادرند تمرکز تنش را که در واقع علت شروع خرابی است و نیروی دینامیکی و ضربه ای را تحمل نماید، در حالیکه مصالح بتن ترد و شکننده در مقابل این نیروها فوق العاده ضعیف اند. یکی از عواملی که در هنگام خرابی ، عضو خود خبر داده و از خرابی ناگهانی و خطرات آن جلوگیری می کند.
پیوستگی مصالح:قطعات فلزی با توجه به مواد متشکه آن پیوسته و همگن می باشد و ولی در قطعات بتنی صدمات وارده در هر زلزله به پوشش بتنی روی سلاح میلگرد وارد میگردد، ترکهائی که در پوشش بتن پدید می آید ، قابل کنترل نبوده و احتمالاً ساختمان در پس لرزه ی زلزله بعدی ضعف بیشتر داشته و تخریب شود.
مقاومت متعادل مصالح ، مقاومت: مصالح فلزی در کشش و فشار یکسان و در برش نیز خوب و نزدیک به کشش و فشار است. در تغییر وضع بارها ، نیروی وارده فشاری ، کششی قابل تعویض بوده و همچنین مقاطعی که در بار گذاری عادی تنش برشی در آنها کوچک ست ، در بارهای پیش بینی شده ، تحت اثر پیچش و در نتیجه برش ناشی از آن قرار می گیرند. در ساختمانهای بتنی مسلح مقاومت بتن در فشار خوب ، ولی در کشش و یا برش کم است. پس در صورتی که مناطقی احتمالاً تحت نیروی کششی قرار گرفته و مسلح نشده باشد تولید ترک و خرابی مینماید.
انفجار: در ساختمانهای بارهای وارده توسط اسکلت ساختمان تحمل شده ، از قطعات پر کننده مانند تیغه های و دیواره ها استفاده نمی شود. نیروی تخریبی انفجار سطوح حائل را از اسکلت جدا می کند و انرژی مخرب آشکار می شود .ولی ساختمان کلاً ویران نخواهد گردید . در ساختمانهایی بتن مسلح خرابی دیوارها باعص ویرانی ساختمان خواهد شد.
تقویت پذیری و امکان مقاوم سازی : اعضاء ضعیف ساختمان فلزی را در اثر محاسبات اشتباه، تغییر مقررات و ضوابط ، اجراء و …میتوان با جوش یا پرچ یا پیچ کردن قطعات جدید، تقویت نمود و یا قسمت یا دهانه هائی اضافه کرد.
شرایط آسان ساخت و نصب : تهیه قطعات فلزی در کارخانجات و نصب آن در موقعیت ، شرایط جوی متفاوت با تهمیدات لازم قابل اجرا است.
سرعت نصب: سرعت نصب قطعات فلزی نسبت به اجراء قطعات بتنی مدت زمان کمتری می طلبد.
پرت مصالح: با توجه به تهیه قطعات از کارخانجات ، پرت مصالح نسبت به تهیه و بکارگیری بتن کمتر است.
وزن کم : میانگین وزن ساختمان فولادی را می توان بین 245 تا 390 کیلوگرم بر متر مربع و یا بین 80 تا 128 کیلوگرم بر متر مکعب تخمین زد، در حالی که در ساختمانهای بتن مسلح این ارقام به ترتیب بین 480 تا 780 کیلوگرم بر متر مربع یا 160 تا 250 کیلوگرم بر متر مکعب می باشد.
اشغال فضا: در دو ساختمان مساوی از نظر ارتفاع و ابعاد ، ستون و تیرهای ساختمانهای فلزی از نظر ابعاد کوچکتر از ساختمانهای بتنی میباشد، سطح اشغال یا فضا مرده در ساختمانهای بتنی بیشتر میشود.
ضریب نیروی لرزه ای : حرکت زمین در اثر زلزله موجب اعمال نیروهای درونی در اجزاء ساختمان میشود.، بعارت دیگر ساختمان بر روی زمینی که بصورت تصادفی و غیر همگن در حال ارتعاش است ، بایستی ایستایی داشته و ارتعاش زمین را تحمل کند. در قابهای بتن مسلح که وزن بیشتر دارد ، ضریب نیروی لرزه ای بیشتر از قابهای فلزی است .تجربه نشان می دهد که خسارت وارده بر ساختمانهای کوتاه و صلب که در زمینهای محکم ساخته شده اند، زیاد است. در حالیکه در ساختمانهای بلند و انعطاف پذیر ، آنهائی که در زمینهائی نرم ساخته شده اند ، صدمات بیشتری از زلزله دیده اند. بعبارت دیگر در زمینهای نرم که پریود ارتعاش زمین نسبتاً بزرگ است ، ساختمان های کوتاه نتایج بهتری داده اند و بر عکس در زمینهای سفت باپریود کوچک ، ساحتمان بلند احتمال خرابی کمتر دارند. عکس العمل ساختمانها در مقابل حرک زلزله بستگی به مشخصات خود ساختمان از نظر صلبیت و یا انعطاف پذیری آن دارد و مهمترین مشخصه ساختمان در رفتار آن در مقابل زلزله ، پریود طبیعی ارتعاش ساختمان است.
معایب ساختمانهای فلزی:
ضعف در دمای زیاد :مقاومت ساختمان فلزی با افزایش دما نقصان می یابد. اگر دکای اسکلت فلزی از 500 تا 600 درجه سانتی گراد برسد، تعادل ساختمان به خطر می افتد.
خوردگی و فساد فلز در مقابل عوامل خارجی : قطعات مصرفی در ساختمان فلزی در مقابل عوامل جوری خورده شده و از ابعاد آن کاسته میشود و مخارج نگهداری و محافظت زیاد است.
تمایل قطعات فشاری به کمانش : با توجه به اینکه قطعات فلزی زیاد و ابعاد مصرفی معمولاً کوچک است ، تمایل به کمانش در این قطعات یک نقطه بحساب می رسد.
جوش نامناسب : در ساختمانهای فلزی اتصال قطعات به همدیگر با جوش ، پرچ صورت میگیرد . استفاده از پیچ و مهره و تهیه، ساخت قطعات در کارخانجات اقتصادی ترین ، فنی ترین کار می باشد که در کشور ما برای ساختمانهای متداول چنین امکاناتی مهیا نیست. اتصال با جوش به علت عدم مهارت جوشکاران، استفاده از ماشین الات قدیمی ، عدم کنترل دقیق توسط مهندسین ناظر ، گرانبودن هزینهآزمایش جوش و … بزرگترین ضعف میباشد. تجربه ثابت کرده است که سوله های ساخته شده در کارخانجات در صورت رعایت مشخصات فنی و استاندارد ، این عیل را نداشته و دارای مقاومت سازه ایی بهتر دربرابر بارهای وادره و نیروی زلزله است .
منابع :
بتن و بتن فولادی ، دکتر شمس الدین مجابی
رفتار و طرح لرزه ای ساختمانهای بتن مسلح و فلزی ، عباس تسنیمی
طرح و محاسبات ایستائی – آرگ مگردیچیان
آئین نامه 2800 و بتن ایران
سازه های فلزی ، شاپور طاحونی