گزارش کارآموزی در کارگاه ساختمانی



کارآموزی:
مقدمه
انجام دادن کار اجرایی به عنوان کارآموزی کاری بسیار مفید وپسندیده ای است چون این کار دانشجو را با اجرای کارهای عمرانی آشنامی کند اجرای کارهای عمرانی با دستگاه تئوری تفاوت دارد واختلاف اجرا ودرس دانشگاهی فقط در کارگاه ساختمانی قابل احساس کردن است وکارآموزی وکارکردن درکارگاه ساختمانی قبل از رفتن دانشجو به محل کار خود بسیار مفید است.
کارکردن در کارگاه ساختمانی به عنوان کارآموزی برای بنده بسیار مفید بود و تجربه های خوبی را کسب کردم قبلا از آقای محمدی استادکارآموزی و استاد کاران و کارگران محترم و تمام کسانی که بنده را در تهیه این گزارش کارآموزی یاری نمودند تشکر می نمایم.

فهرست
ساختمان بتنی………………………………………………………………………………………………………………………5
مزایای ساختمان بتنی…………………………………………………………………………………………………………..6
قسمتهای مختلف ساختمان بتنی…………………………………………………………………………………………..6
تخریب ساختمان قدیمی…………………………………………………………………………………………………….7
گود برداری………………………………………………………………………………………………………………………8
اجرای دیوار فونداسیون…………………………………………………………………………………………………. ..10
اثر ناخالصی های آب بر روی بتن………………………………………………………………………………………11
اجرای بتن مگر……………………………………………………………………………………………………………….12
آرماتور بندی پی……………………………………………………………………………………………………………..13
بتن ریزی فونداسیون…………………………………………………………………………………………………………16
ویبره کردن بتن……………………………………………………………………………………………………………….18
آرماتور بندی ستون ها……………………………………………………………………………………………………..20
بتن ریزی ستون ها…………………………………………………………………………………………………………..23
چند نکته مهم در زمان اجرای بتن ریزی ستون ها………………………………………………………………25
نحوه صحیح ریختن بتن در قالب………………………………………………………………………………………26
اجرای تیر بتنی………………………………………………………………………………………………………………29
تیرچه……………………………………………………………………………………………………………………………….31
طریقه ساخت تیرچه در کارگاه……………………………………………………………………………………………32
طریقه اجرای سقف تیرچه بلوک……………………………………………………………………………………….35
نصب تیرچه ها بر روی سقف تیرچه بلوک………………………………………………………………………..35
خیز منفی در سقف………………………………………………………………………………………………………….38
بتن ریزی سقف تیرچه بلوک…………………………………………………………………………………………38
پشت بام………………………………………………………………………………………………………………………..44
پله………………………………………………………………………………………………………………………………..47

پیوست:
توضیحات عمومی………………………………………………………………………………………………………..55
دانه های نامطلوب از نظر شکل………………………………………………………………………………………58
مواد نامطلوب در شن و ماسه و اندازه دانه ها…………………………………………………………………..58
آب…………………………………………………………………………………………………………………………..60
کیفیت آب مصرفی در بتن………………………………………………………………………………………..61
نسبت اختلاط اجزاء بتن……………………………………………………………………………………………..61
بتن ریزی………………………………………………………………………………………………………………….65
نگهداری بتن……………………………………………………………………………………………………………..67
قالب بندی…………………………………………………………………………………………………………………68
باز کردن قالب…………………………………………………………………………………………………………..69
آرماتور بندی……………………………………………………………………………………………………………71
پی سازی طبق آیین نامه……………………………………………………………………………………………..72
چگونگی اتصال شبکه میلگرد ستون ها به ریشه……………………………………………………………80
مراحل مختلف اجراء به صورت خلاصه……………………………………………………………………..80

به نام خدا

موضوع :گزارش کارآموزی
محل کار آموزی در شرکت بهینه سازان شرق بوده است.
که این شرکت کارهای عمرانی متنوعی انجام می داد و من به دلخواه به یک خانه در حال تخریب کردن رفتم که می خواستند بجای آن خانه قدیمی یک ساختمان 4 طبقه بسازند.

ساختمان بتونی:
منظور از ساختمان های بتنی ساختمانی است که کلیه اجزای اصلی آن (ستون های تیرهای اصلی و پی) از بتن و میله گرد ساخته شده باشد سقف اینگونه ساختمانها با انواع مختلف ساخته می شود از قبیل دال های بتونی پیش ساخته -دال های بتونی ریخته شده در محل-تیرچه بلوک وغیره

مزایای ساختمانهای بتونی:
ساختمان های بتونی بعلل زیر مورد توجه مهندسین و شهرسازان قرار گرفته وروز به روز رو به توسعه است.
1- ماده اصلی بتن که شن وماسه میباشد تقریبا در تمام نقاط کره زمین بحد وفور یافت می شود روی این اصل امکان ساختن ساختمانهای بتونی را میسر می سازد.
2- ساختمانهای بتونی در مقابل عوامل جوی از ساختمانهای فلزی مقاوم تر بوده و در نتیجه نسبت به ساختمانهای فلزی دارای عمر طولانی می باشد.
3- در مقابل آتش سوزی ساختمانهای بتونی نسبت به ساختمانهای فلزی مقاوم تر می باشند.
4- بعلت شکل پذیری بتن که می تواند بهر شکلی که قالب آن تهیه می شود ساخته شود ساختن ستون وپل به اشکال مختلف را میسر می سازد بهمین علت مهندسین معمار به این نوع ساختمانها توجه بیشتری می نمایند.

قسمتهای مختلف ساختمانهای بتونی:
اجزاء تشکیل دهنده یک ساختمان بتونی بشرح زیر می باشد.
1- پی
2- ستون
3- تیرهای اصلی
4- سقف
5- دیوار
تخریب:
تخریب ساختمانهای کلنگی از خر پشته آن اغاز میشود.
معمولا در ساختمانهای قدیمی از سقف طاق ضربی استفاده شده است که معمولا ازIPE 14,16,18 استفاده شده است و به فواصل 1متری که این تیرها بر روی پل های اصلی قرار گرفته اند.
بعضی ازساختمانهای قدیمی دارای اسکلت و ستون است که بار اصلی و فرعی بر روی ستونها وارد می شود و از ستون به فونداسیون که برای هر ستون ابعادی را جهت پی ان که منفرد است در نظر گرفته اند.
ولی بعضی ساختمان های قدیمی ستون ندارند.
در اکثر ساختمانهای قدیمی ستون نمیباشد و بنابراین بار از تیرهای فرعی به دیوارهای باربر انتقال داده میشود که دیوارهای باربر معمولا دارای قطر 40 سانتیمتر به بالا است که توسط اجرهای فشاری ساخته شده است.
بنابر این در تخریب ساختمان های قدیمی باید دیوارهای باربر را شناسایی کرد.
ولی در محل کار آموزی من ساختمان دارای اسکلت و ستون بود .
در ابتدا شرکت اقدام به قطع گاز ساختمان کرده وبعد از انجام این کار اقدام به برچیدن شوفاژ خانه ساختمان کرده است و وسایلی که می توانست از ان استفاده کند از ساختمان خارج کرد وسپس ساختمان مورد نظر را تخریب کرد که تخریب ساختمان ابتدا از خر پشته وپارتیشن های داخلی طبقه اخر ساختمان شروع به تخریب ساختمان با کلنگ و تیشه کردند و با احتیاط با تیشه ملاط اجرها را میکندند و در گوشه حیاط جمع اوری کردند که بعدا قابل مصرف برای ساختمان جدید باشد.
و بعد دیوارهای داخلی، درها وبیرون آوردن چارچوب درهای داخلی شروع شد وسپس آسفالت پشت بام ساختمان از پشت بام کنده شده نکته مهم این است که قبل از تخریب پشت بام حتما آسفالت باید به صورت جداگانه برداشته شود چون در صورت انجام نشدن این کار تخریب پشت بام با آسفالت کاری بسیاری دشوار میشود بعداز جمع شدن آسفالت پشته بام وتخلیه آن از پشت بام به داخل کامیون وحمل وخارج کردن آن از پروژه سقف ساختمان که طاق ضربی بودتخریب شد عوامل تخریب موظف به تخریب وجمع آوری آجرهای موجود وچیدن آجرها در یک گوشه حیاط شده بودند و به ترتیب تخریب را از طبقه بالا به پایین ادامه دادند. تیر آهن های ساختمان بود که ستون ها از ساختمان قدیمی به جای مانده بود و تیرآهن در یک روز توسط عوامل تخریب بوسیله هوا برش بریده و به همراه تمام چهارچوب ها و درها وپنجره ها که قبلا از دیوارها خارج شده بود و بار کامیون شدهو از پروژه خارج شدند و خاک بسیاری بود که بر جای مانده بود تمام عملیات تخریب ساختمان یک هفته ای انجام شد.
گود برداری:

بعد از تمام شدن عملیات تخریب مرحله خاک برداری پروژه بود که توسط یک لودر و چند کامیون در مدت 2 روزی کاری به انجام رسید.
یعنی از تراز صفر – صفر به اندازه 40/1 سانتی متر توسط لودر گودبرداری شد.
در حین انجام عملیات خاک برداری به چند فنداسیون تکی که در زمان قدیم برای مقاوم کردن زیر ستون انجام شده بود برخوردیم که مصالح موجود برای ساخت این فنداسیون ها شفته آهک بود که بسیار سنگین و مقاوم بودند که لودر با خالی کردن اطراف این فنداسیون وزیر آن موفق به خارج کردن فنداسیون های مذکور شد که دوتای آن را در یک کامیون بارزده شده به دلیل سنگین بودن آن از پروژه خارج شد. البته شرکت قبلا ساختمان همسایه را بیمه کرده بود تا در صورت بروز حادثه بیمه خسارت وارده را پرداخت نماید وبرای اطمینان از همسایه شرقی خواسته شده بود که در زمان خاک برداری ساختمان را تخلیه کنند که کار بسیار پسندیده ای بود.
ولی برای جلوگیری از ریزش دیوارهای محل گودبرداری به حالت نزدیک دیوار همسایه کمی شیب دادند. و مقداری شمع زده شد و همچنین مقداری شیب به خاک جلوی ساختمان دادند تا لودر بتواند به راحتی در داخل گودال رفت و آمد کند.
در روز بعد چند کارگر مشغول کندن خاکهای کنار دیوارهای همسایه شدند که به دلیل آسیب نرساندن به ساختمانهای مجاور آن خاکها را جابجا نکرده بودند آن ساختمانی کهنه در همسایگی شرقی زمین وجود داشت یک ساختمان
چهار طبقه بود اما وقتی که کارگر ها کمی از خاکها را خالی کردند دیده شد ساختمان دارای پی وکرسه چینی است وبا خیال راحت خاکها را از کنار ساختمان خارج کردیم .
نکته مهمی که من در آنجا مشاهده کردم حضور نداشتن مهندس ناظر در زمان خاکبرداری بود که خوشبختانه اتفاق خاصی هم پیش نیامد.
و در پایان روز دوم گودبرداری ساختمان با حمل خاکهای اضافه بوسیله کامیون به خارج از پروژه خاکبرداری به اتمام رسید.

اجرای دیوار فونداسیون:
بعد از انجام کارهای قبلی نوبت به تسطیح درکلاژ کف ساختمان بود که
بوسیله شلنگ تراز انجام شد.
من در این قسمت مقداری توضیح درباره شلنگ تراز میدهم:
شلنگ ترازلوله ای پلاستیکی شفافی است که دارای طول زیاد می باشد و2سر لوله بازمی باشد واساس کارآن براساس قانون ظروف مرتبطه است . طرزکارآن به این صورت است که ابتدا آن راپرازآب می کنیم وآن قدرصبرمی کنیم تاتمامی هوای داخل لوله خارج شود آن گاه آب را می بندیم و2 سرلوله شلنگ تراز را درست مقابل هم در1سطح قرارمی دهیم وباید توجه کنیم که انگشت هایمان برروی سرلوله هانباشد ، دراین صورت اگرارتفاع آب در2لوله یکی بود ، آنگاه می توان گفت که هیچ هوایی داخل ان شلنگ ترازوجودندارد .
دراین زمان باید 1نفریک سرشلنگ ترازرا درترازصفرصفرخیابان بگیرد وارتفاع 40/1 سانتی متررا با آن درتمامی محیط ساختمان علامت بزند .
و بعد از این کار با توجه به نقشه اجرایی ساختمان پس ساختمان نقطه ای بود در محل هایی که شناسایی و پی نبود احتیاج به دیوار چینی بود و ارتفاع آن دیوارها باید به اندازه ای باشد که بتن مگر و فوندانسیون داخل آن نشود. یعنی فاصله میلگردهای بالایی پی و فوندانسیون تا لبه دیوار چینی ما باید 20 سانتی متر باشد. در جاهایی که دیوار فونداسیون اجرا می کنیم هیچ گونه باری از ساختمان به آن وارد نمی شود. باید توجه کرد که بعد از اجرای دیوار فونداسیون و قبل ار بتن ریزی دور دیوار فونداسیون را با نایلون پیچید تا اینکه هم اجر اب بتن را نمکد و همچنین برای جلوگیری از چسبیدن بتن مگر و فونداسیون بکار میرود تا بتوان ان اجرها را بعد از خشک شدن بتن در اورد.
اثر ناخالصیهای آب به روی بتن:
نمکهای سدیم و پتاسیم ومنیزیم محلول در آب در فعل وانفعالات شیمیایی سیمان موجود در بتن شرکت کرده و در اثر انبساط حجمی موجب خرد شدن الیاف قطعه بتنی می گردند. این خرابی در قطعاتی که درجریان آب سولفاته قرار دارند بیشتر میباشد اثر این نمکها به روی بتن ابتدا به صورت شوره ظاهر گشته وبعداز مدتی موجب خرد شدن قطعه می شود. در این نوع قطعات که درجریان متوالی یا متناوب آب های سولفاته قرار دارند حتما می باید از سیمان ضد سولفات که درایران به سیمان نوع 5 معروف است استفاده نمود.
آبهای اسیددار نیز مقاومت بتن را کاهش داده وموجب خرابی قطعه می گردند کانالهای هدایت فاضلابهای کارخانجات وهمچنین کانالهای هدایت فاضلاب آزمایشگاهها در مقابل چنین خطری قرار دارند.
اصولا در مواقعی که قطعه بتن در معرض جریان آبهای سولفاته یا اسیدی می باشد بهتر است قطعه را متراکم تر ساخته وحتی المقدور از نفوذ آب به داخل قطعه جلوگیری نمائیم ودر موردآبهای اسیدی بهتر است قطعه را بوسیله قیر ایزوله کنیم.
دیگر از مواد مخلوط در آب مضر برای بتن مورد روغنی ونفتی می باشد و همچنین انواع ذرات گیاهی مانند جلبک موجوددر آب وقطعات ریز چوب وغیره اگر چه ممکن است این مواد درفعل وانفعالات شیمیایی سیمان شرکت نکند ولی این ذرات در بتون باقی مانده و در آن حفره هایی ایجاد کرده که این خود موجب ضعف قطعه بتونی میگردد.
مواد روغنی ونفتی دراثر تماس با دانه ها وفولاد موجود در بتون سطح آنها را چرب نموده ومانع چسبیدن دوغاب سیمان به دانه ودرنتیجه مانع چسبیدن دانه ها بیکدیگر می گردند.

اجرای بتن مگر:
قبل از اقدام به پی سازی باید از استحکام خاک محل مطمئن باشیم وبدانیم که آیا زمین محل ساختمان می تواند بار ساختمان راتحمل نماید یا خیر در ساختمانهای بزرگ این کر بوسیله ازمایشگاههای مکانیک خاک انجام می شود ومقاومت مجاز زمین تعیین می گردد ولی در ساختمانهای کوچک باید طبق آنچه گفته شد با ازمایشات محلی مقاومت مجاز تقریبی زمین را تعیین کنیم.
بتن سنگی است که مصنوعی که از مواد سنگی (شن -ماسه) آب و سیمان تشکیل شده و به علت روانی قالب خود را پر کرده وبشکل قالب خود در میاید.
بتون مگر که به آن بتن لاغر هم می گویند بتونی است که سیمان آن نسبت به سایر بتونها کم بوده و در حدود 100 الی 150 کیلوگرم سیمان در متر مکعب شن وماسه می باشند از این بتون برای زیر پی های اصلی استفاده می نمایند و به دو دلیل این بتون زیر پی مورد استفاده قرار می گیرد.اول آنکه حد فاصلی بین بتون اصلی وخاک باشد دوم آنکه سطح پی را با این بتن رگلاژ می نمایند تا بتون اصلی پی روی سطح صافی قرار گیرد.
بعد از اجرای دیوار چینی در فردای آن روز با میکسر بتن با عیار 150 را برای بتن مگر کف ساختمان آوردند، البته این کار به علت دمای زیاد هوا در شب انجام شهر چون خود بتن هنگام هیدراناسیون حرارت زیاد تولید می کند. بوسیله پمپ روی میکسر بتن داخل میکسر بوسیله لوله به کف پی (یعنی روی خاک کف ساختمان به ارتفاع 10 ریخته شد و یک نفر کار هدایت لوله را انجام می داد و یک نفر هم با ماله همزمان بتن کف را صاف می کرد. ولی به دلیل اینکه این بتن ریزی از ارتفاع نسبتا زیادی انجام شد، احتمال جدا شدن دانه ها بسیار وجود داشت و همچنین میکسر هم 1ساعت و 20 دقیقه به علت خرابی ماشین بعد از ساخت بتن به محل رسید.
با انجام دادن این کار یک سطح صاف بر کف فنداسیون بوجود آمد با اینکار بتن مگر به پایان رسید.
و بعد از اجرای بتن مگر نوبت به محاسبات میلگردهای مورد مصرف در ساختمان رسید محاسبات میلگردهای ساختمان از روی جدول ونقشه های ساختمان انجام شد و بعد از خریداری میلگرد ها وتخلیه آن د رپروژه آرماتور بند انتخاب شده وبعد از نوشتن قرارداد آرماتوربندی ساختمان شروع شد.

آرماتور بندی پی:
آرماتوبندی از حساس ترین وبا دقت ترین قسمتهای ساختمانی بتونی میباشد.
زیرا همانطور که قبلا گفته شد کلیه نیروهای کششی در ساختمان بوسیله میله گردها تحمل می شود بدین لحاظ در اجرا آرماتوربندی ساختمانهای بتونی باید نهایت دقت بعمل آید. برای تعیین قطر و تعداد میله گردهای هر قطعه بتونی دو منبع تعیین کننده وجوددارد اول محاسبه -دوم آئین نامه در مورد اول مهندس محاسب با توجه به مشخصات قطعه بتونی قطرمیله گرد را تعیین نموده و در نقشه های مربوطه مشخص می نماید آنچه که در این تحقیق در مورد آرماتور مشخص شده فقط مربوط به ایین نامه هایی می باشد که توسط موسسه استاندارد وتحقیقات صنعتی ایران پیشنهاد شده است. کارگاه آرماتوربندی بایددر قسمتی جدا از کارگاه اصلی تشکیل گردد. در کارگاههای کوچک آرماتورها را با دست (آچار گوساله وکارگاه) خم می نمایند ولی در کارگاههای بزرگ خم کردن آرماتور بوسیله ماشین انجام می شود مسئول کارگاه آرماتوربندی باید از روی نقشه تعدادوشکل هر آرماتور را تعیین نموده وبه کارگران مربوطه داده وخم کردن هر سری را دقیقا زیر نظر داشته باشد تا طول آرماتور ومحل خم کردن وزاویه خم کردن وطول قلابها طبق نقشه انجام شود.
فونداسیون ساختمان کار آموزی من دارای ابعاد 80*1145*950 میباشد.
برای شبکه ارماتور بندی فونداسیون از ارماتورهای طولی و عرضی برای بالا و پایین فونداسیون استفاده شده بود.
یعنی ارماتورهای طولی بالایی و پایینی به قطر 20 میلیمتر ودر فواصل 20 سانتیمتر هم اجرا شده بودند.( 20@20)
و ارماتورهای عرضی بالایی و پایینی به قطر 14 میلیمتر و در فواصل 20 میلیمتر اجرا شده بودند.( 14@20)
خم ارماتورهای طولی و عرضی 30 سانتیمتر بود.
ابتدای آرماتوربندی با اندازه زدن میلگردهای کف فنداسیون (مش) شروع شد ومش های فنداسیون انجام شد و آرماتورهای کف فونداسیون با خم 30 سانتی بود وبعد از بستن مش ها نوبت به میلگردهای شناژ رسید که هم در کف و هم در بالای شناژ شد وبعد نوبت به اجرای خاموتهای فنداسیون شد که بعد از اندازه زدن وقطع کردن وخم کردن میلگردها خاموتهای فنداسیون درست شد و آنها را در داخل میلگردهای طولی موجود در فنداسیون انداخته شد آرماتور بند در زمان بستن خاموتها گره های خاموتها را در یک طرف انداخته بود که به او گفتم که گره های خاموتها باید در دوطرف به صورت یکی در میان اجرا شود.
بعد از تمام شدن خاموتها وبستن آنها میلگردهای انتظار برای اجرای ستون ها انجام شد که طول میلگردهای انتظار از بالای فنداسیون 80سانتی متر بود و با 2 یا 3خاموت میلگرد انتظار بسته شد وقبل از بتن ریزی به مهندس اطلاع داده شد تا از پروژه بازدید نماید تا در صورت تایید کردن اجرای آرماتوربندی پیمان کار اقدام به بتن ریزی فنداسیون کند.
روز بعد مهندس ناظر نظارت بر اجرای آرماتوربندی فنداسیون در محل احداث پروژه حاضر شد و به همان موضوعی که من متوجه شده بودم اشاره کرد یعنی گره خاموتها در فونداسیون و از نماینده پیمانکار توضیح خواست که بالاخره راضی شد و مهندس ناظر ان مقدار خطا را قابل بخشش دانستند وآرماتوربندی فنداسیون را تایید کرده و اجازه بتن ریزی را به پیمان کار کار داد.
قبل از بتن ریزی حفره های بین فنداسیون با خاک پر می شود تا فشار بتن باعث تخریب دیوارهای شناژ فنداسیون نشود.
باید توجه شود که در هنگام بافتن ارماتورها ارماتورها به اضافه بتن فونداسیون روی هم 10سانتیمتر از دیوار همسایه فاصله داشته باشد که به این فاصله درز انقطاع ساختمان گویند.
یعنی مجبوری ستونت را به اندازه 10 سانتیمتر از لب دیوار همسایه فاصله بدر اینجا من مقداری توضیح درباره درز انقطاع میگویم:
درز انقطاع فاصله ای است بین دیوارهای دو ساختمان که مقدار ان از فرمول زیر بدست می اید:
(100 /ارتفاع ساختمان کوتاهتر=درز انقطاع )
و به این دلیل این فاصله را رعایت میکنند تا در هنگام زلزله هنگامی که ساختمان تکان میخورد ضربه به ساختمان مجاور نزند تا باعث تشدید تکان و در نتیجه تخریب ساختمان مجاور نشود.
دلیل دیگر استفاده از درز انقطاع این است که سرو صدا از ساختمان دیگر به ساختمان بقلی نرود.

بتن ریزی فنداسیون:
قبل از بتن ریزی باید کلیه آرماتورها با نقشه کنترل شود مخصوصا دقت شود که آرماتورها بهمدیگر با سیم آرماتوربندی بسته شده باشد واگر جایی فراموش شده باشد مجددا بسته شود.فاصله آرماتورها یکنواخت باشد زیرا اغلب اتفاق میافتد که در تیرهای اصلی که آرماتورها نزدیک همدیگر بسته می شود فاصله بین آرماتورها یکنواخت نیست بعضی از آنها بهم چسبیده وبعضی با فاصله از همدیگر قرار می گیرند این موضوع باعث میشود که بتن نتواند کلیه میله گردها را احاطه نموده وقطعه همگن وتوپری به وجود بیاورد.باید محل بتن ریزی عاری از خاک وموادزائد باشد اگر بین اتمام کار آرماتوربندی وبتون ریزی چند روز فاصله باشدحتما می باید محل کار بادقت بیشتری بازدید شود.
بعد از انجام دادن مراحل فوق ومشاهدات نوبت به بتن ریزی رسید.
بتن معمولی:این نوع بتون که پرمصرف ترین نوع بتن می باشد واغلب سازه های بتونی با این نوع بتن ساخته می شود از مصالح سنگی معمولی استفاده می شود و وزن مخصوص آن در حدود 2تا5/2 تن در متر مکعب میباشند.
باز هم بتن مورد نیاز برای پی فونداسیون را که از قبل با عیار 350 سفارش داده بودند با میکسر به سر ساختمان آمد که باز هم به علت گرمای هوا در شب این کار انجام شد و دقیقا مثل بتن ریزی بتن مگر این کار هم انجام شد.
ولی در شب هم هوا گرم بود و چون بتن ریزی ما در هوای گرم بود حداقل تا چند روز بعد از ریختن بتون آنرا مرطوب نگاهداشتیم زیرا در غیراینصورت آب بتون بفوریت تبخیر شده وبتون سخت نمی گردد به بتونی که در اثر نرسیدن اب سخت نشده است بتن سوخته می گویند ونشانه آن اینست که این بتون حتی با فشار دست خرد می شود. در صورت مشاهده چنین وضعی قطعه ریخته شده باید جمع آوری شده ومجددا ریخته شود. برای مرطوب نگاهداشتن بتن بهتر است با پاکت های سیمانی روی آن را پوشانیده وکاغذ را مرطوب نماییم ویا از گونی مرطوب استفاده کنیم. در مناطق خیلی گرم بهتر است برای بتون ریزی از سیمان نوع 4 که در موقع سخت شدن کمترین حرارت را تولید می نماید استفاده نماییم.
بتونیرها دارای دیگ گردنده ای هستندکه به آهستگی حول محوری مایل نسبت به افق می گردد و بوسیله تیغه هایی که در داخل آن تعبیه شده محتویات خود را مخلوط می نماید نوع بزرگتر آن دارای پیمانه می باشد که این پیمانه جهت شن وماسه است و گنجایش آن بر حسب لیتر روی آن قید شده است این پیمانه بوسیله کارگران از شن ویا ماسه پر شده آنگاه به وسیله اهرمی محتویات آن به داخل دیگ خالی می گردد.
باید دقت شود زمان مخلوط کردن کلیه دفعات بتن سازی مساوی باشد و قبل از بارگیری مجدد دستگاه بایددقت شود که کلیه محتویات دفعه قبل تخلیه گردد. در شروع کار همیشه مقداری سیمان و ماسه به بدنه دیگ مخلوط کننده می چسبد بدین لحاظ مشخصات اولین قسمت بتن با سایر دفعات متفاوت خواهد بود بتونیر چرخانیده وتخلیه نماید آنگاه مخلوط اصلی را بارگیری کنند بدین ترتیب مشخصات کلیه قسمتهای بتن یکسان خواهد بود.
فقط باید دقت می شد که لوله میکسر که بتن از آن خارج می شود ارتفاع خیلی زیادی از کف بتن مگر نداشته باشد و باید دقت شود که بتن بر روی شبکه آرما تورها ریخته نشود زیرا باعث جدایی دانه های بتن می شود که موجب ضعف در بتن می شود.
ماشین حمل بتن قبل از پمپ کردن بتن یک تا دو دقیقه میکسر را بر روی دور تند می گذارد تا بتن به خوبی مخلوط شود.
در موقع بتن ریزی بایداز رفت و آمد زیاد روی آرماتورها جلوگیری نمود زیرا در اینصورت در اثر وزن کارگران در آرماتورها انحنای موضوعی بوجود خواهد آمد. بهتر است از قسمت جلو(آنطرف که به مرکز تهیه بتون نزدیک تر میباشد) شروع به بتن ریزی نموده زیرا در این صورت رفت وآمد کارگران از روی آرماتورها به حداقل خواهد رسید در اینصورت برای آنکه پای کارگران در بتون تازه ریخته شده فرو نرود باید در مسیر عبور ومرور کارگران از تخته های زیر پا استفاده شود. بتن ریزی فنداسیون شروع شد و همراه با آن ویبره کردن بتن بوسیله دستگاه ویبراتور آغاز شد.
ارتفاع بتن ریزی فنداسیون 70 سانیتیمتر بود واولین لایه حدودآ به ضخامت 40 تا 30 سانتیمتر ریخته می شد و ان را یک بار ویبره می کردند وبعد لایه دوم ریخت شد باز آن را ویبره می کردند البته فراموش نشود که کاور بتن 7 تا 5 سانتی متر بود.
ویبره کردن بتن:
همانطور که می دانیم ویبره کردن بتن کار بسیار مهم وحساسی است که به آن توجهی نمی شود.
عوامل اجرای که د رکارهای ساختمانی کارمی کنند متاسفانه فقط بصورت تجربی کارها را انجام میدهند وکمتر اکیپ یا پیمانکار است که اصول اولیه کار درست را بداند وآن را اجرا کند در بسیاری از کارهای ساختمانی دیده شده که کار ویبره را یک کارگر ساده وبدون تجربه انجام می دهد که این کار بسیار اشتباه است وکسی که کار ویبره را انجام می دهد باید کارکردن با دستگاه واصول درست استفاده ویبراتور را بداند چون در صورت نداشتن اطلاعات اگر ویبره زیاد انجام شود تمام آب بتن خارج شده وبتن ها پوک می شود واگر ویبره کردن کم انجام شود حفره های درد داخل بتن باقی می ماند که با عث ضعیف شدن بتن مامی گردد وشخصی که کار با دستگاه ویبره را انجام میدهد تا حبابهای هوا موجود در بتن از آن خارج شده و در سطح بتن دیده نشود ونباید لوله لرزاننده باشیب داخل بتن فرو رود و به تعداد زیاد در بتن باقی بماند.
نکته بسیار مهم که در کار اجرایی دیده می شود که عوامل اجرا کننده ویا پیمان کاران این کار را انجا می دهند این است که ویبراتور را به جای فروبردن در بتن ساخته شده آن را به میلگردهای اصلی یا فرعی می چسبانند وخیال می شود که تمام بتن ویبره شده ویک بتن خوب وبدون داشتن حباب هوا ومقاوم بدست می اید که این کار بسیار اشتباه است وعلت این کار این است که زمانی که لوله لرزاننده ویبراتور میلگردهای در ان نقطه یا منطقه خارج شود وسنگ دانه های درشت مانند شن وماسه نزدیک به میلگرد شود وخمیر سیمان از میلگرد فاصله پیدا کرده و در اطراف میلگرد فقط داشتن شن وماسه جمع شود که همین کار باعث ضعیف شدن بتن می گردد وهمچنین این مسئله باعث میشود که اتصال خوب بین میلگرد وبتن برقرار نگردد واین کار باعث عیب بزرگ وخراب کردن تمام کارهای انجام شده می شود.
ما هنگامی متوجه می شویم که بتن دیگر نیازی به ویبره کردن ندارد که وقتی سر ویبره را روی بتن قرار میدهیم داخل بتن فرو نرود.
آمارتوربندی ستون ها:

بعد از تمام شدن بتن فنداسیون نوبت به آرماتوربندی ستونهای ساختمان رسید.
ساختمان محل کاراموزی بنده دارای 11 ستون بود که بر اساس میزان نیروی وارده به 3دسته تقسیم شده بود.
ستونهای دسته اول (C1): که تعداد انها 4 عدد بود و بیشترین بار ساختمان روی ان بود ودر ان از میلگردهای فی20 استفاده کرده بودند که تعداد میلگردهای داخل ستون ,C1 22 عدد بود.(2220)
ستونهای دسته دوم (C2):که تعداد انها 2 عدد بود و در ان از میلگردهای فی 18 استفاده کرده بودندکه تعداد میلگردهای داخل ستون C2 22عدد بود.(2218)
ستونهای دسته سوم(C3):که تعداد انها 5 عدد بود و در ان از میلگردهای فی 14 استفاده کرده بودند, که تعداد میلگردهای داخل ستون C3 22عدد بود.(2214)
Overlabستونها db40 بود یعنی 40 برابرقطر ارماتورهای ستون یعنی
(میلیمتر 800=20*40) که برابر 80 سانتیمتر است.
Overlabتیرهای اصلی نیز db40 بود.
برای ستونهای هر طبقه خاموتهایی را قراردادند که 70 سانتیمتر از بالای ستون راخاموتها فواصل 10 سانتیمتر دارند یعنی (10@) برای 70 سنتیمتر بالای ستون.
و 70 سانتیمترپایین ستون را هم فواصل خاموتها 10 سانتیمتر است (10@) برای 70 سانتیمتر پایین است.
و برای وسط هم درفواصل 20 سانتیمتری یعنی(20@) و با سیم مفتول میلگردها را به خاموتها میبندند تا از جای خود تکان نخورد.
اجرای سنجاقک هم برای بعضی از قسمتهای ستون روی خاموتها برای جلوگیری از نیروی برشی و یک پارچه و هماهنگ کردن میلگرد ستونها اجباری است که در محل کاراموزی اینجانب بر روی همهء خاموت یک سنجاقک اجرا نکردند.
خم خاموتها که بر روی هم میامدند 10 سانتیمتر بود.
سنجاقکها به صورت به علاوه(+) که از وسط ستونها رد می شد اجرا می شدند.
سنجاقک همچنین برای قفل کردن ستونها به کار میرود.
که طول خم ان 10 سانتیمتر است.
قبل از بتن ریزی به تعداد میلگردهای ستون میلگرد انتظار در محل انها گذاشته شده بود که طول آنها از روی فنداسیون 80سانتی متر ( db40 ) بود وبعد آرماتوربندها به اندازه کف پارکینگ تا کف طبقه اول به اضافه میلگرد انتظار برای انجام دادن آرماتورهای طبقه اول میلگردها را برش دادندکه محاسبه این کار به وسیله دستگاه نظارت انجام شد از روی فنداسیون 20 سانتی متر برای کف سازی 200 سانتی متر برای ارتفاع پارکینگ و80سانتی متربرای میلگرد انتظار در نظر گرفته شد وبعد از بریدن میلگردهای اصلی که نمره آنها میلگرد بافی 20 بود آنها را برسرد وخرک گذاشته وخاموتهای ستون را در طول آن بخش کرده و آنها را بستند (البته قبل این کار در زمان بتن ریزی به سرهر میلگرد انتظار دو خاموت کوچکتر انداختند تا سرمیلگردها کمی جمع شود وانداختن میلگردهای اصلی بر روی میلگردهای انتظار مشکلی ایجاد نشود به دلیل تمرکز فشار در پای ستن ودر انتها و بالای ستون ها فاصله خاموتها همان طور که قبلآ گفته شد انجام شد. )
وبعد از اجرای کامل تمام آرماتوربندی ستونها دستگاه نظارت آرماتور را کنترل کردند ودیده شد که سنجاقک ها اجرا نشده است و به اکیپ آرماتوربندی گفته شد که سنجاقک های موجود در نقشه را طبق نقشه های اجرای اجرا کرده تا تمامکار طبق نقشه باشد وسنجاقک ها در دو طرف اجرا شود.
کارگران بند سنجاقک ها را طبق نقشه اجرا نکردند و در جواب به ما برای علت کار چنین پاسخ داد که نقشه ها سنگین اجرا شده است ودر صورت اجرا نکردن سنجاقک ها هیچ اشکال پیش نخواهد آمد وبا اصرار ما هم کار خود را انجام داد و وقتی ما گفتیم که در صورت تایید نکردن مهندس ناظر تمام کار را دوباره باید انجام دهد که اصلآ توجه نمی کردند. روز بعد با مهندس ناظر تماس گرفته شد تا برای تایید کردن آرماتوربندی ستونها به سر پروژه حاضر شود ودر صورت اجازه ایشان عوامل اجرای اقدام به بتن ریزی ستون بکنند فردای ان روز به دلیل عجله و بدون دستور مهندس ناظر بتن ریزی آغاز شد وزمانی که بتن اولین ستون د رحال ریخته مهندس ناظر آمد وبعد از کنترل کردن تمام ستونها به نحوه اجرای سنجاقک وتعداد کم آنها ایراد گرفته ودستور توقف بتن ریزی را صادر کرد طبق گفته مهندس ناظر سنجاقک به علت بسته نشدن با سیم آرماتوربندی حتی در یک طرف دارای مشکل بود و تعداد کم سنجاقک ها هم مشکل بعدی ونقص کار بود بتن ریز حتی بتن ریزی یک ستون را تا نصف ارتفاع مورد نظر اجرا کرده بود که بعد از آمدن مهندس ناظر قالب ستون را باز کرده و در تمام بتن ساخته شده در قالب را خارج کرده و با فشار آب تمام میله گردها را تمیز کرد ه وتمام سنجاقک ها را اضافه نمودند وبعداظهر همان روز باز به مهندس ناظر اطلاع داده شده که عیوب مورد نظر اصلاح شده وایشان برای تایید موارداصلاحی به پروژه تشریف بیاورند. فردای ان روز بعد از آمدن مهندس ناظر ودیدن کارهای اجرا شده کار را تاییدکرده وموافقت خود را برای اجرا کردن بتن ریزی ستون اعلام کرد.

بتن ریزی ستون ها:
بعد از اجازه مهندس ناظر بتن ریزی ستونها آغاز شد چون عامل اجرا کننده آرماتوربندی 3عدد قالب کامل ستون بیشتر نداشتن دستگاه نظارت اجازه بتن ریزی چهار ستون را در یک روز به آنها داد ونه بیشترچون عوامل اجرای قالب بندی خواستار بتن ریزی تعداد بیشتر ستونها در یک روز بودند ومی خواستند قالب سه ستون را بسته وبتن آن را ریخته تا بعدازظهر همان روزقالب حداقل 2 یا 3ستون را باز کرده و تا پایان روز تعداد 2 یا 3 ستون دیگر را بتن ریزی کنند که اجازه این کار را به آنها داده نشد. چون در این زمان کم بتن به گیرش اولیه خود هم نرسیده بود که بخواهند قالب ستون را باز کنند وستون دیگری اجرا کنند دراغلب موارد کارهای ساختمانی دستگاه اجرایی به این نکات مهم توجهی نمی کند وخواست انها فقط اجرای سریع کار است تا با سرعت بخشیدن به کار وتمام کردن آن در زمان کم باعث شدند که پول بیشتر بدست آورده وهر چه سریعتر کار بعدی خود را شروع کنند.

در محل کار اینجاب ویبره بتن ستون ها با دستگاه انجام نشد و با پتک پلاستیکی به بدنه قالب از پایین به بالا آهستگی ضربه زدند که این هم می تواند باعث خطا باشد.
. بعد از تثبیت کامل موقعیت ستون محور آنرا با ستونهای مجاور از بالای ستون وپایین ستون اندازه گرفتند و با توجه به صورت درست بودن آن اقدام به بتن ریزی کردند.
اگر ارتفاع ستون زیاد باشد پرتاب بتون از بالا وسقوط آن به ته قالب موجب جدا شدن دانه ها از یکدیگر می شود که خود موجب ضعف قطعه بتونی می باشد در این موارد بهتر است به طرف مختلف از سقوط بتون از ارتفاع زیاد جلوگیری بعمل اید مثلا میتوان یکی از اضلاع قالب ستون را تا نیمه کار گذاشته بعد از بتن ریزی تا ان سطح قالب را تکمیل نمایند ویا بوسیله قیف و لوله سطح شیب دار ایجاد نموده و بتون را به ته قالب هدایت کنند.
همچنین باید بعد و قبل از ریختن بتن در قالب بوسیله شاقول عمود بودن ستون ها را تایید کنیم که خوشبختانه این کار انجام شد.

چند نکته مهم در زمان اجرای بتن ریزی ستونها :
بتن ریزی ستون باید در چند مرحله انجام شود وقبل از بتن ریزی چند نکته مهم قابل توجه است.

نکته اول:
آرماتورهای ستون ها تمیز بوده و عاری یا چربیها مانند روغن وغیره …. باشد و بر روی آنها مداد قیری نباشد وسطح میلگردها زنگ زده نباشد (زمانی که به علل مختلف کار ساختمان بعد از آرماتوربندی تعطیل شده باشد میلگرد ها در تماس مستقیم با عوامل جوی باد وباران زنگ می زند را د رصورتی که زنگ زدگی مجاز باشد ومقدارش را درصدهای مجاز کمتر باشد باید سطح زنگ زده با برس سیمی تمیز شده وسطح آرماتورها عاری از مداد زنگ زده باشد که درصد مجاز زنگ زدگی 1/6 ضخامت میلگرد است.
بعددر بستن قالب باید دقت شود که فاصله قالب تا میلگردها که همان کاور بتنی است رعایت شود که در یک نقطه یا در طول قالب ارماتورها به هم نچسبد که باعث کرموشدن بتن شود ونکته بعدی قبل از بستن قالب ها تمام آنها با روغن چرب شود برای اینکه بعد از بتن ریزی قالب که باز می شود گوشه های بتن بر اثر باز شدن قالب وداشتن گوشه کنده نشود.

نحوه صحیح ریختن بتن در داخل قالب :
بتن ریخته شده در قالب نباید از فاصله زیاد در مراحل قالب ریخته شود که متاسفانه این مسئله در بسیاری از بتن ریزی ها د رکارهای اجرایی دیده می شود علت انجام ندادن این کار این است که زمانی که بتن از فاصله زیاد در قالب ریخته می شود وباعث می گردد فاصلهای که بتن باید از آن فاصله طبق ضوابط وآیین نامه ها باید از ارتفاع ریخته شود 90 تا 120 سانتی متر است واگر از این مقدار بیشتر شود دانه بندی بتن از بین می رود وبتن ریزی ضعیفی بدست می آید برای رفع چنین نقص باید بتن ریزی در ارتفاع گفته شده انجام شود تا دانه بندی بتن دچار از هم گسیختگی نشود ودر اجرای بتن ستون بعد از پر شدن قالب یعنی به ارتفاع 90 تا 120 سانتی متری بادستگاه ویبره بتن موجود را ویبره کرده تا حباب های هوا از داخل بتن خارج شود و بعداز اتمام شدن بتن ریزی لایه اول و ویبره کردن ان نوبت به لایه دوم وبتن ریزی آن است قبل از بتن ریزی لوله ویبراتور را در داخل قالب قرارداده و شروع به پرکردن قالب می کنیم بعد از تمام شدن بتن ریزی ویبراتور را روشن کرده وبتن را ویبره می کنیم و قالب را تا 24 ساعت باز نمی کنیم بعداز 24 ساعت قالب را باز کرده و برای ریختن بتن ریزی ستون بعدی به کار می بریم.
باید کاملا مطمئن شویم که بتن تمام گوشه های قالب را پر نموده وکرمو نمی باشد در مرود ستونها با نواختن ضربه های یکنواخت به بدنه قالب و کوبیدن بتن باید در ان ارتعاش ایجاد نمود تا بتن در قالب بخوبی جابجا شود.
بعد از بازکردن قالب سطح بتن را با فشار آب شسته تا باقی مانده هایی که به واسطه چرب کردن به سطح تیر باقی مانده پاک شود و بعد برای آنکه بتن مقاوم وخوبی داشته باشیم لازم است که به بتن خوب آب بدهیم وبرای بهتر انجام د ادن این کار بهتر است سطح بتن را با گونی های نخی همان گونی قیرگونی بپوشانیم تا در زمان آب دادن یاخیس کردن این گونی ها هم بتن بهترآب داده شود وهم با یک بار آب دادن زمان خیلی بیشتری آب بر روی سطح بتنی باقی بماند چون در صورت عدم انجام دادن این کار وآب دادن بتن آب بر روی سطح بتنی خوب باقی نمی ماند و زود خشک می شود واین کار مستلزم کار بیشتر وهزینه بیشتر است اماارزش انجام ندادن این کار به اندازه کار وهزینه انجام شده است چون باعث میشود به بتن ساخته شده آب بیشتر داده شود و بتن بدست آمده به مقاومت بالا برسد وعمر ان نیز افزایش یابد.
متاسفانه در محل کار اموزی اینجانب ارتفاع بتن ریزی را به خوبی طبق آیین نامه رعایت نکردند که همین عامل در اینده باعث ضعف ستونها میشود.
بتن باید بحدی روان باشد که دانه های آن بخوبی روی یکدیگر غلطیده وکاملا آرماتورها را احاطه نموده و گوشه های قالب خود را کاملا پر نموده و کلیه هوای موجود در قالب از آن خارج شود و باید حداقل آب ممکنه را که برای انجام کارهای فوق لازم است مصرف نمود زیرا اب بیشتر از اندازه تبخیر شده وجای ان بصورت لوله های موئین باقی مانده وسبب پوکی قطعه بتونی می گردد.
برای ساخت بتن ستون اشکال بزرگ کار این بود که کارگران شن و ماسه را با بیل مخلوط می کرد که این خطای بزرگ است به
2 دلیل :
1) خستگی کارگران که موحب هب هم خوردن نسبت اختلاط
می شود
2) کثیف بودن زیر سطح شن و ماسه هنگام تخلیه آن

در عکس مشاهده میکنید که بتن ستون دستی درست شده است.

اجرای تیر بتنی:
تیرها قسمتی از ساختمان هستند که بار سقف را تحمل کرده و آن ها را به ستون ها منتقل می کنند وستون ها هم بارهای وارده را به پی وبالاخره پی به زمین وارد می کند بعد از تمام شدن بتن ریزی ستونها وبعداز بازکردن قالب ستونها نوبت به اجرای تیرهای سقف می رسد.
قبل از اجرای تیر سقف کف بندی برای تیر انجام می شود که بعد از درست کردن کف بر روی زمین است این کف بندها را بر روی شمع های فلزی قرارداده و سطح آنها را با روغن چرب می کنند وبعد میلگردهای طولی تیرها را بعداز برش دادن بر روی کف ها برده وآنها را نصب می کنند.
البته اکثرتیرهای بتنی با مقطع مربع یا مستطیل اجرا میشود مقطع تیرهای مورد نظر مربع شکل بود و معمولا این مقطع ها در طول تیر تغییر نمی کنند بعد شروع به گذاشتن یک ردیف آرماتورطوی پایین ویک ردیف آرماتور طولی دربالا کردند اجرا کردن این آرماتورهای طولی اجباری است وقطر این آرماتورها حداقل باید 10میلیمتر باشد البته قطر آرماتورهای طولی که در این آرماتورهای طولی که دراین پروژه یا سقف انجام شد 18 میلیمتر بود وفراموش نشود که در دو سر این میلگردهای طولی باید خم وجودداشته باشد در این پروژه در عرض ساختمان در طول تیر میلگرد 12 متر است وبلند تر از آن عد میلگرد وجود ندارد برای هر تیر بتنی که دارای 6 عدد میله گرد طولی بود برای اجرای هر کدام از آنها از یک میلگرد 12متری که یک سرآن را خم و یک میلگرد 2 متری دیگری استفاده شد که 20سانتی متر از آن برای خم ویک متر آن برای طولی که کم آورده بود
و 80سانتی متر از ان برای استحکام بیشتر سعی شدکه تمام طویل کردن های میلگرد ها در یک طرف تیر انجام نشود اگر میلگرد های طولی پایینی طویل میشود میلگردهای طولی بالایی در ان سر تیر طویل شود وبر سرآنها میلگرد اضافه شود.
بعد از اجرا کردن میلگردهای طولی خاموتها در تمام طول تیر پخش شد البته به علت اینکه در دو سر تیر نیروی برشی بیشتری است فاصله خاموتها درد وسر تیر به اندازه 5و2 سانتی متر اکس به آکس میلگردها اجرا شده وفاصله دیگر خاموتها که د روسط تیر اجرا شده بود 15سانتی متر بود.
تعداد کل خاموتهای مصرفی در تیرهای سقف اول حدود به 300 عدد خاموت می رسید که تعداد قابل توجهی به شما رمی آید ضمنا شماره میلگرد مصرفی برای خاموتها میلگرد شماره 15 بود که در دو سر خاموتها به خم 90 درجه اجرا شده بود.
بعد از پخش کردن خاموتها در محل خود بسته شدند هم زمان با اجرای تیرها تیرچه های سقف در حیاط ساختمان در محلی که یک باند بتنی اجرا شده بود در حال ساخته شده بود.
در ساختمان هایی که سقف انها تیرچه بلوک بوده مانند پروژه اینجانب معمولآ سقف و تیر را یکپارچه بتن ریزی می کنند.
آیین نامه:
حداقل سطح مقطع ارماتور کششی در تیر ها نباید از 25/. درصد سطح مقطع بتن کمتر باشد و حد اکثر ان با توجه به نوع فولاد و بتن مصرفی تعیین می شود ولی حد اکثر سطح مقطع فولاد کششی به 3 درصد سطح مقطع بتن محدود می گردد.
باید کلیه قفسه میلگردهای تیر از سطح قالب چند سانتیمتر بالاتر قرار گیرد تا کلیه میلگردها در بتن غرق شود.
برای این کار باید قطعات ریز سنگ و یا بتن زیر قفسه ارماتور تیر قرار داد و همچنین میتوان قطعه میلگردی به کلفتی ضخامت بتن پوشش روی تیر در زیر تنگ یا خاموت قرار داد که با قرار گرفتن این میلگرد به روی سطح قالب کلیه قفسه ارماتور بندی به اندازه ضخامت این میلگرد از سطح قالب بلند تر قرار می گیرد.
فاصله این میلگردها از همدیگر باید بر حسب قطر ارماتور تیر طوری باشد که کلیه قفسه میلگرد در یک سطح قرار گیرد.این فاصله در حدود 80 الی 90 سانتیمتر کافی است.
تمام ارماتور های طولی باید در محل تلاقی به ارماتور های عرضی با سیم ارماتور بندی نرم غیر گالوانیزه بسته شوند باز بودن ارماتر طولی در هیچ شرایطی مجاز نیست.
قبل از بستن صفحه قالب زیر تیر های اصلی باید ارتفاعلت کلیه ستون ها اندازه گرفته شود و با خط تراز گردانیده شده از قبل مقایسه شده و در یک سطح واقع شود اگر اتفاقآ یک یا چند ستون بلندتر باشد باید این بلندی اصلاح شده بعد بتن ریزی اصلی شروع شود زیرا در غیر این صورت این چند سانتیمتر بلندی در داخل تیر واقع شده و از یک پارچه بودن بتن تیر جلوگیری کرده موجب ضعف تیر خواهد شد.

تیرچه :
متداولترین نوع تیرچه در ایران تیرچه های بتونی است. تیرچه ها با خرپا مسطح اجرا می شوند خرپا از قسمت تشکیل شده است.
1- میلگرد هایی که در کف خرپا استفاده می شودتعداد قطر آن ها طبق محاسبه بدست می آید وباید از لحاظ طول وتعداد ونوع میلگرد را ساده وآجدار کاملا مطابق نقشه باشد.
2- 2- میلگرد فوقانی خرپا از میلگرد 8 یا 10 ویا 12 آجدار بوده وداخل بتن سقف ومیلگردهای حرارتی قرار می گیرد.
3- میلگرد مارپیچی یا میلگرد مهاری خرپا که میلگرد کف را به میلگرد فوقانی متصل می نماید.
4- متداولترین نوع خرپا از میلگرد ساخته میشود این خرپا ها را بعد از ساخت درداخل قالب فلزی یا سفالی قرار داده وبعد بتونی با عیار 400 یا 450کیلوگرم سیمان ومصالح سنگی ریز دانه تمیز نموده و قالب را که حدود 10 سانتی متر پهنا و 4 سانتی متر ارتفاع دارد از بتون پر کرده و آن را می لرزانند بر روی میز لرزاننده تا خوب ویبره شود.

طریقه ساخت تیرچه درکارگاه:
برای اجرا تیرچه ها قبلا یک باند بتونی تهیه شد و علت ساخت باند فقط درست کردن یک سطح صاف بدون داشتن پستی وبلندی بود وبعدازساخت باند بتونی تیرچه سازان چند خرک درست کردند که میلگردهای کف خرپا ومیلگرد فوقانی را روی آن قرارداده وبعد میلگرد مارپیچ که به این میلگرد در کارهای اجرای میلگرد زیگزال گفته می شود ونمره آنها میلگرد شماره است استفاده کردند و به واسطه آن میلگردهای زیگزال میلگردهای کف خرپا به میلگردهای فوقانی توسط جوش متصل شد.
بعد از درست کردن تمام خرپا های تیرچه ها و کنار گذاشتن آنها وتایید دستگاه نظارت نوبت به ساخت تیرچه رسید.
قبل از توضیح آن قسمت خاطرنشان می شویم که تیرچه های مورد نظر با قالب سفالی اجرا می شود.
سفال های تیرچه ها درچند ردیف بر روی باند بتونی چیده شد واین عمل طوری انجام شد که در یک ردیف سفال بعد از چیره شدن یک تونل بوجودآمد که این تونل به واسطه چیدن سفال تیرچه وبدون داشتن فاصله بین سفال ها وصاف کردن آنها با شمشه البته فقط سفال تیرچه اول با شمشه صاف شد و بقیه سفال تیرچه ها با ملاک قراردادن سفال تیرچه اول صاف شدند انجام شد بعد از اتمام این کارها تمام سفال ها بوسیله ان خیس شد البته قابل ذکر است که بعداز چیدن سفالها دو سفال ابتدایی وانتهای سفال با ماسه مسدود شد که بتون وارد شده به قالب تیرچه خارج نشود بعد از خیس کردن سفالها خرپاهای تیرچه ها که قبلا ساخته شده بود درد ال قالب تیرچه گذاشته شود.
در این زمان نوبت به اجرای تیرچه های ساختمان می رسد.
که من این کارها را در محل ساختمان مشاهده نکردم بلکه بر حسب علاقه به کارگاه ساخت تیرچه رفتم بودم
و تیرچه ها را آماده برای ما آوردند.

ساخت بتون برای تیرچه ها:
تیرچه سازان بعد از اماده کردن تمام مراحل ساخت تیرچه بتون مصرفی را ساختند که این کار را در چند شبکه به صورت زیر انجام دادند.
1- ابتدا بشکه را تا وسط بشکه پر از آب کردند.
2- ماسه شکسته وریز را به تعداد لازم درداخل بشکه ریخته و با یک بیل شروع به مخروط کردن کردند.
3- سیمان مورد نظر را کم کم داخل بشکه ریخته ویک نفر همزمان مشغول مخروط کردن موارد فوق که همراه سیمان به این مواد اضافه می شد میلگرد تا زمانی که بتون مورد نظر دستگاه نظارت تهیه شود و بعد از تهیه بتون که نباید نه زیاد سفت و نه زیاد شل باشد بتون ریزی تیرچه ها آغاز شد هم زمان با بتون ریزی به وسیله میلگردی که به خرپای تیرچه زده می شد عمل ویبره کردن تیرچه ها به انجام می رسید.
بعد از بتون ریزی تیرچه ها شروع به آب دادن به آنها کردند و فردای آن روز مقدار آبی که به تیرچه ها داده می شد اضافه شد تا مقداری که سطح تیرچه در تمام طول روز همواره خیس می ماند وبعد از اجرای تمام تیرچه ها وخشک شدن آنها پس از آب دادن فراوان آماده استفاده گردید که دستگاه نظارت استفاده از تیرچه ها را پس در یک هفته در زمان ساخت آنها صادر کرد که نکته مهمی است چون دیده می شود که در بسیاری از کارگاه ها در زمان کوتاهی پس از ساخت یا حتی قبل از خشک شدن تیرچه اقدام به استفاده از آن می کنند که بسیار اشتباه است وممکن است تیرچه ای خشک نشده است در زمان حمل ونقل ترک ویا شکسته شودکه همین مسئله باعث می شود که تیرچه مورد نظر غیرقابل استفاده شود.

بلوک:
بلوکهای مورد استفاده در سقف های تیرچه بلوک معمولا بتونی یا سفالی است که البته همان طور که می دانیم هیچ گونه باری را تحمل نمی کند وفقط به عنوان قالب عمل می نماید. عرض بلوکها معمولا 40 سانتی متر بوده وگاهی نیز آنها را تا 60 سانتیمتر هم می سازد وارتفاع آنها بین 20 تا 25 سانتیمتر است. بلوکها دارای لبه هایی هستند که بوسیله آن روی تیرچه ها قرار می گیرند. اگر از تیرچه با قالب سفالی استفاده می شود. بهتر است از بلوک سفالی استفاده شود تا به علت هم رنگ بودن مصالح بعد از سفید کاری روی سقف ایجاد سایه ننماید.

طریقه اجرای سقف تیرچه بلوک:
بعد از اجرای تیرهای بتونی نوبت به اجرای تیرچه ها رسید که در این زمان یک سر تیرچه ها را بر روی یک تیر قرار داده وسر دیگر آن بر روی زمین باقی می ماند بعد از تقسیم بندی تیرچه ها در هر دهانه به مقداری که لازم است سردیگر تیرچه ها را به وسیله یک قلاب و طناب بلند کرده و بر روی تیر بعدی گذاشته می شود پس در این حالت دوسر تیرچه بر روی تیرهای مورد نظر اجرا شده است وبعد بایددقت شود که حداقل بعد از تمام شدن سفال تیرچه 10تا15 سانتی متر میلگرد تیرچه در داخل تیر بتونی فرورفته باشد تا بعد از بتون ریزی اتصال خوبی بین تیرچه و تیر بتونی انجام شود.
توجه شود که بتن ریزی تیرهای بتنی و سقف در محل کاراموزی من به صورت یکپارچه انجام شد و فقط در قسمت های کناری که تیر هیچ لبه ای نداشت قالب فلزی می گذاشتند.

نصب تیرچه ها بر روی سقف تیرچه بلوک:
بعد از بالا کشیدن تمام تیرچه ها همزمان در زیر آنها شمع های نگهدارنده نصب می گردد تا زیر تیرچه خالی نگردد و باعث سقوط تیرچه نگردد بعداز تمام شدن این کار ابتدا در دو سر تیرچه در بلوک قرا رداده می شود وسپس مقدار شمع ها را افزایش می دهیم وبعد بلوک گذاری را انجام می دهیم تا زمانی که تمام سقف ما با بلوک پوشیده شود.
در مورد سقفهای تیرچه بلوک احتیاج به بستن تمام سقف با تخته نیست فقط باید کمر تیرچه ها به فاصله های به حدود 5/1 تا 2متر بسته شود تا ازشکم دادن آنها جلوگیری شود .

کلاف عرضی:
در دهانه های بیشتر از 2/4 متر به بالا در وسط دهانه بین بلوک ها (عمود بر جهت تیرچه) فاصله ای در حدود حداقل 10 سانتی متر قرار م یدهند و زیر این فاصله را تخته ای قرار داده و درون این فاصله حداقل 2 عدد میلگرد به قطر 10 میلیمتر یکی بالا و یکی پائین قرار می دهند میلکرد بالا را به میلگردهای بالایی تیرچه می بندند و میلگرد پائین را هم به آهن های مارپیچ تیرچه متصل می نمایند و این فضا بعد از آنکه بوسیله بتن پرشد مانند تیری عمود بر تیرچه ها قرار گرفته و در مقابل مهمان های وسط تیرچه مقاومت خواهد نمود و برای دهانه های بیش از 6 متر دو عدد کلاف عرضی با فاصله های مساوی در نظر می گیریم.
برای ضریب اطمینان بیشتر بهتر است کلاف عرضی را از دهانه 5/2 متر به بالا ایجاد نماییم.
میله گرد حرارتی:
بعد از آنکه کلیه تیرچه ها ، بلوک ها بر روی سف گذاشته شد در این زمان باید یک سری میل گرد حرارتی که معمولا قطر آن 6 یا 8 یا 10 میلی متر می باشد.
قطر این میلگردها توسط محاسبه تعیین می شود و در جهت عمود بر میل گردهای بالای تیرچه به فاصله تقریبی 25 الی 40 سانتی متر قرار داده می شود. در پروژه اینجانب قطر این میلگردها 6میلی متربود استفاده گردید این میلگردها باید به کلید آهن های تیغه باشیم آرماتوربندی بسته شود وباید توجه شود که میلگردهای حرارتی بصورت یکسره باشد وبریدگی نداشته باشد .
یکی ازدلایل استفاده ازمیل گردحرارتی این است که وقتی تن هابرروی سقف می ریزند، بتن هنگام خشک شدن جمع می شود وترکهای مویی می خورد کارمیلگردهای حرارتی جلوگیری ازاتفاق این ترکهای مویی می باشد وبه همنی ترتیب ترتیب طبقات را درمحل بالارفتیم تا به طبقه چهارم رسیدیم البته باید توجه شودکه به همان ترتیب که ازطبقه اول به طبقه چهارم می رویم ضخامت ستون های کمترمی شود به این دلیل که بارکمتری را تحمل می کنند .

میلگردهای ممان منفی:
با فرض اینکه تکیه گاه تیرچه ها گیردار فرض می شود در محل تکیه گاه ممانی ایجاد می گردد که بوسیله میله گردی تحمل شود به این لحاظ اگر دو عدد تیرچه به یک تیر خم شود میلگرد فوقانی تیرچه را بوسیله محاسبه بدست می اید ومعمولا از میلگردی به قطر 8 یا 10یا 12 استفاده می شود.
در اخرین دهانه که تیرچه به یک تیر ختم میشود میلگردی را به صورت گونیا خم نموده وقسمت کوتاه گونیا را داخل اهنهای تیر یا میلگردهای تیر بتونی قرار می دهیم وقسمت مستقیم را روی میلگرد فوقانی تیرچه گذاشته و چند تای آن را باسیم آرماتوربندی می بندیم به این قطعه میلگرد ممان منفی می گویند.
خیز منفی در سقف:
قبل از نصب تیرچه روی تیرهای اصلی باید دقت شود که ترک خوردگی ویا شکستگی در تیرچه وجود نداشته باشد کمر تیرچه را به فاصله حداکثر 5/1 متر بوسیله تیرهای چوبی نگاه دارند تا از شکم دادن آن جلوگیری بعمل آورند بهتر است تیرهای چوبی را طوری قرار دهیم تا وسط تیرچه در حدود 2 تا 2 سانتیمتر بلند تر ا زسطح تراز قرار گیرد.
این خیز بستگی به دهانه سقف داشته و بوسیله مهندس محاسب تعیین می شود که به خیز منفی سقف رایج است و با هم این خیز را اجرا کرده تا بعد از بتون ریزی در صورت افت سقف تازه تراز گردد و اگر این کار انجام نشود بعد از باز کردن وقالب ونشست سقف قوس برداشته وخراب می شود.
بتون ریزی سقف تیرچه بلوک:
بتون ریزی در یک روز انجام شد شروع بتن ریزی از یکگوشه بود ابتدا داخل تیر یا پوتر بتونی بتون ریزی شد و بعد روی بلوک ها را بتون ریزی کردند در زمان بتون ریزی باید دقت شودکه بتون در یک نقطه از سقف دپو نشود تا باعث فروریختن یا خراب شد سقف به علت سنگین شدن نشود بتون ریز ی باید یکپارچه انجام شود وبدون قطع شدن صورت گیرد تا یک سقف یک پارچه بدست آید در زمان بتون ریزی فقط تیر بتونی ویبره میشود ودیگر نقاط سقف ویبره نمی شود.
در زمان بتون ریزی باید دقت شود که افراد بر روی بتون هایی که تازه اجرا شده اند حرکت نداشته باشند زیرا در کارگاه های دیگر دیده شده است که بتون سقف ا جرا شده و بر روی بتون اجرا شد الواری گذاشته شده واز روی آن عبور فرغون برای حمل بتون انجام شده است که این کار بسیار اشتباه وغلط است زیرا این کار باعث می شود که بتون مورد ناظر هم زمان که گیرش اولیه خود را انجام دهد این گیرش صورت نپذیرفته وبتون بدون گیرش اولیه و خودگیری خوب به ظاهر سفت شود که این نوع گیرش بدترین نوع گیرش ونامرغوب ترین بتون در سقف است.

آزمایش شاقول بودن ستونها

دیوار چینی ساختمان

چهار چوب فلزی آسانسور

آ

آجر های باقی مانده از تخریب ساختمان قبلی

تیغه چینی پارتیشن های داخلی

پشت بام :
سقف آخرین طبقه هرساختمان را بام می گویند .بام ها به دوقسمت کلی تقسیم می شود :
1. بام های شیب دار
2. بام های مسطح
بام های که دارای شیب هستند ، سطح آ نهانسبت به افق دارای زاویه هستند .
حداقل درصد شیب این بام ها بستگی به مصالح مصرفی داردکه قشر آخربام با آن ها ساخته می شود .
البته بامی راکه برای ساختمان محل کارآموزی من درنظرگرفتند ، جزءبام های مسطح بود وبه ترتیب ازپایان بامصالح بتن سبک یعنی که دانه بندی آن ازمصالح سبک مانند پوکه معدنی ویا سنگ هایی که خلل وفرج است ، استفاده شده است .
دربام پوکه معندنی را به منظورشیب بندی وهدایت آب باران به طرف ناودان استفاده می کنند .
باید توجه شود که این شیب نباید ار5/1تا 2درصد بیشترباشد وطریقه اجرای آن بدین طریق است که ابتدا محل ناودان راتعیین می کنند وفاصله آن را تا دورترین نقطه بام اندازه گرفته وارتفاع دورترین نقطه را باتوجه به شیب لازم تعیین می نمایند . وآن ارتفاع را بوسیله چند رج آجرایجاد کرده وازانجا ریسمانی تامحل ناودان که ارتفاع آن صفراست می کشند ، درنتیجه این ریسمان شیب بام را تعیین می نماید . بعد زیرآن را بوسیله ملات ماسه وسیمان وتکه های آجر پرمی کند نقاط دیگربام را هم به همان طریق وبا همان شیب ریسمان کشی کردیم وزیرآنرا پرنمودیم که دراصطلاح به این کارکرم بندی می گویند وآنگاه بین این کرم ها را بتن سبک پرمی کنند .هنگامی که تبن سبک (لایه اول بام ) خشک شد باید سطح صافی برای زیرقیرگونی ایجاد می کردیم که این سطح رابه وسیله یک لایه ماسه ریسمان به ضخات حدود 2سانتی مترایجاد کردیم همچنین می توان این سطح را بوسیله آسفالت ایجاد کرد.
ضخامت آسفالت باید بعدازغلتک زدن درحدود 1سانتی مترباشد .
باید به خوبی سطح را غلتک بزنیم تا ناهمواری های موضعی ایجاد نشودوشیب بام حفظ شود برای اطمینان بیشترازصحت کارتا این مرحله ازریختن آب درسطح استفاده می کنیم که خوشبختانه کارما درست انجام شده بود ، البت هدر2 گوشه بام مقدارخیلی کمی آب جمع شد که قابل چشم پوشی بود .
البته دردماهای کمترازصفردرجه اجرای روش ماسه سیمان صحیح نیست چون آب ملات یخ می زند وبعد ازذوب شدن یخ ماسه سیمان به صورت قشر جداازهم وپودری مانندی درخواهد آمد که برای زیرقیرگونی مناسب نمی باشد .
مرحله بعد ازاین ها ، قیرگونی می باشد
قبل ازشروع قیرگونی باید سطح بام کاملا بوسیله جاروتمیزشو وکلیه موارد خارجی وزائرروی بام جمع آوری شود .
خوشبختانه ملات زیرقشرقیرگونی ها ، آسفالت بوده است که به علت عم جنسی با قیرگونی ، 2لایه بهتربه همدیگرمی چسبند .
برای حمل کردن قیری مذاب به بالا حتما باید ازبالابرود ویا قرقره وطناب استفاده کرد چون اگراین کاررا ازطریق پله ها انجام دهیم علاوه برسرد شدن قیرباعث کثیف شدن راه پله می شود که درمحل کاراینجانب تمامی این مسائل به خوبی رعایت شد کاری بران درمحل کارآموزی من ، برای لایه اول ایزولاسیون از قیر شل استفاده کردند ، چون به علت روانی بالا ، این قیربراحتی تمام سطح ناهموار آسفالت را می پوشاند
4. نفرهنگام قیرگونی باید مشغول فعالیت باشد به این صورت که یک نفرمشمول حمل ونقل قیر.
یک نفرمشمول ریختن قیرگرم شده درمحل ویک نفردیگربا تخته مخصوص آن را روی زمین پهن می کند ودرهمین هنگام نفرچهام نفرچهارم چتایی های لوله شده را آهسته آهسته روی سطح قیری بام پهن کرده وبوسیله فشاردست قبل ازاینکه قیر سرد شود آن را کاملا می چسباند. وی نکته تعجب برانگیزبرای اینجانب که به مهندس ناظرکفتم این بود که چرااین کاربوسیله 3نفرانجام می شود که درجواب به من گفت که 1نفرآن ها درکارخود تبهردارد وکار2نفررا انجام می دهد .
قیرگونی حتما باید درردیف های موازی هم ازپایان ترین نقطه بام شروع وبه بالاترین نقطه آن خاتمه یابد هرردیف چتایی باید حداقل 10 سانتی مترروی چتایی قبلی را بپوشاند . این کار را تازمانی ادامه دادیم که 2لایه کامل گونی را برروی کل سطح بام پهن کردیم و3لایه قیررا به ترتیب برروی لایه های گونی ریختیم .
لایه های گونی درجهت های مخالف هم کشیده شد که به خوب همدیگررا همپوشانی کنند .
دراین زمان برای محافظت قیرگونی یک لایه ملات ماسه سیمان ریختند وروی آن را موزائیک کرد.

پله:
برای محاسبه پله ابتدا باید فاصله کف طبقه پایین تا روی کف طبقه بالا رادقیقا تعیین نمود مثلا فاصله کف طبقه پاییم تازیرسقف 280 سانتی متر وکلفتی سقف راهم 30سانتی متربه آن اضافه می کنیم که جمعا 310 سانتی مترمی شود حال برای محاسبه مقدماتی برحسب نوع استفاده پله ارتفاعی دلخواه برای پله درنظرمی گیرم مثلا 17 ساتنی متر ازتقسیم 310 بر17 تعداد پله بدست می آید که 18 عدد پله داشته باشیم آنگاه باتوجه به اینکه 18 ارتفاع 17 کف پله می خواهد واگر فرض کنیم این پله u شکل باشد و9 عدد پله درگردش اول و 9 عدد پله درگردش دوم لازم داریم واگرکف پله را 30 سانتی مترفرض کنیم جمعا فصایی بطورتقریبی 240سانتی متر برای 9 عددپله که 8 عدد کف پله می شود لازم داریم وباتوجه به دو عدد پاگرد درابتدا و انتهای پله اگرطول هرکدام را 20/1 درنظربگیریم جمعا فضایی بطول 80/4 وعرض 5/2 متربرای ایجاد پله موردنیاز است ( 10سانتی متربرای چشم پله و 120 سانتی متربرای گردش اول و120 سانتی متربرای گردش دوم )
برای خط کردن پله بعد ازتعیین ارتفاع وکف پله معمولا باترازومترپله را خط می کنند برای این کار ابتدا حدود عبورپله را که زاویه ای 30 الی 35 درجه با افق تشکیل می دهد روی دیوار مجاور آن باگچ سفید می کنند آنگاه محل اولیه پله راتعیین کرده و بوسیله قسمت شاقولی ترازخط عمود رسم می نماید آنگاه باندازه ارتفاع پله روی این خط بامترجداکرده وبوسیله قسمت افقی ترازخطی به این نقطه عمود نموده وباندازه کف پله روی خط اخیربامترجدامی کنند وبهمین ترتیب ادامه داده تا به پاکزاد برسند .باید توجه داشت که معمولا پهنای پاگرد تعیین شد ه قبلی به اضافه یک کف پله می باشد .
شیب کف پله:
درموقع نصب کف پله معمولا درحدود 2یا 3سانتی متریا30درصد به آن شیب می دهند که این شیب شستشوی پله را راحت ترمی کند .
که تمام یا مستطیلی است به ابعاد تقریبی 2*1 ودرمورد پله های مستقیم عرض پاگرد باندازه عرض پله وطول آن مساوی N قدم کامل می باشد ( طول هرقدم درحدود 63 سانتی متراست ) وحداقل باید باندازه عرض پله باشد که دراین صورت اگر پهنای پله یک مترباشد ابعاد پاگرد 2/1*1 خواهد بوددرمورد پله هیا سه گردش نیزپاگرد باید مربعی به ابعاد عرض پله تشکیل دهد
برای ایجاد ایمنی درکنارپله به سمت پرتگاه حتما باید نرده گذاشته شود درمورد پله هایی که ازدوطرف بازمی باشد .باید هردوطرف نرده داشته باشد .نرده بامصالح مختلف ازقبیل چوب فلزسنگ ویا مصالح بنایی ساخته می شوددرهرحال نرده باید محکم وباندازه کافی بلند باشد تادراستفاده کنند ازپله ایجاد ایمنی بنماید . ارتفاع نرده درحدود 75 الی 80 سانتی مترپیشنهاد می گردد
سقف پله بالالی باید با پله پایینی آنچنان فاصله داشته باشد که یک نفرآدم باقد معمولی بتواند بدون احساس ترس ازآن استفاده نماید حداقل ارتفاع درحدود 195 سانتی متر پیشنهاد می گردد ازآن کمتر تاارتفاع 180 سانتی مترممکن است سرگیرنباشد ولی چشم ترس است.
تعداد پله:
درپله هایی که به تعداد زیادی پله پشت سرهم قرارگرفته اند . برای آنکه درموقع استفاده ازپله مخصوصا درموقع پایین آمدن دراستفاده کنند ایجاد وحشت نکند تعداد پله باید محدودباشد بدین لحاظ حداکثر پله هایی که پشت سرهم قرارمی گیرد نباید از10الی 12 پله بیشترباشد وبعدازهر10الی 12 پله باید یک سطح مستقیم بنام پاگرد درنظرگرفته شود
پاگرد:
عرض پاگرد درپله هایU شکل خودبخود باندازه دوبرابرعرض پله می شود و طول آن حداقل باید باندازه عرض یک پله باشد دراین صورت درپله های U شکل پاگرد .
حداقل عرض پله ساختمانهاییکه زیاد بزرگ نبوده وازروی آن عبور ومروردوطرفه انجام می شود درحدود100 سانتی متر درنظرگرفته می شود زیرا بطوریکه می دانیم عرض شانه یک نفرمرد درحدود 60 سانتی متراست ( عرض شانه خانم ها کمترمی باشد ) وباتوجه به اینکه اگردو نفربخواهند ازنزدیک یکدیگرعبورنمایند ناخودآگاه قدری شانه خودرا به سمت طرف مقابل کج می نمایند عرض 100 سانتی متر برای عبور دونفرازکناریکدیگر کافی می باشد ولی برای آپارتمان های چند طبقه ه شدت رفت وآمد زیادتراست عرض پله رادرحدود 120 سانتی مترویابیشتردرنظرمی گیرند. درمورد پله های کم رفت وآمد مانند پله هایی که به بام ختم می شود وازحداکثر فاصله پله ازدورترین نقطه ساختمان نباید بیش از25 مترباشد زیرا درموقع بروزحریق این فاصله حداکثر مسافتی است که یک نفرمی تواند طی نموده وخودرابه پله برساند دراین صورت چنانچه عرض ساختمانی بیش از50 مترباشد ناچارا باید دوسری پله درساختمان ایجاد گردد . درهرحال فاصله دوپله ازهمدیگرنباید از55 الی 60 مترتجاوزنماید بهتراست .
کف پله تابع دوعامل است :
1. طول کف پا
2. طول قدم
طول کف پای یک آدم معمولی درحدود30سانتی متراست دراین صورت برای اینکه عبورومرورازروی پله آسان باشد کف باید درحدود30سانتی مترباشدکه باتوجه به 2 سانتی متر دماغه کف پله درحدود32سانتی متر خواهد شد .
درمورد دوم باید باتوجه به اینکه طول قدم یک آدم معمولی درحدود 63الی 65 سانتی مترمی باشد برای اینکه بتوان پله ها را پشت سرهم وبدون توقف وبه راحتی وبا قدم معمولی طی نمود می باید مجموع دوبرابر ارتفاع بعلاوه کف پله عددی بین 63 الی 65 سانتی متر طبق فرمول زیر
65الی 63 =b +H 2
که دراین فرمول H ارتفاع پله وB کف پله می باشد .
پله وسیله ارتباطی سطوح مختلف ساختمان بیکدیگر می باشد بعبارت دیگرپله طبقات مختلف ساختمان را بیکدیگرمربوط می نمای بطورکلی پله ازلحاظ ارتباط طبقات یکی ازمهمترین قسمتهای ساختمان محسوب می گردد .
بیاد حتی المقدورمکانهای روشن وآفتابگیرساختمان را برای پله اختصاص ندهند .
بطورکلی هرقدرارتفاع پله زیادترباشد تعداد پله مورد نیازبرای عبورازطبقه ای به طبقه دیگرکمتربوده درنتیجه فقسه پله یا فضای لازم برای ایجاد پله کمتراست ولی ارتفاع پله کاملا بستیگی به محل استفاده واشخاص استفاده کنند ازآنرا دارد مثلا ارتفاع پله برای طبقات آپارتمانهای مسکونی درحدود16 الی 20 سانتی متردرنظرگرفته می شود زیرا 80 درصد استفاده کنندگان آن درسنینی هستندکه به راحتی می توانند ازپله ها پایین وبالا بروند ( اشخاص مسن تروکودکان خردسال بیشتروقت خودررادرمنزل می گذرانند ) وهمچنین ارتفاع پله موتورخانه ویا انباررا درحدود 20 الی 25 حتی 50 سانتی متردرنظرمی گیرن زیرا 99 درصد استفاده کنندگان این قسمت ازساختمان را اشخاص جوان تشکیل می دهند وهمچنین ارتفاع پله مکانهای عمومی مانند ایستگاه راه آهن ویا بیمارستان ها ویا ادارات عمومی را دردحدود 15 الی 17 سانتی متردرنظر می گیرند زیرا این نوع پله ها اجبارا افراد درهرسنی استفاده خواهند نمود.

قالب های فلزی

پیوست:
توضیحات عمومی:
الف – کارهای بتنی
1- پیمانکار باید قبل از شروع قالب بندی و بریدن و خم کردن میلگردهای آرماتور، کلیه اندازه ها را روی نقشه ها کنترل و تایید نماید.
2- بتن مصرفی در بتن مسلح، دارای مقاومت مشخصه فشاری 28 روزه معادل b=250kg/cm2 بر روی نمونه استوانه ای می باشد.
3- میلگردهایی که با  نشان داده شده اند، از فولاد نرمه معمولی با ضریب ارتجاعی 2.1E6kg/cm2 و حد جاری شدن حداقل 2400kg/cm2 و حد گسیختگی حداقل 3700kg/cm2 می باشند.
4- میگلردهایی که با  یا T نشان داده شده اند، از نوع آجدار پر مقاومت با ضریب ارتجاعی 2.1E6kg/cm و حد شدن حداقل 4000 kg/cm2 می باشند. (نوع AIII)
5- سفره زیرین آرماتور باید توسط لقمه های ماسه سیمان یا پلاستیکی، از کف قالب بالاتر نگه داشته شود.
6- سفره فوقانی آرماتور باید به کمک خرابیهایی که مورد تائید مهندس می باشند، در موقعیت مطلوب نگهداری گردد.
7- فاصله میلگردها در سطح آزاد بتن (پوشش یا Cover)، در صورتیکه روی نقشه ها مشخص نشده باشد، نباید از مقادیر زیر کمتر باشد:

– بتنی که در تماس با خاک ریخته می شود و بطور دائم با آن در تماس باشد:
5/7 سانتیمتر
– بتنی که در تماس با 10 سانتیمتر بتن مگر یا شات کریت ریخته می شود:
5/6 سانتیمتر
– بتنی که در تماس با هوای خارج است یا در محیط مرطوب قرار دارد: 6سانتیمتر
– بتنی که در تماس با هوای داخل است 4سانتیمتر
8- در دیوارهایی که دارای دو سفره آرماتور می باشند، باید دو سفره مزبور به کمک قیدهایی به یکدیگر بسته شده و فاصله آنها تثبیت شود.
9- در دالها و تیرها نباید سطح واریز افقی وجود داشته باشد. قطع و شروع مجدد بتن ریزی باید در وسط دهانه به عمل آمده و سطح واریز قائم باشد.
10- تمام نقشه ها باید در ارتباط با هم خوانده شوند.
11- تمام میلگردها باید بصورت سرد خم شوند. میلگردهایی که قسمتی از آنها در بتن درگیر می باشد، نباید روی کار خم شوند، مگر در صورتیکه در نقشه ها نشان شده باشد و یا مهندس ناظر اجازه چنین کاری را بدهد.
12- در موقع قالب بندی اجزای مختلف، باید در محل تمام سوراخهای مورد نیاز برای سیم کشی، لوله کشی، نصب پیچهای مهاری و غیره، جعبه یا قالب مناسب پیش بینی و اجرا گردد، بطوریکه از هر گونه تخریب و سوراخکاری بعدی احتراز به عمل آید. موقعیت سوراخها باید براساس نقشه های خاصی که به همین منظور توسط مهندس تاسیسات تهیه می شود، تعیین گردد.
13- طول وصله های پوششی در نقشه های آرماتور ذکر شده است. در هیچیک از حالات این طول نباید از 50 برابر قطر میلگرد نازکتر، کمتر باشد.
14- تغییر در قطر و فواصل میلگردها باید با اجازه مهندس ناظر صورت پذیرد. در اعمال چنین تغییراتی، باید فواصل حداقل و حداکثر میلگردها، که توسط آیین نامه های بتن توصیه شده است، رعایت گردد.
15- حداکثر نسبت وزنی اب به سیمان w/c=0.40 می باشد.
16- سیمان مصرفی در فونداسیون باید سیمان نوع 2 پرتلند باشد و برای ساخت بتن استفاده از روان ساز الزامی است.
17- در صورتیکه طول خم آرماتورها در روی نقشه ویالیست آرماتور ذکر نشده باشد، این طول نباید از 12 برابر قطر آرماتور کمتر گردد.
احداث سازه نگهبان:
1)برای احداث سازه نگهبان در ابتدا بایدعملیات گود برداری با حاشیه ایمنی 150 الی 100 سانتیمتر طبق نقشه انجام شود.
2) سپس محل قرارگیری سازه نگهبان با عرض مورد نیاز کنده شده (به صورت دستی) و صفحه و عضو قائم مربوطه قرار کیرد و سپس دیگراعضای سازه نگهبان مونتاژ و جوشکاری شود. 3)خاک از لحاظ رانش توسط مهندس ناظر کنترل شود.
مصالح سنگی :
مصالح سنگی که در بتن مصرف می شود شن وماسه می باشند که در حدود 80درصد حجم بتن را تشکیل می دهد.
دانه های سنگی تا بزرگی 5میلیمتر را ماسه و از 5 میلیمتر بزرگتر را شن می گویند قسمت اعظم مقاومت بتن بستگی به مقاومت شن وماسه مصرفی دارد در انتخاب معادن شن و ماسه جهت بتن ریزی های بزرگ نهایت دقت را بعمل آورده و بوسیله آزمایشگاه باید مقاومت دانه ها و درصد بزرگی آن تایید گردد همچنین شن و ماسه مصرفی در بتن باید در مقابل عوامل جوی مقاوم بوده و به مرور زمان خورندگی در آنها ایجاد نشود.

دانه بندی نامطلوب ازنظر شکل:
هر قدر شکل دانه به کره نزدیکتر باشد برای مصرف در بتن مناسب تر می باشد وجود دانه های دراز و یا صفحه ای شکل در بتن مناسب نیست ومجموع این دانه ها نباید از 15درصد وزن کل شن وماسه مورد مصرف در بتن بیشتر باشد.
دانه های دراز به دانه هایی گفته می شود که طول بزرگترین بعد آن از 8/1 معدل قطر دو الکی که این دانه بین آنها قرار دارد بیشتر باشد دانه های دراز بعلت آنکه زودتر از سایر دانه های می شکنند نامطلوب می باشند. دانه صفحه ای شکل به دانه ای گفته می شود که ضخامت آن از 6/0 معدل دو الکی که این دانه بین آنها قرار دارد کمتر باشد.

مواد نامطلوب در شن وماسه واندازه دانه ها:
بطور کلی شن وماسه شکسته اغلب فاقد مواد نامطلوب می باشد ولی در مورد شن وماسه رودخانه باید توجه داشت که :
1- مواد آلی مانند ریشه گیاهان- فضولات حیوانات- تکه های چوب وذرات ذغال سنگ درشن وماسه موجود نباشد ویا حداکثر میزان آن از یک درصد وزن شن و ماسه تجاوز ننماید.
2- موادی که در مقابل عوامل جوی ضعیف بوده و یا در فعل وانفعالات شیمیایی سیمان از خود واکنش می دهند. در شن وماسه مصرفی نباید وجود داشته باشند درصد این مواد بوسیله آزمایشگاه تعیین می شود و همچنین مواد سنگی مصرفی در بتن باید فاقد خاک رس وکلوخه های رسی باشد زیرا این مواد اولا آب داخل بتن رابه خود جذب نموده وفعل وانفعالات شیمیایی سیمان را متوقف می نماید در ثانی دور دانه های شن وماسه را گرفته ومانع تماس مستقیم سیمان و دانه می گردد. تعیین مقدار خاک در مخلوط براحتی در همه جا میسر است. کافی است که مقداری از شن وماسه را در ظرف شیشه ای استوانه شکل مدرج ریخته روی ان مقداری آب اضافه کنیم ومخلوط را خوب تکان داده و بعد ظرف را بحال سکون قرا ردهیم طبیعی است که دانه های درشت تر زودتر ته نشین شده و دانه های ریزتر در آب معلق مانده وبتدریج رسوب می نماید. بطوریکه بعداز حدود 20دقیقه کلیه دانه ها رسوب کرده و آب روی مخلوط ظاهرا کاملا زلال می شود آنگاه نسبت ارتفاع مصالح ریز دانه (خاکی) به ارتفاع کل شن وماسه را میتوان تعیین نمود. این نوع آزمایش کاملا دقیق نیست ولی گاهی که به آزمایشات دقیق تر دسترسی نباشد کافی است.این نسبت نباید از 5درصد تجاوز نماید بطور کلی وجود دانه های ریزتر 02/0 میلیمتر حداکثر تا 1درصد ودانه های ریزتر از 12/0 میلیمتر حداکثر 5 درصد وزن مصالح مصرفی مجاز می باشند.
اصولا ریزی ودرشتی دانه ها نسبت مستقیم با مصرف سیمان دارد زیرا فرض بر این است که دوغاب سیمان مانند فیلم نازکی دور تمام دانه ها را گرفته و باعث چسبیدن آنها بیکدیگر می گردد حال با توجه به اینکه سطوح مخصوص سطح واحد حجم یا وزن دانه های ریزتر بیشتر است لذا هر قدر دانه مصرفی ریزتر باشد می باید برای اندود دور آن سیمان بیشتر مصرف گردد.
بزرگترین دانه مصرفی در بتن نباید از 4/1 کوچکترین بعد قطعه بتنی بزرگتر باد در قطعات بتونی که فاصله شبکه آرماتورها از یکدیگر زیاد می باشند مانند کفها- سقفهای توپر ابعاد شن وماسه نباید از حداقل بتون پوشش روی آرماتور بیشتر باشد.
در مقاطعی که آرماتورها نزدیک همدیگر قرار می گیرند مانند تیرها اصلی حداکثر درشتی دانه باید 5 میلیمتر کمتراز حداقل فاصله افقی موجود بین دو آرماتور باشد و یا 5 میلیمتر کمتر از حداقل ضخامت مجاز پوشش بتن روی آرماتور های اصلی باشد از دو مقدار فوق هر کدام کمتر است باید ملاک عمل قرار گیرد.

آب:
آب در بتن دارای سه نقش اساسی می باشد.
1-سیمان در مجاورت آب شروع به فعل وانفعالات شیمیایی نموده وتشکیل سیلیکات ها وآلومیناتها کلسیم متبلور می دهدکه اساس گرفت سخت شدن بتن می باشند. این مقدار آب در حدود 20 الی 25 درصد وزن سیمان است.
2-آب سطح دانه های سنگی را تر نموده وباعث لغزش این عناصر به روی یک دیگر می گردد بدیهی است هر قدر سطح دانه ها بیشتر باشد یعنی هر قدر دانه ریزتر باشد آب بیشتری در این قسمت مصرف می شود. بهمین علت مقدار این آب متفاوت بوده ودر حدود 25 درصد وزن سیمان می باشد.
3-آب باعث روان شدن بتن می گردد تا بهتر بتوان بتن را حمل نموده و در قالب ریخته و آنرا بشکل قالب در آورد.
بدیهی است فقط آب قسمت اول در بتن باقی می ماند و آب دو قسمت دیگر به مرور تبخیر گشته وجای آن بصورت فضای خالی که ممکن است به صورت تارهای موئین باشد در بتن باقی می ماند که این خودباعث پوکی بتن گشته وموجب ضعف قطعه بتونی می گردد بهمین علت باید کاملا توجه نمود که آب مصرفی در بتن از میزان معینی تجاوز ننماید ور در موقع بتن سازی ومخلوط کردن آب با سیمان و شن وماسه باید به میزان اب موجود در شن وماسه یعنی رطوبت شن وماسه نیز توجه نمود.

کیفیت آب مصرفی در بتن:
با توجه به اینکه دراغلب کارگاههای کوچک وحتی در بعضی از کارگاههای تقریبا بزرگ امکان تجزیه اب از لحاظ شیمیایی موجودنیست لذا بطور کلی میتوان گفت که تقریبا آبی که فاقد بو و مزه بوده وظاهرا قابل آشامیدن باشد در بتن قابل مصرف می باشد.
البته این موضوع دلیل آن نیست که همه آب های غیراشامیدنی برای بتن مضر است.
در مواردی که آب آشامیدنی برای مصرف در بتون در دسترس نیست می باید مقاومت مکعب 28روزه بتن حداقل 90درصد مقاومت مکعبی را که با آب آشامیدنی ساخته شده است دارا باشد در اینصورت می توان مطمئن شد که ناخالصیهای آب برای بتن مضر نیست.
آب دریا که دارای املاح زیاد است در حدود 3تا4 درصد برای ساختن بتن مسلح خوب نیست زیرا این املاح اغلب باعث خورندگی فولاد می گردد در مواقعی که ناچارا می بایداز آب دریا استفاده کنیم بهتر است پوشش روی میله گرد را زیادتر نموده در حدود 5تا6 سانتیمتر وحتی المقدور قطعه ساخته شده رااز نفوذ آب مصون نگاه داریم ودر این موقع باید از سیمان بیشتری در بتن استفاده نمائیم و همچنین بهتر است از سیمانهای ضد سولفات ویا مخلوط سیمان پرتلند وسیمان طبعیعی استفاده شود.
نسبت اختلاط اجزاء بتن:
منظور از نسبت مخلوط کردن اجزاء بتن آنست که نسبت مناسبی برای اختلاط شن وماسه به دست بیاوریم تا دانه های ریزتر فضای بین دانه های درشت تر را پرکرده و جسم توپر بدون فضای خالی وبا حداکثر وزن مخصوصی بدست اید وهمچنین تعیین مقدار لازم آب بطوریکه بتن به راحتی قابل حمل ونقل بوده ودر قالب خودجاگرفته و دور میله گردها را احاطه نموده و کلیه فضای خالی قالب را پر نماید و درمجاورت آن فعل وانفعالات شیمیایی سیمان شروع شده وتا مرحله سخت شدن ادامه یابد وبالاخره تعیین مقدار سیمان مورد لزوم برای بدست آوردن بتن با مقاومت کافی که بتواند به راحتی بارهای وارده ساختمان را تحمل نماید.مقاومت بتن با افزایش سیمان بالا می رود حداکثر سیمانی که آئین نامه های مختلف برای بتن مجاز دانسته اند 400 کیلوگرم سیمان در متر مکعب شن وماسه می باشد وچنین معتقد هستند اگر مقدار سیمان از 400 کیلوگرم بیشتر باشد جای مصالحی سنگی را می گیرد وبجای قطعات سنگی که مقاومت بیشتری دارد قطعات سیمانی خواهیم داشت.ودر نتیجه باعث ضعف قطعه بتونی میگردد البته مقدار سیمان به ریزی ودرشتی دانه های مصرفی بستگی دارد هر قدر دانه های مصرفی ریزتر باشد ودر نتیجه سطح مخصوص دانه ها زیادتر باشد به سیمان بیشتری نیاز داریم زیرا فرض بر این است که دوغاب سیمان مانند فیلم نازکی دور تمام دانه ها را آغشته کرده و انها را بیکدیگر می چسباندمنحنی زیر مقاومت بتن را بر حسب زیاد کردن سیمان نشان می دهد.بعضی آیین نامه ها حداکثر سیمان مصرفی در بتون را 350 کیلوگرم در یک متر شن وماسه پیشنهاد می نماید.

رایج ترین نسبت اختلاط اجزاء بتن در ایران نسبت حجمی برای شن وماسه ونسبت وزنی برای سیمان می باشد .

بتن سازی :
.برای پیمانه کردن شن وماسه هرگز نباید از بیل استفاده نمود زیرا تقریبا هیچوقت بیل پر شده دونفر از لحاظ حجم و یا وزن با هم مساوی نیست وحتی بیل پر شده یک نفر در ساعات مختلف کار با هم تفاوت می باشد.
حتی المقدور برای ساختن بتن حتی به مقدار کم بایداز ماشین ها بتن سازی (بتونیر) استفاده نمود چنانچه به بتونیر دسترسی نباشد باید دونفر کارگر با بیل در دو طرف توده شن وماسه پیمانه شده ایستاده و آهسته آهسته از زیر توده را مخلوط نمایند پس از آنکه یک بار تمام توده را جابجا نمودند بار دیگر نیز آنرا مخلوط نمایند وتوجه داشته باشند که حتما محتویات بیل را روی نوک توده جدید خالی نمایند زیرا دانه ها روی مخروط تشکیل شده غلطیده وبخوبی مخلوط خواهد شد انگاه از یک کنار آنرا با آب مخلوط نموده و پس از بدست آوردن بتن کاملا مخلوط شده وهمگن بلافاصله آنرا مصرف نمایند در مورد ساختن بتن باید جدا از مخلوط کردن کلیه توده با آب خودداری نموده و باصطلاح در مورد بتن نباید آخوره (آبخوره) درست کرد زیرا در این صورت آب به مقدار وسیعی سیمان موجود درلایه های بالایی را شسته و به قسمتهای زیرین شن وماسه یم برد که در این صورت سیمان به نسبت مساوی بین قسمتهای مختلف بتن تقسیم نشده ومخلوط همگن بدست نمی دهد. همانطوریکه گفته شد در موقع بتن سازی باید حتما از ماشینهای بتن ساز استفاده نمود.
بهتر است تمام محتویات دیگ بوسیله دمپر ویا وسائل دیگر به محل بتن ریزی برده شود و حتی المقدور از ریختن بتن داخل دیگ به روی زمین وبارگیری مجدد و حمل آن به وسیله فرقون خودداری شود زیرا این جابجایی ها ممکن است اجزاء متشکله بتن را از همدیگر جدا نموده و کیفیت کار را پایین بیاورد بطور خلاصه با هر وسیله که بتن جابجا می شود ام از پمپاژ یا دمپر یا باگتهای حمل بتن می باید توجه شود که اجزاء متشکله بتن از همدیگر تفکیک نشود.بعضی از ماشینهای بتن سازی دارای ظرف آبی میباشد که پس از تنظیم آب لازم را به داخل دیگ خواهد ریخت باید توجه داشت که همیشه باندازه کافی آب داخل این منبع موجود باشداگر چنین دستگاهی روی بتونیر نصب نباشد جهت آب ریختن در مخلوط می باید از سطلهایی که قبلا ظرفیت آن را معلوم کرده ایم استفاده نمود و مقدار آب ریخته شده داخل دیگ تقریبا مشخص بوده ودر دفعات مختلف بتن سازی به یک مقدار آب مصرف نمود.
پس از اتمام کار دیگ بتونیر می باید بوسیله اب و قدری ماسه تمیز شده و برای روز بعد آماده باشد قبل از شروع کار تیغه های داخل دیگ معاینه شده و از سالم بودن آن مطمئن شویم همچنین وسائل توزین ومنابع آب بتونیر باید کنترل شدنه مخصوصا عقربه های توزین مصالح بایدبه وسیله چند کیسه سیمان که وزن انها معلوم است کنترل شود.
روز قبل از بتن ریزی باید کلیه مصالح وابزار کار از قبیل شن و ماسه -سیمان -آب -گازوئیل روغن-فیلتر گازوئیل-بیل-فرقون-وغیره در پای کار مرکز بتن سازی حاضر بوده و بوسیله سرپرست بتن ریزی بازدید شود مخصوصا کار بتونیر وسیم های بکسل-تسمه های نقاله از روز قبل آزمایش شود.

بتن ریزی:
کلیه قسمتهای قالب بندی بایدبا دقت بازدید شود و از استحکام تیرها ودست کها و قالب ها باید مطمئن بشویم زیرا همانطوریکه می دانیم تا چند روز کلیه وزن بتن و آرماتورهای آنرا همین قالب تحمل خواهد نمود و اگر نقطه ضعفی در آن باشد که نتواند بتون را تحمل نماید و در موقع بین ریزی شکسته و فرو ریزد ضرر مالی بزرگی به کار وارد خواهد شد زیرا در روز بتن ریزی که رفت وآمد روی قالب زیاد بوده و هر کس به کاری مشغول می باشد مشکل بتوان اقدام به تعمیر کفراژ نمود. در تمام روز بتن ریزی حتما باید یک نفر کارگر باتجربه مدام قالب ها را کنترل نموده و اثرات اضافه شدن وزن را روی آنها در نظر داشته باشد در موقع بروز خطر فوری افراد دیگر را مطلع نماید.
وقتیکه قالب بندی چوبی است رویه فلزی نارد باید قبل از بتن ریزی از روغن کاری کلیه قسمتهای قالب مطمئن شویم.این روغنکاری اولا باعث می شود که در موقع باز کردن قالب براحتی از بتن جدا شود در ثانی قالب روغن کاری شده آب بتن را نمی مکد و باعث فساد بتن نمی گردد.
در دالها وتیرها وسقفها باید با کوبیدن مداوم بتن آنرا به تمام گوشه های قالب راهنمایی نموده وجسم توپری بوجود می آوریم در بتن ریزی با ارتفاع زیاد بهتر است آنرا در لایه های 30سانتیمتری ریخته و هر لایه را بخوبی کوبیده وبعد لایه بعدی را بریزیم در بتن ریزی سقف باید سطح آنرا کاملا ماله کشی نموده و در موقع ماله کشی باید توجه داشت که کلیه میله گردها وتنگها داخل بتون قرار گرفته و حداقل 5/2 سانتیمتر روی آن با بتن پوشیده شود این مقدار معمولا در نقشه هایی اجرایی قید شده است.
در مواقع بتن ریزی های با ارتفاع زیاد مانند دیوارها و سدها چنانچه آب اضافی بتن بالا بیاید باید بتن بعدی را قدری خشک ترریخت تا این آب جمع شود باید حمل بتن بصورتی انجام گیرد تا اجزا ان از همدیگر جدا نشود.درمواقعی که بتن باید به راههای دور حمل گردد باید حتما از ماشینهای که دارای منبع گردان می باشند استفاده نمود.در مواقعی که مشاهده می کنیم اجزاء بتن در اثر حمل ونقل از یکدیگر جدا شده است باید آنرا اصلاح نموده ویا از مصرف آن خودداری نمائیم.
تا آنجا که ممکن است بهتر است که بتن ریزی بدون وقفه انجام گیرد. بطوریکه در موقع سخت شدن یکپارچه باشد ولی نظر باینکه این کار همیشه ممکن نیست و گاهی مجبور هستیم که بتن ریزی را تعطیل نموده و کار را در روز بعد شروع کنیم در چنین مواقعی می باید محل قطع بتن حتما با نظر مهندس کارگاه انجام شود زیرا محل قطع بتن حتما با نظر مهندس کارگاه انجام شود زیرا محل قطع بتن باید در جایی باشد که نیروهای وارده صفر بوده ویا حداقل باشد در مواقع قطع بتن ریزی باید چند عدد فولاد کمکی در مقطع گذاشته شود بطوریکه نصف طول این میله گردها در بتون روز بعد قرار گیرد روز بعد باید سطح قطع شده کاملا با آب شسته شده و از گرد و خاک ومواد اضافی پاک گردد آنگاه باید با قدری دوغاب سیمان خالص محل را اندود نموده آنگاه بتن ریزی جدید را شروع نموده آنگاه بتن ریزی جدید را شروع نمود وبهتر است حتی المقدور از مصرف چسب و هرگونه مواد دیگر در بتن خودداری گردد.
حتی المقدور باید بتون به یکبار در محل نهایی ریخته شود واز جابجایی وتکرار حمل آن خودداری گردد اگر تراکم آرماتور در گودی قابل ملاحظه و زیاد باشد باید ناودان ویا قیفهایی پیش بینی شود که بتن را به ته قالب برساند وفرو ریختن بتون از لابلای آرماتورها مجاز نیست زیرا ممکن است باعث جدا شدن مواد متشکله بتون گردد. اگر تراکم آرماتور در کف قالب باشد باید در ان قسمت از بتون با مصالح ریز دانه تری استفاده شود و یا اگر ممکن باشد اول چند سانتیمتر(طبق نقشه) در کف قالب بتون بریزیم آنگاه شبکه آرماتورها را در جای خود قرار دهیم ولی اینکار در اغلب مواقع امکان ندارد.

نگهداری بتن
سیمان موجود در بتن ریخته شده در مجاورت رطوبت باید سخت شده ودانه های سنگی موجود در مخلوط را بهمدیگر چسبانیده و مقاومت بتن به حداکثر برساند بدین لحاظ می ابید از خشک شدن سریع بتن جلوگیری نموده و آنرا از تابش خورشید شدید آفتاب و وزش بادهای تند محفوظ نگاه داشت وسطح آنرا حداقل تا هفت روز مرطوب نمود.
این مدت برای بتون با سیمان های زودگیر سه روز است برای اینکار بهتر است که روز بتن تازه ریخته شده را با گونی یا کاغذ پوشانیده واین پوشش را مرطوب نگاهداریم بهتر است بعداز 3 الی 4 ساعت بعد از بتن ریزی شروع به آب دادن روی آن بنمائیم زیرا در غیر اینصورت سطح آن ترک خورده و موجب نفوذ هوا به داخل بتن شده وآرماتور بکار رفته در بتن در معرض خورندگی واقع گردیده وموجب ضعف قطعه خواهد شد.
بتن تازه ریخته شده نباید در معرض بارانهای تند قرار گیرد زیرا باران دوغاب سیمان ومصالح ریز دانه را شسته وسنگهای درشت را نمایان خواهد نمود. در موقع بارندگی بهتر است بتن ریزی متوقف گردیده وبتن ریخته شده را از آسیب باران محفوظ نمود مثلا روی آنرا نایلون پوشانیده وآب باران رابه خارج از سطح بتن راهنمایی کرد.
قالب بندی
از آنجا که بتن قبل از سخت شدن روان می باشد لذا برای شکل دادن به آن احتیاج به قالب داریم. قالبها و داربستها علاوه بر شکل دادن به بتن وزن آنرا نیز تا زمان سخت شدن تحمل می نمایند.بدین لحاظ اگر در اجرای آن دقت کافی نشود ممکن است درموقع بتن ریزی واژگون شده موجب خسارت شود درساختمانهای بزرگ برای قالب بندی نیز باید محاسبه انجام گرفته ونقشه اجرایی تهیه گردد ولی در ساختمانهای کوچک بعلت کمی حجم بتن احتیاج به محاسبه وتهیه نقشه برای قالب بندی وداربست آن ندارد.
مالیدن روغن به روی قالب بدان علت است که اولا تخته که در ابتدا کاملا خشک است آب بتون مجاور خود را نمکیده وموجب فساد بتون نشود ودر ثانی در موقع باز کردن قالب تخته ها به راحتی از بتن جدا شوند ودر صورت مناسب بودن برای قالب بندی می توان مورد استفاده قرار گیرند زیرا از یک قطعه تخته برای چندین بار قالب بندی می توان استفاده نمود دربرآورد هزینه ساختمان معمولا 3/1 قیمت تخته را برای هر بار قالب بندی منظور می نمایند ولی عملا از یک تخته بیش از 5الی 6بارنیز میتوان استفاده کرد.در موقع مالیدن روغن باید کاملا دقت نمودکه آرماتورها به روغن آغشته نشود زیرا در این صورت روغن مانع چسبیدن بتن به دور میله گرد گردیده و جسم یکپارچه تشکیل نداده وبتن آرماتور هریک به تنهایی کار می کنند و موجب ضعف در همگن بودن فولاد وبتون می گردد. زیرا فرض بر این است که فولاد وبتون یکپارچه بوده وتنشها وکرنشهای آنها مساوی است برای بهم بستن تخته ها به همدیگر از چوبهایی که در اصطلاح قالب بندی به آن چهارتراش می گویند استفاده می شود.کوچکترین بعد مقطع این چهارتراشها که به آن پشت بند هم می گویند نباید از 8سانتیمتر کمتر باشد.

باز کردن قالب:
اصولا قالب برداری از ساختمان بتونی وقتی باید انجام شود که اجزاء بتونی بتوانند وزن خود را تحمل نمایند برای ستونها وگونه تیرها همینقدر که شکل هندسی آنها تشکیل گردیدمی توانند قالب باز کنند ولی باید دقت شود که در مورد قالب برداری به گوشه آنها آسیب نرسد زیرا بعلت سست بودن بتون در اثر کوچکترین ضربه گوشه آنها خواهد ریخت ولی درمورد تیرها وسقفها حداقل 2الی 4هفته بعد از بتن ریزی باید قالب برداشته شود در این مدت هر قدر هوا سردتر باشد قالبها باید دیرتر برداشته شود زیرا همانطوریکه گفته شد در هوای سرد بتن دیرتر سخت میشود برای اینکه از سخت شدن بتون وباربربودن آن مطمئن شویم بهتر است در موقع بتون ریزی چند نمونه از بتون را برداشته ودر همان شرایط قطعه مورد نظر قرار دهیم وقبل از قالب برداری مقاومت نمونه ها را آزمایش کرده ودر صورت رضایت بخش بودن اقدام به قالب برداری بنمائیم در این مورد هرگز نباید به مشاهدات چشمی اطمینان نمود در موقع قالب برداری باید ازبرداشتن کلیه پایه ها در یک مرحله خودداری نمود. بهتر است قالب ها را در مرحله اول یک در میان برداشته ودرمراحل بعد نیز به تدریج به قالب برداری ادامه دهیم.
طبق نظر موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران مدت زمانی که باید از اجزا مختلف ساختمان بتونی قالب برداری شود بقرار زیر میباشد.
قالب گونه تیرها-دیوار وستون(قالب عمودی) 2روز
قالب دالهای دو طرفه 8روز
قالب دالهای یک طرفه وکف تیر و دالهای قارچی وتخت 16روز
قالب کف تیرهای بزرگ وشاه تیرهای بزرگ 21روز
پایه های اطمینان پس از برداشتن قالب 14روز
زمانهای مذکور در فوق برای هوای مناسب که درجه حرارت آن از 5درجه سانتیگراد کمتر نباشد تعیین شده چنانچه پس از ریختن بتون یخبندان شود باید مدت نگهداری قالب را حداقل باندازه مدت یخبندان اضافه کرد.
قالب برداری باید جزء جزء با کشیدن میخ ها انجام شود وضربه زدن به قالب وبرداشتن ناگهانی آن مجاز نیست.

قالب های فلزی:
قالب های فلزی به مراتب از قالب های چوبی گرانتر تمام می شود و در ساختمانهای معمولی بهیچوجه مقرون به صرفه نیست .دردو حالت در ساختمانهای بتونی از قالب فلزی استفاده می شود.
اول انکه بخواهیم از بتن اکسپز استفاده نمائیم. بعبارت دیگر بعد از قالب برداری روی بتون را با مصالح دیگر از قبیل گچ وخاک ویا سیمان و یا سنگ نپوشانیم درحالت باید سطح بتون کاملا صاف بوده و کرمو نباشد قالب چوبی سطح بتون را تا این حد صاف تحویل نمیدهد لذا مجبورا در این قسمت ها از ساختمان که بتون در نما دیده می شود از قالب فلزی استفاده می نمائیم.
گاهی نیز در مواردی که بتون اکسپز می باشد مخصوصا از قالب چوبی استفاده می نمایند تا نقش چوب روی بتون منقوش شود.
در حالت دوم قالب فلزی هنگامی مقرون بصرفه است که بخواهیم چندین ساختمان هم شکل را که اصطلاحا هم تیپ می گویند دریک زمان بتن ریزی نمائیم در این حالت نیز بهتر است از قالب فلزی استفاده نمائیم. البته قالب فلزی انواع مختلف دارد که بعضی از آنها در نماسازی باقی می ماند که توضیح درباره همه انها از حوصله این کتاب خارج می شودبعلت گران بودن تخته در اغلب ساختمانهای بتونی ستون از قالب فلزی استفاده می نمایند.

آرماتور بندی:
کلیه مصالح بنائی از جمله بتون تاب تحمل کشش را نداشته و در اندک مدت در مقابل نیروی کششی از همدیگر گسسته می شود وحداکثر نیروی کششی که بتون می تواند تحمل نماید 32 کیلوگرم بر سانتیمتر مربع می باشد واین درصورتی که بتون با مشخصات عالی ساخته شود که در کارگاه های معمولی کمتر می توان باین نتیجه رسید برای اینکه تاب تحمل نیروی کششی در بتن بحد دلخواه برسد از فولاد که معمولا بصورت میله گرد آجردار یا ساده میباشد استفاده می نمایند در مقاطعی که بتون تحت تاثیر نیروی کششی باشد فولاد گذاری می شود.

خم کردن آرماتور:
آرماتورهای تا قطر 12 میلیمتر را میتوان با دست خم نمود ولی آرماتورهای بزرگتر از 12میلیمتر بهتر است بادستگاه مکانیکی مجهز به فلکه خم شود قطر فلکه خم متناسب با قطر آرماتور بوده وباید بوسیله مهندس محاسب و مهندس کارگاه تعیین گردد.
کلیه آرماتورهای ساده باید به قلاب ختم شود ولی آرماتورهای آجدار را میتوان به صورت گونیا خم نمود. سرعت خم کردن باید متناسب با درجه حرارت محیط باشد و باید با نظر مهندس کارگاه بطور تجربی تعیین شود.باید از خم کردن آرماتورها در حرارت کمتر از 5 درجه سانتیگراد خودداری نمود حتی المقدور باید از بازکردن خم های آرماتورهای شکل داده شده و مصرف آن د رمحل دیگر خودداری نمود در مواقع ضروری باید بازکردن خم ها با نظر مهندسی ناظر باشد.
وصله کردن آرماتورها:
با توجه به اینکه طول میله گرد که به بازار عرضه می شود 12 متر میباشد در اغلب قسمتهای ساختمانها مخصوصا در شناژها میله گردهایی با طول بیشتر مورد نیاز می باشد و همینطور قطعات باقی مانده از شاخه های بلند که بالاخره باید مصرف شود. ناگزیر از وصالی میله گردها هستیم بهتر است دقت شود حتی المقدور این وصالی به حداقل برسد یعنی در موقع برشکاری طوری اندازه ها را باهم جور کنیم که ریزش آرماتورها زیاد نباشد و در صورت اجبار این اتصالات با نظر مهندسی ناظر اجرایی باشد که تنش ها درانجا حداقل است و باید توجه شود که در یک مقطع کلیه آرماتور ها وصالی شده نباشد.اتصال دو آرماتور در ساختمانهای بتون آرمه اغلب بصورت پوششی بوده ویا روی هم آوردن دو قطعه انجام می شود.
پی سازی طبق ایین نامه:
اگر در ته پی از بتون مگر استفاده می نمائیم حداقل فاصله خارجی شبکه زیر پی از بتون مگر 3 سانتیمتر است واگر از ریختن بتون مگر صرف نظر کرده ایم حداقل این فاصله 6 سانتیمتر می باشد.
پس از تعیین محورها وقالب بندی چنانچه از قالب آجری استفاده می نمائیم باید داخل آنرا با یک ورقه پلاستیک بپوشانیم تا مانع مکیدن آب بتون بوسیله آجر بشویم واگر از قالب چوبی استفاده می نمائیم باید کلیه قالب ها را از داخل با روغن چرب نماییم باید توجه داشته باشیم که آرماتورهای داخلی پی چرب نشود زیرا همانطوری که قبلا گفته شد اگر آرماتور پی چرب بشود بتون به آن نمی چسبد وقطعه یک پارچه نخواهد شد آنگاه باید شبکه کف پی را که قبلا طبق نقشه بافته وآماده شده است در ته پی قرار دهیم اگر در ته پی از بتون مگر استفاده می نمائیم حداقل فاصله خارجی شبکه زیر پی از بتون مگر 3 سانتیمتر است واگر از ریختن بتون مگر صرف نظر کرده ایم حداقل این فاصله 6 سانتیمتر می باشد. حداقل ارتفاع پی نقطه ای در محل تلاقی با ستون سی سانتیمتر وحداقل ارتفاع آن در لبه پی نباید از 15 سانتیمتر کمتر باشد. ولی باید ارتفاع پی های نقطه ای در هر مورد با توجه به بار وارده وسیله مهندس محاسب تعیین ودر نقشه محاسباتی قید شود.
پی های نقطه ای تا ارتفاع 40 سانتیمتر را باید بصورت یک پله اجرا نموده واز 40 سانتیمتر تا 25/1 متر را میتوان بصورت دوپله واز ارتفاع 25/1 متر به بالا را میتوان بصورت چند پله اجرا نمود. در هر حال پله ها باید طوری باشد که اگر از انتهای ستون خطی به زاویه 45 درجه رسم نمائیم این خط داخل پله ها قرا رگیرد.
اگر پی نقطه ای بصورت مستطیل می باشد حداقل نسبت بعد کوچک و بعد بزرگ آن نباید از یک به سه کمتر باشد پی های نقطه ای حداقل باید از دو جهت بوسیله شناژ بتونی به پی های هم جوار خود متصل باشند. حداقل ابعاد این کلاف بتونی باید 30 سانتیمتر بوده وبوسیله 4 میله گرد طولی به قطر 12 میلیمتر مسلح باشد این فولادها طولی باید با فولادهای عرضی(خاموت) به قطر حداقل 5میلیمتر وبه فاصله حداکثر 25 سانتیمتر به یکدیگر بسته شوند و این قفسه بافته شده شناژ باید در تمام طول پی ادامه یافته و به شناژ طرف دیگر پی متصل باشدحداقل بتن روی قفسه شناژ 3 سانتیمتر میباشد. فاصله میله گردها شالوده نباید از 10 سانتیمتر کمتر باشد و حداقل قطر میله گردهای داخل شالوده نباید از 10 میلیمتر کمتر باشد.
آرماتورهای کف شالوده باید در دو جهت در تمام بعد شالوده ادامه یابد ولی اگر طول پی از 3 متر تجاوز نماید میتوان آرماتورها را در یک میان کوتاه تر اختیار نمود ولی طول آرماتورهای کوتاه شده نباید از 8/0 طول اصلی کوتاه باشد.
آرماتورهای ریشه یا انتظار که برای اتصال شالوده به ستون بکار می رود باید تا سطح آرماتورهای زیرین پی ادامه داشته باشد ولی اگر ارتفاع پس از 25/1 متر تجاوز کند میتوان فقط 4 عدد آرماتورهای گوشه ای ستون را تا آرماتور زیرین پی ادامه داده وبقیه آرماتوری های ستون را باندازه 40 داخل بتون پی نمود کلیه آرماتورهای ریشه باید در انتها دارای خم نوددرجه باشد.
این آرماتورها باید بوسیله خاموت بیکدیگرمتصل شده وداخل پی بخوبی مستقر شود و یا بعبارت دیگر باید خاموت های ستون تا داخل پی ادامه یابد. طول آن قسمت از آرماتور ریشه که باید خارج از پی قرار گیرد تا میله گردهای ستون به آن بسته شودباید بوسیله مهندس محاسب تعیین گردد ولی هیچگاه نباید از 50-60 سانتیمتر کمتر باشد.
قبل از بتون ریزی باید حتما یک بار دیگر فاصله محور تا محور آرماتورهای ریشه کنترل شده و با نقشه مطابقت گردد. کلیه میله گردهای دیگر نیز باید کنترل شود.کف پی واطراف آرماتورها باید کنترل شده ومواد زائد از ان خارج شود بست های اتصال میباید کنترل شود. در موقع غالب برداری پی باید دقت شود تا به بتون تازه ریخته شده شالوده اسیبی نرسد و قالب های تکه به تکه به آرامی جدا شوداگر از قالب آجری استفاده شده و ورقه نایلون روی آجر کشیده نشده است بهتر است از آجرها صرف نظر کرده واقدام به برداشتن آجر ننمائیم زیرا در این صورت آجر وبتن به یکدیگر کاملا چسبیده و جداکردن آن غیرممکن می باشد و اگر قبل از سخت شدن بتون بخواهیم آجرها را جدا کنیم حتما به پی اسیب خواهد رسید.
چگونه شبکه میله گرد ستون را به ریشه وصل کنیم:
بعد از اجرا فونداسیون وگذاشتن میله گردهای ریشه اگر بخواهیم میله گردهای ستون را د رکنار میله گردهای ریشه قرار دهیم به اندازه کلفتی میله گرد ریشه ستون از
محور خود منحرف خواهد گردید که اگر این انحراف در طبقات بالا تماما در یک جهت باشد ممکن است ستون طبقه پنجم وششم چندین سانتیمتر تغییر مکان بدهد بدین لحاظ باید سعی شود که این تغییر جهت در هر طبقه بر خلاف تغییر طبقه پایین تر باشد.
بهتر آنست که در آرماتورهای ستون انحنای کوچکی مطابق شکل ایجاد نماییم آنگاه نسبت به اتصال شبکه میله گرد ستون به ریشه اقدام کنیم تا ستون درست در محل محور خود قرار گرفته وکوچکترین انحرافی نداشته باشد.این انحنا به اندازه قطر میله گرد ستون می باشد.

ستون:
بعد از بتن ریزی پی قفسه آرماتورهای ستون را که قبل بافته و آماده شده است به آرماتورهای ریشه متصل می نمایند این کار باید حداقل 3-4 روز بعد از بتون ریزی پی انجام شود زیرا در غیراینصورت با توجه به اینکه بتونی پی هنوزسخت نشده است در اثر لنگر آرماتورهای ستون میله گردهای ریشه از جای خود تکان خورده وپی متلاشی می شود. بعد از بستن آرماتورهای ستون برای تثبیت موقعیت هر ستون ابعاد آنرا بوسیله تیرهای چوبی در پای ستون مشخص می نمایند باید توجه داشت که هیچوقت نباید برای تثبیت ابعاد ستون با ریختن بتون در پای آن اقدام نمود.
آنگاه قالب های فلزی یا چوبی را که از قبل آماده نموده اند در اطراف ستون قرا رداده و آنرا بوسیله سیم نجاری ومیخ و یا میله گردهای مخصوص بهم دیگر متصل می نمایند بهتر است تیرهای چوبی از بالا بوسیله میخ به قالب متصل کرده وپای آنرا در روی زمین بوسیله گچ محکم بنمایند هیچگاه نباید برای تکیه گاه این تیرهای چوبی از ستونهای بتونی دیگر که تازه ریخته شده است استفاده نموددر کارگاههای کوچک که بتون ستونها دستی ریخته شوند بهتر است بتون مخصوص ستون را قدری رقیق تر تهیه نمایند تابخوبی قالب خودرا پرنماید البته باید توجه نمود که برای تهیه بتن رقیق می باید از عیار سیمان بیشتر استفاده نمود.
مثلا بهتر است بتن ستون یا عیار 400 تا 450 کیلوسیمان در متر مکعب شن وماسه ساخته شود.به تدریج که قالب را پر می نمایند بایددقت نمودکه بتون تمام زوایای قالب ومیله گردها را پر نماید تا بعد از قالب برداری بتن ریخته شده کرمو نباشد .برای این کار می توان با نواختن ضربه های ملایم و یکنواخت به بدنه قالب بتون را جابجا نمود. با توجه به اینکه قسمت فوقانی آرماتورهای ستون آزاد می باشد درموقع بتن ریزی ستونهاباید توجه نمود که قفسه آرماتوردرست در وسط قالب بوده و کلیه آرماتورهای طولی در بتن غرق باشد ویا بعبارت دیگر ورقه نازکی از بتن روی تمام آرماتورها را به طور یکنواخت بپوشاند اگر برای جابجا کردن بتن از به نوسان درآوردن آرماتورها استفاده می شود باید این نوسان شدید نباشد که میله گردها در خاتمه بتن ریزی از شاقولی بودن خارج شود.مقطع اغلب ستونها در ساختمانهای معمولی مربع یا مربع مستطیل می باشد گاهی نیز دایره یا چند ضلعی می باشد. البته طبق نظر مهندس ارشتیکت ومهندس محاسبه مقاطع دیگر نیز وجود دارد که بایددقیقا طبق نقشه قالب بندی شود ولی در هر حال عرض مقطع ستون نباید از 20سانتیمتر کمتر باشد وهمچنین سطح مقطع آن نباید از 600 سانتیمتر مربع کمتر باشد.
آرماتورهای طولی وعرضی ستونها باید طوری بهم بافته شود که در موقع حمل ونقل وکارگذاشتن وبتن ریزی خطر جابجا شدن آرماتورها و دورونزدیک شدن آنها از همدیگر وجود نداشته باشد حداقل نظر آرماتورهای 14 میلیمتر می باشد. حداقل تعداد آرماتورهای طولی در مقاطع مربع ومربع مستطیل 4عدد و در مقطع دایره 6عددعدد ودر مقاطع چند ضلعی به تعداد اضلاع میباشد.
حداکثر فاصله آرماتورهای طولی از همدیگر 35 سانتیمتر وحداقل فاصله آنها از همدیگر 5سانتیمتر است.
حداقل سطح مقطع آرماتورهای طولی8/0 درصد و حداکثر ان 4 درصد سطح مقطع بتون میباشد در مورد استثنایی اگر از نظر جادادن ومتراکم کردن بتون اشکالی موجود نباشد میتوان سطح مقطع فولاد را تا 6 درصد هم بالا برد توزیع آرماتور در مقطع باید حتی المقدور به صورت متقارن انجام شود تا امکان اشتباه در اجرا به حداقل برسد آرماتورهای طولی ستونها باید طوری انتخاب شود که در ارتفاع یک طبقه احتیاج به وصله نداشته باشد.ادامه دادن آرماتورهای طولی در دوطبقه بشرطی مجاز میباشد که ازتکان خوردن آن پس از ریختن بتون وصدمه دیدن بتون تازه واز بین رفتن پیوستگی بتون وفولاد کاملا جلوگیری بعمل اید. در قطعات تحت بار محوری بمنظور احتراز از تجمع وتمرکز تنشهای فشاری باید از تعبیه قلاب در انتهای آرماتور صرف نظر گردد.
اگر در ساختمانهای چند طبقه ابعاد ستون فوقانی کاهش می یابد آرماتورهای باید خم شده و بصورت مایل به ستون بالایی متصل گردد محل خم کردن ارماتور باید 5/7 سانتیمتر بالاتر از محل تلاقی سطح زیرین دال یا تیر با ستون شروع شده و 5/7 سانتیمتر پایین تر از سطح فوقانی دال با تیر ختم شود در هر حال شیب قسمت مایل نباید از 1به 6 تجاوز نماید در صورتی که نتوان این شیب را رعایت نمود باید آرماتورهای ستون پایین را در تیر بتونی یا دال مهار نموده وبرای ستون بالایی آرماتورهای دیگری پیش بینی نمود.
برای اینکه آرماتورهای عرضی کلیه آرماتورهای طولی را در بر گرفته و از هر گونه حرکت وکمانه کردن آن جلوگیری نماید باید در ستونهای با مقطع مربع و یا مربع مستطیل آرماتورهای طولی حداقل یک در میان در گوشه یک تنگ زاویه داخلی آن از 135 درجه بیشتر نباشد قرار گیرد و یا به وسیله قلاب ویا رکابی هایی که بهمین منظور در صورتی که شیب یک به شش امکان نداشته باشد.
پیش بینی شده اند نگهداری شوند.اگر فاصله آرماتورهای طولی از همدیگر بیش از 15 سانتیمتر باشد باید تعدادوشکل آرماتورهای عرضی طوری باشد که هر یک از آرماتورهای طولی در گوشه یک آرماتور عرضی قرار گیرد.
انتهای کلیه تنگها باید به قلاب غیر90درجه ختم شود واین خم بایددر هسته مرکزی ستون قرار گیرد وبرای قرارگرفتن در هسته مرکزی باید از قسمت فشاری بتون عبور نماید. در مقاطع ستونهای دایره و یا چند ضلعی می توان آرماتورهای عرضی را بصورت مارپیچی قرار دارد ولی این مارپیچ باید منظم بوده وگام آن یکسان باشد فاصله تنگها ویا گام مارپیچ باید از هیچیک از مقادیر زیر تجاوز نکند.
1-15 برابر قطر کوچکترین آرماتور طولی
2-48 برابر قطر تنگ
3-کوچکترین بعد ستون
4-35 سانتیمتر
این فواصل در نزدیکیهای دال ویا تیر همچنین در طول ضخامت دال و یا تیر به 3/2 مقادیر فوق تقلیل پیدا می کند. منظور از نزدیکیهای دال و تیر 6/1 بالا وپایین طول آزاد هر ستون می باشد.
در بازدیدی که از مناطق زلزله زده بعمل آمد مشاهده گردید ستونها وتیرهایی که تعداد خاموت آنها در نزدیکی گره بیشتر است در مقابل زلزله بهتر مقاومت کرده اند.
حداقل قطر تنگ 6میلیمتر میباشد واگر از فولاد با مقاومت زیاد استفاده شود 5 میلیمتر است ولی در هر حال نباید از 4/1 قطر قطورترین آرماتور طولی کمتر باشد حداقل عرضی دورپیچ شده آئین نامه های موجود می باشد که از حوصله این کتاب خارج بوده وعلاقمندان میتوانند به نشریه شماره 1900-5-18موسسه استاندارد وتحقیقات صنعتی ایران مراجعه نمایند.
بعد از بتون ریزی و تشکیل شکل هندسی ستون در مدتی که در فصول گذشته ذکر گردید می توان اقدام به قالب برداری از ستون نمود باید توجه داشت که قالب برداری به آهستگی وگام به گام صورت گیرد بطوریکه از صدمه زدن به بتون تازه ریخته شده جلوگیری شود برای قالب برداری باید ابتدا تیرهای ثابت نگهدارنده قالب برداشته شده و سیمهای مهاری بریده شده و میخ ها دانه به دانه کشیده شده و بعد اقدام به قالب برداری شود باید جدا از ضربه زدن به قالب برای جداکردن آن از ستون جلوگیری بعمل آید. بعد از بازکردن قالب وقبل از بستن آن برای ستون جدید باید کلیه قسمتهای قالب کاملا بازدید شود و قطعات اضافی بتون وتراشه های چوب که به بدنه آن چسبیده است کاملا پاک شده و در صورت احتیاج سطح آنرا رنده نموده و آنگاه آنرا رنده نموده و آنگاه آنرا روغن مالی نموده ومجددا مورد استفاده قرار گیرد در موقع رندیدن قالب باید توجه نمود که ضخامت چوب آن از حد مجاز مذکور در قسمتهای گذشته کمتر نشود.

چگونه شبکه میله گرد ستون را به ریشه وصل کنیم:

بعد از اجرا فونداسیون وگذاشتن میله گردهای ریشه اگر بخواهیم میله گردهای ستون را د رکنار میله گردهای ریشه قرار دهیم به اندازه کلفتی میله گرد ریشه ستون از محور خود منحرف خواهد گردید که اگر این انحراف در طبقات بالا تماما در یک جهت باشد ممکن است ستون طبقه پنجم وششم چندین سانتیمتر تغییر مکان بدهد بدین لحاظ باید سعی شود که این تغییر جهت در هر طبقه بر خلاف تغییر طبقه پایین تر باشد.
بهتر آنست که در آرماتورهای ستون انحنای کوچکی مطابق شکل ایجاد نماییم آنگاه نسبت به اتصال شبکه میله گرد ستون به ریشه اقدام کنیم تا ستون درست در محل محور خود قرار گرفته وکوچکترین انحرافی نداشته باشد.این انحنا به اندازه قطر میله گرد ستون می باشد.

مراحل مختلف اجراء:
بعد از ایجاد تکیه گاههای موقت تیرچه را روی تیرهای اصلی(فلزی-بتونی دیوار آجری) قرار می دهند قبل ازنصب تیرچه روی تیرهای اصلی باید دقت شود که ترک خوردگی ویا شکستگی در تیرچه موجودنباشد. کمر تیرچه را به فاصله های حداکثر تا 5/1 متر بوسیله تیرهای چوبی نگه می دارند تا از شکم دادن آن جلوگیری بعمل آورند بهتر است تیرهای چوبی را طوری قرار دهند تا وسط تیرچه در حدود 2تا3 سانتیمتر بلند تراز سطح تراز قرار گیرد.
این خیز بستگی به دهانه سقف داشته وبوسیله مهندس محاسب تعیین می گردد. تیرچه ها به فاصله تقریبی 40 سانتیمتر از همدیگر قرار می گیرند .از دهانه 20/4 به بالا کار گذاشتن میله گردهای کلاف عرضی اجباری است این میله گردها که به صورت تیری عمودی بر تیرچه ها بوده ودر وسط دهانه قرار می گیرند ومطابق آنچه که قبلا گفته شد برای دهانه های بیش از 6 متر دو کلاف عرضی باید پیش بینی گردد که با دهانه های مساوی قرار می گیرند.
حداقل عرض این کلاف 10یکی در بالا ویکی در پایین مجهز باشد. بهتر است این میله گردها به میله گرد بالای تیرچه و میله گرد هفت وهشت تیرچه ها بسته شود.
در محل اتصال تیرچه به تیر اصلی یا دیوار باید میله گردهای تیرچه لخت شده ودر حدود 15 سانتیمتر روی دیوار یاداخل آرماتورهای تیر اصلی قرار گیرد که بعد این قسمت به وسیله بتون سقف پوشیده می شود اگر پلهای اصلی فلزی می باشد نباید میله گردهای تیرچه را به آن جوش داد.اگر تیرچه روی دیوار آجری قرار می گیرد بهتر است روی دیوار شناژ بالا طبق آنچه که قبلا گفته شد اجرا گردد و میله گرد تیرچه داخل شبکه شناژ قرار گیرد. که ساختمان ما بتنی بود.
برای عبور کانالهای تاسیساتی (کانال کولرکانال تهویه مطبوع-کانالهای فاضل آب و غیره) باید حتی الامکان سعی شود که عرض کانالهای از یک بلوک تجاوز نکند ولی چنانچه به عرض بیشتری احتیاج پید اکردیم باید با قطع تیر
در آن محل ومهار کردن میله گردهای تیرچه در آرماتورهای عرضی محل عبور کانال را فراهم نمود. طبق شکل با توجه به اینکه بار تیرچه قطع شده را تیرچه های اطراف تحمل می نمایند میله گردهای آرماتورهای عرضی باید دقیقا محاسبه شده وطبق نقشه اجرا گردد.
بعد از بلوک چینی بایدد میله گردهای ممان منفی گذاشته شده واین میله گردهای که دو تیرچه مقابل را بهمدیگر متصل می نمایند به میله گرد فوقانی تیرچه ها بسته شود حداقل طول این میله گردها طبق محاسبه بدست میآید.
باید دقت شود که تیرچه های دو طرف یک پل حتما مقابل همدیگر قرار گیرند تا بستن میله گردهای ممان منفی به سهولت امکان پذیر باشد.
چنانچه اجبار تیرچه ها مقابل یکدیگر واقع نشدند باید برای هر تیرچه میله گرد ممان منفی جداگانه در نظر گرفت بطوریکه نیمی از این میله گردها روی تیرچه ونیم دیگر آن داخل بتون سقف قرار گیرد.برای آنکه برای عبور لوله های تاسیسات مخصوصا لوله های فاضل آب دچار اشکال نشویم بهتر است تیرچه ها در طبقات مختلف درست مقابل همدیگر قرا رگیرند برای اینکار بهتر است حتما در تمام طبقات تیرچه چینی از یک سمت شروع شود.
در مواردی که احتیاج به طره می باشند بهتر است که طول کنسول بیش از 4/1 دهانه سقف مجاور آن نباشد وبار آن وقطر میله گرد ممان منفیحتما بوسیله محاسبه تعیین شود زیرا کلیه بار این قسمت از سقف وسیله هیمن میله گردهای ممان منفی تامین می گردد.
بعد از کارگذاشتن میله گردهایی ممان منفی می باید میله گردهای حرارتی کار گذاشته شود.این میله گردها معمولا در جهت عمود بر تیرچه به فاصله حدود 30 سانتیمتر از همدیگر کار گذاشته شودمیله گردهای حرارتی برای جلوگیری از ترک خوردن بتون سقف در اثر تغییر حجم بتون ناشی از تغییر در جه حرارت مورداستفاده می باشد این میله گردها که معمولا از میله گرد نمرات 6یا 10 استفاده میشود باید صاف وبدون انحنای موضعی باشد.
بعد از گذاشتن میله گردهای حرارتی می باید دورسقف بوسیله تخت بسته شده و اقدام به بتون ریزی نمایند حداقل قطر بتون روی بلوک 5 سانتیمتر میبباشد. قبل از بتون ریزی روی بلوک ها را آب پاشی می نمایند تا سیراب شده و آب بتون مجاور خود را نمکیده وموجب فساد بتون نشود.

9