دانشگاه آزاد اسلامی
رشته ماشینهای کشاورزی
گزارش کارآموزی
تنظیمات کلی کمباین
محل کارآموزی
جهاد کشاورزی شهر ری
استاد راهنما :
دانشجو:
زمستان
جهاد کشاورزی شهر ری
جهاد کشاورزی شهرری واقع در میدان مدرس می باشد. این اداره جهاد دارای 60 پرسنل کاری است. که در اداره های مختلف مشغول به کار می باشند. ساعت کار این اداره از 8 صبح الی 2 بعدازظهر می باشد. جهاد کشاورزی شهرری شامل اداری همچون، اداره آب و خاک که وظیفه آن خدمات دهی به کشاورزان در رابطه با خاک است.
اداره زراعت و باغبانی: که وظیفه آن رسیدگی به زمین های کشاورزی در منطقه، پخش کود در منطقه، پخش بذور و رسیدگی باغهای موجود در آن منطقه می باشد.
اداره دامداری: که وظیفه آن توسعه دامداری و خدمات دهی به دامداران و آگاه ساختن آنان از هر گونه بیماری احتمالی و نحوه پیشگیری از بیماری می باشد. اداره جهاد کشاورزی شهر ری وابسته به دولت می باشد.
چکیده
کلیه کتابهای راهنمای کمباینها دارای جداولی هستند که در آن نحوه انجام تنظیم های مقدماتی کمباین شرح داده شده است. این تنظیم ها فقط مربوط به شروع کار هستند. بسته به نوع گیاه و وضعیت زمین لازم است تنظیمات بیشتری انجام گیرد. کمتر کمپانی وجود دارد که فقط با تنظیمات اولیه به نحو رضایت بخشی کار کند. مگر این که وضعیت مزرعه خوب و کامل باشد.
همه قسمتهای جدا کننده کمباینها به وسیله کارخانه سازنده آنها به نحوی طراحی شده اند. که بدون توجه به محصول برداشت شده در یک سرعت به خصوص کار کنند. هر کمباین دارای یک محور به خصوص به عنوان نقطه شروع کنترل سرعت کارکرد می باشد. در بعضی کمباینها محور استوانه کوبنده به عنوان نقطه شروع تنظیمات به کار می رود و در برخی دیگر سرعت محور انتقال یافته به عنوان نقطه شروع تنظیمات مورد استفاده قرار می گیرد.
همیشه برای آگاه شدن از نحوه کنترل سرعت کارکرد به کتاب راهنمای استفاده از کمباین مراجعه می کنیم این تنظیمات پیشنهادی صرفا نقاط شروع توصیه شده اند و تنظیمهای نهایی باید با توجه به نوع محصول و شرایط مزرعه با دقت انجام می شود. در داخل گزارش کار به نحوه تنظیمات کمباین می پردازیم. که عبارتند از: تنظیمات هِد کمباین، واحد کوبنده و واحد جدایش که به تنظیم و نحوه تعیین تلفات در آنها می پردازیم.
فصل اول
کمباینها
کمباینها
دستگاههای درو و کوبنده سابق دستگاه هایی سنگین و پر زحمت بودند که کاربا آنها نیاز به تجربه فراوان داشت. ظرفیت و بازده آنها کمتر از کمباینهای امروزی بود و بر خلاف این ماشینها توانایی برداشت محصولات مختلف را نداشتند.
کمباینهای امروزی نه تنها کارهای معمولی را بهتر انجام می دهند بلکه دارای امکانات ذیل می باشند:
1-سیستم کنترل کامل که راننده با استفاده از آن می تواند تنظیمهای مختلف را انجام و سرعت را تغییر دهد.
2-سیستم هیدرولیک که راننده با استفاده از آن به کمک یک اهرم می تواند بارهای سنگین را حرکت دهد.
3-دستگاه کنترل سرعت دورانی و سرعت رو به جلو به راننده امکان زیر نظر گرفتن کار دستگاه را با یک نگاه می دهد.
4-اطاق راننده که تسهیلات لازم برای کار راننده در هر گونه شرایط جوی را فراهم می کند و درجه حرارت محیط کار به طور دلخواه تنظیم می شود.
5-تسهیلات دیگر که موجب شده است بتوان با زحمت اندک کمباین را مورد استفاده قرار داد و علاوه بر تامین سرعت مناسب در کار ، هزینه سرویس و نگهداری آن را کاهش داده است.
انواع کمباین برحسب ساختمان، شکل، اندازه – کمباینهای جدید با اندازه ها و اشکال گوناگون و فراوان ساخته می شوند. تکنولوژی امروز ماشینهایی را به ما عرضه می کند که قابلیت تغییر زیاد دارند و می توانند برای برداشت دانه عده زیادی از انواع گیاهان زراعی در وضعیتهای گوناگون مزرعه و محصول به کار برده شوند.
کمباینها را می توان بر حسب خودرو یا کششی بودن به دو دسته کلی تقسیم کرد، کمباینهای خودرو به دو دسته کمباینهای مخصوص اراضی شیبدار و کمباینهای مخصوص اراضی مسطح تقسیم می شوند.
کمباینهای خودرو نیز برای برداشت گیاهان مختلف به صور متفاوت ساخته می شوند. این کمباینها تا قبل از دهه 1940 به طور گسترده متداول نشدند. انواع مختلف آنها در همان سالهای نخستین مورد آزمایش قرار گرفتند. انتخاب موتور با قدرت مناسب برای کمباین و جعبه دنده های انتقال نیرو برای آن کار دشواری بود. اینک کمباین در مراحل پیشرفت خود به جایی رسیده است که دارای یک موتور نیرومند میباشد. این موتور می تواند نیروی کافی برای کار در شرایط دشوار مزرعه با حداکثر بازده تولید کند، در عین حال کلیه کارها توسط یک نفر انجام می گیرد. راننده در جایگاه خود در بالای ماشین بر کار خود احاطه دارد و وسایل کنترل کمباین در اطراف وی به نحوی قرار گرفته اند که می تواند کار کمباین را با شرایط مزرعه تطبیق دهد. بسیاری از کمباینهای جدید دارای کابین راننده است. این کابین راننده را از سرما، گرما، گرد و خاک و باران حفظ می کند.
طراحی اصلی کمباین خودرو برای ورود مستقیم به مزرعه و حرکت در امتداد خط مستقیم می باشد که درآن گندم درو شده در وسط سکوی برداشت جمع و از آنجا به قسمت کوبنده هدایت می شود. این امر بدان معنی است که هنگام شروع درو مزرعه هیچ ساقه گندمی به زیر کمباین نخواهد رفت و راننده از هر نقطه که بخواهد می تواند عمل برداشت را شروع نماید نقاطی را که محصول آنها نرسیده است باقی گذارد تا بعدا برداشت شوند.
کمباین خودرو به خصوص برای برداشت مزارع بزرگ در دشتهای وسیع مناسب است. تجهیزات خاص برای رویارویی با شرایط متفاوت موجود است به گونه ای که در هر قسمتی از کشور که مزارع بزرگ وجود داشته باشد بتواند کار کند. انواع کمباینهای ویژه برای برداشت محصولات مختلف مانند برنج، لوبیا، ذرت، سویا و بذور گیاهان علوفه ای به کار می رود. این انواع برای گیاهان بخصوص دارای تجهیزات ویژه ای می باشند . به عنوان مثال کوبنده یک کمباین برداشت برنج با کمباین برداشت ذرت متفاوت است. همچنین وضع لاستیکهای آن نیز متفاوت است. و حتی ممکن است به جای چرخ مجهز به زنجیر باشد.
انواع کمباین
1-کمباین ویژه زمینهای مسطح
2-کمباین مخصوص اراضی شیبدار
کمباینهای زمینهای مسطح
این نوع کمباینها در اراضی مسطح و شیبهای اندک مورد استفاده قرار می گیرند و دارای محور چرخ ثابت (اکسل ثابت) می باشند. هنگامی که در زمین شیبدار حرکت می کند. غربالها با وضعیت زمین تطبیق و در نتیجه غله در یک سمت (طرف گودی زمین) بیشتر از سمت بالا دست قرا می گیرد و سبب کندی کار و نامناسب شدن کیفیت جدا و تمیز نمودن بذور می گردد. مواد روی غربالها ممکن است سبب انسداد آنها شوند یا از عقب کمباین بیرون بریزند بدون این که در جدا شدن آن کاری صورت گیرد که البته موجب تلفات بیشتر محصول می شود.
اکثر سازندگان کمباینها ضمائمی برای کار کمباینهای ویژه زمینهای مسطح در اراضی شیبدار ساخته اند که با نصب آنها از تجمع مواد در آن قسمت از کمباین که در گودی قرار می گیرد ممانعت می شود. این ضمائم صفحاتی هستند که روی غربالها نصب می شوند. و از سرازیر شدن و تجمع مواد در قسمت گود غربالها جلوگیری می نمایند. با وجود این تمیز نمودن و جدا سازی دانه در اثر شیبدار بودن غربال به درست انجام نمی گیرد.
اخیرا موفقیتهایی در زمینه نصب وسائلی در روی شاسی در طرفین و عقب کمباین زمینهای مسطح به گونه ای که آنها را برای کار در زمینهای شیبدار آماده سازد به دست آمده است. ساختمان و طرز کار این ضمائم در فصول آینده این بخش شرح داده خواهد شد.
کمباین اراضی شیبدار
این نوع کمباین دارای محور چرخ با اتصال لولایی است که می تواند با شیب دامنه خود را تطبیق دهد و غربالها و جداکننده ها به طور اتوماتیک تا شیب 45 درصد تراز می شوند و به سبب توزیع یکنواخت غله کوبیده بر روی غربالها بهترین بازده از نظر تمیز نمودن و جدا کردن دانه به دست می آید. با به کارگیری دستگاههای برقی و هیدرولیکی ، قسمت محور و غربالها به حالت تراز در می آیند و بدون وقفه به کار ادامه می دهند. قسمت درو نیز حول محور اتصال لولایی وسط می چرخد و با شیب زمین خود را تطبیق می دهد.
مشروح ساختمان و طرز کار این دستگاهها نیز در فصل بعدی این بخش بیان می گردد.
کمباین کششی
این نوع کمباین به وسیله تراکتور کشیده می شود و به کمک محور انتقال نیرو تراکتور توان موتور به آن منتقل می شود یا این که به وسیله یک موتور کمکی انرژی لازم برای به حرکت در آمدن قسمتهای مختلف آن تامین می شود: کمباینهای قدیمی به وسیله موتور کمکی به کار می افتادند و تراکتور فقط وزن آنها را می کشید. با به کار افتادن تراکتورهای قوی استفاده از موتور کمکی متروک شده است. و اکنون محور انتقال نیرو تراکتور به کمباینهای کششی توان منتقل می کند. قسمت دروی کمباین کششی در سمت چپ یا راست غربالها نصب می شود حال آن که در کمباین خودرو این قسمت در وسط نصب می گردد. نصب قسمت درو در یک سوی غربالها در کمباین کششی ضرورت دارد، زیرا کمباین کششی به مالبند عقب تراکتور بسته و کشیده می شود. راننده تراکتور بر روی صندلی خود می تواند اعمال زیر را روی کمباین انجام دهد: قسمت درو را بند کند یا پائین بیاورد. قسمت درو را به کار اندازد و یا کار آن را متوقف کند، قسمت غربالها را به کار اندازد یا کار آن را موقف کند. مارپیچ تخلیه را به کار اندازد و یا کارآن را متوقف کند. (در کمباینهای دارای مخزن)
راننده تراکتوردر صورت نیاز به انجام سایر تنظیمها مثل تغییر وضع کوبنده، سرعت دورانی کوبنده، بادبزن، و تنظیم غربالهای زیرین باید تراکتور را متوقف کند، پیاده شود و تنظیمها را انجام دهد. کمباینهای کششی به لحاظ چگونگی جریان غله در داخل آنها به سه دسته تقسیم می گردند: جریان عمودی، جریان طولی، و جریان طولی و عمودی.
-در حالت اول غله توسط کمباین در جهت حرکت درو می شود ولی پس از آن جریان غله در کمباین عمود بر جهت حرکت کمباین و تراکتور می باشد. اولین سری کمباینهای کششی اکثرا از این نوع کمباینها بودند.
-در نوع دوم کمباینهای کششی مسیر حرکت غله مشابه کمباینهای خودرو است و جریان غله در طول کمباین به موازات جهت حرکت میباشد.
-نوع سوم ترکیبی از دو حالت فوق می باشد. بدین معنی که عمل درو و کوبیدن مشابه نوع اول به صورت عمود بر جریان حرکت و جدا سازی و بو جاری مشابه نوع دوم به موازات جهت حرکت انجام می گیرد.
برای کشش و به کار انداختن کمباینهای کششی لازم است که ، تراکتور کشنده حداقل 25 اسب بخار قدرت داشته باشد. این مقدار قدرت کمترین حد ممکنه توان تراکتوری است که می تواند یک کمباین را به کار اندازد. چنانچه دستگاه کمباینی که به کار می بریم بزرگ باشد و ادوات اضافی مثل کاه خرد کن، دستگاه بسته بندی کاه که به طور ضمیمه به کمباین متصل می گردند وجود داشته باشند تراکتوری با قدرت بیشتر مورد نیاز خواهد بود. علاوه بر آن در شرایط برداشت خاص و غیر معمول از قبیل کار در دامنه، سست و نرم بودن خاک، تراکتوری با قدرت بیشتر لازم خواهد بود. تراکتوری که کمباین را به کار می اندازد باید دارای جعبه دنده با سرعتهای متفاوت باشد زیرا فقط به این وسیله است که می تواند در شرایط مختلف برداشت با سرعت مناسب کار کند، از آنجا که اغلب تراکتورهای امروزی دارای محور انتقال نیرو با کلاچ مستقل می باشند. لذا انتقال نیرو از موتور تراکتور به کمباین از طریق محور انتقال نیرو بدون وقفه صورت می گیرد. حتی به هنگام تعویض دنده پی. تی. او بی حرکت نمی شود و این امر موجب می شود که هنگام توقف حرکت رو به جلوی تراکتور و کمباین سایر قسمتهای کمباین به کار خود ادامه دهند.
یکی از مهمترین نکات مربوط به کمباین کششی، اتصال صحیح کمباین به تراکتور می باشد. هنگام اتصال کمباین به تراکتورلازم است کمباین کاملا تراز باشد. همچنین نقطه اتصال باید وسط دو قلاب مالبند قرار داشته باشد.
قسمتهای مختلف کمباینهای کششی تقریبا مشابه کمباینهای خودرو هستند. تفاوتهای مختصری که در ساختار و طرز کار آنها وجود دارد هنگام تشریح ساختمان کلی آنها بیان خواهد شد.
کمباینهای خودرو
این کمباینها تا سال 1940 به طور محدود ساخته میشدند و مورد استفاده قرار می گرفتند. در دوران اولیه پیدایش و تکامل آنها انواع متفاوتی ساخته و به کار برده شد تا این که به تدریج قدرت مناسب برای موتور تعیین شد و شیوه مناسب و انتقال قدرت به قسمتهای مختلف آن به دست آمد. کمباینهای امروز دارای یک موتور قوی هستند که کلیه نیازهای کمباین در شرایط مختلف زمین و اوضاع جوی متفاوت را برآورده می کند. و علاوه بر آن با استفاده از تجهیزات و دستگاههای مختلف که در آن تعبیه شده است یک راننده می تواند آن را به راحتی به کار اندازد و تنظیمات مختلف را از جایگاه خود انجام دهد. طراحی اصلی کمباین خودرو بر این اساس است که غله پس از درو مستقیما وارد کمباین شود و در وسط قسمت درو به کوبنده ها منتقل گردد. بدین سبب هنگام ورود به داخل مزرعه و شروع به کار بدون اینکه باعث تلفات محصول شود کار خود را دنبال می کند و برای شروع کار درو نیازی به انجام اعمال به خصوص نیست .همچنین راننده می تواند از هر نقطه زمین کار خود را شروع نماید و در صورتی که نقاطی واقع در وسط مزرعه سبز باشد آنها را رها سازد.
کمباین خودرو به خصوص برای مزارع وسیع ساخته شده اند و با ضمایم و تجهیزاتی دارند در تمام نقاط دنیا در مزارعی که وسعت زیاد دارند در هر شرایطی از لحاظ جوی و یا زمین یا نوع محصول به کار می پردازند.
برای محصولات خاص مثل برنج، لوبیا، ذرت، سویا و بذور انواع علفها کمباینهای ویژه ای ساخته شده اند این مدلها با تجهیزاتی که در آنها به کار رفته است مشخص می شوند. مثلا کوبنده ویژه کمباین برنج با کوبنده ذرت متفاوت است.
همچنین کمباین برنج به جای چرخ لاستیکی با زنجر چرخ حرکت می کن. کمباین لوبیای خوراکی دارای قسمت ویژه ای برای تمیز نمودن لوبیا است. کمباینهای مخصوص ذرت و سویا دارای قسمت ویژه جمع آوری ذرت یا سویا هستند. در بعضی کمباینها تجهیزات خاصی برای کیسه کردن بذور جمع آوری شده تعبیه شده اند.
کمباینهای امروزی یک دستگاه پیچیده به شمار می آیند. نه فقط قسمتهای برداشت، کوبنده و بوجاری این کمباینها دارای اجزا و قطعات فراوان است بلکه به این قسمتها باید موتور، جعبه دنده، سیستم برق، سیستم هیدرولیک و غیره را اضافه نمود و بدین سبب از پیچیده ترین ماشینهای کشاورزی به حساب می آیند.
برای آشنایی با عمل کمباین ابتدا باید با طرز کار هریک از قسمتها آشنا شویم، هنگامی که نحوه عملکرد همه قسمتها را بفهمیم نحوه عمل همه آنها در ارتباط با یکدیگر به آسانی فهمیده می شود.
فصل دوم
تنظیمات کلی کمباین
تنظیمهای مقدماتی کمباین
کلیه کتابهای راهنمای کمباینها دارای جداولی هستد که در آن نحوه انجام تنظیم های مقدماتی کمباین شرح داده شده است. این تنظیم ها فقط مربوط به شروع کار هستند . بسته به نوع گیاه و وضعیت زمین لازم است تنظیمات بیشتری انجام گیرد. کمتر کمباینی وجود دارد که فقط با تنظیمات اولیه به نحو رضایت بخشی عمل کند مگر این که وضعیت مزرعه خوب و بد و کامل باشد. اینک به شرح دو مسئله مهم می پردازیم:
1-سرعت مناسب کار
2-تنظیمات توصیه شده برای کمباین
سرعت مناسب کار
همه قسمتهای جدا کننده کمباینها به وسیله کارخانه سازنده انها به نحوی طراحی شده اند که بدون توجه به محصول برداشت شده در یک سرعت به خصوص کار کنند. هیچ گاه سرعت توصیه شده را تغییر ندهید، در غیر اینصورت کمباین به طور رضایتبخش کار نخواهد کرد.
اگر سرعت جداکننده آهسته تر از سرعت عادی باشد تمام کمباین آهسته تر کار خواهد نمود. این امر موجب کندی کار و در نتیجه گیر کردن قسمتهای مختلف خواهد شد که تلفات زیاد را به دنبال خواهد داشت.
اگر سرعت جدا کننده تندتر از سرعت عادی باشد مواد به طور سریع از داخل کمباین عبور می کنند. این امر سبب افزایش تلفات دانه می شود و علاوه بر آن موجب آسیب دیدن و فرسودگی قسمت های مختلف نیز خواهد شد.
همیشه کنترل کنید که سرعت جدا کننده و با سرعت توصیه شده در کتاب راهنمای کمباین مساوی باشد. اغلب کمباینها به نحوی تنظیم شده اند که در حالت باز بودن کامل دریچه گاز با سرعت مناسب کار کنند. اگر در حالی که دریچه گاز کمباین کاملاً باز است جدا کننده با سرعت عادی کار نمی کند لازم است آن را تنظیم کنید.
هر کمباین دارای یک محور به خصوص به عنوان نقطه شروع کنترل سرعت کارکرد می باشد. مثلاً در بعضی کمباینها محور استوانه کوبنده به عنوان نقطه شروع تنظیمات به کار می رود و در برخی دیگر سرعت محور انتقال اولیه به عنوان نقطه شروع تنظیمات مورد استفاده قرار می گیرد. همیشه برای آگاه شدن از نحوه کنترل سرعت کارکرد به کتاب راهنمای استفاده از کمباین مراجعه کنید.
تنظیمات توصیه شده برای کمباین
هر کتاب راهنمای کمباین شامل لیست تنظیمهای مقدماتی کمباین برای هر نوع محصولی که قرار است درو شود می باشد. این تنظیمات پیشنهادی صرفاً نقاط شروع توصیه شده هستند و تنظیمهای نهایی باید با توجه به نوع محصول و شرایط مزرعه با دقت انجام شود.
معمولا یک محدوده ارائه شده است که تنظیمهای تقریبی را برای وضعیت متوسط به دست می دهد. هنگام تنظیم یک کمباین معین با استفاده از کتاب راهنمای آن کمباین در محدوده تنظیم های پیشنهادی، نقطه شروع را تعیین کنید.
در حالی که قسمتهای مختلف کمباین بر طبق این دستورات تنظیم اولیه تنظیم شده اند به مدتی کوتاه محصول را درو کنید سپس تلفات دانه را بازرسی و در صورت لزوم کمباین را تنظیم کنید. تنظیمات مربوط به مزرعه در مباحث بعدی همین فصل تشریح خواهند شد. در صفحات آینده لیست کاملی از تنظیمهای مربوط به برداشت محصولات متداول ارائه خواهد شد.
کار در مزرعه و تنظیمات
کاربا کمباین در مزرعه و انجام تنظیمات لازم نیاز به کارگر ماهر دارد تنها رانندگی کمباین کافی نیست، یک کارگر خوب کمباین می تواند در هر هکتار زمین برداشت شده هزارها تومان صرفه جویی نماید. در این مبحث نکاتی را که یک کارگر خوب کمباین باید بداند تا محصول را با کیفیتی عالی برداشت نماید .
عملکرد مناسب در مزرعه
یک نکته مهم که کارگر باید در خاطر داشته باشد رابطه بین سرعت برداشت با کمباین و تلفات محصول می باشد.
حتی اگر کمباین به درستی تنظیم شده باشد ممکن است به سبب افزایش سرعت دانه ها تلف شوند. راننده کمباین باید تشخیص دهد که تلفات قابل قبول در چه حد می باشد. بعضی از رانندگان هنگامی که تصمیم بر تسریع در برداشت محصول می گیرند. تلفات و شکستگی بیشتر را جایز می شمارند.
قواعد کلی برای برداشت خوب با کمباین
در اینجا چند قاعده کلی برای برداشت خوب با کمباین را شرح می دهیم:
1-هنگام شروع کار با کمباین، با کار در سرعت کم توانایی کمباین را در برداشت محصول کم ارزیابی نمایید در دنده سنگین تری نسبت به حال عادی کار کنید اما دور موتور را کاهش ندهید در غیر این صورت کمباین بازده مناسب را از دست خواهد داد. به تدریج سرعت را افزایش دهید و نتایج را کنترل کنید تا این که مشکلاتی از قبیل تلفات غیر قابل قبول و یا شکستگی دانه در حین کوبیده شدن محصول بروز نماید، در شرایط عادی می توانید با سرعت رو به جلوی 4 الی 5/5 کیلومتر در ساعت کار کنید.
2-هیچ گاه به هنگام ضرورت در تنظیم کمباین تردید نکنید، همیشه قبل از انجام هرگونه تنظیمی دلیل انجام تنظیم را بدانید. هر بار فقط یک تنظیم را انجام دهید و نتیجه را بازرسی نمایید و سپس به تنظیمهای دیگر بپردازید.
3-عمل کوبیدن را مرتبا بازرسی کنید و در صورت لزوم سرعت کوبنده و فاصله دو کوبنده را تنظیم نمایید.
4-هنگام بازرسی عمل کوبیدن تلفات دانه را بررسی کنید، چنانچه ضرورت داشت تنظیمات لازم از قبیل تقلیل سرعت رو به جلوی کمباین، تنظیم فاصله استوانه کوبنده و ضد کوبنده، تنظیم فشار باد بادبزن و تنظیمهای مربوط به غربال کلش دانه و غیره را انجام دهید.
5-هنگام دروی محصول ایستاده با تیغه برش جلوی کمباین، پلاتفورم (سکوی درو) را تا آنجا که ممکن است بالا ببرید بدون این که سنبله های کوتاه را از دست بدهید. هنگام دروی محصول خوابیده یا در هم پیچیده از انگشتی های بلند کننده استفاده کنید و سکوی درو را پائین قرار دهید و با سرعت کم حرکت نمائید.
6-در صورت تغییر ارتفاع محصول و سرعت رو به جلوی کمباین ارتفاع و سرعت شانه را تنظیم نمائید.
7-به هنگام استفاده از هد مخصوص ذرت آن را پائین قرار دهید تا بلالهای زیرین را برداشت نماید. ضمناً هد ذرت را در وسط ردیفها قرار دهید تا از خم شدن ساقه ها و از دست رفتن بلال ذرت جلوگیری شود.
8-در صورتی که در روی کفشکهای تلفاتی پدید آمد و یا کزل بیش از حد تولید شد قسمتهای بوجاری را تنظیم کنید.
9-هیچ گاه با راندن کمباین با سرعت بیش از حد حجم کار آن را زیاد ننمائید، زیرا اینکار سبب افزایش فاحش در تلفات دانه خواهد شد.
10-هنگامی که در شرایط بد و نامساعد مثل مزرعه پر علف یا محصولی که کوبیدن آن دشوار است کار می کنید سرعت را کاهش دهید و مرتباً نحوه عمل کمباین را بازرسی نمائید.
اینک بعضی از این عملیات و تنظیمات را به طور دقیقتر مورد مطالعه قرار می دهیم، در این بخش مباحث ذیل را شرح می دهیم.
1-کار و تنظیمات قسمت درو و خوراک دهنده کمباین
2-کار و تنظیمات قسمت کوبنده
3-کار و تنظیمات قسمت بوجاری
کار و تنظیمات قسمت درو و خوراک دهنده
محصول بایستی به طور صحیح درو و جمع آوری شود و به قسمت کوبنده انتقال یابد در غیر این صورت دانه ها می ریزند و یا خوراک دادن به کوبنده ها به طور یکنواخت انجام نمی گیرد که به نوبه خود در بازده کار تاثیر منفی خواهد گذاشت.
در اینجا به شرح کار و تنظیمات قسمتهای زیر می پردازیم:
سکوی درو
سکوی بلند کننده محصول درو و ردیف شده
هدف مخصوص ذرت
نقاله خوراک دهنده
برای راه اندازی و تنظیم سکوی درو به طور صحیح این نکات رادر نظر داشته باشید:
1-سرعت حرکت کمباین
2-ارتفاع درو
3-تنظیمات شانه
4-تنظیمات مارپیچ انتقال دهنده
سرعت کمباین
مقدار محصول، ظرفیت کمباین، و مهارت راننده عوامل تعیین کننده سرعت رو به جلوی کمباین می باشند . هنگامی که مقدار محصول زیاد باشد سرعت رو به جلوی کمباین را باید کاهش داد. اما حداکثر سرعت موثر کمباین تحت تاثیر ظرفیت کمباین برای کوبیدن، جدا و تمیز نمودن محصول می باشد. اگر سرعت حرکت کمباین خیلی زیاد باشد سبب افزایش حجم بار کمباین می شود و تلفات زیاد خواهد بود. حتی هنگامی که یک کمباین به طور صحیح تنظیم شده باشد راه اندازی آن با سرعت زیاد سبب به وجود آمدن دانه کوبیده نشده یا کاه بیش از حد کوبیده شده می گردد و در هر دو حالت دانه از روی غربال کاه پران و یا کفشکهای تمیز کننده به خارج می ریزد و هدر می رود.
معمولا اغلب رانندگان کمباین در سرعتی که برایشان قابل انجام کار است عمل می نمایدو این بستگی به مهارت راننده و وضع محصول دارد.
ارتفاع درو
ارتفاع درو بستگی به وضعیت محصول دارد. در غله ایستاده ارتفاع درو باید به نحوی تنظیم گردد که بدون از دست دادن سنبله های کوتاه قد تمام غله را در بر گیرد. این امر سبب کاهش مقدار کاهی می شود که در صورت تنظیم نکردن ارتفاع درو بار غربال کاه پران را افزایش خواهد داد.
مقدار زیاد کاه ممکن است سبب بروز مشکلاتی در جدا سازی دانه از کاه و تمیز نمودن آن شود. در محصولی که خوابیده یا در هم پیچیده باشد، باید از انگشتیهای بلند کننده استفاده کرد تا غله را از روی زمین بلند کند و به دم تیغه بدهد.
چنانچه هد کمباین دارای سیستم کنترل اتوماتیک ارتفاع درو و یا مجهز به فنر قابل تعلیق در سکوی برش باشد می تواند بین تیغه درو و زمین رابطه نزدیکی ایجاد کند. در طول مدت برداشت ارتفاع درو را به طور متناسب با تغییرات ارتفاع محصول تنظیم نمائید.
تنظیم شانه
شانه را باید به دقت تنظیم کرد تا غله را به جلوی تیغه و از آنجا به جلوی مارپیچ نقاله براند. به این منظور باید موقعیت و سرعت شانه را تنظیم کرد.
موقعیت شانه در محصول ایستاده
ارتفاع شانه معمولاً به نحوی تنظیم می شود که پره های شانه ساقه گیاه را در نقطه وسط میان نقطه برش و نوک گیاه لمس نماید. اگر سرعت شانه مناسب باشد موقعیت پره ها سبب می شود که محصول بلافاصله پس از بریده شدن روی سکوی درو بریزد.
وضعیت شانه از لحاظ فاصله با تیغه درو باید به نحوی تنظیم گردد که محور شانه اندکی جلوتر از تیغه باشد. اگر شانه خیلی جلو باشد محصول را به دم تیغه نمی راند و محصول پس از درو بر زمین می ریزد اگر شانه خیلی عقب باشد محصول را خیلی به پائین می راند و در نتیجه وقتی که محصول درو شد بعضی از خوشه ها می ریزند.
وضعیت شانه در محصول خوابیده
برای دروی محصول خوابیده شانه بلند کننده لازم است هنگام دروی محصول خوابیده ارتفاع شانه کم است به طوری که دندانه های شانه می تواند در غله فرو بروند و آنها را بلند کنند و به دم تیغه بدهند، ضمنا دندانه ها باید طوری تنظیم شوند که غله را بلند کنند و بدون این که ساقه آن به دور شانه بپیچد آن را به دم تیغه بدهند. وضعیت شانه از لحاظ فاصله با تیغه درو – در این حالت شانه باید به اندازه یک 3/0 متر از تیغه درو جلو باشد تا محصول را قبل از رسیدن به تیغه بلند کرده باشد. هنگام تنظیم شانه بلند کننده باید کاملا دقت شود که دندانه های شانه با تیغه درو بر خوردی نداشته باشند زیرا ممکن است سبب شکستگی تیغه گردند. دندانه ها باید فقط از نزدیک تیغه عبور کنند و آن را تمیز نمایید. شانه را به نحوی تنظیم نمایند که چنین به نظر آید که کمباین را در مزرعه می کشد، اگر سرعت شانه خیلی کم باشد محصول را به دم تیغه نمی راند و در نتیجه غله پس از درو شدن به زمین می افتد زیرا شانه آن را به جلوی سکو نمی راند.
اگر سرعت شانه خیلی زیاد باشد ممکن است دانه محصول بر اثر ضربه ناشی از شانه بریزد. همچنین ممکن است غله قبل از این که درو شود به سمت پائین رانده شود و در نتیجه محصول درو نشده بر روی زمین باقی خواهد ماند.
تنظیمات مارپیچ انتقال دهنده
مارپیچ انتقال دهنده باید به نحوی تنظیم گردد که هم از لحاظ موقعیت و هم از لحاظ سرعت در وضعیت مناسبی باشد که غله درو شده را به طور یکنواخت به نقاله خوراک دهنده منتقل سازد.
موقعیت مارپیچ نقاله
مارپیچ باید به گونه ای تنظیم شود که کف سکوی برش را بسته به نوع محصول تا ارتفاع 6 الی 12 میلیمتر تمیز نماید . چنانچه فاصله مارپیچ با کف سکو زیاد باشد انتقال مواد به نقاله خوراک دهنده به طور یکنواخت انجام نخواهد گرفت و اگر این فاصله کم باشد غله به شدت تکان می خورد و در نهایت بر زمین می ریزد و کاه نیز به مقدار زیاد جویده خواهد شد.
لخت کن مارپیچ نقاله
این قسمت در پشت مارپیچ نقاله قرار گرفته است و مانع از پیچیدن گیاه به دور مارپیچ نقاله می شود و باید طوری تنظیم گردد که مانع از پیچیدن گیاه شود. چنانچه فاصله این قسمت تا مارپیچ زیاد باشد سبب خوراک دادن مارپیچ نقاله با کیفیت نامناسب می شود می شود.
انگشتی های مارپیچ
انگشتی های مارپیچ را باید طوری تنظیم کرد که بتواند عمل رساندن غله به نقاله خوراک دهنده را به طور موثر انجام دهد. هنگام دروی گیاهان سبک انگشتیها را به سمت خارج چنان تنظیم کنید که به گیاه دسترسی پیدا کنند و آن را به داخل بکشند. هنگام دروی گیاهان سنگین انگشتیها را به طرف داخل تنظیم نمایید. هنگام دروی گیاهان سنگین اگر انگشتیها بیش از اندازه خارج باشند و به داخل گیاه سنگین فرو روند موجب چرخانیدن محصول به دور مارپیچ می شوند. این امر موجب می شود که انتقال مواد به نقاله خوراک دهنده با کیفیت نامناسب انجام گیرد غله جلوی نقاله جمع شود. برای تنظیم انگشتیهای مارپیچ در یک کمباین معمولی کافیست قسمت تنظیم آن را به سمت پائین که در تصویر نشان داده شده است بکشید و پیچها را سفت کنند. چنانچه سرعت مارپیچ نقاله قابل تنظیم باشد این سرعت را در کمترین اندازه ای که سبب خوراک دادن خوب نقاله خوراک دهنده می شود تنظیم کنید.
سرعت زیاد مارپیچ نقاله ممکن است سبب پرتاب شدن غله و یا راندن مواد به روی نقاله خوراک دهنده با فشار بیش از اندازه شود.
هنگام برداشت محصول کوتاه قد، سطح پره های مارپیچ باید افزایش یابد تا بتواند مواد را به طور یکنواخت به نقاله خوراک دهنده انتقال دهد. افزایش سطح پره های مارپیچ سبب می شود که محصول قبل از تحویل به نقاله خوراک دهنده به صورت دسته درآید. در گیاهان بلندتر نباید سطح پره ها را افزایش داد زیرا این کار سبب دسته شدن محصول بلند می شود که خود سبب عدم یکنواختی خوراک کوبنده می گردد.
تنظیمات مربوط به (پیک آپ) بلند کننده کمباین
هنگامی که یک کمباین از محصول درو و ردیف شده استفاده می کند باید به نحوی حرکت نماید که ردیفهای محصول درو شده در مرکز پیک آپ (بلند کننده) قرار گیرند تا این که انتقال مواد به کوبنده به طور یکنواخت انجام گیرد. اگر سر همه خوشه های غله در یک جهت قرار داشته باشد کمباین را به نحوی قرار دهید که ابتدا سر خوشه های غله برداشت شوند. اینکار سبب بهبود عمل کوبیدن و جدا نمودن غله می شود. چنانچه ابتدا انتهای ساقه ها برداشت شود تلفات دانه نیز افزایش می یابد.
هنگام برداشت محصول درو و ردیف شده دو تنظیم را باید مورد توجه قرارداد.
الف-سرعت بلند کردن از زمین
ب-موقعیت قسمت پیک آپ
الف- سرعت بلند کردن
همانطور که سرعت شانه در قسمت درو کمباین باید با توجه به سرعت حرکت تنظیم گردد قسمت بلند کننده نیز باید به طور هماهنگ و متناسب با سرعت رو به جلوی کمباین تنظیم گردد. اگر بلند کننده با سرعت بیش از حد حرکت کند، انگشتیهای بلند کننده بر سنبله ها ضربه می زنند و این امر موجب تکان شدید و افزایش تلفات ناشی از ریزش دانه خواهد شد. سرعت زیاد بلند کننده همچنین سبب جدا شدن خوشه های درو و ردیف شده از یکدیگر می گردد که خود سبب عدم یکنواختی انتقال مواد به قسمت کوبنده می شود و در نتیجه کوبیدن و جدا سازی با کیفیت مناسب انجام نخواهد گرفت . ضمنا ممکن است سبب برداشتن سنگ از زمین شود که خرابی استوانه کوبنده را به دنبال خواهد داشت.
سرعت پیک آپ باید به نحوی تنظیم گردد که محصول درو و ردیف شده پس از فرو رفتن شاخکهای بلند کننده در زیر آن به آسانی بلند شود و غله ردیف شده در یک جریان غیر منقطع و پیوسته بلند شود و وارد کمباین گردد.
هیچ گاه سرعت رو به جلو را آن قدر زیاد انتخاب نکنید که قسمت بلند کننده نتواند غله درو شده را به طور مناسب برداشت نماید. در غیر این صورت غله در جلوی بلند کننده به صورت دسته متراکم می شود تلفات ناشی از لرزش و ریزش افزایش می یابد و انتقال مواد به کوبنده غیر پیوسته خواهد شد.
موقعیت بلند کننده
موقعیت بلند کننده باید به نحوی تنظیم شود که شاخک های بلند کننده در فاصله کم نسبت به زمین حرکت کنند و در همین حال آن قدر پائین باشند که بتوانند تمام محصول را از زمین بردارند. اگر شاخکها با زمین تماس داشته باشند ممکن است قطعات سنگ را بلند نمایند یا این که بر اثر برخورد با زمین کج شوند. همچنین ممکن است آشغال به وسیله شاخکها بلند شود و وارد قسمت کوبنده گردد که در این صورت تمیز نمودن دانه مشکل تر خواهد بود. برای یکنواخت شدن انتقال مواد به نقاله خوراک دهنده می توان یک قسمت نگهدارنده به بلند کننده جلو کمباین اضافه کرد.
تنظیمات مربوط به هد برداشت ذرت
برای این که هد برداشت ذرت به طور صحیح کار کند لازم است که قسمتهای زیر به طور صحیح راه اندازی و تنظیم شوند:
1-سرعت حرکت
2-ارتفاع هِد کمباین
3-رئوس صفحات جمع کننده
4-زنجیرهای جمع کننده
5-غلتک های ساقه
6-تیغه های پوست کن و سپرهای آنها
7-صفحات رباینده
8-مارپیچ
9-فاصله ردیفها
سرعت حرکت کمباین
سرعت مناسب برای کمباین بستگی به ظرفیت آن، محصول و وضعیت گیاه دارد. سرعت حرکت نباید از حد توانایی کمباین در برداشت محصول با ریزش و تلفات کم بیشتر باشد.
ارتفاع هِد کمباین
هد کمباین باید آن قدر پائین باشد که بتواند بلالهای پائینی را بدون این که آنها را به زمین بزند یا سبب ریزش دانه از بلال در قسمت جمع کننده هِد گردد برداشت نماید. هنگامی که محصول خوابیده و در هم پیچیده است هِد کمباین باید زمین را بدون این که آشغال و سنگ را بلند نماید لمس کند.
رئوس صفحات جمع کننده (نوکهای جمع کننده )
در شرایط معمولی نوکهای جمع کننده را طوری تنظیم کنید که هنگام دروی ذرت ایستاده با شیب زمین مطابقت کنند. اما چنانچه محصول خوابیده است نوکهای جمع کننده را به نحوی تنظیم کنید که بیشتر متوجه زمین باشند و بتوانند ساقه های خم شده یا خوابیده را بلند نمایند. هنگامی که محصول خوابیده یا در هم پیچیده است باید با سرعت کم حرکت کنید تا تلفات کاهش یابد.
زنجیره های جمع کننده
زنجیره های جمع کننده فقط در حالت فرسودگی نیاز به تنظیم دارند. در بعضی از کمباینها قسمت ویژه ای برای تنظیم کشیدگی زنجیر وجود دارد که مجهز به فنر می باشد. متناسب بودن سرعت حرکت زنجیر جمع کننده با سرعت حرکت کمباین حائز اهمیت فراوان است. سرعت حرکت زنجیر جمع کننده به وسیله سرعت کلی هِد مخصوص ذرت کنترل می شود. زنجیرهای جمع کننده باید تقریبا با همان سرعتی که کمباین رو به جلو حرکت می نماید به سمت عقب حرکت کنند. این سرعت باید دقیقا به همان اندازه که برای هدایت ساقه های ذرت به غلتکهای رباینده خوشه کافی است باشد. سرعت بیشتر زنجیر، سبب شکستن ساقه ها و افتادن خوشه های ذرت بر روی زمین می گردد. همچنین چنانچه سرعت زنجیر بیش از اندازه باشد ممکن است ساقه کلا بالا کشیده شود و وارد کوبنده گردد.
اگر سرعت رو به جلو زیاد و سرعت زنجیر کم باشد زنجیر جمع کننده ساقه ها را به جلو هل می دهد و خوشه های ذرت را به زمین می زند.
غلتک های ساقه
اگر فاصله بین غلتکهای ساقه قابل تنظیم است این فاصله را مطابق با میانگین قطر خوشه های ذرت تنظیم کنید. سرعت چرخ محرک هد ذرت، کنترل سرعت غلتکهای ساقه را بر عهده دارد و این سرعت باید با سرعت رو به جلوی کمباین متناسب باشد تا از تلف شدن خوشه های ذرت جلوگیری شود.
تیغه های پوست کن و سپرها
تیغه های پوست کن و سپرها باید تنظیم شوند تا از پیچیده شدن علفهای هرز و ساقه های ذرت جلوگیری شود. معمولا این قسمتها به نحوی تنظیم می شوند که کاملاً نزدیک غلتکهای ساقه باشند بدون این که با آنها تماس حاصل نمایند.
صفحات رباینده (خوشه چین)
صفحات رباینده خوشه هنگامی که ساقه ذرت به وسیله غلتکها به پائین کشیده می شوند خوشه را از آن جدا می نمایند. برای هر واحد برداشت دو صفحه رباینده وجود دارد که برای اندازه های مختلف ساقه و خوشه ذرت می توان فاصله آنها را تنظیم کرد.
صفحات رباینده معمولا طوری تنظیم می شود که در قسمت جلو 4/3 سانتی متر (اینچ) و در قسمت عقب 75/3 سانتی متر ( اینچ) با هم فاصله داشته باشند. بیشتر بودن فاصله این صفحات در قسمت عقب موجب می شود که فاصله مناسب برای عبور توده گیاه وجود داشته باشد به طوری که تکه های آن یا برگها نتوانند از توده گیاه جدا شوند و وارد کمباین گردند. ورود بیش از حد این قطعات سبب کاهش عمل جدا سازی و بوجاری دانه در کمباینها می گردد.
فاصله در قسمت جلو بایستی همیشه به اندازه تقریبی 2 سانتی متر (8/0 اینچ) الی 46/0 سانتی متر ( اینچ) کمتر از قسمت عقب باشد تا بتواند عمل جداسازی خوشه ذرت را به درستی انجام دهد.
مارپیچ نقاله
مارپیچ نقاله را باید با توجه به شرایط مزرعه و بزرگی خوشه های ذرت تنظیم شود. چنانچه خوشه های ذرت کوچک باشند چالی زیاد مارپیچ موجب دانه شدن و نرم شدن ذرت در زیر پره های مارپیچ می گردد.
معمولا در شرایط عادی باید مارپیچ را پائین و در سمت عقب تنظیم کرد. در شرایط مرطوب یا چسبنده بودن محصول، یا در صورتی که آشغال زیاد باشد مارپیچ را اندکی جلو و بالا تنظیم می کنند تا مواد را از واحدهای هر ردیف جدا نماید. مارپیچ لخت کن باید همیشه با فاصله ای در حدود 62/0 سانتی متر ( اینچ) از مارپیچ قرار گیرد تا از حمل مواد به بالا که سبب تقلیل در مقدار خوراک دستگاه می شود جلوگیری شود.
فاصله ردیفها
واحد برداشت برای هر ردیف باید با توجه به فواصل ردیف به نحو مناسب تنظیم گردد به طوری که ساقه ذرت به وسیله نوکهای جمع کننده به کنار رانده نشود. اگر ساقه ها بر اثر درست نبودن فاصله به اطراف رانده شوند ممکن است خوشه های ذرت از زمین کنده نشوند یا از دست بروند و بر روی زمین بیفتند تفاوت میان فاصله ردیفهای کاشته شده ذرت و فاصله دهانه در تعداد دهانه برداشت ضرب می شود بدین سبب در حالتی که عرض هد ذرت زیادتر باشد درست نبودن فاصله کشت به طرز حادتری مشخص می شود.
تنظیمات مربوط به هد گیاهان ردیفی
هد مربوط به برداشت بذر گیاهان ردیفی هنگامی عملکرد مناسب خواهد داشت، که تمام قسمتها را به طور صحیح تنظیم شده باشند و این قسمتها هماهنگ با یکدیگر عمل نمایند. به این منظور باید عوامل زیر را کنترل و تنظیم نمود.
1-سرعت رو به جلوی کمباین
2-سرعت نوار جمع کننده
3-لقی و فاصله نوکهای جمع کننده
4-ارتفاع درو
سرعت رو به جلوی کمباین
همیشه سرعت کمباین را به طور متناسب با ظرفیت آن و وضعیت زمین و محصول تنظیم کنید. سرعت زیاده از حد سبب ازدیاد تلفات ناشی ریزش دانه می شود و ضمناً احتمال گیر کردن قسمتهای مختلف هِد را افزایش می دهد.
اگر سرعت خیلی کم باشد، ظرفیت کمباین کاسته و زمان تلف می شوند. ضمناً ممکن است نوارهای جمع کننده گیاه را از ریشه بیرون بکشند و سبب ریزش دانه و درون محصول با کیفیت نامناسب شوند.
سرعت نوار جمع کننده
سرعت نوار جمع کننده باید با سرعت رو به جلوی کمباین تقریبا مساوی باشد، تا از ریزش دانه و گیر کردن قسمتهای جمع کننده و یا بیرون کشیده شدن گیاهان قبل از دروی آنها جلوگیری شود می توان از طریق تغییر چرخهای زنجیر محرک، و یا از طریق تنظیم چرخ تسمه با سرعت متغیر تنظیم نمود.
فاصله نوکهای جمع کننده
نوکهای جمع کننده باید آن قدر بالا باشند که از جمع آوری آشغال و حمل آن به زنجیرهای جمع کننده جلوگیری شود و در عین حال آن قدر پائین قرار گیرد که به زیر ساقه هایی که کوتاه مانده اند بلغزند و یا ساقه هایی را که خمیده اند بلند کنند. اگر گیاه سویا کاملاً ایستاده باشد نوکهای جمع کننده را چنان تنظیم کنید که از زمین تقریبا 50 میلیمتر (2 اینچ) فاصله داشته باشند و با حرکت در این فاصله زمین را تمیز کنند. اما اگر لوبیاها خمیده هستند نوکهای جمع کننده را پائین بیاورید تا فاصله آنها از زمین به ( الی یک اینچ) 13-25 میلیمتر برسد. در کمباینهایی که دارای هِد عریض هستند (6 الی 8 ردیف) نوکهای جمع کننده کناری را به منظور سهولت کار در ردیفهایی که تراز نیستند اندکی بالاتر قرار دهید.
همیشه هِد ویژه گیاهان ردیفی را در همان ردیفهایی که گیاه کاشته شده است به کار اندازید تا از دروی گیاهان منفرد یا هر ردیف تصوری که احتمالا با فاصله واحد برداشت هر ردیف در یک راستا نیست جلوگیری نماید.
همچنین کنترل کنید که فاصله گذاری میان واحدهای ردیف بر ردیف بر روی هِد گیاهان ردیفی با فواصل میان ردیفهای گیاه مطابقت داشته باشند تا از تکان خوردن بیش از حد و تلفات دانه جلوگیری شود. می توان فاصله میان واحدهای ردیف را به مقدار محدود تغییر داد تا با فاصله بین ردیفهای گیاه کشت شده مطابقت پیدا کند اما نمی توان آن را به گونه ای تغییر داد که با همه فاصله های احتمالی میان ردیفها مطابق شود.
ارتفاع برداشت
هر واحد ردیف در هِد برداشت گیاهان ردیفی به نحوی طراحی شده است که مستقلاً شناور است تا بتواند گیاهانی را که کوتاه رشد کرده اند از نزدیک زمین درو نماید. این واحدها همچنین برای دروی گیاهانی همچون ذرت خوشه ای و آفتابگردان که ساقه بلندی دارند قابل قفل شدن هستند تا در جای خود بی حرکت بمانند.
برای آزاد ساختن واحد هر ردیف به طوری که بتواند آزادانه نوسان کند. اطمینان حاصل نمایید که در هر واحد ردیف بین صفحات محافظ جمع کننده فاصله کافی وجود دارد. فنرهای نوسان کننده در هر واحد ردیف برداشت نیز باید به گونه ای تنظیم گردند که هر واحد بتواند در ردیفهای ناهموار به راحتی نوسان نماید و هرگاه لازم بود در سطح پائین تری قرار گیرد.
کفشکهای لغزنده هر واحد ردیف کشت را می توان طوری تنظیم کرد که بالا قرار گیرند و گیاه را از نزدیک زمین درو کنند همچنین می توان برای دروی گیاهانی از قبیل لوبیای روغنی سویا که رشد کمی دارند آن را پائین تنظیم کرد.
هرگاه که در سطح ردیفهای برداشت تغییری به وجود آید و سبب شود که هر واحد بیشتر از آنچه محدوده نوسان بین واحدها بالا و پائین برود کنترل اتوماتیک ارتفاع درو به طور خودکار هِد مخصوص گیاهان ردیفی را بالا یا پائین می برد. به عنوان مثال اگر دامنه نوسان 25/15 سانتی متر (6 اینچ) باشد و یک واحد ردیف برداشت از روی جسمی به ارتفاع 18 سانتی متر (7 اینچ) عبور کند کل واحد ردیف برداشت به طور اتوماتیک به اندازه 5/2 سانتی متر (1 اینچ) بلند می شود تا این که از مانع بگذرد. سپس واحد را به ارتفاع قبلی پائین می آورد.
تنظیم های نقاله خوراک دهنده
زنجیر نقاله خوراک دهنده باید به نحو مطلوب عمل نماید تا مواد را به طور یکنواخت به کوبنده برساند. زنجیرها باید به اندازه کافی کشیده باشند به طوری که تیغه های نقاله به کف اتاقک نقاله اصابت نکنند به آن کشیده نشوند. در کمباینهایی که نقاله خوراک دهنده قابل تنظیم است. فاصله زنجیرها رابه طور متناسب با اندازه محصول تنظیم کنید. هنگام دروی غلات فاصله زیر تیغه های نقاله باید تقریبا 3/0 سانتی متر ( اینچ) و هنگام دروی ذرت این فاصله باید تقریبا 87/1 سانتی متر یا ( اینچ) باشد.
هنگام برداشت محصولات دانه بزرگ در شرایط پر علف و کثیف از اتاقک نقاله با کف مشبک استفاده نمایید. کاربرد این کف سبب می شوند که بذر علفهای هرز و ذرات آشغال از سوراخ های کف پائین بریزند و در نتیجه محصول تمیزتری به دست آید.
تنظیم و عمل واحد کوبنده
قسمت کوبنده کمباین در حقیقت قلب دستگاه می باشد. منشاء بسیاری از مشکلاتی که هنگام کار با کمباین پیش می آیند آن است که راننده آن نمی داند که چرا و چگونه باید تنظیمات درست را انجام دهد.
قواعد کلی
استوانه کوبنده یا روتور و ضد کوبنده را مطابق دستورات ذیل تنظیم کنید.
الف-در غلات و دانه های ریز تمام دانه ها باید از کاه جدا گردند بدون این که صدمه ای به بذر برسد و کاه شکسته یا به شدت خرد شود.
ب-در مورد ذرت تمام دانه ها باید از چوب بلال جدا شوند بدون این که دانه ها صدمه ببینند یا این که چوب بلال بشکند.
قاعده کلی برای تنظیم کوبنده ها چنین است:
1-در مورد دانه های ریز سرعت کوبنده زیادو فاصله دو کوبنده کم
2-در مورد غلات و بذرهای درشت سرعت کوبنده کم و فاصله دو کوبنده زیاد
عمل کوبیدن
به خاطر داشته باشید که هر قدر سرعت کوبنده یا روتور بیشتر باشد فاصله دو کوبنده باید کمتر گردد. این امر سبب می شود که کوبیدن با بهترین کیفیت صورت گیرد. در صورتی که این قاعده رعایت نشود عمل کوبیدن کاهش می یابد.
اکنون نتایج کوبیدن را در سه حالت بیش از حد، به اندازه و کمتر از حد شرح می دهیم:
(الف) کوبیدن بیش از حد
دانه ترک بر می دارد، کاه شکسته و جویده می شود و سبب افزایش بار کفشکهای تمیز کننده می گردد. تلفات دانه در روی کفشکهای تمیز کننده افزایش می یابد.
(ب) کوبیدن به اندازه
دانه ترک بر نمی دارد و نمی شکند، کزل درسته و قطعات سنبله، بیش از حد در غربال کاه پران وجود نخواهند داشت. کاه شکسته و یا ریز و جویده نخواهد شد و بالاخره دانه در غربال کاه پران و یا کفشک تمیز کننده تلف نمی گردد.
(ج)کوبیدن کمتر از اندازه
سنبله ها کوبیده نمی شوند و مقدار بیش از حد سنبله در کاه دیده می شود. فشار بار وارد بر غربالهای کاه پران زیاد است تلفات دانه در روی غربالهای کاه پران زیاد است.
چگونه نحوه عمل کوبیدن را تشخیص دهیم
اگر راننده کمباین بخواهد عمل کوبیدن غلط را تصحیح نماید باید قادر به تشخیص عیب و علت به وجود آمدن آن باشد برای این کار او باید کاه و دانه ای را که از عقب کمباین خارج می شود بازرسی کند و همچنین از داخل مخزن بذر نمونه برداری نماید، برگشت کزل و نحوه کار غربالهای کاه پران و کفشکها را کنترل کند.
کاه خارج شده از عقب کمباین نباید بیش از اندازه شکسته یا جویده شده باشد. همچنین تعداد دانه هایی که هنوز به سنبله متصل هستند باید بسیار کم باشد. در مورد ذرت، چوب بلال نباید به شدت خرد شده باشد و تعداد دانه هایی که روی چوب بلال باقی مانده اند باید معدود و اندک باشد.
نمونه بذر داخل مخزن باید دارای تعداد بسیار کمی دانه شکسته باشد. در صورت وجود تعداد زیاد دانه شکسته ممکن است این اشکال بر اثر برگشت بیش از حد کزل به استوانه کوبنده برای کوبیدن مجدد پدید آمده باشد و سرعت خیلی زیاد کوبنده و یا کم بودن فاصله کوبنده و ضد کوبنده علت آن نباشد.
برگشت کزل باید محدود باشد. هر یک از کفه های نقاله کزل نباید دارای بیش از یک قاشق غذاخوری قطعات کزل باشد. نمونه های موجود در نقاله کزل باید عمدتاً از سنبله نکوبیده تشکیل شده باشد تا دانه جدا شده و کاه و کلش.
غربال کلش و کاه چنانچه به علت سرعت زیاد عمل کوبیدن به طور صحیح انجام نشود این غربالها دارای بار زیاد خواهند بود. دانه نمی تواند از توده های ضخیم کاه موجود بر روی غربالها جدا گردد. بنابراین همراه با کاه از انتهای کمباین خارج می شود.
کفشک های بوجاری در صورت کوبیده شدن بیش از حد کاه و شکستن و جویده شدن بیش از اندازه آن فشار بار واردبر این کفشکها زیاد خواهد بود. در این حالت دانه نمی تواند از لابه لای قشر ضخیم کلش در روی غربال کلش عبور کند و از آن جدا گردد. بدین سبب دانه همراه با کاه و کلش از عقب کمباین خارج می گردد.
چگونه می توان اشکالات کوبیدن را برطرف کرد؟
بعد از تشخیص این که منشا مشکلات نحوه کوبیدن غلط است و فزونی کزل و یا تنظیم بد کفشکها علت آن نیست، یکی از کارهای زیر را انجام دهید.
سرعت کار کمباین ممکن است خیلی زیاد و یا خیلی کم باشد. در صورتی که سرعت موتور یا محور محرک اولیه بیش از دور در دقیقه با دور توصیه شده فاصله دارد گاورنر موتور را تنظیم کنید تا موتور با سرعت مناسب بچرخد.
-کوبیدن بیش از حد را می توان از طریق کاهش سرعت کوبنده یا رتور کم کرد. کاهش سرعت تا رسیدن به حد مطلوب باید در هر بار به میزان 5 درصد صورت گیرد. پس از هر تغییر نتیجه آن را کنترل کنید و در صورت کافی نبودن تغییر بعدی را انجام دهید.
چنانچه کاهش سرعت کوبنده به میزان ده درصد کمکی به رفع مشکل ننماید فاصله کوبنده را اندکی زیاد کنید اگر کوبیدن بیش از حد با این دو روش برطرف نشد سرعت رو به جلوی کمباین را کاهش دهید. مقدار محصول زیاد و خوراک بیش از حد و دور سریع کوبنده ممکن است سبب کوبیدن بیش از حد شوند.
درست کوبیده نشدن محصول – این مشکل ممکن است در اثر سرعت خیلی کم کوبنده یا روتور و یا فاصله زیاد و کوبنده پدید آید. سرعت کوبنده یا روتور را به میزان 5 درصد افزایش دهید. اگر این کار مشکل را برطرف نکرد فاصله دو کوبنده را کم کنید، پس از هر تغییر نتیجه آن را با دقت کنترل نمائید. چنانچه این تنظیمات سبب بهبود کیفیت کار نشد سرعت رو به جلو کمباین را به اندازه نصف محدوده سرعت یک دنده زیاد کنید، نتیجه را بررسی نمائید و در صورت لزوم تنظیمات اضافی را انجام دهید.
کار و تنظمیات واحدهای بوجاری
بادبزن، غربال کلش، غربال دانه باید در ارتباط با یکدیگر کار کنند و تنظیم شوند تا عمل تمیز نمودن به نحو احسن انجام گیرد. قطعات کلش و قطعات کوچک کاه باید با حداکثر جریان هوا و بدون انتقال دانه، توسط باد از دانه جدا گردد.
تنظیم سرعت باد بزدن
قبل از تنظیم سرعت باد بزن، در صورت قابل تنظیم بودن منافذ غربال کلش و دانه آنها را تا حداکثر مقدار توصیه شده برای محصولی که برداشت می شود باز نمایید. پس ازآن با حداقل سرعت توصیه شده بادبزن شروع کنید. سپس به تدریج سرعت را زیاد نمایید بدون این که دانه به وسیله باد ایجاد شده به خارج برده شود یا این که به نقاله مخصوص کزل حمل گردد. هنگامی که سرعت بادبزن به حداکثر سرعت قابل قبول رسید، شروع به تنظیمات مربوط منافذ غربالهای کلش و دانه و تنظیمات مختصر مربوط به بادبزن نمایید تا بهترین نتیجه به دست آید.
تنظیم غربال کلش
در صورت قابل تنظیم بودن منافذ غربال کلش آنها را فقط آن قدر باز کنید و یا ببندید که دانه بتواند قبل از این که طول غربال را طی نماید از سوراخهای آن خارج گردد. اگر منافذ غربال کلش بیش از حد باز شوند ممکن است سبب افزایش بار غربال دانه با قطعات کاه و کلش شود و در نتیجه موجب برگشت بیش از حد کزل به کوبنده شود. در صورتی که منافذ غربال کلش به اندازه کافی باز نباشند مقدار زیادی دانه مجددا به قسمت انتقال دهنده کزل برده می شود و بخشی از این دانه ها از انتهای کمباین خارج می گردند. در اغلب کمباینها در انتهای غربال کلش یک غربال کوچک پیوسته به آن وجود دارد که باید اندکی بیشتر از خود غربال باز شود و بالا قرار داده شود تا قطعات کزل بتوانند به آسانی پائین بیفتند.
تلفات دانه در قسمت بوجاری ممکن است به علت :
1-کم بودن جریانهای هوای بادبزن یا بسیار باریک بودن منافذ غربال کلش باشد که سبب می گردد قشری از کاه و کلش دانه را با خود ببرند.
2-جریان شدید هوای بادبزن باشد که دانه را از روی کفشکها به خارج از کمباین می برد.
این نکته که کدام یک از این دو مورد علت ایجاد تلفات در کفشکها می باشند اهمیت فراوان دارد، زیرا تشخیص این علت برای انجام تنظیمات مربوط به منظور بهبود وضع قسمتی که مشکل را پدید آورده است ضرورت دارد.
در مورد اول ممکن است مشکل پیش آمده معلول کوبیده شدن بیش از حد کاه و یا کم بودن جریان هوای باد بزن باشد. در این حالت مقدار و وضعیت کاه را مورد بررسی قرار دهید، چنانچه به نظر رسد که کاه بیش از حد کوبیده و خرد شده است کوبنده و ضد کوبنده را باید تنظیم نمود تا از کوبیده شدن بیش از حد کاه جلوگیری شود. اگر کاه سالم و کامل است هوای بیشتری لازم است تا کاه و کلش به حالت تعلیق در آیند و دانه بتواند از لای آنها خارج شود و به روی غربال دانه بیفتد، یا این که منافذ غربال کلش را باید اندکی بازتر کرد. حتما بعد از هرگونه تنظیم و پیش از آن که تغییرات زیادی در این قسمت انجام پذیرد نتیجه آن را بازرسی نمائید.
اگر جریان شدید هوای باد بزن مشکل ایجاد کرده است، کاه و کلش موجود در کفشک بوجاری خیلی کم است این امر مشخص کنده آن است که مقدار هوای به کار برده شده بیش از اندازه است. در این حالت سرعت بادبزن را کم کنید و نتایج را بررسی نمائید.
تنظیم غربال دانه
غربال دانه آخرین مرحله پاک سازی دانه است منافذ غربال دانه باید آن قدر باز باشند که دانه ها از طریق این منافذ پائین بیفتند اما نه آن قدر باز که کاه و کلش بوانند از آنها عبور کنند. اگر منافذ غربال بیش از حدّ بسته باشند دانه ها به سمت نقاله برگشت کزل حرکت می کنند و به سبب برگشت بیش از اندازه آنها به استوانه خرمنکوب عمل کوبین بیش از حد انجام می گیرد، این امر همچنین ممکن است موجب شکسته شدن بیش از حد دانه ها شود. برای تنظیم غربال دانه منافذ آن را آن قدر باز کنید که در مخزن دانه مواد خارجی ظاهر گردد. سپس منافذ غربال را اندکی کوچک کنید و ادامه دهید تا دانه ای که به مخزن دانه وارد می شود به نحو قابل قبولی تمیز باشد. اگر در کمباین موضع پائین تری برای غربال دانه وجود داشته باشد غربال را در آن موضع قرار دهید زیرا موقعیت جدید سبب کندی حرکت دانه می شود و در نتیجه عمل تمیز کردن با کیفیت بهتر انجام خواهد شد.
تعیین تلفات دانه
بعد از تنظیمات مربوط به واحدهای برداشت کمباین برای حصول به بهترین نتیجه، راننده کمباین باید مقداری دانه ای را که تلف می شود تعیین کند تعیین میزان تلفات دانه و انجام تنظیم های لازم آن قدر ارزش و اهمیت دارد که چند دقیقه صرف آن شود.
فرض کنید که شما محصول ذرت مزرعه ای به مساحت (1/8 هکتار) را برداشت می نمایید و میانگین محصول برابر با 5 تن در هکتار است. بعد از آزمایش دستگاه کمباین ملاحظه می کنید که مقدار تلفات دانه در 300 کیلوگرم در هکتار می باشد. اما اگر کمباین به طور صحیح تنظیم شده باشد مقدار تلفات دانه در این مزرعه نباید بیش از 150 کیلوگرم در هکتار باشد. با تنظیم صحیح کمباین می توانید مقدار 150 کیلوگرم در هر هکتار صرفه جویی نمایید.
تلفات دانه معلول تنظیم نادرست کمباین و عملکرد اشتباه راننده می باشد. باید در نظر داشت که حتی اگر راننده کمباین قسمتهای برش، کوبیدن و بوجاری آن را به نحو قابل قبول تنظیم کرده باشد باز هم باید گاه گاه کمباین و مقدار تلفات دانه را بازرسی نماید تا اطمینان حاصل کند که همه قسمتهای کمباین درست کار می کنند.
اگر تلفات دانه قابل قبول نیست، راننده کمباین باید از طریق تنظیم قسمتهایی که سبب پیدایش تلفات می شوند مقدار تلفات دانه را که موجب زیان فراوان می شوند کاهش دهد. برای کاهش تلفات دانه، راننده باید نکات زیر رابداند:
1-منشا تلفات
2-نحوه اندازه گیری تلفات
منشاهای تلفات دانه
راننده کمباین تا زمانی که منشاء تلفات دانه را نداند مسلما نمی تواند به رفع عیب بپردازد ، بعضی از تلفات مربوط به درست کار نکردن قسمتهای مختلف کمباین و برخی دیگر معلوم به تنظیم ناصحیح آن قسمتها می باشند.
اکنون به ذکر چند منشاء تلفات دانه که راننده کمباین باید بر آنها وقوف داشته باشد می پردازیم:
1-تلفات پیش از برداشت
2-تلفات مربوط به هد کمباین
3-تلفات دانه در کوبنده ها
4-تلفات در غربال کاه پران
5-تلفات در کفشکهای بوجاری
6-تلفات ناشی از ریزش
تلفات پیش از برداشت
تلفات پیش از برداشت عبارت است از تلفاتی که قبل از ورود کمباین به مزرعه پدید می آید، مثل دانه هایی که بر اثر باد، بر روی زمین، خوابیدن محصول، خمیده شدن ساقه، یا وضعیت نامساعد هوا به صورتی که در شکل نشان داده شده بر روی زمین می ریزد. ذرت و لوبیای روغنی (سویا) دو محصولی هستند که امکان وجود تلفات قبل از برداشت درآنها زیاد است.
تلفات در سکوی درو
این تلفات هنگامی پدید می آید که هد کمباین به طور صحیح کار نمی کند یا محصول در حالتی است که به آسانی می ریزد، هر یک از انواع هِد کمباین دارای خصوصیاتی است که ممکن است سبب ایجاد تلفات گردد. تلفات دانه ناشی شده از تنظیم اشتباه و عمل نادرست هِد ذرت یا بلند کننده (پیک آپ) ردیفهای غله را در این قسمت شرح می دهیم:
علل معمولی تلفات دانه در سکوی درو عبارتند از:
1-سنبله های غله ای که تیغه درو از دست می دهد و آنها را درو نمی کند.
2-دانه هایی که بر اثر عمل تیغه می ریزند.
3-دانه هایی که به علت نامناسب بودن سرعت شانه از دست می روند.
4-دانه هایی که به سبب زیاد بودن سرعت شانه می ریزد.
5-دانه هایی که در اثر کم بودن ارتفاع شانه در جلوی آن بر زمین می ریزند.
6-دانه هایی که به علت زیاد بودن سرعت رو به جلوی کمباین بر زمین می یزند.
7-غله ای که به سبب شکسته بودن و خرابی تیغه یا انگشتی درو نشده است.
تلفات هد ذرت
علل معمولی تلفات هِد ذرت از این قرار است:
1-خوشه هایی که جمع کننده ها از دست می دهند و به جلوی تیغه هدایت نمی شوند.
2-دانه هایی که در اثر فشار هد بر خوشه های ذرت می ریزند.
3-خوشه هایی که به سبب تنظیم نادرست سرعت زنجیر جمع کننده از دست می روند.
4-خوشه هایی که به سبب زیاد بودن سرعت کمباین به روی زمین کج می شوند.
تلفات قسمت بلند کننده ردیفهای درو شده پیک آپ
– علل معمولی تلفات قسمت بلند کننده ردیفهای درو از این قرار است:
1-دانه هایی که به علت سرعت بیش از حد بلند کننده بر زمین می ریزد.
2-دانه هایی که به سبب نامناسب بودن ارتفاع بلند کننده از دست می روند.
3-دانه هایی که به علت سرعت زیاد کمباین بر زمین می ریزند.
4-دانه هایی که به سبب سرعت خیلی کم بلند کننده بر زمین می ریزند.
تلفات دانه در کوبنده ها
تلفات دانه در کوبنده ناشی از علل زیر می باشد:
1-دانه کوبیده نشده از طریق غربال کاه پران به خارج منتقل می شود.
2-دانه به سبب کوبیده شدن مکرر شکسته است.
3-دانه در اثر برگشتهای مکرر به کوبنده شکسته می شکند.
تلفات در جدا کننده ها و غربال کاه پران
تلفات در جدا کننده ها و غربال کاه پران معمولا به علت خوراک دادن بیش از حد آنها که ناشی از سرعت کم کوبنده و فاصله زیاد ضد کوبنده هنگامی که سرعت رو به جلوی کمباین زیاد است به وجود می آید.
زیاد بودن مقدار مواد بر روی جدا کننده و غربال کاه پران ازخروج دانه از لابلای کاه، عبور آن از منافذ غربال و جدا کننده و سقوط آن به داخل کفشک تمیز کننده جلوگیری می کند.
تلفات در کفشکهای تمیز کننده
تلفات کفشکهای ممکن است ناشی از علل زیر باشد:
1-جریان هوای بیش از حد بادبزن
2-بیش از اندازه بودن مقدار مواد بر روی غربال کلش
3-تنظیم غلط غربال کلش و غربال دانه
1-زیاد بودن دبی جریان هوا که ناشی از سرعت بیش از حد بادبزن یا باز بودن دریچه کلش هوا (در کمباینهایی که سرعت بادبزن ثابت است) می باشد، سبب انتقال دانه و کلش از روی کفشک به خارج کمباین می گردد.
2-به سبب کوبیده شدن بیش از حد محصول در کوبنده ها مواد به مقدار زیاد بر روی غربال کلش انباشته شده اند. تجمع کلش بر روی غربال کلش از افتادن دانه بر روی غربال دانه جلوگیری می کند و جریان هوای بادبزن نیز نمی تواند کاه و کلش را از روی غربال کلش بزداید. بدین سبب دانه همراه کاه و کلش از عقب کمباین بیرون می ریزد.
عدم تنظیم صحیح غربال کلش و دانه سبب می شود که دانه نتواند از منافذ غربالها که به اندازه کافی بزرگ نیستند عبور کند از این رو دانه یا همراه کاه و کلش از عقب کمباین خارج می گردد ویا این که همراه با کزل برای کوبیده شدن مجدد روانه کوبنده ها می شود کوبیده شدن مکرر دانه ممکن است سبب شکستن دانه شود.
تلفات ناشی از ریزش دانه از روزنه ها و منافذ
این تلفات تقریبا در هر جایی از کمباین ممکن است پدید آید. برای جلوگیری از این ضایعات کلیه دریچه های بازرسی، تمیز نمودن و تخلیه را در تمام کمباین بازرسی کنید و اطمینان حاصل نمایید که همه آنها کاملا بسته هستند. همچنین دریچه ها را به منظور یافتن آنهایی که درست بسته نمی شوند یا شکسته و آسیب دیده اند و یا احتمالا دارای سوراخ و منفذ هستند بازرسی کنید.
قبل از تعیین دقیق تلفات دانه باید تمام مجاری ریزش دانه مسدود شوند و قسمتهای شکسته و آسیب دیده تعمیر یا تعویض گردند. در غیر این صورت تشخیص محل تلفات دانه مشکل خواهد بود.
نحوه اندازه گیری تلفات دانه
ابتدا به بررسی دانه های ریز می پردازیم و سپس تلفات دانه ذرت را شرح می دهیم چگونه تلفات دانه در دانه های ریز و سویا را تشخیص دهیم.
برای تعیین آن که تلفات در کدام قسمتها پدید می آیند می توانیم تلفات زیر را اندازه بگیریم:
1-تلفات قبل از برداشت
2-تلفات در سکوی درو
3-تلفات در کوبنده ها
4-تلفات در قسمتهای جدا کننده وبوجاری (غربال کاه پران – کفشکهای تمیز کننده)
هنگام کزل تلفات دانه های ریز و سویا همیشه یک ناحیه نمونه ای از محل برداشت را که از کناره های مزرعه فاصله کافی دارد انتخاب نمائید، بهترین روش آن است که این کار را به صورت مراحل متوالی انجام دهید تا از بروز اشتباه هنگام تعیین تلفات اجتناب شود.
پس از بررسی و تجزیه و تحلیل هر قسمت یک مثال معمولی از مسائل اتلاف دانه ارائه شده است. این مثال فقط برای کمک به روشن شدن روش تجزیه و تحلیل ارائه شده است و نباید آن را به عنوان راهنما در عملیات مزرعه مورد استفاده قرارداد.
این روش را می توان برای تعین تلفات گندم، جو، یولاف، لوبیای سویا و غیره به کار برد برای یافتن محلی که در آن تلفات دانه باید کاهش داده شود از روشی که هم اکنون به طور خلاصه شرح می دهم تبعیت کنید.
ابتدا مقدار تلفات قبل از برداشت را تعیین کنید تا این که بتوانید آن را با تلفات ماشین مقایسه نمایید . تفاوت میان این دو عدد مشخص خواهد کرد که آیا برداشت محصول به وسیله کمباین بخوبی انجام می گیرد و آیا نیاز به تنظیمات بیشتری هست یا خیر؟
نحوه تشخیص تلفات قبل از درو
برای تشخیص تلفات قبل از درو یک ناحیه برداشت نشده از مزرعه را که از کناره آن فاصله کافی دارد به عنوان نمونه انتخاب کنید. چهارچوبی به شکل مربع با ضلع به اندازه 12 اینچ مساحت (یک فوت مربع)یا با ضلع 6/31 سانتی متر مساحت (برابر با مترمربع) را در محصولی که به حال ایستاده است قرار دهید. تمام دانه هایی را که در داخل چهارچوب روی زمین قرار دارند بشمارید. با توجه به جدول تلفات قبل از برداشت و سکوی درو که قبلا ارائه شد تعیین کنید که قبلا چه مقدار دانه روی زمین وجود داشته است چندین نمونه برداری تصادفی انجام دهید و میانگین آن را محاسبه کنید تا میانگین تلفات دانه در هکتار به دست آید.
به عنوان مثال اگر شما در حال برداشت محصول گندم هستید و تعداد دانه های گندم پیدا شده در داخل قاب (چهارچوب) 20 دانه باشد تلفات قبل از برداشت 67 کیلوگرم در هکتار (یک بوشل درایکر) خواهد بود.
چگونه می توان تلفات کمباین را تعیین کرد؟
هنگامی که تلفات ماشین را کنترل می کنید از دستگاه مخصوص پخش کاه استفاده ننمایید زیرا شمارش دانه های تلف شده دقیق نخواهد بود.
یک ناحیه نمونه را برداشت کنید، اجازه دهید که کمباین مواد داخل خود را تمیز و تمام کند. سپس کمباین را به اندازه فاصله ای برابر با طول آن برگردانید و آن را خاموش نمایید. این کار به شما اجازه خواهد داد که بدون این که چندین بار کمباین را بکار اندازید و متوقف نمایید، تمام نقاطی را که در ریزش دانه موثرند کنترل کنید.
نحوه تعیین تلفات سکوی دروی کمباین
برای تعیین این تلفات ، پس از برگشت کمباین به اندازه طول آن قابی به مساحت مترمربع را در داخل زمینی که محصولش برداشت شده است در جلوی کمباین قرار دهید. سپس تعداد دانه هایی را که در داخل این قاب قرار گرفته است بشمارید. چند نمونه دیگر را نیز شمارش نمائید و سپس میانگین تعداد دانه های شمارش شده در چند نقطه را به دست آورید در خاتمه تعداد دانه های ریخته شده قبل از برداشت را ازآن کم کنید و با استفاده از جدول تلفات دانه قبل از برداشت در سکوی دروی کمباین مقدار تلفات دانه را بر حسب کیلوگرم در هکتار (یا بوشل در هر جریب) به دست آورید.
نحوه تعیین تلفات دانه در کوبنده ها
برای تعیین تلفات کوبنده ها بعد از برگشت کمباین به اندازه طول خود، در زمینی که مستقیما پشت جدا کننده کمباین قرار دارد به وسیله چهارچوب مترمربعی چند نقطه را بازرسی نمایید. تمام دانه هایی را که در سنبله ها و خوشه های نیمه کوبیده باقی مانده اند بشمارید. دانه هایی که به صورت آزاد در روی زمین قرار دارند در این شمارش به حساب نیاورید. آنگاه با استفاده از جدول تلفات دانه های ریز در ماشین و مقدار تقریبی تلفات را در هکتار به دست آورید.
به عنوان مثال اگر یک کمباین با تیغه درویی به عرض 3/4 متر و جداکننده ای به عرض 100 سانتی متر برای برداشت گندم به کار رفته و 85 دانه گندم در سنبله های نیم کوبیده در روی زمین یافته شده باشد مقدار تلفات دانه 59 کیلوگرم در هکتار خواهد بود.
تعیین تلفات کمباینهایی که دارای جدا کننده ای با عرض متفاوت هستند
جدول ارائه شده در صفحات قبل شامل تمام کمباینها یا جدا کننده های متفاوت نیست. شیوه تعیین تلفات کمباینهایی که عرض جدا کننده با مقادیر ذکر شده در جدول متفاوت است تقریبا مشابه حالت قبل می باشد.
بار دیگر، قاب مترمربعی را در چند نوبت و در نقاط مختلف زمین پشت کمباین بر روی زمین قرار دهید و تعداد دانه های موجود در قطعات شکسته سنبله و خوشه را بشمارید. سپس درصد عرض جداکننده مورد نظر را نسبت به یکی از عرضهای ذکر شده در جدول که به عرض کوبنده مورد نزدیک است پیدا کنید. آنگاه تعداد دانه های شمارش شده را در این درصد ضرب نمائید. به عنوان مثال فرض نمایید که عرض جدا کننده یک کمباین 60 سانتیمتر و عرض تیغه آن 5/5 متر است. قاب مترمربعی را در قسمتی از زمین که کمباین برداشت نموده است قرار هید و تعداد دانه های موجود در سنبله ها و خوشه های نیمه کوبیده و نیمه شکسته را بشمارید. عرض جدا کننده 60 سانتیمتری 63 درصد جدا کننده ای به عرض 97 سانتی متر می باشد که در جدول ذکر شده است اگر فرضا 155 دانه شمرده شده باشد از ضرب آن در 63% نتیجه می شود که 98 = 63% × 155
اینک این عدد را با جدول مقایسه می کنیم و در می یابیم که این تلفات تقریبا حدود 50 کیلوگرم در هکتار می باشد. اگر مقدار تلفات دانه غیر قابل قبول بود به جداول موجود در مبحث اشکالات کار در مزرعه مراجعه نمایید تا راهنمای نحوه کاستن از تلفات واحد کوبنده شود.
نحوه تشخیص و برآورد مقدار تلفات جدا کننده و کفشک تمیز کننده
برای تعیین مقدار تلفات، پس از دروی قسمتی از مزرعه و عقب راندن کمباین به اندازه طول آن مانند حالات قبل قاب مترمربعی را درست پشت قسمت خروجی کمباین قرار دهید. در قطعات سنبله و خوشه های شکسته و نیمه کوبیده رادر این شمارش به حساب نیاورید. سپس دانه هایی را که در داخل قاب به صورت آزاد روی زمین قرار دارند بشمارید. دانه های موجود در کمباینهایی که عرض جدا کننده آنها با انواع ذکر شده در جدول متفاوت است تعداد دانه های شمارش شده را در درصد عرض ضرب نمائید.
سپس تعداد دانه هایی را که هنگام تعیین تلفات سکوی درون کمباین و تلفات پیش از درو شمارش شدند از آن کم کنید. عدد باقیمانده تعداد دانه هایی است که در جدا کننده و کفشکهای تمیز کننده تلف شده اند. با مراجعه به جدول تلفات دانه های ریز مقدار تلفات دانه را بر حسب کیلوگرم در هکتار به دست آورید. مثال – یک کمباین که عرض تیغه دروی آن 3/4 متر و عرض جدا کننده آن 100 سانتی متر است برای برداشت گندم مورد استفاده قرار گرفته است. فرض کنید که شما در داخل قاب 72 دانه آزاد شمارش کرده اید. در کمباینی که عرض جدا کننده آن 60 سانتی متر است 115 دانه شمارش شده است. 115 را در 63% ضرب می نمائیم. دانه 72=63%×115
بایددر نظر داشت که 20 دانه از این تعداد دانه شمارش شده مربوط به تلفات قبل از برداشت و 19 دانه مربوط به تلفات سکوی درو است که باید ازآن کسر گردد. عدد باقیمانده 33 است این تعداد دانه تلف شده مربوط به قسمت تمیز کننده و بوجاری می باشد و معادل است با 18 کیلوگرم در هکتار.
تلفات معمولی در جدا کننده وکفشکهای تمیز کننده باید کمتر از یک درصد میانگین محصول باشد. مقدار تلفات قابل قبول عمدتا بستگی به نظر راننده دارد. چنانچه مقدار تلفات دانه قابل قبول نبود به جدول رفع عیوب مراجعه کنید تا راه علاج مربوط به آن را پیدا و براساس آن عمل نمایید.
برای تعیین مقدار تلفات در کفشکها کافی است هنگامی که کمباین درحال کار است شخصی با بیلچه یا خاک انداز درست پشت سر آن حرکت کند و بیلچه را در زیر و پشت کفشک بگیرد تا موادی که در حال خروج از کفشک است به داخل بیلچه بریزد.
مقدار دانه هایی که در بیلچه یافت می شود باید بسیار اندک باشد چنانچه چندین دانه در بیلچه یافت شود تنظیم کفشک ضروری خواهد بود.
منابع و مآخذ:
مدرس رضوی، مجتبی، ماشین های برداشت غلات و سایر دانه های گیاهی، دانشگاه امام رضا (ع)، 1375.
1