چرا باید فارسی را پاس بداریم

چرا باید فارسی را پاس بداریم؟‬
در این نوشته می خواهم بگویم که چرا بهتر است واژه های فارسی را هر چه بیشتر در گفتار و نوشتارمان به کار ببریم. دلیلی که برای این موضوع خواهم گفت، هیچ ربطی به صیانت از ادب و فرهنگ و زبان این سرزمین و… ندارد، بلکه مستقیماً به بهره ای که ما از زبان می بریم برمی گردد. یعنی می گویم که اگر ما واژه های فارسی را به کار ببریم، سخن گفتن و نوشتن و فکر کردن برای خود ما آسان تر خواهد شد. این به خاطر به کاربردن ساختار زبان فارسی در ساختن واژه هاست.
برای ما که در یک رشتهٔ علمی درس می خوانیم، فارسی نوشتن حتی شاید مشکل تر از هر کس دیگری باشد. ما با انبوهی از مفاهیم علمی سروکار داریم که نه تنها جایگزین فارسی آن ها در نوشته های علمی رایج نیست، بلکه گاهی هیچ جایگزینی هم وجود ندارد. ما هر روز با انرژی، پتانسیل، آنتروپی، ولتاژ، رآکتانس، سلونوئید و صدها واژهٔ دیگر مواجهیم و شاید تصور این که به جای آن ها جایگزین فارسی شان را به کار ببریم، برایمان خنده دار یا تحمل ناشدنی باشد.
یک نکتهٔ انکارناشدنی هست و آن این که بعضی از این واژه ها چنان با نوشته های علمی فارسی درآمیخته اند که زدودن آن ها از این نوشته ها شاید ناممکن باشد. برای رهاشدن از این مشکل، یک اصل محافظه کارانه را در اینجا می پذیریم؛ این که فقط دربارهٔ واژه هایی حرف می زنیم که هنوز هیچ جایگزین رایجی (چه فارسی و چه بیگانه) در زبان روزمره یا علمی ما ندارند، مثلاً واژه هایی که به مفهوم هایی برمی گردند که به تازگی پدیدآمده اند. (مثلاً شش هفت سال پیش که تلفن همراه تازه به ایران آمده بود، واژهٔ SMS هنوز ناشناخته بود، که البته الان دیگر این گونه نیست.) پس هنگام خواندن این نوشته یادتان باشد که اگر با خودتان می گویید: "این واژه به قدری در فارسی جا افتاده است که هیچ جوری نمی شود تغییرش داد." بدانید که من هم در بسیاری از موارد با شما موافق هستم. بحث من فعلاً دربارهٔ واژه های تازه است، هرچند که این موضوع از اهمیت این نوشته دربارهٔ واژه های بیگانه ای که در فارسی جاافتاده اند نمی کاهد.
برای عینی شدن نوشته ام با چند مثال خاص ادامه می دهم. به واژه های "ساعت گرد" و "پادساعت گرد" توجه کنید. این دو واژه در نوشته های علمی و فنی برای مشخص کردن جهت چرخش اجسام به کار می روند. جایگزین انگلیسی آن ها به ترتیب clockwise و counterclockwise است. می خواهم ساختار درونی پادساعت گرد را بشکافم تا ببینم که از چه بخش هایی ساخته شده است:
‫