پیاده مداری و جایگاه آن در شهرسازی

1
پیاده مداری و جایگاه آن در شهرسازی
با نگاهی بر توسعه مبتنی بر حمل و نقل عمومی
بسم الله الرحمن الرحیم

2
پیاده مداری

3
بیان مساله
انقلاب صنعتی و اهمیت یافتن نقش اتومبیل
اتکا بر شهرسازی مدرن و افول ارزش های اجتماعی، فرهنگی و …
مطرح شدن اندیشه های اخیر توسعه پایدار و اهمیت یافتن نقش پیاده، دوچرخه و حمل و نقل عمومی

4
مفهوم پیاده مداری
پیاده مداری به مجموعه گسترده ای از موضوعات طراحی که با مقوله پیاده روی در ارتباط می باشد، اشاره دارد. یک مکان پیاده مدار، مکانی است که ساکنین آن با هر سن و هر درجه ای از توانایی می توانند جذابیت و دلپذیری، آسایش و راحتی و امنیت را در هنگام پیاده روی، نه فقط در هنگام فراغت بلکه در استفاده از امکانات و تسهیلات و حین تردد احساس کنند

5
جنبش نوشهرگرایی
1996
مبانی نظری
حمایت از حرکت پیاده در بافت، ایجاد کاربری های مختلط، فراهم آوردن گزینه های مختلف حمل و نقل
شکل گرفتن الگوهای TND,TOD
نظریه رشد هوشمند شهر
دهه 1990
حمایت از کاربری های مختلط، فشرده ساختن ساختمان ها، خلق فرصت های متنوع انتخاب مسکن، ایجاد محله هایی قابل پیاده روی، حفاظت از فضاهای باز، زمین کشاورزی، زیبایی های طبیعی و مناطق حساس محیطی، تقویت و توسعه به سمت جوامع موجود، فراهم کردن تنوع در گزینه های حمل و نقل

6
مدل مجموعه های مسکونی پیاده (Pedestrian Pockets)
دهه 1990
مبانی نظری
توسعه مبتنی بر حمل و نقل عمومی و راه آهن سبک
سیستمی مشتمل بر شهرک های کوچک
وجود مجموعه های مسکونی چندمنظوره (با کاربری مختلط) و درفاصله پیاده تا ایستگاه وسایط عمومی
و نظریات:
کوین لینچ (1960) : درک شهر بر اساس حرکت پیاده؛
جین جیکوبز (1961) : حمایت از خیابان های دموکراتیک؛
گوردن کالن (1961) : مطلوبیت محیط شهری با حضور انسان به صورت پیاده؛
راب کریر (1975) : همساز نمودن حضور پیاده و سواره در خیابان ؛
اپلیارد (1981) : تاکید بر خیابان های قابل زندگی و انسانی کردن خیابان ها؛
لوئیس مامفورد (1983) : مسیرهای پیاده با کاربری مختلط؛
کالتورپ (1989) : پیشنهاد مدل مجموعه های مسکونی پیاده

7
اجتماعی ـ اقتصادی
امنیت
مشارکت
کالبدی- عملکردی
تقویت عناصر تاریخی
تقویت فعالیت های فراغتی
دسترسی و حمل و نقل
معیارهای طراحی پیاده راه ها
تبادلات فرهنگی
شبانه روزی بودن فضا
تنوع خدمات و فعالیت ها
اختلاط کاربری
پیوند با گونه های متنوع حمل و نقل
پیوستگی شبکه پیاده
عدم ایجاد اختلال ترافیکی
طراحی
طراحی مسیر
مبلمان شهری
مقیاس انسانی
محافظت در برابر آب وهوا
تنوع کالبدی
جذابیت بصری

8
Walk21
در سال 2000 با اهداف:
افزایش تحرک فراگیر در بین مردم،
طراحی مناسب فضاها و مکان ها برای استفاده شهروندان،
بهبود اتصال و یکپارچگی شبکه ها،
کاربری زمین و برنامه ریزی شهری پشتیبان،
کاهش مخاطرات جاده ای،
کاهش جرایم و ترس از آن،
افزایش سازمان های حمایت کننده،
ترویج فرهنگ پیاده روی
پیشینه مطالعات
Project for Public Spaces
براساس کتاب زندگی اجتماعی در فضاهای شهری کوچک نوشته ویلیام وایت در سال 1975
انجام پروژه در در 3000 محله در 43 کشور جهان و تمامی 50 ایالت آمریکا

9
WalkScore
امتیازدهی به میزان پیاده مداری محله و شهر
بکارگیری شاخص هایی مانند: تراکم جمعیتی، میانگین طول بلوک، اطلاعات مربوط به سیستم حمل و نقل عمومی، نقاط جذاب شهر مانند رستوران ها و پارک هاو غیره
کمک به شهروندان در انتخاب مکان مورد نیاز و علاقه شان برای خرید یا اجاره واحد مسکونی با استفاده از سیستم اطلاعات مکانی (GIS)
پیشینه مطالعات
Pedestrian District Study
10 منطقه در شهر برکلی کالیفرنیا

10
پیشینه مطالعات
Austin, Texas
Population = 840000
Area = 600 Km2

11
پیشینه مطالعات
San Francisco, California
Population = 885000
Area = 704 Km2

12
خیابان شانزه لیزه پاریس
طرح پیاده سازی حاشیه رودخانه مانزانارس مادرید
مسیر سبز رز کندی بستون
طراحی و احیای پیاده گذر رامبلا بارسلون
پروژه تغییر شاهراه گاردینر تورنتو
خیابان استیت شیکاگو
خیابان جورج سیدنی
تجارب خارجی

13
خیابان شانزه لیزه پاریس

معرفی فضا
وسیع ترین خیابان پاریس
قرارگیری مغازه های معروف و لوکس، کافه ها و سینماها و غیره
اهداف طرح
حفاظت از عناصر منظر تاریخی خیابان
تقویت رونق زندگی اجتماعی
توسعه فضای سبز
تکمیل اثاثیه خیابان برای جذب و مکث پیاده
اقدامات
ارتقای کیفیت پیاده روها از طریق تعریض
تقسیم پیاده رو به دو قسمت از طریق کاشت درخت برای تقویت مکث و حضور مردم
تجارب جهانی
استقرار فعالیت های متنوع

14
تجارب جهانی
خیابان شانزه لیزه پاریس

15
طرح پیاده سازی حاشیه رودخانه مانزانارس مادرید

معرفی فضا
جایگاه تاریخی رودخانه
وجود آلودگی های زیست محیطی
مراکز صنعتی
اهداف طرح
ارتقا کیفیت شهری در همسایگی رودخانه
ایجاد پیوستگی میان منظر رودخانه و چشم انداز جدید شهری
برقراری سیستم جدید دسترسی
اقدامات
ایجاد دو کریدور سبز در کنار رودخانه
تجارب جهانی
انتقال بزرگراه به زیر زمین و آزاد کردن سطح برای پیاده

16
تجارب جهانی
حاشیه رودخانه مانزانارس مادرید

17
تجارب جهانی
حاشیه رودخانه مانزانارس مادرید

18
مسیر سبز رز کندی بستون

معرفی فضا
پیونددهنده محلات مرکز شهر
دسترسی به اسکله
اهداف طرح
کاهش ازدحام
افزایش پویایی
ایجاد قابلیت گردشگری
اقدامات
انتقال هتل ها و ادارات به زیر زمین
تجارب جهانی
تقویت فضای سبز
رفت و آمد به حومه و مرکز
ایجاد تنوع کاربری و فعالیت ها

19
تجارب جهانی
مسیر سبز رز کندی بستون

20
تجارب جهانی
مسیر سبز رز کندی بستون

21
تجارب جهانی
مسیر سبز رز کندی بستون

22
طراحی و احیای پیاده گذر رامبلا بارسلون

معرفی فضا
وجود جاذبه های توریستی
منتهی شدن به سواحل مدیترانه
اهداف طرح
یادآوری نقش تاریخی
گشودن مسیر به دریا
اقدامات
بازخوانی الگوی تاریخی
تجارب جهانی
تغییر کاربری ساختمان های تاریخی به هتل و رستوران
اتصال رامبلا تا دریا از طریق پل چوبی متحرک و حذف انبارها و باراندازهای مخروبه کنار اسکله
رو به زوال رفتن منطقه

23
تجارب جهانی
طراحی و احیای پیاده گذر رامبلا بارسلون

24
پروژه تغییر شاهراه گاردینر تورنتو

معرفی فضا
محور تاریخی مهم
برگزاری جشن ها
اهداف طرح
حفظ عملکرد عمده شاهراه به عنوان یک شریان مهم
تقویت زندگی پیاده
اقدامات
ارتباط و پیوستگی میان شهر با لبه ساحلی
تجارب جهانی
تعریف فضای زیر پل سواره و جاری کردن زندگی پیاده در آن از طریق ترکیب انواع فعالیت ها
اصلی تربن شریان ترافیکی شهر

25
تجارب جهانی
پروژه تغییر شاهراه گاردینر تورنتو

26
خیابان استیت شیکاگو

معرفی فضا
یکی از شریان های اصلی شهر
مرکز برجسته ارائه کننده خدمات تجاری و اقتصادی جهانی
اهداف طرح
استقرار خرده فروشی ها
ایحاد هویت به عنوان مرکز تجاری
اقدامات
اصلاح عرضی پیاده روها
تجارب جهانی
افزایش رونق تجاری
ایجاد فضای ویژه پیاده

27
تجارب جهانی
خیابات استیت شیکاگو

28
محور برادران مظفر(صبا)
محور باب همایون
محور صوراسرافیل
محور ناصرخسرو
کوچه مروی
محور 17 شهریور
محور صف (سپهسالار)
محور صابونیان
محور احسانی
محور شاه عبدالعظیم
محور تربیت تبریز
محور ولیعصر (استاد شهریار) تبریز
محور پانزده خرداد
تجارب داخلی
محور جنت مشهد

29
تجارب داخلی

30
تجارب داخلی
پیاده راه هفده شهریور
محور پانزده خرداد
محور پیاده تربیت تبریز

31
تجارب داخلی
محور سپه سالار
محور پیاده مروی
خیابان ناصرخسرو

32
کمبود فعالیت های شبانه روزی
عدم امنیت فضایی
تبدیل شدن به پارکینگ همگانی
مناسب نبودن کف معابر برای گروه های مختلف
عدم بکارگیری مقیاس انسانی
فقدان اختلاط کاربری
کمبود و نامناسب بودن مبلمان شهری
به وجود آمدن اختلالاط ترافیکی
غلبه موتور سیکلت و چرخ دستی
عدم دسترسی به حمل و نقل عمومی
عدم تناسب فعالیت های مجاور
مشکلات و مسائل

33
توسعه مبتنی بر حمل ونقل عمومی

آندره دوانی و الیزابت پلاترزیبرک
دهه 1990
پیتر کالتورپ
دهه 1990
پیتر کالتورپ
دهه 1990
34
توسعه پایدار (1987)
«کمیسیون جهانی محیط زیست و توسعه»
جنبش نوشهرگرایی (دهه 1980)
آمریکا
الگوی توسعه مبتنی بر حمل و نقل عمومی (T.O.D.)
الگوی توسعه واحد همسایگی سنتی
(T.N.D.)
مجموعه های مسکونی پیاده
(Pedestrian Pockets)
شهرک سی ساید در فلوریدا
شهر ساکرامنتو در ایالت کالیفرنیا
توسعه مبتنی بر حمل ونقل عمومی (TOD)

35

شکل فشرده
کاربری مختلط
تراکم بالا در نزدیکی ایستگاه های حمل ونقل عمومی
گونه های متنوع مسکن
قابلیت دسترسی پیاده به ایستگاه ها
توسعه مبتنی بر حمل ونقل عمومی (TOD)
اصول:

36
تجارب جهانی

37

تعریف مرکز اداری با کاربری مختلط و ایستگاه حمل و نقل عمومی با شعاع 800 متر
افزایش استفاده از بافت های ساخته شده داخل شهر که به حمل و نقل عمومی دسترسی دارند،
کاهش سفرهای با وسیله نقلیه شخصی از طریق افزایش فرصت های پیاده روی و دوچرخه سواری،
کاهش استفاده از بافت های حاشیه شهرها،
به کار بستن استراتژی های کاربری زمین که استفاده از حمل ونقل عمومی را پشتیبانی می کنند،
کاهش انتشار آلاینده های هوا،
فراهم آوردن گونه های مختلف مسکن.
California department of transportation, “statewide Transit-Oriented Development Study, Factors for Success in California”, September, 2002.
اصول بکارگرفته شدهTOD در:

درنظر گرفتن کاربری های پشتیبان حمل ونقل عمومی،
افزایش تراکم پیرامون ایستگاه های حمل ونقل عمومی،
طراحی بر مبنای حرکت پیاده،
در نظر گرفتن محدوده ایستگاه های حمل ونقل عمومی به عنوان مراکز کار و فعالیت،
مدیریت ترافیک و پارکینگ،
برنامه ریزی بر مبنای شرایط محلی.
ساکرامنتو
کالگری
The city of Calgary, “Transit oriented development policy guideline”, december, 2005.

38
راهنمای توسعه مبتنی بر حمل ونقل عمومی در شهر ساکرامنتو
ساکرامنتو
تقسیم بندی شهر به حوزه های هسته شهری، مرکز شهری، مرکز اداری، مرکز مسکونی، مرکز رفت و آمد و خطوط اتوبوس
پیشنهاد طراحی در زمین های قابل تملک اطراف ایستگاه های حمل ونقل عمومی
جلوگیری از پراکنده رویی، برنامه ریزی کارآمد محیط شهری، تشویق به توسعه و بازتوسعه میان افزا
پیشنهاد ارائه ضوابط در ساماندهی بافت ساخته شده و یا توسعه های جدید شهر

39
راهنمای توسعه مبتنی بر حمل ونقل عمومی در شهر ساکرامنتو
تعیین ضوابط
2009– ساکرامنتو

40
اهداف:
تامین فضاهای عمومی سرزنده همگانی، جذاب، اکو محور و بر مبنای اقتصاد فضا و بسط خدمات مورد نیاز ساکنین در مجتمع های ایستگاهی در مقیاس های مختلف.
بهره گیری از اراضی قابل توسعه برای جانمایی و استقرار فعالیت های خدماتی و تجاری پاک با فناوری های پیشرفته و … .
بهبود نظام حمل و نقل و ترافیک از طریق توسعه حمل و نقل عمومی و ارتقا مطلوبیت آن.

طرح راهبردی مجتمع های ایستگاهی (صورتجلسه شماره 523 کمیسیون ماده پنج شهر تهران (تاریخ ابلاغ 28/12/1392)
مجتمع های ایستگاهی در افق طرح بر مبنای اصول مدیریت توسعه پایدار به صورت مجموعه های همگانی و با فضاهای فعال و مدرن در پیوند با خطوط مترو با قابلیت عملکرد در مقیاس های مختلف، به عنوان زیرساخت مورد نیاز برای توسعه و مولد آن در پهنه های مستعد و رو به توسعه شهری شکل خواهند گرفت …".

41
سطح 1: ایستگاه های تقاطعی خطوط اکسپرس با یکدیگر و با یک یا چندین خط عادی مترو، که از امکانات متعدد تبادل سفر بهره مندند.
سطح 2: ایستگاه های ابتدا و انتهای خطوط عادی و تقاطعی خطوط مترو با یکدیگر که از امکانات و ویژگی های تبادل سفر کمتری نسبت به سطح 1 برخوردارند.
سطح 3: سایر ایستگاه های مترو، که فاقد قابلیت تبادل سفر بوده و احداث مجتمع های ایستگاهی در مجاورت آنها توجه پذیر نبوده و عمدتاً در مقیاس دسترسی محلی عمل می نمایند.
طبقه بندی ایستگاه های مترو در مطالعات طرح راهبردی مجتمع های ایستگاهی:

42
مجتمع ایستگاهی حقانی(1388)
زیر بنا: 411 هزار متر مربع

تعداد طبقات: 30 طبقه

کاربری های غالب: تجاری، اداری و اقامتی (هتل)

پارکینگ: 6500 فضای پارک

مقیاس عملکردی: مجتمع در سطح شهر و فراشهری

43
با تشکر