1
سه شنبه شب های روان شناسی
پنجره های خودشناسی
ماتریس خودآگاهی
دکتررضا برومند
معرفی
2
حالا نوبت شما است
خودتان را آنگونه که دوست دارید دیگران شما را بشناسند معرفی نمایید
3
خودپنداره
خودپنداره شامل نگرشها، احساسات و دانش ما درباره توانایی، مهارت و قابلیت پذیرش اجتماعی است
خودپنداره تمام ابعاد شناختی، ادراکی، عاطفی و رویههای ارزیابی را در بر میگیرد.
4
بنابراین، مجموعه نگرشهای شخص به خود را خودپنداره مینامند.
متفکران به ویژه در قرن حاضر، بر این باورند که صرفاً انسان دارای تجربه خودپنداره است و تجربه روانشناختی منحصر به انسان است.
5
خودپنداره یک واژه کلی است که سه مولفه دارد
الف: تصویر خود
که به شیوه توصیف از خودمان یعنی به آنچه فکر میکنیم هستیم اشاره دارد، خواه بر اساس واقعیت یا خلاف آن باشد
6
ب: عزت نفس
که به طور اساسی جنبه ارزشیابی دارد و به حدی اشاره میکند که ما خویشتن را دوست داریم، میپذیریم و ارزش دارد درباره آن فکر کنیم
7
ج:خود آرمانی
همان چیزی است که دوست داریم باشیم و این ممکن است وسعت و درجات متفاوتی داشته باشد.
هر چه فاصله بین تصویر خود و خود آرمانی زیادتر شود عزت نفس کاهش پیدا میکند
8
9
بخش بزرگی از تصویر کلی از خود و «خود پنداره» انسان از طریق بازخوردی که از پدیده های پیرامون خویش به دست می آورد شکل می گیرد.
پنجره های خودشناسی یا ماتریس خودآگاهی
10
پنجره خودشناسی جو-هری
جوزف و هریدو دو روان شناس، پنجره ای جهت شناخت شخصیت انسان تصور و ترسیم نموده اند
11
با استفاده از پنجره خودشناسی می توانیم پاره ای از نقاط قوت و ضععف خود را تشخیص داده و به این وسیله به جستجو درساختار شخصیتی خود بپردازیم
12
13
این مدل پیوند فرد با اشخاص دیگر را در چهار خانه نشان می دهد
این چهار خانه هریک خانه ای از یک پنجره بزرگ است. اندازه هر خانه نشان دهنده آگاهی – به وسیله خود فرد یا به وسیله دیگران – از رفتار، احساسات و انگیزه های خود است
14
این الگو راهی برای بررسی مسائل ارتباطات درون فردی و بین فردی است
15
چهار خانه پنجره جوهری
16
پنجره اول:پنجره باز یا ناحیه آزاد یا منطقه گشوده
: نام های دیگر آن عبارتند از "منطقه معلوم"، "گشودگی شخصی"، "منطقه آزاد"، "شخص آزاد" یا "ناحیه روشن".
17
این پنجره شامل چیزهایی می شود که فرد در مورد آن ها نسبت به خود شناخت دارد و دیگران نیز در گروه همین شناخت را از او دارند
18
نشان دهنده گشودگی عمومی فرد نسبت به جهان و نمایانگر اشتیاق او برای شناخته شدن توسط دیگران است.
این قسمت شامل جنبه هائی از شخصیت فرد است که برای او و دیگران معلوم است.
19
پنجره باز یا ناحیه آزاد یا منطقه گشوده مهم ترین و ارزنده ترین بخش برای ارتباط بین اشخاص است.
20
با گسترده شدن آن، فرد توان آن را می یابد که توسط دیگران شناخته شده و آنان نیز با شناخت بهتر از او به او نزدیک شده فراگرد ارتباطی، شکلی دلپسند بگیرد.
21
بسیاری از خصوصیات ما، مانند رفتار، کردار و گفتار در اثر نزدیکی با همکاران و نزدیکان قابل تعریف است.
.
22
آنهایی که در محیط کار، خانواده و جامعه دارای تلاش و خلاقیت مداوم هستند، می توانند اعتماد جامعه، اداره و نزدیکان خود را به سادگی حاصل کنند
23
پنجره عمومی شامل موارد زیر است :
اطلاعات واقعی: جایی که زندگی می کنید، روابطی که دارید، فرزندان، شغل و مواردی از این دست.
24
احساسات: افراد و چیزهایی که دوست دارید و به آن ها اهمیت می دهید.
.
25
انگیزش: چیزی که باعث می شود شما شروع به کار کرده و به آن کار اهمیت دهید.
26
رفتارها: اینکه چگونه با مردم رفتار و تعامل می کنید.
27
خواسته ها: اهداف و خواسته های تان در زندگی
28
پنجره دوم: منطقه کور یا ناشناخته یا مغفول
29
پنجره ناشناخته ها
پنجره ناشناخته ها: نام های دیگر آن عبارتند از "دیده نشده شخصی"، "نقطه کور"، "مغفول"، "منطقه سیاه
30
منطقه کور پنجره جوهری خودشناسی
چیزهایی که دیگران درباره شما می دانند و می بینند اما شما از آن ها بی خبر هستید.
این بخش را می توان تاحدودی معادل اصطلاح سایه در نظریه یونگ دانست.
31
نظریه آرکی تایپ یا کهن مفاهیم چیست
در واقع کهن الگو ها همان الگو هایی هستند که در ذهن انسان انباشته شده اند و بر رفتار آدمی تاثیر می گذارند. کهن الگو ها در ناخودآگاه جمعی انسان اندوخته شده اند.
یونگ نیز در نظریاتش از چند کهن
الگو به نام های آنیما – آنیموس –
پرسونا – سایه و خود نام برد
32
سایه شخصیتی چیست؟
سوالی که شاید به ذهن هر فردی در ابتدای کار می رسد این است که واقعا سایه شخصیت چیست؟
تعارض میان آنچه هستیم و آنچه مى خواهیم باشیم، هسته مرکزى کشمکش هاى انسان است
33
34
شما باید به جنبه هایی از زندگی و شخصیت تان که تاکنون برایتان ناشناخته بوده اند آگاه شوید.
برای مثال مردم شما را به عنوان فردی الهام بخش و خلاق می بینند اما شما اعتقاد دارید تا کنون کار خاصی نکرده اید که این ویژگی را در خود دیده باشید.
35
برخی انسانها نسبت به فعالیت اکثر مردم معترض و منتقدند، اما توانایی دید مشکلات خود را ندارند.
در صورتی که به کار و فعالیت عملی مبادرت کنند، آهسته آهسته ابعاد بخش کور شخصیتشان روشن شده و بدین وسیله می توانند خود را از گرداب گرفتاری تنگ نظری و عقده ها نجات دهند
36
پنجره ناشناخته ها شامل چیزهایی می شود که فرد در آن موارد نسبت به خود شناختی ندارد ولی دیگران نسبت به آن ها شناخت دارند.
مثلا، فرد متوجه نیست که با لحن بدی صحبت می کند ولی دیگران متوجه این موضوع هستند.
37
شاید شما در محاوره و گفتگو عادت دارید ناخواسته و غیر عمدی به دیگران مجال ندهید و کاملاً بخواهید شرایط را در اختیار خود بگیرید ولی خودتان متوجه نباشید یا شاید شما خود راکاملاً جدی می دانید اما اطرافیان چنین عقیده ای درباره شما نداشته باشند
38
ممکن است شما خود را بسیار توانا و دارای اعتماد به نفس بدانید در حالی که چنین نیست و دیگران از شما رفتارهای عصبی می بینند.
شاید خود شما توجهی به آنها ندارید ولی دیگران به خوبی آن را درک می کنند
39
پنجره سوم: رازها
پنجره رازها: نام های دیگر آن عبارتند از "پنهان شخصی"، "ناحیه اجتنابی"، "اجتناب شده شخصی" یا "منطقه نماکاری شده".
40
این پنجره شامل چیزهایی می شود که فرد در مورد آن ها نسبت به خود شناخت دارد ولی دیگران در مورد آن موضوعات آگاهی ندارند و نسبت به فرد دچار عدم شناخت هستند.
مثلا، فرد از ترس خود نسبت به موضوعی آگاهی است ولی دیگران در این مورد چیزی نمی دانند.
41
شما کسی هستید که درباره ابراز برخی افکار و واقعیات مربوط به خود، احتیاط لازم را معمول می کنید.
این خانه چیزهائی است که شما ترجیح می دهید آنها را نزد خود و محرمانه نگه دارید و به دیگران منتقل نکنید.
42
شما سعی در گشودن راز دل خود نمی کنید و نمی گذارید دیگران به ضمیر شما پی ببرند.
مثلاً راجع به درآمد، مشکلات خانوادگی و احساس شما، ارتباط را به نحوی محدود می کنید که دیگران به راحتی به آن پی نمی برند.
43
پنجره چهارم:ناشناخته یا ناخودآگاه
44
خانه 4- منطقه پنهان یا مجهول
چیزهایی است که هم برای شما و هم برای دیگران ناشناخته است. شامل آن دسته از خصوصیاتی است که در ضمیر ناخودآگاه خود نقش بسته و عبارتند از تواناییهای ناشناخته فرد.
45
پنجره چهارم ناخوداگاه ما است
انسان در سرزمین خودش هم بیگانه
است-زیگموند فروید
ضمیر ناخودآگاه مانند یک آرشیو
است
46
ضمیر ناخودآگاه بخشی از ذهن و آرشیو کاملی از پدیده های ذهنی گوناگون می باشد
این پدیده ها به صورت ناخودآگاه در ذهن هر فرد ذخیره شده است.
.
47
ناخودآگاه ما شامل احساسات، مهارت ها، افکار اخودآگاه، عادت های ناخودآگاه و واکنش های اتوماتیک، ترس ها و میل های پنهان است.
48
فروید معتقد بود که می تواند احساسات ناخودآگاه را با استفاده از تکنیکی به نام “تداعی آزاد” به اطلاعات آگاه تبدیل کند.
49
فروید برای انجام تکنیک تداعی آزاد از بیماران در خواست می کرد که هر چیزی را که در نظرشان بی اهمیت، بی معنی و یا حتی غیر اخلاقی بود به زبان بیاورند
50
باز شدن این پنجره بستگی به موقعیت های جدیدی از تعامل میان انسانها دارد که در آن رفتارهای جدید از ما سر میزند که خود قبلا از آنها بی اطلاع بودیم
51
ارتباط چهار پنجره خودشناسی
52
چهارخانه «پنجره های خودشناسی» به یکدیگر وابسته اند
تغییر در یک خانه باعث ایجاد دگرگونی در خانه های دیگر می شود.
53
چنانچه شما بخشی از آنچه را در منطقه پنهان است آشکار کنید، آن را جزئی از خانه گشوده خواهید کرد.
به عبارت دیگر، با آشکار کردن قسمتی از ویژگی های پنهان خویش، قسمت گشوده را وسیع تر نموده و زمینه را برای ارتباط بهتر و موثرتر هموار خواهیم کرد
54
زمانی که دوستی از رفتارهای ناشناخته برای شما می گوید و شما را نسبت به رفتار شما آگاه می کند از اندازه قسمت کور کاسته و به اندازه قسمت گشوده افزوده می شود.
55
از آنجا که ممکن است افشا و گشودگی یک احساس یا ادراک نابجا، موجب لطمه و صدمه زیادی به دوستان و بستگان شود توصیه می شود صبر و بصیرت بیشتری در افشای منطقه کور دوستان خود نشان دهید
56
راهکارها
57
پنجره عمومی
برای ایجاد ارتباط بهتر و رسیدن به نقطه تفاهم، پنجره عمومی یا منطقه گشوده را باید گسترش داد.
58
برای این هدف باید:
خود را بهتر شناخت
دیگران نیز به خوبی ما را بشناسند
به تجارب و تواناییهای ما پی ببرند
59
او همچنین بر این باور است که شناخت بیشتر و بهتر از خود در ارتباط با دیگران موجب مناعت و فزونی منزلت و خودپذیری می شود.
60
پنجره کور یا ناشناخته
بازخوردهای دیگران
61
ارزیابی دوستان
62
خودارزیابی
63
آزمون های روان شناختی
64
پنجره رازها
65
راه های کوچکتر ساختن پنجره رازها
روان شناس یا مشاور
66
بیان آن در قالب هنر( داستان، رمان، شعر….)
67
بیان به یک دوست واقعی
68
راه های کوچک کردن پنجره پنهان یا ناخودآگاه
69
روان درمانی
70
شناخت ضمیر ناخودآگاه از طریق
آثار قلمی مانند نوشته ها
آثار کلامی مانند سخنرانی ها و تکیه کلام ها
71
خود ارزیابی
پنجره های خودشناسی شما در چه وضعیتی هستند
کدام بخش بزرگتر و کدام بخش کوچکترند؟
پنجره های خود شناسی خود را رسم کنید
72
سربلند بمانید
دکتر رضا برومند
09129680169
73