نروید بر زمین هرگز گیاهی که ننوشته است بر برگش دوایی
عنوان سمینار : گیاهان دارویی وکاربرد آنها در درمان برخی بیماری ها
استاد :
دانشجو :
مقطع :
گیاهان دارویی وکاربرد آنها در درمان برخی بیماری ها
طب سنتی با پیشینه چندصد ساله, ظرفیت های بالایی در زمینه پیشگیری و درمان بیماری هادارد که در تعامل با طب نوین می توانند بسیاری از مشکلات بهداشتی و پزشکی را حل نمایند. به عنوان مثال، در زمینه درمان بیماری های پوستی، اختلالات کبدی یا مشکلات اعصاب و روان, با استفاده از طب سنتی، روش های درمانی مطمئن و منحصربه فردی وجود دارد که فقط در اختیار عده معدودی است.
امروزه بنا به اظهار سازمان بهداشت جهانی 25 درصد از داروهای متداول دارای منشا گیاهی اند و 74% از داروهای گیاهی که به شکل جدید استفاده می شوند، شناخت اثرات دارویی شان به طور سنتی از قدیم صورت گرفته است.
مقدمه
گیاهان دارویی گیاهانی هستند که یک یا برخی از اندام های آنها حاوی ماده موثره بوده، که این ماده کمتر از۱٪ وزن خشک گیاه را تشکیل می دهدو دارای خواص دارویی روی موجودات زنده است.
از آنجا که انسان جزئی از طبیعت است بطور مسلم برای هر بیماری ، طبیعت گیاه مداوای آن را عرضه کرده است. انسان هر چه به طبیعت نزدیکتر شود، سالم تر است و بیشتر عمر می کند.
استفاده از گیاهان دارویی سبب شده است تا میزان گیاهان دارویی در کشورهای توسعه یافته روز به روز افزایش یابد، به طوری که واردات گیاهان دارویی ( گیاهان معطر شامل آن نمی شود ) از 355 میلیون دلار در سال 1976 به 5/51 میلیارد دلار در سال 2002 رسید و تا سال 2050 بالغ بر 5 تریلیون دلار خواهد رسید ( هاسنا 1997 ).
اثربخشی
آیا داروهای گیاهی بهترند یا داروهای شیمیایی؟
پاسخ اول :
تردید در اثر بخشی به خاطر :
کشت در زمینی که از نظر مواد خاص مورد نیاز گیاه، دچار کمبود باشد.
– عدم مبارزه صحیح با آفات و بیماریهای گیاهان داروئی کشت شده که اغلب موجب کاهش مواد موثر گیاه یا تغییر نسبت ترکیبات مفید گیاه می گردند.
– رعایت نکردن زمان مناسب برداشت (برحسب وضعیت هوا و ساعات روز)
– خشک کردن گیاه در شرایط نامناسب (از نظر درجه حرارت، مدت زمان خشک کردن یا سرعت خشک کردن و…)
– عدم نگهداری صحیح و بسته بندی مناسب (فرّار بودن برخی ترکیبات، آلودگی گیاه برداشت شده به قارچ یا باکتری و…)
تقلبات داروئی (برخی از اوقات به طور عمدی یا غیر عمد گیاهی به عنوان گیاه دیگر به صرف داشتن ظاهر مشابه فروخته می شود و این مساله علاوه بر اینکه در سطح گونه گیاهی – به فراوانی – اتفاق می افتد گاهی در حد جنس گیاه نیز صورت می گیرد)
پاسخ دوم :
اثرات جانبی وخطرناک داروهای شیمیایی،مقاوم شدن عوامل بیماری زا به این داروها،نیاز به داروهای قویتر
تاریخچه استفاده انسان از گیاهان دارویی
سابقه درمان بیماریها با گیاهان دارویی به قدمت تاریخ زیست انسان بر روی کره زمین است. انسان به حکم تجربه ، علم و اندیشه جانوران بنا به مقتضیات خود در طول عمر حیات در کره زمین به کمک گیاهان دارویی خود را مداوا کرده و می کنند. گیاهان دارویی در باغ خدا می رویند. در دشتها ، مراتع وسیع ، جنگلها و … پیدا می شوند. بدست کسی کاشته نشده و به همت کسی هم آبیاری نشده است. هزاران سال است که بدین منوال در چرخه حیات بوده و طبیعت را آرایش می دهند.
رابطه گیاهان دارویی و بیماری
هر خاک وهر آب وهوایی گیاهان ویژه خود را دارد نیز اینکه گیاهان هر منطقه خاص همان منطقه و زمان رویش اکثر گیاهان دارویی مطابق با شیوع بیماری مرتبط با آن است .
ترکیبات مهم گیاهان دارویی
هر ماده که در گیاهی پیدا می شود دارای نقش خاصی در گیاه می باشد.
روغنهای عطری: مواد عطری ، درمان بخش تمیز کننده، ضد عفونی کننده، محرک اشتها ، هضم کننده غذا ، ضد درد ، ضد نفخ معده و روده و ضد اسپاسم عضلانی می باشند.
آلکالوئیدها: انواع مواد مخدر از جمله مرفین ، کدئین و کوکائین در شمار آلکالوئیدها هستند. هر کدام از این مواد نقش مخصوص و معین د درمان بیماریها دارند.
مواد پروتئینی: مواد پروتئینی از ترکیب اسیدهای آمینه ایجاد شده اند نصف اسیدهای آمینه را انسان قادر به سنتز آنها نیست و باید توسط تغذیه گیاهی و جانوری وارد بدن شوند.
مواد تلخ مزه: بسیاری از گیاهان دارای مزه تلخ مزه هستند مانند کاسنی که خواص دارویی و درمانی دارد. مواد تلخ مزه غیر سمی محرک اشتها بوده و تحرک کننده بسیاری از اندامهای برای فعالیت بیشتر مانند کبد و کیسه صفرا هستند.
فلاونوئیدها: فلاونوئیدها مواد موثری هستند که عمدتا در گیاهان عالی یافت می شوند این مواد انواع سموم در بدن را خنثی می کنند.
تاننها: خاصیت ضد درد دارند، لثه ها و پوست دهان را محکم و تمیز می کنند. اثر مثبت روی جدار معده و روده ها دارند.
مواد لعاب دار: وظیفه این مواد این است که مایعات را به این مواد متصل می کنند. این مواد موجب کاهش کلسترول خون می شوند. گیاه پنیرک ، ختمی و بارهنگ ، غنی از مواد لعاب دار هستند.
از دیگر مواد موجود در گیاهان دارویی می توان به ویتامینها ، اسیدهای گیاهی و قندها اشاره کرد.
مواد و روش ها
استفاده از گیاهان دارویی برای درمان سوختگی وبیماریهای عفونی در طب سنتی ایران رایج است .بر اساس اطلاعات قومی دارویی ، فعالیت ضد باکتری عصاره متانول تعدادی از گیاهان دارویی در ایران به وسیله آزمایشگاهی bioassays با استفاده از روش آگار دیفیوژن – در برابر سویه های استاندارد از جمله سودوموناس ، فلورسنس ، P. subtilis باسیلوس ، باسیلوس سرئوس مشخص شدند. فعال ترین خانواده های گیاهی چتریان ، کمپوزیته و Labiatae با 9 ، 8 و 7 گونه های گیاهی فعال بود.
جهت بررسی اثر گیاهان بر سوختگی وعفونتها از 180 گونه گیاهی متعلق به 72خانواده78 گونه آنها43/3درصد،42خانواده58/3درصدفعالیت ضدمیکروبی علیه B. کرئوس ،B.سابتیلس، B.پومیلس و…. از خودنشان دادند.بیشترین فعالیت ضد باسیلی در گونه میرتوس کمونیس و فعالیت ضد پرودوموناس در گونه دیانتوس کریوفیلوس گزارش شد. باکتری P آئروژینوزا رایجترین عامل در به خطر انداختن زندگی بیماران سوخته است چرا که به راحتی می تواند درمحل سوختگی ایجاد عفونت کند.جنس Echium دارای 4 گونه در ایران استE. amoenumباعث افزایش ظرفیت ایمنی سلولی می شودکه تنها یک گزارش مختصر وجود دارد.در مورد ترکیبات شیمیایی آن
(13 ٪anthocyanidine ، فلاونوئید0/15 ٪ و aglyconsشناسایی شد.
labiatae
compzitae
e.amoenum
در طب چینی گیاهان دارویی برای کمک به درمان ناباروری استفاده می شوند که قسمتهای مورد استفاده بیشتر شامل برگ ،گل ومیوه می شود. مورد با نوان باید حتما در سیکل قاعدگی به طور منظم 2یا 3بار در طول دوره استفاده شود.هر چند میزان موفقیت این روش درمان برای افراد مختلف متفاوت است ولی در حدود 70درصد از موارد ناباروی با این روش درمان شده اند به خصوص مواردی که مربوط به آمنوره ، انسداد لوله های فالوپ ویا تخمک گذاری بوده ا ست
مدت زمان رسیدن به باروری :
در افراد مختلف متفاوت است.
مکانیسم عمل :
-1سندرم کمبود سیتم هورمونی: سندرم کمبود با گیاهان مقوی مانند atractylodes، codonopsis،گل صدتومانی،ویا میوه گیاهانی مانند lycium ، ligustrum ، eclipta ، ophiopogonقابل درمان ویا بهبود است
-2سندرم رکود : این گروه معمولا از مرکبات ویا گیاهانی مانند bupleurum ، cyperus ، lindera استفاده می شود.همچنین از مریم گلی وپرسیکا نیز می توان استفاده کرد .
-3سندرم گرما : بر ای این سندرم ازیاسمن و phellodendron ، patrinia و lonicera استفاده می شود.
atractylodes
ophipogon
eclipta
licium
codonopsis
ligustrom
cyperus
دیابت از جمله دیگر بیماری های مزمن است که به دلیل کمبود یا کاهش عملکرد انسولین موجب افزایش میزان قند خون و اختلالات متابولیسمی بدن می شود. مشاهدات اپیدمیولوژی گواه آن است که با تغییر فرهنگ مصرف رژیم غذایی و روش زندگی از سنتی به صنعتی میزان شیوع بیماری دیابت افزایش یافته است. رعایت رژیم غذایی و درمان های جایگزین علاوه بر کاهش هزینه درمان در بسیاری از موارد موجب پیشگیری و بهبودی دیابت نوع دوم و در بعضی موارد بهبودی رضایت بخش برای بیماران دیابتی نوع اول می شود.
در تحقیقی که بر روی افراد مبتلا به بیماری دیابت درتریندادو توباگو به عمل آمد این موضع به طور کامل قابل مشاهده بوده است .از 622بیمار دیابتی حاضر در 17مرکز سلامتی دولتی توباگو 42درصد حاضر بهر همکاری شدند که تاثیر گیاهان مورد آزمایش بر روی 24درصد آنان به اثبات رسید .
استفاده از گیاهان دارویی در یک تحقیق می تواند چند علت داشته باشد
-1ممکن است اثر درمانی سازمان داده شده ای داشته باشد
-2 ممکن است اثر ضد سمی داشته باشد که هنوز شناخته نشده است
-3ا فراد مختلف با اعتقادات متفاوت می توانند اثرات درمانی متفاوتی از یگ گیاه بگیرند .
از بین 103گیاه استفاده شده 12نوع آنها از دیگران پرمصرف تر بودن که در بین آنها کارایلی ، گونه ای زیتون ،صبرزرد،پوست پرتغال وساپادیل اثرا ت ضدقند بیشتری داشته اند.
aloes
Olive brush
vervin
soursop
از دیگر استفاده های مهم گیاهان دارویی میتوان به تولید داروهایی برای درمان بیماریهای پوستی اشاره کرد بر طبق نظر آدودو خیلی از ما نمی دانیم که پوست مهمترین قسمتی است که از بدن در بیرون حمایت می کندکه بررسی گیاهان دارویی مرتبط با این موضوع به ما کمک می کند تا اطلاعاتی در مورد آماده سازی چگونگی داروها ی بدست آمده از داروسازی گیاهی بدست آوریم.که می توان بیان کرد گیاهانی که در مناطق گرمسیری وپرباران رشد می کنند بسیار برای این کار مفید هستندکه اغلب این گیاهان بصورت سنتی جمع آوری واستفاده می شوند که هم مخالفان وهم موافقانی دارد
دو دانشمند به نامهای موری وماینگی از مخلفان استفاده از گیاهان دارویی آماده شده به صورت سنتی هستند ولی از سوی دیگر چهاووارد این بدگمانی را برای گیاهان دارویی سنتی رد میکند .
با جمع آوری اطلاعات به طور میانگین می توان بیان کرد که از برگها حدود 35 دارو از پوست ساقه 10 ، از ریشه و دانه 7 و از میوه 3 و از گلها 2 دارو ساخته شده که برگها موثرترین قسمت آماده سازی دارو هستند .
با انجام تحقیقت گسترده در نیجریه چندین گیاه مختلف که برای درمانهای مختلف پوستی مفید هستند شناسایی شدند که نامهای گیاه شناسی بر حسب حروف الفبا مرتب شده اند این گیاهان شامل بعضی نمونه های وحشی)فلفل گینه ،گردوی آفریقایی،جوزآفریقایی،فلفل تمساح)، نیمه وحشی(داکریدس ادولیس) و تزئینی (لاوسونیا اینرمیس )می باشند که قسمتهای گیاهان استفاده شده برای مصارف دارویی بیشتر از یرگها ،پوست ساقه ی درخت ، دانه ها ، ریشه ،میوه وگلها به بوده است .
Guine pepper
Conop horum
Lowsonia inermis
African nutmeg
برگ درختان سبز در نظر هوشیار هر ورقش دفتری است معرفت کردگار
ضمن تشکر از استاد گرامی ——————————–به خاطر زحمات بی دریغشان و دوستان گرامی ، امید دارم که مطالب ارائه شده در این سمینار برای شما مفید بوده باشند.