پرورش مرغ بومی
پرورش مرغ بومی
امروزه پرورش مرغ های بومی سوددهی بهتری به نسبت مرغ های صنعتی دارند زیرا مرغ های بومی تخم مرغ های بیشتری تولید می کنند و همچنین مصرف دانه در این نوع مرغ ها به مراتب کمتر است .
مرغ های بومی گوشتی وزن بیشتری به نسبت مرغ های تخم گذار دارند اما مرغ های تخم گذار هم میزان تخم گذاری بیشتری به نسبت این نوع مرغ ها دارند. مرغ های بومی اکثرا با هر آب و هوایی سازگاری دارند و این سازگاری سبب شده تا اکثر افراد در هر آب و هوایی به پرورش مرغ بومی بپردازند و درآمدزایی کنند.
سازگاری با هر آب و هوایی
مصرف دانه ی کم
عدم نیاز به سرمایه گذاری زیاد
عدم نیاز به فضای زیاد
سوددهی بالا
مزایای پرورش مرغ بومی
عدم نیاز به آنتی بیوتیک و ویتامین
مقاوم در برابر بسیاری از بیماری ها
کاهش هزینه های دامپزشکی
تخم گذاری بیشتر نسبت به
نژادهای معمولی
داشتن طول عمر بین 7 تا 8 سال با مراقبت ویژه
مزایای پرورش
مرغ بومی
معایب پرورش مرغ بومی
در پرورش مرغ های بومی باید مراقبت های لازم انجام شود این مراقبت ها شامل بازرسی ظاهری مرغ و خروس، استفاده از مواد ضدعفونی کننده ، پر کردن روزانه دانخوری و آب خوری مرغ ها ، خارج کردن مرغ های تلف شده از آشیانه و…… است.
در پرورش مرغ بومی اقداماتی برای پیشگیری از بیماری صورت نمی گیرد. براثر نزاع در برخی از مرغ ها زخم هایی به وجود می آید که با رسیدگی نکردن به آن ها این زخم ها دچار عفونت شده و مرغ بیمار می شود.
در کل بیماری در مرغ های بومی بسیار کمتر از مرغ های صنعتی می باشد اما باید به این نکات نیز توجه نمود.
در پرورش مرغ های بومی به دلیل استفاده نکردن از قفس های آماده و جداکننده تخم مرغ به مراقبت بیشتری نیاز دارند . بنابراین در نظافت آشیانه پرنده باید دقت کرده و روزی یک بار آشیانه تمیز شود.
نظافت در گله مرغداری از اهمیت ویژه ای برخوردار است زیرا که بی توجهی به نظافت آن ها می تواند تلفات زیادی را به همراه داشته باشد.
توجیه اقتصادی طرح پرورش مرغ بومی
هدف گذاری و پیش بینی سرمایه مورد نیاز برای پرورش مرغ بومی
برای اینکه بتوانید با دید باز پرورش مرغ محلی را آغاز نمایید و بدون مشکل به ادامه فعالیت بپردازید و سود خوبی هم نصیب شما شود باید میزان سرمایه مورد نیاز را براورد کرده تا بدون مشکل به فعالیت ادامه بدهید. مقدار سرمایه موردنیاز بستگی به این دارد که شما با چه تعدادی شروع میکنید.
فراهم کردن محل پرورش مرغ بومی
به چه میزان فضا برای پرورش مرغ بومی نیاز دارید؟ شما می توانید با توجه به تعداد مرغی که میخواهید پرورش دهید فضای خود را تعیین کنید. مثلا حیاط خانه، یا در باغ های روستا و.. خلاصه هرجای که بتوان مرغ نگه داشت.
تهیه وسایل و تجهیزات مربوط به پرورش
یکی از تجهیزات پرورش مرغ بومی که نیاز دارید ، لانه های تخمگذاری است که مرغ ها بتوانند داخل آن تخمگذاری کنند.
یکی از ساده ترین و ارزان ترین آنها ، سبد میوه است. دور تا دور سالن را می توانید سبد بچینید. مرغ ها تمایل خیلی زیادی دارند که داخل این سبدها تخم بگذارند . داخل آن را کمی پوشال یا کاه بریزید (دقت کنید تا پوشال درشت باشد و خاکه نداشته باشد. برای جلوگیری از گرد و غبار). برای آنکه مرغها سبدها را (لانه تخمگذاری) وارونه نکنند می توانید آنها را به هم ببندیدتا از چپه شدن آن جلوگیری شود.
یک راه دیگر این است که لانه های تخمگذاری را با چوب بسازید . یا حتی می توانید از کارتن استفاده نمایید. در هر صورت از کمترین امکانات می توانید برای پرورش مرغ بومی به بهترین شکل استفاده نمایید.
می توانید از هر چیزی یا هر ایده ای که دارید برای دانخوری استفاده کنید. بنابراین توانسته اید با کمترین هزینه دانخوری را آماده کنید.
آبخوری یکی از ضروری ترین وسایل در پرورش مرغ محلی است. یکی از کم هزینه ترین راه های ساخت آبخوری این است که یک دبه های را برش زده و شکل آبخوری طیور دربیاوریم . برای شروع پرورش مرغ بومی کم هزینه ترین روش است. یا هر چیزی که در دسترس دارید.
ضد عفونی کردن سالن و محل نگهداری مرغها و رعایت اصول بهداشت
ضد عفونی سالن ها و محل نگهداری هزینه زیادی ندارد اما دقت زیادی می خواهد.
حداقل ۲۴ تا ۴۸ ساعت قبل از ورود مرغ یا جوجه به محل پرورش باید شروع به ضد عفونی سالن کنید و محیط را گند زدایی کنید و عوامل بیماری زا را به حداقل برسانید. محل پرورش مرغ ها هر چقدر تمیزتر باشد تلفات شما کمتر می شود.
خرید مرغ یا جوجه
اولا: می توانید مرغ و جوجه را از یک محل تهیه نمایید. بخاطر اینکه رفت و آمد در مکان های مختلف آلودگی های مختلفی را وارد محل پرورش شما می کند.
دوما: اینکه از جای مطمئن خریداری کنید و مطمئن شوید اصول بهداشت را رعایت می کند و واکسیناسیون را انجام داده است.
سوما: اینکه مرغ بومی اصلاح نژاد شده با تولید بالاتری بخرید تا سود بیشتری داشته باشید. هر ۵ درصد در افزایش تولید ، ۳۰۰ هزار تومان در ماه سود بیشتری برای شما خواهد داشت.
شروع پرورش مرغ بومی
پرورش مرغ بومی شامل غذا دادن به مرغ ها ، در دسترس قرار دادن آب کافی ، اعمال مدیریتی و جمع آوری تخم مرغ ، واکسیناسیون ، رعایت بهداشت و کارهای روزمره مرغداری است که بسیار ساده و راحت است.
فروش محصولات و بخش مالی
پس از آنکه مرغ ها به تولید رسیدند ، می توانید سود و حاصل زحمت خود را برداشت کنید . فروش محصول نقش کلیدی در سود شما را بازی می کند. استراتژی شما در فروش و اینکه شما تخم مرغ را چگونه بفروشید: آن را به دلال و عمده فروش ، بفروشید یا مستقیما به سوپرمارکت ها توزیع کنید می تواند بین ۳۰۰ هزار تومان تا یک میلیون تومان در درآمد ماهیانه شما تاثیر بگذارد.
1
2
3
4
محافظت آنها از باد، برف، باران، نور مستقیم خورشید و تغییرات شدید آب و هوایی
کنترل روشنایی و میزان نوردهی
جلوگیری از شکار شدن آنها توسط دیگر حیوانات
محافظت و کنترل آسانتر جوجه ها
دلایل ساخت جایگاه برای مرغ ها
5
6
7
4
جلوگیری از تغذیه آنها با غذا و آب های آلوده و کنترل غذا وآبی که به مرغ ها داده می شود
جمع آوری راحت تر تخم مرغ ها در جایگاه و
کاهش آلودگی و شکستگی آنها
پیشگیری از گسترش بیماری ها
1.
2.
3.
4.
با توجه به نوع آب وهوا و امکانات روستا، جایگاه مرغ از آجر، سنگ، بلوک سیمانی و… ساخته شود.
کف جایگاه باید از زمین بلندتر باشد. جنس کف آن سیمانی بوده و شیب ملایمی داشته باشد تا هم به راحتی شسته شود و هم آب در آن جمع نشود. شیب جایگاه باید به طرف پشت آن باشد.
استفاده از کاه و کلش (پوشال) یا خاک اره به قطر ۵ تا ۱۵ سانتی متر در بستر جایگاه، (با توجه به فصل و دمای محیط) ضروری می باشد.
دیوار و سقف جایگاه باید از موادی ساخته شده باشد که بدون هر گونه شکاف و خلل و فرجی باشد. در صورت امکان، بهتر است سیمان کاری شود.
شرایط جایگاه
5.
6.
7.
8.
جایگاه نباید در محل بادگیر ساخته شود
جهت جایگاه باید طوری باشد که درب آن، به طرف جنوب بوده و آفتاب داخل آن بتابد
جایگاه مرغ باید طوری ساخته شود که در زمستان گرم و در تابستان خنک باشد
برای مرغ ها چوب خواب در نظر گرفته شود تا در هنگام شب روی آن استراحت کنند
مقدار فضای لازم برای ساخت جایگاه
در جایگاه باید فضای کافی برای مرغ ها فراهم باشد. چنانچه تعداد زیادی مرغ در یک فضای کوچک نگهداری شوند، شروع به نوک زدن همدیگر خواهند کرد و اگر پرنده ای زخمی شود مشکل بیشتر شده، «خود خوری» رواج پیدا می کند. جوجه ها نسبت به مرغ ها به فضای کمتری نیاز دارند
فضای مناسب برای جایگاه
جوجه را تا سن ۲ ماهگی می توان در ۶ متر مربع (۳ در ۲ متر) پرورش داد.
10 متر مربع برای هر ۵ مرغ و خروس بالغ کافی است.
احداث فضای باز
در نظر گرفتن فضای باز در محوطه جلوی جایگاه برای مرغ ها لازم است تا بتوانند در آنجا فعالیت کنند و از هوای آزاد استفاده نمایند.
فضای باز باید با توری محصور شده باشد. بهتر است در قسمتی از آن سایه بان ساخته شود تا در روزهای بارانی مرغ ها را محافظت کند.
مساحت آن معمولاً ۲ برابر مساحت لانه است و برای هر چهار مرغ، ۲ متر مربع فضای آزاد لازم است.
کاشت بعضی از علوفه مثل جو و شبدر در محل گردش مرغ ها برای استفاده آنان مفید است.
محل استراحت
مرغ ها عادت دارند در جاهای بلند استراحت کنند، نصب چوب خواب در آشیانه بسیار مفید بوده و باعث می شود که مرغ ها از نشستن بر روی ظروف آب خوری و دان خوری خودداری کنند. در نتیجه این ظروف کمتر در معرض آلودگی به مدفوع قرار می گیرند.
ضخامت چوب در حدود ۳ سانتی متر،طول آن به ازای هر مرغ ۲۰ تا ۲۵ سانتیمتر
و ارتفاع «برای جوجه ها ۴۰ سانتیمتر و برای مرغ ها، بالغ بر ۹۰ سانتیمتر می باشد.
محل تخمگذاری
وجود محل تخم گذاری کافی، باعث افزایش تعداد و حفظ کیفیت تخم مرغ ها می شود. همچنین جمع آوری تخم مرغ ها راحتتر شده و آلودگی و شکستگی آنها به حداقل می رسد.
لازم است در یک قسمت جایگاه، محلی برای تخم گذاری مرغ ها در نظر گرفته شود. کف محل تخم گذاری باید پوشال بوده و طوری باشد که جمع آوری تخم ها به راحتی انجام شود.
برای هر ۴ تا ۶ مرغ تخم گذار، یک لانه برای تخم گذاری در نظر گرفته شود بطوری که هر مرغ به راحتی بتواند داخل لانه شده و از آن خارج گردد. پیشنهاد می شود «عرض کف لانه حدود ۳۵ سانتی متر» و «طول آن ۳۵ سانتی متر» در نظر گرفته شود. بهتر است ارتفاع لانه از زمین، حدود ۶۰ سانتی متر باشد. جنس لانه ها می تواند فلری یا چوبی باشد. سقف لانه محکم و شیب دار ساخته شود تا از پریدن و نشستن مرغ ها بر روی آن پیشگیری شود.
پرورش جوجه بومی یکروزه
جوجه های یکروزه باید تا چند هفته اول در محلی گرم، نگهداری شوند. این محل معمولاً شامل یک منبع تولید کننده گرما و یک سرپناه می باشد که دمای لازم را برای پرورش جوجه ها تامین و حفظ می کند. منبع تولید کننده گرما ممکن است برقی، گازسوز یا نفتی باشد.
بطور کلی در مورد محل نگهداری جوجه ها، با توجه به مناطق مختلف جغرافیایی، باید ۴ عامل؛ عایق بندی، تهویه، منبع گرم کننده و منبع خنک کننده مورد توجه قرار گیرد.
دمای محل نگهداری جوجه های یکروزه در ابتدا باید حدود۳۲ تا ۳۵ درجه سانتی گراد باشد، با رشد و پردرآوردن، به تدریج نیاز آنها به دمای محیط کاهش می یابد و باید کم کم دما را کاهش داد، تا در ۹-۷ هفتگی به حدود ۲۲ درجه برسد.
برای رسیدن به رشد مطلوب، دسترسی به غذا در ساعات اولیه ورود جوجه ها اهمیت دارد. ماه اول (به ویژه هفته اول)، زمان حساس در زندگی جوجه ها محسوب می شود.
در روز اول تولد، ۱۲ تا ۲۴ ساعت نباید دان در اختیار جوجه قرار داد، چون باقیمانده زرده در بدن جوجه ها، برای تغذیه آنها کافی است. بعد از آن نیز در صورت امکان، ۱۲تا ۱۴ ساعت از آرد ذرت به تنهایی استفاده شود. سپس می توان از غلات یا خوراک های دیگر به صورت آردی (کوبیده شده) استفاده کرد.
به هیچ وجه از آرد گندم در هفته اول زندگی جوجه ها در جیره غذایی آنها استفاده نشود.
بهتر است تا حد امکان برای قوی و آماده شدن جوجه ها برای مراحل بعدی رشد، در۲ هفته اول از دان مخصوص جوجه ها با سن پایین که توسط شرکت های معتبر ارایه می شود و حاوی مکمل ها و ویتامین های لازم می باشد، استفاده کرد. نباید از دانه ی کامل برای جوجه ها در هفته اول استفاده کرد. به علاوه باید دقت کرد که در لانه و مسیر حرکت جوجه ها دانه سالم ریخته نشده باشد.
مهم ترین مشکل مرغداری بومی درکشور ما، زیاد بودن تعداد تلفات جوجه هاست که با انجام برخی اقدامات، می توان تلفات را کاهش داد.
1
2
3
فراهم نبودن شرایط بهداشتی جایگاه، تغذیه و آب آشامیدنی
مراقبت نکردن به موقع و مناسب، از جمله عدم تهیه دان خوری وآب خوری متناسب با تعداد و سن جوجه ها، می تواند موجب بروزآسیب های فیزیکی به آنها شود
بیماری ها، مراجعه نکردن به موقع به دامپزشکی و نزدن واکسن لازم، باعث مرگ و میر جوجه ها می شود
عوامل
تلفات جوجه ها
تغذیه مرغ بومی
همه احتیاجات مرغ های بومی روستاها، تا حد امکان از همان منابع موجود در روستا یا منطقه تامین خواهد شد. چنانچه در منطقه، موادی موجود باشد که؛
با انجام فرایندهای ساده (مانند سیلوکردن، خرد کردن و تبدیل کردن) یا مازاد و ضایعات کارخانه هایی که در منطقه وجود دارد (مانند بوجاری و شالیکوبی) و یا گیاهان غیر مثمر جهت تکمیل دان بتواند مورد استفاده تغذیه مرغ بومی قرار گیرد، در تغذیه آنها گنجانیده خواهد شد.
به طور کلی هدف اصلی از جیره غذایی مرغ های بومی، استفاده از منابع داخل روستا می باشد.
یکی از خصوصیات برجسته مرغ ها بومی عادت داشتن به شرایط تغذیه ای در روستا است.
این مرغ ها می توانند ۳۰ تا ۴۰ درصد غذای خودشان را از طریق چرای آزاد و بقیه آن را با غذای دستی تامین کنند.
تغذیه مرغ تخمگذار
خوراک مرغ بومی متشکل از ضایعات کشاورزی، اضافه و دور ریز غذای روستاییان، پسچرعلوفه و سبزیجات و جانداران ریز مانند بعضی از کرم ها و حشرات می باشد که می توان با اضافه کردن مقداری مکمل غذایی، کیفیت غذایی آنان را بالا برد.
دانه های شکسته و نامرغوب که از بوجاری گندم و جو بدست می آیند، سبوس گندم و برنج، تفاله های گیاهان زراعی، آشغال سبزی ها و گیاهان علوفه ای نیز غذای خوبی برای مرغ ها هستند. مرغ ها وخروس ها باید همیشه بطور یکسان تغذیه شوند.
مواد مورد نیاز مرغ بومی
یک مرغ به وزن ۱۷۰۰ گرم، روزانه به ۱۰۰ تا ۱۱۰ گرم غذا نیاز دارد اگر در غذای دستی مرغ به مقدار کافی کلسیم وجود نداشته باشد در چند روز اول، از کلسیم بدن برای تشکیل تخم مرغ استفاده می کند ولی بعد از آن پوسته تخم مرغ نازک شده و کم کم تولید تخم مرغ پایین می آید.
برای تامین کلسیم مورد نیاز طیور می توان از پودر استخوان، پودر صدف، خرده های سنگ آهک و مواد آهکی دیگر استفاده کرد.
در پرورش به صورت چرای آزاد، معمولاً مرغ ها تا حدودی کلسیم مورد نیاز خود را از خاک تامین می کنند.
امروزه غذاهای آماده که توسط شرکت ها ی معتبر خوراک دام و طیور تهیه می شوند و در داروخانه های دامپزشکی موجود هستند
تقریباً تمام مواد مورد نیاز ماکیان را دارا می باشند. در صورت نیاز، علاوه برغذاهای رایج در منطقه مقداری هم از این نوع غذاها و جیره های آماده در اختیار طیور قرار دهید
یک جوجه مرغ تا سن یک ماهگی حدود ۵۰۰ تا ۶۰۰ گرم دان آماده مصرف می کند
جوجه یکروزه، تا ۳ ماهگی به پروتیین بیشتری در جیره غذایی نیاز دارد تا بتواند به خوبی رشد کند
در فصل های گرم سال، برای تحریک مرغ ها به خوردن، ضمن دادن غذا در ساعات
خنک شبانه روز، می توان با افزودن مقداری آب به خوراک، آن را به صورت اُماج در آورد
به ازای هر مرغ ۱۰ تا ۱۵ سانتی متر دان خوری ناودانی و یا ۵ سانتی متر دان خوری آویز لازم است.
آب مناسب مرغ بومی تخمگذار
طیور به آب تازه و تمیز در تمام اوقات نیاز دارند. ۷۰ درصد بدن مرغ و ۶۵ درصد وزن تخم مرغ از آب تشکیل شده است
در شرایط معمولی هر ۴ مرغ در شبانه روز، یک لیتر آب مصرف می کنند. در آب و هوای گرم این مقدار بیشتر می شود.
در روزهای سرد سال باید مراقب یخ زدن آب خوری ها بود و در روزهای گرم برای خنک ماندن آب خوری ها، آنها را باید در زیر سایه قرار داد
کمبود آب ممکن است موجب بروز تخم مرغ خوری مرغ ها شود
برای هر ۵۰ قطعه مرغ، یک آب خوری کله قندی نیاز است. هر فردی که بتواند
از یک چکش و اره استفاده کند، می تواند دان خوری، آب خوری و وسایل لازم دیگر را خود بسازد
با کمی دقت، حوصله و ابتکار می توان لوازم دست ساز را در حد کیفیت لوازم موجود در بازار اما با هزینه کم تر ساخت
البته آب خوری، دان خوری و لوازم مربوط به آن را می توان از مراکز فروش لوازم مرغداری یا داروخانه های دامپزشکی نیز تهیه کرد.
واکسیناسیون
اجرای روش های ایمنی بیولوژیکی
شناسایی و درمان مرغ مریض
کنترل انگل
جدا کردن مرغ های چندساله
راههای پیشگیری از بیماری در مرغ های بومی
با تشکر فراوان از توجه شما عزیزان