پولیومیلیت فلجی وابسته به واکسن (Vaccine Associated Paralytic Poliomyelitis : VAPP) و پولیوویروسهای مشتق از واکسن (Vaccine Derived Polio Viruses : VDPVs)
واکسنهای موجود برای ویروس پولیو
واکسن پولیوی غیرفعال شده (Inactivated Polio Vaccine :IPV)
غیرفعال سازی ویروس وحشی توسط فرمالین ؛
ویروس غیرفعال است و در بدن فرد واکسینه تکثیر نمی کند.
واکسن خوراکی پولیو (Oral Polio Vaccine : OPV)
تولید ویروس واکسن از ویروس وحشی توسط پاساژهای متوالی در کشت سلولی :
ایجاد موتاسیون در ژنوم ویروس واکسن و از بین رفتن ویرولانس عصبی ؛
ویروس واکسن فعال است و در بدن فرد واکسینه تکثیر می کند؛
جهشهایی که به تولید ویروس واکسن منجر شده اند ممکن است در حین تکثیر ویروس واکسن در بدن فرد واکسینه به شکل اول برگردند و ویروس واکسن قدرت حمله به سیستم عصبی را مجددا بدست آورد.
اثرات مفید و انکار ناپذیر OPV
پولیوویروس سروتایپ ٢ از سال ١۹۹۹ در کل جهان ریشه کن شده است؛
تعداد موارد پولیومیلیت فلجی در اثر پولیوویروس وحشی از ۳٥٠٠٠٠ مورد در سال ١۹٨٨ به ١٦٥۴ مورد در سال ٢٠٠٨ رسیده است.
پولیوویروس وحشی تنها ۴ کشور بصورت بومی باقیمانده است (افغانستان، پاکستان، هندوستان، نیجریه).
بازگشت ویرولانس عصبی ویروس پولیوی واکسن
آنزیم مسئول همانندسازی ژنوم ویروس RNA Polymerase)) 10-4/cycle خطا دارد که باعث موتاسیون در ویروس می شود.
یک سال تکثیر و گردش ویروس در جامعه باعث موتاسیون در ١٪ ژنوم می شود.
در بدن فرد واکسینه مبتلا به نقص ایمنی هومورال ، تکثیر ویروس در کمتر از یک سال باعث ایجاد VDPV می شود.
برگشت نوکلئوتیدهای مهم به وضعیت اول (ویروس وحشی) باعث ایجاد فلج در فرد واکسینه می شود.
نوکلئوتیدهای تعیین کننده ویرولانس عصبی در سه سروتایپ ویروس پولیو
Kew et al., Annual Reviews in Microbiology. 2005. 59:587-635.
VAPP & VDPV
پولیوویروسهای وابسته به واکسن جدا شده از بیماران فلج شل حاد را به دو دسته اصلی تقسیم بندی می کنند:
آنهایی که در منطقه VP1 ژنوم خود کمتر از ١٪ با ویروس واکسن تفاوت دارند : باعث ایجاد پولیومیلیت فلجی در اثر واکسن (VAPP) در ٧٥٠٠٠٠/١ فرد واکسینه می شوند.
آنهایی که در منطقه VP1 ژنوم خود مساوی یا بیش از ١٪ با ویروس واکسن تفاوت دارند : پولیوویروس مشتق از واکسن (VDPV).
طبقه بندی VDPV
iVDPV (immunodeficiency associated VDPV)
از افراد واکسینه با نقص ایمنی هومورال جدا می شود؛
بصورت تک گیر است و در افراد دیگری یافت نمی شود.
cVDPV (circulating VDPV)
در جوامعی که پوشش واکسیناسیون کامل نیست ایجاد می شود؛
اپیدمی فلج ایجاد می کند.
aVDPV (ambiguous VDPV)
در دو دسته بالا قابل طبقه بندی نیست.
آمار cVDPV تا پایان سال ٢٠٠٨
Data in WHO/HQ as of 08 Jan 2009
iVDPV های شناسایی شده در ایران
2007
2006
1998
2006
2005
2008
نکات مهم
تا زمانی که از OPV استفاده می شود ایجاد VDPV اجتناب ناپذیر است.
اکنون در برخی کشورها برای دوز بدو تولد IPV تجویز می شود.
شناسایی موارد VDPV توسط سیستم بهداشتی کشور اهمیت بسیار دارد.
پوشش بالای واکسیناسیون جهت جلوگیری از انتشار VDPV بسیار با اهمیت است.
Thank You