شرح نمادهای منطقه یونان وروم
بسمه تعالی
یونان کشوری در جنوب شرقی اروپا و جنوب شبه جزیره بالکان است. از شمال با آلبانی ،مقدونیه و بلغارستان واز شرق با ترکیه دارای مرز مشترک زمینی است. سرزمین یونان در جنوب و شرق بوسیله دریای اژه احاطه شده و از غرب به دریای یونان نزدیک است. نام یونان از از ایونیا منطقه یونانی نشین آسیای صغیر گرفته شده است. پایتخت این کشور آتن نام دارد.
کشوریونان:
به تمدنی گفته میشود که متعلق به دوره باستانی 6 تا8 قبل از میلاد مسیح وتا شروع دوره کلاسیک به طول انجامید. بعد از این دوران آغاز قرون وسطی و امپراطوری روم شرقی بود. یونان باستان یکی از تاثیرگذارترین تمدن ها در تاریخ و هنرمعماری جهان است. سابقه ی این تمدن جزایر کوچکی است که در دریای مدیترانه قرار دارد. مرکز این مناطق جزیره کرت بود. آسمان و دریا در این کشور رنگی درخشان دارد. به همین علت یونانیان کوهستان ها، جنگل ها، دریا و آسمان ها را خدایان خود میدانستند. تمدن یونان حاصل تعامل دو تمدن میسنی در جنوب غرب یونان و مینوسی شامل جزیره کرت و نواحی اطراف آن میباشد. هنر یونان قدیم شامل اساطیر خدایان یونانی و ایلیاد و اودیسه هومر بود. از نظر یونانیان آنچه آدمی را از همه چیز متمایز میکند عقل است. به همین دلیل برای رسیدن به زندگی زیبا و نیکو باید ازمسیر عقلی گذشت.
تمدن یونان باستان
معابد یونانی باعظمت وباشکوه بودند اما مانند بناهای غول آسای مصر نبودند و میتوان متوجه شد که به دست انسان ساخته شدند چون هیچ حکمران خدای گونه ای بالا سر یونانیان نبوده که بخواهد شکوه واقتدار خویش را به رخ یونانیان بکشد.
دولت شهرهای یونان مثل آتن، با نظامهای دموکراتیک اداره میشدند. هنرمندان یونان جزء طبقات دون پایه بودند چون به کار با دست مشغول بودند. طبقات فرهیخته وروشنفکر جامعه که همان فیلسوفان و اشراف بودند در کوی و برزن مشغول بحث علمی وفلسفی بودند. این عمل در آگورا صورت میگرفت که نقش مرکزیت شهر را ایفا میکرد. معمولا در اطراف هرمیدانی رواق های اختصاصی ساخته میشد که قاضی ها در آن به داوری و قضاوت میپرداختند.در وسط آگورا مراسم عمومی و مذهبی وجشن ها برگزار میشد. همچنین مجسمه ی خدایان یونان و نیز قهرمانان این سرزمین در آنجا نصب میشد. معروف ترین آگورا در این دوره آگورای آتن نام دارد.
در ابتدا هنر نقاشی و پیکرتراشی یونان به شدت تحت تاثیر مصر قرار داشت اما پس از چندی راه خود را از مصر جدا کرد و به نوآوری های خود پرداخت. از قرن 7 ق.م هنرمجسمه سازی نیز رونق گرفت. تفاوت هنر مصرو یونان این است که : در مصر چشم مجسمه ها به دور دست خیره میشدند اما در یونان چشم مجسمه به مخاطب نگاه میکرد.در مصر وسط پاها و بازوها را خالی و پیکر را از سنگ اصلی جدا نمیکردند.
معبد و نیایشگاه باستانی در آکروپولیس آتن است. این معبد جایگزین نیایشگاه قدیمی که از بین رفته بود شد.این معبد جایگاه ویژه خدای آتنا بود.آتنا (نام الهه عقل وخرد وجنگ )است .این معبد در قرن 5ق.م توسط مردم آتن ساخته شده بود. این معبد نشانی از معماری دوریک یونان است و مجسمه های آن نشان از هنر یونانی وسمبلی از یونان ودموکراسی آتن است. پارتنون به سبک دورستونی ساخته شده است. در ایوان جنوبی معبد 8 ستون و برای طول معبد 17 ستون درنظر گرفته شده است. طول وعرض معبد 30*70 و ارتفاع ستون ها 10.43 متر است.
معبد پارتنون
این معبد به شکل مکعب مستطیل با تناسبات خاص بنا شده که محل انجام آیین های مذهبی بوده وروی یک صفحه سنگی که معبد را مانند یک پایه مجسمه به نمایش میگذارد و یک ردیف ستون با تناسبات دوریک دور معبد قرار دارد. فضای داخل و و حجم مجسمه وار در کنار هم ترکیبی از ظرافت زنانه و قدرت مردانه بوجود آورده است. این بنا مظهر کمال تناسبات یونانی است.
این بنا از نظر پلان با نمای معابد یونانی متفاوت است و به شیوه یونیک ساخته شده و رواق جنوبی آن بر روی ستون پیکره ها استوار است. این ستون پیکره ها ازاستحکام بعنوان ستون و درعین حال انعطاف لازم برای نشان دادن اندام انسان برخوردار است. این ستون پیکره ها با لباس های چین دار خود طوری قرار گرفته اند که سنگینی بار ساختمان را برروی پاهایشان به خوبی القا میکنند. یکی از پاها براثر بار ساختمان خم و پای دیگری عمود است. این ستون پیکره ها نمادی از شش ندیمه های الهه بودند . بنای ارختئوم در محل قدیمی نبرد تن به تن بین پوسیدون و آتنا برای مسلط شدن بر شهر آتن ساخته شده است.
معبد ارختئوم
خدایان یونانی به عنوان یکی از کهن الگوهای فرهنگی وتاریخی منطقه در هنرومعماری یونان تاثیر زیادی داشتند. برخی از خدایان یونانی شامل: آپولو: خدای موسیقی و هنر آتنا: ایزدبانوی خرد آرتمیس: ایزدبانوی شکار
زئوس: شاه خدایان آرس: خدای جنگ هادس: خدای مردگان و تاریکی
خدایان یونان
مجسمه ای با ارتفاع 12 متر یکی ازعجایب هفت گانه جهان است. این مجسمه در 150 کیلومتری غرب آتن ودر معبدی در شهر المپیا ساخته شده است. المپیا شهری در یونان ست که اولین بازی های المپیک در آنجا جشن گرفته میشد. مجموعه زئوس توسط پیکرتراش یونانی، فیدیاس ( سازنده مجسمه آتنا در پارتون) و به افتخار پادشاهی خدایان یونانی ساخته شده است. جنس آن از عاجی بود که روکش طلا داشت . زئوس نشسته بر تختی از چوب است که با طلا وسنگ های قیمتی و عاج فیل تزیین شده است. درسمت راست او نشانی از پیروزی و در سمت چپش عصای سلطنتی قرار دارد که با فلزات و جواهرات قیمتی تزیین شده و روی آن عقابی خودنمایی میکند.
مجسمه زئوس:
هزارتوی یونانی: نمادی از تفکر ومغز و نمادی از کهکشان است. این نماد دارای ابعاد روحانی میباشد وبرخواسته از مینوسیان است. در قرون وسطا این نماد به کلیسا ها راه یافت وافراد با ذکر دعا این مسیر را طی میکردند.
نمادهای یونان
الهه مارگیر مینوسی : نماد مارگیر وازبین برنده شروبدی است. الهه زنبور عسل مینوسی: نماد مقدس قوم مینوسی و ساکن جزیره کرت بود.
هنر یونان به 4 دسته تقسیم میشود: 1.دوران هندسی یا آرکائیک: از سده 7تا 11 ق.م . در این دوره بر روی سطوح سفالی از طرح های منظم هندسی استفاده میشد. از هنرهای این دوران داستان سرایی بر روی کوزه را میتوان نام برد.
2. دوران کهن وش یا عهد قدیم:
480 ق.م که مصادف با شکست یونان در برابر امپراطوری ایران میباشد. در این دوره پیکره ها از چوب ومعماری از خشت و آجر بوده است. نقاشی در این دوره شامل تصاویر حماسی بود.
هنرومعماری یونان
3 .دوران طلایی یا کلاسیک: بزرگترین دوران هنرومعماری تمدن یونان باستان است. سه شیوه معماری در این دوره قراردارد: 1. شیوه دوریک 2.یونیک 3.کرنتین آغاز دوره کلاسیک مقارن با پیروزی یونان دربرابر ایران در سال 480ق.م. بسیاری از بناهای یونان ازجمله معبد آکروپولیس برفراز تپه آتن از بین رفتند وبه آتش کشیده شدند. و معبد پارتنون برویرانه های احتمالی آن ساخته شد. یونانی ها هرگز عناصر باربر را تزیین نمیکردند. شیارهای عمودی روی ستون ها برای ایجاد سایه روشن ، حالت برافراشتگی وچشم نوازی استفاده میشد.
4.دوران هلنی یا یونانی مآبی : اسکندر مقدونی در زمان داریوش سوم به ایران حمله کرد و سپاه ایران را شکست داد. اولین نبرد وی درناحیه آسیای صغیر بود. بعد از آن زمامداری مقدونیه را بدست گرفت ویونان را سرنگون ساخت. هنر دوره هلنی شامل: نمایش خدایان بصورت انسان ، برهنگی مردان و پوشیدگی دوشیزگان است.
شیوه دوریک: برگرفته از نام قبیله دوریسی هاست.معابد در ابتدا چوبی بودند اما در سال 600 ق.م ازسنگ ساخته میشدند. معماری معبد پارتنون به سبک دوریک است در این سبک سرستون ها ساده و بدون تزیین بودند. پیکرتراشی دوریسی ،تناور، ایستا وساده بودند. ستون شامل دوقسمت است: 1. میله یا بدنه ستون که سطح ان با شیار عمودی و کم عمق بنام خیاره یا قاشقی کنده کاری شده است. 2. سرستون که بصورت ساده و بدون تزیین از یک بالشتکی وسرستون (به شکل چهارگوش) تشکیل شده است.
شیوه های کلاسیک معماری یونان
شیوه یونیک: برخلاف پیکرتراشی دوریسی که ساده وایستا بود ، پیکر تراشی ایونیانی با پیکره های باریک ، متحرک ومتنوع خونمایی میکرد وبصورت ستون پیکره بود. شیوه یونیک ، شیوه ای سبک ، تشریفاتی و دارای تزیینات بیشتر بود. از ویژگی های این شیوه: ستون ها باریک تر و بلندتر و سرستون های پیچ خورده وحلزونی شکل
شیوه کرنتی:
در اوایل قرن 4 سرستون های جدیدی بوجود آمدند که برگرفته از شهر ثروتمند قرنت بود و به سرستون های قرنتی معروف شد. در این سبک نقش شاخ و برگ برای تزیین سرستون به نقش حلزونی یونیک اضافه شد. این سرستون ها بصورت سبد مملو از برگ های آکانتوس یا برگ کنگر میباشد. توجه به گیاهان اسطوره ای بخشی از تزیینات قابل توجه درسرستون های کرنتی بود.