به نام خدا
میکروپلاستیک و خطرات و آلودگی های آن
میکروپلاستیک
پلاستیک یکی از عمده عوامل آلودگی آب دریاها و اقیانوس ها محسوب می شود. اما بر خلاف تصورات موجود تاثیرات دقیق میکروپلاستیک ها بر موجودات زنده و محیط زیست تا حدود زیادی برای دانشمندان نامشخص است. میکروپلاستیک ها اشیایی فوق العاده کوچک هستند؛ که در نزدیکی سطح بستر یا بر روی ساحل دریاها و اقیانوس ها وجود دارند. در واقع آن ها به عنوان اشیایی پلاستیکی که قطرشان کمتر از ۵ میلی متر است شناخته می شوند. مطالعات صورت گرفته در دهه ۱۹۷۰ شروع به بررسی سطح میکروپلاستیک ها در اقیانوس ها کردند و دریافتند که سطح بالایی از آن ها در اقیانوس اطلس و سواحل ایالات متحده وجود دارد. امروزه ۸ میلیون تن ضایعات پلاستیکی به اقیانوس وارد می شود. ۲۵۰ هزار تن از این پلاستیک ها در حال حاضر در دریا شناور است در حالی که بقیه آن احتمالاً ته نشینی و شسته شدن از ساحل هستند.
میکرو پلاستیک و انسان
فتالات ها
نوعی مواد شیمیایی مورد استفاده در پلاستیک ها برای انعطاف پذیری هستند که رشد سلولهای سرطانی سینه را افزایش می دهند. با اینحال این تحقیق در آزمایشگاه صورت گرفته است و نتایج آن به انسانها قابل تعمیم نیست. در مطالعات اخیر تاثیر میکروپلاستیک ها بر موش های آزمایشگاهی مورد بررسی قرار گرفت. این تحقیق نشان داد میکروپلاستیک ها در کبد، کلیه و روده موش ها انباشته شده و سطح مولکولهای استرس اکسیداتیو را در کبد آنها بالا می برد. به نظر می رسد میکرو پارتیکل ها از قبیل میکروپلاستیک ها از روده وارد خون شده و به طور بالقوه به ارگانهای دیگر منتقل می شوند.
میکرو پلاستیک و انسان
بیس فنول A (یا BPA)
یکی از پلاستیک های مورد مطالعه در مواد غذایی است که معمولاً در بسته بندیهای پلاستیکی یا ظروف نگهداری مواد غذایی یافت می شود و می تواند وارد مواد غذایی شود. برخی شواهد نشان داده است که BPA می تواند در هورمونهای تولید مثل خصوصاً در زنان اختلال ایجاد کند.
میکروپلاستیک در خاک
دانشمندان معتقدند که کودهای کشاورزی عمده ترین حامل میکروپلاستیک ها هستند. در بسیاری کشورها فاضلاب از طریق موادی که به منظور تصفیه به آن اضافه می شود در زمین های کشاورزی به عنوان کود مورد استفاده قرار می گیرد. اضافه شدن مواد تصفیه به فاضلاب آن را تبدیل به مایه ای نیمه جامد شبیه لجن می کند که در اصل حاوی ذرات شسته شده از محصولات آرایشی و الیاف مصنوعی موجود در پوشاک شسته شده در ماشین های رختشویی هستند مشخص نیست وقتی این ذرات پلاستیک وارد چرخه محیط زیست می شوند از کجا سر درمی آورند . تاثیر میکروپلاستیک بر گیاهان و در نتیجه زنجیره گسترده مواد کشاورزی خوراکی هنوز کامل نیست اما مشخص شده است کرم های خاکی که در معرض ذرات پلاستیک قرار گرفته اند رشد کم تر و عمر کوتاه تری داشته اند.
میکروپلاستیک در هوا
میکرو پلاستیک ها علاوه بر خاک، هوا را نیز آلوده ساخته اند.
پروفسور «فرانک کلی» مدیر پژوهش های محیط زیست کالج کینگ لندن که گروه او بر روی وجود ذرات پلاستیکی در هوای لندن تحقیق می کند معتقد است که حضور این ذرات پلاستیک در هوا قطعی است مسئله تعیین میزان آن هاست یک منبع حامل میکروپلاستیک در هوا همان کودهای فراورده ازفاضلاب هاست که این ذرات را در هوا پراکنده می سازد. در هوای درون خانه ها نیز مواد میکروپلاستیک وجود دارند مواد برخاسته از فرش های بافته شده با الیاف مصنوعی و آنچه از لباس های ما جدا می شود حامل این ذرات هستند.
میکروپلاستیک ها محیط زیست دریایی را تهدید می کنند
با توجه به بالا بودن نسبت سطح به حجم در میکروپلاستیک ها و همچنین ترکیب شیمیایی آنها، این ذرات توانایی بالایی در جذب آلاینده های آلی نظیر PAHS ، PCBS و دیکرو دیفنیل تری کلرواتانDDT دارند و از آنجایی که این ذرات شباهت زیادی به طعمه دارند توسط ارگانیسم های آبزی مصرف می شوند احتمال ورود ترکیبات سمی به زنجیره غذایی را درپی دارد.
میکروپلاستیک های دریایی نه تنها ایمنی فعالیت های دریایی، بلکه سلامت اکوسیستم را نیز تهدید می کنند و نگرانی های قابل توجه آن به دلیل پایداری بالای آن ها در محیط است، با توجه به اهمیت زیست محیطی آلودگی میکروپلاستیک ها، در سال های اخیر مطالعات زیادی در سراسر جهان بر روی فراوانی و توزیع آنها در اکوسیستم های دریایی انجام شده است.
جلوگیری از ورود میکروپلاستیک ها در آب آشامیدنی
۱- کربن گرانول (GAC)
که می تواند آلاینده های کمتر از ۵ میکرون را حذف کند؛ بنابراین بیشتر میکروپلاستیک ها با این نوع فیلترها از آب حذف می شوند.
۲- فیلتر کربن بلاک
که نسبت به کربن گرانول در جداسازی مواد بسیار ریز موثر تر است و حتی آلاینده های کوچکتر از ۵/۰ میکرون را می تواند از آب حذف کند این نوع فیلتر یک روش مقرون به صرفه و سازگار با محیط زیست برای پاکسازی آب آشامیدنی از ریزآلاینده ها به شمار می رود.
۳- ممبران اسمز معکوس و فیلتر تعویض یونی
که می توانند آلاینده های کمتر از ۰۰۱/۰ میکرون را جداسازی کنند و بنابراین قادر به حذف تمامی میکروپلاستیک ها از آب می باشند.
میکروپلاستیک در آب آشامیدنی
در دستگاه های تصفیه آب خانگی چند مرحله ای معمولاً از فیلترهای کربنی و ممبران اسمز معکوس در کنار هم استفاده می شود. ترکیب تکنولوژی فیلتراسیون ممبران (RO) به همراه فیلتر کربن فعال برای حذف و جداسازی آلاینده های بسیار ریز مانند میکروپلاستیک ها بسیار موثر عمل می کند.
لینک منابع
https://web.archive.org/web/20150315021442/http://beatthemicrobead.org/en/
https://web.archive.org/web/20170324052637/http://www.plasticsintl.com/sortable_materials.php?display=mechanical
https://www.sciencenews.org/article/plastic-goes-missing-sea
https://portals.iucn.org/library/node/46622
پایان