بیماری های ریوی
(Astham)آسم
به نام خداوند جان آفرین
معرفی و اپیدمیولوژی آسم
آسم یک بیماری مزمن است که راه های هوایی در ریه ها را تحت تاثیر قرار می دهد.
در این بیماری افزایش حساسیت راه هوایی منجر به بروز علائم زیر می شود:
دوره های عود کننده دیس پنه
سرفه و خس خس سینه
بافت برونشیول افراد مبتلا به آسم به آلرژن ها، هوای سرد و برخی داروها حساس است
بیماران مبتلا به آسم در صورتی که در معرض عوامل حساسیت زا قرار بگیرند دچار حمله آسم خواهند شد.
اپیدمیولوژی آسم
300 میلیون در جهان به آسم مبتلا هستند
آسم در زنان بیشتر از مردان رخ می دهد
این بیماری در سنین کودکی شایع تر است
در دوران کودکی خطر ابتلا به آسم در پسرها بیشتر است
آسم در نژاد آفروآمریکن بیشتر از سایر نژاد ها رخ میدهد
افزایش BMI خطر ابتلا به آسم در زنان را افزایش می دهد
سالانه بیش از 400 مرگ وابسته به آسم در ایالات متحده اتفاق می افتد
این بیماری حدود 6 درصد بزرگسالان را درگیر می کند
اتیولوژی آسم
آسم یک بیماری هتروژن است که در اثر عوامل محیطی و ژنتیکی بروز پیدا میکند
بیماری آسم بر اساس عامل تشدید کننده و پاتوفیزیولوژی به گروه های زیر تقسیم میشود:
آسم آلرژیک(خارجی): شایع ترین نوع آسم- در اثر یک پاسخ التهابی به آلرژن آغاز می شود
آسم داخلی: حدود 30 % موارد آسم است- بیشتر در میانسالان- در زمینه مصرف برخی داروها و استرس است
آسم القا شده توسط ورزش: با فعالیت بدنی تحریک میشود- پاتوژنز ناشناخته- تنفس در هوای سرد
آسم عفونی: در پاسخ به عفونت التهابی دچار آسم می شوند- در کودکان و نوزادان- با درمان عفونت خوب میشن
تخشیص و سیر بیماری آسم
آسم اغلب پروگنوز بسیار خوبی دارد
علائم در بسیاری از کودکان مبتلا به آسم پس از شروع درمان کاملا بهبود می یابند
ممکن است در برخی بیماران به COPD و نارسایی تنفسی تبدیل شود
آسم وضعیتی جدی ترین تظاهر آسم است و یک حمله حاد و مقاوم به درمان آسم است
مرگ مستقیم در اثر آسم بسیار ناشایع است اما میتواند زمینه مشکلات مرگباری را فراهم کند
تست های راه رفتن، اسپیرومتری، تحریک برونشیال و گرافی قفسه سینه از روش های تشخیص آسم هستند
شدت بیماری آسم را بر اساس FEV1 بیمار می سنجند.
مقدار هوایی است که طی اولین ثانیه بازدم اجباری از ریه ها خارج می گردد.
علائم بالینی آسم
حملات آسم اغلب در هنگام شب و به صورت دوره ای رخ می دهد
کم تنفسی (دیس پنه)، خس خس و سرفه از علائم آن هستند
حملات آسم طی 10 تا 20 دقیقه رخ میدهند
بیشتر بیماران در طول حمله دچار احساس تنگی در قفسه سینه میشوند
در پایان حمله آسم سرفه خلط دار با موکوس غلیظ دیده میشود
تدابیر پزشکی در بیماران آسم
تدابیر پزشکی
به بیمار توصیه می شود که از Trigger های آسم دوری کند
فاکتورهای مستعد کننده آسم مثل سیگار و چاقی باید برطرف شوند
به بیمار توصیه میشود که در منزل به صورت روزانه از اسپیرومتر استفاده کند
از داروهای ضد التهاب استنشاقی و کورتیکواستروئیدها در درمان آسم استفاده میشود
آگونیست های بتا آدرنرژیک در خط دوم درمان آسم قرار میگیرند
از این دسته به منظور دیلاته کردن عضلات برونش استفاده میشود.
تئوفیلین هم یک داروی برونکودیلاتور است که در درمان آسم استفاده میشود
تدابیر پزشکی در بیماران آسم
نکات مهم هنگام برخورد و ویزیت بیمار مبتلا به آسم
باید شرح حال کاملی در خصوص ابتلا به آسم گرفته شود که شامل موارد زیر است:
نوع آسم (آلرژیک یا غیر آلرژیک) و سابقه ابتلا به آن
تکرر و شدت حمله ها و زمانی که حملات بیشتر رخ میدهد
مواد یا شرایطی که میتواند منجر به شروع آسم شود و درمانی که بیمار به آن پاسخ میدهد
علائم بیماری شدید در آسم که حتما باید به آن ها دقت کرد:
سابقه حملات مکرر آسم
عدم تحمل ورزش
FEV1 کمتر از 60%
استفاده از چندین داروی درمان آسم
سابقه مراجعه به اورژانس در اثر آسم
تدابیر پزشکی در بیماران آسم
نکات مهم مواجهه با بیمار مبتلا به آسم
اگر بیمار آسم شبانه دارد، هنگام صبح او را ویزیت کنیم
از مواد بودار مثل متیل متاکریلات تا حد امکان استفاده نکنیم
بیمار حتما داروهای استنشاقی را همراه خود داشته باشد
توصیه میشود اگر بیمار اخیرا اسپیرومتری انجام داده نتایج را همراه داشته باشد
با پالس اکسیمتر میزان O2 saturaion بیمار را بسنجیم
از استرس بیمار بکاهیم و در صورت لزوم از آرامبخش استفاده کنیم
بیهوشی عمومی سرپایی در بیماران آسمی ممنوع است
تجویز NSAID ها برای بیماران آسمی اشتباه است چراکه موجب تسریع حمله آسم میشود
پیش از تجویز هر دارویی در خصوص مصرف تئوفیلین از بیمار سوال شود
مواجهه با حمله آسم
در صورت وقوع حمله آسم، وظیفه ما چیست؟
علائم را بشناسیم و به سرعت تشخیص دهیم
از برونکودیلاتورهایی مثل proventil و ventolin بلافاصله استفاده کنیم
در موارد اورژانسی تزریق یا استنشاق اپی نفرین بسیار نجات بخش است
درمان های حمایتی مثل اکسیژن تراپی و تکرار دوز برونکودیلاتور انجام شود (هر 20 دقیقه)
حتما اورژانس پزشکی را خبر کنید
جمع بندی
آسم در اثر افزایش حساسیت پذیری راه های هوایی ایجاد میشود
دیس پنه، تنگی نفس، سرفه و خس خس از علائم اصلی آسم هستند
تشخیص اصلی آسم با اسپیرومتری و محاسبه FEV1 ممکن است
آسم پاسخ خوبی به درمان با آنتی هیستامین ها و برونکودیلاتورها می دهد
در موارد اورژانسی تزریق یا استنشاق اپی نفرین بسیار نجات بخش است
پرسش های رایج
آیا آسم درمان دارد؟ خیر، روش های نامبرده تنها علائم آسم را کنترل میکنند اما هنوز درمان قطعی برای آسم یافت نشده است.
آیا استرس میتواند منجر به وقوع حمله آسم شود؟ بله وقوع آسم در اثر استرس های عصبی امری شایع است و در بسیاری از افراد رخ میدهد.
آیا آسم در نوزادان هم دیده میشود؟ آسم بیشتر در کودکان بالای پنج سال دیده میشود. شیوع این بیماری در کودکان بزرگتر از 5 سال به گونه ای است که آن را تبدیل به گسترده ترین بیماری مزمن در کودکان نابالغ کرده است.
آسم فرزند من در چه سنی خوب می شود؟ هر گونه تشخیص آسم در هر سنی نیاز به اقدامات درمانی فوری دارد و گذر زمان به تنهایی مشکلی را برطرف نمیکند.