رابطه آسم و آلاینده های محیط زیست
درس:
انسان و محیط زیست
استاد مربوطه:
دکتر فرهاد نژاد کورکی
دانشجوی محقق:
افسانه مهریزی
ورودی 89
1- تعریف آسم
2- عوامل تشدید کننده آسم
3- تاثیر آلاینده های محیط زیست در تشدید علائم آسم
4- آلودگی هوا و آسم
5- آسم تحت تاثیر عوامل محیطی تشدید می شود
6- علائم آسم اوایل صبح و عصرها تشدید می شود
7- آسم شغلی چیست؟
8-خطرآلاینده های ترافیک و غبار خانه برای آسم کودکان
9- تاثیر آلاینده های خانه بر آسم
10- تاثیر پرینتر و دستگاه کپی بر آسم
11- تاثیر شمع و وسایل گازسوز و کیسه هوای ماشین برآسم
12- توصیه به مبتلایان به آسم در آلودگی هوا
آسم چیست ؟
آسم یک وضعیت تنفسی است که با دوره های انسداد جریان هوا در راههای تنفسی مشخص می شود . علائمی که بوسیله این انسداد به وجود می آید شامل سرفه ، خس خس سینه ، تنگی نفس می باشد . اگر چه مشکلات در دوره های خاصی وجود ندارد ولی یک بیماری مزمن و شایعی است که 300 میلیون نفر در دنیا مبتلا به آسم هستند.
آسم دهمین عامل عمر از دست رفته در کشور ما شناخته شده است.و در کشور ما تقریبا بین 10 درصد مردم شایع است و حدود5/6 میلیون نفر در ایران اسم دارند.
آسم بیشتر در پسران رخ می دهد تا دختران اما در آسمی که در سنین بزرگسالی آغاز می شود زنان سهم بیشتری را به خود اختصاص می دهند.
عوامل تشدید کننده آسم
به طور کلى عوامل اصلى برانگیزنده حمله هاى آسم عبارتند از: عفونت، آلرژن هاى تنفسى از قبیل کنهٔ گردوخاک خانگى، گردوخاک، آلاینده هاى هوا و دود سیگار، ورزش، داروها، رژیم غذائى، عوامل روانی، عوامل هورمونی، مواجهه هاى شغلى با گردوخاک، مواد آلى، بخارهاى شیمیائی و اسپری های پاک کننده خانگی و خوشبوکننده های هوا.
اسپری های پاک کننده به ویژه خوشبوکننده ها، پاک کننده های مبلمان و شیشه پاک کن ها تاثیرشان در افزایش خطر آسم بسیار زیاد بوده است.
به گفته پژوهشگران حتی برخی از مواد آفت کش که مصرف آنها متداول تر است مانند مالاتیون به میزان قابل توجهی خطر ابتلا به این بیماری را تشدید می کند.
تاثیرآلاینده های محیط زیست در تشدید علائم آسم
یکی از علل افزایش اسم تغییراتی است که در محیط
زندگی ایجاد میشود و آلاینده ها از مهمترین عواملی
هستند که باعث می شوند تا علائم آسم خود را نشان دهد.
آلاینده های محیط زیست در گروه های مختلف به طور
طبیعی درطبیعت ایجاد می شوند؛ بطور مثال بعضی گاز
ها حاصل فعالیت آتشفشان ها و صدماتی است که به لایه
ازن وارد شده است یا گازهای سمی که در فضا وجود
دارد.
آلاینده های صنعتی به دنبال فعالیت های بشر و احتراق
سوخت های کارخانجات و خودروها بوجود می آیند به
طوری که آلودگی های کارخانجات و وسایل نقلیه،
مجموعه بسیار زیادی از گازهای سمی
CO2 و NO2 ، ازن و ذرات معلق
در هوا و بعضا فلزات سنگین از
این دسته هستند.
آلودگی هوا و آسم
آلودگی هوا، چه در داخل منزل و چه در خارج آن باعث تشدید حملات آسم
می گردد.محرک های آلودگی هوا شامل: دود اتومبیل، دود سیگار،
رنگ و حتی اسپری مو می باشد.
تماس با آلاینده هاى هوا از قبیل اوزون،NO2 و SO2
منجر به التهاب مجارى هوائى و کاهش ظرفیت تنفسى
مى گردد. ثابت شده است که افراد مبتلا به آسم در هواى
گرم تابستان که میزان اوزون در هوا بالا است دچار
تشدید علائم بالینى مى شوند و نیز از طرف دیگر
دچار برونکواسپاسم می گردند که این حالت در افراد SO2 مبتلایان به آسم در برابر آثار
سالم رخ نمی دهد.
آسم تحت تاثیرعوامل محیطی تشدید می شود
بیماری های تنفسی نظیر آسم و آلرژی تحت تاثیر عوامل محیطی مانند آلودگی هوا، دودسیگار و مصرف گروهی از مواد غذایی تشدید می شود.
فرزندانی که والدین آنها مبتلا به بیماری آسم و یا سابقه فامیلی آلرژی های فصلی و اگزما را داشته باشند برای گرفتن آسم مستعدتر هستند.
بهترین راه کاهش علائم آسم و آلرژی شناسایی مواد حساسیت زا است: پیشگیری از مواد حساسیت زا و مواردی همچون گرد و غبار، آلودگی هوا و مصرف گروهی از مواد غذایی، بهترین راه برای جلوگیری از بروز حملات آسم است.
علایم آسم اوایل صبح و عصرها تشدید می شود
کسانی که مبتلا به آسم هستند در ساعات اولیه صبح و عصرها کمتر بیرون بیایند و اگر در منزل هستند نیز بهتر است در این ساعات پنجره ها را ببندند.
در ساعات بین 3 تا 7 بعد ازظهر میزان ذرات و گرده های موجود در هوا در بیشترین حد خود قرار دارد و در صورت امکان باید در این ساعت ها در خانه ماند و پنجره ها را بسته نگه داشت.
عوامل موثر در بروز آسم، ژنتیکی و محیطی هستند. فردی که از استعداد ژنتیکی ابتلا به آسم برخوردار است، در مواجهه با یک سری عوامل محیطی که شامل عوامل داخل و بیرون منزل است، علایم بیماری اش تشدید می شود.
با توجه به اینکه آلاینده ها و گرده های گیاهان موجود در هوا در اوایل صبح و عصرها در بالاترین میزان خود قرار دارد، علایم بیماری آسم نیز در این ساعت ها بیشتر بروز می کند.
آسمی که در محیط کار به وجود می آید
شیوع آسم در صنایع مختلف متفاوت است،هر چند آمار دقیقی نمی توان ذکر کرد ولی تا ۱۵٪ موارد آسم به عوامل شغلی مربوط می گردد .
ایجاد علائم تنفسی به دنبال استنشاق گازها، آلاینده ها و نیز کلیه مواد صنعتی که در محیط کار وجود دارند، موجب آسم شغلی می شود.
آسم نانوایان، آسم کشاورزان، آسم صنایع، آسم مواد شیمیایی پاک کننده، آسم صنایع نساجی و آسم صنایع غذایی از شایع ترین انواع آسم شغلی در ایران هستند.
آسم شغلی به نوعی از بیماری اطلاق میشود که در اثر مواجهه با وضعیتهای خاص یا عوامل معین مرتبط با محیطهای کاری، محدودیت تغییرپذیر جریان هوا یا افزایش حساسیت مجاری هوایی، وجود داشته باشد ولی این موضوع در خارج از محیط کار، صدق نکند.
به عنوان نمونه حمل کنندگان حیوانات، محققین آزمایشگاه، کارکنان سیلو، پلاستیک سازی، پارچه بافی، صنعت داروسازی و نجاران و کارکنان چوب بری بیشتر در معرض خطر ابتلا به آسم شغلی هستند.
علل آسم شغلی
درصنایع شوینده ، استنشاق یکی از آنزیمهای خاص برای تهیه پودرهای شوینده ، منجر به ایجاد علائم تنفسی در ۲۵ درصد از کارگران مشاغل در آن قسمت می شود . همچنین حدود ۵٪ از کارگرانی که در آزمایشگاههای حیوانات و یا کارخانجات تهیه دستکش لاتکس کار می کنند به آسم شغلی مبتلا می شوند .
ایزوسیانات ها مواد شیمیایی هستند که در بسیاری از کارخانجات مصرف دارند.
از جمله کارخانجات تهیه رنگهای اسپری ، مواد پلاستیکی ، کائوچو و فوم
خطرآلاینده های ترافیک وغبار خانه برای آسم کودکان
نوزادانی که در معرض آلودگی هوای ناشی از ترافیک در خارج خانه و "اندوتوکسین های" هوای درون خانه قرار دارند در معرض خطر افزایش یافته آسم هستند.
قرارگیری در معرض اندوتوکسین اثر چندانی بر کودکان ندارد.
بلکه این دو منبع آلودگی- هنگامیکه به طور همزمان به مقادیر بالا وجود داشته باشند- با یکدیگر عمل می کنند و بر سلامت ریه های در حال رشد کودکان کم سن اثر منفی می گذارد.
ذرات ناشی از ترافیک و اندوتوکسین یک پاسخ التهابی در کودکان ایجاد می کند هنگامی که این دو عامل همراه هم باشند، این اثر تشدید می شود و پاسخ ایمنی قوی تری را باعث می شوند. هر چه این قرارگیری در معرض این آلاینده ها در سنین پایین تری رخ دهد، ممکن است در درازمدت تاثیر بیشتری بر ریه ها بگذرد. رشد ریه ها تا 18، 20 سالگی ادامه دارد.
تاثیر آلاینده های خانه بر آسم
افشانه ها، اسپری ها و خوشبوکننده ها
قرص های حشره کش برقی
مواد سفیدکننده
سیگار
تاثیر پرینتر و دستگاه کپی بر آسم
پرینترها و دستگاه های فتوکپی، هنگام کار ذرات بسیار ریزی را در فضای اطراف خود
منتشر می کنند که این ذرات می توانند نفس کشیدن را برای کاربران این دستگاه ها یا
افرادی که نزدیک آنها قرار دارند، بسیار سخت کنند. بنابراین افرادی که زیاد با پرینتر یا
دستگاه های کپی سروکار دارند باید حسابی مراقب سلامت خود باشند و هنگامی که دستگاه
مشغول کار است تا ۱۰ دقیقه بعد از اتمام کار از آن فاصله بگیرند.
تاثیر شمع برآسم
نتایج آخرین مطالعات پژوهشگران دانشگاه کارولینا نشان می دهد که بنزن و هیدروکربن
تولوئن آزاد شده بعد از سوختن پارافین شمع، آسیب جبران ناپذیری به ریه افراد می زند.
البته ناگفته نماند که شمع های ساخته شده بر پایه موم این اثر زیان بخش را ندارند.
روشن کردن شمع های پارافینی فقط در صورتی باعث ابتلا به آسم می شوند که مداوم و
در محیط های کوچک و فاقد تهویه مناسب باشند.
تاثیر وسایل گازسوز بر آسم
رابطه مستقیمی بین دی اکسید نیتروژن رها شده از شعله لوازم گازسوز و علایم آسم در
کودکان وجود دارد. طی مطالعاتی که روی ۱۵۰ کودک بالای شش ماه مبتلا به آسم در
سال ۲۰۰۸ انجام شد، پزشکان به این نتیجه رسیدند که تنگی نفس، خس خس سینه و سرفه
های زیاد و خشک در کودکانی که وسایل گازسوز بیشتری در خانه شان وجود دارد، بیشتر
است.
تاثیر کیسه هوای ماشین بر آسم
ابتلا به آسم در بین افرادی که بعد از تصادف و باز شدن کیسه هوا بیشتر از ۱۵ دقیقه در ماشین می مانند هم زیاد است. شاید این ادعا باورنکردنی یا نگران کننده باشد اما باید بدانید که موادی که بلافاصله بعد از تصادف درون کیسه هوا اسپری و باعث باد کردن آن می شود از روزنه های کیسه هوا خارج و سپس داخل فضای درونی اتومبیل می شود و در نهایت تاثیر مخربی روی دستگاه تنفسی می گذارد. بر اساس تحقیقی که متخصصان «شرکت جنرال موتورز روی ۲۲ فردی که بعد از چند تصادف بیش از ۲۰ دقیقه درون ماشین گیر افتاده بودند، انجام دادند، مشخص شد که علایم آسم در ۱۲ نفر آنها بروز کرده و ۱۰ نفر دیگر هم از مشکلات تنفسی شکایت داشتند. بعد از انجام این مطالعات متخصصان به این نتیجه رسیدند که قرار دادن ماسک های اکسیژن و استفاده رانندگان از آنها بعد از تصادف تا زمان خروج از کابین ماشین کمک شایانی به پیشگیری از بیماری های تنفسی در آنها می کند.
توصیه به مبتلایان به آسم در آلودگی هوا
بیمارانی که مبتلا به آسم و بیماریهای ریوی هستند با توجه به پدیده گردوغبار بیشتر از راه بینی تنفس کنند.
تهویه مناسب محیط زیست و استفاده از کف پوش های چوبی و سرامیک به جای فرش و
موکت که محل تجمع گرد و خاک، هیره ها و سایر آلرژی ها هستند می تواند در پیشگیری این
بیماری موثر باشد. عدم نگهداری حیوانات مودار مثل سگ و گربه و اجتناب از مواد
خوشبوکننده و عطریات تند و تیز و عدم نگهداری از گلهای معطر و همچنین اجتناب از
محیط های آلوده به دود سیگار از توصیه های بهداشتی در مورد بیماران مبتلا به آسم است
چون این مواد غالبا از محرکهای آسم به شمار می روند.
با تشکر از همراهی و توجه شما دوستان عزیز
در زندگی نه گل باش که اسیر خاک شوی و نه باران باش که به خاک بیفتی، خاک باش که گل از تو بروید و باران بر تو ببارد.