مقاله محیط زیست و بررسی جایگاه فعالیت شرکت‏های تعاونی زیست محیطی در ایران



محیط زیست و بررسی جایگاه فعالیت شرکت‏های تعاونی زیست محیطی در ایران

فهرست
٭٭٭٭٭٭٭٭٭
عنوان صفحه
٭٭٭٭٭٭ ٭٭٭٭٭٭
اصل 50 قانون اساسی
مقدمه 1
بخش اول محیط زیست 4
محیط زیست چیست؟ 5
حفاظت از محیط زیست 7
جمعیت 9
آب 14
باران اسیدی 19
هوا 21
خاک 27
جنگل و مرتع 32
نقش سازمانهای دولتی و غیردولتی در حفاظت از محیط زیست 34
نقش مردم و سازمانهای غیردولتی 36
نقش فعالیتهای بین المللی 37
تاریخچه و سیر تحول قوانین محیط زیست در ایران 39
قانون حفاظت و بهسازی محیط زیست 43
تشکلهای مردمی NGO 49
بخش دوم (تعاون ) 50
نقش تعاونیها در رفع مشکلات زیست محیطی در ایران 51
گسترش سهم بخش تعاون در فعالیت های محیط زیست 52
توافقنامه همکاری مشترک فیمابین وزارت تعاون و سازمان حفاظت محیط زیست 54
شرکتهای تعاونی زیست محیطی 58
دستورا لعمل تشکیل تعاونیهای محیط زیست 59
تحلیل آمارهای تعاونی زیست محیطی دریافتی از سامانه آماری وزارت تعاون 61
وضعیت کلی تعاونیهای خدمات 62
جدول آمار کل تعاونیهای زیست محیطی تا پایان سا ل 1387 67
جدول آمار تعاونیهای فعال زیست محیطی تا پایان سا ل 1387 68
جدول آمار تعاونیهای دردست اجرای زیست محیطی تا پایان سا ل 1387 69
جدول آمار تعاونیهای غیرفعال زیست محیطی تا پایان سا ل 1387 70
لیست اسامی تعاونیهای زیست محیطی تا پایان سال 1387 71

اصل50 قانون اساسی:
در جمهوری اسلامی ایران ، حفاظت محیط زیست که نسل امروزو نسل های بعد باید در آن حیات رو به رشدی داشته باشند وظیفه عمومی تلقی می گردد از این رو فعالیت های اقتصادی و غیر آن که با آلودگی محیط زیست یا تخریب غیر قابل جبران آن ملازمه پیدا کند ممنوع است.

مقدمه

انسان در جهان معاصر در لحظات بسیارحساسی از حیات خود قرار دارد. با گذشت قرنها از زندگی بشر برروی کره زمین و ظهور و مبارزه انسانهای فرهیخته بسیاری در طول تاریخ برای برقراری مساوات، عدالت و توسعه، هنوز نابرابری در میان کشورها و در درون کشورها نه تنها از میان نرفته که روز به روز عمیق تر شده و می شود. فقر و گرسنگی، عدم برخورداری از آموزش و بهداشت و آزادیهای مشروع در همه کشورها، در مقیاسهای متفاوت، پدیده های شناخته شده و ملموسی هستند. ازدیاد نامعقول جمعیت همراه با عوامل فوق، زیست بوم هائی را که حیات بشر بدانها وابسته است، به شدت در معرض نابودی قرار داده است. توسعه مردم معاصر نباید به قیمت نابودی و اضمحلال زندگی آیندگان که برای دفاع از حقوق خود فعلاً حضور ندارند، تمام شود. حال برای احتراز از نابودی مطلق محیط زیست، تصمیم گیران و همه اندیشمندان وسیاستگذاران وهم مردم دیگر ـ در ابعاد جهانی یا ملی و به ویژه در سطح محلی باید این واقعیت مهم را دریابندکه پیشرفت و توسعه باید روندی پایدار داشته باشد و از ثمرات آن نه تنها نسلهای حاضرکه نسلهای آینده نیز بهره مند شوند.
اما از آنجایی که امر حفاظت محیط زیست وظیفه سنگین همه جانبه پر مسولیتی می باشد وگاهی حفاظت آن از عهده دولت خارج است نیازمند مشارکتهای مردمی و فعالیتهای گروههای خودجوش وانسانی
می باشد تعاونیها یکی از جلوهای بارز و متبلور مشارکتها و فعالیتهای مردمی هستندکه در واقع دولت از طریق تعاونیها به تعیین چهارچوبهائی در جهت حفاظت محیط زیست می پردازد بنابراین فعالیت تعاونیها می تواند
کشوری که مردمش از
نظر مسائل
زیست محیطی آگاه
باشند بیش از دیگر
کشورها از بخت توسعه
برخوردار است.

محیط زیست به عنوان
سرمایه عظیم حیات
نیازمند حفاظت و
مراقبت دائم همه ساکنان
زمین است.

قالبی درجهت بر آوردن اهداف برنامه های توسعه دولت باشدکه با مدیریت اقشار عمومی و آحاد مردم به فعالیت می پردازند تعاونیها زیست محیطی می توانند در دو جنبه حفاظت از محیط زیست و حفاظت از محیط انسانی به فعالیت خود ادامه دهند و مطمئنا در این راه گام موثری نیز خواهند برداشت . این تعاونیها می توانند در زمینه آموزش، مشاوره، پژوهش ، بازیافت ضایعات و ساماندهی پسماندها، نظارت بر استاندارهای زیست محیطی، خدمات طبیعت گردی و اکوتوریسم، تولید و تکثیر حیات وحش، بهسازی محیط و خدمات مهندسی محیط زیست فعالیت کنند. تشکیل تعاونیهای زیست محیطی علاوه بر ایجاد اشتغال برای دانش آموختگان نقش مهمی در توسعه و بهبود وضعیت عرصه های طبیعی و جلب مشارکت مردم و افزایش سطح آگاهی آنها درباره مسایل محیط زیست خواهد داشت. مجموعه حاضر ابتدا به بررسی مفاهیم زیست محیطی وقوانین موجود در این بخش، تفاهمنامه فیمابین وزارت تعاون و سازمان حفاظت محیط زیست وهمچنین به جایگاه فعالیت شرکتهای تعاونی زیست محیطی درایران خواهیم پرداخت.

بخش اول
محیط زیست

محیط زیست چیست؟1
تعاریف گوناگونی از محیط زیست در متون حقوق داخلی و اسناد بین المللی ارائه شده ولی در یک تعریف کلی محیط زیست عبارتست از: "همه محیطهائی که در آنها زندگی جریان دارد" به عنوان مثال استخر آب، یک شهر، اقیانوس و کویر همگی از انواع محیط زیست به حساب می آیند در محیط زیست عوامل غیرزنده مانند: خاک، آب و گازها به همراه جانداران وجود دارند.
نگرانیهای بشر در زمینه محیط زیست در ابعاد ملی، منطقه ای و جهانی هنگامی شهودگردید که با توسعه صنعتی استفاده از منابع معدود تجدیدپذیر و غیرقابل تجدید کره سکون رو به فزونی نهاد. توسعه از یک سو با صنعت، تکنولوژی و از سوئی دیگر با تخریب آلودگیهای محیط زیست ارتباطی ارگانیک دارد. امروزه دیگر حتی از دیدگاه دوستداران و متخصصین محیط زیست نمی توان متوقع بودکه همراه با توسعه صنعتی که از ملزومات پیشرفت در وفق اقتصادی بشر است محیط زیست دست نخورده و بکر باقی بماند زیرا که رشد شدید جمعیت نیازها و ملزوماتی را خواستار است که ازطریق اینگونه فعالیتها پاسخگو می باشد. مدیریت محیط زیست نیز به دنبال چنین امر محالی نیست لیکن تعطیل آلودگیها و کاهش اثرات تخریبی آن درصدی متحول و در روند همراه (Sustainable Development توسعه پایدار) با استفاده از تکنولوژیهای متعادل و منطبق با وضعیت فیزیکی جامعه، همراه برای حفظ و تخمین سلامت، رشد و بقای حال و آینده موجودات زنده و بستر حیاتشان مدنظر

بوده است این امر مهم ازطریق مختلف مدیریت صحیح، آموزش و تحقیقات محیط زیست اعمال ارزیابی زیست (قبل و بعد از اجرای هرگونه پروژه E.I.A محیطی) عمرانی (به ویژه صنعتی و معدنی) تصویب لوایح و قوانین لازم جهت پیشگیری و بالاخره کاربرد وسایل موردلزوم و نظارت و پایش به موقع و صحیح ممکن می گردد.
چنانچه همزمان با صنعتی شدن یک جامعه به امر مهمی چون محیط زیست توجه نشود، نه تنها توسعه اقتصادی حاصل نخواهد آمد، بلکه گرفتاریهای زیادی به بار می آید که گاهی منافع حاصله از یک فعالیت صنعتی برای جامعه را در درازمدت کلاً در راه جبران خسارت وارده از آن صرف خواهد نمود. در حالی که در بسیاری از موارد با کاربرد تکنولوژی سازگار هم محیط زیست محافظت می گردد و هم با استفاده از پسماندهای باقیمانده از یک فعالیت صنعتی دیگر، نه تنها از به هدر رفتن منابع طبیعی تا حدود زیادی جلوگیری می شود بلکه با حفظ منابع تجدیدناپذیر یک کشور به همراه حفاظت محیط زیست به بودجه اقتصادی جامعه نیز کمک شایانی خواهد شد. بدون شک، توسعه و تحولات صنعتی امکانات رفاهی بسیاری را در اختیار جوامع انسانی قرار داده است لیکن مشکلات زیست محیطی متفاوتی را نیز به موازات آن ممکن است برای جامعه فراهم آورد. این مشکلات گاهاً ناشی از خود تکنولوژی نبوده، بلکه باتوجه به نتایج جانبی و کاربرد نادرست و به دنبال عدم توجه به نتایج جانبی و کاربرد نادرست تکنولوژی و بالاخره عدم توجه به مقررات و ضوابط حاکم ایجاد می شود.

حفاظت از محیط زیست
بی تردید حفاظت از محیط زیست یکی از دلمشغولی ها و نگرانیهای جوامع کنونی به شمار می رود. افزایش انفجارآمیز جمعیت، بهره برداری غیرمعقول از منابع طبیعی، تخریب و دگرگونی کاهش یابنده، تنوع زیستی، گسترش روزافزون آلودگیها که به انحاء گوناگون هوا، خاک و آبهای جهان را تحت تاثیر اثرات زیانبار قرار داده است و بالاخره تنزل کیفیت زندگی طبیعی انسانها در نتیجه برهم خوردن تعادل و تناسب محیط زیست موجب شده است تا دولتها، سازمانها و مجامع بین المللی به تدوین و اجرای قوانین و مقرراتی برای جلوگیری از آلودگی و تخریب محیط زیست مبادرت ورزند. تدوین اصول و قواعد الزام آور زیست محیطی به تدریج موجب توسعه حقوق محیط زیست و قوانین و مقررات زیست محیطی یکی از مهم ترین ابزار و عوامل مدیریت محیط زیست و حفاظت از منابع آن محسوب می شود. هرچند که نمی توان انتظار داشت اجرای قوانین محیط زیست تمام مشکلات و معضلات زیست محیطی را حل نماید. چراکه نقش عوامل دیگر از قبیل آگاه سازی و تنویر افکار عمومی و نهادینه کردن این مقوله در فرهنگ و رفتارهای اجتماعی بسیارمهم و چشمگیر می باشد. مسلماً پیشگیری و ممانعت از آلودگی و تخریب محیط زیست و تنظیم و رابط بین انسان و محیط زیست بدون وجود قواعد حقوقی الزام آورمیسر وممکن نخواهد بود در کشور ما سابقه قانونگذاری زیست محیطی به معنای خاص آن از چهار دهه تجاوز نمی کند ولی طی این مدت قوانین و مقررات و مصوبات جامعی در این زمینه تصویب و به مورد اجرا گذاشته شده که بخش عمده آنها در این مجموعه گردآوری و چاپ گردیده است.

دید کلی
آلودگی محیط زیست از منابع گوناگون صورت می گیرد. با پیشرفت تمدن بشری و توسعه فن آوری و ازدیاد روزافزون جمعیت، درحال حاضر دنیا با مشکلی به نام آلودگی در هوا و زمین روبرو شده است که زندگی ساکنان کره زمین را تهدید می کند. بطوری که در هر کشور حفاظت محیط زیست موردتوجه جدی دولتمردان است. امروزه وضعیت زیست محیطی به گونه ای شده است که مردم یک شهر یا حتی یک کشور از آثار آلودگی در شهر یا کشور دیگر در امان نیستند.
برفی که در نروژ می بارد مواد آلاینده ای به همراه دارد که منشا آن از انگلستان و آلمان است. یا باران اسیدی در کانادا نتیجه مواد آلاینده ای است که منشا آنها از ایالات متحده است. در آتن گاهی مجبور می شوند به علت آلودگی شدید هوا کارخانجات را تعطیل و رفت و آمد اتومبیلها را محدود کنند. شهرهای دیگر دنیا مانند مکزیکوسیتی، رم و تهران نیز با مشکل آلودگی هوا دست به گریبانند. آلودگی دریاها، رودخانه ها، دریاچه ها و اقیانوسها و جنگلها نیز موضوع بحث جدی می باشند.در گزارش حاضر به بررسی برخی از عوامل مهم مخرب و آلوده کننده محیط زیست و راهکارهای موثر برای بهبود این وضع به طور مختصر و همچنین قوانین موجود در این زمینه در کشورمان و جهان خواهیم پرداخت.

جمعیت
واقعیت این است که:
* جمعیت جهان پیش از شروع سال 2000 میلادی از مرز 6 میلیارد نفر گذشت در سال 1930 یعنی هفتاد سال پیش، جمعیت جهان فقط 2 میلیارد نفر یعنی 3/1 جمعیت کنونی بود.
گفتنی است که جمعیت جهان همچنان در حال افزایش است و نرخ رشد کنونی تا قبل از قرن بیستم بی سابقه بوده است. اگر چه نرخ کنونی رشد جمعیت تقریباً نصف نرخ رشد جمعیت ۲/۲ درصدی در سال ۱۹۶۳ است. با روند کنونی پیش بینی شده است که اگر رشد جمعیت به همین ترتیب ادامه یابد، تا سال 2020 یعنی فقط 11 سال دیگر، از 8 میلیارد نفر نیز فراتر خواهد رفت و در سال ۲۰۵۰ به ۹ میلیارد نفر برسد.
* منابع طبیعی سیاره ما، مانند آب، خاک، جنگل و مرتع که منابع حیاتی بوده و تولید محصولات غذائی به آنها وابسته است، محدودند. مقدار این منابع در هر کشور نیز محدود است. اگر رشد جمعیت بدون توازن با این منابع ادامه یابد، فشار وارد برآنها روز به روز بیشتر شده و نهایتاً منجر به خالی شدن سفره های آب زیرزمینی، فرسایش و شوری خاک، نابودی جنگلها و مراتع، نابودی آبزیان و نهایتاً از بین رفتن منابع تولید غذا خواهدشد. بنابراین افزایش جمعیت ارتباط مستقیم با تخریب محیط زیست دارد.

هر روز 240 هزار نفر به دنیا می آیند یعنی هر روز 240 هزار دهان تازه برای غذا گشوده می شود . افزایش جمعیت موجب افزایش مصرف می شود.

اگر افزایش مصرف براساس الگوئی نامعقول ـ مانند وضعیت بسیاری از کشورهای جهان ـ ادامه یابد. انهدام بیشتر منابع طبیعی و افزایش فقر و گرسنگی شدت می گیرد.
* زمین منبع محدودی است و به مقدار آن افزوده نمی شود، تمام زمینهای موجود در کره ما قابل کشت نیستند، هرچه جمعیت بیشتر شود، فشار بیشتری برای تولید غذا بر زمین وارد می شود.
* جمعیت کشور ما ظرف 20 سال، با وجود کاهش رشد جمعیت در سالهای اخیر، از حدود 34 میلیون نفر در سال 1355 به حدود 60 میلیون نفر در سال 1375 افزایش یافته است ودرسال 1385 جمعیت کشور 70 میلیون و 472 هزار و 846 نفر اعلام شد. نرخ رشد جمعیت در دهه70، 96/1 درصد بوده که در دهه 80 به 61/1 درصد رسیده است، بدین ترتیب نرخ رشد جمعیت نسبت به دهه گذشته 35/0 درصد کاهش یافته است.
* بر اثر افزایش بی رویه جمعیت، همراه با عوامل دیگر مثل پدیده مهاجرت روستائیان به شهرها در جستجوی درآمد و رفاه بیشتر، شهرها به سرعت توسعه یافته اند و زمینهای کشاورزی به سکونتگاه و جاده وکارخانه تبدیل شده اند. رشد شهرنشینی موجب افزایش سرعت و شدت آلودگی آب و هوا، افزایش میزان زباله و فاضلاب شده است. قابل توجه است که تعداد شهرهای ایران از 373 شهر در سال 1355 به 616 شهر در سال 1375 و جمعیت شهری در این مدت از 16 میلیون به 37 میلیون نفر رسیده است.که در سال 1385 به 48 میلیون و 245 هزار و 75 نفر افزایش یافته است.

افزایش روزافزون جمعیت و فشارهای زندگی ماشینی با روح و روان بشر سازگاری ندارد.

* کم جمعیت ترین استان کشور در سال 75 ایلام با 475 هزار نفر و در سال 85 نیز ایلام با 545 هزار نفر بوده است وپرجمعیت ترین استان کشور در سال های 75 و 85 استان تهران به ترتیب با 10 میلیون و 343 هزار نفر و 13 میلیون 413 هزار نفر جمعیت بوده اعلام شده است. بدین ترتیب در مدت 10 سال گذشته سه میلیون نفر به جمعیت تهران افزوده شده است.
* جمعیت روستایی در سال 85 درکشور، 22 میلیون و 227 هزار و 771 نفر است این جمعیت در سال 75، به 23 میلیون و 237 هزار و 699 نفربوده است. کاهش جمعیت روستایی به این معناست که روستاییان طی 10 سال گذشته به شهر ها مهاجرت کرده اند یا تعدادی روستا به شهر تبدیل شده اند تعداد خانوارها در سال75 به میزان 8/4 بود که در سال 85 به 03/4 کاهش یافته است. این آمار بدان معنی است که میزان جمعیت در یک خانوار کاهش یافته است.
* بسیاری از مهاجران به شهرها به دلیل کمبود امکانات مالی و شغلی مجبور به سکونت درحاشیه شهرها هستند و اغلب فاقد مسکن مناسب بوده وبه آب سالم، امکانات بهداشتی و آموزشی دسترسی ندارند. حاشیه نشینان فقیر برای گذراندن زندگی با مشکلات بسیاری مواجه اند.

جمعیت ایران طی سالهای دهه 70رشد بسیار سریعی داشته و در نتیجه به منابع طبیعی خصوصاً آب ، فشار شدیدی وارد شده است.

حداقل کارهائی که برای بهبود وضع می توان انجام داد:
* باید آگاهی عمومی در زمینه ارتباط معکوس افزایش جمعیت با توسعه پایدار و سلامت محیط زیست افزایش یابد. در این زمینه هم تلاش دولتها و هم مردم هر دو ضروری است.
* مردم با تنظیم تعداد فرزندان خود به نسبت منابع و امکانات موجود، امکان برخورداری نسل آینده را از آموزش و بهداشت مناسب فراهم کرده طبعاً فقر نیز کاهش می یابد. مسلماً نسل برخوردار از امکانات مناسب اقتصادی و فرهنگی در حفاظت محیط زیست نیز موفق تر خواهد بود.
رشد جمعیت جهان از سال 1800 تا سال 2000 (میلیارد نفر)

ماخذ: یونسکو برنامه
محیط زیست سازمان ملل

* ایجاد زمینه لازم برای مشارکت مردم، شوراهای اسلامی روستائی و شهری و سازمانهای غیردولتی برای ارائه خدمات و اطلاعات درخصوص مسائل جمعیتی، یکی از گامهای موثر در کنترل جمعیت است.

10 کشور دارای بیشترین جمعیت طبق آمار سال ۲۰۰۶:
* چین: ۱/۳۲ میلیارد نفر (حدود ۲۰٪ جمعیت جهان)
* هند: ۱/۱۲ میلیارد نفر (حدود ۱۷٪)
* آمریکا: ۳۰۰ میلیون نفر (حدود ۴/۶٪)
* اندونزی: ۲۲۵ میلیون نفر (حدود ۳/۵٪)
* برزیل: ۱۸۶ میلیون نفر (حدود ۲/۸٪)
* پاکستان: ۱۶۵ میلیون نفر (حدود ۲/۵٪)
* بنگلادش: ۱۴۷ میلیون نفر (حدود ۲/۳٪)
* روسیه: ۱۴۳ میلیون نفر (حدود ۲/۲٪)
* نیجریه: ۱۳۵ میلیون نفر (حدود ۲/۱٪)
* ژاپن: ۱۲۸ میلیون نفر (حدود ۲/۰٪)
پیش بینی افزایش جمعیت مناطق عمده جهان از سال 1990 تا سال 2025 (میلیارد نفر)

آب
واقعیت این است که:
آب مایه حیات است. زندگی تمام جانداران به آب وابسته است.
انسان و همه جانداران برای زندگی و رشد به آب نیاز دارند.
75 درصد سطح زمین را آب فرا گرفته اما 98 درصد این آبها
شور است. فقط 2 درصد از آبهای سطح زمین شیرین است و بیشتر آبهای شیرین روی زمین یخ زده است و ما فقط از کمتر از 1 درصد این آبها می توانیم استفاده کنیم.
* آب از منابع طبیعی تجدیدشونده است. یعنی به طور مداوم در طبیعت درحال تولید است. نزولات آسمانی تامین کننده آب شیرین هستند. بخشی از آب باران در زمین نفوذ می کند و سفره های آب زیرزمینی را تشکیل می دهد. بخشی برروی زمین جاری می شود و جویبارها و نهرها و رودخانه ها را می سازد. آب بیشتر رودخانه ها نهایتاً به دریا می ریزد.
* میزان آب تولیدشده در طبیعت تقریباً ثابت است. اما جمعیت مصرف کننده آب روز به روز بیشتر می شود. یکی از مشکلات انسان در آینده مشکل آب خواهد بود. همین حالا هم در کشورهای کم آب، مثل کشورهای خاورمیانه، یکی از علل جنگ و جدال، دسترسی به آبها و رودخانه هاست.

آب بعضی از شهرهای ایران آنقدر خوب و گواراست که
در بازارهای جهانی بیش از
نفت خام قیمت دارد. از این
منبع گرانبها درست استفاده کنیم

*
انسان با برداشت بی حد و حساب از منابع آب زیرزمینی و یا با تلف کردن آب در انواع مصارف، یعنی مصارف خانگی و شهری، کشاورزی و صنعتی، موجب از بین رفتن این موهبت می شود.
* انسان از دو طریق باعث کاهش منابع آبی می شود. یکی ازطریق نابودکردن جنگلها و پوشش گیاهی زمین که از ذخیره سازان آبهای زیرزمینی هستند و دیگر ازطریق برداشت بی اندازه آب همراه با آلوده کردن منابع آبی، افزایش جمعیت در هر دو مورد اثر تشدیدکننده دارد.
* آبهای سطحی ازطریق فعالیتهای مختلف انسان به طور مستقیم و غیرمستقیم آلوده می شود.

آلودگی آبها
محققان در سال 1969 برای آلودگی آب تعریفی ارائه کردند " آلودگی آب عبارت است از افزایش مقدار هر معرف اعم از شیمیایی ، فیزیکی یا بیولوژیکی که موجب تغییر خواص و نقش اساسی آن در مصارف ویژه اش شود. "
تصفیه آب و جلوگیری از آلودگی و به هدر رفتن آن از مسائل بسیارمهم زمان ما به حساب می آید. آلودگی آبها، معضل بزرگ زیست محیطی محسوب می شود که به علت پیشرفت صنایع و تکنولوژی، هرروزه با پیشرفت روزافزون آن مواجهیم.
کانیهای موجود در معادن سطحی که در اثر تغییر و تبدیل به عامل آلوده کننده مبدل می شوند. مثلا آب جاری سطحی (حاصل از باران و… هنگام عبور از معادن زغال سنگ ، دی سولفید آهن
II " " همراه با زغال سنگ را در خود حل کرده و سپس در اثر واکنش ، هوا آنرا به اسید سولفوریک تبدیل می کند. اسید حاصل ضمن عبور از لایه های مختلف مخازن زیرزمینی ، موجب آلوده شدن آن می شود.
جمع شدن فاضلابهای شهری بویژه اگر در یک حوزه آهکی ویا شنی وارد شوند از آن جا که در معرض باکتریها قرار میگیرند و تجزیه میشوند، مستقیما و براحتی به مخازن زیرزمینی نفوذ پیدا کرده و موجب آلوده شدن آنها می شوند.

ضایعات رادیواکتیوی یکی از عوامل آلوده کننده مهم منابع آبی زیرزمینی است که امروزه (رفع آنها که در حقیقت مشکل بزرگی برای صاحبان تکنولوژی هسته ای نیز به شمار می رود )دفن آنها در زیر زمین است علاوه بر دفن ضایعات رادیواکتیو در زیر زمین ، همه انفجار های هسته ای زیر زمینی نیز موجب آلوده شدن آبهای زیر زمینی می شود. فاضلابهای صنعتی و کشاورزی و خانگی حاوی مواد خطرناکی هستند که می توانند زندگی انسان و دیگر جانوران را دچار مخاطره کنند.ازت و فسفر موجود در کودهای شیمیائی، سرب موجود در بنزین، جیوه و دیگر عناصر شیمیائی موجود در فاضلاب صنعتی و میکروبها و انگلهای شیرابه زباله ها چنانچه وارد آبهای مورداستفاده انسان شوند، منجر به بیماریهای خطرناک و گاهی غیرقابل درمان می شوند. انواع سرطان ازجمله بیماریهائی هستند که مواد شیمیائی در ایجاد آنها دخالت دارند. بیماریهای وبا، حصبه، اسهال خونی و بسیاری از بیماریهای عفونی دیگر ازطریق آب آلوده منتقل می شوند.
فاضلابهای صنعتی و کشاورزی و خانگی حاوی مواد خطرناکی هستند که می توانند زندگی انسان و دیگر جانوران را دچار مخاطره کنند.
ازت و فسفر موجود درکودهای شیمایی،سرب موجود در بنزین ، جیوه و دیگر عناصر شیمیائی موجود در فاضلاب صنعتی و میکروبها و انگلهای شیرابه زباله ها چنانچه وارد آبهای مورد استفاده انسان شوند ، منجر به بیماریهای خطرناک و گاهی غیر قابل درمان می شوند انواع سرطان از جمله بیماریهای هستند که مواد شیمیایی در ایجاد آنها دخالت دارند بیماریهای وبا، حصبه، اسهال خونی و بسیاری از بیماریهای عفونی دیگر از طریق آب آلوده منتقل می شوند.

حداقل کارهائی که برای بهبود وضع می توان انجام داد:
* سازمانهای مسئول در برنامه ریزی های کوتاه مدت و بلند مدت خود باید به حفاظت آب و بهره برداری صحیح از آن توجه داشته وتصمیمات خود را براین مبنا اتخاذ کنند . در غیر این صورت بحران آب در سالهای آینده ، با توجه به افزایش جمعیت و افزایش آلودگیها، اجتناب ناپذیر خواهد بود.
* افزایش آگاهیهای مردم درمورد ارزش آب و همچنین خطراتی که این مایه حیات را تهدید می کند از ضروریات غیر قابل انکار است.
* وضع قوانین و مقرارتی که صاحبان صنایع را ملزم به تصفیه فاضلاب و استفاده مجدد از آب حاصل ، مثلا برای شستشو ونقل و انتقال مواد زاید می کند از هدر رفتن و آلوده شدن آب در بخش صنعت جلوگیری می کند.
* ایجا سدها ی کوچک خاکی برای جمع آوری سیلابها وهرز آبها واستفاده از آنها با ایجاد شبکه های اصولی آبیاری و حتی امکان استفاده از شیوه آبیاری قطره ای و بارانی و مانند آن ، صرف جویی آب در بخش کشاورزی را ممکن می سازد.

باران اسیدی
یکی از جدی ترین مشکلات زیست محیطی که امروزه بسیاری از مناطق دنیا با آن روبرو هستند، باران اسیدی است. این واژه انواع پدیده ها، ازجمله مه اسیدی و برف اسیدی که تمام آنها با نزول مقدار قابل ملاحظه اسید از آسمان مطابقت دارد را می پوشاند. باران اسیدی دارای انواع نتایج زیان بار بوم شناختی است وجود اسید در هوا نیز برروی سلامتی انسان اثر دارد. پدیده باران اسیدی در سالهای آخر دهه 1800 در بریتانیا کشف شد، اما پس از آن تا دهه 1960 به دست فراموشی سپرده شد.

باران اسیدی به نزولات جوی که قدرت اسیدی آن بطور قابل توجهی بیش از باران طبیعی (یعنی آلوده نشده)، که خود به علت حل شدن دی اکسیدکربن هوا در آن و تشکیل اسید کربونیک بطور ملایم اسیدی است باشد، اطلاق می شود.

از تفکیک جزئی پرتون آزاد می شود و PH سیستم را کم می کند. از اینرو PH باران طبیعی که آلوده نشده، از این منبع به خصوص حدود 6، 5 است. تنها بارانی که قدرت اسیدی آن به مقدار قابل ملاحظه ای بیشتر از این باشد، یعنی PH آن کمتر از 5 باشد، باران اسیدی تلقی می شد. دو اسید عمده در باران اسیدی، و است. بطور کلی، محل نزول باران اسیدی در مسیر باد دورتر از منبع آلاینده های نوع اول، یعنی و نیتروژن اکسیدها است. باران اسیدی به هنگام حمل توده هوائی که آلاینده های نوع اول را در بر دارند به وجود می آیند. از این رو باران اسیدی یک مشکل آلودگی است که به علت حمل دوربرد آلاینده های هوا، حدود و مرز جغرافیائی نمی شناسد.
اثرات باران های اسیدی بر طبیعت
باران اسیدی می تواند با از بین بردن جانوران ضعیفی مانند پلانکتون ها و بی مهرگان و گیاهان بر زنجیره ی غذایی جانداران تاثیر گذارد . البته خاک زمین تا حدی خاصیت بازی داشته و می تواند مقداری از اسید حل شده در خود را خنثی کند ، اما این مقدار معمولاً برای باران های اسیدی جوابگو نیست .

هوا
واقعیت این است که:
* زمین و ساکنان آن در اقیانوسی از هوا شناور هستند. هوا به صورت لایه ای ضخیم به ضخامت 60 تا 100 کیلومتر دور زمین را فراگرفته است. به این لایه هوا اتمسفر یا جو می گویند.
* بدون هوا هیچ موجودی قادر به زندگی نیست. انسان بدون آب و غذا چند روزی می تواند زنده بماند، اما بدون هوا بیش از سه دقیقه قادر به زندگی نیست. تنها برخی از باکتریهای بی هوازی می توانند دور از هوا به زندگی ادامه دهند. همین باکتریها نیز از تخمیر سایر مواد آلی و استفاده از اکسیژن آنها به حیات ادامه می دهند.
* 99 درصد هوا از ازت و اکسیژن تشکیل شده است. لایه هوا علاوه بر اینکه منبع اکسیژن است، از جنبه های دیگر نیز بسیار باارزش است. بدون هوای اطراف زمین، توزیع گرما دچار اختلال می شود. بدون هوا ارتعاشات صدا به خوبی منتقل نمی شود و زمین در سکوت فرو خواهد رفت. بدون هوا زمین در معرض اشعه مهلک خورشیدی قرار گرفته و از حیات تهی خواهد شد.

تخریب آثار تاریخی بر اثر هوای آلوده در صد سال اخیر به اندازه پانصد سال پیش از آن بوده است.

* هرگونه تغییر در ویژگیهای فیزیکی و شیمیائی عناصر تشکیل دهنده هوا موجب آلودگی آن می گردد. بسیاری ازفعالیتهای انسان به سبب وارد کردن مواد و ترکیبات مختلف به هوا موجب آلودگی آن می شود.

* آلودگی هوا گاهی نیز از منابع طبیعی است. فعالیت آتشفشانها، آتش سوزی خودبخود جنگلها، تخمیر مواد در طبیعت، گازهای خارج شده از چشمه های معدنی و گرده گیاهان حساسیت زا نیز هوا را آلوده می کنند. اما بیشتر آلودگی هوا درنتیجه فعالیتهای انسان صورت می گیرد.
* کارخانه های صنعتی و نیروگاهها با مصرف سوختهای فسیلی (نفت، بنزین، گازوئیل) و تولید دود و غبار و گازهائی مانند منوکسید کربن، گاز دی اکسید گوگرد، اکسیدهای ازت و گازهای دیگر هوا را آلوده می کنند.
* سوختهای مورداستفاده درخانه ها و امکان شهری برای پخت و پز، گرم کردن هوای محیط و گرم کردن آب، موجب ورود مقدار زیادی منوکسیدکربن و دود و دیگر گازها به هوا می شود.

صرفه جوئی در مصرف انرژی به معنای زندگی در محیطهای سرد و تاریک نیست. اگر تغییرات کمی در مصرف انرژی سوختی به ویژه سوختهای فسیلی به وجود آوریم، می توانیم از شدت آلودگی محیط زیستمان بکاهیم.

وسایط نقلیه موتوری ازقبیل خودروهای سواری، موتورسیکلت، مینی بوس، اتوبوس، هواپیما و کشتی از آلوده کنندگان هوا هستند.
* اتومبیلهای فرسوده که عمر متوسط آنها 16 سال است. نزدیک به نیمی ازمصرف بنزین و انتشارآلاینده ها را به خود اختصاص داده اند.
* مهمترین ماده آلوده کننده ای که از طریق اتومبیلهای بنزینی در هوا منتشر می شود، سرب است. سرب فلزی است بسیارسمی که برای انسان خصوصاً برای کودکان عوارض خطرناکی ایجاد می کند. پائین آمدن ضریب هوشی و مشکلات گفتاری و رفتاری از این عوارض است.
* مواد تبخیرشونده موجود در رنگها، چسبهای موکت و کاغذ دیواری، براق کننده ها، خوشبوکننده ها، حلالها، پاک کننده ها، انواع اسپری، سموم کشاورزی، حشره کشهای خانگی و غیره موجب آلودگی هوا خصوصاً در محیطهای بسته مانند خانه ها، کلاسهای مدارس، رستورانها و غیره می شوند.
* حدود20 درصد از حالت گلخانه ای به علت وجود
کلروفلوئور کربنها است این گازها لایه ازن را نیز تخریب
می کنند.
* بعضی از گازها مانند دی اکسید کربن حاصل از سوختها، متان ناشی از تجزیه مواد موجود در طبیعت و تخمیر زباله، گاز کلروفلوئورکربن موجود در سیستمهای سردکننده مثل کولرهای گازی و یخچالها و اکسیدهای ازت همراه با بخار آب در اطراف

75 تا 85 درصد آلودگی هوای شهرهای بزرگی مثل تهران، ناشی از دود خودروها است

زمین حالت گلخانه ای ایجاد می کنند. یعنی مانند سرپوشی شیشه ای مانع خروج گرما از اطراف کره زمین می شوند.
* 50درصد اثرات گلخانه ای به علت وجود دی اکسید کرین است سالانه 6 میلیارد تن دی اسیدکرین در اثر سوختن نفت و ذغال سنگ وگاز و همچنین تخریب جنگلها (که تصفیه کننده هوا هستند ) وارد جو می شود.
* متان تولید شده توسط گله های گاو و مزارع برنج و
توده های زباله 18 درصد اثرات گلخانه ای را موجب
می شود.
* اکسیدهای ازت که توسط میکربها و تجزیه شیمایی کودها و سوزاندن چوب و سوختهای فسیلی تولید می شوند 10 درصد از حالت گلخانه ای را ایجاد می کنند.
* از حدود دوازده تا پنجاه کیلومتری بالای زمین لایه ای نامرئی به نامه لایه ازن وجود دارد که مانع رسیدن اشعه خطرناک خورشید(بخصوص اشعه ماوراء بنفش) به زمین می شود.
* قوطی های اسپری از قبیل حشره کشها، خوشبوکننده ها، گازهای یخچال و کولرهای گازی حاوی کلروفلوئورکربن هستد. این گازها پس از انتشار در هوا بالا رفته پس از رسیدن به لایه ازن تجزیه می شوند و لایه ازن را تخریب می کنند.
* نفوذ بیش از اندازه اشعه ماوراء بنفش به زمین بر اثر تخریب لایه ازن، باعث بروز سرطان پوست، تضعیف دستگاه دفاعی بدن، بیماریهای چشم، کاهش محصولات کشاورزی و کاهش جمعیت آبزیان می شود.
*
حداقل کارهائی که برای بهبود وضع می توان انجام داد:
* برای مبارزه با آلودگی هوا همکاری مردم و سازمانهای مسئول ضروری است. اگر مردم در این اقدامات مشارکت نداشته باشند موفقیت لازم به دست نخواهد آمد.
* استفاده از وسایط نقلیه عمومی، استفاده از دوچرخه و یا پیاده طی کردن مسیرهای کوتاه از عوامل مهم در کاهش آلودگی هواست. با حذف چهار سفر کوتاه درون شهری با اتومبیل شخصی در هفته می توان در طول یکسال از انتشار 100 کیلوگرم دی اکسید کربن جلوگیری کرد.
* برای جلوگیری از افزایش آلودگی، وسیله نقلیه باید مرتباً معاینه و تنظیم شود. در جا روشن نگهداشتن اتومبیل آلودگی هوا را افزایش می دهد.
* هنگام بروز آالودگی شدید هوا نباید از وسیله نقلیه شخصی استفاده کرد.
* تعمیر و تنظیم وسایل گرم کننده خانگی موجب صرفه جوئی در مصرف سوخت و جلوگیری از افزایش آلودگی است.
* برای جلوگیری از آلودگی هوای خانه ها و فضاهای بسته، وسایل گرم کننده حتماً بایستی مجهز به دودکش باشند. در صورتی که از بخاریهای دستی بدون دودکش استفاده می شود، شعله آن باید حتماً آبی باشد.
* صرفه جوئی در مصرف برق را فراموش نکنیم. مصرف برق بیشتر نیاز به تولید بیشتر برق دارد. نیروگاههای تولید برق، تعداد زیادی مواد آلوده کننده وارد هوا می کنند.

اگر مقدار کمتری مواد نفتی چوب و یا زغال سنگ بسوزانیم مقدار کمتری گاز های
گخانه ای تولید می کنیم

سرطان پوست از رایج ترین اثرات سوراخ شدن لایه ازن است، سوراخ شدن لایه ازن باعث ورود اشعه ماوراء بنفش به زمین می شود.

کودکان در مقابل آلودگی هوا حساس تر هستند. برای حفظ سلامت کودکان به پاکی هوا کمک کنیم.

* هنگام آلودگی شدید هوا از فعالیتهای شدید بدنی و ورزشهای خسته کننده خودداری کنیم.
* خوردن مواد غذائی مثل شیر، سبزی، مرکبات و زیتون هنگام آلودگی هوا توصیه می شود. در عوض باید از مصرف غذاهای چرب و سرخ شده خودداری کرد.
* درختان و گیاهان روزها مقداری زیادی گازکربنیک از هوا جذب کرده و اکسیژن تولید می کنند و درواقع هوا را پالایش می کنند. در محافظت از فضاهای سبز و جنگلها بکوشیم و تا جائی که امکان دارد درخت بکاریم و فضای سبز ایجاد کنیم.

برای جلوگیری از آلودگی بیشتر هوا از دوچرخه یا وسایل نقلیه عمومی استفاده کنیم .

مبارزه با آلودگی هوا یک ضرورت است، همه ما می توانیم در این مبارزه سهیم باشیم.

خاک
واقعیت این است که:
* خاک یکی از اجزاء مهم محیط زیست است. خاک، زیستگاه و پایگاه موجودات خشکی زی و جوامع انسانی و همچنین مهمترین منبع تامین غذای انسان و دیگر جانوران است.
* گیاهان با ریشه های خود آب و مواد غذائی خاک را جذب کرده و با کمک نور آفتاب غذا می سازند و رشد می کنند. گیاهان خوراک جانوران شده و بسیاری از آن جانوارن خود خوراک جانوان دیگر می شوند. فضولات و بقایای جانوران پس از پوسیدن مجدداً مواد غذائی خاک را می سازند.
* تشکیل خاک طی مدتهای طولانی (قرنها) و در شرایط خاص و تحت تاثیر عوامل ویژه ای انجام می شود.
* تولید محصولات بیشتر برای تامین غذای جمعیت روزافزون جهان مواد غذائی خاک را به سرعت مصرف می کند، انسان برای جبران این مواد، ناچار به افزودن کود به زمین می شود. کودها یا طبیعی هستند یا شیمیائی کودهای طبیعی (یا کودهای آلی) از پوسیدن بقایای گیاهی و حیوانی و یا فضولات دامهائی مثل گاو، گوسفند و اسب و فضولات پرندگان تهیه می شود. این کودها برای جبران مواد غذائی زمین بسیارمفید هستند. کودهای شیمیائی بااستفاده از مواد شیمیائی در کارخانه های سازنده تولید می شوند

خاک بهترین منبع تامین غذای انسان و دیگر جانداران است برای داشتن خاک خوب باید محیط زیست را حفاظت کرد

سیاره خاکی ما برای سلامت و بقای خود نیازمند حمایت دست ها و اندیشه های همه ماست

این کودها اگر درصورت نیاز خاک و به طور صحیح مصرف شوند مفید هستند. در غیر این صورت خاک و آبهای زیرزمینی را آلوده کرده و خطرهای زیست محیطی فراوانی ایجاد می کنند.
* باقی مانده کودهای شیمیائی در اراضی کشاوری با آب آبیاری شسته شده و وارد منابع آب می شود.

* افزایش جمعیت همراه با بکارگیری روشهای غلط بهره برداری از منابع طبیعی موجب تخریب خاک می شود. قطع جنگلها، چرای بیش از حد دام در مراتع طبیعی و کندن بوته برای مصرف سوخت، باعث لخت شدن خاک می شود. خاک بدون پوشش گیاهی در مقابل آب و باد آسیب پذیر است و قشر حاصلخیز آن توسط آب شسته شده و یا همراه با باد برده می شود. به این پدیده فرسایش خاک می گویند.
* بیابان زائی پدیده ای است که درنتیجه از بین رفتن پوشش گیاهی، کم شدن میزان بارندگی، خشکسالیهای متوالی، گرم شدن جو زمین، آلودگی های شهرها و ازدیاد گازکربنیک در جو ایجاد

خاک بدون پوشش گیاهی در برابر آب و باد آسیب پذیر است و قشر حاصلخیز آن توسط آب شسته شده و یا همراه باد برده می شود.

سرب موجود در بنزین علاوه بر هوا وآب، خاک را نیز آلوده می کند.

می شود علل دیگر بیابان زائی عبارتند از تبدیل زمینهای کشاورزی به مناطق مسکونی، تبدیل جنگلها و مراتع به زمینهای کشاورزی، توسعه فعالیتهای ساختمانی و صنعتی، عدم رعایت اصول صحیح کشاورزی و آبیاری و چرای بی رویه دامها.

* فضولات صنایع فلزی، شیمیائی، پتروشیمی و معادن به دلیل وجود سرب، جیوه، نیکل و کبالت در آنها از آلوده سازان محیط زیست خصوصاً خاک هستند. این صنایع سالانه حدود 155 هزار تن مس، 5/121 هزار تن روی، 89 هزار تن سرب، 12 هزار تن نیکل، 765 هزار تن کبالت و 5/30 هزار تن جیوه وارد خاک می کنند.

* جیوه یکی از خطرناک ترین آلاینده های خاک است. این عنصر ازطریق لامپهای برق، حرارت سنجهای دورانداخته شده، مواد محترقه، پساب کارخانه های رنگسازی و الکتریکی، معادن، پالایشگاهها و کارخانه های کاغذسازی وارد خاک می شود. جیوه برای انسان و آبزیان خطرناک است. انباشته شدن جیوه در بدن مشکلات عصبی ایجاد کرده و نهایتاً موجب مرگ می شود.

یادمان باشد گندم و هر گیاه دیگری فقط از خاک می روید.

از خاک باید به گونه ای بهره برداری شود که پایداری محیط زیست خدشه دار نشود و کره خاکی برای نسلهای آینده قابل استفاده باشد.

حداقل کاری که برای حفاظت از خاک می توان انجام داد:

* تا جائی که امکان دارد بایستی از کودهای طبیعی (آلی) مثل کودهای حیوانی، کود سبز و کمپوست استفاده کنیم و کودهای شیمیائی ـ به خصوص کودهای ازته و فسفاته ـ را کمتر و فقط با نظر کارشناسان کشاورزی مصرف کنیم.
* سموم آفت کش خاک را آلوده می کند. باید حتی الامکان از سموم شیمیائی کمتر استفاده شده و بیشتر از روشهای دیگر مبارزه با آفات، مثل مبارزه زراعی، مبارزه مکانیکی، مبارزه بیولوژیکی و مبارزه تلفیقی (تلفیقی از انواع مبارزه) استفاده شود.

* فاضلابها و زباله های صنعتی از آلاینده های خطرناک هستند. قوانین باید مانع ورود این مواد به خاک و آب شوند و صاحبان

صنایع برای حفظ سلامت همه مردم و محیط زیست این قوانین را با دقت رعایت کنند.
* استفاده از روشهای صحیح کشاورزی و آبیاری مانع فرسایش، شوری و باتلاقی شدن خاک می شود. کشاورزان باید روشهای درست کشت و کار را از کارشناسان و مروجان کشاورزی یا از راههای دیگر بیاموزند.

* باید از تبدیل جنگلها و مراتع به زمینهای کشاورزی به مناطق مسکونی و صنعتی جلوگیری شود.

حفاظت از محیط زیست را به فرزندانمان بیاموزیم

خاک بدون پوشش گیاهی در برابر آب و باد آسیب پذیر است و قشر حاضلخیز آن توسط آبشسه شده و یا همراه باد برده می شود.

جنگل و مرتع
* در ابتدا برروی کره زمین به علت وجود گاز کربینک هیچ جانوری وجود نداشت . میلیونها سال پیش از پیدایش گیاهان و درختان و با تبادل گاز کربنیک و اکسیژن توسط آنها ، به تدریج زمینه مساعد برای زندگی حیوانات بر روی زمین فراهم شد.

* درحال حاضر ، به غیر از بخش یخ زده کره زمین 4/1 زمینها پوشیده از جنگل است این سطح برابر 4 میلیارد هکتار است سهم ایران از جنگل های دنیا که در حدود 38 سال پیش 18 میلیون هکتار بود اکنون به 4/12 میلیون هکتار رسیده است و در بین 56 کشور دارای جنگل در رده جهل و پنجم است.
* جنگلها و گیاهان کارخانه اکسیژن سازی هسند درخت هنگام عمل غذا سازی ، مقدار زیادی گازکربنیک از هوا گرفته و در عوض اکسیژن پس میدهد. به جنگلها دستگاه تنفس یا شش های کره زمین نیزمی گویند. هر درخت سالانه بالغ بر 6 کیلوگرم از کربنیک مصرف می کند.

درختان و گیاهان سبز کارخانه اکسیژن سازی هستند

*
درختان تنظیم کننده حرارت محیط هستند. شدت گرمای تابستان و سرمای زمستان را کاهش می دهند.
* اهمیت جنگل در نگهداری آب و پیشگیری از سیل در سالهای اخیر در کشور ما، به اثبات رسیده است. وقوع سیلهای وحشتناک و خانمان برانداز سالهای اخیر در شمال ایران که در دهه های گذشته اتفاق نمی افتاد، از عوارض قطع درختان و نابودی جنگلهاست.
* جنگل و مرتع محافظان خوبی برای خاک هستند. قطع درختان و چرای بی رویه دامها در مراتع که باعث نابودی جنگل و مرتع می شود، خاک را در معرض شستشو به وسیله آب یا فرسایش توسط باد می گذارد. زمینهای فرسوده که قشر حاصلخیز خود را از دست داده اند، کم کم تبدیل به بیابان می شوند.

* درختان و جنگلها، گازهای گلخانه ای مانند گازکربنیک، متان و اکسیدهای ازت را جذب و یا بی اثر می کنند و به این ترتیب اثرات گلخانه ای را کاهش می دهند.

نقش سازمانهای دولتی و غیردولتی در حفاظت از محیط زیست
همانگونه که در اصل پنجاهم قانون اساسی کشور آمده است، حفاظت از محیط زیست، به معنای تمامی محیطی که حیات و تعالی ما به طور مستقیم و غیرمستقیم به آن وابسته است، وظیفه ای ملی و عمومی است.

منظور از دولت کلیه وزارتخانه ها و سازمانهای دولتی است که به نحوی در ارتباط با مسائل زیست محیطی هستند. منظور از مردم همه مردم، اعم از زن، مردم و کودک، چه به صورت فردی و چه به شکل تشکل یافته هستند و منظور از جامعه علمی صاحب نظران و دانشمندان و متخصصین مسائل محیط زیست هستند. باتوجه به تعریف بالا به نظر می رسد که تقریباً همه سازمانها با درجات متفاوت به نحوی درگیر مسایل زیست محیطی هستند. اما وظیفه نظارت بر اجرای اصل پنجاهم قانون اساسی برعهده سازمان حفاظت محیط زیست میباشد. از دیگر سازمانها و وزارتخانه های دولتی که بیش از بقیه در ارتباط با مسائل زیست محیطی و منابع طبیعی هستند، می توان از وزارت جهاد سازندگی، سازمان جنگلها و مراتع کشور نام برد که وظیفه حفاظت و نظارت بر بهره برداری از منابع طبیعی را برعهده دارند. وزارت نیرو متولی مسائل مربوط به آبها، سدها و انرژی برق

حفاظت از محیط زیست به معنای تمامی محیطی که حیات و تعالی ما به طور مستقیم و غیرمستقیم به آن وابسته است، وظیفه ای ملی و عمومی است

ـ آبی در کشور است. وزارت نفت متولی یکی از گرانبهاترین منابع زیرزمینی و همچنین متولی تولید سوخت فسیلی است که کیفیت آن نقش اساسی را در حفظ هوا از آلودگی دارد. وزارت صنایع نیز به لحاظ نقش صنایع مختلف در انواع آلودگی ها در حفظ محیط زیست اثرگذار است. وزارت کشاورزی علاوه بر تولید امور کشاورزی از نظر نظارتی که بر نحوه تولید ورود و مصرف کودهای شیمیائی و سموم کشاورزی و حفاظت از خاک دارد و همینطور از جنبه های مختلف دیگر، به ویژه کاربرد و مدیریت اراضی کشاورزی از تشکیلاتی است که نقش مهمی را در این زمینه بر عهده دارد. سایر سازمانها دولتی مانند وزارت مسکن و شهرسازی، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، شهرداریها و دیگر وزارتخانه ها و دستگاههای دولتی نیز هریک به گونه ای در حفظ محیط زیست نقش دارند. مجموعه این دستگاهها باید به صورت هماهنگ بتوانند وظیفه خود را در قبال تعهدات زیست محیطی دولت ایفا کنند.

مصوبات قانونی شورایعالی محیط زیست لازم الاجراست.
شورایعالی، کمیته ای با عنوان کمیته توسعه پایدار دارد که اعضای آن نمایندگان سازمانهای دولتی و غیردولتی مختلف هستند. در این کمیته مباحث مختلف توسعه پایدار و حفاظت از محیط زیست مورد بحثهای کارشناسی قرار گرفته و نتیجه به شورایعالی محیط زیست ارائه می گردد.

توجه مردم به مسائل زیست محیطی به صورت فردی و یا به صورت گروههای تشکل یافته، می تواند اثرات قابل ملاحظه ای در تخفیف و نهایتاً حذف مشکلات زیست محیطی داشته باشد.

نقش مردم و سازمانهای غیردولتی:
همانگونه که در اصل پنجاهم قانون اساسی تاکید شده است، حفاظت از محیط زیست یک وظیفه عمومی است و باتوجه به گستردگی ابعاد مسایل زیست محیطی و نقش بسیارموثر مردم در هریک از این ابعاد، توجه مردم، چه به صورت سازمان یافته و درقالب تشکلهای زیست محیطی و چه از سوی تک تک آنها، می تواند اثرات بسیار قابل ملاحظه ای در تخفیف و نهایتاً حذف مشکلات زیست محیطی داشته باشد. آگاهی و نقش فعال مردم در حفظ منابع آب، خاک، هوا، جنگل، مرتع، حیات وحش و همه اجزاء زیست بومهای اطراف آنها در بسیاری از کشورها توانسته است روند تخریب محیط زیست را متوقف سازد.

شوق مشارکت در حفظ محیط زیست به صورت فردی نیز به خوبی مشاهده می گردد، به طوری که تعداد افرادی که به فراخوان سازمان برای مشارکت پاسخ مثبت دادند بسیار قابل ملاحظه و غیرمنتظره بود. این توجه و علاقه مردم قطعاً اثرات مثبت خود را در آینده نشان خواهد داد.

حفظ حیات زیست کره ما به همه کشورهای جهان وابسته است و تخریب و انهدام محیط زیست در یک گوشه از جهان، گاهی همه مردم دنیا را تحت تاثیر قرار می دهد.
نقش فعالیتهای بین المللی
حفظ حیات زیست کره ما به همه کشورهای جهان وابسته است و تخریب و انهدام محیط زیست در یک گوشه از جهان گاهی همه مردم دنیار را تحت تاثیر قرار می دهد. تخریب لایه ازن که در اثر آن کلیه اهالی کره زمین در معرض تهدید آسیب از اشعه های مضر خورشید قرار گرفته اند، عمدتاً نتیجه فعالیتهای بی رویه کشورهای صنعتی و آزاد ساختن گازهای مخرب لایه ازن در جو بوده است. بنابراین سازمانهای بین المللی و به ویژه سازمان ملل متحد با برگزاری گردهمایی های بین المللی و حمایت از معاهده های مختلف می کوشند تا کلیه کشورها را به همکاری در حفظ محیط زیست جهان فراخوانند.
اولین رویکرد جهانی به مسایل محیط زیست در سال 1972 در استکهلم به وقوع پیوست در این کنفرانس بین المللی که به ابتکار سازمان ملل متحد درباره انسان و محیط زیست او برگزار شد، اولین استراتژی حفاظت از محیط زیست جهانی طراحی و ترسیم شد و می توان گفت بارزترین چهره مشارکت جهانی برای حفظ محیط زیست را در این کنفرانس و اثرات بعدی آن ازجمله شکل گیری برنامه محیط زیست ملل متحد (UNEP) می توان مشاهده نمود.
مجمع عمومی سازمان ملل متحد با صدور قطعنامه ای در دسامبر 1983 کمیسیون جهانی محیط زیست و توسعه را تشکیل داد.گزارش این کمیسیون حاوی نگرانیهای جامعه بشری از افزایش شتابان جمعیت، تخریب و تهی شدن سریع منابع، افزایش فقر و به هم خوردن چرخه های طبیعی حیات کره زمین بود. این گزارش کشورهای جهان را بر آن داشت
تا با همکاری یکدیگر دستورکاری برای حفاظت از محیط زیست تدوین کنند که به دستور کار 21 معروف است.

تخریب لایه ازن که در اثر آن کلیه اهالی کره زمین در معرض تهدید آسیب اشعه مضر خورشید قرار گرفته اند، عمدتاً نتیجه فعالیتهای غیراصولی کشورهای صنعتی و آزاد ساختن گازهای مخرب لایه ازن در جو بوده است.

این دستور کار نتیجه مذاکرات نمایندگان رسمی 172 کشور و نظرات فنی و علمی کارشناسان است. دستور کار 21 کنفرانس جهانی ریو که در سال 1992 در ریودوژانیروی برزیل تشکیل شد، به صورت برنامه ای برای کشورهای عضو درآمد تا بنابر موقعیتها، ظرفیتها و اولویتهای مختلف کشورها و منطقه ها برای بهبود وضعیت محیط زیست به مورد اجرا درآید.
یکی دیگر از نتایج کنفرانس ریو تصویب دو معاهده بسیارمهم بین المللی به نامهای کنوانسیون تغییرات آب و هوا و کنوانسیون تنوع زیستی است که هدف کنوانسیون اول جلوگیری از تغییرات غیرعادی اقلیم و گرم شدن فاجعه بارکره زمین و هدف کنوانسیون دوم جلوگیری از نابودی منابع طبیعی و گونه های جانوری و گیاهی روی زمین که حیات انسان وابسته به آنهاست، می باشد.جهت تحقق اهداف پیش بینی شده برای دستور کار 21 که در واقع استراتژیهای آینده بشر (در قرن 21) را برای توسعه و محیط زیست تبیین کرده است، کمیسیون توسعه پایدار با حمایت سازمان ملل متحد تشکیل شده است. در کشور ما نیز با تصویب شورای عالی محیط زیست از شهریور سال 1372 کمیسیون توسعه پایدار با حضور نمایندگان سازمانهای دولتی و غیردولتی تشکیل شده و یکی از وظایف مهم آن برنامه ریزی و تعیین سیاست و ارائه پیشنهادهای لازم درخصوص اجرای دستور کار 21 است.از آنجا که بار تخریب محیط زیست عمدتاً بر دوش کشورهای صنعتی است، هزینه های ترمیم آن نیز بیشتر بر دوش آنها نهاده شده استاما در درون مرزهای هر کشوری، مردم همان کشور هستند.که باید برای حفظ منابع گرانبها و زیبای خود هشیار باشند وبه کودکان خودهم بیاموزند.

گزارش کمیسیون جهانی محیط زیست حاوی نگرانیهای جامعه بشری از افزایش شتابان جمعیت، تخریب و تهی شدن سریع منابع افزایش فقر و به هم خوردن چرخه های طبیعی حیات کره زمین بود.

تاریخچه و سیر تحول قوانین محیط زیست در ایران

هرچند بنابر قاعده کلی و باتوجه به تعریف جامعی که از واژه محیط زیست به عمل می آید, می بایست در بررسی تحول قوانین محیط زیست به مقررات منابع طبیعی از قبیل جنگلها و مراتع, شیلات و حتی موضوعات مربوط به بهداشت محیط, جمعیت و مهاجرت, شهرنشینی و شهرسازی اشاره شود ولی از آنجایی که اولاً ورود به این بحث مستلزم بررسی تاریخی کلیه قوانین منابع طبیعی کشور از آغاز دوره قانونگذاری تا به امروز می باشد که به علت حجم و تنوع نستباً زیاد مقررات سابق از حوصله این مجموعه خارج است. ثانیاً چون قوانین حفاظت محیط زیست به شکل کنونی به دنبال تجدید ساختار سازمان شکاربانی و نظارت بر صید و تبدیل آن به سازمان حفاظت محیط زیست و تحول قوانین مربوط به حفاظت از حیات وحش و اکوسیستمهای ویژه تدوین و تصویب گردیده است لذا در این بخش به بررسی تاریخ مقررات مربوط به سازمان حفاظت محیط زیست اکتفا می شود:
1.
1. مواد 179 و 182 قانون مدنی مصوب 18 اردیبهشت 1307 اولین احکام قانونی در باب شکار محسوب می شوند, ماده 182 قانون مذکور مقررات راجع به شکار را به تدوین نظامات مخصوصه دیگر موکول کرده است.
2. در تاریخ 20 شهریور 1327 هیات وزیران طی تصویب نامه ای, صید ماهی با دینامیت و بطری محتوی آهک و مواد منفجره و همچنین صید ماهی با هر نوع مواد سمی و مخدر را در آبهای کشور ممنوع اعلام کرد.
3. قانون شکار در تاریخ 4 اسفند 1335 بعنوان اولین مقررات مستقل و نسبتاً جامع در زمینه حفاظت از حیات وحش مشتمل بر 7 ماده و 10 تبصره به تصویب مجلس وقت رسید.

4. آیین نامه اجرایی قانون شکار مشتمل بر چهل فصل و 57 ماده در سال 1336 به تصویب هیات وزیران رسیده و به طور آزمایشی به اجرا درآمد. از جمله مواد این آیین نامه تعیین مقررات شکار و گونه های قابل شکار و تعیین تشکیلات مرکزی کانون متشکل از رئیس, نواب رئیس, دبیر کل و قائم مقام دبیر کل بود.
5. در سال 1338آیین نامه اجرایی قانون شکار با بازبینی مجدد مشتمل بر چهار فصل و 62ماده با تغییراتی در تشکیلات کانون شکار ایران و اصلاحاتی در جهت تحکیم مقررات شکار به تصویب هیات وزیران رسیده و به طور آزمایشی به اجرا درآمد. بالاخره در تاریخ 7 اسفند 1342مقرراتی تحت عنوان "آیین نامه قانون شکار" مشتمل بر هفت فصل و 39ماده به تصویب هیات وزیران رسیده و جایگزین آیین نامه های اجرایی سابق گردید. در این آیین نامه علاوه بر مقررات شکار برای اولین بار اکوسیستم های ویژه به نامه پارک های وحش و مناطق حفاظت شده مورد توجه قانونگذار قرار گرفت.
6. در تاریخ 9/3/1337 و در اجرای قرارداد منعقده بین دولتین ایران و شوروی سابق (مشتمل بر 44 ماده, یک پروتکل و سه ضمیمه) راجع به انتظامات مرزی ایران و شوروی مورخ 14مه 1957, قانون مربوط به قرارداد ترتیب تصفیه اختلافات و حوادث مرزی بین دو کشور مذکور به تصویب مجلس رسید.
7. در 16 خرداد 1346 قانون شکار و صید مشتمل بر 31 ماده تصویب شد. با تصویب قانون مذکور سازمان شکاربانی و نظارت بر صید تشکیل و جایگزین کانون شکار ایران گردید. این سازمان به عنوان یک دستگاه مستقل دولتی دارای شخصیت حقوقی و استقلال مالی بوده و مقررات استخدامی خاص خود را داشت.
با توجه به ماده یک قانون مذکور سازمان شکاربانی و نظارت بر صید زیر نظر شورایعالی مرکب از وزرای کشاورزی, کشور, دارایی, جنگ و شش نفر از اشخاص ذیصلاح قرار داشت.
قانون شکار و صید در سالهای 1353 و 1375 اصلاح شده است.
8. در تاریخ 9 دیماه 1346 آیین نامه اجرایی قانون شکار و صید متشمل بر شش فصل و 36 ماده به تصویب هیات وزیران رسید. در این آیین نامه تعاریف مقررات مربوط به شکار و صید حیوانات وحشی, نحوه همکاری با سایر دستگاههای دولتی و مقررات مربوط به خرید و فروش, تکثیر و پرورش و صادرات و واردات مشخص گردیده است.
9. در سال 1350براساس ماده 4 قانون تجدید تشکیلات و تعیین وظایف سازمان وزارت کشاورزی و منابع طبیعی و انحلال وزارت منابع طبیعی مصوب 12 بهمن سال 50 نام سازمان شکاربانی و نظارت بر صید به سازمان حفاظت و محیط زیست و نام شورایعالی شکاربانی و نظارت بر صید به شورایعالی حفاظت محیط زیست تبدیل شده و امور حافظت محیط زیست از جمله پیشگیری و ممانعت از هرگونه اقدام که منجر به آلودگی یا تخریب محیط زیست شود, از اختیارات و وظایف این سازمان محسوب گردید.
10. در تاریخ 28 خرداد 1353با تصویب قانون حفاظت و بهسازی محیط زیست, سازمان محیط زیست ضمن تغییر ساختار تشکیلاتی دارای اختیارات وسیعی در زمینه جلوگیری از آلودگی و تخریب محیط زیست گردید. به موجب قانون مذکور سازمان محیط زیست وابسته به نخست وزیری سابق و زیر نظر شورایعالی حفاظت محیط زیست مرکب از 9 وزیر و 5نفر از اشخاص ذیصلاح در امر محیط زیست اداره می شد.
11. در تاریخ 30 دی ماه 1353 قانون اصلاح قانون شکار و صید به موجب ماده واحده مشتمل بر11 بند تصویب گردید . با تصویب اصلاحیه مذکور عناوین و مقررات قانون شکار و صید با اصول و مقررات قانون حفاظت و بهسازی محیط زیست تطبیق و بعضی مواد آن به لحاظ عدم ضرورت لغو گردید.
12. آیین نامه جلوگیری از آلودگی هوا در تاریخ 29 تیرماه 1354 به استناد ماده 10 قانون حفاظت و بهسازی محیط زیست به تصویب کمیسیونهای مربوط مجلسین وقت رسید. اهمیت آیین نامه مذکور و سایر آیین نامه های جلوگیری از آلودگی موجب گردید تا قانونگذار مرجع تصویب آنها را به جای هیات وزیران, کمسیونهای مجلس تعیین نماید.
13. آیین نامه اجرائی قانون حفاظت و بهسازی محیط زیست مشتمل بر 9 فصل و 48 ماده در تاریخ 3 اسفند 1354 به تصویب هیات وزیران رسید. این آیین نامه در برگیرنده تعاریف و مقررات حفاظت از مناطق چهارگانه تحت نظارت سازمان می باشد.
14. اصل پنجاهم هم قانون اساسی ج.ا. ایران (مصوب 1358) پیام آور ضرورت حفاظت محیط زیست است که نسل امروز و نسلهای بعدباید درآن حیات اجتماعی رو به رشدی داشته باشند می باشد. به موجب این اصل هرگونه فعالیت اقتصادی و اجتماعی و غیره که ملازم با آلودگی و تخریب غیر قابل جبران محیط زیست باشد ممنوع اعلام گردیده است, اصل پنجاهم قانون اساسی یکی از معتبرترین و مهم ترین قوانین اصلی کشور در زمینه حفاظت محیط زیست محسوب می شود.
15. آیین نامه جلوگیری از آلودگی آب در تاریخ 24 آذر1363 مشتمل بر 21 ماده به تصویب هیات وزیران رسیده و تکالیفی را درخصوص کنترل منابع آلوده کننده آب برای مسئولین منابع مشخص نموده و نحوه جلوگیری از آلودگی آب را تعیین کرده است. آیین نامه مذکور در سال 1373 مورد تجدید نظر قرار گرفت.
16. تبصره 13قانون برنامه اول توسعه اقتصادی, اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران مصوب 11 بهمن 1368 بعنوان یک امر سیاستگذاری و برنامه ریزی کشور, کارخانجات و کارگاهها را در جلوگیری از آلودگی محیط زیست و جبران خسارات وارده سهیم تلقی و به صورت اختصاص یکی درهزار درآمد حاصل از فروش تولیدات آنها موجبات مشارکت منابع آلوده کننده را در زمینه حفاظت محیط زیست از طریق برقراری یک نوع تشویق و معافیت مالیاتی فراهم نموده است.
با پایان مدت اعتبار قانون برنامه اول همین مفهوم در بند "د" ماده 45 قانون وصول برخی ازدرآمدهای دولت و مصرف آن درموارد معیین تکرار گردید.
17. تبصره 83,82,81 قانون برنامه دوم توسعه, اقتصادی, احتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران مصوب 20 آذر 1373 تکالیف و الزامات را به منظور حفظ, احیاء, توسعه و بهره برداری اصولی از منابع طبیعی, رعایت ملاحظات زیست محیطی خصوصاً مسئله ارزیابی زیست محیطی که بعنوان یک راه کارمشخص جهت اجرای کلیه فعالیتهای مرتبط با محیط زیست اعم از اقتصادی, اجتماعی, فرهنگی برای دولت مقرر نموده است, اختصاص داد.
18. آیین نامه اجرائی تبصره 82 قانون برنامه دوم توسعه اقتصادی, اجتماعی, فرهنگی جمهوری اسلامی ایران مشتمل بر 10ماده و 7 تبصره در تاریخ 8 مهر 1377 به تصویب هیات وزیران رسید که حاوی مقررات و ضوابط چگونگی بهره برداری از منابع طبیعی با رعایت کلیه ضوابط زیست محیطی و استفاده بهینه از انرژی در کشور ارائه ضوابط و مقرراتی درخصوص بهره برداری ازمعادن شن و ماسه, الزام واحدهای صنعتی ومعدنی به کنترل, دفع و تمشیت پسمانده های خطرناک, همچنین اندیشیدن تمهیداتی به منظور جلوگیری و کنترل آلودگی هوای شهرهای بزرگ خصوصاً تهران می باشد.
19. جایگاه محیط زیست در قانون برنامه سوم توسعه اقتصادی, اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران مصوب 17 فروردین 1379 به صورت مشخص و اختصاصی در فصل دوازدهم تحت عنوان سیاستهای زیست محیطی در مواد 104 و 405 قانون مذکور تدوین گردیده البته موارد دیگری نیز از مواد 17, 61, 85, 114, 122, 134, 144, 150, 153, 173 نیز تصمیم گیری های مربوط به فعالیتهای عمرانی و توسعه ای پیش بینی شده را تلویحاً موکول و منوط به رعایت مقررات زیست محیطی نموده است, بدیهی است که این اقدام در سیاستهای استراتژیک برنامه پنجساله سوم در بخش محیط زیست نسبت به برنامه های پنجساله اول و دوم توسعه از قابلیت اجرای بیشتری برخوردار می باشد.
از توضیح درباره سایر قوانین و مقرراتی که در خلال موارد قانونی مذکور یا بعد از آن در زمینه حفاظت محیط زیست به تصویب رسیده است و به قوت خود باقی می باشند و در این مجموعه نیز درج شده اند خودداری شده است.

قانون حفاظت و بهسازی محیط زیست (مصوب 28/3/1353 و اصلاحیه 24/8/1371)
ماده 1: حفاظت و بهبود و بهسازی محیط زیست و پیشگیری و ممانعت از هر نوع آلودگی و هر اقدام مخربی که موجب برهم خوردن تعادل و تناسب محیط زیست می شود, همچنین کلیه امور مربوط به جانوران وحشی و آبزیان آبهای داخلی از وظائف سازمان حفاظت محیط زیست است.
سازمان حفاظت محیط زیست که در این قانون سازمان نامیده می شود وابسته به ریاست جمهوری و دارای شخصیت حقوقی و استقلال مالی است و زیر نظر شورایعالی حفاظت محیط زیست انجام وظیفه می کند.
تبصره 1: شرکت سهامی شیلات ایران و شرکت سهامی شیلات جنوب به موجب قوانین و مقررات مربوط به خود عمل خواهند کرد.
ماده 2: ریاست شورایعالی حفاظت محیط زیست با رئیس جمهور است و اعضای آن عبارتند از :
وزرای کشاورزی, کشور, صنایع, مسکن و شهرسازی, جهاد سازندگی, بهداشت, درمان و آموزش پزشکی, رئیس سازمان برنامه و بودجه , رئیس سازمان حفاظت محیط زیست وچهار نفر از اشخاص یا مقامات ذیصلاح که بنا به پیشنهاد رئیس سازمان حاظت محیط زیست و تصویب رئیس جمهور برای مدت سه سال منصوب می شوند.
تبصره: در موارد لزوم برحسب مورد به پیشنهاد رئیس سازمان حفاظت محیط زیست و تصویب رئیس جمهور از سایر وزرا برای حضور در جلسات شورایعالی دعوت بعمل می آید. وزرائی که بدین نحو به جلسات دعوت می شوند در تصمیم گیری شورا حق رای دارند.
ماده 3: شورایعالی حفاظت محیط زیست علاوه بر وظائف و اختیاراتی که در قانون شکار و صید برای شورایعالی شکاربانی و نظارت بر صید مقرر بوده دارای وظائف و اختیارات زیر است:
الف. تعیین مناطقی تحت عنوان پارک ملی ـ آثار طبیعی ملی ـ پناهگاه حیات وحش ـ منطقه حفاظت شده و تصویب حدود این مناطق با رعایت نکات زیر:
1. مفاد ماده 27 قانون شکار و صید مصوب خرداد ماه 1346 همچنین قوانین و مقررات مربوط به سازمان جنگلها ومراتع
2. کسب موافقت وزیر جهاد سازندگی در مورد مناطقی که با اجازه یا توسط سازمان جنگلها و مراتع کشور در آنها طرح جنگلداری یا مرتع داری به موقع عمل گذارده شده یا می شود.
3. کسب موافقت وزیر معادن و فلزات در مورد مناطقی که طرحهای اکتشاف و بهره برداری از مواد معدنی طبق قانون مربوط اجرا می گردد.
صدور هر گونه پروانه اکتشاف و بهره برداری از مواد معدنی برای مناطقی که تحت عنوان پارک ملی – آثار طبیعی ملی- پناهگاه حیات وحش ومنطقه حفاظت شده تعیین گردیده اند, موکول به موافقت شورایعالی حفاظت زیست می باشد.
تبصره: تعریف مناطق و تعیین ضوابط و مقررات مربوط به مناطق مذکور در این بند به موجب آیین نامه اجرائی این قانون خواهد بود.
ب: تعیین انواع و مدت اعتبار و بهای پروانه های موضوع ماده 8 این قانون
ج: موافقت با اعطاء جایزه به اشخاص طبق آیین نامه اجرائی این قانون .
ماده 4:هر نوع ممنوعیت و محدودیت و مقرراتی که برای مناطق مذکور در بند (الف) ماده 3 این قانون برقرار می گردد نباید با حق مالکیت یا حق انتفاع اشخاصی که در داخل این مناطق قانوناً دارا هستند, مغایر باشد.
ماده 5: رئیس سازمان حفاظت محیط زیست توسط رئیس جمهور انتخاب و سمت دبیر شورایعالی حفاظت محیط زیست را بر عهده دارد.
ماده 6: سازمان علاوه بر وظائف و اختیاراتی که در قانون شکار و صید برای سازمان شکاربانی و نظارت بر صید مقرر بوده دارای وظائف و اختیارات زیر است:
الف: انجام دادن تحقیقات و بررسیهای علمی و اقتصادی در زمینه حفاظت و بهبود و بهسازی محیط زیست و جلوگیری از آلودگی و برهم خوردن تعادل محیط زیست از جمله موارد ذیل:
1. طریق حفظ تعادل اکولوژیک طبیعت(حفظ مناسبات محیط زیست)
2. تغییراتی که تاسیسات و مستحدثات مختلف در وضع فیزیکی و شیمیایی و بیولوژیک خاک, آب و هوا ایجاد می نمایند و این تغییرات سبب دگرگونی وضع طبیعی می گردند. مانند تغییر و تخریب مسیر رودخانه, تخریب جنگلها و مراتع دگرگونی اکولوژی دریاها, بهم خوردن زهکشی طبیعی آبها و دگرگونی و انهدام تالابها.
3. استفاده از سموم کشاورزی یا مواد مصرفی زیان آور به محیط زیست.
4. طرز جلوگیری از پخش و ایجاد صداهای زیان آور به محیط زیست.
5. حفظ محیط زیست از نظر ظواهر طبیعت و طرق زیباسازی آن.
ب: پیشنهاد ضوابط به منظور و جلوگیری از آلودگی آب و هوا, خاک و پخش فضولات اعم از زباله ها و مواد زائد کارخانجات و بطور کلی عواملی که موثر بر روی محیط می باشند.
ج: هرگونه اقدام مقتضی به منظور بهبود و بهسازی محیط زیست در حدود قوانین مملکتی با حفظ حقوق اشخاص
د: تنظیم و اجرای برنامه های آموزشی به منظور تنویر و هدایت افکار عمومی در زمینه حفظ و بهسازی محیط زیست.
هـ : ایجاد باغهای وحش و موزه تاریخ طبیعی.
و: برقراری هرگونه محدودیت و ممنوعیت موقتی زمانی- مکانی- نوعی طریقی و کمی شکار و صید و اعلام آن طبق مقررات ماده 4 قانون شکار و صید.
ز: همکاری با سازمانهای مشابه خارجی و بین المللی به منظور حفظ محیط زیست در حدود تعهدات متقابل.
ماده 7: هرگاه اجرای هر یک از طرحهای عمرانی و یا بهره برداری از آنها به تشخیص سازمان با قانون و مقررات مربوط به حفاظت محیط زیست مغایرت داشته باشد سازمان, مورد را به وزارتخانه یا موسسه مربوط اعلام خواهد نمود تا همکاری سازمانهای ذیربط به منظور رفع مشکل در طرح مزبور تجدید نظر بعمل آید.
در صورت وجود اختلاف نظر طبق تصمیم رئیس جمهور عمل خواهد شد.
ماده 8: مبادرت به هرگونه شکار و صید و پرورش و تکثیر و نگهداری و خرید و فروش جانوران وحشی و اجزاء آن و استفاده و سیاحت از مناطق مذکور در بند (الف) ماده 3 قانون مستلزم تحصیل پروانه یا اجازه از سازمان می باشد و در هریک از موارد فوق که ضرورت ایجاب نماید سازمان می تواند با تصویب شورایعالی حفاظت محیط زیست اجازه یا پروانه رایگان صادر نماید.
تبصره: در مواردی که صدور پروانه های موضوع این ماده همچنین صدور پروانه صادرات و واردات جانوران وحشی و اجزاء آنها به موجب قوانین مربوط به وزارتخانه ها یا سازمانهای دیگری محول گردیده, مرجع صادر کننده پروانه با جلب موافقت سازمان اقدام خواهد کرد.
ماده 9: اقدام به هر عملی که موجبات آلودگی محیط زیست را فراهم نماید ممنوع است.
منظور از آلوده ساختن محیط زیست عبارتست از پخش یا آمیختن مواد خارجی به آب و هوا یا زمین به میزانی که کیفیت فیزیکی یا شیمیایی یا بیولوژیک آن را به طوریکه زیان آور به حال انسان یا سایر موجودات زنده و یا گیاهان و یا آثار و ابنیه باشد تغییر دهد.
تبصره: استعمال سموم به منظور مبارزه با آفات نباتی و جانوران و حشرات موذی با رعایت قوانین و مقررات وزارت کشاورزی مشمول این ماده نخواهد بود ولی در صورتیکه استفاده از سموم برای مقاصد بالا مغایر با بهسازی محیط زیست باشد سازمان ضرورت تجدید نظر در مقررات مربوط به جایگزینی مواد و طرق دیگری را برای دفع آفات توصیه خواهد نمود.
ماده 10: مقررات جلوگیری از آلودگی یا تخریب محیط زیست و جلویگیری از پخش و ایجاد صداهای زیان آور به محیط زیست و همچنین ضوابط تعیین معیار و میزان آلودگی موضوع ماده 9 این قانون و محدودیت و ممنوعیتهای مربوط به حفظ و بهبود و بهسازی محیط زیست به موجب آیین نامه هائی خواهد بود که به تصویب کمیسیونهای کشاورزی و عمران روستائی و بهداری و دادگستری مجلس برسد.
ماده11: سازمان با توجه به مقررات و ضوابط مندرج در آیین نامه های مذکور در ماده 10کارخانجات و کارگاههائی را که موجبات آلودگی محیط زیست را فراهم می نمایند مشخص و مراتب را کتباً با ذکر دلایل برحسب مورد به صاحبان یا مسئولان آنها اخطار می نماید که ظرف مدت معینی نسبت به رفع موجبات آلودگی مبادرت یا از کار و فعالیت خودداری کنند. در صورتیکه در مهلت مقرر اقدام ننماید به دستور سازمان از کار و فعالیت ممانعت به عمل خواهد آمد.
در صورتیکه اشخاص ذینفع نسبت به اخطار یا دستور سازمان معترض باشند می توانند به دادگاه عمومی محل شکایت نمایند دادگاه فوراً و خارج از نوبت به موضوع رسیدگی می کند و در صورتیکه اعتراض را وارد تشخیص دهد رای به ابطال اخطار یا رفع ممانعت خواهد داد. رای دادگاه قطعی است.
تبصره: رئیس سازمان می تواند در مورد منابع و عوامل که خطرات فوری دربر داشته باشد بدون اخطار قبلی دستور ممانعت از ادامه کار و فعالیت آنها را بدهد.
ماده 12: صاحبان یا مسئولان کارخانجات و کارگاههای موضوع ماده 11 مکلفند به محض ابلاغ دستور سازمان, کار یا فعالیت ممنوع شده را متوقف و تعطیل نمایند. ادامه کار یا فعالیت مزبور منوط به اجازه سازمان یا رای دادگاه صلاحیتدار خواهد بود. در صورت تخلف به حبس از شصت و یک روز تا یک سال و یا پرداخت جزای نقدی از پنج هزار تا پنجاه هزار ریال با هر دو مجازات محکوم خواهند شد.
ماده 13: کسانیکه از مقررات و ضوابط مذکور در آیین نامه های موضوع ماده 10تخلف نمایند برحسب مورد که در آیین نامه های مزبور تعیین خواهد شد به جزای نقدی از پانصد ریال تا پنجاه هزار ریال محکوم خواهند شد.
ماده 14: در مورد جرائم مذکور در این قانون سازمان حسب مورد شاکی و یا مدعی خصوص شناخته می شود.
ماده 15: مامورین سازمان که از طرف مامور کشف و تعقیب جرائم فوق الذکر می شوند در صورتیکه وظائف ضابطین دادگستری را در کلاس مخصوص زیر نظر دادستان عمومی تعلیم گرفته باشند از لحاظ اجرای این قانون و قوانین شکار و صید در ردیف ضابطین دادگستری محسوب می شوند.
تبصره: در مواردی که سازمانهای دیگر موجب قوانین مربوط به مامور تعقیب جرائم مذکور در این قانون باشند سازمان نظر خود را به آن سازمانها اعلام خواهد کرد.
ماده 16: کلیه عرصه و اعیان املاک متعلق به دولت واقع در محدوده مناطق مذکور در بند (الف) ماده 3 همچنین کلیه تالابهای متعلق به دولت در اختیار سازمان قرار خواهد داشت و سازمان در بهره برداری از تالابها (باستثنای مرداب انزلی) و املاک مذکور قائم مقام قانونی موسسات یا سازمانهای مربوط می باشد ولی حق واگذاری عین آنها را ندارد.
تبصره 1: در صورتیکه استفاده از منابع مذکور قطع درخت باشد سازمان جنگلها و مراتع کشور طبق طرح سازمان راسا عمل خواهد نمود.
تبصره 2: نحوه واگذاری منابع املاک مذکور در این ماده در آیین نامه اجرائی این قانون تعیین خواهد شد.
ماده 17: در صورتیکه عرصه و اعیان املاک واقع در محدوده مناطق مذکور در بند (الف) ماده 3 این قانون مورد نیاز باشد سازمان می تواند طبق مقررات قانون خرید اراضی و ابنیه و تاسیسات برای حفظ آثار تاریخی و باستانی مصوب آذرماه 1347 خریداری و تصرف نماید.
ماده 18: سازمان دارای گارد خواهد بود با لباس متحدالشکل و تجهیزات لازم.
ماده 19: مناطقی از کشور که مقررات مواد 13,12,11 این قانون در آنها اجراء خواهد شد از طرف سازمان با رعایت شرایط و ضوابطی که در آیین نامه اجرائی این قانون مقرر می گردد تعیین و پس از تصویب شورایعالی اعلام می شود.
ماده 20: سازمان می تواند با تصویب شورایعالی حفاظت محیط زیست قسمتی از وظائف و اختیارات خود را نسبت به اجرای ماده 13,12,11 این قانون در محدوده شهرها و هر یک از مناطق کشور ضمن تعیین حدود برحسب مورد به شهرداریهای مربوط یا هر سازمان دولتی ذیربط محول نماید, در این صورت شهرداریها و سازمانهای مذکور مسوول اجرای آن خواهند بود.
ماده 21: آیین نامه اجرائی این قانون باستثنای آیین نامه های مذکور در ماده 10پس از تایید شورایعالی حفاظت محیط زیست به تصویب هیئت وزیران می رسد.

تشکل های مردمی(NGO) Non Governmental Organization
تشکل ها در ایران سابقه دیرینه ای دارند ، حتی در صدر اسلام نیز شاهد بعضی تشکل های مردمی می باشیم اما درشکل امروزی آن در ایران از اویل سال 1378 تشکل ها شروع به کارکردند و در تاریخ 11/12/78 به سازمان حفاظت محیط زیست جهت ثبت این تشکل ابلاغ صادر شد . این سازمانها که فعالیتهایشان غالباً در زمینه های زیست محیطی است بصورت خود جوش اند که از میان مردم برخاسته و لزوماً دارای ماهیت غیر انتفاعی، غیر سیاسی وغیر دولتی هستند (که در غیر این صورت با آنان برخورد خواهد شد) این تشکل ها همچنین دارای رویکردی آموزشی یا تحقیقاتی و مطالعات و تا حدودی اجرای هستند که غالباً بصورتی نمادین فعالیت می نمایند .
در بعضی مواقع نیز NGO ها پروژه های واگذار شده از طرف شهرداریها یا سازمان محیط زیست را عهده دار می شوند تا به امروز حدوداً NGO تشکیل شده که تقریبا به 60 الی70 درصد اهداف مورد نظر خود دست یافته اند. لازم به ذکر است این سازمان ازسازمانهای غیر دولتی زیست محیطی تحت نظارت سازمان حفاظت محیط زیست قرار می باشند که ارزیابی عملکرد ومیزان دسترسی به اهداف این تشکل های در واحد مشارکتهای مردمی واقع در سازمان ،مورد بررسی قرار می گیرد.
اولینNGO که درایران شروع بکارکرد انجمن روستائیان اشکزر در سال 1353 می باشد که زمینه فعالیت آن تثبیت شن های روان بود. در حال حاضرNGO تشکیل آبهای سبز، جمعیت زنان مبارزه با آلودگی محیط زیست،NGO بنیاد علمی زیرک زاده فعال در زمینه های گوناگون زیست محیطی، NGO آوای سبز ، عهده دار پروژه ای در زمینه بازیافت و تفکیک زباله از مبدا و NGO جبهه سبز از جمله های تشکل های مردمی موفق درایران هستند.
اما مهمترین مشکلی که باعث ناموفق شدن این سازمانها می گردد، مشکل مالی است که لاجرم در بعضی موارد منجر به انحلال آنان می شود.گاهی نیز مشاهده می شودکه برخی مسئولین دولتی نسبت به بضی نیازمندیها و تقاضاهای آنان بی توجهی می کنند در هر حال باوجود اینکه چنین سازمانهای غیر دولتی در ایران جدیدالتاسیس نیستند اما همچنان ما با مقوله جدیدی دراین رابطه رو به رو هستیم مسئولین وکارشناسان محترم نیز می بایست دقت و عنایت شایان و کافی را در این راستا داشته باشند. که البته تدابیری نیز دراین رابطه اندیشیده شده است.
بطورکلی یکی از مزیت ها و برتری چنین تشکل هائی این است که چون این سازمانها بصورتی مردمی و خودجوش هستند واز طرفی از سوی سازمانهای دولتی نیز حمایت نمی شوند به راحتی می توانند به نقد سازمانها و ارگانهای دولتی بپردازند.

بخش دوم
تعاون

نقش تعاونیها در رفع مشکلات زیست محیطی در ایران :
تعاونیها بعنوان سازمانهایی مردمی و خدمتگزار به مردم ، پیوند محکمی با جوامع خود دارند. اولین بار در سال 1995 مجموعه ای از تعهدات اتحادیه بین المللی تعاون (ICA) در قبال توسعه پایدار عیناً به اصول جدید این اتحادیه با مضمون "احساس مسئولیت در قبال جامعه " منتقل شده به همین اعتبار سال 1995 اهمیت خاصی برای تعاونگران سراسر دنیا دارد. مفهوم احساس مسئولیت در قبال جامعه در واقع متضمن معنای توسعه پایدار محیط زیست انسانی و طبیعی خواهد بود زیرا این مهم باعث اولاً مرتفع شدن نیازهای اولیه و فعلی و ثانیاً نیازهای آتی افراد جامعه و برآوردن آنها درسالیان آتی می گردد.
مفهوم واقعی توسعه پایدار را می توان در فرایند تغییر درکاربرد منابع ، مدیریت سرمایه گذاری ها، نوع گرایش در توسعه فن آوری و تغییرات نهادی جستجوکرد، بحث توسعه پایدار هم اکنون نیز در ایران مطرح می باشد و از آنجایی که نیروهای خارجی نمی توانند مدیریت منابع طبیعی و محیط زیست را برعهده بگیرند با تاکید بر تفویض تصمیم گیری و رویکردهای سازنده اجماع پذیر در زمینه توسعه اجتماعی، باید کار را به مردم کشور سپرد.
بدلیل وجود مشکلات و مسائل زیست محیطی در ایران که هم شامل مسائل انسانی و هم مسائل و مشکلات محیط طبیعی می گردد بدین ترتیب نیازمند توجه و اهتمام بیشتر ی از طرف مردم و مسئولین دولتی می باشد.از آنجایی که مسائل زیست محیطی در طبیعت چند بعدی و تنها رویکردی چند وجهی می تواند توزان را بین کاربرد منابع و رشد اقتصادی برقرارکند و به این شکل اثرات نامطلوب بر محیط زیست را به حداقل برساند.
حقیقت مطلب آن است که در جامعه امروز ایران، دیگر نه دولت می تواند به تنهایی با مسائل زیست محیطی دست و پنجه نرم کنند ونه اهل علم ودانش به تنهایی قادر به حل این معضل جدی هستند دولت باید به پشتوانه مشارکت مردمی و تلاش توده ها، دانش و شناخت زیست محیطی را ارتقاء بخشند. همچنین دولت نیازمند چارچوب نهادینه مشخصی است که جامعه را در طول مسائل زیست محیطی درگیرکند. در این رابطه تعاونیها با حمایت از گروههای کارشناس و خبره و تحصیل کرده می تواند نقش ارزنده ای درپیشبرد برنامه های آموزشی و توسعه کشور ادا نمایند. تعاونیها از نظر پیوند محکم با اعضای خود و بالطبع با جامعه بر دیگر نهاده رجحان دارند، از این رو آموزش و تربیت تعاون به همان نسبت که به مسائل گوناگون توسعه می پردازد نباید از موضوع محیط زیست غافل بماند، چرا که به این ترتیب نه تنها از تامین نیاز اعضا عدول نشده بلکه همسنگ با اهداف بلند مدت حفظ پایداری محیط زیست و نیازها نیز وسعت خواهند یافت.

گسترش سهم بخش تعاون در فعالیت های محیط زیست
تعاونیها بعنوان سازمانهای خودگردان مردمی در بخشهای مختلف تولید و توزیع, کشاورزی و صنعت, تهیه مواد و منابع غذایی و شرکت های تعاونی چندمنظوره و خدماتی در کشور فعال هستند و این فعالیت ها بطور محسوس با عوامل زیست محیطی در ارتباطند.
وزارت تعاون با توجه به رسالت مشارکت و مردمی بودن این نهاد و با توجه به آمار موجود تعاونیها و اتحادیه های تحت پوشش در کشورمی تواند دراین نهضت پیشرو و کارساز باشد.
پیشنهادات زیر با همکاری وزارت تعاون و سازمان محیط زیست و دیگر سازمانها و دستگاههای اجرایی قابل پیگیری می باشد(پیشنهادات از طرف دفتر ترویج و توسعه مشارکتهای مردمی گروه برنامه ریزی و امکان سنجی تعاونیها می باشد):
1. توسعه تعاونیهای باغداری, درختکاری, مرتع داری, جنگلداری, آبخیزداری و پرورش گل و گیاه و زراعت (در قالب تعاونیهای تولیدی) با همکاری وزارت جهاد سازندگی و وزارت کشاورزی از جمله فعالیت هایی است که درامر زیست محیطی موثر می باشند, در حال حاضر حدود 272 شرکت تعاونی در زمینه های فوق تشکیل شده است.
2. ایجاد تعاونیهای خدماتی در جهت بهبود زیست محیط با همکاری نیروهای بازنشسته ارگانها وادارات و استفاده از توان تخصصی آنها به منظور ایجاد فضای سبز و اجرای پروژه های ملی زیست محیطی با هماهنگی شهرداریها و دیگر پروژه های مرتبط با محیط زیست.
3. جلب همکاری تعاونیهای عشایری جهت پاکسازی محیط زیست به کمک عشایر و آموزش چگونگی حفاظت از محیط زیست و عشایر.
4. جلوگیری از استقرار صنایع و کارگاههای نامناسب و تمرکز تعاونیهایی که در سطح شهرها باعث آلایندگی محیط زیست می شوند و جلوگیری از آلودگی های ناشی از فعالیت های زیست محیطی برای تعاونیها.
5. همکاری تعاونیهای آموزشگاهی و دانشجویی در امر تشکیل تعاونیهای خدماتی و چند منظوره جمع آوری کاغذهای باطله و کتب نشریات کهنه در جهت بازیافت آنها با هماهنگی وزارت آموزش و پرورش, وزارت فرهنگ و آموزش عالی, وزارت بهداشت, درمان و آموزش پزشکی, دانشگاه آزاد اسلامی و سایر موسسات آموزش عالی کشور.
6. ایجاد شرکت های تعاونی در زمینه کاشت گیاهان مقاوم جهت جلوگیری از توسعه مناطق کویری برای حاشیه نشینهای مناطق کویری استانهای یزد, سمنان, کرمان, خراسان و اصفهان.
7. تشکیل تعاونیهای جمع آوری و بازیافت زباله با همکاری شهرداریها.
8. ترویج فرهنگ حفاظت از محیط زیست در کلیه تعاونیها
9. توسعه و گسترش تعاونیهای خدمات فضای سبز, خدمات آب و خاک و …
10. برنامه ریزی جهت بهره گیری هرچه بیشتر از ناوگان تعاونیهای حمل و نقل در ترددهای درون شهری و برون شهری و گازسوز نمودن وسائط حمل و نقل عمومی درون شهری با کمک تعاونیها.
11. و در آخر استاندارد کردن محصولات تعاونیهای تولیدی و رعایت نکات زیست محیطی توسط این تعاونیها.

توافقنامه مشترک فیمابین
وزارت تعاون و سازمان حفاظت محیط زیست

درجهت تحقق سیاستهای کلی اصل 44 قانون اساسی ابلاغی مقام معظم رهبری و قانون برنامه چهارم توسعه کشور و به منظور بهره گیری از توان تخصصی فارغ التحصیلان و مدرسین محیط زیست و رشته های مرتبط دراجرای اصل پنجاهم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران که حفاظت از محیط زیست را وظیفه عمومی دانسته است و در جهت بالا بردن بهره وری پایدار و اشاعه فرهنگ محیط زیست دربین همه افراد جامعه ، جلب مشارکتهای مردمی در قالب تشکلهای تعاونی ، واگذاری برخی تصدی های فعلی به آنها در چارچوب تسهیلات و امکانات قانونی در بخش تعاونی و تنویر وترویج فرهنگ تعاون در جامعه ، وزارت تعاون و سازمان حفاظت محیط زیست بر اساس تفاهم نامه زیر با تشکیل تعاونیهای حفاظت محیط زیست و پشتیبانی و حمایت از آنها توافق می نمایند:
1. به منظورکاهش تصدی گری دولت و با توجه به مسئولیت تعاونیها در قبال جامعه ، سازمان حفاظت زیست در قالب تفاهم نامه یا قرارداد ، فعالیتهای قابل واگذاری خود را به تعاونیهای تشکیل یافته بر اساس این تفاهم نامه واگذار می نماید و عضویت کارکنان محیط زیست در این تعاونیها با رعایت قوانین مربوطه بلامانع می باشد(به استثناء هئیت مدیره و مدیرعامل)
2. شرکتهای تعاونی ادارات کل محیط زیست به منظور تقویت شرکتهای تعاونی براساس ماده 17 قانون بخش تعاون می توانند با تعاونیهای تشکیل شده مشارکت نمایند.
3. وزارت تعاون وسازمان محیط زیست در اختصاص منابع و واگذاری تسهیلات و اعتبارات کمکهای فنی و اعتباری ، حق بهره برداری از منابع مجاز در اختیار ، تسهیلات صندوق تعاون ، تعاونیهای تشکیل یافته را در اولویت قرار خواهند داد.
4. به منظور بهبود و ارتقاء سطح کارآیی و بهره وری شرکتهای تعاونی تشکیل یافته بر اساس این تفاهم نامه و رعایت ضوابط حفظ و بهسازی محیط زیست ، سازمان حفاظت محیط زیست ، برنامه های آموزشی متناسب با این تعاونیها را با همکاری وزارت تعاون اجرا می نماید.
5. شرکتهای تعاونی که بر اساس این تفاهم نامه تشکیل می یابند موظفند درانتخاب مدیر عامل خود ضوابط و شرایط ضمن عقد سازمان محیط زیست را رعایت نمایند.
6. ادارات کل تعاونی موظفند قبل از انتخاب مدیر عامل در شرکتهای تعاونی که بر اساس این تفاهم نامه تشکیل می شوند با ادارات کل محیط زیست هماهنگی لازم را معمول دارند.
7. تشکیل و توسعه تعاونیهای محیط زیست درمحورهای زیر صورت می پذیرد.
الف) شرکتهای تعاونی آموزشی و تنویر افکار عمومی
ب ) شرکتهای تعاونی مشاوره ای
ت ) شرکتهای تعاونی پژوهشی
ث) شرکتهای تعاونی بازیافت ضایعات و ساماندهی پسماندها
ج) شرکتهای تعاونی نظارت بر رعایت استانداردهای زیست محیطی
ح) شرکتهای تعاونی خدمات طبیعت گردی و اکوتوریسم
خ) شرکتهای تعاونی تولید و تکثیر حیات وحش و قرق اختصاص
د) شرکتهای تعاونی ایجاد فضای سبز و بهسازی محیط زیست
ذ)شرکتهای تعاونی خدمات مهندسی زیست محیطی
8. اتحادیه شرکتهای تعاونی حفاظت محیط زیست به منظور حمایت از اینگونه تعاونیها درسطح کشور تشکیل می گردد.
9. کمیسیونی مرکب از معاون پژوهش و آموزش سازمان حفاظت محیط زیست و معاون طرح و برنامه وزارت تعاون به منظور پیگیری مفاد تفاهم نامه در مرکز تشکیل می گردد. دبیر خانه مشترک آن در سازمان حفاظت محیط زیست مستقر خواهد بود.
تبصره _ این کمیسیون موظف است هر شش ماه یکبار گزارش فعالیتهای خود را د رجلسه مشترک وروسای دو دستگاه ارائه نماید.
10. به منظور هماهنگی فعالیتها و حل و فصل مسائل استانی کمیسیون مشابهی در مرکز استانها با عضویت مدیر کل حفاظظت محیط زیست ومدیرکل تعاون و سرپرست صندوق تعاون استان ونماینده تعاونیهای متشکله به دبیری محیط زیست تشکیل خواهدشد.
تبصره _ کمیسیون استانی جلسات خود را حداقل هر سه ماه یکبار تشکیل داده و نتایج اقدامات و فعالیتها و تصمیمات متخذه را به دبیرخانه کمیسیون مرکزی انعکاس می نماید.
11. با توجه به مواد 2 و 69 قانون تعاون, تعاونیهای مربوطه حداکثر ظرف شش ماه از تاریخ امضاء این تفاهم نامه با همکاری وزارت تعاون راه اندازی خواهند شد.
12. کلیه افراد علاقه مند با اولویت فارغ التحصیلان رشته های محیط زیست می توانند به تشکیل تعاونی اقدام نمایند.
13. طرح ها و الگوهایی جهت گسترش و تداوم و توسعه فعالیت تعاونیهای زیست محیطی با مشارکت سازمان حفاظت محیط زیست و وزارت تعاون, تهیه و در اختیار متقاضیان قرار داده خواهد شد.
14. نحوه بهره برداری از ظرفیتهای بالقوه در مناطق چهارگانه توسط تعاونیهای طبیعت گردی و اکوتوریسم براساس دستور العمل تعیین شده از سوی سازمان محیط زیست صورت خواهد گرفت.
15. آئین نامه اجرایی تشکیل تعاونیهای موضوع این تفاهم نامه حدود و وظایف, نحوه واگذاریها, کمک ها, منابع مالی, سرمایه, نحوه فعالیت و سایر موارد و ضوابط و دستورالعملهای مربوطه ظرف دو ماه تهیه و به تصویب طرفین خواهد رسید.
16. اساسنامه تعاونیهای موضوع این توافقنامه, همان اساسنامه تیپ وزارت تعاون خواهد بود.
17. این توافقنامه در 17 بند و 2 تبصره در تاریخ 18/2/86 به امضای وزیر تعاون و معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان محیط زیست رسید و به مدت ده سال قابل اجراء خواهد بود و در صورت تشخیص وزارت تعاون و سازمان حفاظت محیط زیست قابل تمدید می باشد.

گذری کوتاه بر توافقنامه منعقده فیمابین وزارت تعاون و سازمان حفاظت محیط زیست
سازمان محیط زیست و وزارت تعاون به منظور بهبود و ارتقای سطح کارایی و بهره وری شرکتهای تعاونی تفاهم نامه ای را به امضا رساندند که نشانگر تلاش دولت برای کاهش تصدی گری دراین بخش و اجرای اصل ۴۴ قانون اساسی است. به موجب این تفاهم نامه وزارت تعاون و سازمان حفاظت محیط زیست دراختصاص منابع، واگذاری تسهیلات و اعتبارات و کمک های فنی و اعتباری بویژه تسهیلات صندوق تعاون، تعاونی های تشکیل یافته را در اولویت قرار خواهدداد.
از مهم ترین محورهای این تفاهمنامه تشکیل و توسعه تعاونی های محیط زیست، تعاونی های مشاوره ای و پژوهشی، تعاونی های بازیافت ضایعات و ساماندهی پسماندها، تعاونی های نظارت بر رعایت استانداردهای زیست محیطی، خدمات طبیعت گردی، اکوتوریسم، تولید و تکثیر حیات وحش، ایجاد فضای سبز و بهسازی محیط زیست و ارائه خدمات مهندسی زیست محیطی است.
همچنین شرکت های تعاونی که براساس این تفاهم نامه تشکیل می شوند، موظف هستند در انتخاب مدیران عامل خود ضوابط و شرایط هنگام عقد سازمان محیط زیست را رعایت کنند و ادارات کل تعاون پیش ازانتخاب مدیرعامل شرکت تعاونی هماهنگی لازم را با ادارات کل محیط زیست داشته باشند.
البته برای پیگیری مفاد این تفاهمنامه کمیسیونی مرکب از معاون پژوهش و آموزش سازمان حفاظت محیط زیست و معاون طرح و برنامه وزارت تعاون تشکیل شده که دبیرخانه مشترک آن در سازمان حفاظت محیط زیست مستقر خواهدبود.
همکاری محیط زیست و وزارت تعاون با رویکرد اشتغال علاقه مندان و فارغ التحصیلان رشته های محیط زیست در قالب تشکیل تعاونی به امضا رسیده و الگوهای توسعه و گسترش فعالیت تعاونی های زیست محیطی دراختیار متقاضیان قرارمی گیرد.
شرکتهای تعاونی زیست محیطی:
با توجه به گستردگی فعالیت های بخش محیط زیست و اهمیت یافتن مسائل زیست محیطی ، تعداد زیاد فارغ التحصیلان این رشته ، همچنین محور قرار گرفتن بسیاری از برنامه های دولتی ویکه تاز بودن آن و از آنجایی که بخش خصوصی هنوز نتوانسته در ایران به موفقیتهای چشمگیری دست یابد و هنوز از اعتماد بالایی برخوردار نمی باشد مسئولین بنا را بر آن گذاشتند که در این میان شرکتهای تعاونی جایگاه مناسب و بهتری در جهت فعالیت های گوناگون و در این خصوص فعالیت های زیست محیطی را دارا هستند زیرا بخش تعاونی در بطن خود دارای انگیزه های اشتغال زایی نیز هست بنابراین سعی بر آن شد که در جهت تشویق و تاسیس شرکت های تعاونی زیست محیطی اقدامات وتسهیلاتی صورت گیرد بر این مبنا در تاریخ 18/2/86 تفاهمنامه ای مابین وزارت تعاون و سازمان محیط زیست مبنی بر
همکاری های دو طرف در جهت پیشبرد اهداف زیست محیطی و بخش تعاونی منعقد گردید . این توافقنامه درواقع شامل دو رویکرد می باشد. اول اینکه بحث حفاظت از محیط زیست به تمام تعاونیها تزریق شود و دوم اینکه شرکتهای تعاونی زیست محیطی تاسیس گردد که البته تاکید بیشتر بر رویکرد دوم بود.
متعاقب این تفاهمنامه تعدادی شرکت تعاونی زیست محیطی در تهران و دیگر استانها تشکیل شد که بسیاری از آنان نیز دارای عملکردهای مثبتی دراین زمینه بوده اند.
اما با توجه به اینکه مسائل مهم ، محیط زیست آن و جلوگیری از عدم آلودگی محیط انسانی و طبیعی مسائلی مهم، حساس، با اهمیت فراوان و مرتبط با دیگر عوامل می باشد در خصوص تشکیل وتاسیس یک شرکت تعاونی نیز در این راستا چنین مواردی باید در نظر گرفته شود .
بعنوان مثال می بایست حتی امکان تغییراتی را در میزان سهام یا شرایط عضویت ،ایجاد اعتبارات بیشتر وتلاش در جهت عدم انحلال تعاونی با توجه فعالیت زیست محیطی ایجاد کرد مساله دیگری که باید در اینجا خاطر نشان کرد این است که شرکتهای تعاونی اصولاً انتفاعی هستند پس یک شرکت تعاونی زیست محیطی می بایست عهده دار فعالیت ها و پروژه هایی شود که برایشان سودآور است زیرا به ناچار می بایست در جهت بر آوردن خواستها ونیازمندیهای سهامدران خود گام بردارد.
البته تمامی موارد بالا نیازمند یک بررسی و کار کارشناسی دقیق و عمیقی است که با مشارکت وزارت تعاون وسازمان حفاظت محیط زیست باید صورت گیرد.
اما از آنجایی که بخش تعاونی بطور کل در ایران در مسیر حرکت خود با مشکلات زیادی درگیر
می باشد براین اساس توسعه شرکتهای تعاونی زیست محیطی آنچنان که در تفاهمنامه منظورگشته در بلند مدت ثمر بخش خواهد بود.

دستورا لعمل تشکیل تعاونیهای محیط زیست
1- شرکت تعاونی آموزشی وتنویرافکار عمومی:
شرکت تعاونی آموزشی شرکت تعاونی است که جهت انجام امورات آموزشی اعم از:عمومی،تخصصی وتنویــــرافکارعمومی فعالیت می نماید که حد اقل 2 نفر از اعضای آن دارای مدرک کارشناسی محیط زیست وبرنامه آموزشی می باشند.
2- شرکت تعاونی مشاوره ای:
شرکت تعاونی است که نسبت به ارائه مشاوره درزمینه مسائل زیست محیطی ،تشکیل تعاونیها،صنایع تولیدی،خدماتی،حیات وحش،ارزیابی زیست محیطی ،طبیعت گردی،خدمات مهندسی محیط زیست،فضای سبز وبهسازی محیط زیست،بازیافت ،امورات تحقیقاتی وپژوهشی وکلیه امور مرتبط با محیط زیست،آگاهی دادن وتهیه مقدمات فعالیت مورد نظرتشکیل میگرددکه اعضای آن افرادی با مدرک دانشگاهی که حداقل 4 نفرآنها کارشناس ارشد یک نفر کارشناس با تجربه ده سال به بالا می باشند.
3- شرکت تعاونی پژوهشی:
شرکت تعاونی است که بمنظورانجام امورمطالعات،تحقیقات وپژوهش درزمینه مسائل زیست محیطی و کلیه فعالیتهای است که بخش محیط زیست را متاثر می سازد.کلیه اعضای این تعاونی دارای مدرک دانشگاهی درزمینه محیط زیست می باشند.
4- شرکتهای تعاونی بازیافت ضایعات وساماندهی پسماندها
شرکت تعاونی است مه بمنظور جمع آوری ،تفکیک ،استفاده مجدد واز کلیه ضایعات وپسماندهای ناشی از فعالیتهای انسانی،صنعتی،کشاورزی وبیمارستانی تشکیل میگردد که حد اقل 2 نفر ازاعضای آن دارای مدرک کارشناسی ارشد درزمینه محیط زیست وبازیافت یا کارشناسی با حداقل 5 سال سابقه مرتبط می باشند.

5-شرکت تعاونی نظارت بر رعایت استانداردهای زیست محیطی
شرکت تعاونی است که بمنظور پایش وبررسی کلیه طرحهایی که مشمول ارزیابی زیست محیطی میگردند،همچنین نظارت بر رعایت استانداردهای زیست محیطی درزمینه (آب،خاک،هوا،صوت)فعالیت می نماید.
کلیه اعضای این تعاونی فارغ التحصیلان دارای مدرک دانشگاهی مرتبط با شاخصهای نظارتی ذکرشده می باشند.
6-شرکت تعاونی خدمات طبیعت گردی واکو توریسم
شرکت تعاونی است که به منظور هدایت ،راهنمایی وجلب گردشگران ،همچنین هماهنگی جهت بازدید از مناطق تحت مدیریت سازمان و جاذبه های طبیعی تشکیل گردید وحد اقل 2 نفر ازاعضای این تعاونی دارای مدرک تحصیلی مرتبط با اکوتوریسم می باشند.
7-شرکتهای تولیدوتکثیرحیات وحش وقرق اختصاصی
شرکت تعاونی است که بمنظور حفظ واحیای حیات وحش وتنوع زیستی ازطریق ایجاد فرقهای اختصاصی مراکز تکثیر،نگهداری وپرورش حیات وحش وصدور پروانه های شکاروصید تشکیل ومورد استفاده قرار میگیردکلیه اعضای این شرکت دارای مدرک دانشگاهی مرتبط با تجارب فعالیتی مرتبط با محیط زیست باشند.
8-شرکتهای تعاونی ایجادفضای سبزوبهسازی محیط زیست
شرکتی خواهدبود که بمنظور زیباسازی محیط زیست ،کنترل آلودگی هوا وفرسایش خاک ازطریق ایجاد کمربند سبز حفاظتی ،توسعه فضای سبز شهری وواحد های صنعتی واحیای کلیه زیست بومهای تخریب شده فعالیت مینماید کلیه اعضای این شرکت دارای مدرک دانشگاهی با تجربه فعالیتی مرتبط میباشند.
9-شرکت تعاونی خدمات مهندسی زیست محیطی
به منظور ارائه خدمات در کلیه زمینه های زیست محیطی اعم از صنعتی،خدماتی،تولیدی،کشاورزی،گردشگری،محلهای دفن زباله وسیستمهای دفع فاضلاب تشکیل میگردد.کلیه اعضای این شرکت دارای مدرک دانشگاهی وتجربه فعالیتی مرتبط می باشند.
تحلیل آمارهای تعاونیهای زیست محیطی دریافتی از سامانه آماری وزارت تعاون در
سال 1387

وضعیت کل تعاونیهای خدمات برحسب گرایش تا تاریخ پایان سال 1387
آمار کلان
تعداد
اعضاء
سرمایه (هزارریال)
اشتغالزایی
خدمات
27441
1146617
62229980634
319694
حمل و نقل
3021
191169
735303279
76948
تامین نیاز صنوف خدماتی
741
26539
62204007
4955
جمع
31203
1364325
63027487920
401597

نمودار وضعیت کل تعاونیهای خدمات بر حسب گرایش

ـ با توجه به آمار فوق تعداد کل تعاونیهای خدمات 31203 تعاونی ،با 1364325 عضو و63027487920 میلیون ریال سرمایه ثبتی و 401597 مورد اشتغالزایی می باشد.
ـ از تعداد 31203 تعاونی "کل تعاونیهای خدمات "27441 تعاونی مربوط به بخش خدمات با 1146617 عضو 62229980634 میلیون ریال سرمایه ثبتی و 319694 مورد اشتغالزایی
می باشد.(جدول الف )
ـ از تعداد کل تعاونیهای خدمات(31203 تعاونی) تعداد 3021 تعاونی مربوط به بخش حمل ونقل با 191169عضو 735303279 میلیون ریال سرمایه ثبتی و 76948 مورد اشتغالزایی می باشد. (جدول ب)
ـ از تعداد کل تعاونیهای خدمات( 31203 تعاونی) تعداد 741 تعاونی مربوط به بخش تامین نیاز صنوف خدماتی با 26539 عضو 62204007 میلیون ریال سرمایه ثبتی و 4955 مورد اشتغالزایی
می باشد. (جدول ج)

استان
تعداد
اعضاء
سرمایه(هزار ریال)
اشتغالزایی
اتحادیه تحقیقاتی وپژوهشی
0

0
0
0
اتحادیه خدمات ادارای مالی وپشتیبانی
3
8492
25549460
62
اتحادیه خدمات آموزشی
2
14
32620
9
اتحادیه خدمات بهداشتی ودرمانی
2
27
780000
2
اتحادیه خدمات چاپ ونشر
0
0
0
0
اتحادیه خدمات رایانه ای
1
7
4200
7
اتحادیه خدمات فراورده های نفتی
0
0
0
0
اتحادیه خدمات فنی ومهندسی ومشاوره
2
14
31500
14
اتحادیه خدماتی ومکانیزاسیون کشاورزی
2
14
37500
15
اتحادیه گردشگری وهتلداری
1
7
10500
7
اتحادیه مدارس غیرانتفاعی
0
0
0
0
اتحادیه هنری وفرهنگی وتبلیغاتی
1
51
7650
1
اتحادیه ورزشی
592
5214
25707697
5230
بسته بندی وسورتینگ
820
8637
62089185
8907
تحقیقاتی وپژوهشی
137
2799
7347282
1518
چندمنظوره
27
51445
18091647306
7148
خدمات ادارای مالی وپشتیبانی
2581
61252
138542770
32871
خدمات آموزشی
1581
16208
54532638
17359
خدمات بهداشتی ودرمانی
1949
40506
173583465
23271
خدمات بیمه ای
51
418
752475
317
خدمات چاپ ونشر
561
6874
44812559
4465
خدمات راهداری
202
4098
8419017
2256
خدمات رایانه ای
2385
18863
59946831
15736
خدمات زیست محیطی
272
3024
50177090
2500
خدمات فراورده های نفتی
286
3851
24772180
2053
اتحادیه تحقیقاتی وپژوهشی
0
0
0
0
اتحادیه خدمات ادارای مالی وپشتیبانی
3
8492
25549460
62
خدمات فنی ومهندسی ومشاوره
1956
59600
92668382
74248
خدمات کالایی
660
24991
95746385
6113
خدمات مخابراتی وپستی
363
4714
19197509
3145
خدماتی توزیع آب وبرق وگاز
810
15486
16256750
9048
خدماتی جمع اوری شیروسایرفراورده های لبنیاتی
244
3855
9147181
1597
خدماتی ومکانیزاسیون کشاورزی
2918
43883
101564400
24088
سایر
5141
716391
513718347
51246
گردشگری وهتلداری
770
9135
96267303
7472
مدارس غیرانتفاعی
839
13074
55476807
9483
هنری وفرهنگی وتبلیغاتی
909
9062
33349195
7117
مجموع
27441
1146617
62229980634
319694
وضعیت کل تعاونیهای خدماتی (بخش خدمات) براساس سامانه آماری وزارت تعاون تا پایان سال 1387 (جدول الف)

وضعیت کل تعاونیهای خدمات (بخش حمل ونقل) براساس سامانه آماری وزارت تعاون تا تا پایان سال 1387 (جدول ب )
استان
تعداد
اعضاء
سرمایه(هزار ریال)
اشتغالزایی
اتحادیه اتوبوسداران
0
0
0
0
اتحادیه اژانس های اتومبیل کرایه
0
0
0
0
اتحادیه بوژی داران
0
0
0
0
اتحادیه تاکسیرانی
0
0
0
0
اتحادیه تانکرداران
0
0
0
0
اتحادیه حمل ونقل دریایی
1
8
24000
0
اتحادیه خاورداران
0
0
0
0
اتحادیه سواری کرایه برون شهری
0
0
0
0
اتحادیه کامیونداران بین المللی – تریلی داران
0
0
0
0
اتحادیه کامیونداران داخلی
0
0
0
0
اتحادیه کمپرسی داران
0
0
0
0
اتحادیه مینی بوس داران
0
0
0
0
اتحادیه وانت بارداران
0
0
0
0
اتوبوسداران
137
10596
6213595
3464
اژانس های اتومبیل کرایه
710
8970
16573585
6463
بوژی داران
2
27
10700
7
تاکسیرانی
323
46538
26053737
23370
تانکرداران
66
7151
7603548
4253
چندمنظوره
1
7
3500
7
حمل ونقل دریایی
534
6557
46115109
5114
خاورداران
30
1850
987760
698
سواری کرایه برون شهری
235
6116
28930804
3639
کامیونداران بین المللی – تریلی داران
34
1430
2431650
620
کامیونداران داخلی
325
53157
99127034
18788
کمپرسی داران
59
7816
13833592
1151
مینی بوس داران
274
19473
17673775
7473
وانت بارداران
163
19969
5082787
1731
مجموع
3021
191169
735303279
76948

وضعیت کل تعاونیهای خدمات (بخش تامین صنوف خدماتی ) براساس سامانه آماری وزارت تعاون تا تا پایان سال 1387 (جدول ج)
استان
تعداد
اعضاء
سرمایه(هزار ریال)
اشتغالزایی
اتحادیه تامین نیازصنوف خدماتی
0
0
0
0
تامین نیازصنوف خدماتی
732
26490
62092007
4940
چندمنظوره
0
0
0
0
مجموع
741
26539
62204007
4955

همانگونه که در (جدول الف ) مشاهده می شود از تعدادکل تعاونیهای خدمات (31203 تعاونی)تعاونی زیست محیطی ثبت شده در کل کشور 272 تعاونی با تعداد 3024 عضو و سرمایه ثبتی 50177090 میلیون ریال و اشتغالزیی 2500 می باشد.(جدول شماره 1)
ـ از تعداد 272 تعاونی زیست محیطی تعداد 106 تعاونی با 1531 عضو و سرمایه ثبتی 46850390 میلیون ریال و اشتغالزایی 983 نفر در وضعیت فعال می باشند.(جدول شماره 2)
ـ از تعداد 272 تعاونی زیست محیطی تعداد 130 تعاونی با 1156 عضو و سرمایه ثبتی 2706650 میلیون ریال و اشتغالزایی 1277 نفر در وضعیت در دست اجرا می باشند.(جدول شماره 3)
ـ از تعداد 272 تعاونی زیست محیطی تعداد 34 تعاونی با 290 عضو و سرمایه ثبتی 608550 میلیون ریال و اشتغالزایی 193 نفر در وضعیت غیرفعال می باشند.(جدول شماره 4)
ـ از تعداد 272 تعاونی زیست محیطی از تعدادکل تعاونیهای ثبت شده استان سیستان و بلوچستان با تعداد 39 تعاونی معادل ( 4/14 ) درصد بیشترین و استانهای چهار محال و بختیاری، لرستان، گلستان، سمنان،با تعداد یک تعاونی معادل ( 37/0 ) درصدکمترین تعداد تعاونی را دارا می باشند.
ـ از تعداد کل 3024 تعداد عضو، استان مرکزی با 349 عضو بیشترین و استانهای چهار محال و بختیاری و سمنان و لرستان وگلستان مشترکا با 7 عضو کمترین تعداد عضورا به خود اختصاص داده است .
ـ از تعدادکل 2500 مورد اشتغالزایی، استان قزوین با 325 مورد بیشترین اشتغالزایی و استانهای چهار محال و بختیاری و سمنان و لرستان وگلستان مشترکا با 7 مورد کمترین اشتغالزایی را داشته اند .

(جدول شماره 1 )
آمار کل تعاونیهای زیست محیطی براساس سامانه آماری وزارت تعاون
تا پایان سال 1387

استان
تعداد
اعضاء
سرمایه(هزار ریال)
اشتغالزایی
آذربایجان شرقی
8
95
212100
127
آذربایجان غربی
3
250
35053
22
اصفهان
13
139
1055320
123
ایلام
3
21
31500
19
بوشهر
4
28
42000
21
تهران
13
110
210450
132
چهارمحال وبختیارئ
1
7
147000
7
خراسان جنوبی
3
44
61800
16
خراسان رضوئ
4
30
42000
14
خراسان شمالی
5
139
44491800
73
خوزستان
22
177
620140
187
سمنان
1
7
31500
7
سیستان وبلوچستان
39
340
1042820
316
فارس
6
124
96600
29
قزوین
4
39
59157
325
کردستان
7
98
68700
37
کرمان
18
235
220500
164
کرمانشاه
24
188
257200
265
کهگیلویه وبویراحمد
22
155
483850
165
گلستان
1
7
10500
7
گیلان
10
71
86550
62
لرستان
1
7
10500
7
مازندران
14
114
125400
104
مرکزئ
28
349
352350
90
هرمزگان
4
95
108300
45
همدان
3
22
33000
22
یزد
9
86
229500
67
مجموع
272
3024
50177090
2500

(جدول شماره 2 )
آمار کل تعاونیهای زیست محیطی فعال براساس سامانه آماری وزارت تعاون
تا پایان سال 1387

استان
تعداد
اعضاء
سرمایه(هزار ریال)
اشتغالزایی
آذربایجان شرقی
6
68
174600
121
آذربایجان غربی
2
243
24553
15
اصفهان
3
29
190520
28
ایلام
1
7
10500
5
بوشهر
1
7
10500
5
تهران
4
40
126000
34
چهارمحال وبختیارئ
1
7
147000
7
خراسان جنوبی
1
30
40800
8
خراسان رضوئ
2
14
21000
8
خراسان شمالی
3
125
44470800
63
خوزستان
6
62
88740
66
سمنان
1
7
31500
7
سیستان وبلوچستان
16
127
583220
122
فارس
3
86
42600
16
قزوین
2
21
35457
18
کردستان
3
70
26700
15
کرمان
5
110
51300
108
کرمانشاه
9
81
94000
114
کهگیلویه وبویراحمد
9
64
237350
81
گیلان
3
21
23100
14
مرکزئ
19
179
217350
65
هرمزگان
1
74
24300
20
همدان
1
8
12000
8
یزد
4
51
166500
35
مجموع
106
1531
46850390
983

(جدول شماره 3 )
آمار کل تعاونیهای زیست محیطی در دست اجرا براساس سامانه آماری وزارت تعاون
تا پایان سال 1387

استان
تعداد
اعضاء
سرمایه(هزار ریال)
اشتغالزایی
آذربایجان شرقی
1
7
31500
6
آذربایجان غربی
1
7
10500
7
اصفهان
10
110
864800
95
بوشهر
3
21
31500
16
تهران
7
55
61950
86
خراسان جنوبی
2
14
21000
8
خراسان رضوئ
2
16
21000
6
خراسان شمالی
2
14
21000
10
خوزستان
12
86
485700
114
سیستان وبلوچستان
19
178
212800
178
فارس
2
18
24000
7
قزوین
1
11
13200
300
کردستان
2
14
21000
15
کرمان
13
125
169200
56
کرمانشاه
8
57
83550
91
کهگیلویه وبویراحمد
13
91
246500
84
گلستان
1
7
10500
7
گیلان
4
29
29850
26
لرستان
1
7
10500
7
مازندران
10
70
67900
69
مرکزئ
7
156
111200
25
هرمزگان
3
21
84000
25
همدان
2
14
21000
14
یزد
4
28
52500
25
مجموع
130
1156
2706650
1277

(جدول شماره 4 )
آمار کل تعاونیهای زیست محیطی غیرفعال براساس سامانه آماری وزارت تعاون
تا پایان سال 1387

استان
تعداد
اعضا
سرمایه
اشتغالزایی
آذربایجان شرقی
1
20
6000
0
ایلام
2
14
21000
14
تهران
2
15
22500
12
خوزستان
4
29
45700
7
سیستان وبلوچستان
4
35
246800
16
فارس
1
20
30000
6
قزوین
1
7
10500
7
کردستان
2
14
21000
7
کرمانشاه
7
50
79650
60
گیلان
3
21
33600
22
مازندران
4
44
57500
35
مرکزئ
2
14
23800
0
یزد
1
7
10500
7
مجموع
34
290
608550
193

لیست اسامی تعاونیهای خدماتی زیست محیطی بر اساس سامانه آماری وزارت تعاون تا تا پایان سال 1387
استان
شهر
نام شرکت تعاونی
آدرس دفتر
نام فعالیت
مرکزی
اراک
خدماتی فرح بخش

زیبا سازی ساختمانهای اداری وانجام کارپردازی دستگاهها
مرکزی
اراک
پویندگان توانمهر

ارایه خدمات به ادارات دولتی در نظافت وفضای سبز
مرکزی
اراک
نشاط آوران پاکیزه

اداره امور رستورانهاوغذاخوریهاوفضای سبزوزیباسازی
مرکزی
اراک
لاله زمرد اراک

ارایه خدمات نگهداری وتوسعه فضای سبز
مرکزی
اراک
سبز آرام اراک

انجام خدمات فضای سبز ونظافت
مرکزی
اراک
پیشگامان نگهداشت صنعت

ارایه خدمات شامل حفاظت نگهداری ونگهبانی وتعمیرات
مرکزی
اراک
کاران کاراراک
اراک -بازار-سرای فلسطین
نگهداری فضای سبز،طبخ وتوزیع غذا،امورتنظیفات ادارات و000
مرکزی
اراک
سبزارغوان اراک
اراک -انتهای شهرک هجرت -جنب گلخانه
خدمات درامورکشاورزی ،اداری ،فضای سبز، ابرسانی وبیمه کشاو
مرکزی
اراک
ره پویای گشایش
اراک -سه راه ابوذر- ابتدای خ ابوذر پلاک 35
اماده سازی واجراونصب شبکه اب برق فاضلاب تلفن فضای سبزجدول کش
مرکزی
اراک
خدمات اداری بهمن آرا سفیر

ارایه خدمات نظافت باغبانی ونگهداری فضای سبز
مرکزی
اراک
خدمات عمرانی شهرک صنعتی حاجی اباد

پیگیری عمران شهرک صنعتی حاجی اباد
مرکزی
اراک
شیواصنعت جاوید
اراک -خ طالقانی -کوچه عزیزی پلاک 42
فضای سبز، انجام عملیات برق فشارقوی وضعیف ،سرویس ایاب وذهاب
مرکزی
اراک
خوش پخت مجید
اراک-ایبک آباد
تولید رشته آشی و توزیع آن
مرکزی
دلیجان
ابخیزان طبیعت سبزدلیجان
دلیجان -خ شهیدبهشتی -کوچه بدر-بریدگی اول منزل اول
تهیه واجرای طرحهای ابخیزداری ،اب وخاک ،فضای سبز،جنگل کاری 0
مرکزی
ساوه
بهار آشنا

ارایه خدمات در زمینه نگهداری تاسیسات وفضای سبز
مرکزی
اراک
مهرورزان نافع
اراک -خ قایم مقام -کوچه مطهری 2پ 9
ارایه خدمات نگهداری اماکن عمومی فضای سبزباغات ساختمانهاو0
مرکزی
تفرش
خدماتی تفرش حامی
تفرش -روستای کوکان -خ شهید کمالی مقدم منزل رضاخرازانی
ایجادونگهداری فضای سبز،خدمات رفاهی ،سلف سرویس و بهداشتی
مرکزی
ساوه
پاک پیام

انجام امور خدماتی شهری وفضای سبز
مرکزی
محلات
خدماتی اختر چی

تامین نیروهای انسانی خدمانی کلیه ادارات فضای سبز
مرکزی
محلات
خدماتی پیک پاکی محلات
محلات -سفلی -خ شهیدچمران -پلاک 698
خدمات شهری
مرکزی
محلات
خدماتی پاک شهر
محلات -میدان استادیوم -بلوار بهشتی غربی کوچه شهیدمحمدحسینی
خدمات شهری از قبیل نظافت ،جمع اوری ضایعات ،جدول گذاری و000
مرکزی
خمین
گل افرای خمین
خمین -خ تختی -پلاک 2
طراحی واجرای پارکهاوفضای سبزونظارت
مرکزی
ساوه
خدماتی کارکنان شبکه بهداشت ودرمان

انجام امور نظافت ادارات وارگانهای دولتی وخصوصی
مرکزی
ساوه
خدماتی بصیر

نظافت شهر
گیلان
رشت
خدمات مشاوره ای زیست محیطی چکاوک شمال

ایجادفضای سبزوپارک سازی محیط زیست وبازیافت ضایعات
گیلان
رشت
آوای سرزمین پارس

بازیافت زباله
گیلان
لنگرود
خدماتی طبیعت گستر امید لنگرود

حفاظت از جنگل
گیلان
املش
خدمات زیست محیطی هلوسرا

حفاظت از جنگل
مرکزی
ساوه
خدماتی سبزپوشان کمندان
ساوه -خ استادمطهری -مطهری 12پلاک 33
نگهداری فضای سبز نگهبانی طبخ غذا سرویس دهی به ادارات و000
مرکزی
ساوه
خدماتی چمن ارای ساوه

خدمات عمومی از قبیل نگهداری فضای سبز،تاسیسات و000

لیست اسامی تعاونیهای خدماتی زیست محیطی بر اساس سامانه آماری وزارت تعاون تا پایان سال 1387
استان
شهر
نام شرکت تعاونی
آدرس دفتر
نام فعالیت
مرکزی
ساوه
ابتکارنوین ساوه
ساوه -خ طالقانی -نبش طالقانی 14-ملک صفاپور
ارایه کلیه خدمات عمومی از قبیل نگهداری فضای سبز،تنظیف وغیر
گیلان
فومن
جنگل میقات سبز

حفاظت واحیاء عرصه های منابع طبیعی
گیلان
شفت
برکه آبی امیر
شفت شالما
حفاظت از جنگل
گیلان
شفت
سبز اندیشان شفت

حفاظت منابع طبیعی
گیلان
املش
طرح حفاظت از جنگل نارون

حفظ و نگهداری از جنگل
مازندران
بابل
کاویان پسماندشمال

خدمات وجمع آوری زباله
مازندران
بابل
خدماتی زرگرشهربابل

جمع آوری زباله وخدمات شهری
مرکزی
سربند
خدماتی متین پویاشازند
شازند-روستای قدمگاه -جنب نانوایی
حفظ ونگهداری پارکهاومیادین وبلوارهاوفضای سبزادارات
گیلان
طوالش
همیاران طبیعت جنگل گستر

حفاظت از منابع طبیعی
مازندران
بهشهر
خدماتی زیست محیطی دهکده سبز گرجی محله

ارایه خدمات نیروی انسانی ،محیطزیست ،آب فاضلاب بهداشت محیط
مازندران
تنکابن
توزیعی ارمغان پاک دانیال

عرضه خدمات درزمینه جمع اوری ودفع بهداشتی زباله
مازندران
ساری
خدمات فنی جنگل شماره 384

کشاورزی عمرانی وزیربنایی
مازندران
سوادکوه
خدماتی سبزکاوان شمال

جمع آوری کاغذهای باطله ایجادفضای سبزمناقصه هاوبازیافت
مازندران
رامسر
خدمات فنی مهندسی پردیس سبز رامسر
رامسر – پاساژ ضابط ) میدان امام (طبقه دوم
جنگل کاری
مازندران
ساری
بازیافت پاکسازمازندران

بازیافت موادزایدجامددرزمینه جمع آوری پسماندهای خشک شهری
مازندران
نور
همیارسبزنور

فضای سبز-خدمات شهری وپیمانگاری ساختمان
مازندران
بابل
خدمات سبزسازان پویای طبرستان

انجام فعالیتهای خدماتی جمع آوری وحمل زباله های شهری
آذربایجان شرقی
اهر
1243خدماتی پاکیزان آسایش اهر
اهرخیابان امام خمینی پاساژ میرداماد
توزیعی وخدماتی
آذربایجان شرقی
اهر
خدمات تنظیفی 2118اهر

عرضه خدمات درزمینه تنظیفات -نگهبانی فضای سبز
مازندران
بهشهر
خدماتی پاکیزان خلیل شهر

عرضه خدمات شهری
مازندران
چالوس
خروشان رودشمال

ارایه خدمات امورفضای سبزازقبیل جنگل پارک نهال بوته بذر000
آذربایجان شرقی
تبریز
شرکت تعاونی خدماتی فضای سبز697
تبریز-کوی باغمیشه -روبروی نیروگاه
عرضه خدمات ونظارت واحداث ونگهداری پارکها
مازندران
نور
خدماتی زمین پاک نور

جمع آوری وپیمانکاری زباله های شهری واداری
آذربایجان شرقی
تبریز
خدمات فضای سبز1955تبریز
//
ارایه خدمات به پارکهاوباغات وآبیاری فضای سبزواحداث پارکها
مازندران
نور
تعاونی خدماتی کارکنان ندامتگاه نور
نورـ خ امام )ره (ـ میدان امام ) ره (ـ اداره زندان نور
ارایه انواع خدمات زیست محیطی
فرااستانی
تبریز
خدمات فضای سبز 1693

فضای سبزپارکهاخدمات کشاورزی تنظیفی پشتیبانی آموزش ترویج
کرمانشاه
اسلام آبادغرب
1417 خدمات شهری

ارایه خدمات شهری مثل نظافت ایجاد فضای سبز و نگهداری آن
کرمانشاه
سنقر
2113خدمات شهری و مالی حسابداری
سنقر طبقه زیرین پاساژ امام
اریه خدمات مالی و حسابداری و شهری
کرمانشاه
سنقر
2197 خدمات شهری مادیان کوه سنقر

خدماتی
لیست اسامی تعاونیهای خدماتی زیست محیطی بر اساس سامانه آماری وزارت تعاون تا تا پایان سال 1387
استان
شهر
نام شرکت تعاونی
آدرس دفتر
نام فعالیت
آذربایجان غربی
نقده
حفاظت از محیط زیست دوستداران طبیعت سلدوز نقده
نقده خیابان امام پاساژ دلیری طبقه فوقانی
حفاظت از محیط زیست
کرمانشاه
پاوه
2524خدمات شهری و تامین نیروی انسانی

ارایه کلیه خدمات به ادارات
کرمانشاه
سرپل ذهاب
2450خدمات شهری زاگرس سرپلذهاب

خدمات شهری شامل ابیاری -گلخانه ای -فضای سبز-جمع اوری زباله
آذربایجان غربی
ارومیه
زیست پویان ارومیه
ارومیه خ خرمشهر خ لاله پلاک 29 کد پستی 5717638133
اندازه گیری و سنجش آلاینده های محیط زیست
کرمانشاه
اسلام آبادغرب
2839خدمات شهری وتامین نیروی انسانی زیباسازدانیال غ

خدمات شهری وتامین نیروی انسانی زیباسازدانیال غرب
فرااستانی
قصرشیرین
2507خدمات شهری آرت میتا
کرمانشاه -میدان آزادی پاساژقصر -طبقه سوم پلاک 58
نگهداری فضای سبز رفت و روب شهروغیره
کرمانشاه
سنقر
2068 خدمات شهری

خدماتی
کرمانشاه
قصرشیرین
1792خدمات شهری واداری نیک خادم

تامین نیروی انسانی کلیه ادارات و سازمانا و ارگانها
کرمانشاه
قصرشیرین
1793 خدمات شهری وعمومی

حمل و تخلیه زباله -تفکیک زباله
کرمانشاه
کرمانشاه
2719خدمات شهری بهاران دالاهو
کرمانشاه -شهرک پردیس -بلوک 180قطعه اول
خدمات شهری
کرمانشاه
سنقر
745 خدمات شهری
سنقر -خ -فرمانداری پلاک 49
ارایه خدمات اداری -نظافت ونگهداری خدمات تاسیساتی
فرااستانی
سنقر
1274 خدمات شهری وعمومی

ارایه خدمات شهری و بازرگانی
کرمانشاه
گیلان غرب
1425خدمات شهری

جمع آوری زباله – نگهداری فضای سبزو خدمات پیمانکاری
کرمانشاه
گیلان غرب
1428خدمات شهری

جمع آوری زباله نگهداری فضای سبز و خدمات پیمانکاری
کرمانشاه
گیلان غرب
2570 خدمات شهری -زیباسازان شهر گیلانغرب

خدمات شهری
کرمانشاه
قصرشیرین
1895 خدمات شهری

خدمات
فرااستانی
قصرشیرین
1891خدمات شهری وعمومی

ارایه خدمات شهری
کرمانشاه
صحنه
1682 خدمات شهری

فضای سبزدفع زباله خدمات نظافتی ادارات مختلف و سلفسرویس
خوزستان
آبادان
طلوع دوباره بهمنشیر
ابادان احمد اباد لین 5 اصلی بین 7و8فرعی پلاک 96
عرضه خدمات شهری
خوزستان
آبادان
گستر نمای شایگان
ابادان کوی قدس بهار 9 پلاک 53
خدمات شهری
خوزستان
اهواز
مطالعات زیست محیطی خوزستان
اهواز -خ مسلم -بین خ بهار و آهنگری -طبقه 2 پ 99
ارایه خدمات فنی مهندسی به واحدهای تولیدی -صنفی -کشاورزی
کرمانشاه
سنقر
1321 خدمات شهری واداری

ارایه خدمات بازرگانی – شهری –
خوزستان
اهواز
زبر جدسبز دشت خوزستان
شهرک دانشگاه خ 59 پلاک 174
خدمات و فعالیتهای زیست محیطی
کرمانشاه
کنگاور
2661خدمات شهری وبهسازی محیطزیست

بهسازی محیط زیست
کرمانشاه
هرسین
1511خدمات شهری

خدماتی
خوزستان
خرمشهر
کشاورزی سنبله سبز کارون
خرمشهر روستای مشارع کیلومتر 35جاده امام صادق
طرح ومشاوره وایجاد ونگهداری فضای سبز وجنگلداری
کرمانشاه
جوانرود
2881خدمات اداری شاهومهر

خدمات اداری و پیمانکاری وشرکت درمناقصات اداری

لیست تعاونیهای خدماتی زیست محیطی بر اساس سامانه آماری وزارت تعاون تا تا پایان سال 1387
استان
شهر
نام شرکت تعاونی
آدرس دفتر
نام فعالیت
خوزستان
ایذه
جنگل ومرتع شماره 2 مورد غفار
ایذه روستای مورد غفار
تهیه واجرای طرح وتامین واداره واحد جنگل ومرتع
خوزستان
شادگان
خدمات شهری سنا دورق
شادگان خیابان پاسداران
ارایه خدمات شهری تمیز کردن خیابانها وشهروپارکها
خوزستان
شادگان
لاله نور شادگان
شادگان خ مولوی جنب مزار سیدعلی
خدمات فضای سبز جدول بندی تمیز کردن خیابانها
خوزستان
شادگان
فاتح سبز شادگان
شادگان خ باهنر کوچه 12 فروردین
خدمات شهرداری ایجاد فضای سبز و تمیز کردن خیابانها
خوزستان
شادگان
خدمات شهری گلبهار دورق
شادگان جاده کمربندی بعداز پل هوایی
ارایه خدمات شهرسازی ونگهداری فضای سبزو جمع اوری زباله
خوزستان
اهواز
خدمات شهری کیانپارس
اهواز کیانپارس خیابان دوم شرقی طبقه فوقانی املاک امیر
خدمات عمرانی ـ محوطه سازی وفضای سبز
خوزستان
اهواز
خدماتی پارسا
اهواز خیابان سی متری جنب پل سیاه الکتریکی تابان
خدمات شهری
خوزستان
اهواز
خدمات شهری پویا
اهواز کوی ملت خیابان 20متری اقبال نبش خیابان 8 پ 27
خدمات شهری )سرویس رسانی وایجادفضای سبزوساختمانی (
خوزستان
خرمشهر
کشاورزی گندم کاران اروند خوزستان
خرمشهر روستای مشارع کیلومتر 30جاده امام جعفر صادق
طرح وایجاد نگهداری فضای سبز
خوزستان
خرمشهر
کشاورزی مشارع سبز خرمشهر
خرمشهر روستای مشارع کیلومتر 40جاده امام جعفر صادق
طرح ومشاوره و ایجاد ونگهداری فضای سبز
خوزستان
خرمشهر
خدماتی اعتکاف خرمشهر
خرمشهر خیابان مولوی روبروی بانک ملی شعبه شتاب
انجام کلیه امور خدمات شهری
خوزستان
شادگان
فخر جنوب شادگان
شادگان خ مولوی نرسیده به مزار سید علی
ایجاد فضای سبزونگهداری ازپارکها
فارس
داراب
خدمات بهداشتی ارکان شهرستان داراب

جمع آوری بازیافت و دفع مواد زاید
فارس
مرودشت
خدمات جمع اوری زباله مرودشت

جمع اوری زباله
خوزستان
اهواز
خدماتی پردیس پیمان
اهواز- جاده گلستان -فاز 1- گروه ملی -3 – پ 114
بهسازی فضای سبز- سرویس دهی
خوزستان
بندرماهشهر
خدمات ایثارگران ماهشهر
ناحیه صنعتی خ آتش نشانی
نگهداری ازفضای سبز
خوزستان
مسجدسلیمان
اتش ققنوس جنوب
مسجد سلیمان 22بهمن روبروی اژانس شهرام بنگله 77
بازیافت زباله
فارس
شیراز
حافظان حیات وحش

ارایه خدمات زیست محیطی
کرمان
بافت
خدمات ابخیزداری فراگامان بافت

اجرای طرحهای آبخیزداری ونقشه کشی اجرای طرحهای اصلاح وتوسعه
فرااستانی
اقلید
تعاونی زیست محیطی 90اقلید

حفظ و احیا مراتع
فارس
شیراز
تعاونی 36

حفظ گسترش نگهداری وایجادفضای سبزوشهری -بهبودبهروری
فارس
شیراز
خدماتی جهان سفیر فارس
شیراز-جاده حسین آباد شرکت صنایع الکترونیک شیراز
ارایه خدمات ترابری -فضای سبز-خدمات عموی
کرمان
بم
سازندگی سجاد کویر بم
بم- فهرج روستای برج اکرم دشتوییه
احیاء طرحای منابع طبیعی قرق بانی درختکاری طرحهای ت
کرمان
سیرجان
خدماتی ویلاگستر سیرجان

خدمات کف سایی نوشته های روی دیواربادستگاه قالی کارواش
کرمان
سیرجان
آسایش گستر سمنگان

خ تاسیساتی -فضای سبز-نظافتی
کرمان
بم
توسعه وعمران ریگان

خدمات شهری ساخت وسازپل سازی ایجادتفریحگاه جمع آوری زباله

لیست تعاونیهای خدماتی زیست محیطی بر اساس سامانه آماری وزارت تعاون تا تا پایان سال 1387
استان
شهر
نام شرکت تعاونی
آدرس دفتر
نام فعالیت
کرمان
زرند
خدمات شهری صالح تلاش زرند

خدمات شهری اعم از تنظیف فضای سبزخدمات معدنی حمل ونقل
کرمان
زرند
خدمات تنظیفی افق کارزرند

ارایه خدمات تنظیفی
کرمان
سیرجان
درساخدمات شایگان

خدمات در زمینه فضای سبز-تنظیف وتامین نیروی انسانی -تاسیسا
کرمان
سیرجان
خدمات فنی مهندسی پاک بان صنعت سمنگان
میدان ازادی-ک 11- پ49
بازیافت و جمع اوری زباله
کرمان
کرمان
بازیاب ضایعات فلزی وغیرفلزی حدیدکرمان

جمع آوری وبازیافت ضایعات فلزی وغیرفلزی وتبدیل آنها
کرمان
سیرجان
خدماتی نارنج قلعه
خ خواجو نبش 15 خرداد پ 185
انجام کلیه امور خدماتی نظیر نگهداری فضای سبز
کرمان
کرمان
خدماتی کرمان اعجاز

خدماتی ، اموراداری ،نظافتی
کرمان
کرمان
اصحاب صالح صفه

نگهداری فضای سبز
کرمان
جیرفت
خدماتی صبای قمادین

رفت وروب خیابان جمع آوری زباله مدفون کردن آنهاتوسعه فضاسبز
کرمان
زرند
خدمات شهری
زرند-خ 15خرداد-جنب فضای سبز شهرداری زرند
ارایه-کلیه خدمات شهری
کرمان
کرمان
خدماتی بازرگانی داودان بارز کرمان

ارایه خدمات شهرسازی ـ تنظیف شهر و موسسه ـراهسازی
خراسان رضوی
گناباد
خدماتی کویرسبزگناباد کد6573
گناباد خیابان شهیدشوریده 10
ارایه خدمات فضای سبزبه خدمات بیمه محصولات کشاورزی
خراسان رضوی
مشهد
خدمات کشاورزی مشهدشمیم شرق کد7516
مشهد خیابان جانباز7خیابان شهیدهوشنگی پلاک 18
نگهداری فضای سبزوپارکها،خدمات شهری وپشتیبانی
اصفهان
اصفهان
دهیاریهای بخش بن رود
شهرورزنه
حفاری زباله نظافت جدول بندی آسفالت پروژه های عمرانی
کرمان
شهربابک
زرین گل بابک

نظافت و بهداشت محیط
اصفهان
اصفهان
آرین گل سپاهان
اصفهان خیابان مشتاق دوم بلوارمهرآبادکوی ششم پلاک 7
مشاوره درامورگل آرایی وفضای سبز
اصفهان
اصفهان
خدماتی دهیاریهای منطقه جرقویه علیا
جرقویه علیا دهستان و روستای رامشه
امور نظافتی معابر جمع آوری وحمل ودفن زباله های روستایی
خراسان رضوی
تایباد
خدمات همیاران طبیعت باخرز کد7885
تایباد روستای قلعه سرخ باخرز
خدمات ازقبیل حفاظت ،توسعه فضای سبز،بیابان زدایی آبخیزداری
فرااستانی
مشهد
خدمات بهسازی پاکزیست مشهد
مشهد بلوارفردوسی بلوارشهیدفرامرزعباسی ،عباسی 6پلاک 43طبقه دوم
خدمات بهسازی محیط زیست
کرمان
کوهبنان
خدمات معدنی ،اداری ،تنظیفی سحرخیزان کوهبنان

ارایه خدمات معدنی
اصفهان
اصفهان
نگین سبزبن رود
اصفهان بن رود ورزنه
فضای سبز آبیاری درخت ودرختچه زباله تامین نیروانسانی
اصفهان
نجف آباد
دهیاریهای بخش مهردشت نجف آباد

جمع آوری زباله بخش مهردشت وبقیه بشرح ماده سه اساسنامه
اصفهان
لنجان
توسعه عمرانی اقتصادی دهیاریهای لنجان

اجرای پروژه های خدمات عمرانی -خدمات بهداشتی -کشاورزی فرهنگ
اصفهان
شهرضا
سبز دلان طبیعت

زیست محیطی و جنگلبانی
اصفهان
تیران وکرون
توسعه دهیاریهای بخش مرکزی تیران وکرون

جمع آوری ودفن زباله وبازیافت موادوبقیه بشرح ماده 3-اساسنام

لیست تعاونیهای خدماتی زیست محیطی بر اساس سامانه آماری وزارت تعاون تا تا پایان سال 1387
استان
شهر
نام شرکت تعاونی
آدرس دفتر
نام فعالیت
اصفهان
مبارکه
شرکت تعاونی مروارید تعاون فجر
مبارکه-خ ولیعصر
ایجاد فضای سبزو پاکسازی محیط زیست و بازیافت ضایعات
سیستان وبلوچستان
ایرانشهر
خدمات نظافتی و تاسیساتی 1874

ارایه خدمات نظافتی تاسیساتی
سیستان وبلوچستان
ایرانشهر
خدماتی عطا 1919

خدمات نظافتی بهداشتی و فضای سبز
اصفهان
کاشان
خدمات بهداشت محیط آرامش گستر کویر
کاشان خ امیرکبیر کوی باشگاه حریر فرعی 4 پ15
خدمات بهداشت محیط
اصفهان
دهاقان
خدماتی دهیاریهای سمیرم سفلی
دهاقان فرمانداری دهاقان
جمع اوری وحمل ودفع زباله در روستاها
سیستان وبلوچستان
چابهار
خدمات شهری 1171 ولی عصر چابهار

خدمات شهری شامل توزیع آب نگهداری و ایجاد فضاهای سبز
اصفهان
نطنز
خدمات تنظیف وفضای سبزبهرام

انجام امورخدماتی وفضای سبزوآشپزی و000
سیستان وبلوچستان
زابل
خدماتی 563 زابل
زاهدا ن روبروی پلیس راه قدیم خبابان شهید فاضل کوچه ایمان پلاک 71
خاکبرداری -تسطیح اراضی -تعمیر ونگهداری ماشین الات
سیستان وبلوچستان
زابل
خدماتی 735

عرضه خدمات
سیستان وبلوچستان
زابل
خدماتی شماره 740
زاهدان خ دانشگاه 21 پلاک 115
عرضه خدمات
سیستان وبلوچستان
زابل
خد ماتی جمع آوری نخاله های ساختمانی 841

عرضه خدمات جمع اوری نخاله هاس ساختمانی سطح شهر
سیستان وبلوچستان
زابل
جمع آوری نخاله های ساختمانی 873
زابل
عرضه خدمات جمع آوری نخاله های ساختمانی
سیستان وبلوچستان
زابل
جمع آوری نخاله های ساختمانی 1930

ارایه خدمات شهری شمال جمع آوری نخاله -زباله رفت وروب
سیستان وبلوچستان
زابل
خدمات شهری 1942دوست محمد

ارایه خدمات شهری
سیستان وبلوچستان
زابل
جمع آوری نخاله های ساختمانی 1992

جمع آوری نخاله ساختمانی
سیستان وبلوچستان
زابل
جمع آوری نخاله های ساختمانی 885

عرضه خدمات جمع آوری نخاله های ساختمانی
سیستان وبلوچستان
زابل
احداث فضای سبز 1738

در زمینه احداث و نگهداری فضای سبز و غیره
سیستان وبلوچستان
زابل
خدمات شهری 1757

نظافت اماکن عمومی و جمع آوری نخاله های ساختمانی
سیستان وبلوچستان
چابهار
خدماتی و نظافتی 2037

ارایه خدمات نظافتی
سیستان وبلوچستان
زاهدان
خدمات نوین 1666

ارایه خدمات نظافتی ،تاسیساتی ،و غیره
سیستان وبلوچستان
زابل
خدمات شهری 2434 زهک

ارایه خدمات شهری

لیست تعاونیهای خدماتی زیست محیطی بر اساس سامانه آماری وزارت تعاون تا تا پایان سال 1387
استان
شهر
نام شرکت تعاونی
آدرس دفتر
نام فعالیت
سیستان وبلوچستان
زاهدان
خدمات شهری الماس شرق 1094

نظافتی و تنظیف معابر و پاکسازی و حمل لجن جویها و غیره
سیستان وبلوچستان
زاهدان
خدمات شهری 1263

انجام خدمات نظافتی ،کلیه امورمربوطبه فضای سبزونظافت شهری
سیستان وبلوچستان
زاهدان
تعاونی هنری زیبا سازان 1696

ارایه خدمات طراحی نقاشی حجم سازی ماکت سازی آبنماسازی شهر
سیستان وبلوچستان
زاهدان
بازیافت زباله و خدمات شهری 1778 شهریاران

خدمات رسا نی به شهروندان
سیستان وبلوچستان
زاهدان
خدما ت شهری 1921 اطهر

جمع آوری و رفتوروب نظافت شهری جمع آوری نخاله های ساختمانی
سیستان وبلوچستان
زابل
جمع آوری نخاله های ساختمانی 2017

جمع آوری نخاله های ساختمانی
سیستان وبلوچستان
زابل
جمع آوری نخاله های ساختمانی 2078

جمع آوری نخاله های ساختمانی
سیستان وبلوچستان
زابل
جمع آوری آبهای سطحی و فاضلاب خانگی 2196 زهک

ارایه خدمات جمع آوری آبهای سطحی و فاضلابهای خانگی
سیستان وبلوچستان
زابل
جمع آوری نخاله های ساختمانی 1734

جمع آوری نخاله های ساختمانی
سیستان وبلوچستان
زابل
خدمات شهری و نظافتی 1831

جمع آوری زباله ونخاله های ساختمانی نظافت خیابانهاومعابر
سیستان وبلوچستان
زابل
خدمات شهری 1810 احیا عمران شرق

ارایه خدمات شهری
سیستان وبلوچستان
زاهدان
خدمات نظافتی 1934

ارایه خدمات نظافتی جمع آوری زباله و نخاله های شهری و غیره
سیستان وبلوچستان
زاهدان
خاکبرداری و جمع آوری نخاله های ساختمانی 2141

جمع آوری نخاله های ساختمانی جمع آوری زباله های شهری
سیستان وبلوچستان
زاهدان
جمع آوری نخاله های ساختمانی 2322

جمع آوری نخاله ساختمانی صنعتی کارگاهی
سیستان وبلوچستان
زاهدان
خدمات شهری 2602 میثم

جمع آوری نخاله های شهری جمع آوری خاکبرداری
کردستان
بیجار
1788 بازیافت خشک شهرستان بیجار

جمع آوری نان خشک وزباله های بازیافتنی
سیستان وبلوچستان
زابل
خدمات سمپاشی 2124

سمپاشی و ضد عفونی اماکن دولتی و خصوصی
سیستان وبلوچستان
زاهدان
جمع آوری نخاله ساختمانی و خدمات شهری 826

جمع آوری نخاله ساختمانی در سطح شهر
سیستان وبلوچستان
زاهدان
خدماتی 904 سبز گستر

ایجاد و نگهداری فضای سبز و انجام کارهای خدماتی
سیستان وبلوچستان
زاهدان
خدماتی 1580

جمع آوری نخاله های سطح شهروجمع آوری زباله باهماهنگی شهرداری
سیستان وبلوچستان
سراوان
خدماتی و نظافتی 1870

ارایه خدمات نظافتی و شستشوی و خدماتی

لیست تعاونیهای خدماتی زیست محیطی بر اساس سامانه آماری وزارت تعاون تا تا پایان سال 1387
استان
شهر
نام شرکت تعاونی
آدرس دفتر
نام فعالیت
کردستان
کامیاران
1098 جمع آوری ضایعات کشتارگاه کامیاران

جمع آوری ضایعات کشاورزی
همدان
همدان
هگمتان سبز آرا

خدمات نگهداری فضای سبز)طراحی ، نگهداری ، اجراء (
همدان
همدان
زیست یاور الوند

طراحی ومشاوره سیستم های تصفیه آب وفاضلاب کاهش وکنترل آلودگی ه
سیستان وبلوچستان
زاهدان
خاکبرداری و جمع آوری نخاله های ساختمانی 2177

خاکبرداری و جمع آوری نخاله های ساختمانی نظافت شهری وغیره
کردستان
بیجار
1244 جمع آوری ضمایم غیرخوراکی کشتارگاه بیجار
بیجار -خ اردلان -قصابی پورغلام
جمع آوری ضمایم غیرخوراکی دام
کردستان
سنندج
726 جمع آوری ضایعات بازیافتی

جمع آوری نان ضایعاتی وفلزات وپلاستیک بازیافتی
کردستان
بیجار
2801 شهرسازان گروس
بیجار – خیابان توحید – سه راه برق – پاساژ مهراب – مغازه ناصرخان محمدی
ارایه خدمات اجرا و نگهداری فضای سبز و پارکها
ایلام
ایلام
شماره 1195 ایلام ترافیک وایمنی راهها

خط کشی جاده هاونصب علایم راهنمایی
چهارمحال وبختیاری
لردکان
خدمات شهری فجرلردگان
لردگان ـخیابان چشمه برم کوچه مسجداعظم امام حسین منزل حسین نادری
ارایه خدمات شهری آسفالت ،جدول بندی ،پل سازی ونظافت ادارات
کهگیلویه وبویراحمد
بویراحمد سردسیر
شماره 529 ایثارگران خدمات بهداشتی
= =
تخلیه چاه و فاضلاب
کردستان
سنندج
1375 گشت و حفاظت منابع طبیعی کردستان
موبایل مدیرعامل 09183712192
گشت ومراقبت ازاراضی ملی داخل وخارج محدوده استان و000
همدان
نهاوند
همیاران طبیعت نهاوند

انجام کلیه خدمات منابع طبیعی
لرستان
الیگودرز
زیست محیطی وگردشگری دورک 2858

ایجادفضای سبزپاکسازی محیطزیست
کهگیلویه وبویراحمد
بویراحمد سردسیر
شماره 710 پیک بهداشت
= =
جمع آوری زباله در سطح روستاها
کهگیلویه وبویراحمد
بویراحمد سردسیر
شماره 783پیک بهداشت و خدمات اداری
= =
خدمات اداری وزیست محیطی
کهگیلویه وبویراحمد
بویراحمد سردسیر
شماره 846پیک بهداشت وزک
= =
جمع آوری زباله
کهگیلویه وبویراحمد
بویراحمد سردسیر
شماره 863 پیک بهداشت مارگون

جمع آوری زباله
کهگیلویه وبویراحمد
بویراحمد سردسیر
شماره 823 پیک بهداشت سپیدار

جمع آوری زباله
کهگیلویه وبویراحمد
بویراحمد سردسیر
شماره 732پیک بهداشت

جمع آوری زباله
کهگیلویه وبویراحمد
بویراحمد سردسیر
شماره 1067پیک بهداشت شهرک ولایت
=============
جمع آوری زباله
کهگیلویه وبویراحمد
بویراحمد سردسیر
شماره 968پیک بهداشت اکبرآباد
یاسوج بلوار عدل فرعی 6سمت چپ درب اول
جمع آوری زباله
کهگیلویه وبویراحمد
بویراحمد سردسیر
شماره 1098تخلیه چاه یاسوج

تخلیه چاه فاضلاب
کهگیلویه وبویراحمد
بویراحمد سردسیر
شماره 1414پیک بهداشت

جمع آوری زباله
لیست تعاونیهای خدماتی زیست محیطی بر اساس سامانه آماری وزارت تعاون تا تا پایان سال 1387
استان
شهر
نام شرکت تعاونی
آدرس دفتر
نام فعالیت
کهگیلویه وبویراحمد
بویراحمد سردسیر
شماره 1631پیک بهداشت
=====================
جمع آوری زباله
کهگیلویه وبویراحمد
بویراحمد سردسیر
شماره 1795پیک بهداشت

پیک بهداشت
ایلام
شیروان وچرداول
شماره 504جمع اوری زباله
= =
جمع آوری زباله وفضولات حیوانی
کهگیلویه وبویراحمد
کهگیلویه
شماره 777خدمات بهداشتی تخلیه چاه

ارایه خدمات جمع آوری فاضلاب
کهگیلویه وبویراحمد
گچساران
شماره 687خدمات بهداشتی
====
تخلیه چاه فاضلاب
کهگیلویه وبویراحمد
گچساران
شماره 996خدمات بهداشتی
= = =
سوخت رسانی و تخلیه چاهای فاضلاب وغیره
کهگیلویه وبویراحمد
دنا
شماره 882 پیک بهداشت توت نده

جمع آوری زباله
کهگیلویه وبویراحمد
دنا
شماره 1785خدمات بهداشتی سی سخت
یاسوج روبروی اداره هواشناسی منزل زابلی زاده
جمع آوری زباله
کهگیلویه وبویراحمد
بویراحمد سردسیر
شماره 1839پیک بهداشت خدمات اداری شقایق

جمع آوری زباله
کهگیلویه وبویراحمد
بویراحمد سردسیر
پیک بهداشت تعاونی 1238

جمع آوری زباله
بوشهر
دشتستان
مطالعات وتحقیقات زیست محیطی پویا
برازجان – خ فردوسی – کوچه 6 – پلاک 15
مطالعات وتحقیات زیست محیطی وسایرتحقیقات مرتبط
بوشهر
تنگستان
خدماتی الهه نگین تنگسیر گروه 1640
تنگستان اهرم خ انقلاب منازل سازمان تامین اجتماعی منزل یاحسینی
تامین نیروی انسانی و انجام خدمات اداری مالی
بوشهر
تنگستان
روان کار بیستون
تنگستان اهرم روستای سمل روبروی درب تعاونی روستایی منزل علیرضا سملی
تامین نیروی انسانی -تامین فضای سبزونگهداری آن -تاسیساتی و
یزد
اردکان
مجتمع اسلامی اردکان

تولیدوتهیه وتعمیروشارژونصب دستگاههای اطفاءحریق
ایلام
ایوان
شماره 1638 خدمات بهداشتی
= = = =
جمع ودفع زباله تصفیه ودفع فاضلاب سم پاشی ولوله کشی صابون مایع
کهگیلویه وبویراحمد
کهگیلویه
شماره 1450پیک بهداشت
==========
پیک بهداشت
سمنان
گرمسار
زیست محیطی پاک محیط گرمسار

خدمات و فعالیتهای زیست محیطی
بوشهر
دیلم
خدمات فضای سبز آسو دیلم گروه 1080
// // // // //
انجام خدمات فضای سبز
یزد
یزد
یزدآتشران

آموزش ایمنی ،شارژانواع خاموش کنندهاواندازه گیری سیستمم ار
یزد
یزد
کیمیای خاک یزد

آزمایشات خاک ،آب ،گیاه وانجام سایرفعالیتهای مرتبط
یزد
خاتم
سبزپوشان یاسر

اجرای کلیه فعالیتهای کشاورزی وابخیزداری ومنابع طبیعی
هرمزگان
بندرعباس
فانوس طلایی گامبرون

امور اداری تنظیف ایجاد فضای سبزسرویس ایاب وذهاب
یزد
یزد
توزیعی آبانگاه یزد

درزمینه های آموزشی ،مطالعاتی ،تحقیقاتی ،آمارواطلاعات

لیست تعاونیهای خدماتی زیست محیطی ت بر اساس سامانه آماری وزارت تعاون تا پایان سال 1387
استان
شهر
نام شرکت تعاونی
آدرس دفتر
نام فعالیت
یزد
طبس
خدمات سبزشهرطبس
طبس شهرداری
خدمات شهری نظافت شهری ونگهداری وایجادفضای سبز
یزد
یزد
آتش کوب یزد

شارژوسرویس کپسولهای اطفاءحریق وکمکهای اولیه
هرمزگان
بندرعباس
خدماتی و تاسیساتی یاوران متحد هرمزگان

خدمات فضای سبزوسرویس رسانی تاسیساتی پشتیبانی خدمات عمومی
تهران
تهران
خدمات مشاوره ای زیست محیطی نگاه سبز)زنان
شهرک قدس فاز6خ ایوانک خ گل افشان جنوبی مجتمع اداری گل افشان واحد 205
طبق ماده 3 اساسنامه موردعمل
یزد
یزد
خدمات ایمنی واتش نشانی تند کار یزد

عرضه خدمات شامل شارژ-اموزش ومشاوره درامورایمنی واتش نشانی
هرمزگان
جزیره قشم
مهرورز پاکان قشم

ارایه خدمات نظافت اماکن عمومی ونگهداری فضای سبز
تهران
تهران
خدمات زیست محیطی بهبد

ارایه خدمات زیست محیطی
تهران
ورامین
خدماتی دشت پیمای ورامین

نظافت و ایجاد زیباسازی
تهران
ورامین
خدمات شهری و فضای سبز یاس سفید

خدمات شهری
تهران
ساوجبلاغ
خدماتی طبیعت سبز ساوجبلاغ
ساوجبلاغ هشتگرد شهرک ولی عصر کوچه محمد خیرقلی پ 11
ارایه خذمات در زمینه منابع طبیعی و محیط زیست
هرمزگان
رودان
خدماتی خلیج فارس رودان

تهیه وتوزیع وفروش لوازم خانگی زیباسازی شهروانجام کلیه تاسی
تهران
تهران
خدمات بهساز زیست محیط ـ فارغ التحصیلان

ارایه خدمات زیست محیطی
تهران
اسلامشهر
خدماتی مهرحیات نو

تهیه مواد اولیه ابزار و وسایل کار و غیره
تهران
تهران
تولیدی مشاوره محصولات زیست فن آور دام
انتهای بلوار فردوس خ بهارجنوبی بن بست آزاده پ 2 طبقه 3
تولید و تامین فرآورده های بیولوژیکی
تهران
کرج
پاک ارکید نگین سبز

محیط زیست
تهران
رباط کریم
اوای سبز گلستان

خدمات زیست محیطی
قزوین
قزوین
شرکت تعاونی تولیدی و توزیعی زیست محیطی
قزوین-خ نادری جنوبی-طبقه دوم- واحد 4
ارایه کلیه خدمات تولیدی و توزیعی زیست محیطی
قزوین
قزوین
خدماتی فضای سبز البرز رسالت قزوین

نگهداری و توسعه فضای سبز
خراسان شمالی
بجنورد
خدماتی اداری ایمن گسترانصار کد3738
بجنورد شرکت پتروشیمی کیلومتر20جاده بجنورد،شیروان
عرضه خدمات اداری ونگهداری از فضای سبز رستورانهاوموسسات و
تهران
اسلامشهر
خدمات زیست محیطی صنعت سبز اسلامشهر

انجام فعالیتهای زیست محیطی
قزوین
قزوین
دانش کارآفرین قزوین
قزوین – خ نواب شمالی -ک شهیدکریمی – پ 16
پیمانکاری فضای سبز-خدمات مرتبط
فرااستانی
قزوین
تولید خدماتی و توزیعی بارآزمون
قزوین -نواب شمالی – ضلع جنوبی دانشگاه آزاد
اعطاء وام به اعضاء
خراسان شمالی
بجنورد
خدماتی تمیزلاله بجنورد کد3764
بجنورد انتهای شریعتی شمالی مقابل دبیرستان تیزهوشان
عرضه خدمات نگهداری فضای سبز،آشپزی ،رستوران داری وغیره
خراسان شمالی
بجنورد
فنون گسترشهاب کد3753
بجنورد شرکت پتروشیمی خراسان کیلومتر25
ارایه خدمات فضای سبز،خدمات رستوران ،خدمات نظافتی و00
خراسان جنوبی
درمیان
خدمات نظافتی وزیست محیطی پاکسازان گزیک
بیرجند-دهستان گزیک -روستای آبگرم
عرضه خدمات نظافتی وزیست محیطی وفضای سبز شرکت درمناقصه هاطب

لیست تعاونیهای خدماتی زیست محیطی بر اساس سامانه آماری وزارت تعاون تا پایان سال 1387
استان
شهر
نام شرکت تعاونی
آدرس دفتر
نام فعالیت
خراسان شمالی
شیروان
دفع آفات نباتی فلاحت شیروان کد5290
شیروان خیابان فلسطین شرکت فلاحت
ارایه خدمات کشاورزی ودفع آفات وامراض
خراسان جنوبی
بیرجند
خدماتی خادمان شهربیرجند کد4341
بیرجند خیابان مدرس بین مدرس 24و26 طبقه فوقانی
جدول کشی ،زیرسازی ،خدمات شهری جمع آوری ودفن زباله ونظافت
خراسان جنوبی
فردوس
خدمات پشتیبانی نظافتی اداری برون گسترفردوس کد6640
فردوس برون شخصی جنب درمانگاه
حفظ محیط زیست ومنابع طبیعی ،ایجادفضای سبز،آبیاری و
تهران
ساوجبلاغ
نو اندیشان ایثار
ساوجبلاغ شهر جدید هشتگرد بلوار ارکیده بن مروارید طبقه پنجم واحد 33
طراحی اجرا و نگهداری فضای سبز
گلستان
گرگان
خدمات زیست محیطی خانه طبیعت گلستان

فعالیت در زمینه زیست محیطی ایجاد فضای سبز پیمانکاری زیست
خراسان شمالی
بجنورد
خدماتی چلچله خراسان شمالی کد7630
بجنورد خیابان 17شهریورکوچه شهیدقایمی پلاک 5
نگهداری فضای سبزوآشپزی
تهران
تهران
زیست محیطی اقلیم سبز اریا

اجرای پروژه های محیط زیست
کهگیلویه وبویراحمد
بویراحمد سردسیر
شماره 1144ایثارگران پیک بهداشت وخدمات شهری
= = =
جمع آوری زباله
یزد
خاتم
خدمات بهداشتی امیرسیناخاتم

توزیع انواع سموم مختلف درخصوص مبارزه باانواع حشرات وجوندگا
کردستان
سقز
1590 پشمینه سقز
سقز – کوچه خاکی – پشت اداره تعاون – منزل ریوف مرادی
جمع آوری پوست وروده وضمایم غیرخوراکی دام
سیستان وبلوچستان
زاهدان
خدمات هادی نظم 1723

ارایه خدمات نظافتی ادارات دولتی وخصوصی باتخلیه چاه منازل
اصفهان
اصفهان
زیست پادسپاهان
اصفهان خیابان بزرگمهرخیابان هشت بهشت غربی چهارراه گلزارطبقه فوقانی چاپ آرش پ 115
کنترل ومبارزه باآفات -مهندسی بهداشت محیط-بهداشت
حرفه ای وا
گیلان
رشت
خدمات مشاوره ای زیست محیطی حامیان گیلان سبز
رشت -بلوار انصاری -روبروی راهنمایی ورانندگی -جنب کارگاه برق مبرهن
مدیریت طرحهای مشارکت مردمی مسایل زیست محیطی وانجام خدمات
خوزستان
اهواز
تعاونی خدمات زیست محیطی سبزینه گستران اهواز

مشاوره وارایه خدمات زیست محیطی مطابق ماده 3اساسنامه
آذربایجان شرقی
شبستر
خدماتی وعمرانی 499
شبستر خیابان شهیدبهشتی پاساژ شیخ محمود شبستری طبقه اول پلاک 17
شهرداری شبسترعرضه خدمات عمومی وایجادونگهداری فضای سبز
خوزستان
هندیجان
شرکت تعاونی جنگل کاری تلفیقی غدیر هندیجان
هندیجان روستای فیروز اباد
اداره یک واحد تولیدی در زمینه جنگل کاری تلفیقی

1 – مطالب درج شده برگرفته از سایت سازمان حفاظت محیط زیست می باشد.
—————

————————————————————

—————

————————————————————

محیط زیست

99990

محیط زیست

2

محیط زیست

88