معرفی انواع قرار دادهای پیمانکاری
فهرست
مقدمه روشهای مختلف اجرای پروژه معرفی انواع قرار داد تیپ فیدیک حدود مسئولیت ها نوع پروژه
مقدمه
– انتخاب مناسب روش اجرای پروژه، می تواند هزینه های پروژه را بطور متوسط تا 5 درصد کاهش دهد. – انتخاب مناسب روش اجرای پروژه، می تواند زمان اجرای پروژه را تا 30 درصد کاهش دهد. – هر پروژه دارای خصوصیات و نیازهای منحصر به فردی است و برای اینکه پروژه موفق باشد، باید در انتخاب روش اجرای آن علاوه بر مسائل فنی، نیازهای کارفرما و پیمانکار نیز در نظر گرفته شود.
روشهای مختلف اجرای پروژه
روش خود اجرا
در این روش کارفرما بوسیله امکانات خود، تکنولوژی، روشها و سایر عوامل مورد نیاز تحقق طرح (جمع آوری اطلاعات، طراحی، تدارکات، ساخت) را تامین می نماید
روش متعارف (سه عاملی)
– در این روش کارفرما از طریق قراردادهای جداگانه با طراح یا مشاور و سازنده یا پیمانکار، پروژه را به اجرا در می آورد. – در این روش ابتدا طراحی کامل شده و سپس از طریق مناقصه به یک یا چند شرکت پیمانکاری واگذار می گردد. – در این روش مسئولیت هماهنگی و ریسک عدم هماهنگی بین طراحی و ساخت و راه اندازی پروژه به عهده کارفرما می باشد.
آرایش عوامل در نوع یک آرایش عوامل در نوع دو
روش مدیریت اجرا (چهار عاملی)
– این روش اجرا نوعی از سیستم متعارف (سه عاملی) می باشد که در آن کارفرما سازمان خارجی دیگری را جهت مدیریت پروژه به کار می گیرد – وظیفه این نهاد مدیریت و کنترل پروژه و هماهنگی بین طرح و ساخت می باشد – استفاده از این نهاد سبب کاهش مسئولیت و ریسک کارفرما می گردد
روش مدیریت اجرا (چهار عاملی)
این روش خود به دو صورت می باشد: – مدیریت اجرا در دوره طراحی و ساخت پروژه بعنوان نماینده کارفرما و در قبال دستمزد معین، خدمات لازم را ارائه می نماید. – مدیریت اجرا در مرحله ساخت پروژه بعنوان پیمانکار عمومی مسئولیت اجرای پروژه را پذیرفته و در ریسک کارفرما شرکت می نماید. دلایل اصلی نیاز به این روش عبارتند از: – انتقال تجارب ساخت به طراحی در سیستم متعارف – افزایش قابلیت ساخت و سهولت استفاده از مهندسی ارزش – افزایش توان کارفرما در مدیریت پروژه و کاهش ریسک – استفاده از دانش مدیریت و تجربه مدیر اجرا
آرایش عوامل در سیستم مدیریت اجرای نوع یک
آرایش عوامل در سیستم مدیریت اجرای نوع دو
روش طرح و ساخت (دو عاملی)
– در این روش کارفرما از طریق یک قرارداد واحد با طراح – سازنده، خدمات طراحی و ساخت پروژه را تحصیل می نماید. – مسئولیت و ریسک کارفرما در این روش به حداقل می رسد و سازمان طراح – سازنده مسئولیت تمامی خدمات طراحی، تدارکات و ساخت پروژه را به عهده می گیرد. – در این سیستم امکان انجام طرح و ساخت سریع به حداکثر می رسد. – ریسک کارفرما در راه اندازی پروژه محدود به مسئولیتی است که در مرحله مناقصه گذاری و یا مذاکره برای واگذاری قرار داد طرح و ساخت توسط کارفرما تولید شده است.
آرایش عوامل در روش طرح و ساخت (دو عاملی)
روش ساخت، بهره برداری و انتقال (BOT)
– در این روش تمامی خدمات طراحی، تدارک، ساخت، تامین مالی و بهره برداری از پروژه را یک واحد تامین می نماید. – این روش عمدتا برای اجرای پروژه های بزرگ عمرانی و زیر بنایی بکار گرفته می شود. – سازمان سازنده، بهره برداری از پروژه را تا زمانی معین به عهده دارد. – این مدت طبق قرار داد مالی برای باز پرداخت هزینه ها و حق الزحمه و سود پیمانکار تعیین شده است.
معرفی انواع قرار داد تیپ فیدیک
فرم کوتاه قراردادی
– این مجموعه بصورت کتابی قرمز رنگ منتشر شده است. – فرم کوتاه قرار دادی برای کارهای دارای شرایط زیر توصیه می گردد: * کارهای ساده * کارهای تکراری * کارهای کوتاه مدت * کارهای دارای مبالغ کم تبصره – با توجه به نوع کار و چگونگی آن، می توان از این قرار داد برای کارهای با قیمت بالا هم استفاده نمود.
شرایط پیمان با ساخت
– این مجموعه بصورت کتابی قرمز رنگ منتشر شده است. – شرایط پیمان با ساخت برای کارهای ساخت و مهندسی که طراحی آن توسط کارفرما یا نماینده او و مهندسی مشاور انجام می شود، توصیه می گردد. – در این قرار داد پیمانکار مسئولیت ساخت کارهایی را بر عهده خواهد داشت که طراحی آنها توسط کارفرما انجام شده است. – کارها ممکن است شامل بخشهایی نظیر مکانیکی، الکتریکی و یا ساختمانی باشد که طراحی آنها باید توسط پیمانکار انجام پذیرد.
شرایط پیمان برای تدارک تجهیزات، طراحی و ساخت
– این مجموعه بصورت کتابی زرد رنگ منتشر شده است. – این مجموعه برای تهیه و تدارک کارهای مکانیکی و الکتریکی و همچنین طراحی و اجرای کارهای ساختمانی و مهندسی تهیه و توصیه شده است. – پیمانکار تحت این قرار داد طراحی و تدارک را طبق خواسته های کارفرما انجام می دهد.
شرایط پیمان برای پروژه های کلید گردان
– این مجموعه بصورت کتابی نقره ای رنگ منتشر شده است. – این شرایط پیمان برای زمانی که یک شرکت مسئولیت کامل طراحی و اجرای یک پروژه مهندسی را بر عهده می گیرد توصیه شده است. – در این نوع پیمان با گرداندن یک کلید پروژه قابل بهره برداری می باشد. – این نوع قرار داد معمولا به صورت مذاکره به پیمانکار واگذار می گردد.
بررسی تفاوتهای قرار دادهای طرح و ساخت و کلید گردان
– حدود مسئولیتها – نوع پروژه – قرار داد
حدود مسئولیت ها
– در اکثر کشورها روش کلید گردان به عنوان یک روش کاملا مجزا شناخته نشده، بلکه زیر شاخه روش طرح و ساخت می باشد. – حدود مسئولیت ها پیمانکار در کلیدگردان وسیعتر از طرح و ساخت می باشد. – در قراردادهای طرح و ساخت، مطالعات مقدماتی و یا امکان سنجی و طراحی اولیه (15 تا 30 درصد مطالعات) توسط کارفرما (مشاور کارفرما) انجام شده و صحت داده ها و طراحی های انجام شده با کارفرما می باشد. – عمده مسئولیت راه اندازی در کلیدگردان بر عهده پیمانکار است، ولی مسئولیت پیمانکار در طرح و ساخت محدود می باشد. – در بسیاری از موارد مسئولیت تامین مالی کوتاه مدت طرح در پروژه های کلید گردان بر عهده پیمانکار می باشد.
نوع پروژه
– نوع پروژه با توجه به صنعتی یا ساختمانی بودن، نقش اساسی در انتخاب روش انجام پروژه دارد. – در پروژه های صنعتی می توان بدون نظارت بسیار گسترده مسئولیت کامل پروژه را به پیمانکار واگذار نمود. – در پروژه های صنعتی، در صورت بروز هر گونه مشکل و ایراد و در نتیجه عدم حصول خواسته های کارفرما پیمانکار ملزم به اصلاح و رفع نقایص می باشد. – این کار بدون وارد نمودن خسارت اساسی به طرح یا ساختگاه و یا حتی به طبیعت و جامعه و دیگران امکان پذیر بوده و ضرر و زیان وارده توسط پیمانکاران قابل جبران است. – در شرایط عمومی پیمان کلید گردان، فیدیک فصل مهندس مشاور تدوین نشده است.
نوع پروژه
– در پروژه های عمرانی و بخصوص پروژه های بزرگ و ملی نظیر سد و تونل، قسمت قابل توجهی از کار و یا اطلاعات، و یا برآورد احجام زیرزمینی بوده و تا حد زیادی ناشناخته است. – در این پروژه ها واگذاری مسئولیت کامل انجام طرح بدون اعمال نظارت به هیچ وجه توصیه نمی گردد. – در این پروژه ها شکست نهایی طرح، خسارات و عواقب غیر قابل جبرانی را به بار می آورد. – در این طرح ها علاوه بر پذیرش کامل مسئولیت انجام طرح توسط پیمانکار، باید بر نحوه انجام طرح (طراحی و اجرا) نظارت انجام گیرد. – این نوع پروژه ها باید یا به صورت سه عاملی و یا بعد از اتمام مطالعات و طراحی مرحله اول و کامل شدن اطلاعات اولیه و پایه مورد نیاز به صورت طرح و ساخت به مناقصه می رود.
تفاوت قراردادی
مقایسه فصول شرایط عمومی طرح و ساخت و کلید گردان
مقایسه فصل اول شرایط عمومی طرح و ساخت و کلید گردان
اولویت اسناد و مدارک پیمان طرح و ساخت و کلید گردان
امکان استفاده از شرایط عمومی طرح و ساخت و کلیدگردان فیدیک در ایران
– از آنجاییکه اسناد فیدیک توسط جامعه مهندسین مشاور خصوصی و بین الملل، و با دید استفاده در قراردادهای خصوصی تهیه شده است قطعا نمی تواند بدون تغییر، در قرار دادهای دولتی استفاده گردد. – برای حل اختلاف پیش آمده در شرایط فیدیک مطابق فصل 20 شرایط عمومی پیمان عمل می شود. – در این فصل اگر اختلاف در مراحل مقدماتی حل نشود موضوع به داوری ارجاع، و نظر داوری قطعی بوده و طرفین باید مطابق آن عمل نمایند. – در ایران بر طبق اصل 139 صلح دعاوی (راجع به اموال عمومی و دولتی) این امر ممنوع بوده و در هر زمان باید به تصویب هیئت وزیران و به اطلاع مجلس برسد.
در مواردی که به هیچ وجه نباید از روش کلیدگردان استفاده نمود
– اگر زمان یا اطلاعات کافی برای بررسی و کنترل خواسته های کارفرما و یا برای انجام طراحی، مطالعه و ارزیابی ریسک، و برآورد کار در اختیار پیشنهاد دهندگان قرار نگیرد. – اگر اجرای کار شامل مقادیر چشمگیری عملیات زیر زمینی یا کار در محل های دیگری باشد که پیشنهاد دهندگان قادر به بازرسی آنها نباشند.
پایان