موضوع تحقیق :رانت و رانت خواری
مبانی جامعه شناسی
در واقع رانت درآمدی است که بی تلاش به دست می آید. رانت خوارها با استفاده از نفوذ سیاسی و اقتصادی شان یا از طریق آشنایانی که صاحب این نفوذ هستند به صورت غیرقانونی به منابع مالی دست پیدا کرده و به کسب ثروت می پردازند. رانت خواری پدیده ای است که آسیب های فراوان اجتماعی و اقتصادی فراوانی برای کشورها به وجود می آورد. رانت در اقتصاد مانند ویروسی عمل می کند که می تواند پایه های اصلی اقتصاد را خورده و آنرا ضعیف کند.
تعریف رانت
انواع رانت
رانت خواران یا با توسل به عوامل اقتصادی مثل سیاست های حمایتی،کنترل قیمت ها،محدودیت های بازرگانی(رانت اقتصادی)و یا با دست یابی انحصاری و پیش از موعد به اطلاعات اقتصادی در زمینه هایی مثل بازار بورس(رانت اطلاعاتی و قضایی)ویا بهره مندی از توزیع منابع ثروت و قدرت توسط دولت و احزاب(رانت سیاسی)یا بهره برداری از روابط خویشاوندی قرار گرفتن در یک گروه یا تشکل خاص(رانت اجتماعی)ثروت های کلانی را حاصل میکنند که نتیجه ان را میتوان توزیع ناعادلانه ثروت و گسترش تبعیض دانست.
زمینه های بروز رانت و چگونگی پیدایش رانت خواران
رانت خواران افراد حقیقی یا حقوقی ای هستند که بدون انجام کار مفید و حتی گاه با انجام کارهای مضر برای اقتصاد کشور، در ازای پرداخت رشوه یا با پارتی بازی به امتیازنامه های انحصاری مانند دریافت مجوز موردی برای سهمیه های وارداتی، صدور کالا، توزیع، خرید و فروش موافقت اصولی واحدهای صنعتی تجاری، اختصاصی سازی منابع و صنایع دولتی، فروش اطلاعات مالی، تخصیص ارز ارزان قیمت و اعتبارات بانکی و زمین، قاچاق کالا، قانون شکنی و هرگونه امتیازات دولتی خارج از برگزاری مناقصه و… دست می یابند.
این عمل باعث نهادینه شدن فساد مالی، حذف وجدان کاری، گسترش قاچاق
کالاهای مستعد رانت، تضعیف تولید ملی، تبعیض ناروا، و تحمیل هزینه های
سرسام آور بر دوش طبقه ضعیف خواهد شد.
در میان رانت خواران افراد محدودی هستند که با توسل به ابزارهایی که دیگران بدان دسترسی ندارند مانند دسترسی به قدرت سیاسی، وابستگی به افراد صاحب نفوذ، دسترسی به مجوزهای خاص و منابع مالی کلان بانکها، در اختیار داشتن برخی اطلاعات، استفاده از تسهیلات بخش دولتی به نفع افراد حقیقی و شرکتهای خصوصی و…، برای کسب منافع گسترده تلاش می کنند و تمام توان خود را برای حفظ و گسترش ثروتهای آنچنانی به کار می بندند. این عمل نوعی اشرافیت اقتصادی ایجاد می کند که پیامد آن ناهمگونی اقتصادی و بی کاری در سطح وسیع است و موجب از بین رفتن عدالت در عرصه تولید و انباشت سرمایه در دست گروهی خاص خواهد شد
معرفی چندنفراز رانت خوران ایران
9 تا 12 هزار میلیارد تومان
بابک زنجانی
حکم قضایی
رقم فساد
متهم
توضیحات
صادر نشده
بابک زنجانی با شرکت هلدینگ سورینتش درست زمانی دستگیر شد که در اوج فعالیت های اقتصادی خود بیش از 70 شرکت تجاری داشت و صاحب بانک هایی در مالزی، امارات و تاجیکستان بود. با این وجود بدهی بیش از دو و نیم میلیارد یورویی زنجانی به وزارت نفت و بانک مرکزی و همچنین جعل اسناد بانکی با پرداخت رشوه به بانک ملی تاجیکستان، اصلی ترین اتهاماتی بود که پای او را به زندان باز کرد. در پرونده بابک زنجانی، قاچاق طلا از ایران و همکاری با سعید مرتضوی در تخلفات مالی هم به چشم می خورد. در نهایت بابک زنجانی با اتهام فساد مالی 9هزار میلیارد تومان که عده ای آن را 12هزار میلیار تومان می دانند، راهی زندان اوین شد تا بعد از تکمیل پرونده، روند قضایی او طی شود.
://www.khabaronline.ir
1.قانون آزادی اطلاعات یکی از قوانینی است که می تواند از رانت خواری و جلوگیری از اعمال نفوذ و سوءاستفاده مسئولان از قدرت و اعتبار اجرایی و حکومتی شان جلوگیری کند. به عبارت دیگر، اگر اطلاعات عمومی دستگاه های دولتی و اداری به آسانی و سهولت در اختیار شهروندان قرار بگیرد، وقتی که یک مسئول، نظارت همگانی را بر رفتار خود ببیند، مشخصا در رفتار خود دقت نظر خواهد داشت و عملکرد خود را مطابق قوانین، تغییر خواهد داد.
راهکارهای مقابله با رانت خواری
2.شفافیت در اجرا و کاهش رانت خواری؛
باید شفافیت را در زمینه اجرا زیاد کنیم و اختیارات شخصی افراد تا حتی المقدور کم کنیم و این بدان معناست که اگر هر شخصی در هر جایگاه نشسته بود نباید از جایگاه خود سوءاستفاده کند.
باید فرهنگ رفتن راه های میانبر را هم در جامعه بربچینیم. چون همه ما وقتی مورد ظلم قانون قرار می گیریم اعتراض می کنیم ولی وقتی یک امتیازی به ما داده می شود به دلیل عدم قانونگرایی از آن امتیاز استفاده می کنیم.
هیچ سیستمی نمی تواند مدعی باشد که فساد را به صفر رسانده است زیرا فساد متاسفانه از خصوصیات ذاتی انسان است. یکی از راه های کم کردن فساد همین شفاف سازی است و باید توجه داشت که شفاف سازی بیان کردن فساد سه هزار میلیاردی و امثال آن نیست، مرحوم کاتوزیان می گفت گاهی تخلف یک دادرس در یک منطقه دورافتاده از تخلف رئیس جمهور مضرتر است زیرا تخلف رئیس جمهور را همه می بینند ولی تخلف آن دادرس را کسی نمی بیند.
استمرار و تحول مناسب برای تحقق فرمان هشت ماده ای مقام معظم رهبری به عنوان راهگشای دائمی در امر مبارزه با فساد
ایجاد بانک ملی اطلاعات مناقصات تا تمامی عملیات مالی دولت در یک سایت به صورت شفاف برای همه قابل دسترسی باشد که این کار می تواند جلوی رانت اطلاعاتی را بگیرد
-تاکید بر استمرار فعالیت های شورای دستگاه های نظارتی و ارائه الگوهای مناسب نظارتی و هدایتی به دستگاه های اجرایی
– ایجاد بستر فرهنگی و اجتماعی لازم برای تحقق نظارت عمومی در دستگاه های اداری و اجرایی کشور با عنایت به اصل اساسی امر به معروف و نهی از منکر