عنوان: لوچه در جوش، عدم جوش پیوسته ورق
این عکس مربوط به اتصال یک ورق بادبندی (سمت چپ عکس) به ورق تقویتی یک ستون است. (در شکل فقط گوشه ورق بادبندی در سمت چپ قابل مشاهده است( در جوش ورقهای تقویتی به ستون باید توجه کرد که در محلهای زیر باید جوش به صورت پیوسته انجام شود: ۱- در مجاورت اتصال تیر به ستون به ارتفاعی معادل ارتفاع تیر به اضافه ارتفاع نبشیهای نشیمن بالا و پایین. ۲- در محل اتصال ورق بادبندی به ستون در تمامی ارتفاع ورق بادبندی. این مساله به خاطر اینست که ورق بتواند نیروی ناشی از تیر یا بادبند را به بهترین شکل به ستون منتقل نماید.
عنوان: لوچه در جوش، عدم جوش پیوسته ورق
این مساله به خاطر اینست که ورق بتواند نیروی ناشی از تیر یا بادبند را به بهترین شکل به ستون منتقل نماید.
در این عکس یک تیرآهن تک بر روی یک نبشی نشیمن قرار گرفته است
همانطور که میبینید داخل نشیمن از دو لچکی استفاده شده است. اما اشکال کار چیست؟ برای پاسخ به این سوال باید بدانیم که لچکی یا سخت کننده برای چه منظوری در زیر نشیمن قرار داده میشود. وقتی لچکی قرار داده نمیشود، واکنش تیر در جهت عرضی نبشی و در لبه قسمت عمودی نبشی (درست در محلی که گلوی آن به اتمام میرسد و ضخامت نبشی به کمترین حد خود میرسد) لنگری را ایجاد میکند که این لنگر بیش از حد مجاز قابل تحمل نبشی در مقطع مورد نظر میباشد. چون لنگر حول مقطع ضعیف وارد میشود تنش مجاز ۰.۷۵Fy خواهد بود. برای تقویت این مقطع برای جلوگیری از اضافه کردن بیش از حد طول نبشی برای تحمل لنگر وارده می آییم با استفاده از سخت کننده مقطع مورد نظر را در جهت عرضی تقویت میکنیم. ————————-
حالا محل اثر واکنش تیر کجاست؟ محل اثر واکنش تیر درست در زیر جان تیر در نظر گرفته میشود. پس برای آنکه سخت کننده بهترین عملکرد را داشته باشد بهتر است در چه قسمتی از نبشی قرار داده شود؟ بهترین جا برای این منظور همان زیر جان تیر است. ولی در اینجا سخت کننده ها با جان تیر فاصله دارند و باز هم امکان ایجاد خمش در زیر جان تیر وجود خواهد داشت (البته نه به شدت حالتی که سخت کننده نیست) پس در اینجا تنها استفاده از یک سخت کننده در زیر جان کفایت میکند و نیازی به استفاده از لچکی دوم نیست. پس توجه کنید که همیشه استفاده از تعداد سخت کننده زیاد بدون توجه به چیدمان صحیح آن کار محافظه کارانه ای نخواهد بود
عکس زیر همین تیر از یک زاویه دیگر است:
در مورد این عکس یک نکته دیگر هم وجود دارد و آنهم استفاده از تیرآهن کهنه میباشد. استفاده از تیرآهن کهنه مطابق آیین نامه ها به طور کلی منع نشد است ولی باید توجه کرد که طبق بند ۱۱-۴-۲ مبحث یازدهم (اجرای صنعتی ساختمانها ) سطح فولاد قبل از رنگ آمیزی باید زنگزدایی گردد و مطابق بند ۱۱-۴-۵ همین آیین نامه باید بلافاصله به وسیله لایه ای از ضدزنگ برای مدت محدودی که از مقادیر گفته شده در همین بند تجاوز نمیکند محافظت شود (بستگی به میزان رطوبت محیط بین ۱۵ تا ۶۰ روز)
عنوان: اجرای اشتباه ورق بادبند
در عکس فوق یک دهانه بادبندی البته قبل از نصب بادبند دیده میشود. برای تامین طول جوش افقی و عمودی لازم بهتر است ورق بادبندی دارای ابعادی باشد که پس از نصب بادبند محور بادبند تقریبآ از قطر ورق عبور کند. در اینجا همینطور که میبینید ورق بابدبندی که در سمت چپ بالای شکل وجود دارد با زاویه بادبندی که بعدآ نصب خواهد شد متناسب نیست. در اینحالت برای انتقال مولفه قائم نیروی بادبند طول جوش لازم تامین میگردد ولی برای انتقال مولفه افقی که با توجه به شکل بیشتر از مولفه قائم هم هست طول جوش کافی تامین نخواهد شد.
توی تصویر داخل جان پل باقیمانده گچ مشاهده میشه . زیر بال هم نشان زنگ زدگی داره . فکر کنم که تیرآهنش دست دوم باشه . و خب تیر آهن دست دوم مصرفش ممنوعه و یا اگر هم مصرف بشه در کشها و طبقات با بارپذیری خیلی کم و یا مواردی مثل اتاق نگهبانی کاربرد داره . نه در پل . حالا اصلی یا فرعی مهم نیست . جاش توی پل نیست . حالا نگید که طرف زیادی سختگیره فقط یک اشاره اجرایی بود و بس .
درز انقطاع کم :
مطابق بند ۱-۶-۳ آیین نامه ۲۸۰۰ لازم است که در تمامی ساختمانها در هر تراز به میزان یک درصد ارتفاع آن تراز بین ساختمانها درز انقطاع رعایت گردد. این فاصله با مصالح کم مقاومت که در زمان زلزله به راحتی خرد شده و بعدآ امکان بازسازی و بهسازی آن وجود دارد باید پر شود. در شکل بالا در قسمت بالای ستون در مجاورت دیوار همسایه به علت کمی عدم شاقول دیوار (و یا شاید ستون) مقدار درز انقطاع به صفر رسیده است.
مبحث ۱۱ را برای مطلب زنگ زدایی و رنگ آمیزی بخش ۱۱-۴ ص ۱۲ اشاره کردم . آهن دست دوم هم در پی بحث دریک کار پیمانکاری با شرکت مخابرات داشتم که حتی کار به استعلام هم رسید و در نهایت آهن های دست دوم را کار نذاشته پس دادیم . البته در جایی دیگری هم به چشمم خورده . پیدا کردم قرار میدم . ولی مطلب بالا کاملا اجرایی هست . الان در شهرستانهای استان تهران که بحث آهن دست دوم خیلی داغه و خوب میفروشه هم حرکاتی برای جلوگیری از مصرف در قطعات اصلی انجام شده . البته نه اونطوری که کاملا مشهود و واضح باشه . در مبحث ۱۰ هم در صفحات ۱۱۸ و ۱۱۹ و ۱۲۰ بندهای ۱۰-۱-۹-۴ و بند ۱۰-۱-۹-۵ اشاره به فساد و خوردگی فلز را داریم و همچنین اشاره به حداقل ضخامت قطعات فولادی را مشاهده می کنیم . که موید تمهیداتی برای جلوگیری از فساد فلز بیان شده . اما آیا آهن دسته دومی که گچ رویشو گرفته و کاملا هم زنگ زده و نمایش میده که کاری برای جلوگیری از فساد نسبت به اون صورت نگرفته – میتونه انتظار طراحی را برآورده کنه؟ گچ کاریش هم میتونه نشان از این باشه که یکی از کشهای سقف طاق ضربی هست . که در این صورت پدیده فتیک و خستگی فلز و خیز احتمالیش را هم نمیشه نادیده گرفت . بهر حال استفاده از اهن دست دوم را خصوصا در مواردی مثل مورد بالا اصلا توصیه نمی کنم . سازه با این شرط طراحی میشه که ماده اولیه و سازنده اون به طور واقعی دارای خواصش باشه . مثلا ممان اینرسی آهن ۲۰ همان ۱۹۴۰ باشه نه اینکه اسمش ۲۰ باشه ولی ۱۶ هم جواب نده . در مورد ضرایب تنشهای محاسباتی هم نمیشه اطمینان کرد چون اینقدر مشکل اجرایی و جوشکاری هست که به اصطلاح ( یر به یر ) میشه . و نمیشه توجیهی برای کاربرد آهن دست دوم باشه .
سه پروفیل مرکب بادبند:
شکل روبه رو مربوط به سه پروفیل مرکب بادبند است. پروفیل شامل دو قطعه IPE و دو قطعه ورق تقویت به موازات جان است. به علت گرمای جوشکاری مقداری انحنا در این قطعات به وجود آمده است. (البته خیلی واضح نیست و شاید هم خطای دید باشد و اصلآ انحنایی وجود نداشته باشد. ولی در هر صورت در اصل مطلب تغییری ایجاد نمیکند). مطابق ضوابط بند ۱۱-۶-۱ بند پ رواداری مجاز در این زمینه ۱۰۰۰/۱ (یکهزارم) طول قطعه است. به طور مثال اگر طول قطعه حدود ۴ متر باشد حداکثر خمیدگی در وسط قطعه نسبت به محور قطعه ۴ میلیمتر خواهد شد. در اینجا به نظر من این انحنا بیش از ۴ میلیمتر است.
برش ورق با اره برقی:
عکس فوق نشاندهنده برش ورق با اره برقی یا قیچی (اگر اشتباه نکنم) میباشد. البته مطمئن نیستم که این امر مغایر آیین نامه باشد. ولی در مبحث یازدهم بند ۱۱-۳-۱-۲ داریم که برش با قیچی باری قطعاتی که بعدآ با جوش به هم وصل میشوند ، با رعایت شرایط زیر مجاز است: – برای قطعات با ضخامت تا ۱۰ میلیمتر به شرط تیمزکاری سطح برش – برای قطعات به ضخامت تا ۱۶ میلیمتر، و فقط برای جوشهای گوشه به شرط اینکه با سنگ زدن یا ماشینکاری ، به عمق حداقل ۲ میلیمتر و به طول حداقل ۲۰ میلیمتر از ابتدا و انتهای قسمتی که باید جوشکاری شود، برداشته شود فکر میکنم منظور از برش با قیچی همین دستگاهی است که در عکس دیده میشود. اگر دوستان اطلاعات بیشتری دارند لطفآ بیان نمایند. —————————————– نکته دیگر عدم استفاده از عینک توسط کارگر است. طبق بند ۱۲-۴-۴ مبحث مقررات ملی ساختمانی (ایمنی و حفاظت حین اجرای کار) لازم است که افرادی نظیر جوشکار، برشکار، بتن پاش (شاتکریت) و … کسانی که مشغول عملیاتی هستند که احتمال آسیب به چشم در آن وجود دارد باید از عینک حفاظتی استفاده نمایند که در اینجا همانطور که میبینید این مساله رعایت نگردیده است.
عنوان: انتهای قائم مهار نشده تیغه ها
لطفآ به انتهای تیغه نشانداده شده در شکل توجه کنید. انتهای تیغه با کلاف (بتنی، فولادی یا حتی چوبی) مهار نشده است. مطابق بند ۲-۱۲-۳ آیین نامه ۲۸۰۰ برای کلیه ساختمانها رعایت بندهای ۳-۷ و ۳-۱۲ همین آیین نامه برای تیغه ها الزامی است مطابق بند ۳-۷-۱ حداکثر طول مجاز دیوار غیرسازه ای یا تیغه بین دو پشتبند ۶ متر یا ۴۰ برابر ضخامت تیغه هر کدام که کمتر است میباشد و باید در این صورت با پشتبند و یا کلاف فولادی، بتنی و یا چوبی تیغه را تقویت نمود
عنوان: محل قطع نامناسب ورق تقویتی
در شکل روبه رواگر دقت کنید نشیمن تیر(در سمت چپ) به داخل جان ستون جوش شده است و سپس ورق تقویت بر روی ستون جوش شده و البته با توجه به تداخل با نشیمن ورق تقویت بریده شده است. غیر از آن ورق سمت چپ در ستون در مقطعی به فاصله کمتر از ۹۰ سانتیمتر از تراز نشیمن تیر وصله شده است. (مطابق بند ۵-۲ پیوست ۲ آیین نامه ۲۸۰۰ فاصله محل وصله در جایی که برای وصله از جوش لب با نفوذ نسبی استفاده شده، حداقل باید ۹۰ سانتیمتر با بال تیر فاصله داشته باشد) غیر از مسایل ذکر شده در گوشه سمت چپ ورق هم در محل اتصال تیر سمت چپ به ستون چون برای اتصال نبشی نشیمن فضای کافی نبوده است بخشی از ورق بریده شده است. اگر به جوشها علی الخصوص جوش ورق سمت راست به ستون توجه شود لوچه جوش نیز دیده میشود.
عنوان: تابیدگی ورق
عکس روبه رو از ورقهایی است که قرار است به عنوان ورق تقویتی تیرها مورد استفاده قرار گیرند. اگر به ورق سوم از سمت راست توجه کنید مقداری تابیدگی در این ورق دیده میشود. در اینمورد هم میتوان به بند ۱۱-۶-۱ پ مبحث یازدهم مراجعه نمود. قابل ذکر است که استفاده از این ورقها باعث انتقال تابیدگی به خود تیر هم که ورق به آن جوش میشود هم خواهد شد. معمولآ در ورقهای با نسبت عرض به ضخامت کم در اثر برشی که ورق زیر گیوتین میخورد این تابیدگی ایجاد میشود
عنوان: عدم حفاظت پرتگاه
مطابق بندهای ۱۲-۲-۳-۱ و ۱۲-۵-۱ در کلیه قستمهایی که احتمال سقوط افراد وجود دارد (نظیر کناره های داکتها و لبه بیرونی طبقات) و ارتفاع سقوط بیش از ۱۲۰ سانتیمتر است باید نرده حفاظتی تعبیه گردد. در انیجا همینطور که میبینید لبه بیرونی سقف بدون حفاظ است.
عنوان: قطع ورق تقویتی زیر تراز نبشی نشیم
این هم یک مورد دیگر در زمینه قطع ورق تقویتی زیر تراز نشیمن. همیشه به خاطر داشته باشید که ورق تقویتی باید بالاتر از تراز بالای تیر قطع شود.
عنوان: بریدگی لبه ورق در اثر جوش و لوچه ج
همانطور که میبینید در جوشهای انجام شده بریدگی لبه جوش (Undercut) و لوچه دیده میشود. این مساله احتمالآ در اثر عدم مهارت جوشکار و آمپر زیاد دستگاه جوش است. اگر در این جوشها و کلآ بقیه عکسهایی که در آن کیفیت جوشها قابل تشخیص است اشکالی میبینید بیان نمایید
عدم چیدمان مناسب سخت کننده ها
مساله دیگر عدم چیدمان مناسب سخت کننده ها است. سخت کننده ها در اثر تنشهای زیر صفحه ستون تمایل به ایجاد فشار در راستای عرضی جان و بال ستون را دارند. حال اگر سخت کننده درست در محور جان یا بال ستون قرار داده نشود در اثر این اختلاف محور در جان یا بال ستون لنگری در جهت ضعیف آنها به صورت موضعی ایجاد میگردد که میتواند مشکلساز گردد و مسایلی نظیر جاری شدن موضعی جان و بال ستون را به وجود آورد. در اینجا سخت کننده ای که در وسط و روبرو دیده میشود این مشکل را به وضوح دارد. در مورد بقیه سخت کننده ها نیز هر چند به وضوح در شکل قابل مشاهده نیست اما میتوان حدس زد که کمی اختلاف بین محورهای آنها و محورهای جان و بال ستون وجود دارد.
عنوان: لباس نامناسب کار
شکل روبه رو یک کارگر در حال برش حرارتی را نشان میدهد. مطابق بند 12-4-4 مبحث دوازدهم به هنگام جوشکاری، برشکاری، آهنگری، ماسه پاشی (سندبلاست) ، بتن پاشی (شاتکریت) و نظایر آن که نوع کار باعث ایجاد خطرهایی برای صورت و چشم کارگران میشود، باید عینک و نقاب حفاظتی استاندارد در اختیار کارگران قرار داده شود همانطور که در شکل مشخص است کارگر بدون عینک و نقاب مشغول برشکاری است مطابق بند 12-4-9-1 مبحث دوازدهم استفاده از لباس کار مناسب هم اجباری است. مطابق بند 12-4-9-3 این لباس برای جوشکاری و مشاغل مشابه باید آن که کارگر در معرض پرتاب جرقه و سوختگی قرار دارد لباس کار باید در برابر این مساله مقاوم باشد. در مورد برشکاری هم این مساله صدق میکند. همانطور که دیده میشود در مورد لباس کارگر دیده شده در عکس هیچیک از این نکات رعایت نشده است.
عنوان: عدم استفاده از کمربند ایمنی
این عکس از یک کارگر جوشکار که در ارتفاع مشغول به کار است گرفته شده است. این کارگر از کمر بند ایمنی و طناب مهار استفاده نکرده است. مطابق بند 12-4-3-1 مبحث دوازدهم باید برای کارهایی از قبیل جوشکاری و سیمکشی و هر کار دیگر در ارتفاع و به طور کلی هر جا که امکان تعبیه سازه حفاظتی برای جلوگیری از سقوط کارگران وجود ندارد باید کمربند ایمنی و طناب مهار در اختیار کارگر قرار داده شود
عنوان: اتصال نامناسب در مورد تیر گیردار
عکس فوق یک اتصال گیردار تیر به ستون را نشان میدهد. تیر نشانداده شده مایل است. برای آنکه اتصال به خوبی انجام شود و طول جوش کافی برای اتصال بالهای تیر به ورقهای پایین و بالا تامین گردد لازم است که ورقهای پایین و بالا اتصال بالهای تیر هم به صورت ذوزنقه ای به گونه ای برش داده شوند که زاویه ورق پس از جوش به ستون با زاویه تیر مایل یکسان شود. در اینجا همانطور که میبینید این طول جوش تامنی نگردیده است و عملآ این اتصال توانایی انتقال نیروها را ندارد
عنوان: اتصال بد ورق بادبندی
اینهم یک نمونه دیگر از اتصالات بد ورقهای بادبندی. همانطور که میبینید ورق با زاویه بادبند متناسب نیست. همانطور که در پستهای قبلی هم نوشتم برای تامین طول جوش کافی افقی و عمودی لازم است به طور تقریبی قطر ورق با خود بادبند تقریبآ موازی باشند. احتمالآ به اشتباه ورق نود درجه چرخانده شده و طول عمودی آن به اشتباه به صورت افقی قرار داده شده است
عنوان: اشکال در بادبند برون محور
شکل فوق از یک بادبند برون محور گرفته شده است. درباره بادبندهای برون محور حتمآ باید به نکات زیر توجه کنیم: 1- اگر در یک دهانه از این بادبند استفاده میکنیم در بقیه قابهای موازی این دهانه و بقیه طبقات نیز تنها همین نوع بادبند را مجاز به استفاده هستیم و در یک جهت در پلان و ارتفاع نمیتوان از دو نوع سیستم استفاده کرد. طبقه بام یا خرپشته و طبقه اول ساختمانهای 5 طبقه و بالاتر از این مساله مستثنی هستند. 2- تیری که بادبند به آن متصل میشود در ناحیه قطعه رابط باید شرایط اعضای فشرده را دارا باشد. همچنین تیر باید دارای فقط یک جان و بدون سوراخ باشد. به این ترتیب استفاده از تیرهای دوبل، زنبوری، تیرورق بدون اتصال جان و بال با جوش پیوسته در اینجا ممنوع است 3- در محل اتصال بادبند به تیر باید حداقل یک جفت سخت کننده در داخل جان تیر اجرا گردد. در قطعه رابط نیز در صورت نیاز با توجه به ضوابط مبحث دهم باید این سخت کننده ها هم اجرا شود. 4- با توجه به اینکه ممکن است در تیرها نیروی قایم رو به بالا هم در اثر زلزله ایجاد گردد لازم است حتمآ اتصال تیر به ستون توانایی تحمل این نیروهای رو به بالا را هم داشته باشد. به این ترتیب استفاده از تنها یک نشیمن در زیر همانند تیرهای عادی قابل قبول نیست
عنوان: اشکال در بادبند برون محور
با توجه به موارد بالا دیده میشود که دو خطا حداقل در اینجا رخ داده است: اول اینکه از تیر دوبل استفاده شده است. دوم اینکه سخت کننده استفاده نشده است البته غیر از آن اتصال بادبند به ورق نیز به جای آنکه به وسط ورق که مرکز ثقل جوش است متصل شود تقریبآ تمایل به گوشه ورق دارد.
عنوان: استفاده از تیرآهن کهنه
اینهم یک نمونه دیگر از استفاده از تیرآهن کهنه بدون زنگزدایی در اینجا محل استفاده از تیرآهن کهنه هم به نظر حساس میباشد. چون دهانه بادبندی است و تیرآهن کم و بیش در انتقال نیروی زلزله هم به صورت بار محوری مشارکت دارد. غیر از آن دیوار مجاور با بادبند هم اتصال چندان مناسبی با پروفیل فولادی بادبند ندارد. در اینگونه موارد بهتر است با استفاده از شاخک دیوار به بادبندها و یا ستونها متصل شوند
بلکه مشکل اینست که آیین نامه ها با وجود برخی اشکالات آنها اکثرآ نایده گرفته میشوند و متاسفانه خود قانونگذاران و متولیان اجرای قانون هم حساسیت چندانی نسبت به نوشته ها و قوانین خود ندارند و به بهانه های مختلف سعی میکنند که بر روی نادیده گرفته شدن آیین نامه های دست نوشته خود چشم بپوشند به نکته خوبی اشاره کردید . این مورد را نمیشه نادیده گرفت . وضوح عکس بالا را هم کمی بیشتر کردم تا اشکال نمایان تر بشه . البته شاید بعض از دوستان به باقیمانده بتن ریزی و قالب کناره اعتقاد داشته باشند . اگر نظری هست عنوان کنید .
گرمای زیاد جوشکاری
همانطور که ملاحظه میشود در ستون نشانداده شده در شکل به علت گرمای زیاد جوشکاری که احتمالآ ناشی از آمپر بالای دستگاه بوده است در نزدیکی قسمتهای جوش شده ستون دچار گداختگی گردیده است
کارگر با سن پایین (زیر 15 سال)
عکس مقابل یک کارگر با سن پایین (زیر 15 سال) را نشان میدهد. مطابق قانون کار به کارگیری افراد زیر 15 سال به طور کلی در کارگاهها (ساختمان و غیرساختمانی) ممنوع است. به کارگیری کارگر بین سنین 15 تا 18 سال هم تنها با مجور اداره کار و به طور خاص امکانپذیر است.
عنوان: اشکال در اتصال تیرهای فرعی به تیر
در شکل مقابل اتصال تیرهای فرعی در سقف کامپوزیت به تیر اصلی لانه زنبوری نمایش داده شده است. با توجه به فاصله بین سوراخهای زنبوری عملآ تنظیم تیرهای فرعی به گونه ای که هیچگونه تداخلی با سوراخها نداشته باشند امکانپذیر نیست و به همین جهت چاره ای جز پوشاندن یکی از سوراخها در محل اتصال تیر فرعی به پل زنبوری وجود ندارد. عدم پوشش سوراخها باعث عدم تامین طول جوش مناسب و ایجاد اتصالی ضعیف میگردد.
به نوع آوری در اتصالات زیر توجه نمایید: (یک ورق به کنار نبشی جوش شده است تا جوش به جان پل امکانپذیر شود!!)
به نوع آوری در اتصالات توجه نمایید: (یک ورق به کنار نبشی جوش شده است تا جوش به جان پل امکانپذیر شود!!)
به نوع آوری در اتصالات توجه نمایید: (یک ورق به کنار نبشی جوش شده است تا جوش به جان پل امکانپذیر شود!!)
به نوع آوری در اتصالات توجه نمایید: (یک ورق به کنار نبشی جوش شده است تا جوش به جان پل امکانپذیر شود!!)
عنوان: استفاده از نشیمن و ورق اتصال جان �
دو عکس فوق از یک اتصال مفصلی پل به ستون از دو زاویه متفاوت میباشد. همانطور که میبینید علاوه بر ورق نشمین و سخت کننده از دو ورق در داخل جان نیز استفاده شده است. اولین اشکال اینست که اساسآ استفاده از ورق در داخل جان در اتصال مفصلی به جای نبشی جان جای سوال دارد و هر چند به طور مشخص رد نشده است ولی در جایی هم من ندیده ام که به عنوان اتصالی استاندارد تایید شود. دوم اینکه استفاده همزمان از نشمین و ورق جان اتصال را از سمت مفصلی بودن به سمت نیمه گیردار بودن سوق میدهد. سومین اشکالی هم که دیده میشود کیفیت جوش بسیار پایین اتصال است که به طور مشخصی لوچه در جوش دیده میشود
Have fun