استاندارد حسابرسی شماره 21 قرارداد حسابرسی
کلیات
اهداف قرارداد حسابرسی عبارت است از :
•• کاهش یا حذف هر گونه سوءتفاهم با صاحبکار.
•• مدرک و تاییدی برای انتخاب حسابرس.
•• مشخص شدن هدف و دامنه کار حسابرسی.
•• مشخص شدن مسئولیتهای حسابرس نسبت به صاحبکار و
مسئولیتهای صاحبکار نسبت به حسابرس.
•• تعیین شکل هر نوع گزارش حسابرسی که ارائه خواهد شد.
کلیات
قرارداد حسابرسی مسئولیتهای حسابرس در قبال اشخاص ثالث( استفاده کنندگان صورتهای مالی حسابرسی شده) را کاهش نمی دهد، اما می تواند مسئولیتهای حقوقی حسابرس در قبال صاحبکار را تحت تاثیر قراردهد.
قرارداد حسابرسی عنصری تاثیرگذار بر برنامه ریزی حسابرسی است ، زیرا زمان بندی آزمونها و کل زمان حسابرسی را متاثر می نماید. برای مثال، اگر تاریخ ارائه گزارش حسابرسی مدت زمانی کوتاه بعد از تاریخ ترازنامه باشد، بخش عمده ای از کار حسابرسی باید پیش از تاریخ ترازنامه انجام شود.
کلیات
هدف بخش 21 استانداردهای حسابرسی، ارائه استانداردها و راهنماییهای لازم در موارد زیر است:
•• توافق حسابرس با صاحبکار درباره شرایط انجام کار.
•• چگونگی برخورد حسابرس با درخواست صاحبکار درباره
تغییر خدمت حسابرس از حسابرسی به خدمتی با سطح اطمینان پائین تر.
کلیات
ضوابط ارائه شده در بخش 21 در مورد خدمات مرتبط حسابرسی زیر نیز کاربرد دارد :
•• بررسی اجمالی صورتهای مالی.
•• اجرای روشهای توافقی رسیدگی به اطلاعات مالی.
•• تنظیم اطلاعات مالی .
نکات مرتبط با توافق حسابرس با صاحبکار درباره شرایط انجام کار (هدف اول بخش 21)
مقدمه
حسابرس و صاحبکار باید درباره شرایط کار حسابرسی توافق کنند.
شرایط مورد توافق در قرارداد حسابرسی یا به شکل مناسب دیگری مستند سازی می شود.
در موارد زیر تنظیم قرارداد جداگانه ضروری است :
•• چنانچه هدف و دامنه کار به موجب قوانین و مقررات مربوط مشخص شده باشد .
•• خدماتی چون مشاوره مالیاتی، حسابداری و مدیریت.
نکات اساسی قرارداد حسابرسی
• شکل و محتوای قرارداد حسابرسی ممکن است برای صاحبکاران مختلف، متفاوت باشد ،اما هر قرارداد حسابرسی موارد زیر را در برمی گیرد:
•• هدف از حسابرسی صورتهای مالی.
•• مسئولیت مدیریت در قبال صورتهای مالی.
•• دامنه رسیدگی (شامل اشاره به استانداردهای حسابرسی و قوانین و مقررات مربوط) .
•• شکل گزارش حسابرس و سایر مکاتبات.
•• تذکر این واقعیت که به دلیل انجام رسیدگیها بر مبنای نمونه گیری و سایر محدودیتهای ذاتی حسابرسی ، و همچنین محدودیتهای ذاتی هر سیستم حسابداری و کنترل داخلی ، این خطر اجتناب ناپذیر همواره وجود دارد که برخی تحریفهای با اهمیت ، کشف نشده باقی بمانند.
• دسترسی نامحدود حسابرس به هر گونه سند، مدرک، وسایر اطلاعات مورد نیاز در ارتباط با کار حسابرسی .
نکات اساسی قرارداد حسابرسی
علاوه بر موارد مذکورحسابرس نکات زیر را در قرار داد حسابرسی می گنجاند:
•• ترتیباتی در مورد طرح کلی و نحوه اجرای حسابرسی.
•• الزام صاحبکار به ارائه تاییدیه مکتوب مدیران در باره صورتهای مالی در زمان خاتمه کار حسابرسی.
•• توصیف هر گونه گزارش دیگری که توسط حسابرس ارائه خواهد شد.
•• الزام صاحبکار به تایید شرایط قرارداد، از طریق امضای یک نسخه از قراردادحسابرسی که به حسابرس بازگردانده می شود.
•• حق الزحمه و ترتیب ارسال و پرداخت صورتحسابها.
نکات اساسی قرارداد حسابرسی
درموارد مقتضی ، نکات زیر نیز می تواند در قرارداد حسابرسی گنجانده شود :
•• چگونگی و ترتیب استفاده از خدمات سایر حسابرسان یا کارشناسان در برخی از زمینه های حسابرسی.
•• چگونگی و ترتیب استفاده از خدمات حسابرسان داخلی و سایرکارکنان واحد مورد رسیدگی در جهت انجام کارحسابرسی.
•• چگونگی وترتیب هر گونه ارتباط با حسابرس قبلی در حسابرسی نخستین.
•• اشاره به هر گونه توافق دیگری که بین حسابرس و صاحبکار به عمل آمده است .
حسابرسی اجزای واحد مورد رسیدگی
در تصمیم گیری نسبت به لزوم تنظیم قراردادهای حسابرسی جداگانه برای اجزای واحد مورد رسیدگی، حسابرس موارد زیر را مورد توجه قرار می دهد :
•• مرجع انتخاب کننده حسابرس.
•• لزوم صدور گزارش حسابرسی جداگانه برای اجزای واحد مورد رسیدگی.
•• الزامات قانونی وقراردادی
•• کارهای انجام شده توسط حسابرس دیگر.
•• درصد مالکیت واحد مورد رسیدگی در اجزای آن.
•• درجه استقلال مدیریت اجزای واحد مورد رسیدگی.
تجدید نظر در قرارداد حسابرسی های بعدی
تصمیم گیری نسبت به ضرورت یا نبود ضرورت تجدیدنظر در قراردادهای حسابرسی های بعدی، با در نظر گرفتن شرایط و وضعیت موجود انجام می شود.
عواملی که می تواند تجدید نظر در مفاد قرارداد حسابرسی های بعدی را ایجاب کند، شامل موارد زیر می شود :
•• وجود شواهدی حاکی از برداشت نادرست صاحبکار از هدف و دامنه حسابرسی.
•• تجدید نظر در شرایط قراردادیا گنجانیدن شرایط جدیدی در آن.
•• تغییر مدیریت ارشد یا هیئت مدیره واحد مورد رسیدگی.
•• تغییرعمده در مالکیت واحد مورد رسیدگی.
•• تغییر عمده در ماهیت یا حجم فعالیت واحد مورد رسیدگی.
•• الزامات قانونی یا قراردادی.
نکات مرتبط با تغییر در نوع خدمت حسابرس (هدف دوم بخش 21)
امکان دارد در مواردی پیش از تکمیل حسابرسی از حسابرس درخواست شود خدمت خود را به کاری با سطح اطمینان پایینتر تغییر دهد که در این صورت حسابرس باید درخواست مذکور را ارزیابی نماید.
حسابرس برای ارزیابی این درخواست باید فرایند تصمیم گیری زیر را بکار گیرد :
•• دلایل درخواست صاحبکار و هر گونه آثار قراردادی یا قانونی ناشی از تغییر را ارزیابی کند.
•• مشخص کند که درخواست تغییر به علت :
1- تغییر در نیاز به خدمات درخواستی،
2- برداشت نادرست واحد مورد رسیدگی از ماهیت حسابرسی،
3- محدودیت ایجاد شده در دامنه رسیدگی، توسط مدیریت یا ناشی از شرایط است.
نکات مرتبط با تغییر در نوع خدمت حسابرس (هدف دوم بخش 21)
•• اگر درخواست تغییر مبتنی بر موارد 1 و 2 باشد، درخواست تغییر واجد دلیل منطقی شناخته می شود، که در این صورت حسابرس قرارداد حسابرسی را بازنگری می کند، خدمت مورد توافق جدید را انجام می دهد، و گزارش مربوط را صادر می کند.
•• در این شرایط ، به خدمت مورد توافق قبلی و روشهای حسابرسی انجام شده برای ارائه خدمت قبلی اشاره ای نخواهد شد(به استثنای روشهایی که در اجرای روشهای توافقی رسیدگی به اطلاعات مالی انجام می شود).
نکات مرتبط با تغییر در نوع خدمت حسابرس (هدف دوم بخش 21)
•• درخواست تغییر بر مبنای مورد 3 ، یعنی به دلیل نادرستی ، نقص یا رضایت بخش نبودن اطلاعات دلیل منطقی برای تغییر نوع خدمت قلمداد نمی شود.
•• درصورت نبود دلیل منطقی برای تغییر نوع خدمت، حسابرس نبایدبا درخواست صاحبکار موافقت کند.
•• اگر حسابرس با تغییر مورد درخواست صاحبکار موافقت نکند و از طرف دیگر اجازه ادامه کار حسابرسی از وی سلب شود، باید از کار کناره گیری کند.
•• حسابرس در موارد کناره گیری از کار،لزوم گزارش دلایل کناره گیری خود را به افراد دیگری از قبیل هیئت مدیره یا صاحبان سهام بر پایه قرارداد یا الزامات دیگر ارزیابی می کند.
نکات مرتبط با تغییر در نوع خدمت حسابرس (هدف دوم بخش 21)
اگر واحد بخش عمومی بخواهد دامنه رسیدگی را محدود کند(از جمله تلاش نماید حسابرسی را به خدمتی با سطح اطمینان پایینتر تغییر دهد) ، حسابرس ممکن است مجبور شود موضوع را مستقیماً به مقامات عالیرتبه حکومتی یا دستگاههای دولتی(مثل وزیریا مجلس) یا عموم مردم گزارش کند.