شیرین کننده های مصنوعی و اثرات آن ها بر بدن
رژیم های غذایی پرکالری به همراه عدم فعالیت فیزیکی کافی می تواند منجر به افزایش وزن شده که در نهایت باعث بروز بیماری هایی همچون چاقی، بیماری های قلبی و عروقی ، فشار خون، دیابت می گردد. (Chase1979)
آگاهی مردم از اینکه تغذیه مناسب می تواند در سلامتی افراد موثر باشد، موجب شده تا امروزه تولیدکنندگان مواد غذایی، محصولاتی با چربی، شکر و نمک کم و فیبر بیشتر تولید نمایند که این رژیم های غذایی می تواند از بروز برخی از بیماری ها جلوگیری کند )لوئیس و همکاران2007 ).
3
مقدمه
در این رابطه ترکیبات شیرین کننده متنوعی به عنوان جایگزین شکر مطرح شده اند، تا محصولات غذایی و نوشیدنیهای متنوعی تولید گردد که در آنها میزان شکردریافتی و کالری تولید شده در بدن انسان کاهش یابد .(نوبوروس 2002)
4
شیرین کننده های طبیعی
شیرین کنندههای طبیعی از سالم ترین منابع قندی هستند که تاریخچه مصرف طولانی دارند.
افزایش میزان قند خون
انواع مختلف آن شامل: استویا، شکر قهوه ای ، شربت افرا ، عسل ، مالت جو و نکتار آگاو و… هستند.
6
شیرین کننده های طبیعی
نکتارآگاویا گیاه خنجری :
شهد این گیاه قرنها به عنوان شیرین کننده ی طبیعی به خصوص توسط بومیان مکزیک استفاده می شد.
شهد این گیاه مزه ی شیرین و قوامی مانند عسل دارد.
تنها مزیت مصرف شهد آگاو نسبت به شکرعدم افزایش سریع وناگهانی قند خون بعد از مصرف آن ماده ی غذایی است.
9
استویا
از گیاهی که در امریکای جنوبی می روید بدست می آ ید.
برگهای سالم این گیاه ۳۰۰ بار شیرین تر از نیشکر است.
برای مقابله با پوسیدگی دندان و در درمان بیماریهای پوستی نیزمصرف میشود.
10
شیرین کننده های مغذی
آنها تقریبا مانند ساکارز هستند .
باعث بالا رفتن سطح قند خون میشوند.
مصرف بیش از حد از آنها سبب ایجاد مشکلات گوارشی میشود. (Dill 1989)
11
اثرات الکل قند ها روی سلامت دهان و دندان
.این مواد غالباً جهت شیرین کردن شیرینی های فاقد شکر ، آبنبات ، آدامس و مواد غذایی دیگر استفاده می شوند.
تحقیقات نشان می دهد که یکی از مواد این گروه به نام زایلیتول ( xylitol) ، حتی باعث حفاظت دندان در مقابل پوسیدگی می شود.
12
چگونه xylitolطعمی شیرین دارد اما دندان را در مقابل پوسیدگی حفاظت می کند؟
وقتی باکتری در دهان با قند ترکیب می شود ، قندرا تجزیه میکند و باعث تولید اسید می گردد.این اسید باعث آسیب دندان و ایجاد پوسیدگی می گردد . اما باکتری های موجود در دهان نمی توانند زایلیتول و سوربیتول را تجزیه کنند بنابراین هیچگونه اسیدی تولید نمی گردد .
زایلیتول با تداخل در مسیر گلیکولیز مانع مصرف استرپتوکوک موتان (باکتری عامل پوسیدگی دندان ) شده و از رشد آن ها میکاهد.
13
تنها عیب زایلیتول این است که اگر به مقادیر زیاد مورد استفاده قرار گیرد خاصیت ملین و مسهل دارد و مشکلات گوارشی ایجاد میکند.
14
شیرین کننده های غیرمغذی
مواد شیرینی هستند که به دلیل نداشتن کالری درصنایع غذایی استفاده می شوند.
این مواد انرژی زیادی تولید نمی کنند و برخی از آ نها بدون آ نکه وارد روند سوخت وساز بدن شوند دفع می گردند.
15
اثرات مخرب شیرین کننده های مصنوعی
(Journal of toxicology and Environmental Health 1415-29 )
European Journal oncology 107-116
(Hollenbeak 1991)
Saccharine
قدیمی ترین شیرین کننده مصنوعی است.
درسال ۱۸۷۸ به صورت تصادفی توسط شیمیدانی به نام فالبرگ، هنگامی که روی یک ماده نگهدارنده غذایی جدید کار می کرد، کشف.شد.
پایدار بوده و محلول های غلیظ آ ن دارای ته مزه تلخ است. از مهمترین دلایلی که باعث شد این شیرین کننده در بخش صنعت کنار گذاشته شود، وجود مزه تلخ آن بوده که امروزه بخاطر از بین بردن تلخی آن، این ماده را با شیرین کننده دیگری بنام سیکلمات مخلوط می نمایند.
مصرف آ ن در سال ۱۹۷۷ به علت احتمال سرطان زا بودن کاهش یافت.
22
15
امروزه بر این باورند که نتایج مطالعات بر مبنای سرطان زا بودن ساخارین در مورد موش ها صدق کرده و نباید آ نها را به انسان تعمیم داد.
200-700 برابر شیرین تراز ساکارز میباشد.
از مضرات مصرف زیاد آن میتوان به واکنش های آلرژیک مانند سردرد، نارسایی تنفسی ، جوش های پوستی و مشکلات گوارشی اشاره کرد.
23
مصرف ساخارین در بارداری محدودیت دارد و روی جنین و جفت اثر منفی میگذارد.
مطالعات در مورد رابطه بین مصرف ساخارین و سرطان زایی در انسان هنوز مورد بحث است .
در تحقیقاتی مشاهده شد اگرساخارین به همراه سیکلامات مصرف شود، سرطان زا میشود.
Aceculfame- K
Sucralose
شیرین کننده ای بسیار قوی است و تقریبا ۶۰۰ برابر شکر شیرینی دارد.
شیرینی آ ن تاخیری است و پایداری و طعم و مزه آ ن سبب شده تا مصرف این ماده در صنایع غذایی و نوشابه ها گسترش یابد.
27
Cyclamate
در سال ۱۹۳۷ توسط مایکل سودا کشف شد و در سال 1958 توسط FDA تایید شد.
این ماده پایدار است ولی شیرینی آ ن زیاد نیست و در محصولا تی به مصرف می رسد که نباید شیرینی چندانی داشته باشند.
معمولا در ترکیب با ساخارین مصرف می شود.
30 برابر از ساکارز شیرین تر است.
30
در نوشیدنی ها و داروها و لوازم بهداشتی استفاده میشود.
مطالعه در مورد اثرات سیکلامات هنوز در دست بررسی است.
مصرف آن درسال 1969 در آمریکا به دلیل سرطان زایی ممنوع شد.
31
سیکلامات دارای این ویژگی است که از تلخی ساخارین جلوگیری میکند و از این نظر همراه آن به کار برده میشود.
Aspartam
متانول در آسپارتام به فرمالدئید تبدیل می شود که این واکنش در چشم صورت می گیرد.
فرمالدئید جزو سموم است و سبب اختلال در بینایی می شود، از این رو آسپارتام در چشم این عوارض را ایجاد می کند. باعث کم بینی و دوبینی در چشم میشود.
35
دربسیاری از مقالات و کتابها در مورد آسپارتام و اثرات منفی آن صحبت شده . که یکی از این کتابها با نام ( Aspartam disease) در مورد اثرات منفی آسپارتام به روی معده و روده به چاپ رسیده است.
ریسک سرطان زایی بسیار بالایی دارد.( سرطان خون و مغز).
36
آسپارتام همچنین در سیستم عصبی مرکزی و متمرکز شدن و عملکرد ذهنی دارای اثرات منفی است .
0همچنین باعث دپرشین و بیماری لوپوس ( پوستی ) میشود.
در دوران بارداری برای جفت و جنین اثرات منفی بر جای میگذارد.
آسپارتام در روده به اجزای مولکولی هیدرولیز میشود و مشکلات گوارشی را ایجاد می کند.
38
مصرف بییش از حد آن توسط کودکان باعث مشکلاتی میشود برای مثال به راحتی مانع خون رسانی به مغز در کودکان و اختلال در فعالیت مغزی آنها میشود.
مصرف آسپارتام برای افراد مبتلا به بیماری (PKU )فنیل کتونوریا به دلیل وجود اسید آمینه فنیل آلانین در پیش ساز این ماده ممنوع است.
اثرات نفروتوکسیک آسپارتام
محققان در سال 2017 درطی آزمایشاتی مقدار 0/25 G/L از آسپارتام را به مدت 60 روز به افراد مورد آزمایش دادند.
بعد از 60 روز تغییراتی در این افراد مشاهده شد که شامل افزایش در نیتروژن خون ، افزایش کراتین سرم خون و پتاسیم خون میباشد که در مردان با سرعت بیشتری مشاهده شد.
33
40
alitame
مانند آ سپارتام از آ مینو اسیدها تشکیل شده
۲۰۰۰ بار شیرین تر از شکر است.
یک دی پپتید است که از فنیل آلانین و آسپارتیک اسید تشکیل شده است .
در معده و روده جذب و متابولیزه میشود .
در مکزیک، کلومبیا ،نیوزلند و استرالیا مصرف میشود.
هنوز تاییده رسمی ازFDA ندارد.
41
در محصولاتی مانند فراورده های لبنی ،ادامس وسایل آرایشی بهداشتی و نوشیدنی های سرد و گرم کاربرد دارد.
42
neotame
بسیار شبیه آسپارتام است. در سال 2002 توسط FDA تاییدشد.
13000 بار شیرین تر از ساکارز است .
30 تا 40بار از آسپارتام شیرین تر است .
از آن در محصولاتی مانند آدامس ، مربا ،ژله ، اب پرتقال و مواد غذایی بر پایه سویا استفاده میشود..
43
دی پپتید است که از اسپارتیک اسید و فنیل الانین تشکیل شده است .
در بدن مانند اسپارتام متابولیزه میشود و تجمع میباد.
44
مصرف بی رویه شیرین کننده های مصنوعی در دوران رشد کودکان ، باعث بیش فعالی در آنها میشود .
همچنین شیرین کننده های مصنوعی میتواند سبب ایجاد اختلال و بی نظمی در هورمون های بدن شوند. این امر موجب عدم فعالیت غدد درون ریز میشود که سبب اختلالاتی در ترشح هورمون ها میشود.
این تصور غلطی است که شیرین کننده های مصنوعی میتواند کمک به کاهش وزن بدن شود. انسولین ایجاد شده توسط مصرف قندهای مصنوعی به مقدار زیاد باعث افزایش میل و اشتهای بیشتر به مصرف غذا میشود. در نهایت باعث افزایش چاقی در این افراد میشود.
45
46
مصرف بیش از حد این نوع شیرین کننده ها از جمله ساخارین و آسپارتام ، باعث ایجاد تداخل در خواص عملکردی متابولیکی بدن میشوند. گردش خون در این افراد کاهش یافته و سبب فشار خون بالا میشود.
47
در سال 2013 در مطالعاتی که در آمریکا انجام شد مشاهده شد که افرادی که به صورت منظم و زیاد از نوشیدنی هایی که حاوی شیرین کننده های مصنوعی است استفاده کردند، شانس بالاتری نسبت به افردی که از این نوع قندها استفاده نکردند در مبتلا شدن به دیابت نوع 2 داشتند.
بهترین انتخاب شیرین کننده برای افراد دیابتی
استفاده به مقدار کم از قندهای طبیعی ( شکر نارگیل – شیره برنج قهوه ای – ملاس )
استویا و اریتریتول ها
قندهای مصنوعی انتخاب خوبی برای این افراد نیستند . از بین آنها سوکرالوز ایمن تر است
هنوز در این مورد مطالعات دردست بررسی است .
با وجود نتایج بدست آمده محققان معتقدند کارهای تحقیقاتی بیشتری برای تایید تاثیر مصرف شیرین کننده های مصنوعی بر بیماریهای مرتبط با چاقی باید انجام شود.
49
1-Non-nutritive sweeteners: review and update. . 2013 Nov-Dec;29(11-12):1293-9. doi: 10.1016/j.nut.2013.03.024. Epub 2013 Jul 8.
2-Nephrotoxic Effect of Aspartame as an Artificial Sweetener.A Brief Review
3-Artificial sweeteners – a review. J Food Sci TechnolDOI7 September 2011 / Accepted: 10 October 2011 Association of Food Scientists & Technologists (India) 2011.
4- The Potential Toxicity of Artificial Sweeteners. AAOHN Journal
5- Aspartame, low-calorie sweeteners and disease: Regulatory safety and epidemiological issues2013 Oct;60:109-15. Epub 2013 Jul 3
6-The use of sorbitol- and xylitol-sweetened chewing gum in caries control. ©2006 American Dental Association. All rights reserved
47