زندگینامه ابوریحان بیرونی
مقدمه
ابوریحان بیرونی در سال ۳۶۲ هجری قمری در منطقه خوارزم متولد شد.
او پدر علم انسان شناسی، زمین سنجی، بنیان گذار علومی چون مکانیک، اخترشناسی و پیشگام روانشناسی و ریاضیدان و تاریخدان زمان خود می باشد.
زندگی ابوریحان بیرونی همزمان با حکومت سامانیان، غزنویان و صفاریان بود که همه ی آن ها نیز مشوق علم و دانش بودند. ابوریحان به دلیل چیرگی در دانش هایی که امروزه به صورت جامع در دانشگاه ها تدریس می شود، یک نابغه ی بزرگ و دانشمندی برجسته به شمار می رود.
از جمله این دانش ها می توان به تاریخ، ادبیات، فلسفه، طبیعیات، ریاضیات، هندسه و ستاره شناسی اشاره کر
محاسبه شعاع زمین
ابوریحان بیرونی در کتاب «الاسطرلاب» روشی برای محاسبه شعاع زمین ارائه می کند بعدها در کتاب «قانون مسعودی» ابوریحان عملی کردن این روش توسط خود را گزارش می دهد
اندازه گیری او یک درجه سطح زمین را ۵۸ میل بدست آورده است که با توجه به اینکه هر میل عربی ۱۹۷۳٫۳ متر است، شعاع زمین ۶۵۶۰ کیلومتر (بر حسب واحدهای امروزی) به دست می آید که تا حد خوبی به مقدار صحیح آن نزدیک است
تقویم و کهکشان راه شیری
او چندین رساله نیز در مورد دستگاه ستاره شناسی اسطرلاب نوشته و به شرح و توصیف تقویم ماشینی پرداخته است.
او مشاهدات جالبی در مورد سرعت نور به انجام رساند و اظهار داشت که سرعت نور در مقایسه با سرعت صوت بسیار زیادتر است او از کهکشان راه شیری به عنوان (( مجموعه ای از اجزا بیشمار طبیعت ستارگان سحابی )) یاد کرد
اختراع های ابوریحان بیرونی
ترازویی برای اندازه گیری وزن مخصوص جامدات و همچنین تعیین کردن میزان طلا و نقره در اجسام مرکب
چگالی سنج
به دست آوردن جَیب یک درجه
قاعده ی تسطیح کُره و ترسیم نقشه های جغرافیایی
چاه آرتزین
حرکت خاصه وسطی خورشید
خاصیت فیزیک الماس و زمرد
جزرومد رودها و نهرها
چشمه های متناوب
اشکال هندسی گل ها و شکوفه ها
امکان خلا
کیفیت و چگونگی ساختن عسل توسط زنبور عسل
مقدار حرکت دوری ثوابت
تحقیق در تاسیس دولت ساسانیان
اطلاعات دقیق و کشف سلسله ی هخامنشیان
تصاعیف خانه های شطرنج
ساختن کره جغرافیایی
ساختن آلات و افزارهای رصدی همانند سه میله، شاغول و غیره.
طرح نظریاتی درباره ی وجود قاره آمریکا
قاعده ی یافتن سمت قبله و ساختن محراب مساجد
آثار ابوریحان بیرونی
تحقیق ماللهند: موضوع این کتاب مذهب و عادات و رسوم هندوان و نیز گزارشی از سفر به هند است.
قانون مسعودی: کتابی است در نجوم و تقویم شامل یازده بخش. در این کتاب بخشهایی مربوط به مثلثات کروی و نیز زمین و ابعاد آن و خورشید و ماه و سیارات موجود است.
التفهیم لاوایل صناعه التنجیم: این کتاب نیز در نجوم و به فارسی نوشته شده است و برای مدت چند قرن متن کتاب درسی برای تعلیم ریاضیات و نجوم بوده است.
الجماهر فی معرفه الجواهر: بیرونی این کتاب را به نام ابوالفتح مودود بن مسعود تالیف کرد و موضوع کتاب معرفی مواد معدنی و مخصوصاً جواهرات مختلف است.
ابوریحان در این کتاب فلزات را بررسی کرده و نوشته است. او نظریات و گفته های دانشمندانی مانند ارسطو اسحاق الکندی را درباره حدود 300 نوع ماده معدنی ذکر کرده است.
وی در این کتاب به شرح فلزها و جواهرهای قاره های آسیا، اروپا و آفریقا می پردازد و ویژگی های فیزیکی ماند بو، رنگ، نرمی و زبری حدود ۳۰۰ نوع کانی و مواد دیگر را شرح می دهد و نظریه ها و گفتارهای دانشمندان یونانی و اسلامی را درباره آن ها بیان می کند.
الصیدنه فی الطب: این کتاب درباره داروهای گیاهی و خواص و طرز تهیه آن ها نوشته شده است.
استیعاب الوجوه الممکنه فی صنعه الاصطرلاب: در باب ارائه روش های مختلف ساخت انواع اسطرلاب است
آثار الباقیه عن القرون الخالیه (اثرهای مانده از قرن های گذشته): ابوریحان در این کتاب مبدا تاریخ ها و گاه شماری اقوام مختلف را مورد بحث و بررسی قرار داده است. از جمله این اقوام ایرانی ها ، یونانی ها،یهودی ها، مسیحی ها، عرب های زمان جاهلیت و عرب های مسلمان نام برده و درباره اعیاد هر یک به تفصیل سخن گفته است. این کتاب را می توان نوعی تاریخ ادیان دانست.
درگذشت ابوریحان بیرونی
ابوریحان بیرونی، فیلسوف بزرگ ایرانی که آثار ارزشمندی از وی به یادگار مانده است، سرانجام در تاریخ بیست و دوم آذر ماه سال ۴۲۷ خورشیدی در غزنه در اوان انقلاب سلجوقیان و پادشاهی مسعود بن محمود غزنوی درگذشت.
با تشکر فراوان از توجه شما عزیزان