نمای بیرونی ساختمان
نمای خارجی ساختمان
نما در لغت نامه دهخدا به معنای صورت ظاهری هر چیزی، آنچه که در معرض دید و امروز نمای خارجی ساختمان در بحث معماری از اهمیت ویژه ای برخوردار گشته است ، چرا که کاربر پیش از هر چیز ابتدا با نمای ساختمان مواجه می شود و نمای خارجی تاثیر زیادی در ذهن مخاطب هنگام ورود به ساختمان دارد.
تقسیم بندی نماهای ساختمان
نما کلاسیک(رومی)
یکی از پر طرفدارترین نماسازی ها در سال های اخیر می باشد که به دلیل شاخصه های متعدد زیبایی که دارد افراد زیادی را به خود جذب کرده است.
نمای رومی چیست؟
نمای رومی ساختمان در واقع الهام گرفته از سبک رومی است. ساختمان های رومی معمولا با سنگ های بریده شده و گرد ساخته می شوند و همانند قلعه های بزرگ عمل می کنند. ساخت ساختمان هایی با نمای رومی به شدت هزینه بردار است و اجرای آن نیاز به کارگران کارآزموده و ماهر دارد .در نتیجه بسیاری از ساختمان های ساخته شده طی احیای سبک رومی به عنوان کلیسا، ایستگاه قطار، ساختمان دانشگاه و دادگاه استفاده می شدند.
حال نگاهی به خیابان ها و کوچه های اطرافمان بیاندازیم. هر روز یک نمونه ی ناقص از این سبک در کنارمان قد می کشد و مالکان بدون اینکه بدانند در حال تقلید از چه فرهنگی هستند ، تنها به دنبال شکوه و تجمل می گرندند!
ویژگی های نمای رومی
چه چیزی باعث می شود تا یک ساختمان، به نمای رومی شهرت یابد، استفاده از قوس ها و ستون ها در جزییات طراحی شان است، به طور کلی ساختمان های سبک رومی دارای ویژگی های زیر هستند :
قوس های گرد و عریض
ستون های کوتاه و عریض
دیوار های ستون نما که به صورت ستون های تزیینی عمل می کنند.
برج های نقطه ای
نمای رومی سنگی چه ویژگی هایی دارد؟
در اجرای نمای رومی، از سنگ های مختلفی استفاده می شود. در اغلب موارد این سنگ ها گران قیمت هستند. سنگ تراورتن یکی از رایج ترین ستگ هایی است که در اجرای نمای رومی از آن استفاده می شود. دلیل اول گسترده شدن استفاده از سنگ ترورتن و کشف معادن متعدد آن است. دلیل دیگر افزایش نمای رومی سنگی مربوط به جزئیات نمای کلاسیک رومی ساختمان هاست که نسبت به معماری اسلامی و ایرنی پیچیدگی ها کمتری دارند و البته بروز نشدن معماری اسلامی مخصوصا در دو قران اخیر باعث افزایش استفاده از نماهای رومی شده است
ویزگی های نمای رومی سیمانی
در اجرای نمای رومی ساختمان ها، می توان از سیمان سفید نیز استفاده نمود. اگرچه اجرای این گونه نماهای خارجی برای ساختمان ها نیاز به مهارت زیادی دارد، اما به دلیل هزینه ی کمتر سیمان نسبت به سنگ هزینه ی اجرا آن کمتر خواهد شد. نمای رومی سیمانی برای ساختمان های ویلایی نسبت به آپارتمان ها بسیار مناسب تر است.
چرا نمای رومی را لوکس می دانیم؟
همان طور که گفته شد نمای رومی بخاطر معماری تقریبا پیچیده و مصالح ساختمانی گران قیمت مانند سنگ های طبیعی مرمر، گرانیت و ترواورتن به گونه ایی در تصور عموم مخصوص ساختمان های لوکس و طبقه مرفه جامعه است در صورتی که اینگونه طرح ها در بسیاری از ساختمان ها و آپارتمان های امروزی کم و بیش استفاده می شود. این موضوع که نمای رومی جلوه ی شهر را از یکنواختی در می آوردند و اگر به درستی اجرا شوند شکوه و عظمت خاصی در ظاهر ساختمان ایجاد می کند بر هیچ کس پوشیده نیست.
ایا نمای رومی با معماری ایرانی مغایرت دارد؟
نمای رومی گزینه ی بسیار مناسبی برای کلاسیک پسندان است و به دلیل طراحی منحصر بفرد خود بر روی هر رهگذری تاثیر می گذارد که البته این مورد خود انتقادهای بسیاری را روانه اینگونه ساختمان ها کرده است و استفاده از معماری متناسب با فرهنگ ایران زمین را رواتر می داند. اما واقعیت این است که معماری رومی در نمای کلاسیک ساختمان در واقع فقط مخصوص به روم باستان نمی شود بلکه سیر عظیمی از تاریخ معماری را در بر می گیرد که شامل ایران باستان نیز می شود. کتیبه های تخت جمشید و سر ستون های زیبای آنها دقیقا در طراح های رومی وجود دارد و به کرات از آنها استفاده می شود. در واقع این روزها نمای رومی ساختمان به دلایل متعددی مورد توجه قرار می گیرند پس بهتر است آن را متناسب تر با فرهنگ و معماری اصیل ایران همسو کنیم تا علاوه بر شکوه اصالت معماری ایران را نیز با خود همراه داشته باشد.
.
.
.
.
.
.
.
نمای ساختمان به سبک سنتی
یکی از سبک های طراحی نما که هنوز هم طرفداران خاص خود را دارد سبک سنتی است. این سبک برگرفته از معماری سنتی ایران کهن است. در معماری ایرانی به دلیل تناسبات بین سردر ها و گنبدها و ستون ها، طراحی نما به شیوه ای خاص انجام می پذیرد. در واقع معماری ایرانی در مقایسه با دیگر نقاط جهان برجسته است. این برجستگی به دلیل ویژگیهایی چون طراحی مناسب، محاسبات دقیق، فرم صحیح پوشش، رعایت کامل مسائل فنی و علمی در ساختمان، ایوانهایی رفیع با ستون های بلند و بالاخره تزئینات گوناگون است که باعث خلق آثاری بدیع شده است.
.
نقاط برجسته در طراحی نما سنتی
تاج و سر در اصلی
تاج و سردر اصلی در طراحی نما سنتی بیشتر در ساختمان های شمالی که حیاط را در جلوی ساختمان می بینند، شکل می گیرد
معمولاً سردر های بلند و تاج های بزرگ که باعث ابهت ساختمان می شود از ویژگی های این سبک طراحی نما است.
میتوان از ستون در سردر استفاده کرد. با سر ستون هایی که به سبک کلاسیک و اغلب با متریال سنگ ساختمانی طراحی می گردند. هر چه ارتفاع تاج اصلی را بیشتر در نظر بگیرید (البته با توجه به ضوابط طراحی نما) در شکل گیری طراحی نما سنتی بیشتر پیش رفته اید. یادتان باشد تناسب و زیبایی ستون ها و سردر حتماً باید رعایت شود. در غیر این صورت ماهیت کار به سبک کلاسیک تغییر می کند.
متریال
در طراحی نما به سبک سنتی می توانید از متریال سنتی نیز استفاده کنید. آجر از قدیمی ترین متریال طراحی نما است. شما در طراحی نمای ساختمان مدرن و طراحی نما ترکیبی بیشتر استفاده از آجر را دیده اید. در عین حال آجر در سبک سنتی طراحی نما نیز بسیار پر کاربرد است. استفاده از متریال شیشه هم به تنهایی در سبک سنتی معماری و طراحی نما رواج داشته است. حال می توانید با ترکیب آجر و شیشه مینای قدیمی (شیشه های رنگی قدیمی که بیشتر در مساجد دیده می شود) طراحی نما سنتی را انجام دهید.
چینش و بافت متریال
همانطور که می دانید در سبک سنتی طراحی نما آجر به تنهایی طرح خاصی ندارد. این هنر طراح است تا با چینش مناسب و استفاده از بافت متناسب با سبک سنتی، طرحی را پدید آورد که با یک نظر بیننده را به سبک و سیاق سنتی راهنمایی کند. چینش ها و بافت های مختلفی برای آجر وجود دارد. چینش ایستاده و شطرنجی از جمله پرکاربرد ترین چینش ها هستند. هرچه طراح با سلیقه تر باشد باشد می تواند بافتی جدید را ارئه دهد که در کنار تلفیق آن با متریال طراحی نما سنتی شکل گیرد.
.
.
طراحی نمای ساختمان به سبک مدرن
کیفیت و زیبایی نمای ساختمان یکی از مهم ترین جنبه های طراحی ان به شمار می رود. در تعاریف مدرن طراحی نما ، فرم ها عموما به شکلی در آمده اند که خطوط ساده و مستقیم و احجام یکدست و یکپارچه عناصر اصلی تشکیل دهنده آن به شمار می آیند. شاید به نظر برسد با وجود چنین خصوصیاتی در معماری مدرن، طراحی یک نمای شاخص و متفاوت کار چندان راحتی نباشد؛ اما با به کارگیری اصول همین سبک، یعنی معماری مدرن می توان ظاهر ساختمان های معاصر را متمایز جلوه داد.
یک نمای مدرن معمولا حاصل ترکیب دو یا چند مکعب است. اگر می خواهید چنین طرحی را در نما به کار ببرید، بهتر است ساختمان را در قالب یک حجم یکپارچه از کنار هم قرار گرفتن چند مکعب تصور کنید و ترکیب آن ها را به بهترین نحو در نظر بگیرید. مکعب های در نظر گرفته شده با توجه به فضایی که در بر می گیرند، می توانند بسته یا باز باشند
.
بازی با خطوط و صفحات
خطوط و صفحات از مهم ترین عناصر تشکیل دهنده معماری مدرن می باشند. گاهی اوقات می توان ظاهر یک ساختمان را تنها با ایجاد تغییرات ساده ای از جمله تغییر فرم خطوط و سطوح تشکیل دهنده نما متمایز و شاخص نمود. در چنین طرحی شما ملزوم به اضافه کردن صفحات جدید در نما نخواهید بود و می توانید از صفحات موجود برای تغییر شکل ظاهری ساختمان کمک بگیرید. ایجاد شکست در برخی قسمت های صفحات نما، تغییر جهت آن ها و همچنین تغییر پهنا و قطر صفحات از تغییراتی است که می تواند یک فرم ساده را متحول کرده و ظاهر متفاوتی به ساختمان بدهد. گاهی اوقات با ایجاد اختلاف سطح در محلی که صفحات به پایان می رسند نیز می توان ظاهر نما را جذاب تر کرد.
.
دفرمه کردن احجام
دفرمیشن یا دفرماسیون از مفاهیمی است که با ورود معماران سبک دیکانستراکشن و فولدینگ به معماری راه پیدا کرد. دفرمه کردن یک حجم به معنای آن است که حجم را از فرم اصلی و متعارف خود خارج کرده و آن را به شکلی متفاوتی عرضه کنیم. برای مثال یک نمای مکعبی می تواند طی فرایند دفرماسیون به مجموعه ای احجام با اشکال متفاوت و نامتقارن تبدیل شود. دفرمه کردن را می توان با اضافه یا کم کردن قسمت هایی از حجم کلی و یاد ایجاد شکست در آن انجام داد. دفرمه کردن نمای ساختمان بیشتر در مواقعی استفاده می شود که ساختمان به دلایلی از جمله عملکرد خاص و یا موارد دیگر نیاز به متمایز شدن از بناهای اطراف خود دارد.
.
استفاده از احجام پر و خالی
یکی دیگر از خصوصیات معماری مدرن ایجاد فرم های مختلف با استفاده از پر و خالی کردن احجام است. طی این فرایند یک حجم ساده مثل مکعب می تواند با خالی شدن برخی از قسمت هایش ظاهر متفاوتی پیدا کند. تفاوت این روش با دفرمیشن در این است که طی پر و خالی شدن، حجم شکل اصلی خود را همچنان حفظ کرده و هنوز هم می تواند با عنوان قبلی خود شناخته شود. برای مثال یک مکعب چه پر باشد و چه خالی، همچنان مکعب باقی خواهد ماند. در مواقعی که نمای ساختمان صلب یا یکنواخت به نظر می رسد، می توان با خالی کردن برخی از قسمت ها ظاهر متفاوتی به آن بخشید.
.
به کارگیری طرح کرکره ای
طرح کرکره ای یکی از انواع طراحی نما است که به تازگی طرفداران زیادی پیدا کرده است. این طرح در بسیاری از ساختمان های معاصر داخل و خارج کشور به چشم می خورد. اجرای این طرح معمولا ساده بوده و با استفاده از متریال های مختلف قابل انجام می باشد. در ایجاد طرح های کرکره ای معمولا رنگ و جنس متریالی که در پس زمینه طرح قرار می گیرد از ماهیت متریالی که کرکره ها را تشکی می دهد متفاوت در نظر گرفته می شود تا کنتراست به وجود آمده در بافت و رنگ، این طرح را بیشتر جلوه داده و به خوبی به نمایش بگذارد.
.
طراحی نمای ساختمان به سبک مدرن با ایجاد فضای سبز
فضای سبز یکی از دوستان همیشگی معماری بوده و هست. بافت متراکم و انبوه حال حاضر کلان شهر ها از آن جا که امکان استفاده از فضای حیاط و ایوان را تقریبا از بین برده، نیازمند ایجاد طرح هایی است که به نحوی غیاب فضای سبز شهری را به خصوص در محیط های مسکونی جبران نماید. استفاده از فضای سبز در طراحی نما علاوه بر این که می تواند در پاسخگویی به این نیاز موفق عمل کند، از زیبایی بصری نیز برخوردار بوده و می تواند نمای زنده و خاصی برای ساختمان به ارمغان بیاورد. فضای سبز در نما می تواند در سطوح عمودی و افقی ایجاد شود که در صورت بهره مندی از یک طرح از پیش تعیین شده ایده آل تر خواهد بود.
.
نمای ساختمان به عنوان یک محافظ باید مشخصه های فنی زیر را داشته باشد:
عایق بودن نسبت به سرما، گرما
عایق بودن نسبت به صوت
– مقاومت در برابر زلزله
– مقاومت در برابر ضربه
– مقاومت در برابر یخ زدگی
مقاومت در برابر آتش سوزی
– مقاومت در برابر ریزش
– انعطاف پذیر بودن در اجرای نما.
– سبک بودن
انواع مصالج مصرفی در نمای ساختمان
نماهای تماماً شیشه:
نماهای تماماً شیشه از دوران معماری مدرن به عنوان پوشش ساختمان ها به کار می رفتند. هدف از اجرای نمای تماماً شیشه عبارت است از:
• کاهش بار مرده ساختمان های بلند
• سرعت بخشیدن به اجرا
• تامین دید یکپارچه از مناظر بیرون برای ساکنین داخل
• ایجاد احساس سبکی و ظرافت در ساختمان از دید یک ناظر شهری
• نمایش زندگی درون ساختمان از بیرون به دنبال روشن و خاموش شدن چراغ های داخلی در طول شبانه روز
نماهای تماماً شیشه به علت ضخامت کم و مقاومت حرارتی اندک، مشکلات فراوانی را برای ساکنین فراهم می آورند. این مشکلات عبارتند از
1. . افزایش بیش از حد دمای داخلی ساختمان در فصول گرم و معتدل سال
2. . احساس عدم آسایش حرارتی در فصول سرد سال
3. مصرف زیاد انرژی و آلودگی هوا
.
نمای سنگ:
دو گروه از سنگ های طبیعی که در نمای ساختمان به کار می روند سنگ های آهکی و سنگ های آذرین هستند. سنگ های آهکی معمولاً به دلیل وجود رگه هایی که در آن ها دیده می شود، استحکام چندانی ندارند و مشکل سنگ های آذرین معمولاً جذب آب پایین و عدم چسبندگی با بدنه ساختمان است. نمای ساختمان به دلیل قرار گرفتن در معرض شرایط جوی (باران، یخبندان، آفتاب و آلاینده ها) از اهمیت خاصی برخوردار است. سنگ نما باید ویژگی های خاصی داشته باشد تا بتواند در برابر این عوامل دوام بیاورد. بنابر این سنگی که جهت نما استفاده می شود باید شرایط زیر را داشته باشد:
1. متناسب با آب و هوای منطقه باشد.
2قابلیت صیقل خوردن و برش را داشته باشد
3مقاومت های کششی و خمشی نسبتا خوبی را دارا باشد
4ترکیبات کانی شناسی آن باید در نظر گرفته شود.
.
5سنگ انتخابی باید چسبندگی خوبی را با ملات داشته باشد (دارای جذب آب مناسب باشد)
6رنگ آن با ثبات باشد و در برابر بخارها و گازها و پرتو آفتاب پایدار باشد.
.
نمای آجر
کی دیگر از انواع نماها، نماهای آجری هستند که شامل آجرهای رسی و آجرهای شیلی می شوند. نماهای آجر علاوه بر زیبایی، تنوع و ثبات رنگ، به دلیل ضریب انتقال حرارت پایین آجر، نقش یک عایق حرارتی و برودتی را برای ساختمان ایفا می کنند و درنتیجه از هدر رفتن انرژی توسط سیستم گرمایشی و سرمایشی ساختمان جلوگیری می کنند. نماهای آجر بر حسب جنس و رنگ خود باعث دفع و انعکاس گرما در فصل تابستان و جذب انرژی خورشیدی و گرم شدن ساختمان در فصل زمستان می شوند.
نمای خشک
در سیستم نمای خشک برای اتصال آجرها به یکدیگر از ملات استفاده نمی شود. برای اتصال آجرهای مخصوصی که در این سیستم به کار می روند، از تجهیزات فلزی مانند ریل استفاده می شود.
.
نمای چوبی
وب یک متریال زیبا و دوست داشتنی است که می تواند ظاهر نما را زیبا و متفاوت جلوه دهد. تکنولوژی این روزها به سمتی پیش رفته که چوب را قادر به مقاومت در برابر شرایط جوی گوناگون می سازد و از این رو نگرانی های سابق جهت استفاده از چوب در طراحی نما تا حدود زیادی رفع شده است. البته با وجود همه این ها، نگهداری از نمای چوبی با بسیاری از متریال های دیگر تفاوت دارد. نماهای کار شده به وسیله چوب به نگهداری ویژه نیازمند هستند و باید با مواد پوششی مناسب در مقابل عوامل بیرونی حفاظت شوند که در طول زمان نیاز به تمدید خواهد داشت. تنوع طرح و رنگ چوب های مورد استفاده در طراحی نما از ویژگی های مثبت این متریال به شمار می رود. چوب را می توان به سادگی و در قالب پنل های آماده در طراحی مورد استفاده قرار داد که سرعت و تمیزی کار را افزایش می دهد.
.
چوب های فرآوری شده
چوب فرآوری شده (ترمووود) نیز یکی دیگر از ابداعات فناوری نوین می باشد که منجر به پدید آمدن محصولی نوین گشته که طی فرآیندهای دمایی ویژه، ویژگی های منفی چوب مانند پایداری پایین، پوسیدگی، عدم یکنواختی رنگ، عدم پایداری در اندازه و سایر موارد را حذف نموده و از چوب، تعریفی دوباره ارائه کرده است. فرآیند تولید این محصول آمیزه ای از عملیات حرارتی همراه با بخار آب و گردش هوا است که در نهایت ساختار سلولی چوب تغییراتی بنیادین یافته و عاری از آنزیم ها و میکرو ارگانیزهای آسیب رسان می گردد. با استفاده از چوب در نمای ساختمان زیبایی و گرمابخشی و جاری بودن طبیعت را به ظاهر ساختمان ها می دهیم و بناهای شهری از یک ساختار بی روح و صلب به ساختاری زنده و چشم نواز تبدیل می نماییم.
قیمت بالای این گونه محصول در حال حاضر شاید تنها نقطه ضعف آن باشد که آن هم با استفاده و ترکیب با سایر مصالح نظیر انواع سنگ و آجر قابل پذیرش گشته است. افزایش سریع شرکت های فعال در عرضه این محصول به خوبی بیانگر استقبال بالای جامعه طراحان و معماران از استفاده از چوب در نمای ساختمان بوده و امید آن می رود که همچنان شاهد این افزایش و بکارگیری روز افزون این محصول در ساختمان ها باشیم.
.
نمای فایبر سمنت
نمای فایبر سمنت از پنل هایی تشکیل می شود که سیمانی بوده و دارای فیبر هستند. مقاومت این متریال تا حد قابل توجهی نسبت به چوب یا سیمان بالاتر بوده و در عین حال ظاهر مناسب و زیبایی را نیز به وجود می آورد. فایبر سمنت می تواند در برابر آتش مقاومت بسیار زیادی از خود نشان دهد و دچار خوردگی توسط حشرات نیز نخواهد شد که آن را نسبت به دیگر متریال ها متمایز می کند. از آن جا که این متریال به صورت پنل مورد استفاده قرار می گیرد، به اجرای نما سرعت بخشیده و نتیجه تمیزتری نیز ارائه خواهد داد.
.
با تشکر از
حسن توجه شما