به نام خالق زمین و آسمان
پروژه روستا
نام استان: مازندران
شهرستان : محمودآباد
روستا: تجکنار
پروژه روستا
فصل اول
شهرستان محمودآباد در قسمت مرکزی استان مازندران در ساحل دریاچه خزر قرار دارد و حدود آن از شمال به دریاچه خزر از جنوب به شهرستان آمل از غرب به شهرستان نور و از شرق به بخش فریدونکنارو شهرستان بابلسر میباشد.
این شهرستان از سال 1351 با تصویب مجلس شورای ملی به بخش تبدیل شد و دابوی شمالی هراز پی شمالی و اهلمرستاق شمالی در محدوده آن قرار گرفت و به بخش هراز نامگذاری گردید . از این تاریخ به بعد با سرعت زیاد پیشرفت نمود تا اینکه قابلیت شهرستان شدن را یافت و در سال 1375 با تلاش مسئولان به شهرستان تبدیل گردیدوبا نام شهرستان محمودآباد مستقل شد.
این شهرستان دارای بخش مرکزی و بخش سرخرود است . طبق سرشماری سال 1375 جمعیت شهرستان محمود آباد 82770 نفر بوده است .
بررسی وضع موجود شهرستان محمودآباد:
موقعیت سیاسی شهرستان محمودآباد:
موقعیت روستای تجکنار در اهلمرستاق شمالی
موقعیت جغرافیایی آن جلگه ای است. روستای تجکنار در محدوده سیاسی آزادمون در بخش اهلمرستاق شمالی شهرستان محمودآباد واقع شده است. این روستا از نظر موقعیت جغرافیایی از جنوب به روستای بونده و از شمال به روستای آزادمون و جاده محمودآباد- نور و از شرق به روستای یوسف آباد و از غرب به روستای شهرستان نور محدود می شود.
معرفی روستا به لحاظ موقعیت جغرافیایی و تقسیمات سیاسی:
اراضی کشاورزی روستا از غرب به محدوده اراضی شهرستان نور و از جنوب به اراضی کشاورزی بونده منتهی می شود.
تعیین محدوده اراضی کشاورزی و منابع روستا:
آب شرب: آب شرب ساکنین روستا از طریق مجتمع نفت و گلییرد تدمین می گردد و به واسطه لوله های پلی اتیلن در سطح روستا توزیع گردیده است و در حال حاضر قابل بهره برداری می شود و از جمله مشکلات بخش مذکور فشار کم آب و کمبود آن در فصل تابستان می باشد.
آب کشاورزی: عمده ترین منبع تامین آب کشاورزی روستا آبهای سطح الارضی می باشد که از طریق رودخانه های چمستان و هراز که شاخه های آن در سطح منطقه می باشند و به واسطه نهرهای طبیعی به اراضی کشاورزی هدایت می گردد.
بررسی منابع تامین آب آشامیدنی و کشاورزی روستا
بررسی ویژگی جمعیتی روستا
جمعیت روستای تجکنار: براساس سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال 1389 روستای تجکنار دارای جمعیتی بالغ بر 321 نفر در قالب 92 خانوار که از این تعداد 171 مرد و 150 زن را تشکیل می دهد، که از این تعداد افراد در این روستا 150 مرد باسواد هستند و تعداد زن های باسواد در این روستا 171 نفر می باشند. و بعد خانوار در این روستا 3 نفر می باشد.
هرم سنی
بررسی وضع فعالیت در روستا:
فعالیت اقتصادی برای کشاورزان به گونه ای است که در تابستان به کشت برنج مشغولند و چند دستگاه تراکتور، کمباین و تیلر هم برای پیشبرد فعالیتهای کشاورزی در این روستا موجود است . از دیگر فعالیتهای روستائیان باغداری است که نسبت به کشت برنج رواج کمی دارد و تنها به تولید چند میوه محدود می شود که بخشی صرف نیازهای روزمره ی خانواده شده و بقیه نیز به فروش میرسد.
از دیگر فعالیتهای روستا که بسیار کم به چشم می خورد دامداری و مرغداری است متاسفانه دامداری در این روستا به روش مکانیزه هدایت نمی شود و تنها روش سنتی است که این سامانه را هدایت می کند . در این روستا تعدادی صنایع کارگاهی نیز وجود دارد، که شامل دو کارخانه شالیکوبی و کارگاه بلوک زنی می باشد.
صنایع کارگاهی
باغداری
زمین کشاورزی
کاشت سبزی
شناخت و بررسی علل پیدایش روستا:
پیدایش هر سکونت گاهی تحت تاثیر عوامل طبیعی، اجتماعی، اقتصادی و موقعیت مکانی آن در بستر فضایی است.
1) بخش جلگه ای: روستای تجکنار شهرستان محمودآباد در بخش جلگه ای شهرستان قرار دارد و از اراضی وسیع و همواری برخوردار بوده و در جوار یک نقطه شهری قرار گرفته است.
2) عوامل طبیعی: وجود اراضی حاصلخیز و مستعد جهت فعالیت های زراعی و باغی از جمله کشت برنج و نهرهایی به عنوان منبع تامین کننده آب زراعی از جمله عواملی بوده اند که روند سکونت گزینی را در این حوزه تقویت نموده اند و از آنجایی که عوامل طبیعی تقویت کننده و شکل دهنده به فعالیت های اقتصادی محسوب می شوند به تبع خود نقش اقتصادی در پیدایش و استقرار سکونت در روستا را به همراه داشته اند.
3) موقعیت استقرار: روستای تجکنار چنان که بیان گردید در جوار روستای آزادمون و بونده و ارتباط دهنده آن ها و در ارتباط جاده آزادمون به بونده قرار دارد که به عنوان مزیت های مثبت در ایجاد سکونت نقش داشته اند.
شکل گیری روستا:
توسعه کالبدی روستای تجکنار در چهار مرحله اتفاق افتاده به طوریکه هسته اولیه و قدیمی روستا که شکل گیری آن به دوران قبل از اصلاحات اراضی بر می گردد بافتی فشرده و متراکم داشته و در محدوده مسجد شکل گرفته است و در مرحله دوم روستا به سمت و جهات مختلف تا جاده معینی یعنی به سمت جنوب و غرب و شرق گسترش یافته که این مرحله با آغاز اصلاحات ارضی شروع شد. که یکی از عوامل مهم توسعه روستا در این مرحله نزدیکی به شهر محمودآباد و استفاده از خدمات موجود در آن بوده است و در مرحله سوم نیز روستا در جهات شمال شرقی گسترش یافته که این مرحله هم شرایطی مشابه مرحله دوم توسعه کالبدی روستا دارد. در مرحله چهارم محدوده محور ارتباطی منطقه مورد توجه قرار گرفت و در این قسمت روستا گسترش یافت.
شناخت عوامل موثر در شکل گیری روستا و علت نام گذاری روستا:
روستای تجکنار در پهنه ای مسطح و هموار در اراضی جلگه ای استقرار یافته است و دارای بافتی بینابین است. در شکل گیری روستا عواملی از جمله خصوصیات اجتماعی و فرهنگی و عوامل طبیعی و آب که هم در پیدایش روستا و هم در شکل گیری روستا نقش داشته است که در این میان نهرها تاثیرشان بیشتر بوده است و از یک سو باعث شکل گیری باغات و اراضی کشاورزی در کناره های رودخانه و از سوی دیگر موجب ساخته شدن و پیدایش خانه ها در نزدیکی باغات و اراضی کشاورزی در کناره های رودخانه شده است که روستا در محدوده اطراف رودخانه به صورت نواری رشد کرده است.
توسعه کالبدی روستای تجکنار در چهار مرحله اتفاق افتاده به طوریکه هسته اولیه و قدیمی روستا که شکل گیری آن به دوران قبل از اصلاحات اراضی بر می گردد بافتی فشرده و متراکم داشته و در محدوده مسجد شکل گرفته است و در مرحله دوم روستا به سمت و جهات مختلف تا جاده معینی یعنی به سمت جنوب و غرب و شرق گسترش یافته که این مرحله با آغاز اصلاحات ارضی شروع شد. که یکی از عوامل مهم توسعه روستا در این مرحله نزدیکی به شهر محمودآباد و استفاده از خدمات موجود در آن بوده است و در مرحله سوم نیز روستا در جهات شمال شرقی گسترش یافته که این مرحله هم شرایطی مشابه مرحله دوم توسعه کالبدی روستا دارد. در مرحله چهارم محدوده محور ارتباطی منطقه مورد توجه قرار گرفت و در این قسمت روستا گسترش یافت.
چون روستا در کنار رودخانه تج شکل گرفته است به همین خاطر روستا به اسم تجکنار نامگذاری شده است.
تعیین حوزه نفوذ روستا
وضعیت راه ها تا روستا و تاثیر بر معماری منطقه:
این روستا در جوار روستای آزادمون قرار دارد و در ارتباط مستقیم با جاده محمودآباد- آمل می باشد . بنابراین برای رسیدن به این روستا از مرکز شهر آمل به سمت محمودآباد حرکت می کنیم، که در 3/7کیلومتری این محور روستا قرار دارد. و در فاصله 4 کیلومتری از شهر محمودآباد روستای تجکنار قرار دارد.دسترسی مستقیم این منطقه به یکی از راههای اصلی و پر رفت و آمد روستا و همچنین فاصله کوتاه روستا تا شهر محمودآباد موجب شده تا مصالح ساختمانی به راحتی در اختیار این منطقه قرار بگیرد و مصالح سنتی با سرعت بیشتری جای خود را به مصالحی جون آجر و بلوکهای سیمانی بدهد.
به طوریکه امروز خانه هایی که در این منطقه ساخته می شود دارای شناژهای افقی و عمودی است که عمدتا“ با آجر یا بلوک سیمانی ساخته می شود و گاها“ از بتن آرمه و اسکلت فلزی استفاده شده است.
شبکه راه های ارتباطی
شناخت ابنیه در روستا:
در روستای تجکنار تعداد کمی بناها با قدمتی حدود 30 سال یافت می شود و بیشتر بناهای این روستا اعم از مسکونی و بناهای خدماتی عمری حدود 10- 15 سال دارند که کیفیت این ابنیه روستا 4 دسته اند که در حال ساخت 7/4 و ساختمان های نوساز 26/3 درصد و ساختمان های در حال بهره برداری 48/5 درصد که از این مقدار 17/8 درصد ساختمان های تخریبی می باشد.
تخریبی
در حال ساخت
نوساز
در حال بهره برداری
بررسی محیط طبیعی:
کیفیت و میزان آب منطقه :
منابع آبهای سطحی – که شامل نهرها و رودخانه هایی که روستا در کنار آن شکل گرفته است.
آب های زیر زمینی – به علت وفور بارندگی در برخی از دوره های سال در منطقه مورد مطالعه موجب شده که طبقات سفره های آب نسبت به سطح طبیعی زمین در عمق کمتری قرار دارند و در فصل بارندگی این عمق به طور محسوس کمتر می شود به طوری که گاهی از یک متر هم تجاوز نمی کند .
به طور کلی منابع آب های سطحی عمده ترین منابع تامین آب زراعی است.
طول و عرض جغرافیایی: موقعیت جغرافیایی آن 21 دقیقه و 52 درجه طول جغرافیائی و 25دقیقه و 36 درجه عرض چغرافیائی می باشد
وضعیت زمین شناسی
مطالعات زمین محیطی :
روستای تجکنار در بخش جلگه ای شهرستان محمودآباد واقع شده است .از جمله مشخصات واحد اراضی این محدوده دشت های آبرفتی متشکل از رسوبات رودخانه کوچک (تج) متعدد است . خاک های محدوده از نوع خاک های عمیق رسی با بافت سنگین توام با اثرات زیاد آب می باشد که به علت همجواری با دریا سطح آبهای زیر زمینی بالا بوده و در مواقع خاص موجب آبگرفتگی و غرقابی شدن اراضی می شود .
این منطقه اگرچه با توجه به آبریز رودخانه ها به قسمت های مختلفی تقسیم می گردد ولی دارای یک سفره زیر زمینی پیوسته و گسترده آزاد است که از غرب با آبهای زیر زمینی به دو خط جریان جدا گردیده اند.
پوشش گیاهی :
اراضی این منطقه عمدا“ اراضی کشاورزی است و پوشش گیاهی روستا را جنگل های اطراف آن تشکیل می دهند . نوع درختانی که در این ناحیه بیشتر یافت میشود شامل انواع درختهای سپید و چنار می باشد
تنها عامل شوری و بالا رفتن سطح آب وجود تعدادی چشمه که منشا مگمایی دارند باعث آلوده شدن منابع مجاور می گردند.
بافت روستا:
در بررسی بافت روستا به این نکات می توان توجه کرد :
1-روستای تجکنار دارای بافت خطی بینابین است . این بافت درمسیر رودخانه و جاده ارتباطی آزادمون به بونده شکل گرفته است.
زمین کشاورزی و خانه های مسکونی حول این محورها – رودخانه و معبر اصلی روستا به وجود آمده اند.
نحوه قرار گیری مزارع کشاورزی درکنار یکدیگر به پراکندگی بافت روستا منجر شده است.
باد غالب:
بررسی عوامل جغرافیایی روستا نشان می دهد که باد غالب در این منطقه از جانب غرب و شمال و جنوب غربی می وزد .دلیل مجاورت این منطقه با دریا و رطوبت بالا در این ناحیه ، اختلاف درجه حرارت در فصل تابستان و زمستان زیاد نیست .
اراضی این منطقه عمدتا“ از زمینهای کشاورزی تشکیل شده است. پوشش گیاهی روستا از باغات است . از انجا که روستای تجکنار در بخش جلگه ای شهرستان محمودآباد واقع شده و هم جواری ناحیه با دریا باعث شده تا سطح آب های زیر زمینی در روستا بسیار بالا باشد.
بررسی مسکن روستا:
در بررسی مسکن در روستا نتایج زیر بدست آمده است:
رطوبت بالای این منطقه و شرایط آب هوایی خاص هم چون نزورات باران وهمچنین پوشش سقف از نوع حلبی استفاده شود.همچنین پوشش سقف از نوع حلبی – استفاده از لته – تکه های چوب– ایرانیت و ورق های حلبی که در نوع اول از مصالح جدید و با دوام بیشتر است .
در بسیاری از خانه ها ی روستا ، فضاها چند عملکردی می باشد .
گاهی اوقات عواملی هم چون آب و هوا باعث تغییر دادن عملکرد های یک فضا می شود . به عنوان مثال از یک اتاق تنها در فصل زمستان استفاده می شود و در فصل تابستان ایوان خانه جایگزین فضا می شود و بیشتر از ایوان برای کاربردهای مختلف استفاده می شود.
فصل دوم
جدول Swot
دهیاری
وجود اراضی خالی برای افزایش کاربرها
کم و نامناسب بودن فضاهای تجاری
به علت نبود فضای درمانی از درمانگاه روستای آزادمون استفاده می شود
فصل سوم
پیشنهاد برای اصلاح کمبودهای وضع موجود:
با توجه به کمبودها و مشکلات وضع موجود روستا پشنهادی جز اصلاح کمبوده به شرح زیر ارائه شده است:
سازماندهی معابر و اصلاح روستا براساس ایجاد پوشش مناسب و حریم بر روی معابر و تعریف محدوده معابر روستا
ایجاد سیستم دفع فاضلاب
احداث سیستم زهکشی برای جمع اوری آبهای سطحی و استفاده مناسب از آنها برای تامین آبهای زراعی
رفع کمبود نیاز در زمینه مسکن .
نظم بخشیدن به بافت موجود و توسعه فضاهای داخل بافت روستا با استفاده از فضاهای باز در بافت .
ایجاد فضای اموزشی راهنمائی و دبیرستان برای رفع نیاز ساکنین روستا .
ساخت واحدهای تجاری و تعاونی های محلی در طول راه معبر اصلی روستا .
توسعه مرکز بهداشت روستا
ایجاد فضای تفریحی از جمله فضای سبز اصلاح شده در روستا .
احداث فضای فرهنگی و ورزشی متناسب با جمعیت روستا مثل کتابخانه و سالن ورزشی .
اشتغال زائی برای جوانان به منظور جلوگیری از مهاجرت ساکنین روستا به شهر و استفاده از نیروی جوان موجود .
توسعه و گسترش صنایع برای محصولات کشاورزی و قرار دادن صنایع دور از فضاهای مسکونی در روستا
رولوه خانه
توضیحات رولوه شماره 1
این خانه روستایی نیمی از آن تخریب شده و تنها یک اتاق از آن باقی مانده که شامل دو پنجره می باشد. که نور غرب و جنوب را گرفته و به فاصله cm60 از سطح زمین قرار گرفته. بعد از بالا آمدن از پله به ایوانی می رسیم که در آن یک روشویی قرار دارد. و بعد از وارد شدن از طریق در چوبی به اتاق کوچکی می رسیم که در آن طاقچه ای وجود دارد و در گوشه ای از آن صندوق قدیمی وجود دارد. جنس پنجره ها و در از چوب می باشد. و سقف حلب به سر می باشد.
رولوه مسجد
رولوه مدرسه
پایان
با تشکر از توجه شما