دستگاه تنفس
مقدمه
تنفس، اکسیژن موجود در هوا را به درون ریه ها برده و در تماس نزدیک با خون، اکسیژن به خون انتقال یافته و توسط دستگاه گردش خون به تمامی قسمت های بدن منتقل می گردد. در همین زمان، دی اکسید کربن موجود در خون که از تمامی قسمت های بدن جمع آوری می گردد به ریه ها منتقل شده و با بازدم از دستگاه تنفس خارج می شود.
بینی
بینی به دو حفره چپ و راست تقسیم می شود و با موهای ریزی به نام مژک پوشیده شده است که وظیفه تصفیه هوای ورودی را بر عهده دارند و غشاء مخاطی که مایع چسبناکی به نام مخاط ترشح می کند. مخاط از ورود گردوغبار و باکتری به شش ها یا همان ریه ها جلوگیری می کند. بینی هوا را مرطوب، گرم و تصفیه می کند و اندامی است که برای استشمام بو نیز به کار می رود.
حلق
حلق یا گلو لوله ماهیچه ای بزرگی است که با غشاء مخاطی پوشیده شده است و پشت دهان و بین حفره بینی و حنجره قرار دارد. لوزه ها پشت حلق قرار دارند. حلق به عنوان مسیر عبور هوا و غذا عمل می کند اما این کار را به طور همزمان انجام نمی دهد؛ به این دلیل که عبور هم زمان غذا و هوا از حلق باعث خفگی می شود. هوا هنگام عبور از حلق گرم و مرطوب می شود.
حنجره
حنجره که در جلوی گردن قرار گرفته (در موازات سومین تا ششمین مهره گردنی) هم راهی برای عبور هوا است و هم صدا را تولید می کند. ساختمان حنجره از چندین غضروف و عضله تشکیل شده است.
نای
نای یا همان لوله هوا، لوله ای است که جلو مری قرارگرفته است و از حنجره تا بالای قفسه سینه امتداد دارد. نای از ماهیچه های صاف و ۲۰ غضروف حلقه ای به شکل C تشکیل شده است.
نایژه ها
نایژه ها، لوله های باریکی هستند که به ریه ها متصل می شوند. ساختار نایژه ها درست مانند نای است و وظیفه انتقال هوا به ریه ها را بر عهده دارند.
ریه ها
ریه ها اندام های اسفنجی مخروطی شکل هستند که در حفره قفسه سینه و در دو طرف قلب قرار دارند. ریه سمت چپ دو لوب و ریه سمت راست سه لوب دارد. ریه سمت راست ضخیم تر و پهن تر از ریه سمت چپ و تقریباً کمی کوچک تر است زیرا دیافراگم در سمت راست بدن به دلیل وجود کبد کمی بالاتر قرارگرفته است.
ریه ها دارای میلیون ها کیسه هوای کوچک هستند که در لوب ها قرار دارند و مانند شاخه های انگور به نظر می رسند. عملکرد ریه ها تسهیل تبادل گازهای اکسیژن و دی اکسید کربن است.
دم و بازدم
مهمترین ماهیچه سیستم تنفسی دیافراگم است. حرکت عضلات دیافراگمی و بین دندهای باعث ایجاد اختلاف فشار و تغییر حجم ریه ها میشود. در زمان دم، دیافراگم به سمت پایین حرکت کرده و دنده ها اتساع مییابند. در نتیجه، فشار درون ریه ها کاهش یافته و هوا به درون ریه ها جاری میگردد. در بازدم طبیعی به فعالیت ماهیچه های نیازی نیست.
وقتی دیافراگم آزاد میگردد، نیروی الاستیکی (کشسانی) ریه ها و راه های هوایی با اعمال فشار معکوس باعث خروج هوا از ریه ها به دلیل تفاوت فشار میگردد. درست همانند آنچه که در باد کردن یا خالی کردن بادکنک مشاهده میکنیم. پر کردن بادکنک نیازمند اعمال نیروی بیرونی است در حالی که تخلیه آن به دلیل حالت کشسانی آن به صورت خودکار انجام میگیرد.
با تشکر فراوان از توجه شما عزیزان