بسم الله الرحمن الرحیم
اصول مدیریت پرورشی و بهداشتی ماهیان گرم آبی
انتخاب صحیح آب وزمین و رعایت کامل استانداردهای بهداشتی در ساخت استخرها
کانال بتنی یا خاکی جهت هدایت آب
احداث استخرهای روسوبگیر: ته نشین شدن مواد معلق در آب ورودی – ذخیره آب جهت استفاده در مواقع ضروری
دریچه ورودی
دریچه خروجی
1- تنظیم سطح آب استخر 2- تخلیه سریع آب استخر در مواقع ضروری 3- تخلیه رسوبات و باقیمانده مواد غذایی کف استخر 4- جلو گیری از خروج ماهیان
شیب کف استخر
ایجاد یک کانال در کف استخر جهت سهولت در تخلیه آب استخر و صید ماهی
خشک کردن کف استخر به وسیله نور خورشید
شخم زدن : مناسبترین عمق شخم 15-10 سانتی متر
آهک پاشی جهت کنترل PH میزان آهک موردنیاز معمولا بین 2-1 تن در هکتار بوده که با توجه به PH خاک استخر تعیین می گردد.در صورت مصرف بیش از 2تن در هکتار بهتر است ابتدا استخر به عمق 20 سانتیمتر آبگیری شده و پس از تخلیه آن مجددا آبگیری شود.
کنترل روزانه دما ، اکسیژن: به وسیله اکسیژن متر دیجیتال
کنترل روزانه PH : مناسبترین PH برای ماهیان گرم آبی 5/8-7 می باشد.
نصب توری در ورودی آب استخرها
جهت جلوگیری از ورود ماهیان و سایر موجودات هرز نصب توری های ویژه حائز اهمیت است . این توری ها باید روزانه پس از هر آبگیری مورد بازدید قرار گیرد و کلیه جانوران هرز موجود در آن جمع آوری و معدوم گردد.
در صورت ورود ماهیان هرز و موجوداتی مانند مار، غورباقه و لاک پشت به استخر باعث خسارت هایی به تولید می شوند که این خسارت ها عبارتند از: 1- به عنوان رقیب بخشی از غذای ماهیان پرورشی را مصرف می کنند. 2- باعث انتقال انواع آلودگی های انگلی وعفونی به ماهیان پرورشی می شوند. 3- از لارو وبچه ماهیها تغذیه نموده و باعث کاهش تولید می شود.
سمپاشی استخرها قبل از ذخیره سازی لارو و همدمایی لاروها
در هنگام سمپاشی استفاده از ماسک و همچنین در نظر گرفتن جهت وزش باد از اهمیت زیادی برخوردار است.
سم مورد استفاده معمولا تری کلروفون با غلظت 25/0 تا 5/0 قسمت در میلیون است.
همدمایی آب حامل لارو و آب استخر :
حداکثر مجازاختلاف درجه حرارت یک درجه سانتی گراد می باشد.
تغذیه و رعایت استانداردهای بهداشتی در نگهداری غذای ماهیان
– روشهای غذا دهی:
1- غذاهای زنده : با غنی سازی آب استخرها به وسیله کودهای آلی ومعدنی تامین می گردد.
2- غذای دستی :
که به سه روش در اختیار ماهیان قرار می گیرد.
برای تغذیه ماهیان بزرگ از غذاهای پلت استفاده می شود.
برای تغدیه بچه ماهیان و لاروها غذا را به صورت خمیر در دسترس ماهیان قرار می دهند. پخش غذا به صورت پودر در محل تجمع لاروها در حاشیه استخر ها . میزان غذای روزانه ماهیان با توجه به دو فاکتور درجه حرارت آب و اندازه ماهی تعیین می گردد.
– اضافه نمودن مولتی ویتامین و مواد معدنی مورد نیاز ماهی در غذا – نگهداری غذا در محیط خشک و خنک
بررسی وضعیت سلامتی و روشهای درمان
– استخرهای قرنطینه
– نمو نه برداری از ماهیان و انجام آزمایش جهت بررسی وضعیت سلامت ماهیان
روش های درمان دارویی بیماری ها: 1- درمان شیمیایی خارجی : عبارت است از مجاورت ماهی با ماده ضد عفونی کننده که در حمام های مختلف صورت می گیرد . این حمام ها عبارتند از : حمام کوتاه مدت : برای کنترل عفونتهای باکتریایی سطحی و انگلهای خارجی ماهیان و قارچ زدگی انجام می شود. مدت استفاده چند ثانیه حمام میان مدت : ضد عفونی در جریان آب صورت می گیرد . این روش بیشتر در ضد عفونی تخمها و از بین بردن قارچها استفاده می شود. مدت استفاده 2-1 ساعت
حمام بلند مدت : بهترین روش درمان جهت نابودی انگلهای پوستی و آبشش و سخت پوستان انگل ماهی می باشد. در این روش ماهیان به مدت طولانی تری حدود چند روز دز معرض دارو قرار می گیرد.
2- تزریق مستقیم دارو به ماهیان : که غالباً در ماهیان مولد پس از تکثیر صورت می گیرد.
3- اضافه نمودن دارو به غذای ماهیان : که عمدتاً جهت بیماری انگل روده ای انجام می گیرد.
راههای دیگر پیشگیری از بیماری : جلوگیری از ورود فاضلابها به داخل استخر شکار مستقیم پرندگان ماهی خوار و طناب کشی استخر نصب توری در ورودی آب استخرها
رعایت نکات بهداشتی عمومی در عرضه به بازار
بعد از مصرف دارو به ویژه آنتی بیوتیکها در ماهیان بازاری حداقل به مدت 25 روز باید از فروش آنها خودداری گردد.
در هنگام عرضه ماهیان به بازار بهتر است آنها را به مدت24 ساعت درآب جاری تمیز در استخرهای بتنی شستشو دهیم این عمل باعث حذف بوی نامطبوع ناشی از گل و لجن از ماهیان شده و ازقابلیت مصرف بیشتری برخوردار می گردد.
1- انتخاب صحیح آب وزمین و رعایت کامل استانداردهای بهداشتی در ساخت استخرها
2- خشک نمودن کامل استخرها،شخم زدن و آهک پاشی به منظور ضد عفونی
3- نصب توری در ورودی آب استخرها
4- سمپاشی استخرها قبل از ذخیره سازی لارو و همدمایی لاروها
5- تغذیه و رعایت استانداردهای بهداشتی در نگهداری غذای ماهیان
6- بررسی وضعیت سلامتی و روشهای درمان
7- همگام با مدیریت پرورشی ضروری است که رشد ماهیان بر اساس برنامه تنظیم شده ارزیابی گردد و نقش عوامل بیماری زا در رشد بررسی شود.
8- ثبت آمارها و اطلاعات در هر مزرعه کمک موثری به مدیر مزرعه جهت اعمال مدیریت صحیح پرورشی و بهداشتی می نماید.
9- انتخاب و محاسبه دقیق داروی مورد نیاز با توجه به ماده موثر دارو و توجه به تاریخ انقضاء مصرف بسیار حائز اهمیت است.
10- رعایت نکات بهداشتی عمومی در عرضه به بازار
اصول مدیریت پرورشی و بهداشتی در ماهیان گرم آبی
منابع
سی دی و مجلات آموزشی اداره کل ترویج و آموزش کشاوری استان گلستان