جنبش هنر و صنایع دستی انگلستان
انقلاب صنعتی عبارتست از دگرگونی های بزرگ در صنعت، کشاورزی، تولید و حمل و نقل که در اوسط قرن هجدهم از انگلستان آغاز شد..
صنعتی شدن به معنی استفاده از نیروی ماشین به جای نیروی انسان است. انقلاب صنعتی در انگلستان در سه زمینه بافندگی، زغال سنگ و ذوب آهن بیشتر نمود یافت.
گاهی سخن از دو انقلاب صنعتی برده می شود که یکی در قرن هجدهم و دیگری در قرن نوزدهم است.
پیامدهای انقلاب صنعتی در انگلستان
پیامد های مثبت :
ساخت اولین پل آهنی در سال ۱۷۷۹
احداث اولین شبکهٔ راه آهن در سال ۱۸۲۵
افزایش چشمگیر فرآورده های کشاورزی و دامی
پیامد های منفی:
جانشینی کارخانه ها ی متعدد با دودکش های بلند و غلیظ به جای دهکده های سبز و خرم روستایی
از بین رفتن جنگل ها و فضاهای سبز ،
افزایش دود و آلودگی هوا
بوجود آمدن کوه های زغال و تودهٔ فضولات
بیکار شدن عده ای از کارگران
و ….
پیامدهای انقلاب صنعتی در انگلستان
پیامدهای انقلاب صنعتی در انگلستان
انجمن پیش رافائل
گروهی از نقاشان ،پیکره سازان و نویسندگان انگلستان، در سال 1848هنرمندان پیش از رافائل را، الگوی خود قرار داده بودند
و کوشش داشتند تا با مد نظر قرار دادن
جاذبه های معنوی و الهام های هنری برخاسته از طبیعت و مذهب
و نیز آفرینش تاثیرات تزیینی و زیباشناختی
به یک اصلاح هنری دست یازند.
نهضت هنر و صنایع دستی انگلستان (1940-1850) ART AND CRAFT MOVEMENT
نهضت هنر و صنایع دستی انگلستان یکی از جنبش های فکری –هنری اروپایی است.شکل گیری این جنبش ریشه در سرگشتگی هنرمندانی دارد که خشمگین از موج فزاینده تکنولوزی بر آن شدند تا با برگزیدن هدفی مشترک و رها از هر قید و بندی به یکدیگر پیوسته و از طریق ارتقاء مقام هنرهای کاربردی و نیز احیاء صنایع دستی به اصلاح شرایط اجتماعی بپردازند.
سه منبع مهم شکل گیری ریشه های جنبش هنر و صنایع دستی
اشتیاق و علاقه شدید به هنر قرون وسطی ، طی دوره تاریخی گرایی یعنی نیمه
قرن نوزدهم ظاهر و به ارزیابی مجدد گوتیک منجر شده بود
تاثیر محسوس عناصر هنری کشورهای بیگانه ، نقشمایه هایی که از معماری مصر
،شمال آفریقا ،هند،ترکیه و به ویژه ژاپن جذب و به کار گرفته می شدند و
کشف اصول عدم تقارن که مستقیما در تقابل با آرمان تقارن در رنسانس
بود.
الهامهایی که معماری جدید از فرم های طبیعی می گرفت . در واقع فرایند رشد ارگانیک ،منبع الهامی بود برای بدست آوردن عناصر نمادینی که به جز شباهتهای صوری انتزاعی ،هیچ گونه وجه اشتراکی با اصل خود نداشتند.
نهضت هنر و صنایع دستی انگلستان (1940-1850) ART AND CRAFT MOVEMENT
اهداف ،گرایش های فکری و شخصیت ها
به طور کلی نهضت هنر و صنایع دستی را می توان به لحاظ تحول شا لوده فکری و اهداف ان در دو مرحله مورد تحقیق و مطالعه قرار داد
فاز اول
انجمن پیشا رافائلی
(Pre–Raphaelite Brotherhood )
گریزگرایی قرون وسطایی
( Medieval Escapism )
احیاء گری گوتیک متاخر
( Late Gothic Revivalism )
دانته گابریل روستی ( 82 -1828 )
( Dante Gabriel Rosseti )
آگوستوس ولبی نورتمور پیوجین (52 – 1812 )
( A.W.N Pugin )
جان راسکین (1900-1819 )
( John Ruskin )
اوئن جونز ( 74 – 1809 )
( Owen Jones )
ویلیام موریس ( 1896- 1834 ) ( William Morris )
ادوارد برن جونز ( 98-1833 )
( Edward Burne – Jones )
ویلیام دمورگن ( 1917 -1839 ) ( William De Morgan )
والتر کرین ( 1915 – 1845 ) ( Walter Crane )
فاز دوم
تاثیر یافته از عقاید
موریس و راسکین
توجه به گرایش بومی – محلی
اعتقاد به تحقق نظریه موریس با استفاده از ماشین و فرآیند صنعتی
چارلز اشبی ( 1942 – 1863 )
Chaerles Robert Ashbee
چارلز لاک ایستلیک ( 1906 – 1836 ) Charles Locke Eastlake
آرتور لیبرتی ( 1917 – 1845 )
Arthur Lasenby Liberty
چارلز وویسی ( 1941 – 1857 )
C.F.A Voysey
ویلیام لئبی ( 1931 – 1857 )
William R.Lethaby
آرتور مک موردو ( 1942 – 1851 )
Arthur H.Makmurdo
کریستوفر درسر ( 1904 – 1834 )
Christopher Dresser
ریچارد نورمن شاو
Richard N.Shaw
جان راسکین: JOHN RUSKIN (1900-1819 )
از پیشگامان و رهبران جنبش هنر و صنایع دستی می توان به جان راسکین که مورخ،نویسنده و مصلح اجتماعی نیز بوده نام برد.
از آثار او می توان به کتاب های زیر اشاره کرد :
سنگ های ونیز
هفت شمع معماری
نقاشان مدرن
اندیشه های وی درباره معماری که رجعت به دوره معماری گوتیک را تبلیغ می کرد در معاصرانش ،از جمله ویلیام موریس که حدود پانزده سال از او جوانتر بود تاثیر گذاشت.
ویلیام موریس ( 1896- 1834 ) WILIAM MORRIS
" این خطر وجود دارد که توسعه فعلی تمدن در حال نابود کردن زیبایی های زندگی باشد."
ویلیام موریس از پیشگامان جنبش هنر و صنایع دستی بود وهمانند راسکین با پیشرفتهای صنعتی میانه ای نداشت و به عقیده وی تنهاراه ستیزبا چیرگی صنعت ،بازگشت به ارزشهای قرون وسطایی بود.
.وی به ویژه، معماری گوتیک را که حاصل قرون وسطی بود می ستود و بازگشت بدان را لازم می دانست و تشویق می کرد.
فعالیت های موریس
موریس نیزمردی به اصطلاح همه فن حریف بود :
هم نویسنده بود و هم شاعر و کتابهای چند انتشار داده بود و نیز ادیسه هومر را به انگلیسی ترجمه کرده بود
و کارخانه ای نیز داشت به نام(شرکت موریس،مارشال،فالکنر) برای تولید میز و صندلی و لوازم خانه.
صاحب یک بنگاه نشر و چاپخانه نیز بود و به نقاشی و معماری نیز می پرداخت ،
از این گذشته در سیاست نیز سخت فعال بود
فعالیت های موریس
خانه موریس: RED HOUSE
موریس طراحی خانه خود را به عهده دوست معمار خود، فلیپ وب گذاشت ولی تاثیر اندیشه های وی در در این خانه، که خانه قرمز نام گرفت آشکار است.
طرح خانه چنان که گفتیم ازفلیپ وب بود و موریس و همکارانش تمام اثاثیه و مفروشات خانه را طرح کرده و ساختند.خانه قرمزبعدها، عملا به صورت کارگاه موریس و همکارانش در آمد و مورد استفاده قرار گرفت.
خانه موریس: RED HOUSE
تناقص در کارها ی موریس و راسکین :
در عقاید و اقدامات راسکین و موریس و وابستگان ایشان تناقصی وجود داشت :
فی المثل ایشان در معماری صداقت ساختمان را تشویق می کردند و مرادشان این بود که هم شیوه های ساختمانی و هم مصالح ساختمان به صراحت در معماری تجلی کند. اینان صنعت را نفی می کردند و آن را دشمن صداقت در ساختمان می دانستند و به معماری گوتیک روی آورده بوند که عملا صداقتی با زمان ایشان چه از لحاظ فنی و چه از لحاظ اجتماعی نداشت.
به راستی ایشان چیزی را نفی می کردند که می توانست کاملا برآورنده مراد ایشان باشد.برعکس به معماری گوتیک روی آورده بودند که چه از لحاظ فنی و چه از لحاظ اجتماعی نمی توانست صادقانه معرف زمان ایشان باشد.
تناقص در کارها ی موریس و راسکین :
در مورد کارهای دستی ایراد وارد ایشان این بود که صنعت با تقلید بی مایه از طرح های اصیل کارهای دستی آنها را به ابتذال کشیده است.به ویژه موریس با مردم دوستی خود می خواست فرآوردههایی بسازد که :
با دست مردم و برای خود مردم
باشد،اما آنچه کارگاهش تولید می کرد چون کار دست بود آن قدر گران تمام می شد که فقط ثروتمندان می توانستند از عهده پرداخت بهای آن برآیند.
ویلیام دمورگن ( 1917 -1839 ) ( William De Morgan )
ویلیام دمورگن یکی از بزرگ ترین و معروف ترین هنرمندان نهضت هنر و صنایع و از دوستان ویلیام موریس بود که بسیار تحت تاثیر سفالگری ایرانی قرار داشت.
او سبک خود را «سبک پارسی» می نامید. همچنین درخشندگی و تابناکی رمزآمیز موجود در کاشی های ایرانی، مهم ترین منبع و سرچشمه الهام آثار او بودند.
بیشترین نقوش و تزئینات به کار رفته در آثار دمورگن متشکل از گل های میخک، سنبل، لاله و نیز برگ های گیاهان است.
ویلیام دمورگن ( 1917 -1839 ) ( William De Morgan )
ویلیام دمورگن ( 1917 -1839 ) ( William De Morgan )
ویلیام دمورگن ( 1917 -1839 ) ( William De Morgan )
اوئن جونز ( 74 – 1809 ) ( Owen Jones )
اوئن جونز یکی از معروف ترین هنرمندانی است که تفکرات و طرح هایش به ویژه در زمینه نقش مایه ها و تزئینات، الهام بخش طراحان و هنرمندان جنبش هنر و صنایع بوده است.
او یکی از مدیران اصلی برپاکننده نمایشگاه بزرگ ،قصر بلورین لندن به شمار می رود.
او در کتاب ارزشمند خود به نام (دستور زبان تزئین (، نقش مایه ها و تزئینات ملل شرق، به ویژه تزئینات اسلامی را به تصویر کشید .
اوئن جونز ( 74 – 1809 ) ( Owen Jones )
اوئن جونز ( 74 – 1809 ) ( Owen Jones )
دانته گابریل روستی ( 82 -1828 ) ( Dante Gabriel Rosseti )
دانته گابریل روستی شاعر و سراینده نامی انگلستان در قرن نوزدهم در لندن متولدشد.روستی نه تنها در شعر بلکه در نقاشی هم مهارت داشت و با موسیقی نیز آشنا بود.مهم ترین آثار او اشعار اوست. وی روز 30 دسامبر 1882 میلادی بدرود حیات گفت.
دانته گابریل روستی ( 82 -1828 ) ( Dante Gabriel Rosseti )
والتر کرین ( 1915 – 1845 ) ( Walter Crane )
نقاش ، طراح و تصویرگر انگلیسی او دنباله ی کار پیشا رافائلیته ها را گرفت و علاوه بر طراحی پارچه و کاغذ دیواری کتب کودکان را نیز مصور می کرد.وی را به واسطه ی نوعی جان مداری و التقاط گری می شناسند.
والتر کرین ( 1915 – 1845 ) ( Walter Crane )
آگوستوس ولبی نورتمور پیوجین (52 – 1812 ) ( A.W.N Pugin )
آگوستوس ولبی نورتمور پیوجین (52 – 1812 ) ( A.W.N Pugin )
ادوارد برن جونز ( 98-1833 ) ( Edward Burne – Jones )
ادوارد برن جونز ( 98-1833 ) ( Edward Burne – Jones )
چارلز لاک ایستلیک ( 1906 – 1836 ) Charles Locke Eastlake
هنرمند دیگری است که تحت تاثیر نظام زیبایی شناسانه حاکم بر تزئینات موجود در قالی های ایرانی قرار گرفت.
وی ویژگی های برجسته قالی های ایرانی را چنین بر می شمارد :
1-رنگ امیزی هنرمندانه
2-پیچیدگی حاصل از تعدد نظام های موجود در نقش مایه ها
3-برخورداری از نوعی زیبایی روحانی حاصل از کاردستی که بیانگر مهارت و فراست هنرمند صنعتگراست ،در تعارض با کار ماشینی که در عین برخوداری از کمال مطلوب از هر گونه معنویتی تهی می باشد.
چارلز لاک ایستلیک ( 1906 – 1836 ) Charles Locke Eastlake
چارلز لاک ایستلیک ( 1906 – 1836 ) Charles Locke Eastlake
آرتور لیبرتی ( 1917 – 1845 ) Arthur Lasenby Liberty
آرتور لثنبی لیبرتی را می توان مهم ترین شخصیت جنبش هنر و صنایع در نیمه دوم قرن نوزدهم نامید که معروفترین موسسه تجاری لندن را به منظور معرفی آثار هنری شرق، پایه گذاری کرد.
لیبرتی، برخلاف موریس، اهمیت فراوانی برای روند تولید ماشینی قائل بود؛ چرا که از این طریق امکان تهیه منسوجات ارزان قیمتی فراهم می شد که از طراحی خوب برخوردار بودند و در عین حال می توانستند در دسترس بخش وسیعی از اقشار مختلف مردم قرار گیرند
کریستوفر درسر ( 1904 – 1834 ) Christopher Dresser
کریستوفر درسر نیز از سرشناس ترین طراحان منسوب به جنبش هنر و صنایع است که خلاقیت و ابتکار خارق العاده اش او را به سوی نوآوری در طراحی ظروف فلزی، سفالینه ها و شیشه ها به ویژه با الهام از شیشه گری و هنر ایرانی رهنمون ساخت.
درسر یک گیاه شناس برجسته نیز بود که به قوانین هندسی موجود در طبیعت و کلیه ساختارهای خلق شده بر مبنای اصول هندسی علاقه ویژه ای داشت.
او در کتاب خود به نام «اصول طراحی تزئینی» ستایش خویش را از طرح های ایرانی چنین بیان می کند: «من تزئینی به زیبایی، ظرافت و در هم پیچیدگی تزئینات ایرانی سراغ ندارم.»
کریستوفر درسر ( 1904 – 1834 ) Christopher Dresser
کریستوفر درسر ( 1904 – 1834 ) Christopher Dresser
کریستوفر درسر ( 1904 – 1834 ) Christopher Dresser
چارلز وویسی ( 1941 – 1857 ) C.F.A Voysey
چارلز وویسی ( 1941 – 1857 ) C.F.A Voysey
چارلز وویسی ( 1941 – 1857 ) C.F.A Voysey
چارلز وویسی ( 1941 – 1857 ) C.F.A Voysey
آرتور مک موردو ( 1942 – 1851 ) Arthur H.Makmurdo
ریچارد نورمن شاو (1912-1831) Richard N.Shaw
ریچارد نورمن شاو یک معمار انگلیسی بود. او در سال 1854 مدال طلای دانشگاه سلطنتی و مسافرت دانشجویی را برنده شد که این سفر به او فرصت انتشار " اسکیس های معماری از قاره " را داد.
او خانه هایی در حومه شهر
country house" " ، کلیسا، خانه های شهری، استدیو های هنر ودفاتر دولتی را طراحی کرد.
او در خانه های ییلاقی خود از گوتیک جدید و سبک دانشگاهی که در آن زمان رایج بود پرهیز کرد و استفاده از مصالح بومی مثل الوار کوتاه و سفال با سقف شیروانی و دودکش های بزرگ را دوباره زنده کرد.
ریچارد نورمن شاو (1912-1831) Richard N.Shaw
ریچارد نورمن شاو با پیشرفت ،بیشتر جزئیات را در کارهایش کاهش داد و ساختمان هایش بزرگتر و با شکوه تر شدند. ساختار الوار های کوتاه کمتر مورد استفاده قرار گرفت و درنهایت کاملاً حذف شد.
کار های او با پلان باز، هال بزرگ یا "اتاق نشیمن" و یک راه پله مشخص می شدند.
طبق گفته " هنری راسل هیتچاک " نویسنده معروف قرن نوزدهم، نورمن شاو- که او را "پیکاسوی معماری" نامیده- تاثیر بسیار زیادی روی سبک ساختمان سازی قرن نوزدهم داشت.
چارلز اشبی ( 1942 – 1863 ) Chaerles Robert Ashbee
چارلز اشبی ( 1942 – 1863 ) Chaerles Robert Ashbee
چارلز اشبی ( 1942 – 1863 ) Chaerles Robert Ashbee
چارلز اشبی ( 1942 – 1863 ) Chaerles Robert Ashbee
ویلیام لئبی ( 1931 – 1857 ) William R.Lethaby
منابع و ماخذ
1- کتاب از زمان و معماری ، تالیف منوچهر مزینی چاپ دوم 1384
2-کتاب معماری و شهرسازی قرن بیستم
3- مقاله : تاثیرپذیری نهضت هنر و صنایع دستی انگلستان از هنر اسلامی ایران ،1381
دکتر محمدرضا پورجعفر ، عضو هیئت علمی دانشگاه هنر و معماری دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز ،
4-اینترنت