تحلیل و طراحی روستای آقچه قلعه
درس: تحلیل و طراحی روستا / استاد: / دانشجو:
روش تحقیق
در این پژوهش از طرح هادی روستا، بازدیدهای میدانی و پرس و جو از اهالی روستا و همچنین دهیار روستا کمک گرفته شده است. طرح هادی روستا از بنیاد مسکن استان قزوین تهیه شده و طی یک مرحله بازدید از خود روستا صورت گرفته است.
عناوین
معرفی روستا و موقعیت آن
طرح هادی روستا
موقعیت فیزیکی و اقلیمی
وضعیت اقتصادی روستا
وضعیت جمعیت روستا
کاربری اراضی روستا
سبک معماری روستا
مراکز خدماتی روستا
کمبودهای اساسی روستا
مشارکت روستاییان در طرح هادی
روستای آقچه قلعه
دهستان: آبگرم (آوج)
بخش: آبگرم
استان: قزوین
طول جغرافیایی: ۴۹ درجه و ۲۵ دقیقه شرقی
عرض جغرافیایی: ۳۵ درجه و ۷ دقیقه شمالی
ارتفاع از سطح دریا: ۵۱۱ – ۴۷۲ متر
آب و هوا: مدیترانه ای
جمعیت: ۱۱۷
خانوار: ۲۰ الی ۲۵
مساحت: ۱۰۱/۴۸۹ متر مربع
تدوین طرح هادی در سال ۱۳۸۹
همسایگان: شمال: آروچان / جنوب: رود خررود
شرق: قرخ بلاغ و قلعه شهدا / غرب: احمدآباد
دین: اسلام
توپوگرافی
آبگرم و آوج در زاویه برخورد سلسله کوه های البرز و زاگرس قرار گرفته است و بخشی از ارتفاعات داخلی فلات ایران را دربر می گیرد. با مطالعات صورت گرفته در محدوده کالبدی روستای آقچه قلعه مشاهده میشود که این روستا در ارتفاع 472 الی۵۱۱ متری از سطح دریا قرار گرفته است. و به طور کلی نواحی مرتفع تر این روستا در شمال و نواحی کم ارتفاع تر در ضلع جنوبی روستا واقع شده اند.
تصویر۲- موقعیت روستا در کشور
تصویر۱- محدوده ی روستا
تصویر۳- موقعیت روستا در سطح دهستان آبگرم
۱
عناوین
معرفی روستا و موقعیت آن
طرح هادی روستا
موقعیت فیزیکی و اقلیمی
وضعیت اقتصادی روستا
وضعیت جمعیت روستا
کاربری اراضی روستا
سبک معماری روستا
مراکز خدماتی روستا
کمبودهای اساسی روستا
مشارکت روستاییان در طرح هادی
طرح هادی روستای آقچه قلعه در سال ۱۳۸۹ به تصویب بنیاد مسکن قزوین رسیده است.
تصویر۴- موقعیت روستا در سطح دهستان آبگرم
تصویر۵- مسیرهای دسترسی پیشنهادی به روستا
۲
عناوین
معرفی روستا و موقعیت آن
طرح هادی روستا
موقعیت فیزیکی و اقلیمی
وضعیت اقتصادی روستا
وضعیت جمعیت روستا
کاربری اراضی روستا
سبک معماری روستا
مراکز خدماتی روستا
کمبودهای اساسی روستا
مشارکت روستاییان در طرح هادی
طرح هادی روستای آقچه قلعه در سال ۱۳۸۹ به تصویب بنیاد مسکن قزوین رسیده است.
تصویر۶- جهت شیب روستا
تصویر۷- زلزله خیزی منطقه و مجاورت با گسل ها
۳
عناوین
معرفی روستا و موقعیت آن
طرح هادی روستا
موقعیت فیزیکی و اقلیمی
وضعیت اقتصادی روستا
وضعیت جمعیت روستا
کاربری اراضی روستا
سبک معماری روستا
مراکز خدماتی روستا
کمبودهای اساسی روستا
مشارکت روستاییان در طرح هادی
۱) همسایگان: شمال: آروچان / جنوب: رود خررود / شرق: قرخ بلاغ و قلعه شهدا / غرب: احمدآباد
۲) زبان: زبان ترکی آذری
۳) دین: اسلام
۴) آب و هوا: مدیترانه ای
۵) سردترین ماه های سال دی و بهمن و گرم ترین ماه های آن از خرداد تا شهریور ماه است
۶) میزان بارندگی در روستا ۳۸۸/۵ میلی متر در سال می باشد.
۷) شیب عمومی روستا از شمال به جنوب است.
تصویر۸- موقعیت روستای آقچه قلعه
۴
عناوین
معرفی روستا و موقعیت آن
طرح هادی روستا
موقعیت فیزیکی و اقلیمی
وضعیت اقتصادی روستا
وضعیت جمعیت روستا
کاربری اراضی روستا
سبک معماری روستا
مراکز خدماتی روستا
کمبودهای اساسی روستا
مشارکت روستاییان در طرح هادی
تصویر۹- جهت شیب روستا
تصویر۱۰- میزان درصد شیب روستا
الف) به تبعیت از نظام ارتفاعی جهت شیب کلی روستای آقچه قلعه از شمال به جنوب می باشد. مطالعات صورت گرفته بر روی شیب مقطعی زمین نشان که می دهد جهت شیب در مقطعی روستای آقچه قلعه دارای نوسانات زیادی می باشد.
تصویر۱۱- نظام ارتفاعی روستا
ب) در محدوده کالبدی روستا نوسانات بدین خاطر است که بافت کالبدی روستا به شدت تخریب شده و تل خاک انباشته شده باعث گردیده که اختلاف ارتفاع زیادی میان تل های خاک انباشته شده و معبر به وجود آید. در محدوده پیرامونی روستا نیز تعدادی پرتگاه مشاهده گردید که این پرتگاه ها باعث افزایش یکباره میزان درصد شیب گردیده اند.
ج) در محدوده کالبدی روستا مشاهده می شود که این روستا در ارتفاع 472 الی۵۱۱ متری از سطح دریا قرار گرفته است. و به طور کلی نواحی مرتفع تر این روستا در شمال و نواحی کم ارتفاع تر در ضلع جنوبی روستا واقع شده اند.
۵
عناوین
معرفی روستا و موقعیت آن
طرح هادی روستا
موقعیت فیزیکی و اقلیمی
وضعیت اقتصادی روستا
وضعیت جمعیت روستا
کاربری اراضی روستا
سبک معماری روستا
مراکز خدماتی روستا
کمبودهای اساسی روستا
مشارکت روستاییان در طرح هادی
منبع درآمد اهالی روستا
منابع درآمد روستاییان از طریق کشاورزی و دام پروری تامین می شود. روستاییان بصورت خانوادگی به کشاورزی و دامپروری مشغول اند.
۱) کشاورزی
در میان اراضی روستا زمین هایی که در آن ها زراعت آبی انجام پذیرد وجود ندارد و تنها زراعت به صورت دیم می باشد که ۱۵۰۰ هکتار از اراضی روستا را در بر دارد و خارج از محدوده ی روستا استقرار یافته اند. علاوه بر آن باغات با مساحت حدود ۷ هکتار در محدوده ی روستا قرار دارند که در صورت وجود آب محصول آن ها انگور می باشد و میزان تولید سالانه ی آنها به ۱۰۰۰ تن می رسد. البته آب مورد نیاز برای کشاورزی روستاییان از طریق یک رود اصلی (واقع در میانه و شرق روستا) و یک فصلی (واقع در غرب روستا) تامین می گردد. بنابر اظهارات ساکنین، به دلیل وقوع خشکسالی در سال های اخیر میزان آب به شدت کاهش یافته است و این امر موجب خشک شدن سطح وسیعی از باغات گردیده است.
۶
عناوین
معرفی روستا و موقعیت آن
طرح هادی روستا
موقعیت فیزیکی و اقلیمی
وضعیت اقتصادی روستا
وضعیت جمعیت روستا
کاربری اراضی روستا
سبک معماری روستا
مراکز خدماتی روستا
کمبودهای اساسی روستا
مشارکت روستاییان در طرح هادی
۲) دام پروری
در این روستا یک مرغداری صنعتی وجود دارد که در حال حاضر فعالیت پررنگی انجام نمی دهد و مرغ و خروس پرورش نمی دهد زیرا غذای طیور در این مرغداری وجود ندارد. اما خانواده ها اکثرا چندین راس گوسفند و چند مرغ و خروس دارند. همچنین چند مرغداری به صورت غیر قانونی هم در این روستا مشغول به کارند.
تصویر۱۴- طیور و دام روستاییان
تصویر۱۵- طیور و دام روستاییان
۷
عناوین
معرفی روستا و موقعیت آن
طرح هادی روستا
موقعیت فیزیکی و اقلیمی
وضعیت اقتصادی روستا
وضعیت جمعیت روستا
کاربری اراضی روستا
سبک معماری روستا
مراکز خدماتی روستا
کمبودهای اساسی روستا
مشارکت روستاییان در طرح هادی
تعداد جمعیت و خانوار
جمعیت: ۱۱۰ – ۱۱۷
خانوار: ۲۵
ترکیب سنی جمعیت
هرم سنی
روند تغییرات ساختار سنی جمعیت روستا به گونه ای است که قاعده ی هرم سنی فشرده تر شده و نرخ زاد و ولد در روستا کاهش یافته است. مبتنی بر تغییرات نرخ رشد، در دهه های مختلف می توان اذعان داشت که هم اکنون سهم جمعیت فعال روستا بیشتر است.
موالید
میزان تولّد سالیانه که نسبت تعداد متولدین به کل جمعیت را نشان می دهد برای ایران حدودا برابر 25 در هزار است این ارقام برای روستای آقچه قلعه، توسط مرکز بهداشت در اختیار مشاور قرار نگرفت.
مرگ و میر
میزان ناخالص مرگ نیز که نسبت افراد فوت شده به کلّ جمعیت را نشان می دهد، برابرست حدود 8 در هزار برای ایران است. این ارقام برای روستای آقچه قلعه، توسط مرکز بهداشت در اختیار مشاور قرار نگرفت.
۸
عناوین
معرفی روستا و موقعیت آن
طرح هادی روستا
موقعیت فیزیکی و اقلیمی
وضعیت اقتصادی روستا
وضعیت جمعیت روستا
کاربری اراضی روستا
سبک معماری روستا
مراکز خدماتی روستا
کمبودهای اساسی روستا
مشارکت روستاییان در طرح هادی
۱) مسکونی
براساس محاسبه انجام شده از مجموع 101489 متر مربع اراضی روستا 18349 متر مربع آن کاربرد مسکونی داشته. سرانه ی مسکونی روستا برابر با ۱۵۶/۸۳ متر مربع برای هر نفر میباشد. این میزان سرانه با توجه به متوسط سران ی مسکونی برای هر نفر که غالباً بین 70-40 متر در نظر گرفته میشود از رقم نسبتاً بالایی برخوردار میباشد.
۲) تجاری
در سطح روستا دو واحد تجاری وجود دارد و که به صورت غیر متمرکز اقدام به ارائه مایحتاج ساکنان در سطح کالاهای ضروری می پردازد و حتی در این سطح نیز خدمات مناسبی را تامین نمی نماید. علاوه بر واحدهای مذکور یک آسیاب نیز وجود دارد که در حال حاضر غیر فعال می باشد. مجموع مساحت های واحدهای مذکور 321 متر مربع می باشد که با توجه به جمعیت اعمال شده سرانه ای برابر 26/2 متر مربع (۲/۷۴) را تامین می نماید.
تصویر۱۶- بافت مسکونی و فرسوده ی روستا
تصویر۱۷- بافت مسکونی و فرسوده ی روستا
۹
عناوین
معرفی روستا و موقعیت آن
طرح هادی روستا
موقعیت فیزیکی و اقلیمی
وضعیت اقتصادی روستا
وضعیت جمعیت روستا
کاربری اراضی روستا
سبک معماری روستا
مراکز خدماتی روستا
کمبودهای اساسی روستا
مشارکت روستاییان در طرح هادی
۳) آموزشی
در روستای آقچه قلعه در حال حاضر یک مرکز آموزشی که به صورت دبستان مورد استفاده قرار میگیرد مجموع عملکرد آموزشی روستا را تشکیل میدهد. سطوح اختصاص یافته به کاربری آموزشی برابر با 226 متر مربع میباشد که ۰/۲ درصد از کل مساحت محدوده محاسباتی را تشکیل می دهد و با توجه به جمعیت سرانه آن برابر با ۱/۵۸ متر مربع (۱/۹۳) میباشد.
۴) بهداشتی
واحد های بهداشتی روستای آقچه قلعه تنها شامل یک حمام عمومی (که در حال حاضر غیر فعال می باشد) به همراه یک سرویس بهداشتی عمومی می باشد. این واحدها در مجموع 113 متر مربع از مساحت روستا را تشکیل می دهد که در مجموع ۱ درصد از کل زمین ها را تشکیل می دهد و سرانه ای معادل 78/0 متر مربع (96/0) برای هر نفر دارد. در حال حاضر در این روستا نه خانه ی بهداشت وجود دارد و نه درمانگاه.
تصویر۱۸- کلاس درس مدرسه
تصویر۱۹- تنها مدرسه ی روستا
تصویر۲۰- فضای گردش ورودی مدرسه
۱۰
عناوین
معرفی روستا و موقعیت آن
طرح هادی روستا
موقعیت فیزیکی و اقلیمی
وضعیت اقتصادی روستا
وضعیت جمعیت روستا
کاربری اراضی روستا
سبک معماری روستا
مراکز خدماتی روستا
کمبودهای اساسی روستا
مشارکت روستاییان در طرح هادی
۵) مذهبی
روستا دارای یک باب مسجد است. این مرکز مذهبی دارای مساحتی بالغ بر 776 متر مربع بوده که 8/0 درصد از مساحت کل روستا را به خود اختصاص داده است و با احتساب جمعیت 143 نفری سرانهای معادل 42/5 متر مربع (63/6) را به خود اختصاص داده است. طبق آخرین بازدید متاسفانه ساخت این مسجد نیمه کاره رها شده است و روستاییان حتی از یک مسجد درخور نیز محروم اند.
۶) ورزشی
یک زمین فوتبال به مساحت 925 متر مربع مجموع عملکرد ورزشی روستا را با درصدی برابر ۰/۹ و سرانهای معادل ۶/۴۷
مترمربع (91/7) برای هر نفر تشکیل میدهد. اما طبق آخرین بازدید زمین فوتبالی داخل روستا مشاهده نشد.
تصویر۲۱- مسجد نیمه کاره ی مسجد
تصویر۲۲- مسجد نیمه کاره ی مسجد
تصویر۲۳- حسینیه ی نیمه کاره در حیاط مسجد
۱۱
عناوین
معرفی روستا و موقعیت آن
طرح هادی روستا
موقعیت فیزیکی و اقلیمی
وضعیت اقتصادی روستا
وضعیت جمعیت روستا
کاربری اراضی روستا
سبک معماری روستا
مراکز خدماتی روستا
کمبودهای اساسی روستا
مشارکت روستاییان در طرح هادی
۷) حمل و نقل و انبارداری
مجموع سطوح اختصاص یافته به این کاربری در روستا برابر با 25870 متر مربع است که 5/25 درصد از کل کاربری ها را شامل شده و سرانه آن برابر با 91/180 متر مربع (11/221) محاسبه شده است. از این مساحت 25724 متر مربع مربوط به راه ها می شود که سرانه ای در حدود 88/179 متر مربع (86/219) را به خود اختصاص داده است.
۸) تاسیسات و تجهیزات
در روستایی آقچه قلعه در حدود 1131 متر مربع به این کاربری اختصاص یافته که شامل مواردی نظیر دکل مخابرات. منبع آب می شود. در این میان گورستان روستا نیز قرار دارد که با مساحت 690 متر مربع در خارج از محدوده روستا واقع گردیده است. مساحت باقیمانده معادل 441 متر مربع می باشد. این کاربری با سهمی در حدود 4/0 درصد از کل اراضی روستا دارای سرانه ای در حدود ۳/۰۸ متر مربع (77/3) می باشد.
تصویر۲۴- تانکر آب یکی از خانه های روستا
تصویر۲۵- دکل های مخابرات
تصویر ۲۶- دکل های مخابرات
تصویر ۲۷- تیر برق روستا
۱۲
عناوین
معرفی روستا و موقعیت آن
طرح هادی روستا
موقعیت فیزیکی و اقلیمی
وضعیت اقتصادی روستا
وضعیت جمعیت روستا
کاربری اراضی روستا
سبک معماری روستا
مراکز خدماتی روستا
کمبودهای اساسی روستا
مشارکت روستاییان در طرح هادی
۹) کشاورزی
در تعیین محدوده کالبدی روستا سعی بر این بوده است که از ورود اراضی کشاورزی و باغات به داخل محدوده تعیین شده
برای روستا جلوگیری شود.
۱۰) اراضی بایر و مخروبه
میزان قابل توجهی از مساحت روستا به اراضی بایر و مخروبه اختصاص دارد. بطوریکه هم اینک بیش از 30316 متر مربع یعنی معادل 9/29 درصد مساحت روستا با سرانهای معادل 99/211 متر مربع (1/259) برای هر نفر به این کاربری ها اختصاص یافته است. این کاربری ها در مکان یابی کاربری های آتی نقش اساسی را ایفا میکنند. و در حال حاضر بیشترین سهم را در بین کاربری های موجود دارند.
تصویر ۲۸- اراضی بایر و مخروبه
تصویر ۲۹- اراضی بایر و مخروبه
تصویر ۳۰- اراضی بایر و مخروبه
تصویر ۳۱- اراضی بایر و مخروبه
۱۳
عناوین
معرفی روستا و موقعیت آن
طرح هادی روستا
موقعیت فیزیکی و اقلیمی
وضعیت اقتصادی روستا
وضعیت جمعیت روستا
کاربری اراضی روستا
سبک معماری روستا
مراکز خدماتی روستا
کمبودهای اساسی روستا
مشارکت روستاییان در طرح هادی
جدول کاربری وضع موجود روستای آقچه قلعه
جدول ۱- کاربری وضع موجود در روستا
۱۴
عناوین
معرفی روستا و موقعیت آن
طرح هادی روستا
موقعیت فیزیکی و اقلیمی
وضعیت اقتصادی روستا
وضعیت جمعیت روستا
کاربری اراضی روستا
سبک معماری و مصالح
مراکز خدماتی روستا
کمبودهای اساسی روستا
مشارکت روستاییان در طرح هادی
۱- عوامل طبیعی یا مصنوع در شکل گیری روستا:
۱-۱) موانع طبیعی (مهم ترین دلیل شکل گیری روستا) : از جمله کوه ها، مسیل ها، رودخانه ها، جنگل ها، مزارع، باغ ها، مراتع و …
۱-۲) موانع غیرطبیعی: جاده ها ، خطوط راه آهن، خطوط برق فشار قوی، مسیر قنات و …
۱-۳) وجود آب و خاک مناسب: این موارد و از جمله آب جمعیت را جذب کرده و زمینه ی تداوم حیات اقتصادی یعنی کشاورزی، دامداری . باغداری را فراهم آورده است.
عمده ترین عواملی که در شکل گیری روستا دخیل می باشند می توان به وجود چشمه ی آب دائمی، توپوگرافی زمین، ضرورت دفاع و امنیت و همچنین قومیت و شیوه های بهره برداری و غیره اشاره کرد. با توجه به گفته های ساکنان روستا، سابقه سکونت در روستای آقچه قلعه به 300 سال پیش بر می گردد و محل شکل گیری روستا پیرامون چشمه و رودی بوده است. محل قبلی این روستا در ابتدا در بالای تپه بوده و پس از آنکه به محل کنونی انتقال می یابد با نام آقچه قلعه شناسایی می گردد.
تصویر ۳۲- نمای روستا
تصویر ۳۳- خانه های نخروبه ی روستا
۱۵
عناوین
معرفی روستا و موقعیت آن
طرح هادی روستا
موقعیت فیزیکی و اقلیمی
وضعیت اقتصادی روستا
وضعیت جمعیت روستا
کاربری اراضی روستا
سبک معماری و مصالح
مراکز خدماتی روستا
کمبودهای اساسی روستا
مشارکت روستاییان در طرح هادی
۲- شناخت مراحل توسعه ی کالبدی روستا و جهت گسترش فعلی آن:
۲-۱) هسته ی اولیه ی روستا: سابقه سکونت در روستای آقچه قلعه به 300 سال پیش بر می گردد و محل شکل گیری روستا پیرامون چشمه و رودی بوده است. محل قبلی این روستا در ابتدا در بالای تپه بوده و پس از آنکه به محل کنونی انتقال می یابد با نام آقچه قلعه شناسایی می گردد.
۲-۲) توسعه ی اولیه ی روستا: با توجه به بررسی های صورت گرفته در رابطه با مراحل شگل گیری روستای آقچه قلعه بر اساس صحبت های انجام شده با اهالی روستا مشخص شد که در رابطه با مکان روستا تغییری در طول زمان صورت نگرفته و روستا همچنان در مکان اولیه شکل گیری به سر می برد.
۲-۳) توسعه ی ثانویه ی روستا: در رابطه با مراحل توسعه ی کالبدی روستا قابل ذکر است که نمی توان به طور دقیق مراحل توسعه آن را مشخص نمود. هر چند به نظر می رسد با توجه به شکل متمرکز روستا هسته ی مرکزی به عنوان هسته ی اولیه ایجاد شده و در مراحل بعد در پیرامون آن توسعه صورت گرفته است.
۲-۴) توسعه در سال های اخیر: روستای آقچه قلعه در منطقه ی نسبتا کوهستانی قرار گرفته است. روستای مورد نظر از جمله سکونت گاه های روستایی با بافتی ارگانیک به حساب می آید. وجود شیب نسبتا بالا و موانع طبیعی در قسمت های شمال و شرق و غرب روستا مانع از رشد و گسترش روستا به جهات مذکور شده است.
تصویر ۳۴- جهت شیب روستا در طرح هادی
تصویر ۳۵- جهت شیب در نقاط مختلف
۱۶
عناوین
معرفی روستا و موقعیت آن
طرح هادی روستا
موقعیت فیزیکی و اقلیمی
وضعیت اقتصادی روستا
وضعیت جمعیت روستا
کاربری اراضی روستا
سبک معماری و مصالح
مراکز خدماتی روستا
کمبودهای اساسی روستا
مشارکت روستاییان در طرح هادی
۳- شناخت کیفیت ابنیه
در روستای آقچه قلعه مصالح به کار رفته در ساختمان ها شامل آجر و آهن، خشت و چوب می باشد که آجر و آهن در زمره مصالح
بادوام و خشت و چوب در گروه مصالح کم دوام قرار می گیرند.
جدول۲- مصالح به کار رفته در ابنیه روستای آقچه قلعه
همانطور که در جدول مشخص است ۴۲/۱۶ درصد از کاربری های داخل محدوده روستا فاقد بنا بوده و تنها ۴/۹۰ درصد از ابنیه دارای مصالح آجر و آهن بوده که از نوع مصالح با دوام به حساب می آید.در حدود ۴۸/۰۴ درصد ابنیه روستا دارای مصالح خشت و چوب بوده که در زمره مصالح کم دوام قرار می گیرند. از لحاظ کیفی ابنیه ی موجود در روستا ی آقچه قلعه به ۳ سطح قابل تقسیم می باشد که عبارتند از: ۱- قابل نگهداری ۲- تعمیری(مرمتی) ۳- تخریبی
۱۷
عناوین
معرفی روستا و موقعیت آن
طرح هادی روستا
موقعیت فیزیکی و اقلیمی
وضعیت اقتصادی روستا
وضعیت جمعیت روستا
کاربری اراضی روستا
سبک معماری و مصالح
مراکز خدماتی روستا
کمبودهای اساسی روستا
مشارکت روستاییان در طرح هادی
قابل نگهداری: آن دسته از ساختمان ها را شامل می شود که از مصالح بادوام ساخته شده و یا هرچند از مصالح کم دوام ساخته شده اند ولی از وضعیت کالبدی مناسبی برخوردار بوده و معمولا عمری بین 10 تا 30 سال را دارا می باشند. سهم ابنیه با این کیفیت از کل کاربری های روستا رقمی در حدود 3 درصد می باشد.
تعمیری (مرمتی): ساختمان های مرمتی بین 20 تا 35 سال عمر دارند. مصالح به کار رفته در این نوع ابنیه از مصالح کم دوام نظیر خشت و چوب می باشد و به ساختمان هایی اطلاق می شود که برای بالا بردن عمر آنها با توجه به استانداردهای واحدهای مسکونی باید در آنها بهسازی صورت گیرد و تعمیر و مرمت آنها الزامی می باشد. سهم ابنیه با این کیفیت از کل کاربری های روستا ۳۱/۴ درصد می باشد.
تخریبی: به ساختمان هایی گفته میشود که معموالا بیش از 40 سال قدمت دارند و از وضعیت کالبدی بدی به سر می برند و سکونت در آن ساکنان را تهدید می کند. عموماً از مصالح بومی و کم دوام نظیر خشت و چوب در ساخت آنها استفاده شده است. سهم ابنیه با این کیفیت از کل کاربری های روستا ۲۳/۵۳ درصد می باشد.
جدول۳- کیفیت ابنیه روستای آقچه قلعه
۱۸
عناوین
معرفی روستا و موقعیت آن
طرح هادی روستا
موقعیت فیزیکی و اقلیمی
وضعیت اقتصادی روستا
وضعیت جمعیت روستا
کاربری اراضی روستا
سبک معماری و مصالح
مراکز خدماتی روستا
کمبودهای اساسی روستا
مشارکت روستاییان در طرح هادی
۴- معماری داخلی فضاهای مسکونی روستا
طراحی معماری داخلی فضاهای مسکونی بر اساس بافت و نوع ابنیه ی قدیمی خود روستا تعیین می شود. اکثر خانه های اهالی روستا از جنس خشت و گل و تعداد معدودی از آن ها با آجر و سیمان نوسازی شده اند. این خانه ها سقف ایزوگام دارند و سقف الباقی خانه ها ایزوگام نشده است. در حیاط این خانه ها چاه آب و حمام نیز تعبیه شده است. همچنین برای نگهداری از طیور خود قسمتی از حیاط خانه را در نظر گرفته اند. بطور کلی اکثر خانه های روستا بافت قدیمی و فرسوده ی خود را همچنان دارند و تعداد اندکی از خانه ها از شرایط مطلوب برخوردارند.
تصویر۳۸- محل نگهدرای طیور در حیاط خانه
تصویر۴۰- خانه های آجری روستا
تصویر۳۶- خانه ی نوسازی شده و ایزوگام شده ی روستا
تصویر۳۷- خانه ی نوسازی شده و ایزوگام شده ی روستا
تصویر۳۹- خانه های خشت و گلی روستا
۱۹
عناوین
معرفی روستا و موقعیت آن
طرح هادی روستا
موقعیت فیزیکی و اقلیمی
وضعیت اقتصادی روستا
وضعیت جمعیت روستا
کاربری اراضی روستا
سبک معماری و مصالح
مراکز خدماتی روستا
کمبودهای اساسی روستا
مشارکت روستاییان در طرح هادی
۵- شناخت محدوده ی محلات و مراکز آ ن ها
پس از بازدید های میدانی و مصاحبات انجام گرفته با شورای روستا به منظور تحلیل مناسب تر و کاراتر و از این طریق طراحی مناسب تر برای روستا، محلات روستای آقچه قلعه به شرح زیر تعیین گردید:
1- محله آشاقی چایی (کنار رودخانه)
2- محله قلعه دالی (پشت قلعه)
3- محله تپه بالا
4- محله تپه پایین
۶- سبک معماری روستا
بر اساس بررسی های به عمل آمده در این روستا هیچگونه فضایی که از لحاظ تاریخی، فرهنگ، طبیعی و همچنین معماری دارای ارزش باشد وجود ندارد. همچنین با توجه به ضوابط بنیاد مسکن انقلاب اسلامی نیز روستای مذکور فاقد هر گونه محدوده با ارزش می باشد.
۲۰
خدمات زیر بنایی موجود در روستا شامل آب، برق و تلفن می باشد. بر اساس مطالعات میدانی تقریبا تمام واحدهای مسکونی در روستا از این تاسیسات برخوردار بوده و در صورت ساخت و ساز نیز بناهای نوساز در راه بهره مند شدن از آن با مشکل خاصی مواجه نمی باشند.
شبکه ی آب رسانی
آب آشامیدنی روستا بصورت لوله کشی بوده و تمام واحدهای مسکونی روستا دارای لوله کشی می باشند. اما از آنجا که در منبع تمهیدات مناسب برای تامین آب صورت نپذیرفته است در صورت وجود آب در منبع این آب تنها تعداد محدودی از واحدها را تحت پوشش قرار می دهد. از این رو در هر یک از واحدهای مسکونی روستا چاهی کم عمق حفر نموده اند و از این طریق آب مصرفی روستا تامین می گردد که به لحاظ بهداشتی به هیچ وجه مناسب نمی باشد. براساس مطالعات میدانی روستا دارای مشکل کمبود آب می باشد و همینطور آب لوله کشی آن در فصل های گرم دارای فشار پایین بوده و در زمستان دچار یخ زدگی می شود.
شبکه ی برق رسانی
برق رسانی به توسط جهاد سازندگی صورت گرفته و طبق بررسی های میدانی تمام واحدهای مسکونی و خدماتی روستا از نعمت برق برخوردار هستند.
شبکه ی ارتباطی
از نظر شبکه ارتباطی، راه ارتباطی ورودی روستا آسفالت و معابر درون روستا از نوع خاکی بوده و دارای وضعیت نسبتا نامناسب است که مشکلاتی را برای ساکنان آن ایجاد کرده است.
شبکه گازرسانی
به مدت تقریبا دو الی سه سال است که این روستا گازکشی شده است اما قبل از آن نیاز اهالی در این زمینه از طریق سیلندرهای گاز مایع که توسط یک نفر به روستا انتقال داده می شود، تامین می گردد.
عناوین
معرفی روستا و موقعیت آن
طرح هادی روستا
موقعیت فیزیکی و اقلیمی
وضعیت اقتصادی روستا
وضعیت جمعیت روستا
کاربری اراضی روستا
سبک معماری و مصالح
مراکز خدماتی روستا
کمبودهای اساسی روستا
مشارکت روستاییان در طرح هادی
۱- خدمات زیربنایی (تاسیسات و تجهیزات)
۲۱
عناوین
معرفی روستا و موقعیت آن
طرح هادی روستا
موقعیت فیزیکی و اقلیمی
وضعیت اقتصادی روستا
وضعیت جمعیت روستا
کاربری اراضی روستا
سبک معماری و مصالح
مراکز خدماتی روستا
کمبودهای اساسی روستا
مشارکت روستاییان در طرح هادی
پخش فرآورده های نفتی
روستای آقچه قلعه فاقد سبکه توزیع نفت می باشد.
حمل و نقل
روستای آقچه قلعه فاقد پایانه حمل و نقل و مسافر می باشد. علاوه بر آن این روستا وسایل نقلیه عمومی نیز در اختیار ندارد و ساکنان روستا برای مسافرت به شهر و روستاهای اطراف از ماشین های شخصی خود و یا مسافرکش های عمومی استفاده می کنند.
۲- خدمات رفاهی (اجتماعی و اقتصادی)
آموزشی
از لحاظ خدمات آموزشی روستا دارای یک باب مدرسه ابتدایی با وسعت 226 متر مربع می باشد و مدرسه ی ابتدایی موجود صرفا توسط دانش آموزان همین روستا استفاده شده و هیچ گونه مراجعه ی بیرونی به آن صورت نمی گیرد و شعاع عملکرد آن در مقیاس درون روستایی است. براساس مطالعات انجام شده در حال حاضر حدود ۵ دانش آموز مشغول به تحصیل هستند. برای مقاطع راهنمایی و دبیرستان دانش آموزان به شهر آبگرم مراجعه می کنند.
درمانی
روستا در در حال حاضر دارای خانه بهداشت نمی باشد و روستاییان برای دریافت خدمات درمانی و بهداشتی سطح پایین و استفاده از خدمات برتر به شهر آبگرم مراجعه می کنند.
بهداشتی
از لحاظ خدمات بهداشتی روستای آقچه قلعه فاقد تسهیلات می باشد. این روستا دارای قبرستان و غسالخانه است. روستای آقچه قلعه فاقد محل دفن زباله بوده و زباله های روستایی در بخش جنوبی روستا رها شده و با سیل آب ها شسته می شوند.
۲۲
عناوین
معرفی روستا و موقعیت آن
طرح هادی روستا
موقعیت فیزیکی و اقلیمی
وضعیت اقتصادی روستا
وضعیت جمعیت روستا
کاربری اراضی روستا
سبک معماری و مصالح
مراکز خدماتی روستا
کمبودهای اساسی روستا
مشارکت روستاییان در طرح هادی
فرهنگی – مذهبی
از بعد خدمات مذهبی روستا دارای مسجد با وسعت 776 متر مربع می باشد که متاسفانه این مسجد نیمه کاره رها شده و کاربردی ندارد.
ورزشی
از لحاظ خدمات ورزش روستای آقچه قلعه فقط دارای زمین فوتبال به مساحت 925 متر مربع می باشد. در مجموع اینکه تاسیسات زیربنایی و خدمات رفاهی موجود در روستای آقچه قلعه تماماً مورد استفاده ی اهالی روستا بوده و عملکرد و مقیاس درون روستایی دارند.
۲۳
عناوین
معرفی روستا و موقعیت آن
طرح هادی روستا
موقعیت فیزیکی و اقلیمی
وضعیت اقتصادی روستا
وضعیت جمعیت روستا
کاربری اراضی روستا
سبک معماری و مصالح
مراکز خدماتی روستا
کمبودهای اساسی روستا
مشارکت روستاییان در طرح هادی
معرفی مسائل و مشکلات روستا از نظر ساکنین آن
با توجه به مطالعات صورت گرفته مهم ترین مشکلات روستا از منظر ساکنین عبارتند از:
– فقدان آب آشامیدنی
– کمبود آب مورد نیاز برای کشاوزی
– فرسودگی شدید ابنیه مسکونی
– عرض کم معابر
– کمبود خدمات روستایی
– نرخ بالای بیکاری
از میان مسائل فوق، فقدان آب آشامیدنی مناسب (آب لوله کشی شده) مهم ترین معضل ساکنین روستا به حساب آمده، عاملی که موجب مهاجرفرستی گردیده است. در ضمن پوشش و شیب بندی نامناسب معابر، نبود سیستم دفع فاضلاب و جمع آوری زباله و وجود مرغداری در داخل بافت روستا که منجر به معضلات زیست محیطی می گردند از جمله مسائلی است که روستاییان بدان اشاره نکرده اند.
۲۴
عناوین
معرفی روستا و موقعیت آن
طرح هادی روستا
موقعیت فیزیکی و اقلیمی
وضعیت اقتصادی روستا
وضعیت جمعیت روستا
کاربری اراضی روستا
سبک معماری و مصالح
مراکز خدماتی روستا
کمبودهای اساسی روستا
مشارکت روستاییان در طرح هادی
معرفی و اولویت بندی پروژه های عمرانی مورد نیاز روستا که به وسیله طرح هادی قابل رفع میباشند
– احداث شبکه آبرسانی،
– ارائه تسهیلات لازم نظیر وام، جهت نوسازی ابنیه روستایی،
– آموزش و ترویج فعالیت های درآمدزای روستایی نظیر صنایع دستی که در طرح فرادست بر آن تاکید شده است.
– مکان یابی و آماده سازی مکانی مناسب جهت دفع زباله های روستا،
– احداث خانه بهداشت روستایی،
– تعریض، اصلاح و احداث شبکه معابر اصلی و فرعی که در طرح هادی پیشنهاد می گردند.
– احداث ترمینال مسافربری، نانوائی، محل تامین سوخت، پارک روستا و مواردی که در طرح هادی در نظر گرفته شده
است.
– طراحی و اجرای سیستم دفع فاضلاب روستا
مشارکت روستاییان در اجرای طرح های عمرانی:
مشارکت اهالی روستا در اجرای طرح های عمرانی مثبت و قابل توجه می باشد.
۲۵
نتیجه گیری
با بررسی های صورت گرفته از وضعیت روستا باید در جهت تامین نیازهای اساسی روستا از قبیل آب آشامیدنی و تصفیه قدم برداشت و منبع آبی برای روستا تعبیه شود تا اهالی روستا بتوانند آب شرب مصرفی خود را داشته باشند.
راه حل ها
با در نظر گرفتن نیاز اساسی به آب در این روستا، تصمیم گرفته شد تا سیستم تامین آب شرب برای روستای آقچه قلعه تعبیه و طراحی شود تا اهالی روستا از نعمت آب سالم و قابل آشامیدن برخوردار شوند.
منابع و مآخذ
۱) طرح هادی روستای آقچه قلعه 2) اهالی روستا
طرح پیشنهادی برای سیستم تامین آب روستا؛ منبع تصفیه آب
نمای راست تصفیه خانه
نمای چپ تصفیه خانه
نمای جلوی تصفیه خانه
نمای پشت تصفیه خانه
ایزومتریک منبع تصفیه آب روستا
سایت پلان تصفیه خانه
مسیر لوله کشی های منبع
۱
۲
۳
۴
۵
۶
۷
۸
۱) منبع اصلی آب
۲) تاسیسات تصفیه آب
۳) ایستگاه گندزدایی
۴) ایستگاه های فشارشکن
۵) مسئول تقسیم آب (میرآب)
۶) مسئول تعویض قطعات شکسته و فرسوده شده
۷) فضای تاسیسات نگهبانی
۸)لوله کشی