تحلیل سالن کنسرت والت دیزنی در لس آنجلس
تالار کنسرت والت دیزنی در «لس آنجلس» یکی از عجایب معماری است؛ در بین معماری های از پیش تعیین شده و مشابه گاهی شاهد معماری های عجیب و در عین حال زیبا می شویم
گروه طراحی- مساحت- موقعیت
خانه کنسرت
موقعیت: لس آنجلس،
ایالات متحده آمریکا
معماران: Gehry Partners
مساحت: 200000 فوت مربع
سال: 2003
معرفی پروژه
تالار کنسرت والت دیزنی از معروف ترین تالارهای کنسرت در آمریکا است. این تالار در جنوب خیابان ۱۱۱ در مرکز شهر لس آنجلس قرار گرفته است.چهارمین سالن موسیقی لس آنجلس است
در سال 1987 لیلیان دیزنی به افتخار همسر مرحومش والت دیزنی، 50 میلیون دلار وقف تاسیس یک سالن کنسرت کرد. سال بعد طی یک مسابقه ی طراحی از میان چندین کاندید، فرانک گری برگزیده شد. طرح پیشنهادی او با اختصاص فضای زیادی از سایت به فضای سبز روباز، به طور قابل ملاحظه ای گرایش به فضای عمومی داشت. موانع سیاسی و مدیریتی چندین سال تحقق این پروژه را تهدید کردند تا اینکه در سال 1994 پروژه بالاخره خوابید، اما دو سال بعد توسط یک مبارزه ی مطبوعاتی برای جذب سرمایه دوباره احیا شد.
معمار، سبک بنا
لیلیان دیزنی مفتخر به کسب جایزه در سال ۱۹۸۷ برای ساخت مکانی به عنوان دادگاه شده و آن را به مردم لس آنجلس هدیه کرد و همچنین والت دیزنی اثر فرانک گهری (یکی از برجسته ترین معماران پست مدرنیسم) به هنرمندان بشر هدیه داده شد.
گهری از پیشگامان عرصه ی معماری فولدینگ است. اساس علمی زبان معماری فولد، نظریات بحران و تداوم است. بحران یا فروپاشی در تبدیل سریع از حالتی به حالت دیگر، مانند آب به یخ یا بخار، تجلی می کند.
بحران یا به دو پاره شدن می انجامد یا به پیچیده شدن، در هم فرورفتن و در هم تنیدن که مضمون معماری فولد است. در این معماری، که گویی در حال فروریختن و کج شدن است، ترتیب پلان، نما و مقطع با هم اَشکال ابهام آمیزی همانند کریستال ها می آفرینند.
سالن کنسرت به صورت یک حجم واحد طراحی شد طوری که گروه ارکستر و و مخاطب ها فضای یکسانی را اشغال می کنند. صندلی ها در هر سمت صحنه قرار گرفته اند، طوری که بعضی از مخاطب ها دید مستقیم به اجرا کنندگان ندارند. رهبر سابق ارکستر لس آنجلس احساس می کرد جعبه ها و بالکن ها به سلسله مراتب اجتماعی مخاطب ها اشاره دارند و در این طراحی تفکیک فضایی به حداقل رسیده است.
ظرفیت تالار
این تالار در آوریل سال ۲۰۰۳ افتتاح شد و با ۲۳۰۰ نفر گنجایش برای هنرمندان و مردم آماده پذیرایی بود. هزینه ای معادل ۲۷۴ میلیون دلار برای تالار کنسرت والت دیزنی تخمین زده اند. این تالار میزبان دائمی ارکستر فیلارمونیک لس آنجلس است.
ریزفضاها
طرح فعلی مجموعه شامل سالن کنسرت ۲۴۰۰ نفری است که شکل ظاهری و درونی آن یک کشتی بزرگ را در ذهن تداعی می کند. نمایش گرافیکی و معماری داخلی سالن به گونه ای است که عناصر صوتی و تصویری را به خوبی تلفیق کرده است. یک دستگاه ارگ در مرکز منطقه قرار می گیرد و نور طبیعی که از روزنه های سقف و یک پنجره بزرگ در پشت سالن تابیده می شود، امکان افزایش مدت زمان کنسرت ها را به هنگام روز می دهد.
نورگیری ساختمان
تناوب نور طبیعی و نور مصنوعی به همراه ساختار سالن اجتماعات که از شیشه های مواجی ساخته شده است، حرکتی موسیقی وار و ریتمیک را نشان می دهد که همگی جلوه ای هارمونیک و هماهنگ با محیط شهری اطراف هستند.
در عین حال یک پارکینگ شش طبقه با ظرفیت ۲۵۰۰ اتومبیل در قسمت پائین منطقه ساخته شده که از طریق سه خیابان همجوار قابل دسترسی است تا تماشاچیان بتوانند از داخل پارکینگ بوسیله یک پلکان برقی به سالن اجتماعات دسترسی پیدا کنند.
به هر حال گهری از هر گونه تکنیک فنی، گرافیکی و کامپیوتری که امروزه قابل دسترسی است استفاده کرده است تا این تجربیات مختلف شکل گرفته و بالاترین سطح کیفی حرفه ای رادر این رشته به نمایش بگذارد.
بررسی ورودی اصلی، بررسی فضای داخلی
ورودی اصلی، در مقابل مرکز فروش موزیک، در گوشه ی مجتمع قرار دارد و از طریق سیستم دو گانه ی راه پله و رمپ، حاضرین را به میدانی کوچک، در ترازی بالاتر از تراز محوطه و سپس، به تالار بزرگ هدایت می کند.
در اینجا، ستون ها، به درختان خمیده ای می مانند که پانل های صفحه های موج دار نمای بیرون را بر افراشته اند. از پایین، پله های برقی، از طبقه ی ششم زیر زمین برآمده اند، که در مسیر آنها، امکانات مورد نیاز برای معرفی اثار هنری و برگزاری نمایشگاه ها فراهم شده است
معماران قرن حاضر، حقیقتا از ایجاد بناهای مجلل تاریخی پرهیز نموده اند فرانک لوید رایت (wright) همیشه می گفت علاقه ای به بناهای مجلل تاریخی ندارم. زیرا بنای مجلل هنگامی که باب مبارزه با فرهنگستان را باز می کرد، تکیه گاهی برای رژیم های حراف به شمار می آمد و بدین وسیله، همنوایی با روحیه ضعیف طبقه ی مسلطی که ضرورت های واقعی بشر را نادیده می گرفت قلمداد می شد.
اما هنگام تفکر درباره ی شهر و تمدن در سده های دوازدهم و سیزدهم میلادی چگونه می توان حضور یک نیروی اصیل ، اجتماعی و معنوی را در معرفی آن جامعه ی زنده، حس نکرد؟ گهری با آثاری چون تالار والت دیزنی، گویی بت را شکسته است، و با ارائه ی معماری دینامیک، آزاد، در خلق فضاها و مکان های یکپارچه و از نظر روشن بینی درونی، در مقام مخالفت با حرافی قابل ستایش است.
آثار گهری به طور کلی نتیجه یک روند طولانی طراحی است که با استفاده از اسکیس های متعدد، مدل های کامپیوتری و ماکتهای بزرگ حاصل شده است. اسکیس ها و نمودارهای اولیه به مدل های فیزیکی با مقیاس های مختلف تبدیل و این مدل ها در نهایت به ساخت ماکت های کامل می انجامد.
نکته بسیار جالب در روند طراحی گهری در استفاده از رایانه در این روند است. بر خلاف سایر معماران که از نرم افزارهای معمول دو بعدی و سه بعدی مانند CAD و 3d Max برای کارهای خود استفاده می کنند گهری از نرم افزار کاتیا که یک نرم افزار مربوط به طراحی جامدات است استفاده کرد.
این نرم افزار بیشتر برای طراحی خودرو و هواپیما و محاسبات پیچیده بدنه های مختلف کاربرد دارد و هماهنگی بسیار عالی با سایر نرم افزارها دارد.
کاتیا سطوح را تحلیل و براساس محدودیت سازه ای، کارکردی و اقتصادی پروژه آن را تصحیح می کرد. داده های عددی که به این ترتیب بدست می آمدند بار دیگر بر روی یک مدل پیاده می شدند تا حجم ها کنترل شوند و در صورت لزوم تغییرکنند.
این رفت و برگشت بین مدل های مطالعاتی و داده های دیجیتال بنیاد شکلی پروژه را به وجود می آورند. سپس از داده های کامپیوتر برای تهیه پلان های ساخت تالار استفاده شد.
بررسی سازه
سازه فلزی این ساختمان برای تولید در کارخانه توسط نرم افزار کاتیا برنامه ریزی شد و پانل های نما نیز توسط دستگاه CNC که مستقیما با رایانه و CATIA کنترل می شدند تهیه شد.
بنا به گفته گهری «کاملترین» استفاده از کاتیا را در طراحی و ساخت پانل های نما کردند که باعث صرفه جویی زیادی در زمان پروژه شد.
مصالح و ساختار
مصالحی که غالبا در کارهای گهری مشاهده می شود صفحات فلزی به خصوص تیتانیم، پلاستیک های رنگ شده، زنجیرها و کابل ها و فولاد و به کارگیری پانل های مشبک است.
فرم های تیز گوشه دار، صفحات متداخل، سطوح مواج و منحنی را می توان از عناصر ثابت کارگری دانست بناهای تندیس وار، فرم های منحنی، پلکان های خارجی، مصالح نمای فلزی استفاده فراوان از مواد گوناگون، پنجره های بی قاعده و مرکز گریز از نشانه های کارهای او می توان برشمرد.
خواص صوتى ساختمان (از نظر انعکاس صدا)
ساخت ساختمان در بهار ۲۰۰۳ به پایان رسید. فیلارموئیک بازگشایی بزرگ را تا پاییز به تعویق انداخت و در تابستان به اجازه استاد ارکستر خوانندگان تالار جدید مورد استفاده قرار گرفت. اجرا کنندگان و منتقدان قبول داشتند این وقفه ی ایجاد شده برای بازگشایی عمومی تالار، به از دست دادن سیل عظیمی از هنرمندان و چند صد مهمان ویژه انجامید. در این میان روزنامه نگارها، از این فرصت استفاده کردند و شایعاتی مبنی بر لغو بازگشایی دائمی کنسرت بیان کردند. اما این وقفه به منظور اصلاح سیستم آکوستیک تالارها بود. کارگردان موسیقی ارکستر فیلارموئیک لس آنجلس در مصاحبه ای گفت:
نگرانی اصلی من سیستم صدا بود ولی اکنون من کاملا خوشحالم و نگرانی ها برطرف شده است. این تالار به عنوان اولین و موفق ترین تالار عظیم کنسرت در تاریخ آمریکا باقی می ماند.
سطوح منحنی چوبی تنها جداکننده ها در این سالن هستند که جای 2265 مخاطب را بدون ایجاد هیچ گونه مانع بصری مشخص می کنند. سازه ی فولادی بام کل فضا را در بر گرفته و فضای داخلی را از ستون بی نیاز کرده است.
ارگان یا آلت جلوی سالن دسته ای از 6134 لوله ی خمیده است که تا نزدیک سقف کشیده شده اند. این ارگان نتیجه ی بی نظیر همکاری بین گری و یک طراح لس آنجلسی به نام مانوئل جی. روزالس است.
گری با یک مشاور آکوستیک (خواص صوتی ساختمان) برای تنظیم صدای سالن از طریق فضا و مصالح همکاری نمود. آن ها با مدل کردن تالار در اندازه ای کوچک، خواص صوتی آن را امتحان کردند.
جداکننده ها و سقف موج دار منحنی سالن کنسرت به عنوان بخشی از سیستم آکوستیکی ساختمان (سیستم تنظیم صدای ساختمان) عمل می کند و از طرف دیگر به صورت ماهرانه ای نشان از شکل مجسمه وار بیرون ساختمان دارد.
بیرون ساختمان ترکیبی از فرم های مواج و زاویه دار است که نمادی از جریان موسیقی و جنب و جوش لس آنجلس است.
طراحی این بنا از مدل های کاغذی و طرح های دستی که مشخصه ی شیوه ی گری است، شروع شد و توسعه یافت. این انحناهای سفارشی مستلزم سازه ی فولادی بسیار خاصی بودند.
بازدیدکنندگان از طریق نورگیر سقفی در اتاق انتظار کنسرت می توانند نگاهی به قاب فولادی بیندازند و از طریق راه پله ای که به سمت فضای سبز می رود نیز می توانند سازه ی باربر را مشاهده کنند.
بررسی فضای داخلی تالار
دیوارها و سقف تالار از داگلاس فیبر (یک نوع گیاه همیشه بهار بلندی که در غرب آمریکا می روید) تشکیل شده اند.
بازخوردهای فرهنگی تالار والت دیزنی لس آنجلس
در سال ۲۰۰۳ اولین فیلمی که برای اولین بار در تالار کنسرت فیلمبرداری شد بود، فیلم ماتریکس دوولوشن که در شامل بازیگران معروفی بود.
تالار والت دیزنی به صورت برجسته در فیلم بازی میدنایت کلوب به نمایش در آمد.
الن دی جنرز به همراه گروهی برای آمریکن ایدال در هفته ی ویژه «ایدال گیوزیک» راکسل تلتر، کمی کلارسون و ایل دیوو در تالار کنسرت والت دیزنی نمایش گذاشته شد.
در فیلم ایرون من (در سال ۲۰۰۸) این ساختمان مورد استفاده قرار گرفت. در این فیلم مهمانی حزب استارک در این ساختمان فیلم برداری شد.
اواخر فیلم گت اسمارت در تالار کنسرت فیلم برداری شد.
در سریال شارک، بخش هایی در مقابل تالار کنسرت فیلمبرداری شده است.
در سال ۲۰۰۹ در فیلم سلوئیت سکانس های زیادی در این مجموعه فیلم برداری شده است.
در نمایش ای بی سی «برادرها و خواهرها»: که نمای خارجی تالار از دفتر سناتور رابرت مک کالستیر مشخص است.
ساختار سقف فولادی کل فضا را در بر می گیرد و نیاز به ستون های داخلی را از بین می برد. اندام در جلوی سالن ایستاده است ، یک دسته از ۶،۱۳۴ لوله خمیده تقریبا به سقف امتداد دارد. این نتیجه بی نظیر از همکاری بین گری و مانوئل ج. روزالز ، طراح ارگان مستقر در لس آنجلس است.
گری با یاسوهیسا تویوتا ، مشاور آکوستیک همکاری کرد تا صدای سالن را با وسایل مکانی و مادی بفروشد. برای تست آکوستیک ، آنها از سالن اجتماعات ۱:۱۰ مقیاس استفاده کردند که در هر صندلی از یک سرنشین مدل تکمیل شده است.
این امر نیاز به مقیاس بندی کلیه عناصر دارد ، از جمله افزایش فرکانس صدا در فضا برای کاهش طول موج با ضریب ده. پارتیشن های سالن کنسرت و سقف خمیده و باریک به عنوان بخشی از سیستم آکوستیک در حالی که به طور ظریف به زبان مجسمه ای از قسمت بیرونی ارجاع می دهد عمل می کند.
تالار کنسرت والت دیزنی، نمای بیرونی ترکیبی از اشکال بکر و زاویه دار است و نمادی از حرکت موسیقی و حرکت لس انجلس است.
این طرح از طریق مدل های کاغذی و طرح هایی که مشخصه فرآیند گری است توسعه یافته است. انحنای سفارشی نیاز به یک سازه فولادی بسیار خاص داشت ، از جمله ستون های جعبه ای که در قسمت ۱۷ در سمت شمال ساختمان کج شده اند.
بازتابنده ، سطح استنلس استیل ، نور را به عنوان یک وسیله معماری درگیر می کند. تابلوها و منحنی های منحصر به فرد نما در روز روشن شده و پس از تاریکی توسط چراغ های شهری رنگ می شوند.
در ابتدا قرار بود این بنا به صورت سنگی پوشیده شود ، اما پس از اتمام موزه گوگنهایم بیلبائو ، پسر عموی تیتانیومی با روکش تالار کنسرت ، مواد قابل انعطاف بیشتری انتخاب شدند. تابلوهای فلزی نازک امکان انحنای پرماجرا بیشتر را فراهم کرده و می توانند از لحاظ ساختاری از زمین جدا شوند. به نظر می رسد اشکال فلزی بالای یک باند نامتقارن از لعاب در پایه ساختمان قرار گرفته است.
شکاف های شیشه ای در نما باعث ورود نور به داخل اتاق لابی و پیش از کنسرت می شود و به عنوان ورودی بزرگی از نمای غیرقابل مشاهده و مبهوت خوانده می شود.
کمیته برنامه ریزی سالن از این پروژه به عنوان یک تسهیلات مدنی تصور می کرد ، امیدوارم که بتواند بعنوان یک کاتالیزور در فعال سازی عمل کند. مرکز شهر LA برخی منتقدان درباره اثربخشی این استراتژی نشسته بحث می کنند و اذعان می کنند که افزایش ارزش دارایی اطراف اما تغییر کمی در مرکز فرهنگی شهر وجود دارد.
شاید با ادامه روند توسعه در سایت تغییر کند. موزه وسیع طراحی شده رنفرو و دیلر اسکافیدو در سراسر خیابان در حال ساخت است و خود Gehry اخیراً اعلام کرد که دوباره به تلاش برای توسعه بخش مجاور خیابان خیابان بزرگ باز خواهد گشت.
با این وجود ممکن است هزینه ایجاد یک مرکز فرهنگی در کنار سالن کنسرت وجود داشته باشد. قرار است یک مترو جدید در زیر پائین ترین سطح سالن کنسرت 125 پایی اجرا شود و ممکن است آکوستیک فضای عملکرد شناخته شده بین المللی را مختل کند.
سطح فولادی بازتابنده، نور را به عنوان یک ابزار معماری به کار می گیرد. منحنی ها و صفحه های منفرد نمای خارجی در نور روز بند بند و در هنگام شب با نورهای شهر رنگی می شوند.
در ابتدا این ساختمان قرار بود به سنگ مزین شود اما بعد از تکمیل موزه ی گوگنهایم بیلبائو (اثری از فرانک گری با همین شکل و شمایل در شهر بیلبائوی اسپانیا) با پوشش تیتانیوم، یک ماده ی نرم و انعطاف پذیر تر انتخاب شد.
صفحه های نازک فلزی انحناهای جسورانه تری ایجاد می کنند و می توانند از نظر سازه ای از زمین جدا باشند. فرم های متالیک در بالای نوار شیشه ای در پایه ی ساختمان شناور به نظر می رسند.
با پایان اجرای ساختمان زیبایی و پیچیدگی حجم، آن چنان خارق العاده و منحصربه فرد است که از آن به عنوان نماد لس آنجلس یاد می شود.
فرانک گهری درباره این اثرش می گوید:
نیویورک مجسمه آزادی دارد. رم صاحب کولیزیوم است، پاریس به برج ایفل افتخار می کند و در لس آنجلس، تالار موسیقی والت دیرنی جای هالیوود را به عنوان نماد شهر خواهد گرفت.
به نظر گهری اشیا به ظاهر بی ارزش در کنار یکدیگر ارزش پیدا می کنند و همین معرف زیباشناسی مدرن است. به طور کلی آثار گری نظرات مخالف و موافق بسیاری را برانگیخته ولی در نگاهی کلی می توان او را در انجام اهداف زیباشناسانه مدرن خود و همچنین ساخت ساختمان های تندیس وار مدرن بسیار موفق دانست به طوری که مشاهده می شود شهر کوچک بیلبائو با اجرای موزه خود اکنون به شهری معروف و گردشگری بدل گشته است.
پس از اینکه جایزه پریتزکر به فرانک گهری تعلق گرفت، آدا لوئیز درباره اش نوشت:
او ریسک می کند، روی بند راه می رود و مرز محدودیت ها را می شکند. بناهای او روشنائی اند و طرح های زنده او نشانگر این مهم که چگونه چیزی که ظاهراً کم اهمیت است می تواند با خلاقیت شکلی نو و بی نظیر بیابد. او هنر معماری را به صورتی به کار می برد که در عین زیبایی قابلیت استفاده داشته باشد. او معماری را در بی زمان ترین معنایش و با شیوه مخصوص به خود به کار می گیرد. او به قلب هنر زمان می رود. آثار او با در نظر گرفتن فناوری عمیقا بیانگر عصر حاضر است.
https://www.kojaro.com/2016/8/31/121583/walt-disney-concert-hall/
https://razheh.com/buildings/%D8%AA%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%B1-%DA%A9%D9%86%D8%B3%D8%B1%D8%AA-%D9%88%D8%A7%D9%84%D8%AA-%D8%AF%DB%8C%D8%B2%D9%86%DB%8Cwalt-disney-concert-hall/
https://www.chidaneh.com/blog/post/42448
https://en.wikiarquitectura.com/building/walt-disney-concert-hall/
https://www.domusweb.it/en/buildings/walt-disney-concert-hall.html