بررسی معماری سالن کنسرت Elbphilharmoniاثرهرتزوگ دمویرون
سالن کنسرت Elbphilharmoni واقع در HafenCity هامبورگ ، یک مکان برجسته در جبهه بندر را اشغال می کند ، مکانی که عموم مردم به آن دسترسی نداشتند اما اکنون به یک محوطه بزرگ اجتماعی و فرهنگی تبدیل شده است.
این پروژه که Elbphilharmonie نامیده می شود ، شامل نصب سازه شیشه ای جدید معماران سوئیسی در بالای یک انبار آجر قرمز است که در سال 1963 توسط ورنر کالمورگن ، معمار فقید هامبورگ ساخته شده است.
تاریخچه
انبار قدیمی که این ساختمان مدرن روی آن نشسته زمانی بزرگترین انبار این بندر و تنها مکانی بوده که کشتی ها می توانستند به صورت مستقیم در آن پهلو بگیرند. این انبار با نام Kaiserspeicher در سال 1875 ساخته شده اما در جریان جنگ جهانی دوم تخریب شد.
در سال 1963 ویرانه های این ساختمان را منفجر کرده و انباری جدید در مکان آن ساختند و نام آن نیز به Kaispeicher تغییر کرد. تا دهه ی 90 میلادی، از این انبار برای ذخیره ی کاکائو، تنباکو و چای استفاده می شد.
با ظهور ترافیک کانتینری، این انبار اهمیت خود را از دست داده و در نهایت نیز متروک شد. در اوایل سال 2000 میلادی، شهر هامبورگ پروژه ی توسعه ی مجدد بندر خود را با بودجه ای چند بیلیون دلاری در دست انجام داشت که طی آن ساختمان های آجری قرن نوزدهم و زمین های خالی به مسکونی، اداری و فضاهای تجاری تغییر کاربری دادند.
معماران سوئیسی Herzog و de Meuron برای طراحی سالن کنسرتی روی ساختمان انبار قدیمی دعوت به همکاری شدند. بعد از 10 سال توسعه و صرف هزینه ای بالغ بر 850 میلیون یورو، البفیلارمونی به طور رسمی افتتاح شد.
معرفی پروژه
الب فیل هارمونی یک فرهنگسرا و تالار کنسرت در شهر هامبورگ، آلمان است. این بنا در سال ۲۰۱۷ میلادی، توسط شرکت معماری هرتزوگ و دمویرون طراحی و بر روی یک انبار قدیمی شکلات و چای ساخته شد. طراحی دراماتیک و از دیگرسو منطقی اِلب فیل هارمونی، تحسین فراوان صاحب نظران معماری را درپی داشت.
با توجه به هنر معماری به کار رفته در آن در زمره بهترین ساختمان های جهان قرار گرفته است. نمای چشم نواز البفیل هارمونی از حدود هزار و صد قطعه شیشه تشکیل شده که هر کدام بین چهار تا پنج متر پهنا داشته و ارتفاع آن ها به حدود سه متر می رسد. داشتن یک تالار بزرگ شامل گودالی زیبا برای قرارگیری گروه های ارکست و نوازندگان در میانه های آن که بالغ بر دو هزار و صد نفر را در خود جای می دهد از دیگر خصیصه های این بنا است.
بنای سالن کنسرت تماشایی Elbphilharmonie، طراحی شده توسط شرکت معماری هرتزوگ و دمویرون، در آلمان شمالی و شهر بندری هامبورگ، در ژانویه 2017 بازگشایی شد.
این پروژه که ساخت آن در حدود 10 سال به طول انجامیده است، از حدود 120000 مترمربع فضاهای لایه لایه تشکیل شده است.
کمپانی One To One قطعات نهایی این پازل آکوستیکی را در کنار هم جمع کرد.
هدف طراحی
هدف آن تبدیل شدن به یکی از بهترین مکانهای موسیقی جهان است. این ساختمان بخشی از یکی از بزرگترین پروژه های توسعه شهری اروپا ، HafenCity Hamburg است و می توان آن را نمادی از این شهر بندری پر رونق دانست
شکل ظاهری ساختمان آن مانند یک کشتی در اسکله ای خشک می باشد، این سازه ی شیشه ای شبیه به یک بادبان افراشته روی یک انبار آجری عظیم است که از سه سمت با بندر تاریخی هامبورگ احاطه شده است.
این مکان از زمان اولین اجرای عمومی، به خاطر معماری نمادین و آکوستیک عالی و شفافیت صدا، در محافل فرهنگی توجه های زیادی را به خود جلب نموده است.
بررسی نما
نمای البفیلارمونی از حدود هزار قطعه پنجره با شیشه های خمیده ساخته شده است. سقف موجدار بوده و از پایین ترین نقطه ی شرقی تا ارتفاع 108 متری تا نوک شبه جزیره اوج می گیرد.
از ورودی اصلی در بخش شرقی به کمک یک آسانسور منحنی می توانید به عرشه ی مشاهده در طبقه ی هشتم به نام پلازا (روی قسمت آجری) دسترسی پیدا کرد.
حدود هزار قطعه پنجره با شیشه های خمیده
البفیلارمونی دارای سه سالن کنسرت است. سالن کنسرت اصلی دارای گنجایش 2100 نفر است که در آن هنرمندان در مرکز سالن قرار می گیرند تا ارتباط نزدیک تری با مخاطبان خود داشته باشند، البته این حالت چیدمان از نظر آکوستیکی چالش بزرگ تری را پیش پای طراحان قرار می دهد.
سالن کنسرت اصلی
ریزفضاها
این کنسرت شامل فضاهای زیر است که عبارتند از:
سه سالن کنسرت
یک هتل
مجموعه ای از آپارتمان ها
رستوران ها
یک پارکینگ
یک فضای عمومی
بر خلاف نمای آجری رواقی Kaispeicher ، فیلارمونیک که با صفحه های شیشه ای مختلف و منحنی و برش خورده پوشیده شده است ، مانند یک کریستال عظیم به نظر می رسد ، که با گرفتن و ترکیب بازتاب های آسمان ، آب و شهر ، ظاهر آن مدام تغییر می کند.
نمای شیشه ای
نمای آجری
سقف ساختمان دارای ارتفاع 110 متر در Kaispitze (نوک شبه جزیره) ، شیب دار به انتهای شرقی ، جایی که سقف 30 متر پایین تر است.
ارتفاع 110 متر
30 متر پایین تر
ورودی اصلی Kaispeicher در شرق قرار دارد. پله برقی کشیده ای که دسترسی به ساختمان را امکان پذیر می کند.
قلب پروژه مجموعه Elbphilharmonie ، سالن Great Hall می باشد که ساخت آن محصول همکاری هرتزوگ و دمویرون وهمینطور طراح حرفه ای آکوستیک سالن ها، یائوشیما تویوتا، می باشد.
این سالن گنجایش 2150 نفر را داشته و یک پوسته داخلی فوق العاده پیشرفته را به نمایش می گذارد که شرایط آکوستیکی آن نیز به صورت سفارشی تامین شده است.
بررسی آکوستیک
برای دستیابی به این خروجی پیچیده، بن کورن از کمپانی One to One از تکنولوژی های فوق العاده پیشرفته ای استفاده کرده است که از طراحی پارامتریک گرفته تا روش های ساخت دیجیتال را شامل می شود.
شرکت هرتزوگ و دمویرون در ابتدا با کمپانی One to One برای تولید داده های دیجتیال، جهت طرح پترن سطوح سالن Great Hall که نقش پخش کننده صدا را نیز می بایست داشته باشند، قرارداد همکاری بست. به صورت کلی، پخش صدا، فرآیند انتشار یکنواخت انرژی صدا در داخل یک فضا می باشد.
در مجموع از 10 هزار پانل الیاف گچ تشکیل شده است که از مخلوطی از گچ طبیعی و کاغذ بازیافتی تشکیل شده است. پانل ها با توجه به محاسبات پیچیده سه بعدی و دقیقاً به ابعاد میلی متر داده شده ، آسیاب می شوند تا یک ساختار سطح بهینه از نظر صدا بدست آید.
به کارگیری سطوح انعکاس دهنده در سالن های کنسرت، که قابلیت پخش صدا را نداشته باشند، منجر به بروز ویژگی های آکوستیکی ناخواسته متعددی می شود که این مسئله می تواند با افزودن پخش کننده ها یا دیفیوزرها در قسمت هایی از سالن برطرف شود.
ویژگی آکوستیک
امروزه با بررسی های انجام شده، مشخص شده است که پخش صدا در برخی از بهترین سالن های کنسرت جهان مانند Great Hall of the Musikverein که در سال 1870 در وین در کشور اتریش ساخته شده است، در حقیقت محصول جانبی استفاده از سطوح غیر همسطح برای تزئینات غنی و نئوکلاسیک فضای داخلی این بناها می باشد. اما امروز، عدم تمایل به استفاده از تزئینات گسترده در قرن بیستم، باعث شده است که معماران مجبور شوند متحمل هزینه های بسیاری برای تامین شرایط آکوستیکی سالن های کنسرت بشوند.
فضایی که به خوبی و بدون نقص صدا را پخش می کند، در حقیقت فضایی است که ویژگی های آکوستیکی از جمله تداوم صوت پس از خاموشی منبع تولید صوت، در همه قسمت های آن به صورت یکسان وجود دارد، فارغ از اینکه شنونده در کدام بخش از سالن نشسته است.
در گذشته، شرایط آکوستیکی بد یک سالن می توانست بعدها با استفاده از نصب جذب کننده، پخش کننده و یا دیفیوزرها حل شود که این امر میان محتوای اصلی معمارانه فضا و تغییراتی که برای بهبود شرایط آکوستیکی بعدا بر روی فضا اعمال می شد، نوعی عدم پیوستگی به وجود می آورد.
فرم سقف نیز که حالت کاسه ای داشته و چندین نقطه اوج دارد نیز به گونه ای طراحی شده است که به نوعی پترن پخش کننده های صدا را تکرار کند.
در طراحی سالن کنسرت Elbphilharmonie، معماران پروژه قصد داشتند که الزامات آکوستیکی فضا را از ابتدا در نظر گرفته و لحاظ کنند. طراحی پترن پخش کننده های صوت به این دلیل بوده است که بتواند به عنوان بخشی از موتیف به کار رفته در طرح کل پروژه عمل کرده و در کنار مابقی موتیف ها به صورت یک کل پیوسته عمل کند.
برای کورن و تیم او، این پروژه به معنای تولید حدود یک میلیون سلول بود که هر یک از آنها اندازه قطرشان بین 2 تا 6 اینچ بوده است و این ابعاد بر مبنای مجموعه ای از الزامات و ویژگی های خاصی که طراح آکوستیک داده بوده است، تعیین شده اند.
در نهایت این مجموعه شامل سلول هایی شد که هر یک به صورت مستقل برای بخش های مختلف سالن کنسرت فرم داده شده و به صورت تصادفی جایگذاری شده اند.
این فرآیند پیچیده، غیرممکن بود که بتواند با استفاده از ابزارهای متداول انجام شود و در نهایت با استفاده از الگوریتم های سفارشی که شرکت One To One با استفاده از تعاریف پارامتریک هر یک از سلول ها، گسترش داده بود، محقق شد.
هر یک از این سلول ها به واسطه توپولوژی خاص خود روی سطوح دیوارهای سالن جایگذاری شده اند و فرم، ابعاد، عمق و محل قرار گیری آنها به واسطه کامپیوتر براساس الزامات مورد نیاز طراحی آکوستیک سالن، کنترل شده است.
زمانی که شرکت One To One، کار ساخت پترن سطوح آکوستیک را به پایان رساند، کورن و کمپانی او در ادامه کار توسط شرکت Peuckert که پیمانکار اهل باواریا سالن Great Hall می باشد.
برای برنامه ریزی و گسترش اسناد مربوط به ساخت پانل های آکوستیکی به کار گرفته شدند. از آنجا که شرکت Peuckert تنها مسئول ساخت، و تحویل و نصب پانل های آکوستیکی نبوده و وظیفه برنامه ریزی های سر هم کردن این قطعات نیز بر عهده داشته است، همکاری طولانی مدتی بین دو شرکت Peuckert و One To One صورت گرفت.
پنل های آکوستیک
از آنجا که هر یک از این پانل ها منحصر به فرد بودند، کورن و تیم او در کمپانی One To One، برنامه نرم افزاری دیگری را نیز برای اتوماتیک کردن پلانینگ سه بعدی و ساخت دیجیتال حدود ده هزار پانل فایبر بورد گچی CNC شده، گسترش دادند که بعلاوه برای بهینه سازی زیرساخت موردنیاز برای نصب سطوح آکوستیکی نیز طراحی شده بود.
بعلاوه طراحان این پروژه، سطوحی از شبکه های دقیق و پیچیده توخالی نیز طراحی کردند که پترن آنها بی شباهت به خود پترن پخش کننده های صدا نبوده که برای تامین نوعی پیوستگی در امتداد سطوح و جداره های سالن مورد استفاده قرار گرفتند. بنابراین جهت تامین پیوستار سطوح، لبه پانل ها، به گونه ای طراحی شد که همیشه بتواند با لبه های پانل های مجاورش تراز شود. در نیتجه این عمل لبه هایی هموار، انحنا دار و تاب خورده ساخته شد که در برخی موارد نوعی نر و مادگی نیز در آنها برای اتصال مناسب وجود داشت.
در نهایت در این پروژه، به دلیل درجات متفاوت پیچیدگی در تامین شرایط خاص طراحی لبه های پانل ها، استفاده از یک ماشین سوراخ کاری با 5 محور برای ساخت این پانل ها اجتناب ناپذیر بود. در سوراخ کاری این پانل ها، انحنای روی سطوح با حفظ مسطح بودن قسمت پشت هر پانل به وجود آمد و تنها قسمت جلو تحت سوراخ کاری برای فرم گیری قرار گرفت.
برای هر یک از این پانل ها، لبه ها می بایست به صورت دیجیتالی ساخته می شد، و به صورت دیجیتالی اتصالات روی آن سوار می شد و در عین حال یک شیار در امتداد کل محیط دور پانل می بایست برای جایگذاری یک نوار درزگیر، ساخته می شد. کورن و تیم او در نهایت کل این فرآیند پیچیده را به یک پروسه کاملا اتومات و دیجیتال تبدیل کردند و در نهایت پانل ها برای ساخت آماده شدند.
کورن به مرور 10000 فایل دیجیتال را به پیمانکار باواریایی پروژه یعنی Peuckert ارائه کرد که هر یک به عنوان ورودی دستگاه سی ان سی وارد می شد و هر پانل به صورت منحصر به فرد سوراخ کاری می شد. هر پانل خام از قبل از نظر ابعاد آماده می شده است.
این پانل ها به وسیه دستگاه سی ان سی در دو مرحله سوراخ کاری می شدند. مرحله اول هر پانل از پشت سوراخ کاری می شد که شامل قالب بندی پنچ محوره لبه ها و جایگذاری سوراخ ها برای ثابت کردن سازه زیرین پانل ها می شد و همینطور برای آنکه به صورت مکانیکی از لایه های چسب خورده زیرین محافظت شود.
سپس هر پانل برگردانده می شد، دوباره در ماشین جایگذاری می شد و از قسمت رو، مجدد، تحت عمل سوراخ کاری قرار می گرفت که در حقیقیت صفحه ای می شد برای سوراخ کاری سه محوره که پترن پخش صدا روی آن با استفاده از کاتری با نوک توپی کنده کاری شود.
در این فرایند، خطوط موازی بر روی کار سوراخ کاری می شدند که فاصله مناسبی از یکدیگر داشتند. این پروسه در نهایت منتج به بافت سخت سطح نهایی می شد که بعلاوه یک موتیف کاسه مانند با فرورفتگی و برآمدگی در مقیاس کوچک به وجود می آورد که ماحصل اثر حرکت نوک دستگاه سوراخ کاری بر روی پانل ها بوده است.
به واسطه روش های ساخت و برنامه ریزی پیشرفته به وسیله کامپیوتر که در این پروژه به کار گرفته شده است، این پانل ها به صورت کاملا بهینه و با دقت بالایی ساخته شده اند.
این روند برای رسیدن به پانل های نهایی با تلورانس و دقت موردنظر، ضروری بوده است چرا که این پانل ها می بایست در کنار هم نصب می شدند و برای این کار خطای کمتر از یک هشتم اینچ (حدود سه و یک دهم میلی متر) لازم بوده است. در نهایت تمام پانل ها به صورت کامل و بدون عیب و نقص در کنار هم قرار گرفته اند.
تنها 20 پانل از میان 10000 پانل نیاز به جایگزینی و تعویض داشته اند و این به معنای خطایی حدود 0.2 درصد است. این رقم خطای بسیار اندک خود نیز به خصوص با توجه به مقیاس و پیچیدگی این پروژه، دستاوردی مهم محسوب می شود.
اگرچه هیچ یک از این پانل ها ابعاد استانداردی نداشته و به روشی پیچیده در کنار هم سوار شده اند، اما تعداد پانل های معیوب در این پروژه در حداقل نگه داشته شده است.
ساختار سقف
سقف 7000 متر مربع Elbphilharmonie از هشت قسمت کروی ، مقعر خمیده تشکیل شده است که یک شبح منحنی منحصر به فرد زیبا را تشکیل می دهد. علاوه بر این ، 6000 پولک عظیم الجثه براق در سقف استفاده شده است. ساختار سقف ، با منحنی های شیب دار و قله های بلند ، خود 1000 تن وزن دارد و چارچوب پیچیده فولادی به شکل ستاره را پوشش می دهد که سالن بزرگ را بدون هیچ ستون پشتیبانی می کند.
سقف تالار بزرگ از یک چهارچوب فولادی تشکیل شده است ، طول هر عنصر تا 25 متر و وزن آن تا 40 تن ، پوسته داخلی و داخلی ، کف تجهیزات فنی ، سفید پوست با بازتابنده و همچنین به عنوان بارهای اضافی در مجموع سقف 8000 تن وزن دارد.
هشت قسمت کروی
سالن اصلی کنسرت قسمت مرکزی مجموعه را اشغال می کند و شکل سقف را تعیین می کند. طراحی آن از معیارهای صوتی و دیداری پیروی می کند و مایل است موسیقی دانان و مخاطبان را به یکدیگر نزدیک کند.
نمای شیشه
نمای شیشه ای خیره کننده Elbphilharmonie بی نظیر است. این نما شامل 1100 صفحه منحصر به فرد است که ابعاد هر کدام چهار تا پنج متر و ارتفاع آنها بیش از سه متر است. در ناحیه سرسرا ارتفاع آنها حتی بیش از پنج متر است. خود پنجره ها یک شاهکار مهندسی هستند.
بیشتر شیشه ها به طور جداگانه با دقت میلی متر در دمای 600 درجه سانتیگراد شکل گرفتند ، سپس با نقاط انعکاسی خاکستری بازالت کوچک مشخص شدند. این از گرم شدن سازه به دلیل تابش نور خورشید جلوگیری می کند و در عین حال جلوه براق خاصی ایجاد می کند.
برای دستیابی به یک اثر مطلوب ، پیکربندی نقاط برای هر صفحه شیشه ای بر اساس موقعیت های نصب مربوطه محاسبه شده است. انحنای هر صفحه به مساحت خاص ساختمان بستگی دارد. دریچه ها شبیه آبشیرهای ماهی مشخصه هتل و سرسرا هستند در حالی که فرورفتگی هایی به شکل نعل اسب ، که شبیه چنگال تنظیم هستند ، بالکن های آپارتمان های غربی ترین نوک ساختمان را تشکیل می دهند.
وزن هر عنصر شیشه حدود 1.2 تن است. در آزمایش های کنترل کیفیت ، شیشه ها به راحتی در برابر وزش باد شدید تا 150 کیلومتر در ساعت و در مقابل باران های سیل آسا مقاومت می کنند.
سطح شیشه ای Elbphilharmonie 16000 متر مربع مساحت دارد ، اندازه ای معادل دو زمین فوتبال. در ژانویه 2014 تکمیل شد.
پس از تصویب یکپارچه دولت شهر ، کار ساخت و ساز در 2 آوریل 2007 با ریختن سنگ بنیاد آغاز شد. در این پروژه فقط نمای آجری دست نخورده باقی مانده بود.
سازه
650 شمع بتن آرمه دیگر ، علاوه بر 1111 موجود ، در عمق 15 متری گل و لای رودخانه الب قرار گرفتند ، بنابراین ساختمان می تواند 200000 تن Elbphilharmonie هامبورگ را پشتیبانی کند.
بر خلاف نمای آجری رواقی Kaispeicher A ، ساختمان جدید فوق دارای نمای شیشه ای است که از بخشی از پانل های منحنی تشکیل شده است ، برخی از آنها به صورت برش خورده ساخته می شوند.
نمای شیشه ای ساختمان جدید را به یک کریستال غول پیکر و رنگین کمانی تبدیل می کند که با گرفتن بازتاب های آسمان ، آب و شهر و تغییر شکل ظاهری بافت آنها به یک معمای پیچیده در نمای خود تغییر شکل می دهد.
https://www.arel.ir/fa/News-View-7056.html
https://www.kojaro.com/attraction/29875-%D8%B3%D8%A7%D9%84%D9%86-%DA%A9%D9%86%D8%B3%D8%B1%D8%AA-%D8%A7%D9%84%D8%A8-%D9%81%DB%8C%D9%84-%D9%87%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%88%D9%86%DB%8C/
https://lastsecond.ir/blog/5872-elbphilharmonie-concert-hall-in-hamburg
http://meindeutschland.ir/%D8%B3%D8%A7%D9%84%D9%86-%DA%A9%D9%86%D8%B3%D8%B1%D8%AA-elbphilharmonie/
https://www.archdaily.com/803296/herzog-and-de-meuron-elbphilharmonie-hamburg-finally-celebrates-grand-opening
https://divisare.com/projects/179234-herzog-de-meuron-iwan-baan-jose-campos-oliver-heissner-mi-chenxing-elbphilharmonie
https://www.architectour.net/opere/opera.php?id_opera=6805&nome_opera=Elbphilharmonie%20Hamburg&architetto=Herzog%20&%20de%20Meuron
https://pro.cosentino.com/de/blog/elbphilharmonie
https://www.designboom.com/architecture/elbphilharmonie-concert-hall-hafencity-hamburg-herzog-de-meuron-07-22-2016/
https://www.designboom.com/architecture/herzog-de-meuron-elbe-philharmonic-hall-in-hamburg/
https://aasarchitecture.com/2015/08/elbphilharmonie-by-herzog-de-meuron.html/elbphilharmonie-by-herzog-de-meuron-16/
https://www.dezeen.com/2010/05/28/elbphilharmonie-by-herzog-de-meuron/