تحلیل بازار قیصریه-اصفهان
موقعیت، قدمت
بازار قیصریه اصفهان
اصفهان یکی از پر گردشگرترین شهرهای ایران است که آثار تاریخی و دیدنی بسیاری را در خود جای داده است و از آن جا که این شهر پر قدمت است، شاهکارهای تاریخی زیادی دارد. این شهر در دوران مختلف مامن حکومت پادشاهان به خصوص پادشاهان صفوی بوده است و در نتیجه بیشتر بناهایی تاریخی این شهر مربوط به دوران صفویان است، بناهایی که معماری آن ها هر توریستی را به حیرت وا می دارد. به همه ی این دلایل هر ساله توریست های داخلی و خارجی زیادی از این شهر دیدن می کنند و آثار آن را تحسین می کنند
معرفی بازار
بازار قیصریه جز بازارهای تاریخی و از معروف ترین و مشهورترین بازرهای ایران است که بخش های مختلفی را در برمی گیرد. همان طور که مطمئنا می دانید از سوغات اصفهان صنایع دستی جالب و دیدنی آن است که واقعا هر گردشگری در سفر خود به این شهر دیدنی باید از آن ها خریداری کند و قطعا از بهترین جاهای شهر اصفهان برای خریدن این صنایع دستی زیبا، همان بازار قیصریه اصفهان است.
بررسی سردر
سر در بازار قیصریه که در شمال میدان امام واقع است، در فاصله سال های ۱۰۱۱ تا ۱۰۲۹ هجری قمری احداث شده و یکی از نفیس ترین نقاشی های مربوط به دوران صفویه را نشان می دهد. سردر بازار قیصریه، در مقابل مسجد جامع عباسی در شمال میدان نقش جهان ، سردرى قوسی شکل با کاشی کارى مجلل و باشکوه و نقاشی های رنگ باخته صفوی هویدا است که ورودی بازار قیصریه محسوب مـی شود. سـردر بازار قیصریه ورودی باشکوه و اصیل میدان نقش جهان است که بهترین دید و منظره را به این میدان داده است که در زمان صفویان میدان کهنه شهر را پس از گذر از بازار به میدان جدید شهر اتصال می داده است.
اگر چه از آن دوران زمان زیادی گذشته است اما هنوز هم اگر به این بازار بروید می توانید شکوه و جلال زیادی که در گذشته داشته است را حس کنید، جالب این که این بازار در دوران صفویه از مجلل ترین مرکزهای خرید بوده است و هنوز هم همان رونق را کم و بیش دارد. بازار قیصریه از سر در قیصریه شروع می شود و در ادامه به بازارهای دیگری مثل بازار چیت سازها و بعد بازار دارالشفا می رسد. بازار بزرگ سرپوشیده ی شهر اصفهان طولانی است و چندین کیلومتر است و هر بخش آن مخصوص فروش چیزی است، البته در این بازار فقط کالا به فروش نمی رسد بلکه تولید هم می شود و بازار قیصریه اصفهان هم قسمتی از آن است.
قدمت بازار
قدمت این بازار به دوران صفویان می رسد و در آن زمان از رونق خاصی برخوردار بوده است و کالاهایی مثل پارچه و انواع فرش های گران قیمت در آن به فروش می رسیده است. رونق این بازار به اندازه ای بود که حتی شرکت های خارجی هم در آن حجره داشتند. امروزه در این بازار مغازه هایی دیده می شود که از دوران تا به امروز فقط یک کالای خاص را به فروش رسانده اند و از این لحاظ تغییری در کار خود نداشته اند، حتما برایتان جالب است دیدن مغازه هایی که ۴۰۰ سال است یک کالا خاص را به فروش می رسانند.
تزیینات
بازار قیصریه در ضلع شمالی میدان امام اصفهان واقع است و سرتاسر آن با نقش و نگارهای منحصر بفردی از دوران صفویه منقوش شده است. سر در این بازار، قوسی شکل است و به نقاشی های منظم، مجلل و زیبایی تزیین شهده است که البته امروزه دیگر شکوه و رنگ و لعاب گذشته را ندارد و کمی رنگ باخته است. این بازار در فاصله ی سال های ۱۰۱۱ تا ۱۰۲۹ هجری قمری ساخته شده است و نمونه ای از بهترین آثاری است که چه به لحاظ تاریخ و چه به لحاظ معماری، از آن دوران بر جای مانده است.
ویژگی های طراحی
جهانگردان خارجی ای که از شهر اصفهان دیدن کرده اند و بازار قیصریه اصفهان را دیده اند درباره ی آن گفته اند:
بازار قیصریه چشم انداز واقعا زیبایی دارد و در بخش هایی به صورت قرینه درست شده است که قرینه ی آن همان بازار عباسی است.
به سر در این بازار سر در قیصری می گویند و مطابق انتظار، اسم آن را از روی همان بازار برداشته شده است. به طور کلی قیصریه به راسته ای در بازار گفته می شود که در آن کالاهای سبک و گران قیمت به فروش می رسد. این کالاها توسط بازرگانان ثروتمند ساخته می شده است.
معماری بازار قیصریه اصفهان
بازار قیصریه شهر اصفهان، نه تنها از بزرگ ترین و قدیمی ترین بازارهای این شهر است بلکه از زیباترین بازارهای قدیمی دنیا هم محسوب می شود. در وسط این بازار محوطه ی بزرگ گنبدی شکلی وجود دارد که گنبد زیبای آن مشهور است. در غرب بازار هم کاروانسرایی زیبا به چشم می خورد که دو طبقه دارد و در دو طبقه ی آن حدو د ۱۴۸ حجره وجود دارد. در شرق این بازار ضرابخانه ای به چشم می خورد که در حال حاضر به تجارت خانه تبدیل شده است و در آن اقلام مختلفی مثل انواع اقسام پارچه ها، قلمکاری های اصفهانی و کالاهایی این چنینی به فروش می رسد.
وصف بازار قیصریه اصفهان را از زبان جهانگردان معروفی مثل شاردن شنیده ایم که دلیل نام گذاری این بازار را به قیصریه، شباهت آن به قیصریه در ترکیه ی امروزه می دانند. اما یکی از قدیمی ترین این توصیف ها برمی گردد به توصیفی که در کتاب رساله محاسن اصفهان آمده است.
معمار بازار قیصریه
ایـن بـازار از بزرگ ترین و باشکوه ترین بازارهاى اصفهان است، در وسط بازار محوطه بزرگ مدور شکلى است کـه گنبـد زیبایی دارد و در طرف مغرب کاروانسراى با شکوه شاهى قرار دارد که دو طبقه و داراى تقریبا ۱۵۰ حجره است. در مشرق بازار ضرابخانه بوده که حالا تجارتخانه است. در این بازار مانند قدیم پارچه هاى گوناگون و قلمکارهـاى اصفهانى و غیره به فروش می رسد.
.
راسته بازار قیصریه در دو طبقه مرتفع ساخته شده که طبقه بالا به امور دفتری و بازرگانی اختصاص داشت و در طبقه پایین مغازه های اصناف گوناگون در کنار هم مستقر بوده اند. از این بازار بزرگ و مجلل بازارهای دیگری منشعب می شدند و برخی از آن ها هنوز هم فعال بوده و به مشاغل مختلف اختصاص دارند. سقف داخلی سردر از کاشی هایی به رنگ آجری، گل بهی و سرمه ای بسیار خوشرنگ با طرح های اسلیمی به صورت مقرنس کار شده است که بسیار جلب توجه می کند. پس از سقف، به دیواره های این سردر می رسیم که نقاشی های چشم نوازی دارد
دیوار روبه رو جنگ شاه عباس با ازبکان را نشان می دهد. دیواره سمت راست نشان دهنده اروپاییان در حال رقص و آواز و دیواره سمت چپ شکارگاهی را به تصویر کشیده است که با گذشت این همه سال و از بین رفتن قسمت هایی از این نقاشی ها هنوز زنده بودن رنگ ها و زیبایی خود را حفظ کرده است. در زمان حکومت قاجار و در روزگاری که مسعود میرزای ظل السلطان حاکم اصفهان بود در جبهه های سردر قیصریه تغییراتی صورت گرفت و یک حاشیه کاشیکاری در امتداد سه جانب سردر اضافه شده است.
جهانگردان مشهوری مانند ناصرخسرو و شاردن به توصیف بازار قیصریه پرداختند و علت نامگذاری این بازار را شباهت این بنای تاریخی به قیصریه یا قیساریا در آسیای صغیر (ترکیه امروز) دانسته اند.
قدیمى ترین توصیفى که از بازار اصفهان به جا مانده است، شرحى است از قرن چهارم هجرى قمرى (دوران دیالمه)، در کتاب رساله محاسن اصفهان تحت عنوان بازار جورین که مى گوید:
بازارى بود بر دروازه خور (خورشید) که یکى از چهار دروازه مشهور اصفهان در آن زمان بوده و در فصل نوروز عامه مردم اصفهان با انواع خوردنى ها و آشامیدنى ها و آلات و ادوات موسیقى یکى دو ماه را در آن محل به تفریح و عیش و عشرت مى گذراندند و بالطبع براى احتیاج این جمعیت از اغذیه، البسه و غیره بازارهایى برپا مى کردند و طوافان و بازاریان انواع نعمت ها را در آنجا گرد مى آورند.
https://www.eligasht.com/Blog/travelguide/%D8%A8%D8%A7%D8%B2%D8%A7%D8%B1-%D9%82%DB%8C%D8%B5%D8%B1%DB%8C%D9%87-%D8%A7%D8%B5%D9%81%D9%87%D8%A7%D9%86/
https://www.kojaro.com/2016/5/7/118866/qaysari-esfahan/